PICA-seminar 16 september 2013
Slim organiseren van ouderenzorg: hoe doe je dat?
Dennis Moeke
[email protected] 06-14660986 http://vu-nl.academia.edu/DennisMoeke
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Wie ben ik? Docent: AVANS Hogeschool: docent Logistiek Management Windesheim Flevoland: docent Zorglogistiek (Post-HBO)
Promotieonderzoek: Vrije Universiteit Amsterdam Windesheim Flevoland
Auteur: ‘Bedrijfsvoering voor zorg en welzijn’
http://www.managementboek.nl/boek/9789001820572/bedrijfsvoering-voor-zorg-en-welzijn-l.-verkooijen
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Programma
16:00-17:00
-Mijn onderzoek -Slim organiseren van zorg: Variabiliteit en Volume -Onderzoeksconclusies -Vragen/ Discussie
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
MIJN ONDERZOEK
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Ouderenzorg in Nederland Toenemende zorgkosten “De schuldencrisis overleven we wel en 18 miljard bezuinigen gaat ook wel lukken, maar mijn grootste zorg is de steeds maar toenemende groei in de zorgkosten. Voormalig minister De Jager (Financiën), 12 mei 2011
Toename aantal kwetsbare ouderen Het aantal kwetsbare ouderen neemt tussen 2010 en 2030 toe van 700.000 naar 1 á 1,2 miljoen (SCP: bevolkingsmodel).
Kwaliteit van zorg moet beter Ouderen die structureel afhankelijk zijn van zorg hebben vaak zeer beperkte invloed op zorglevering en zorgverlening (Hamers, 2011; Simmons et al., 2012)
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Slim organiseren van zorg
Wensen cliënt
Kosten
Zorglogistiek is het zo beheersen van behandel-, zorg-, en ondersteuningsprocessen en de daarmee verbonden inzet van medewerkers, informatie- en goederenstromen dat tegen optimale kosten aan de wensen van de cliënten/patiënten kan worden voldaan. (Moeke en Verkooijen, 2010) Hoe kunnen we de zorg ‘slimmer’ organiseren? www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
SLIM ORGANISEREN VAN ZORG: Variabiliteit en Volume belangrijk
Maar het begint bij de cliënt…
Moeke D and Verkooijen H E C (2013) Doing More with Less: A Client-Centred Approach to Healthcare Logistics in a Nursing Home Setting. Journal of Social Intervention: Theory and Practice 22(2): 167-187. http://www.journalsi.org/index.php/si/article/view/361/302 Verkooijen, Lineke en Moeke, Dennis. Bedrijfsvoering voor zorg en welzijn: juiste zorg op het juiste moment. Groningen: Noordhoff Uitgevers; mei 2013. http://www.managementboek.nl/boek/9789001820572/bedrijfsvoering-voor-zorg-en-welzijn-l.-verkooijen
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Vertrekpunt: ‘een goed leven in eigen ogen’
Vorm/ Inhoud
Wensen van de cliënt Plaats
Tijdstip
≠ Klantvriendelijkheid www.windesheimflevoland.nl
‘U vraagt, wij draaien?’ NEE!
Ik kies
Grenzen
1. Financiële ruimte 2. Professionele verantwoordelijkheid 3. Organisatorische verantwoordelijkheid 4. Algemeen geaccepteerde waarden en normen
Veelal vastgelegd in wet- en regelgeving
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Een “bak vol” met individuele wensen
Hoe kun je dit slim organiseren?
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Planbaarheid van zorg
Planbare zorg (plannen)
Niet-planbare zorg (reagerend vermogen)
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Plannen (operationeel niveau)
Het op een gecoördineerde en geïnformeerde wijze nemen van detailbeslissingen, ten aanzien van de uitvoering toekomstige (zorg)activiteiten, teneinde een voorafgesteld doel op een zo efficiënt mogelijke wijze te bereiken.
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Plannen versus reageren Plannen Meer efficiëntie mogelijk Wie, Wat, Wanneer staat grotendeels vast
Overcapaciteit noodzakelijk Wie, Wat, Wanneer is vaak nog niet bekend
Reagerend vermogen
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Variabiliteit en Volume (schaal)
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Vraag 1
Variabiliteit
Gemiddelde = 10
Vraag 2
Tijd
Gemiddelde = 10
Tijd
Welke vraag is eenvoudiger planbaar? www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Uitgaan van het gemiddelde kan gevaarlijk zijn…
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Een beperkte variabiliteit vergroot de planbaarheid
Maar ook belangrijk vanuit een zorgperspectief….
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Alzheimer Nederland [16]: “De wereld van iemand met dementie is onoverzichtelijk en onzeker. Het eigen geheugen is niet meer te vertrouwen. Structuur in de dag geeft houvast. Op dezelfde tijd opstaan en op een vaste tijd eten kunnen helpen om de dag door te komen”. Wetenschappelijke literatuur [15][17]: “The features of everyday life appeared, however, to establish practices and habits which gave a structure to the course of the day, and this kind of schedule provided the individual with an anchor, in a sense, for being in the world. Features of the course of the everyday include ‘get up in the morning”
[15] P. Upadhyaya, V. Seth en M. Ahmad, „Therapy of Alzheimer's disease: An update,” African Journal of Pharmacy and Pharmacology, vol. 4, nr. 6, pp. 408-421, 2010. [16] „www.alzheimer-nederland.nl,” [Online]. Available: http://www.alzheimer-nederland.nl/actueel/nieuws/2012/mei/praktische-tips-voor-omgaanmet-dementie.aspx. [Geopend 9 oktober 2012]. [17] M. Gústafsdóttir, „Benificial Care Approaches in Specialized Daycare Units for Persons With Dementia,” American Journal of Alzheimer's Disease & Other Dementias, vol. 26, nr. 3, pp. 240-246, 2011.
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Variabiliteit
Reduceren van variabiliteit:
1.
Kunstmatige variabiliteit reduceren
2.
Goed nadenken over het juiste volume (of schaal)
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Twee soorten variabiliteit (natuurlijk vs kunstmatig)
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Volume (of schaal) Afzonderlijk plannen woning 1 en 2 Woning 1 Client 1 2 3 4
Voorkeur bewoner 7:00 7:30 8:00 8:00
Tijdstip zorglevering 7:00 7:30 8:00 8:30
Aan wens voldaan? JA JA JA NEE
Woning 2 Client 5 6 7 8
Voorkeur bewoner 7:00 7:30 8:30 8:30
Tijdstip zorglevering 7:00 7:30 8:00 8:30
Aan wens voldaan? JA JA NEE JA
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Volume (of schaal) Gezamenlijk plannen woning 1 en 2 Woning 1 + 2 Client Voorkeur bewoner 1 7:00 2 7:30 3 8:00 4 8:00 5 7:00 6 7:30 7 8:30 8 8:30
Tijdstip zorglevering 7:00 7:30 8:00 8:00 7:00 7:30 8:30 8:30
www.windesheimflevoland.nl
Aan wens voldaan? JA JA JA JA JA JA JA JA
Ik kies
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Volume (of schaal)
(Moeke, Koole en Verkooijen, 2013) http://www.math.vu.nl/~koole/publications/2013_MoekeKooleVerkooijen.pdf
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
RESULTATEN PRAKTIJKONDERZOEK Analyse van de “ochtendzorg”
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
De zorgpraktijk (Variabiliteit in opstaan)
Variabiliteit in opstaan (tijdstip)
n=49
120 100 80
Weinig fluctuatie (29%)
Veel fluctuatie (71%)
60 40 20 H21 N15 N6 N26 H19 N11 N10 N2 H8 N3 N20 H2 N22 N17 H1 N5 H11 H12 N19 N13 N18 H14 H13 N4 N14 H17 H6 N23 N27 N16 H10 H5 H4 N1 N12
0 N24 N7 H7 H3 H15 N25 H9 N8 N9 H22 H18 H16 H20 N21
St. dev dev. (upper) in minuten
140
Bewoner
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
De zorgpraktijk
-Iedere werknemer maakt eigen inschatting van ‘wensen cliënt’
-Er wordt niet of nauwelijks planmatig gewerkt (plannen = roostering personeel)
-’Reagerend vermogen’ wordt onvoldoende doordacht ingezet
-De werkplek in een aantal niet slim georganiseerd
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
De zorgpraktijk
-Evaluaties gaan met name over de zorginhoud (en niet over de wijze van organiseren)
-Er wordt te weinig gebruik gemaakt van potentiële schaalvoordelen
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
De zorgpraktijk “Het loopt nu anders dan anders hoor!” “Sommige mensen zijn lastig planbaar, maar als je de bewoners uitlegt dat de planning in de war loopt, dan snappen ze het wel”
HET KAN SLIMMER
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Gevolgen huidige werkwijze
Inefficiënties
EN
Er wordt slechts in beperkte mate aan de wenstijden van de cliënten voldaan!
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
Conclusies
Een groot deel van de variabiliteit komt door wijze van organiseren (= KUNSTMATIGE variabiliteit)
Er wordt onvoldoende gebruik gemaakt van potentiële schaalvoordelen (Kleinschalige woonbeleving ≠ Kleinschalig organiseren)
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
VRAGEN/ DISCUSSIE
www.windesheimflevoland.nl
Ik kies
MoVer-Bedrijfsvoeringsmodel Strategische uitgangspunten Missie, Visie, Organisatiedoelen, Strategie
Cliëntspecificiteit van zorgactiviteiten
Variabiliteit
Moment
Volume
Wensen cliënt
Plaats Persoon
Voorspelbaarheid
Plannen
Reageren
Vorm & Inhoud BESTURINGSCONCEPT
Professionele standaarden/ inzichten
Inrichten
Capaciteits
Bijsturen
Cliëntspecifieke context
Richten
Besturingsfilosofie
Basisstructuur
Planning
Personele organisatie
www.windesheimflevoland.nl Prestatie-Indicatoren
Informatie systeem
Ik kies