herfst Nieuwsbrief nieuws en wetenswaardigheden van onze streek
Slangenburgh-boode Uitgave van de Stichting Vrienden van de Heerlijckheid Slangenburgh, september 2007
Huusslachten Zoals u van ons gewend bent op deze pagina een ‘traditie’. Deze keer is dat het aan huis slachten zoals dat tot 1980 plaatsvond. Hermien Nijland haalt voor ons herinneringen op. Zij weet er veel van en houdt regelmatig voordrachten over dit onderwerp. Om het onderwerp goed tot zijn recht te laten komen, plaatsen we het in het dialect. In verband met keuringen vindt het slachten vanaf 1980 niet meer aan huis plaats. Huus slachten begon met mesten van het varken. De letste zes wekken met rogge en garstemeal um dikker en harder spek te kriegen. Dat slachten gebeurn in november de slachtmaond. Dan had de boer ‘s margens un mantelpot met kokkend water klaor. Dan worden het varken uut et hok e-haald. Op een schone plaatse dood e-schotten. Dan met un mes in un slagaore in de hals e-stokken. Dan worden et bloed op e-vangen, um daor later bloedworst van te maken. Ze deden der un hand vol zalt biej in, en dan net zo lange ruurm tut at et kold was. Dan mos de boer met un waterkettel et warme water an brengen, en dan kon de slager beginnen met et bruijen van et haor en et afschrapen. As beide kanten klaor waarn, worden et varken schone e-spuuld met kold water. En dan wier e- op de lere e-legd met een hankholt dat wier deur de pezen van de achterpeute e-daon. En dan wier et varken tegen de mure e-zet. Dan kwam de vrouw met un borreltje, niet meer as éne. Dan begonnen ze het varken los te snieden en dan mos de vrouwe der biej kommen met een teil um daor et gewei (darmen) in te doen. Dat worden dan op een taofel e-legd en môs dat van mekare e-haald worden. Un secuur wark was dat want iej môssen niet in de darmen
snien want dan kwam de mest der uut. De butenkante van de darmen wier de binnenkante van de worst. Buten werden de darmen deur twee vrouwluu umme e-trokken en e-schraapt. Daor hadden ze un extra höltjen veur. As dat klaor was dan blaozen ze de darmen op en dan worden ze nog ens goed nao e-kekken of der ok nog wat op zat. Dan worden ze in zalt water e-zet. Hiernao kon de worst der in e-maakt. De mage zetten ze ok un nacht in zalt water. Dan koj den anderen dag de binnenkante der af trekken. De dikke darmen die zetten wiej un nacht in kalk at ze umme trokken. Dan wassen en met un stevige bos stro mos iej daor dan op e-stoten dat die ok schone wassen. De lôngen en de leaver wieren in et water e-zet at et bloed der uut kon trekken. Den andere margen kwam de slachter weer en begonnen ze met et afsnien. Eers de kop der af, daor maken ze heuf keaze van. Et vleis worden in un teil e-gooid en de zieden spek worden in e-zalten in de spekkuup (un holten kuup). De hammen worden der ok biej e-daon. Als ze et varken hadden af e-sneen, kregen ze weer un borrel want dan môssen ze de grote butte nog an stukken zagen. En de karbonade. De vrouwlui kônnen ok an et wark. De leaver en et boekspek mossen ekokt worden veur de leaver- en de bloedwors. Et mooiste vleis wier e-braoden en et andere ging deur et worsmachientjen veur de metworst. In de mage worden zwoerd en met e-daon, gaar e-kôkt en ôk in de wieme e-hangen. Ok et spek en schinken worden nao 10 dage uut et zalt e-haald en in de wieme e-hangen um te dreugen. De metworst, at die an e-dreugd was, maken ze in un Köalsen pot met zalt. Et vleis worden ebraoden en in flessen e-weckt. De leaver en bloedwors maken ze met boekweitemeal en bloem en worstekruuden. Dan gaar e-kokt en ok in de wieme e-hangen. Dit is in et kort et slachten van un varken.
Activiteitenkalender najaar 2007 29 september en 29 december, rondleiding abdij VOLGEBOEKT ! * woensdag 24 oktober van 14.00 tot 16.00 uur wandelen kinderen van 6 t/m 12 jaar met boswachter Dirk van den Brink door het bos. In deze herfstmaand ligt er heel wat materiaal om een mooi stukje te maken. Voor drinken en iets lekkers bij het knutselen na de wandeling wordt gezorgd. * donderdag 15 november begint Peter Beersma om 20.00 uur in de protestantse kerk, IJzevoordseweg in de Slangenburg met zijn lezing over steenuilen. Meegebracht beeldmateriaal maar ook het uitpluizen van uilenballen geven een goed beeld van de uilenstand in de Slangenburg. Vanaf 19.30 uur staat de koffie klaar. Zondag 30 december om 11.00 uur is er een oudejaarskoffieconcert in de protestantse kerk in de Slangenburg met “De Garden Rumours” ( zie nadere toelichting in dit blad) Voor de donateursavond op 12 februari 2008 kunt u zich vanaf nu opgeven. Entreekosten € 7,50 p.p. (incl. koffie met iets lekkers en wat hapjes). Max. 2 pers. De met een * gemerkte activiteiten zijn gratis maar vooraf aanmelden bij het secretariaat is noodzakelijk, bij voorkeur schriftelijk via de bon op het witte inlegvel, of per e-mail:
[email protected]
De nieuwe webmaster van de website www.vriendenslangenburgh.nl is Han Tuenter, tel. 0315 29 81 59, e-mail:
[email protected]. Bij hem kunt u terecht met vragen over het plaatsen van tekst op de website.
Burgemeester Kaiser bezoekt de Heerlijckheid Op een van zijn werkbezoeken doet burgemeester Kaiser van Doetinchem ook de Heerlijckheid Slangenburgh aan. Hij maakt kennis met modern naoberschap en bezoekt bedrijven in deze omgeving. Daarbij wordt een klein uitstapje langs/over de gemeentegrenzen niet geschroomd. Zo werd hij (zie foto hierboven) hartelijk begroet door Hans Lettink van het gelijknamige bouwbedrijf uit Zelhem/Yzevoorde. Die vertelt hem over het familiebedrijf, waar inmiddels de derde generatie aan het hoofd staat. Gefascineerd kijkt de burgervader hoe speciale kozijnen worden gemaakt voor een te restaureren pand. Hier ontmoet Kaiser ook Ben Jansen, de voorzitter van de werkgroep historische paden van de vrienden van de Heerlijckheid. Hij werkt samen met een groep vrijwilligers aan een fietspad van Winterswijk naar Doetinchem (werkgroep kerkenpaden). Een project dat kennelijk tot de verbeelding spreekt, gezien de reactie van de burgemeester in zijn verslag op de gemeentesite. ‘Het zou jammer zijn als dit project te laat wordt ingediend voor het nieuwe regioplan. Ik pak gelijk de telefoon en bel enkele mensen op met de vraag om hier goed naar te willen kijken. Ik neem mij voor het traject al tijdens de vakantie te gaan verkennen, samen met mijn vrouw. Ik verheug me er nu al op.’
Beste buurtgenoten Een prachtige zondag, een van de weinige, we gaan er straks fijn van genieten. Deze zomer, die ons tot op heden veel regen en onbestendig weer bracht, zal voor de toerist die onze streek komt bezoeken niet een acht krijgen. De agrariërs, verschillend welke gewassen ze verbouwen, zullen over het algemeen tevreden zijn. Tussen de buien door de graanoogst binnenhalen of de kuil vol rijden.Zo heeft ieder zijn eigen belang en wensen. Door de diverse activiteiten die de Vrienden van de Heerlijckheid organiseren, hopen we een goede mix te vinden voor een brede groep bewoners. Geen interesse in deelname of ondersteuning van een werkgroep, jammer. Bezoekt u dan eens een van onze andere activiteiten. Er zit vast iets bij wat u interesseert. Bekijkt u nog eens de agenda op onze website. Voor najaar en winter zie het programma in deze Boode. Wij hopen u weer snel te mogen ontmoeten. Namens het bestuur wens ik u alvast veel plezier. Dick Heesen, voorzitter Vrienden van de Heerlijckheid Slangenburg
Redactie: Christien Nuboer, Linda Reinders, Chris de Gier, Gert Bruil, Ali Magnin Grafische vormgeving: Henk Hilferink, druk: Rozijn Repro Didam
Evenementen
Wij presenteren met trots Garden Rumours Dit kamerkoor (10 mannen en 10 vrouwen) zingt op 30 december a capella, o.l.v. dirigent Joost Hekel, diverse genres muziek o.a. oude muziek, Engelse, Franse, Italiaanse madrigalen, volksliedjes, maar ook werken van o.a. Fauré, Edward Elgar, Mozart, Thomans Morley en moderner werk van bijv. Andriessen. Het concert vindt plaats in de Slangenburgse kerk. Wat zij deze ochtend ten gehore brengen? Kom luisteren en laat u verrassen! Entreekosten zijn € 2,50 p.p (incl.koffie/thee met koek) en bij dit oudejaarskoffieconcert is iedereen welkom!
Vlagvertoon Als je zelf iets organiseert of je medewerking wordt gevraagd door een andere organisatie, dan wil je ook herkend worden als de Vrienden van de Heerlijckheid. Er is nou eenmaal een communicatiewet die zegt: ‘laat horen en zien dat je er bent’. Dat gezien worden ging nog niet zo best, vandaar dat een aantal werkgroepleden hiermee aan de slag is gegaan. En het resultaat mag er zijn! Een prachtige banier (verticaal oprolbaar spandoek) kan nu onze aanwezigheid opfleuren. Ook zijn er enkele poloshirts in de kleuren van de Stichtingen inclusief opschrift aangeschaft. De afgelopen maanden hebben we ze al op diverse activiteiten kunnen showen. Voor diegene die ze nog niet heeft gezien, hierbij een plaatje.
Verjaardagskalender, een mooi cadeau Een cadeau voor verjaardag, receptie of misschien wel Sinterklaas. Binnenkort verschijnt er een prachtige verjaardagskalender, uitgegeven door de Vrienden van de Heerlijckheid met foto’s van bekende Slangenburgse plekjes. De kalender kost 7,50 euro in de vrije verkoop. Donateurs kunnen een exemplaar bestellen door 6,50 euro over te maken op bankrekeningnr. 36 48 90 460 van de Vrienden (o.v.v. verjaardagskalender). U krijgt de kalender dan zo spoedig mogelijk thuisbezorgd. Ook bij de Dag van de Slangenburg op 22 september a.s. is de kalender te koop. Wacht niet te lang, de oplage is beperkt!
Verenigingen en contactgroepen hier in de buurt We zijn benieuwd naar de verenigingen en contactgroepen in een straal van 5 kilometer rondom Kasteel de Slangenburgh. Het idee is namelijk nieuwe bewoners via een handreiking op de mogelijkheden te wijzen. Dus weet u er een, of maakt u deel uit van een vereniging of contactgroep hier in de buurt, laat het ons weten via het secretariaat. Bij voorbaat onze hartelijke dank
Bestuur: Dick Heesen, Tom van Kooten, Ton Orriëns, Fred Colenbrander, Els Luttikholt. Secretariaat: Rietveldweg 2, 7004 JG Doetinchem E-mail:
[email protected], Tel. 0315 29 83 75, Bankrek. nr. 36 48 90 460
Nieuws van de werkgroepen Sociaal welzijn in de Slangenburg De werkgroep Welzijn Bewoners heeft zich tot doel gesteld de prettige leefomgeving in de Slangenburg te behouden. Tijdens haar laatstgehouden huiskamerbijeenkomst heeft de werkgroep daarover van gedachten gewisseld. Op de agenda stond het sociaal welzijn. Met stip staat bovenaan het naoberschap. Buren verrichten hand- en spandiensten voor elkaar en ontmoeten elkaar op die manier regelmatig.Verder zorgen buurtfeesten, een paasvuur en de nieuwjaarsborrel ervoor dat mensen elkaar regelmatig ontmoeten.Het naoberschap verkleint de kans op vereenzaming doordat direct duidelijk is dat iemand hulp nodig heeft. Die traditie wil de werkgroep proberen te behouden. Nieuwe bewoners wil ze desgewenst informeren over de leefwijze in de Slangenburg. Een centrale ontmoetingsplek om een gezellig praatje met elkaar te maken, kan de verbondenheid nog versterken.Verder stimuleert een goed contact tussen de ‘boeren’ en de ‘buitenlui’ het wederzijdse begrip. Aandacht moet ook worden besteed aan een veilige omgeving, evenals aan verbetering van het openbaar vervoer. Wel wordt benadrukt dat de aandacht van de werkgroep absoluut geen bemoeizorg moet worden. De algehele mening is dat het hier best lekker wonen is maar dat we moeten proberen dat prettige woonklimaat te handhaven. Tot slot ziet de werkgroep de Slangenburgh-boode als een zeer belangrijk informatiemedium. De werkgroep Welzijn Bewoners kwam tot de volgende ideeën: - - - - - -
Proberen zoveel mogelijk tradities te behouden. Een groep ‘op bezoek bij de boer’ samenstellen om de communicatie te verbeteren. Een ‘veurmekare’ groep opzetten die hand- en span- diensten kan verrichten die niet door de buurt worden opgevangen. Nieuwe bewoners bezoeken en ze desgewenst informe- ren over de leefwijze hier en ze actief proberen te maken voor hun omgeving. Aandacht besteden aan erfbeplanting. Zorgen voor duidelijke activiteiten en onderwerpen waar je de mensen voor bij elkaar krijgt. Dan ontstaat er vanzelf een sociale verbondenheid.
Graag ontvangen we van u reacties op deze bevindingen. Op donderdag 11 oktober 2007 vindt de tweede huiskamerbijeenkomst plaats van 20.00 - 22.00 uur bij ’t Onland, Rekhemseweg 175, 7004 HD Doetinchem. U kunt zich tot uiterlijk 1 oktober hiervoor aanmelden bij het secretariaat. Leen van der Heiden
Westendorps Fanfare
Sinds 1962 geldt de traditie dat Westendorps Fanfare een openluchtconcert geeft in de Slangenburg, nabij het kasteel. In 1962 beleefde het echtpaar baron en baronnesse Sloet van Oldruitenborgh-baronnesse van Deden een huwelijksjubileum. Westendorps Fanfare bracht hen toen een serenade. Zij stelden dit zeer op prijs en er werd toegezegd dat er elke zomer op de picknickplek een concert gegeven mocht worden. Jarenlang vond het concert plaats bij ‘de hertjes’. De vendeliers van de Slangenburg vergezelden de fanfare vaak een gaven een demonstratie. Ook de ijskar van Siebelink was van de partij. Enkele jaren geleden kwam de vraag of het orkest dichterbij het kasteel wilde musiceren. Eerst bij de brug en later ook op het plein. Een keer zat de fanfare zelfs op het bordes. Heel veel fietsers en toevallige voorbijgangers genoten van de muzikale klanken van Westendorps Fanfare. Dit jaar was het concert op zondag 15 juli. Op deze gezellige, behoorlijk warme ochtend waren de klanken van de fanfare al van verre te horen. De vendeliers van de Slangenburg zwaaiden er op los. Een traditie die hopelijk nog jarenlang kan voortduren. De fanfare vormde de vaste begeleiding bij het ophalen van de vogel tijdens het volksfeest bij de Wiemelink. Op twee wagens die getrokken werden door een paard werd de vogel opgehaald bij bouwbedrijf Anneveldt. Onder de muzikale klanken van de fanfare ging het terug naar de Wiemelink waar dan het officiële startsein werd gegeven voor het volksfeest.
De werkgroep DVD-Slangenburgh herhaalt haar oproep om (oude) films, foto’s, interessante historische documenten, krantenartikelen e.d. ter beschikking te stellen. Ook waardevolle tips voor het maken van een DVD over de Slangenburg zijn welkom. U kunt hierover contact opnemen met het secretariaat.
De werkgroep historische paden zet zich in om ‘oude’ paden in ere te herstellen. Ben Janssen, tel 0314 63 13 66 kan u er meer over vertellen
De Slangenburg kan nog mooier! Aangestoken door de slogan ‘Nederland kan mooier’ van de Stichting Nederlands Cultuurlandschap, zitten wij na te denken of de Slangenburg nog mooier kan. En hoewel we zeker niet onderbedeeld zijn wat betreft groen en natuurschoon, valt hier en daar nog wel wat winst te behalen. We kunnen bijvoorbeeld randen van akkers aan en/of doorsneden door een weg of fietspad inzaaien met een- of tweejarige kruiden. Te denken valt aan een strook van twee à drie meter. Voor allerhande kleine organismen zoals vlinders, insecten, maar ook vogels zoals patrijs en kleine zoogdieren bieden deze kruidenrijke randen veel voedsel en bescherming. Maar ook u als bewoner, de recreant die per fiets of wandelend de streek verkent, zal er aangenaam door worden verrast. Het laat zien dat wij als bewoners en grondgebruikers bewust met onze leefomgeving bezig zijn. In andere delen van het land hebben ze al jarenlang ervaring met dit akkerrandenbeheer opgedaan en zijn ze erg enthousiast. Bovendien bestaan er diverse subsidieregelingen voor. Het zou mooi zijn als we zo’n initiatief hier van de grond kunnen krijgen.Wie pakt de handschoen samen met ons op!
Dag van de Slangenburg Oogst- en pompoenfair Zaterdag 22 september houden we als Vereniging Heerlijckheid Slangenburgh weer onze Dag van de Slangenburg. Van 11.00 tot 17.00 uur vindt ditmaal op een prachtige locatie bij kasteel Slangenburg in de boomgaard en in een weiland van Staatsbosbeheer de jaarlijkse fair plaats. De Dag van de Slangenburg zal in ’t teken staan van de oogst en van pompoenen. Oogst is een zeer breed thema. Meer dan 30 leden en nietleden zullen zich daar presenteren met fruit, groente, wijn, meel, honing, bloemen en planten. Natuurlijk staan er kwekers die allerlei verschillende soorten pompoenen en kalebassen aanbieden. Maar u vindt er ook informatiekramen en allerlei hobbyisten. Er zijn kinderactiviteiten, er wordt gedorst en er zullen oude tractoren staan. Bezoekers kunnen meerijden met de huifkar of pony rijden en gezellig wat eten of drinken. Kortom een evenement van formaat op een geweldig sfeervolle plek in het hart van de Slangenburg.
Vereniging of Stichting? Vaak wordt ons de vraag gesteld: wat is nou het verschil tussen de Vereniging Heerlijckheid Slangenburgh en de Stichting Vrienden van de Heerlijckheid Slangenburg. De vereniging is opgericht in 1998 en heeft leden met bedrijfsmatige en/of dienstverlenende activiteiten, die allemaal gevestigd zijn binnen een straal van 5 km rondom het kasteel. Deze leden betalen een jaarlijkse contributie. De vereniging beoogt het kleinschalige karakter van de streek te behouden en stimuleert de bedrijvigheid om het platteland en in het bijzonder het gebied ‘Slangenburg’ leefbaar te houden. Eenmaal per jaar organiseert de vereniging De dag van de Slangenburg. Daarnaast organiseert ze fiets- en wandeltochten en exploiteert ze in het koetshuis een landgoedwinkel, waarin een uitgebreide selectie streekproducten wordt verkocht. Het huidige bestuur bestaat uit Nol Verhoeven, (voorzitter), Riet Wolsink (secretaris), Wim Kip (penningmeester), Wim Lovink en Herman Wisselink. De stichting Vrienden is opgericht in 2003 en heeft donateurs. De 5 km-grens geldt hier niet. Iedereen die de Slangenburg een warm hart toedraagt kan donateur worden. De doelstelling van de stichting is het bevorderen van de onderlinge verbondenheid tussen de bewoners. Daarnaast houdt ze zich bezig met het behoud en/of herstel van historisch erfgoed. Ook worden interessante lezingen en workshops georganiseerd. Ze geeft voorlichting en organiseert rondleidingen. In de Slangenburgh-Boode, die vier keer per jaar verschijnt, wordt verslag gedaan van activiteiten, ontwikkelingen en wetenswaardigheden binnen de Heerlijckheid. Donateurs zorgen jaarlijks voor een financiële bijdrage om het werk van de stichting te ondersteunen en ruim vijftig vrijwilligers besteden hun vrije tijd aan het verwezenlijken van de plannen. Het huidige bestuur bestaat uit Dick Heesen (voorzitter), Ton Orriëns (secretaris), Fred Colenbrander (penningmeester), Tom van Kooten en Els Luttikholt. Notuliste is Frederiek Gesink.
Op woensdag 15 augustus j.l. passeerden de deelnemers aan de Achterhoekse Vierdaagse het kasteel, waar hen door de Heerlijckheid een appel en een ei werd overhandigd.
De werkgroep evenementen organiseert activiteiten om de band van de bewoners van en met de Slangenburg hechter te maken. Meer informatie geeft Henrice Teunissen, tel. 0314 33 33 07
De plek van... Bloemenpluktuin ‘Pluk de dag’ Bij hun woonboerderij aan de Hertelerweg, kruising Steverinkstraat in Gaanderen stopte Heleen van Os al van alles in de grond om te zien wat er voor moois uit groeide (zelfs mandarijnenpitten!). Toen ze een jaar of vier geleden een stuk grond erbij konden kopen, werd het idee voor ‘Pluk de dag” geboren. Zo kon Heleen haar creativiteit en haar liefde voor planten nog meer vorm gaan geven. Ze besloot dat de opbrengst van haar hobby naar kansarme kinderen in Roemenië zou gaan. Al meer dan tien jaar gaat haar man Tonnie met een aantal collega’s jaarlijks naar Roemenië om daar scholen en kindertehuizen op te knappen of te voorzien van belangrijke goederen. 100 procent van het gedoneerde geld komt direct ten goede aan de kinderen. Meer informatie over dit goede doel vindt u op de website van de tuin www.plukdedag.bravehost.com (donaties zijn erg welkom). Heleen haalt haar zaden overal vandaan, via zadenruilbeurzen, uit gekregen boeketjes, van vakantie meegenomen en via internet. De voorkeur gaat uit naar oude bloemenrassen maar ook vergeten groenten als pastinaak, kardoen en heilige boontjes en kruiden hebben haar belangstelling. De meeste bloemen in haar tuin zijn sterke eenjarige. Ook vaste planten en aparte soorten zijn er te vinden. Een boeket van ‘Pluk de dag’ onderscheidt zich duidelijk. Het betreffen uiteraard alleen bloemen van het seizoen. De bloemen
groeien onder natuurlijke omstandigheden en er worden geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt. Belangstellende kunnen zelf boeketten uit de pluktuin samenstellen. Dat wil zeggen plukken na afspraak (06 20 5119 65). U krijgt dan een plukmand, schaartje en een korte instructie. Boeketten, ook voor bijvoorbeeld een bijzondere gelegenheid, kunnen op bestelling worden gemaakt, hierbij helpt een vriendin. Aan de Steverinkstraat staat een kraampje waar iedereen kant en klare boeketten, zakjes met zelf gewonnen zaden en (foto)kaarten kan kopen. In deze tuin worden mooie foto’s gemaakt, niet alleen van de bloemen maar ook van bijvoorbeeld vlinders. Dit jaar is al twee keer de Koninginnenpage gezien. Vorig jaar konden een kolibrievlinder en de rups van de koninginnenpage op de foto worden vastgelegd. Vogels zoals putters en groenlingen komen af op o.a. de kaardenbollen, artisjokken en uitgebloeide zonnebloemen. Er beleven dus velen plezier aan deze tuin! Het plan is volgend jaar een apart gedeelte voor (streekeigen) kruiden te reserveren. Op 22 september is ‘Pluk de dag’ ook van de partij op de dag van de Slangenburg. De opbrengst gaat naar het project van dit jaar: een school in Roemenië voor kinderen met een verstandelijke beperking.
De werkgroep welzijn bewoners heeft zich tot doel gesteld de prettige leefomgeving in de Slangenburg te behouden. Op pagina 4 staat een verslag van een bijeenkomst van hen. Via het secretariaat kunt u meer informatie krijgen.
