Slimmer samenwerken: PPS light

PUBLIC FINANCE CONGRES 2011

van Vliet

Slimmer samenwerken: PPS light Karin Heijenrath – ROC Leiden Caspar Boendermaker - BNG

13 oktober 2011

Agenda – Publieke investeringsprojecten – Publiek-private samenwerking – PPS Light: wel lusten, geen lasten? – Case ROC Leiden

2 | 13 oktober2011 | - Slimmer financieren – PPS Light

Publieke (mega) investeringsprojecten –

Bent Flyvbjerg:

– Kosten zijn in 90% van de gevallen onderschat – Gemiddeld vallen de kosten 28% hoger uit dan vooraf ingeschat – De kans op een meevaller ten opzichte van de raming is niet gelijk aan de kans op een tegenvaller


Publiek-private samenwerking = PPS

–

Integratie contracten (plus vrijheidsgraden opdrachtnemer) Privaat Consortium

Opdrachtgever

Ontwerp

Realisatie

Exploitatie

Publieke dienst

“los aanbesteed”

–

Focus op levenscycluskosten

–

Private (voor)financiering


Ontwerp

Realisatie

“integraal”

Opdrachtgever

Exploitatie

Publieke dienst

Onderzoek National Audit Office

– PPS leidt tot lagere kans op kostenoverschrijding – PPS leidt tot lagere kans op Kosten tijdsoverschrijding

PPS

traditioneel

22%

73%

24%

70%

overschrijding

Tijds overschrijding


Wat verstaan we onder PPS? De EU geeft de volgende omschrijving: “forms of cooperation between the public and private sectors for the funding, construction, renovation, management or maintenance of an infrastructure or the provision of a service” PPS wordt gezien als een mogelijke wijze van inkopen, met als kenmerken cq value drivers: –

Inkoop op basis van gewenste output (prestatie vs product)

–

Levenscyclusoptimalisaties combinatie ontwerp, uitvoering & onderhoud leidt tot besparingen en minder onderhoud

– –

Effectiever scopemanagement minder contractwijzigingen Overdracht risico’s naar opdrachtnemer die risico’s beter kan beheersen (bijvoorbeeld ontwerp- en uitvoeringsrisico’s) Betalingsmechanisme vergt projectfinanciering `waakhond´

–


Uitdagingen –

Relatief nieuw (beperkte ervaring) inschakelen ervaren deskundigen, gebruik maken van ervaringen elders en gestandaardiseerde documenten.

–

“Special Purpose Vehicle” en dikke contracten zie bovengenoemde beheersmaatregelen

–

Lange verbintenis: fijn als het goed gaat, vervelend als het niet loopt is in standaard contract opgenomen

–

Kredietcrisis private financiering is moeizamer


Samenvatting –

Publieke investeringsprojecten lopen vaak uit de planning en kampen met kostenoverschrijdingen

– Innovatieve aanbestedingsvormen, met name DBFM, lijken voor meerwaarde te zorgen; in tijd, geld en/of kwaliteit – Value drivers zijn vooral de outputeisen, levenscyclusoptimalisaties, scope-management en een effectievere risico-beheersing – Het betalingsmechanisme bij DBFM prikkelt prestaties gedurende de levenscyclus van het project – PPS (DBFM) is geen wondermiddel, maar wel een effectieve contractvorm bij veel publieke investeringsprojecten


PPS LIGHT – wel de lusten, niet de lasten? – Zoektocht naar optimalisaties kunnen we het niet eenvoudiger

maken

Gedeeltelijke overdracht risico´s Gedeeltelijke private (voor)financiering Gedeeltelijke overdracht regie

– Zoeken evenwicht in projectcontext Mate van ervaring opdrachtgever De te beheersen risico´s Financiële mogelijkheden opdrachtgever

9 | 13 oktober2011 | - Slimmer financieren – PPS Light 9

19-10-2011

De investeringsbeslissing – – – – – – –

8.500 studenten in beroepsonderwijs heroriëntatie huisvesting: van 18 naar 2 gebouwen Zichtbaarheid in Leiden en bereikbaarheid Hoogwaardige architectuur, vastgoedwaarde creëren Multifunctionele gebouwen, niet slechts een school Contextrijke leeromgeving: aansluiting arbeidsmarkt doorlopende leerlijn met VMBO


Historisch perspectief


Locatie Lammenschanspark


Constructie Lammenschans – – – – – – – – –

Bouw in eigen beheer (CCL BV) Verkoop aan Green bij oplevering 1-6-2011 (VMBO deel aan gemeente) Koopplicht ROC Leiden na 20 jaar tegen reeds vastgestelde prijs inclusief overige gebouwdelen (excl VMBO deel) Leegstandsrisico’s kantoren, sportcomplex, supermarkt, parkeergarage bij Green BNG financiert bouw, huur- en eigendomsperiode ROC ROC is gedurende de bouwfase reeds gestart met sparen bij BNG ROC spaart de helft van de toekomstige koopsom in 20 jaar Green kan het pand niet verkopen aan een derde Oriëntatie welke exploitatielasten best door ROC dan wel door Green te dragen. Duidelijkheid gebouw gebonden servicekosten voor eind 2011.


Locatie Centraal Station Zeezijde


Constructie Centraal Station –

Grond gekocht van LUMC (voorwaarden gesteld)

–

Ontwikkeling plan in eigen beheer (CCL BV)

–

Plan, grond en vergunningen verkocht aan Green eind 2009

–

Belegger treedt op als ontwikkelaar

–

Huur 20 jaar 50% van het pand met optie tot koop van het hele pand

–

Huurgaranties t.b.v. BNG gedeeld door belegger, aannemer en ROC Leiden. BNG financiert bouwfase en huurperiode van 20 jaar.

–

Beoogd exploitant hotel ook uitbater restaurant ROC en hotelschool ?

–

Zorgacademie Leiden in huis (Hogeschool Leiden, LUMC, ROC Leiden)

–

Onderhandelingen zorghotel lopen, eventueel ook kraamhotel

–

Green kan het pand niet verkopen aan een derde.

–

Gebouwexploitatie Green, tenzij logisch of goedkoper door ROC zelf


Lessons learned –

Vooraf hadden we de constructies nooit zo kunnen bedenken

–

Expertise inhuren die je niet in huis hebt, ook op fiscaal, financieel en treasury gebied

–

Multifunctionele gebouwen deels in eigendom houden was dure optie

–

Maximale transparantie heeft een sterke vertrouwensbasis opgeleverd

–

Vanuit vertrouwen opereren: exploitatiefase nog niet geheel duidelijk

–

ROC moet sparen t.b.v. koopplicht, meerjarenprognose min 25 jaar

–

Externe verslaggevingseisen uitdaging voor jaarrekening 2011 en 2013

–

Crisis financiële markten zet het contract onder druk i.v.m. lage rente

–

Bouw in eigen beheer (Lammenschans) is complicerende factor i.v.m. verantwoordelijkheid oplevering versus huidige huursituatie.

–

Commerciële partijen hebben een betere onderhandelingspositie t.o.v. gemeenten dan een ROC.

–

Cruciale rol aannemer als onderdeel van constructie CS: kostenbesparing


Slimmer samenwerken: PPS light

Recommend Documents