Slaaptekort maakt ziek! Gezond vermageren: het kan! Pienter blijven tot op hoge leeftijd GEZONDHEIDSMAGAZINE. Wil je oud worden: Mijd suiker!

Juni-Juli 2014

GEZONDHEIDSMAGAZINE

Slaaptekort maakt ziek! Gezond vermageren: het kan!

Wil je oud worden: Mijd suiker!

Pienter blijven tot op hoge leeftijd SANA nr 43

1

COLOFON I-SANA MAGAZINE Web-en Gezondheidsmagazine Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw [email protected] www.isana.eu Redactieadres: Wegvoeringstraat 66a B-9230 Wetteren [email protected] Uitgave: Tweemaandelijks elektronisch nummer

(behalve de maanden juli en augustus)

Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: [email protected] Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Ellen Drenth Artistiek advies: Alvin Bamps

Bestellen? www.nutribell.be

Documentatie & secretariaat: Klaudia Pauwels Abonnementen: Losse nummers : € 3,20 Jaarabonnement: € 32,00 Copyright 2014 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd.

2

SANA nr 43

i-sana een uitgave van Advies Media

Voorwoord

O

Rookgordijn

p gevaar af versleten te worden van niet mee te willen denken met de positieve aspecten van de economie en de welvaart te blokkeren, hebben we ons toch wat vragen durven stellen over de politieke operette rond tabaksreclame. Hetzelfde met de reactie van een paar lobby’s die de kwaliteit van biovoedsel als niet beter beschouwden dan bespoten voedsel. Als iedereen bio eet, moet de landbouw wel overschakelen, maar producenten van sproeistoffen kunnen dat niet. Vandaar... Wetenschap die in dienst staat van de economie is niet te vertrouwen. De boterham van velen is er mee gemoeid, en dus is volgens sommigen de politiek en de lobby een stapje te ver gegaan. Hebben ze er een uitleg voor dat nu veel meer kanker en hart- en vaatziekten voorkomen dan vijftig jaar geleden? Met dezelfde ijver speelt de overheid boeman en worden in het parlement politieke debatten gevoerd over de lettergrootte, het corpus zoals dat heet, van de doemslogan op elk pakje: roken veroorzaakt kanker. Geen zinnig mens die er nog aan twijfelt. Maar welk zinnig mens luistert er naar? Ondanks de dubbelzinnige politieke vertoning zitten we wel met een enorm probleem: het aantal hart- en vaatziekten neemt toe en ook het aantal sterfgevallen van longkanker. Ik heb een oom weten sterven aan longkanker.

Nog geen vijftig jaar! Zijn dood was weerzinwekkend: langzaam gestikt, volledig bij bewustzijn: zijn longen gaven hem geen lucht meer. Hij wist het te laat, want vroeger was je stoer als je pafte: „hij is geen man, die niet roken kan!” Hij kon het niet meer overdoen. En de fameuze cowboy die jarenlang het imago van het wilde westen voorspiegelde aan de jeugd die tot roken moest worden aangezet, stierf een paar jaar geleden aan... jawel, longkanker. Hij had de pakjes gratis gekregen van de tabaksindustrie, hij kreeg zijn dood als het ware cadeau. De laatste weken voor zijn dood gaf hij de wereld een waarschuwing: „Doe niet als ik en luister niet naar mijn affiches, rook niet!” Het was te laat voor hem. Maar voor hoeveel jongeren zal het binnenkort ook te laat worden? En dan de bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit... “eet geen bio, want het is niet beter, maar wel duurder”. Maar mensen zijn niet dom, weten ook dat kanker toeneemt. Hoe verklaart de lobby dat dan? Misschien weten we het over twintig jaar als een nieuwe lobby machtiger geworden is. Een chirurg sprak ons over een verloren generatie... wachten tot ze veertig zijn en dan proberen hen opnieuw te overtuigen... als ze er nog zijn...

Jan van Bercken Hoofdredacteur SANA nr 43

3

26

06

NHOUD

06

Natuurlijke middelen om je zenuwstelsel te versterken

Hoe je geest jong houden?

10

32 38

Gezond vermageren: het kan!

Wil je oud worden?

JOJO-effect: Boeman van elk dieet

14

Hoe je vakantie gezond plannen?

Goede voorzorgen kunnen vakantie redden

20

Mijd suiker!

10

Doe-vakantie: toverformule voor het hele gezin

40

Heilzame planten en hun toepassing

14

Calendula: wondhelend en schimmeldodend

36

Wat is best: Wandelen, fietsen, zwemmen?

24

Zware benen en spataders:

Paardekastanje houdt je benen mooi

26

Laat zomergriep je vakantie niet verbrodden

Af en toe koorts: ook ’n wapen tegen kanker

32

36

Laat stress en nervositeit je examens niet verbrodden

Pienter blijven tot op hoge leeftijd

44

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

Kruidig nagerecht van aardbeien, witte kaas en rabarber

46

De groene vingers van Ivo Pauwels

20

De Bataat: van zoete aardappel, tot sierplant

50

50

Slaaptekort maakt ziek!

Zwaarlijvigheid, depressie, hartinfarct, kanker...

Cholesterol en hartziekten ontwijken door suiker te bannen

Deze verborgen verleider is een drug

4

SANA nr 43

SANA nr 43

5

Hoe je geest jong houden?

D

at je over vijf minuten niet meer weet waar je je autosleutels hebt gelegd, is niet erg en geen probleem, maar dat je ouders bijvoorbeeld op een uur tijd driemaal hetzelfde vertellen en zich de namen van hun buren niet meer herinneren is wel een signaal. Oud worden is niet erg, als je maar gezond blijft, maar van zodra de cognitieve eigenschappen achteruit gaan, moet je wel alert zijn. Meestal valt dit eerst de omgeving op: vrienden, buren, kinderen en later klagen de ouderen er zelf over, worden er depressief van. Toch hoeft dit absoluut geen kenmerk van ouder worden te zijn, want je kan gezond verouderen en tot op hoge leeftijd heel alert en pienter blijven. Hoe doe je dat?

Vergeetachtigheid en mentaal moeilijk functioneren komt veel voor bij veroudering. Sommigen vragen zich af of ze nu dement aan het worden zijn, als ze last krijgen met het geheugen. Maar dat zijn totaal verschillende dingen. Dementie verschilt duidelijk van normale vergeetachtigheid of verstrooidheid. Bij dementie bestaan de geheugenproblemen vooral uit het vergeten van recente zaken. Niet alleen details maar ook grote lijnen of zelfs hele gebeurtenissen. Gezonde mensen kunnen ook geheugenklachten hebben, bijvoorbeeld als gevolg van gebruik van bepaalde medicijnen, een depressieve stemming, spanning of gewoon door gebrek aan aandacht en interesse. Bovendien kan het geheugen ook getraind worden door dagelijks te lezen en zelfs een paar zinnen of verzen van buiten te leren. Er bestaan ook geheugentrucjes waardoor je vergeetachtigheid beter kan leren hanteren. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het leren van een vreemde taal de beste geheugentraining is en de beste resultaten geeft in de preventie van Alzheimer. Mensen die verschillende talen spreken, blijken ook minder het slachtoffer te worden van dementie en Alzheimer.

Pienter blijven tot op hoge leeftijd 6

SANA nr 43

genezen, maar kan ook, zelfs bij goede slapers, de kwaliteit van de slaap sterk verbeteren. Melatonine is echter niet alleen maar een natuurlijk slaapmiddel, maar is ook een zeer krachtige antioxidant, het beschermt tegen kanker en vertraagt het verouderingsproces. In Amerika is dit product een grote hype. Een melatoninetekort is d.m.v. suppletie eenvoudig aan te vullen. Melatonine moet dan een uur voordat men gaat slapen ingenomen worden. De grote voordelen van Melatonine op een rijtje: Het kan slapeloosheid, vooral bij ouderen genezen en verbetert de kwaliteit van de slaap aanmerkelijk. Er zijn geen bijwerkingen, en werkt veel beter dan reguliere slaapmiddelen. Melatonine is een zeer krachtige anti-oxidant, met name voor de hersenen en kan hierdoor aan schade en veroudering van de hersenen vertragen. Het verbetert de werking van het immuunsysteem aanzienlijk, vooral belangrijk voor mensen die ouder zijn dan veertig jaar. Escholtzia zoals in Escholcin bevordert een gezonde slaap.

Escholtzia en melatonine tegen slapeloosheid Melatonine is een slaaphormoon dat ’s nachts door de pijnappelklier wordt gemaakt. Naarmate we ouder worden maken we steeds minder melatonine. Dit kan, vooral bij ouderen, slapeloosheid veroorzaken. Melatonine kan gebruikt worden om slapeloosheid te SANA nr 43

7

Vergeetachtigheid voorkomen Een van de eerste symptomen die geassocieerd worden met veroudering zijn een verminderde geheugencapaciteit wat de buitenwereld het eerst opvalt. Van ouderen boven de 65 jaar heeft tien percent last van problemen met het geheugen. Denk aan het vergeten van afspraken, het niet kunnen onthouden welke dag van de week het is en het steeds vaker in herhaling vallen. Er bestaan mogelijkheden om met deze ouderdomsvergeetachtigheid om te gaan. Als we dikwijls dingen vergeten die we graag hadden willen onthouden, spreek je van vergeetachtigheid. Veel mensen krijgen bij het ouder worden het gevoel dat ze vergeetachtiger worden. Ze maken zich daar zorgen over. Wat daaraan gedaan kan worden, hangt af van de oorzaak. Deze is niet altijd gemakkelijk te achterhalen, aangezien er vele factoren een rol kunnen spelen bij vergeetachtigheid. Ten eerste is het ouder worden zelf een belangrijke factor. De meeste oudere mensen vinden het

heel normaal dat ze niet meer zo snel kunnen lopen of fietsen als vroeger. Dit geldt echter ook voor het geheugen. Naarmate we ouder worden, hebben we meer tijd nodig voor het opslaan van nieuwe informatie. Ook het terughalen van informatie uit het geheugen kost vaak meer tijd. Behalve het trager worden, hebben ouderen meer moeite met het vasthouden en richten van hun aandacht. Hierdoor wordt het moeilijker om tegelijkertijd met verschillende dingen bezig te zijn, bijvoorbeeld een gesprek voeren èn tv kijken. Dit komt omdat men sneller is afgeleid. Vooral in een drukke omgeving, met veel mensen en veel lawaai, hebben oudere mensen vaak meer moeite met hun concentratie. Een maatschappelijke oorzaak van vergeetachtigheid is dat we overspoeld worden met informatie via de krant, radio en televisie. Het is onmogelijk om al die informatie te onthouden. Als dat niet zo goed meer lukt, roept dat gevoelens op van minderwaardigheid, onzekerheid en angst. Als we te gespannen zijn, functio-

afname van het geheugen. Er bestaat wat dit betreft een duidelijk verschil in tempo tussen ouderen en jongeren. Zowel een twintigjarige als een tachtigjarige kunnen een buitenlandse taal leren, alleen zal de tachtigjarige daar meer tijd voor nodig hebben. En natuurlijk speelt training daar een grote rol in. De alertheid tot op hoge leeftijd danken actieve bejaarden aan het feit dat ze steeds zijn blijven doorgaan met opslaan en verwerken van informatie. Je hoeft niet dement te worden als je dat niet wil. Dat speelt inderdaad een grote rol.

neert het geheugen niet optimaal. Ook psychologische oorzaken staan goed onthouden in de weg, bijvoorbeeld als we een tijd erg somber zijn, het verlies van de partner, opname in een bejaardentehuis of ziekenhuis en conflicten met bijvoorbeeld de kinderen. De lichamelijke gesteldheid tenslotte, heeft ook invloed op onthouden en vergeten. Pijn, vermoeidheid, ziektes en bepaalde medicijnen kunnen bijvoorbeeld tot vergeetachtigheid leiden. Ook jongeren vergeten wel eens Uit onderzoek bij verschillende leeftijdsgroepen blijkt dat jongeren minstens even hard klagen over een falend geheugen als ouderen. We hebben dus gedurende ons hele leven problemen met ons geheugen, en niet alleen op oudere leeftijd. Het ouder worden heeft wèl invloed op de werking van het geheugen. Er is zeker geen sprake van een forse

8

SANA nr 43

Train je geheugen zo - Let op je gezondheid. Eet gezond, eet gevarieerd met belangrijke aandacht voor fruit en groenten. Zorg voor een goede nachtrust, ga op tijd naar de dokter en blijf actief. - Blijf bij de tijd. Zorg dat je weet wat er allemaal gebeurt in de wereld en blijf op de hoogte via krant, radio en tv. - Onderhoud je contacten buitenshuis, zoek mensen op en nodig mensen thuis uit. - Blijf je interesses en hobby’s houden. - Zorg dat je zo goed mogelijk kunt zien en horen, zodat je alles goed kan volgen. - Pas op met medicijngebruik. - Zorg dat de dingen een vaste plaats hebben. - Zorg voor vaste gewoontes. Dat brengt structuur in de week, en dan vergeet je je afspraken minder vlug. - Maak zo nodig gebruik van geheugensteuntjes, leg bijvoorbeeld briefjes neer of gebruik een agenda. - Durf tegen een ander te zeggen dat het te snel gaat of dat je iets vergeten bent. - Neem de tijd voor het verwerken van gebeurtenissen. - Volg een cursus, volg vergaderingen en voordrachten, dan blijft het geheugen alert en getraind. Zo leer je bewuster om te gaan met de informatie die je wilt onthouden. Jan van Bercken

SANA nr 43

9

JOJO-effect: Boeman van elk dieet

Gezond vermageren: het kan!

N

u de zomer in aantocht is, de smalle kleedjes uit de kast komen en de bikini van vorig jaar weer wordt gepast, schrikt de spiegel zich zoals elk jaar een hoedje. Hoe krijg je die kilo’s er weer af, zodat het badpak weer past en je zonder complexen het zwembad in kan duiken en het strand op kan. De vraag is eenvoudiger dan het antwoord, want zoveel mislukkingen zijn te wijten aan zoveel diëten. Dus toch een maagverkleining? Neen, liever niet! Maar een beetje verstandig omgaan met voedsel, een goed programma kiezen, niets essentieels schrappen, wat bewegen en je niet laten beïnvloeden door prietpraat zijn wel dingen die kunnen helpen om je strandklaar te maken. Hoe doe je dat dan? In de Verenigde Staten worden jaarlijks 30 tot 40 biljoen dollar aan vermageringspillen uitgegeven, een duidelijk bewijs van een gezondheidscrisis. Obesitas is trouwens in de geïndustrialiseerde landen de belangrijkste oorzaak van zogenaamde beschavingsproblemen. De ongemakken beperken zich absoluut niet tot cosmetische

10

SANA nr 43

Zwaarlijvige mensen leven gemiddeld tien jaar korter of schoonheidsfoutjes, ook diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, reumatoïde problemen zijn dikwijls terug te brengen tot zwaarlijvigheid. En toch moeten we er iets aan doen, want de levensduur bij zwaarlijvige mensen wordt gemiddeld met 10 jaar verkort. Pillen De meeste diëten beloven je de hemel op aarde en sommige pillen zouden haast miraculeuze effecten ressorteren. Dat is onzin, want af en toe kwamen artsen die dergelijke effecten beloofden op de rechtbank terecht: hormonen of schildklierstimulerende middelen kunnen je inderdaad doen vermageren, maar ze kunnen levensgevaarlijk zijn, want niet zelden moesten geobsedeerde patiënten het met de dood bekopen. De meeste pillen die echt werken zijn dan ook gevaarlijk. Ze bevatten, ephedrine, cafeïne, aspirine, phenylpropanolanine enz... De werking steunt op eetlustremmers en een versnelling van het metabolisme. Ze verhogen het niveau van de neurotransmitter b.v. adrenaline en verhogen de thermogenese of de verbranding van vet. Dat heeft veel neveneffecten en levert grote risico’s op. Toch kan je vermageren, maar je moet het op langere termijn zien en niet op twee à drie weken. Vermageren lukt zeker als je het echt wil, als je een orthomoleculair afslankingsplan volgt, beweegt, de levenswijze langzaam aanpast, de mechanismen respecteert en leert kennen, als je er je goed bij voelt en ongeveer 2 liter water per dag drinkt.

rieën uit koolhydraten en eiwitten. De vetoxidatie houdt trouwens geen gelijke tred met de hoeveelheid vetinname. Je mag ook niet vergeten dat koolhydraten en eiwitten zich kunnen omzetten in vetten en niet omgekeerd! De hoeveelheid opgestapeld vet hangt dus fel af van het type vet dat je eet. Meervoudige onverzadigde vetzuren verbranden gemakkelijker dan verzadigde, want deze laatste worden meestal grotendeels opgeslagen, onmiddellijk na de inname. Verzadigd vet is meestal van dierlijke oorsprong en meervoudig onverzadigd vet meestal van plantaardige oorsprong. De beste vetten zijn eigenlijk de essentiële onverzadigde vetten op voorwaarde dat je ze niet verhit, anders krijg je transvet. Visoliën en olijfolie van eerste koude persing zijn de gezondste oliën. Men moet ze wel aanvullen met vitamine E. Calorieën tellen heeft dus geen zin want de vermelding van de caloriewaarde op etiketten heeft weinig te maken met de

Tel geen calorieën Calorieën op zich hebben weinig te maken met verdikken. Er zijn calorieën uit vetten en die uit koolhydraten. Ze reageren verschillend. Vetcalorieën zijn vetten. Dat betekent dat je meer lichaamsvet bij krijgt door vet te eten dan, met dezelfde hoeveelheid caloSANA nr 43

11

De onzin van een dieet Het klassieke dieet heeft geen zin omdat het de eigen spiermassa afbreekt en niet het lichaamsvet. Patiënten die gewicht verliezen door een laag caloriedieet en oefeningen, komen na enkele maanden weer aan als ze met het dieet stoppen. Dat is het zogenaamde jojo-effect. De patiënt is er dan slechter aan toe dan had hij of zij nooit geprobeerd van gewicht te verminderen. Om gezond gewicht te verliezen is er lange tijd nodig en bovendien moet dit uiterst langzaam gebeuren om een gunstig gezondheidseffect te verkrijgen. Eigenlijk is spierbehoud essentieel om vet te verminderen, want de spieren vormen de kachel waarin het lichaamsvet wordt verbrand. Trouwens als de gewichtsvermindering te vlug gebeurt, dan wordt het lichaam in een defensieve vetsparende conditie gedwongen, waarbij de activiteit van het enzym lipo-proteïne lipase verhoogt waardoor meer vet wordt opgehaald en opgeslagen. Op die manier vertraagt de basale metabolische snelheid, zodat de capaciteit om vet te verbranden nog kleiner wordt. Het lichaam heeft zelfs een perfect geheugen dat onthoudt hoeveel vet het heeft en hoeveel het opnieuw moet terugwinnen. Het lichaam probeert dan elke vetmolecule uit het dieet terug op te slaan die nodig is voor de energiebehoefte. Het resultaat is moeheid na het eten, uitgehongerd gevoel zodat als men opnieuw eet het verloren vet er snel weer aanvliegt.

Hoe ga je tewerk? We moeten kieskeuriger omgaan met het soort voedsel: meer vezels, mineralen en vitamines, minder vetten. Want de vetten stillen het hongergevoel niet en vet wordt niet onmiddellijk verbrand, maar opgestapeld als vet in de vetcellen. Het individu wordt alsmaar dikker. De oplossing ligt er dus al in om te beginnen met verzadigde vetten te reduceren, behalve de vetste vis en gevogelte. Koolhydraten en eiwitten verminderen de honger en reduceren de eetlust, terwijl vetten dit niet doen. Typisch is dat dikke mensen een vetrijke voeding verkiezen en dat mogen ze juist niet doen! Maar de wijziging van het verlangen naar vette voedingsmiddelen te verminderen is niet gemakkelijk.” En de erfelijke aanleg? Die is niet voldoende bewezen. Noch het aantal vetcellen, noch hun omvang worden genetisch bepaald. Wel worden voedingsgewoonten in hele families overgeërfd, vandaar dat je familiaal vaak met dezelfde problemen zit. Ook het tv-kijken en alles wat er bij hoort heeft veel mensen dik gemaakt. Gulden regels... - Om te beginnen niet meer dan 250 gram per week afvallen. - Je moet het vet meten en niet het lichaamsgewicht, want de spieren mogen niet in massa en volume verminderen, het vet wel! - Vermijd verzadigde vetten. - Vermijd commerciële diëten. - Gebruik geen medicijnen of dieetpillen. - Vermijd geraffineerde suiker compleet, ook in alle producten en eet enkel koolhydraten van de complexe ketting (in fruit b.v.). - Eet een hoog vezeldieet. - Gebruik Omega-3 vetzuren (uit vette vis) - Doe aan training om het verminderde gewicht te behouden, want oefening houdt de spiermassa in stand en doet elke week meer vet verbranden. - Train ’s morgens, want dan verbrand je meest vet. - Onderhoud het L-carnitine-niveau en daarvoor is elke dag extra vitamine C nodig. - Zorg er voor voldoende chroom in het lichaam op te nemen. - Vermijd snacks en tussendoortjes en eet bij elke maaltijd veel verse groenten. - Drink minstens 6 glazen water per dag en drink geen alcohol en soft drinks. - Vermijd te laat eten ’s avonds - Gebruik enkel producten met een hoog vezelgehalte (volkoren) Eigenlijk heel simpel dus. Het strand en de zomer wenken al. Jan van Bercken

12

SANA nr 43

sch

ook ge

dills

®

Advertentie

calorische waarde van de voedingsmiddelen in het lichaam. De waarde varieert volgens de biochemische individualiteit, want iedereen is verschillend. Suiker in water (cola, fruitsap) levert meer energie en doet meer omzetten in lichaamsvetten dan suiker eten met de lepel. En toch moeten we er iets aan doen, want de levensduur bij zwaarlijvige mensen wordt gemiddeld met 10 jaar verkort.

VRIJiabetici SUIKikEt R o v or d

digestive mints Zachtverfrissende muntjes met essentiële oliën uit kruiden en vruchten.

Verkrijgbaar in de apotheek met CNK-bestelcode: 2161-149

dills digestive mint ®

Maakt de dingen verteerbaar! voor meer info:

SANA nr 43 13 www.dills.be

Goede voorzorgen kunnen vakantie redden

Hoe je vakantie gezond plannen?

V

Reisdiarree, ziekte en vliegproblemen voorkomen

roeger was vliegen een luxe of een avontuur, nu is het dagelijkse kost voor velen en een jaarlijkse gewoonte voor miljoenen vakantiegangers. Naast de klassieke vliegangst die nog altijd heel veel patiënten treft en waar ze zich ook kunnen tegen wapenen door een aantal natuurlijke remedies te nemen, of lessen in vliegangstontwenning te volgen, kan het vliegen zelf voor heel wat ongemakken en verstoring van de gezondheid zorgen en dus van bij de aanvang de vakantie al behoorlijk verpesten. Ook voedsel, exotische eetgewoonten, goedkope versnaperingen, verdachte drankjes, besmet zwemwater, onhygiënische hotels enz kunnen je zomergevoel snel in een nachtmerrie veranderen en je behoorlijk veel stress bezorgen. Waar kan je zoal op letten? Sommigen lijden in het vliegtuig aan een heftige vorm van claustrofobie. Begrijpelijk, als ze het al moeilijk hebben in een gesloten lokaal. Uit een vliegtuig kun je (gelukkig) niet ontsnappen. Van zodra de deur dicht gaat, krijgen sommigen al het angstzweet in de handen. Ze kunnen zich behelpen met het homeopathische Argentum nitricum 30 K of een rustgevend middel op basis van Passiflora. Gestoord slaappatroon op vakantie Moderne vliegtuigen kunnen zelfs met supersonische snelheid tegen de richting van de aardomwenteling invliegen. Het gevolg daarvan is dat ze soms de dag acht tot tien uur langer maken. Geen enkel lichaam is er tegen opgewassen om een dag 34 uur te laten duren. Ons biologisch systeem kan niet zo snel deze

14

SANA nr 43

verandering bolwerken. Gevolg: jet-lag. Het slaappatroon is verstoord, er komt extreme vermoeidheid bij kijken, problemen met de concentratie, de eetlust valt weg. Als het probleem niet behandeld wordt, duurt het gemiddeld één dag per tijdzone die men overbrugd heeft om de problemen te overwinnen. Over het algemeen kan je wel zeggen dat men een vlucht in westelijke richting beter verwerkt dan een vlucht in oostelijke richting, uiteraard omwille van de draairichting van de aarde. Het weer op punt stellen van de bioklok kan wat geholpen worden met Escholtzia zoals in Escholcin is ideaal om weer een normaal slaapritme te verwerven.

SANA nr 43

15

16

Stress van lange vakantievluchten

Zwangere vrouwen veilig op reis

Sommige patiënten hebben tijdens een langdurige vlucht gemakkelijk last van gezwollen voeten en benen, als gevolg van het langdurig stil zitten in ongemakkelijke stoelen en te nauwe plaatsen in het vliegtuig. Daar is maar één enkele goede remedie tegen: bewegen! Maar dat is niet altijd gemakkelijk in een vliegtuig. Toch moet je af en toe opstaan en in de gang rondlopen, naar het toilet gaan, eens naar voren lopen, maar toch bewegen. Tegen zwellende voeten helpt het Urtica urens zoals in Urtibell. Een andere veel voorkomend probleem bij het landen is de zogenaamde vliegtuig-otitis en -sinusitis. Als een vliegtuig landt, verhoogt de luchtdruk in het toestel. Dat leidt tot een samenpersing van de lucht in het middenoor. Het gevolg is een intense pijn boven de ogen en op de jukbeenderen. Deze vorm komt nochtans veel minder voor dan het oortrauma. Er bestaat evenwel een eenvoudig trucje voor, dat je dagen hoofdpijn kan besparen. Knijp hiervoor de neus met duim en wijsvinger dicht nadat je eerst diep adem hebt gehaald. Blaas nu zo hard je kan met gesloten mond en neus de lucht naar de oren. Als je een klokkend geluid hoort, is het evenwicht hersteld en zal je geen last meer hebben van hoofdpijn.

Natuurlijk moet je niet op het laatste nippertje nog het vliegtuig willen nemen als je elk ogenblik kan bevallen, maar voor de rest is er niets op tegen dat een zwangere vrouw met het vliegtuig reist. Te veel vliegen, is ook weer niet goed omdat moeder en foetus toch worden blootgesteld aan meer atmosferische stralingen dan op de begane grond. Maar in principe gelden de raadgevingen voor een verplaatsing met alle middelen: te land ter zee en in de lucht. Ze moeten wel hun vakantieplaats zorgvuldig uitkiezen en geen risicogebied willen bezoeken: veiliger is het niet te gaan waar gele koorts heerst of cholera, difterie of tyfus. Dergelijke risico’s kan ze best missen. Voor de rest kan ze gerust tot de 27ste week van haar zwangerschap zonder medisch certificaat vliegen. Vanaf de 28ste week is het beter eerst medisch advies in te winnen. Vanaf de 35ste zwangerschapsweek is het beter misschien niet meer te vliegen op internationale vluchten en de 36ste week voor korte afstandsvluchten. Zwangere vrouwen lopen ook meer risico op zwellingen van enkels en benen vanwege de langdurige immobiliteit in het vliegtuig. Zwangere vrouwen moeten dus zeker geregeld eens opstaan en beenoefeningen doen, teneinde complicaties met de bloedsomloop in de onderste ledematen te voorkomen. Als de zwangere vrouw een tekort heeft aan vitamine B of aan zink, dan is ze gemakkelijker het slachtoffer van zee- of reisziekte. Voor de rest kiest een zwangere vrouw best een heel rustige omgeving om op vakantie te gaan, waar ze zich goed voelt en „thuis” is. Geen alcohol, geen koffie, geen tabak! Ze moeten voldoende drinken, want als er een ernstige deshydratatie komt, kan dat een miskraam tot gevolg hebben.

SANA nr 43

Comfort tijdens het vliegen Veel patiënten klagen over te droge lucht in moderne vliegtuigen en ze hebben gelijk. Ze vertonen dan zelf ook vaak symptomen van beginnende deshydratatie. Het slechtste wat je kan doen in een vliegtuig is alcohol drinken, veel koffie gebruiken, omdat deze dranken op de koop toe ook nog eens diuretisch zijn. Je kan beter plat water, thee of fruitsap gebruiken. Als je contactlenzen hebt, moet je dubbel opletten omdat de contactlenzen tijdens zo’n vlucht gemakkelijk uitdrogen. In sommige vliegtuigen wordt door de hostesses ook een insecticide verspreid wat het probleem voor deze mensen dubbel maakt: ze kunnen ook een irritatie of ontsteking oplopen van de conjunctiva. Reisziekte kan ook voorkomen bij het gebruik van gelijk welk transportmiddel: auto, boot, vliegtuig. De moderne vliegtuigen zijn veel stabieler en dus hebben steeds minder patiënten last van reisziekte in het vliegtuig. Mocht het toch gebeuren dan kunnen een paar druppeltjes moedertinctuur van gember een oplossing brengen, vooral voor kinderen.

Reizen met een baby Als pas bevallen vrouwen op reis gaan met de baby hebben ze er alle belang bij de baby borstvoeding te geven. Altijd en overal is er voldoende voedsel aanwezig voor het wicht en bovendien wordt het in de meest steriele condities aangeboden: geen gedoe met flessen die moeten afgekookt worden, geen zoeken naar zuiver water, geen angst voor externe besmettingen in de melk of het poeder... de moederborst is het beste en het veiligste voor de baby en... de melk is altijd op de juiste temperatuur voor de baby. Het is trouwens ook het gezondste voor de moeder. Uiteraard moet de baby beschermd worden tegen rechtstreeks zonlicht. Het is absoluut te mijden om de baby bloot te stellen aan de zon.

SANA nr 43

17

Advertentie

Wat doe je aan reisziekte en diarree? Sommige toeristen hebben bij een lange afstandsvlucht ook last van een opgeblazen gevoel en hebben last van winderigheid. Zeer vervelend in een vliegtuig! Maar toch is het een normaal verschijnsel als gevolg van een vermindering van de druk ten opzichte van de atmosferische druk: 700 mm kwik tegenover 600 mm kwik. Als je daar last van hebt dan moet je gashoudend water, bier, champagne cola en gemakkelijk fermenterend voedsel vermijden. Je kan op voorhand witte leem drinken in water als je weet dat je er gewoonlijk last van hebt. Nasturtium is een plant die daarbij helpt zoals in Nasturan. Uiteraard moet je de darmflora goed verzorgen, maar dat is een werk van langere adem. Een goed probioticum zoals bij Digesbiose is aan te bevelen.

Thee tegen reisdiarree Zwarte thee bevat bitterstoffen die niet helemaal vrij komen tijdens het thee zetten. Toch zijn het deze bitterstoffen die hulp verschaffen als bijvoorbeeld op reis (uiteraard ook thuis) plots diarree je overkomt. Hiervoor moet je gewoon zwarte thee zetten, maar dan moet je wel de thee minstens een kwartier laten trekken, zodat de bitterstoffen inderdaad vrij komen. De smaak is dan wel niet meer ideaal en proeft ook zeer bitter. Kinderen zullen er misschien hun neus voor ophalen en in dat geval kan een zoetmiddeltje helpen. Volwassenen kunnen deze sterke thee beter puur drinken. Helpt beslist! Al deze tips zullen je vakantie beslist veiliger en leuker maken! Jos Van Landuyt

In de nasleep van de winter...

4

Lentekwalen effectief aanpakken

max Echinacea Viervoudige krachtpatser voor uw weerstand l Met vier verschillende extracten, dus viermaal sterker. l De superbooster voor uw immuniteit in elk seizoen. l Bij winterse indringers, bij zomerse aanvallen: EchinaceaMax4 helpt u er zo weer bovenop! Dosering: 3 x 1 capsule per dag EchinaceaMax4 van AlkPharma is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met CNK bestelcode: 3139-581 PET-verpakking van 60 capsules. Prijs € 24,95 PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158

www.alkpharma.be 18

SANA nr 43

SANA nr 43

19

Wat is best: Wandelen, fietsen, zwemmen?

S

port is een ideale bezigheid tijdens de vakantie: het ontspant, je kan het met het hele gezin beoefenen en het versterkt je weerstand, hart, bloedsomloop en ademhaling. Ook kinderen kunnen hier uitermate van profiteren, maar je moet wel voorzorgen nemen en een sportieve bezigheid kiezen in functie van hun mogelijkheden en leeftijd.

Een gezonde doe-vakantie is natuurlijk perfect voor de conditie. je moet er natuurlijk best niet onvoorbereid en zeker niet onbezonnen aan beginnen: je hoeft trouwens de Mont Ventoux niet op te rijden om al profijt te kunnen trekken van aan actieve vakantie. Wandelen is iets wat je met het hele gezin kan doen en dat is voor de gezondheid ideaal, zelfs even goed als joggen en fietsen. Wandelen gezonder dan joggen Wie wandelt stimuleert niet enkel het hart en de bloedsomloop, maar doet ook aan preventie van diabetes, overgewicht en stelt het tijdstip waarop cataract begint met verschillende jaren uit. Wie wandelt heeft de neiging minder zoetigheid te eten, meer te drinken en minder te roken en dat is voor de gezondheid onrechtstreeks even winstgevend. Wandelen heeft zelfs voordelen op joggen, omdat het minder belastend is voor de gewrichten en minder sleet aan knieën en heupen veroorzaakt. Joggen op een harde ondergrond is altijd te mijden, omdat, dit telkens de voet neerkomt, stress veroorzaakt op het knie- en heupgewricht. Vanaf de leeftijd van 45 à 50 jaar zijn joggers kandidaten voor orthopedische behandelingen, zelfs voor

Doe-vakantie: toverformule voor het hele gezin 20

SANA nr 43

prothesen. Wandelen is dus beslist te verkiezen, vooral ook omdat als het hele gezin eraan meedoet, dit een goed voorbeeld is voor de kinderen die op latere leeftijd hetzelfde zullen doen met hun gezin, in de plaats van lui op het strand of op het terras te blijven zitten. Fietsen: ja maar liever op het platteland Door allerlei actiegroepen wordt fietsen sterk gepromoot: om naar het werk te gaan, om boodschappen te doen, voor

korte verplaatsingen, tijdens de vakantie. Fietsen is gezond, vooral als het in een gezonde omgeving gebeurt, weg van het verkeer. Want fietsen tussen het autoverkeer is ver van gezond. Onderzoekers maakten hiervan melding op een Europees congres van longartsen in Amsterdam. Daar werd een studie van Britse longartsen besproken die onderzoek hadden gedaan naar de hoeveelheid roetdeeltjes in de longen van fietsende Londenaars. Ze vergeleken de longen van fietsers met die van wandelaars. Groot was hun verbazing toen werd vastgesteld dat fietsers er behoorlijk slechter aan toe waren dan wandelaars: fietsers hadden zomaar eventjes SANA nr 43

21

Zwemmen op vakantie De meerderheid van de vakantiegangers brengt haar vakantie door aan of in de nabijheid van water. Logisch, want water is ontspannend, gezond en compleet verbonden met vakantiegevoel. Een watervakantie is ideaal voor kinderen, ze

seconde uit het oog verliezen. Je hebt amper 2 minuten vooraleer onherstelbare schade aan hun organisme optreedt. Je kan dus best enkel gaan zwemmen of waterspelen houden op plaatsen waar toezicht is en waar het veilig is, geen kolken zijn, geen onderstroming, en aan zee moet je ook bijzonder alert zijn voor eb en vloed die de stroming telkens van richting doet veranderen. Ook de wind speelt een rol en als kinderen verloren lopen, is het altijd met de wind in de rug. Je hoeft dus tegen de wind in, niet te gaan zoeken. Op campings en in zwemparadijzen kan je maar best de voorschriften goed volgen, anders komt bij een probleem de volledige verantwoordelijkheid op de schouders van de ouders. Op vakantie is een stukje ondergelopen strand bij laagtij ideaal voor kinderen: ze voelen vaste grond onder de voet, hebben geen last van stroming, het water is er warmer en de hoeveelheid water is meestal door ondiepte, heel klein. Leg aan je kinderen ook uit dat het altijd gevaarlijk is te duiken op plaatsen waar ze de diepte van het water niet kennen. Vele kinderen zijn op die manier al verongelukt! Belangrijk is ook te

Advertentie

2,3 maal meer roet in de longen dan de wandelaars. Fietsers ademen dieper en sneller in, pompen meer lucht in de longen en beschadigen dus ook meer het longweefsel doordat ze een groter debiet aan vervuilde lucht inademen. Datzelfde fenomeen maak je ook mee op vakantie. Als je daar gaat fietsen in de stad, in de buurt van autowegen of op plaatsen waar veel vervuiling heerst, dan heb je niets aan gezonde beweging. Fietsen op vakantie? Jazeker, maar in een gezonde omgeving! Ook kinderen kunnen hier van profiteren en... migrainepatiënten. Want uit een Zweedse studie bleek dat migrainepatiënten die minstens driemaal in de week een kleine etappe fietsen, veel minder aanvallen krijgen. Kinderen tussen 3 en negen jaar die met een aanhangfietsje bij een van de ouders mee kunnen trappen, ontwikkelen een betere motoriek.

EL GEHE ITE! S E D UW ERNIE

V

Uw online gezondheidsadviseur BOVERTE is een moderne internetwinkel. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service.

U koopt bij Boverte omdat… • U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell®, Nutribell®, Ellen Dee® en Kilonorm®. • U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. • U met korting op uw bestelling kan aankopen. • De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. • U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. • Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze klantenservice terecht.

kunnen zich een hele dag uitleven in een zwembad, rivier of aan zee, terwijl de ouders zich in dezelfde omgeving kunnen amuseren. Vakantie aan het water is niet zonder gevaar, want een kind kan al verdrinken als er amper vijf centimeter water staat. Dat gebeurt haast ongemerkt. Ze stoeien dat het een lust is, en een seconde later hoor je ze niet meer, maar zitten ze wel in moeilijkheden. Kinderen aan het water kun je geen

22

SANA nr 43

wijzen op het gevaar van luchtbedden of luchtmatrassen waarmee ze het water opgaan, zeker in zee is dat ten strengste af te raden. Ze kiepen gemakkelijk om en drijven heel gemakkelijk af met soms fatale gevolgen. Sport is dus uitstekend op vakantie, maar je moet er wel je verstand bij houden! Hans de Groot

• Wij garant staan voor een optimale service. • Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via e-mail.

www.boverte.com De beste zorgen uit de natuur!

e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48

SANA nr 43

23

“M

ooie benen, mooie benen zei de lichtmatroos”. Maar lichtmatrozen houden weinig rekening met de realiteit en die is dat veel vrouwen last hebben van zware benen, vermoeidheid bij langdurig staan of zitten en nadien ontsierende opgezette dikke aders vertonen op de onderbenen: spataders. Ze komen op alle leeftijden voor, maar vooral bij vrouwen na meerdere zwangerschappen of bij wat oudere mensen, ook bij mannen, maar hoofdzakelijk bij vrouwen. De echte oorzaak is niet altijd bekend, maar langdurig staan, weinig bewegen, erfelijke factoren en zwangerschappen spelen zeker een rol. Erg is dat niet, maar het wijst wel op een onderliggend probleem: het aderstelsel is een beetje moe of wat ziek en vraagt dus om behandeling. Want aderspat kan in een aantal gevallen ook aanleiding geven tot longembolie, nadat een bloedklonter afkomstig van flebitis in een zieke ader begint te verhuizen en in de longen terecht komt. Dat is natuurlijk een levensbedreigende situatie en moet onverwijld behandeld worden. Meteen iets doen Maar je moet het niet laten aanslepen tot het zover komt. Van zodra de eerste

24

SANA nr 43

tekenen wijzen op een probleem met spataders - en gewoonlijk begint dat met zware benen - kan je al iets ondernemen. - Maak dagelijks een wandeling, want wandelingen zijn uitstekend bij zware benen. - Eet gezond, want een gezonde maaltijd is het beste voor een goed bloedsomloop. - Slaap met het voeteneinde van het bed wat hoger, zodat hart en voeten op gelijke hoogte komen. - Rook niet, want dat vernauwt de aders in de benen. - Pas wisseldouches toe op de benen: afwisselend warm en koud water, eindig met koud! - Gebruik een goede crème op basis van Aesculus of paardekastanje. Denk aan de Aesculuscrème van Ellen Dee, voor het te laat is. Monique van Hasselt

Advertentie

Zware benen en spataders: Paardekastanje houdt je benen mooi

Aesculus crème - (met rozemarijnolie)

Bij zware vermoeide benen

Aesculus crème wordt toegepast bij zware, vermoeide benen en ontsierende aderen. De actieve bestanddelen van de vrucht van de paardenkastanje hebben een versterkend effect op het vaatstelsel. De crème is bedoeld voor dagelijks gebruik, ze verzorgt en stimuleert de benen en maakt de huid zacht en soepel. Na het gebruik de handen wassen.

Potje 100 ml -

Prijs

€ 5,95

Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-382. Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter kunnen helpen.

Voor meer info: www.ellendee.be SANA nr 43

25

Af en toe koorts: ook ’n wapen tegen kanker

Laat zomergriep je vakantie niet verbrodden

J

e zou haast denken dat het niet kan, maar toch gebeurt het: plots opkomende koorts, een mottig gevoel en slappe benen, heftige zweetvlagen. Deze doodzieke ellende kan je zelfs op vakantie overvallen. Sommige artsen spreken van zomergriep, hoewel virale aandoeningen zich niets van seizoenen aantrekken, wel van een verzwakt immuunsysteem. Vandaar dat het geregeld voorkomt dat iemand net op vakantie vertrekt, duizend kilometer achter het stuur zit en twee dagen later met koorts in bed zit... oververmoeid vanwege het vele werk van de laatste dagen, daarop een gestresseerde lange rit en tenslotte verandering van klimaat en andere eetgewoonten: op die manier wordt het immuunsysteem natuurlijk maximaal op de proef gesteld. Je zou al voor minder door de knieën gaan. Griep in de zomer komt dus voor, althans virale aandoeningen die er erg veel van weg hebben. Wie niet oppast kan met ernstige complicaties te maken krijgen, zelfs een hartinfarct behoort tot de mogelijkheden. Het zou niet de eerste Belg of Nederlander zijn die in een ver land in een ziekenhuis belandt met een ernstige aandoening. Er is dus nog meer dan de gevreesde Tourista die een vakantie kan verbrodden...

Griep krijgen in volle zomer? Je zal het maar meemaken. En toch gebeurt het, hoewel de meeste ongetwijfeld van oordeel zijn dat zowel griep als verkoudheden te maken hebben met winter of althans het koude seizoen. Niets is minder waar. Ontstekingen van de lucht-

26

SANA nr 43

wegen of griep hebben maar weinig met kou of warmte te maken, maar wel met het immuunsysteem. Integendeel zelfs, want virussen kunnen zich gemakkelijker ontwikkelen in een warm klimaat. In de zomer voelen de meeste mensen zich evenwel beter, hebben meer

Sterke immuniteit beschermt je ook tegen de winter vitamine D uit het zonlicht, vitamine C uit vers fruit en groenten, ze bewegen meer, voelen zich fitter, eten gezonder en hun immuunsysteem is dan ook beter bestand tegen aanvallen van virussen en bacteriën. Dat is de echte reden waarom ze in de zomer minder gemakkelijk ziek worden. Maar toch gebeurt het! Griep in de zomer: een perfecte combinatie, als je maar zwak genoegd bent. Ziekte heeft dan ook zijn nut. Daardoor is het organisme als het ware verplicht halt te houden, te rusten, het immuunsysteem toe te laten de tegenaanval in te laten zetten. Koorts geeft het lichaam de gelegenheid op een natuurlijke wijze af te rekenen met virussen die niet tegen een verhoogde temperatuur bestand zijn. Wie koorts ontwikkelt, blijkt ook beter beschermd tegen kanker. Het gebeurt vaker dan je denkt: met vakantie gaan en toch ziek worden? Snel weer voorbij Griep in volle zomer, met warm en mooi weer? Je zou voor minder naar de winter verlangen. Doe dat niet, het is meestal een tijdelijk en ongevaarlijk verschijnsel, een virus dat na een paar dagen overwonnen is. Het wordt plots als een soort zak op je rug gegooid. ’s Morgens sta je gezond en monter op en in de loop van de namiddag voel je je al vreselijk ellendig, echt mottig. De lichaamstemperatuur loopt op, niet gigantisch of spectaculair: zo om en nabij de 37,8 tot een kleine 38, maar je voelt je wel goed ziek. Er komt pijn in de spieren en de ledematen, je voelt je geradbraakt. Sommigen hebben ook hoofdpijn, pijn in de halsstreek, maagklachten, een absolute afkeer van voedsel, soms ook felle diarree met buikpijnen, soms een verstopte neus, pijn in de borststreek en hoest. Een griepje dus met wat last aan de spijsvertering. Maar het kan je wel beletten van de vakantie te genieten. Ook in de zomer komen virale infecties

voor en die zijn even besmettelijk als in de winter. Het grote verschil is dat de concentratie van mensen in een kleine ruimte in de winter groter is, en dat de gelegenheid tot aansteken ook in de zomer afneemt: meer vakantie, meer ramen open, en... men heeft een grotere immuniteit opgebouwd door meer vitaminerijke kost en lichaamsbeweging. Wie nog moeten blokken voor een herexamen of een ingangsexamen, of wie niet kan gemist worden voor de job, kan best voorzichtig zijn. Warm douchen of heet bad Iemand met een goede algemene gezondheid en die ook nog vrij jong is, kan de natuur een handje helpen door de lichaamstemperatuur te stimuleren. Een heet bad of een erg warme douche, waarna je je in warme dekens wikkelt en zo in bed kruipt om te liggen nazweten doet wonderen, zelfs in volle zomer, zelfs als het buiten erg warm is. Het hindert helemaal niet dat je een paar uur ferm doorzweet en dat je lichaamstemperatuur nog oploopt. Op die manier heb je voortgezet wat het lichaam zelf begonnen was. Alleen patiënten met bloedsomloopstoringen en hart- of nierproblemen moeten voorzichtig zijn. Uiteraard voldoende drinken: warme drankjes en beslist geen alcohol. Wel nuttig zijn allerlei kruidenthees. Lindebloesem stimuleert de lichaamstemperatuur en bevordert de natuurlijke afweer. Helpt ook lekker door te zweten en toxines te elimineren. Tijm, vlier, salie en sleutelbloem en uiteraard Echinacea ofte rode zonnehoed, zoals Echinabell van Fytobell of Echinamax 4 van Alkpharma, zijn geschikte middelen voor deze problemen. Van zodra de temperatuur afneemt en je je wat beter voelt, mag je een kleinigheid beginnen eten. Een toastje met wat kwarkkaas of geraspte appel kan je best

SANA nr 43

27

Advertentie

Inspiratietuinen Herkenrode

Besmetting zit op vele handen Zomergriep wordt ook veroorzaakt door een virus. Die kan je overal oprapen: vooral bij het handen schudden van mensen die niet zo hygiënisch zijn, Eet niet op vieze restaurant- of cafétafels en vraag altijd een onderlegger. In grote selfservice-restaurants en restops langs de autowegen zijn dienborden vaak echt vies. In sommige exotische restaurants, eet je je letterlijk ziek. Kieskeurigheid is meer dan ooit belangrijk, het is met het voedsel zelf al erg genoeg gesteld, dat er met de hygiëne ook nog eens een loopje wordt genomen. Was dus ook geregeld je handen met een ontsmettende zeep en liefst afspoelen met warm water. Gebruik zeker in openbare toiletten papieren handdoeken of een heteluchtdroger, want gemeenschappelijke natte handdoeken zijn broeinesten van bacteriën en virussen. Heeft je bloedsomloop een licht steuntje nodig, drink dan wat zwarte thee of een kop koffie. Hans de Groot

Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4 3511 Hasselt Tel.: 011 23 96 70 Fax: 011 33 46 45 E-mail: [email protected] Web: www.abdijsiteherkenrode.be

ERVR

IJ

Suikervrije artisanale delicatessen

Hotel ’t Buskruid

Advertentie

Marie-Thérèse

De Inspiratietuin van Herkenrode is een hedendaags kruidenpark: exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers, ontspannend en educatief.

100%

SUIK

Advertentie

verteren. Ook yoghurt kan gunstig zijn in verband met de darmproblemen. Je kan er nog wat extra goede darmbacteriën bijnemen door er acidophilus en thermofilusbacteriën aan toe te voegen met een preparaat zoals Digesbiose. Ongerustheid is dus absoluut niet nodig. Het is een van die veel voorkomende, vervelende, maar onschuldige kwaaltjes die het lichaam eigenlijk nodig heeft om zijn weerstand op te bouwen. Je moet alleen maar zien dat het snel geneest, bij voorkeur vanzelf, het lichaam is intelligent genoeg, dan ben je nadien nog maar eens gezuiverd en heb je weer een lange, hete en vooral gezonde zomer voor de boeg. Jammer dat het op vakantie gebeurt, maar stress heeft er ook mee te maken. Door stress verzwakt het immuunsysteem, je hebt moeten studeren of nog zoveel werk moeten afmaken vooraleer je op vakantie kon, dat je weerstand het begeven heeft. Een tip: vertrek nooit vermoeid of uitgeput op vakantie. Wacht liever een dag of twee en rust thuis eerst flink uit.

Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg

l Natuurzuiver product

l Fruit van Haspengouw

l Gemaakt met 100% echte

frambozen, bosvruchten of aardbeien l Gezoet met Stevabell

www.craninx.be 28

SANA nr 43

Smidstraat 7a l 3891 Mielen-boven-Aalst l 0476/45 77 59

Erkend fietshotel vlakbij knooppunt 312 Hotel ’t Buskruid Dr. Vanderhoeydonckstraat 64 3560 Lummen Tel 013/53 22 94 Fax 013/53 22 95 E-mail: [email protected] www.tbuskruid.be

SANA nr 43

29

WeetjesWeetjesWeetjesWeetjesWeetjes Veteranenziekte kan ook thuis toeslaan Steeds meer hoort men van plotse overlijdens als gevolg van de veteranenziekte of besmetting met de legionellabacterie. Niet enkel in hotels, op beurzen waar waternevels verspreid worden (bloemententoonstellingen, vijverexpo’s enz) kan de besmetting toeslaan, maar zelfs in de eigen woning onder de douche kan men er mee geconfronteerd worden. Ook sauna’s, zwembaden, schoonheidsinstituten behoren tot de risicodomeinen en moet men uiterste hygiëne betrachten in verband met watertoepassingen. De veteranenziekte of legionellose is een ernstige aandoening waaraan, zonder intensieve behandeling in een ziekenhuis, tot een kwart van de patiënten overlijdt. Legionellabacteriën zijn kiemen die zich ontwikkelen in een waterige omgeving. Ze veroorzaken een besmetting bij de mens door de inademing van besmette fijne neveldruppeltjes,

de zogenaamde aërosol. Aangezien legionellabacteriën zich het gemakkelijkst vermenigvuldigen in water met een temperatuur tussen 25 en 55 graden Celsius, moeten preventieve maatregelen er vooral op gericht zijn om die vermenigvuldiging te voorkomen. Ook in privé-woningen is het derhalve verstandig het water dat bestemd is voor douches, sterker te verwarmen dan 60 graden. Het Legionellabesluit stelt derhalve dat de temperatuur in koudewatervoorzieningen steeds lager moet zijn dan 25 graden Celsius. In warmwatervoorzieningen moet de temperatuur steeds minstens 55 graden Celsius bedragen. De temperatuur van het water bij vertrek in de verdeelleiding aan het warmwaterproductietoestel moet minstens 60 graden Celsius bedragen. Bij plotse griepachtige klachten moet men zonder verwijl een arts raadplegen.

Bierbuik veroorzaakt door gen en... oestrogenen Het bierbuikje van mannen is niet alleen een gevolg van veelvuldig cafébezoek. Volgens Italiaanse wetenschappers van de universiteit van Napels hebben sommige mannen gewoon aanleg voor een dikke buik door een specifiek gen. Er bestaan van dat gen drie varianten en die werden bestudeerd bij 960 proefpersonen tussen de 25 en 75 jaar oud. Mannen met een welbepaalde variant kampten dubbel zoveel met overgewicht dan proefpersonen met een andere type van het gen. Het gen produceert een enzym dat een rol speelt bij het regelen van de bloeddruk. In een medisch vakblad wijzen de vorsers erop dat bij het onderzoek alleen Italiaanse mannen

30

SANA nr 43

getest werden en dat de resultaten niet voor alle mannen hoeven te gelden. Bovendien zijn ook andere factoren die een rol spelen bij het optreden van het zogenaamde bierbuikje. Naarmate mannen ouder worden neemt het testosteron af en vergroot het aandeel van oestrogene hormonen in het lichaam. Ook bier waaraan hop werd toegevoegd tijdens het brouwproces bevat meer oestrogene hormonen, die eveneens een rol spelen in het ontstaan van een dik buikje... het zogenaamd vrouwelijke kenmerk waar oestrogenen verantwoordelijk voor zijn. Je mag dus niet alle schuld op het dagelijkse pintje schuiven...

Mentholsigaretten nog gevaarlijker voor magere vrouwen Roken is gevaarlijk en kan zowel hart- en vaatziekten, blaaskanker, longkanker, maagdarmkanker, slokdarmkanker en tongkanker veroorzaken, dat weet naderhand wel iedereen. Maar nu hebben onderzoekers van de Ohio State University een nieuw bijproduct van nicotine in menthol sigaretten ontdekt, het zogenaamde cotinine. Verrassend genoeg blijkt dit product langer in het lichaam achter te blijven dan de nicotine van klassieke sigaretten zonder menthol. Volgens de onderzoekers blijft de stof nog langer aanwezig bij vrouwen die weinig alcohol gebruiken en een frelere lichaamsbouw hebben. Uit de studie blijkt ook dat de

cotinine nogal wat verschillen laat optekenen in verband met de tijd dat het in het lichaam van de vrouw aanwezig blijft. Aanvankelijk dacht men dat de verschillen raciaal gebonden waren, omdat er opvallende verschillen waren tussen de zwarte en blanke vrouwen, maar toen de studie grootschaliger werd herhaald, bleek het verschil vooral te berusten op de levenswijze: alcohol en het lichaamsgewicht bleken sterker bepalende factoren te zijn. Volgens de onderzoekers is het roken van sigaretten met mentholsmaak nog riskanter dan de klassieke sigaret. In Europa worden mentholsigaretten trouwens binnenkort verboden.

Zachte massage laat je baby ’s nachts beter en ononderbroken slapen Een zachte massage blijkt heel doeltreffend te zijn om zuigelingen een regelmatiger slaapritme aan te leren en hen ’s nachts door te laten slapen, zodat de jonge moeder zelf ook meer rust krijgt. De resultaten van deze studie tonen duidelijk aan dat een massage van de baby door de moeder, het dag- en nachtritme sneller kan helpen ontwikkelen, aldus Dr. Sari Goldstein Ferber, van de universiteit van Tel Aviv. Deze conclusie werd ook gedeeld door onderzoekers van de universiteit van Haifa in Israël. Als een moeder haar baby masseert, worden door de huid en de gevoelszintuigen signalen doorgestuurd waardoor de baby zijn slaap- en waakritme beter en sneller leert te ontwikkelen en beter in staat is omgevingswaarnemingen te doen. Moeders die bij de studie waren betrokken begonnen met het experiment ongeveer tien tot veertien dagen na de bevalling. Ze

gaven de baby een massage van een half uurtje, net voor bedtijd. De massage bestond uit het vasthouden van het hoofdje met de ene hand, terwijl lichte cirkelvormige bewegingen op de rug werden gemaakt van boven naar beneden met de andere hand. De onderzoekers namen notitie van het slaap en waakritme van de baby voor en na de behandeling, evenals de hoeveelheid van een restproduct van melatonine in de urine van de baby. Van melatonine is bekend dat het een slaapregulerend hormoon is dat afgescheiden wordt door de pijnappelklier, zodat het nachtritme van de slaap gecontroleerd kan worden door het circadiaans systeem. Na verloop van tijd vertoonden de baby’s eenzelfde slaapritme als dat van de moeder. Ze sliepen regelmatiger, werden minder vaak wakker in vergelijking met de controlegroep die helemaal geen massage had gekregen.

SANA nr 43

31

Deze verborgen verleider is een drug

E

én op de zeven Amerikanen lijdt aan het metabool syndroom, terwijl één op drie zwaarlijvig is. Die cijfers verschillen niet veel van die van bij ons. Diabetes, kanker en hart- en vaatziekten schieten als een raket de hoogte in en alles wijst erop dat de grote schuldige suiker is. Niet de vetten zoals ons decennialang werd voorgehouden. Je kan dus maar beter echte boter eten in de plaats van suiker, dat is beter voor de gezondheid. Wat niet wegneemt dat transvetten ook erg schadelijk zijn. In elk geval wordt suiker ook in verband gebracht met cholesterol en met harten vaatziekten. Het is de suiker die verantwoordelijk is voor afzettingen in de bloedvaten als gevolg van beschadiging. Enkel een suikervrij dieet, veel vitamine C en gezonde vetzuren zoals Omega-3, waardoor zwaarlijvigheid beheersbaar wordt, kan het tij doen keren.

Cholesterol en hartziekten ontwijken door suiker te bannen 32

SANA nr 43

In elk geval is de rol van suiker bij het ontstaan van beschavingsziekten groter dan gedacht. Cholesterol is pas een probleem als het te groot wordt, maar dat is hetzelfde als de brandweer veroordelen omdat ze aanwezig is bij elke brand. Zoals Dr. Lenkey zegt: “je moet niet schieten op de remedie, maar de oorzaak aanpakken. Suiker schrappen is hart- en vaatziekten voorkomen”! Ook eieren hebben lange tijd een slechte naam gehad, ten onrechte. Want een team Australische artsen heeft de proef op de som genomen en gedurende vijftien dagen dagelijks minstens vijf eieren gegeten. Resultaat: de totale cholesterol ging naar omlaag, wat er op wijst dat het lichaam zelf een regulerende rol speelt. De rol van statines gaat hierin

ook niet vrijuit, want wordt in verband gebracht met de ziekte van Alzheimer en dementie. Je kan beter je toevlucht nemen tot gegiste rode rijst. Dat is efficiënt en tegelijk ongevaarlijk! Suiker is een drug Overal zit suiker in. Dat ondervond een Amerikaanse familie die bij wijze van proef een jaar lang geen suiker at. Het is een hele klus om uit te zoeken waar overal suiker in verborgen zit: van mayonaise tot ketchup, frisdrank, ingemaakte groenten, haring enz... Suiker is een goedkoop bewaarmiddel dat de smaak beïnvloedt en verslaving in de hand werkt, maar ook hart- en vaatziekten, te hoge cholesterol en kanker veroorzaakt. SANA nr 43

33

‘t Vlierhof

Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected]

Advertentie

restaurant

natuurlijk smakelijk

Bezoek onze website:

Suiker en kanker Het kan misschien wat eigenaardig klinken, maar kanker is een ziekte die het lichaam in staat stelt langer te leven, omdat de cellen proberen te overleven zonder zuurstof. Een kankercel is een zuurstofarme cel die in staat

34

SANA nr 43

is door deling voort te leven zonder zuurstof. De kunst bestaat erin het lichaam voldoende zuurstof te geven en te maken dat dit alle cellen bereikt. Gezonde voeding, beweging en gezonde lucht staan daarbij centraal. Het is niet door eenmaal per week gezonde kost te gebruiken dat je het lichaam beschermt tegen kanker. Suiker maakt daar een belangrijk deel van uit, omdat de cellen voortleven doordat die hun energie halen via fermentatie van glucose naar lactaat in de plaats van een verbranding door zuurstof in de mitochondriën. De verspreiding van kankercellen of metastasering wordt in de hand gewerkt door zuurstoftekort en voldoende suiker. Gebrek aan beweging en zuurstof, te veel vrije radicalen, te weinig antioxidanten en vitamines, te veel suikers maken dat het de kankercel gemakkelijk wordt gemaakt. Kanker voorkomen vereist een complexe, gezonde levenswijze met voldoende antioxidanten en voldoende beweging, maar ook door eliminatie van die producten die rechtstreeks bij de kankervorming betrokken zijn zoals tabak en suiker. Uiteraard is geraffineerde suiker een gevaarlijk goedje dat nergens goed voor is, tenzij voor de suikerindustrie, de levensmiddelenlobby als bewaarmiddel en als gelegaliseerde drug om onze smaakpapillen te verwennen. Jos van Landuyt

www.vlierhof.be Dominique Vreven

Advertentie

De familie in kwestie stond versteld hoe haar gezondheid erop vooruitging en ze zich al na een paar maanden stukken beter voelden, in gewicht afnamen en veel minder ziek waren. Suiker is een pest in onze moderne samenleving, maar de lobby is oppermachtig. Het wordt moeilijk nog neutraal te oordelen. Huishoudsuiker (saccharose), glucose (druivensuiker), fructose (vruchtensuiker), galactose (bouwsteen van melksuiker) en lactose (melksuiker) kunnen dus mensen ziek maken. Glucose wordt door insuline verteerd. Diabetici van het type 1 produceren geen insuline en moeten zich ermee inspuiten. Diabetici van het type 2 produceren te veel insuline, met gevaar op overgewicht en de andere gevolgen. Suiker is een dodelijk gevaar, omdat steeds meer wetenschappelijke studies suiker linken aan hart- en vaatziekten, obesitas of vetzucht en kanker. Wie gewicht wil verliezen en zijn gezondheid wil vrijwaren, kan best kritisch zijn inkopen doen. Suiker mijden, maar ook etiketten lezen!

50 net.be www.50net.be

De portaalsite voor de dynamische

50-plusser!

Schrijf je nu in op onze Nieuwsflash

www.50net.be 35 SANA nr 43

Natuurlijke middelen om je zenuwstelsel te versterken

Laat stress en nervositeit je examens niet verbrodden

Z

owel voor studenten, leerlingen als hun ouders is het einde van het schooljaar of het academiejaar een erg moeilijke periode. In veel gezinnen is de spanning te snijden: de examenperiode is niet het gelukkigste moment van het jaar. Nu wordt de optelsom gemaakt van de inspanningen en de wijsheid die men in de loop van het jaar heeft geleverd en gehanteerd. Slagen in examens is geen kwestie van geluk, van humeur van profs en leraars, maar van ijver, kennis en concentratie, waarbij stress natuurlijk ook een rol speelt. Naar de examens toe een jaar van zwieren en zwaaien willen goed maken door nachtenlang op te zitten in de hoop de kennis erin te duwen, is ook niet met sterke middelen te realiseren, wat nochtans velen proberen. Tot... hun zenuwen het begeven, de stress te groot wordt en er onvermijdelijk schade en dus ook mislukking uit voortkomt. Hoe pak je dat best aan?

36

SANA nr 43

Natuurlijk wil elke student graag slagen in het examen. Natuurlijk beseft hij nu dat hij of zij er in de loop van het jaar met de klak naar heeft gegooid. Natuurlijk had hij wat beter moeten plannen, maar dat zijn allemaal vijgen na Pasen. Het besef dat men verkeerd heeft gehandeld gedurende het jaar is niet voldoende om nu meteen bergen leerstof in de arme hersenen te prenten. Dus begint men er aan met de moed der wanhoop. Men stelt vaak vast dat men dit punt een paar maanden eerder had moeten bereiken. „Dan zou het nog mogelijk zijn geweest.” Een utopie uiteraard, want de verloren tijd kan je niet inhalen. Dus begint men dag en nacht te „blokken”. Of dat iets uithaalt? Men krijgt het lastiger om te eten, het slaapritme is gestoord, en... als men dan toch over de boeken hangt, begint men af en toe te soezen en in slaap te dommelen. Daar zijn oplossingen voor. Dus trekt de arme student naar de apotheek en vraagt een middeltje om wakker te blijven. En dan wordt maar weer een pilletje geslikt om de nacht door te doen. En liters koffie gedronken en het eetmaal vervangen door chips en chocolade. Tot het examen komt en hij met rode ogen en doodop naar het leslokaal trekt. Natuurlijk heeft hij een black-out. Natuurlijk kan hij zijn hand afbijten van de zenuwen. Uiteraard kan hij zich niet meer concentreren en niets meer herinneren. En dan zijn er de typische fysieke reacties: hartkloppingen, ademnood, bleekheid, zweetvlagen, gebrek aan eetlust, braken en overgeven, diarree. Het is alsof je lichaam zegt

aan je geest: „laat het zo niet langer duren, dit is voor dit arme lichaam echt te veel.” De examenkoorts heeft zich omgezet in een breakdown. Als nu niet gepast ingegrepen wordt en de student geen voldoende steun en begrip krijgt, kunnen er vreemde, roekeloze, onherroepelijke dingen gebeuren. Omgaan met stress Stress heeft iedereen wel eens... maar als je de signalen tijdig merkt, hoeven er geen blijvende gevolgen te zijn. Nu in deze periode zijn het vooral de studenten en hun ouders, die best een steuntje en wat goede raad kunnen gebruiken. De spanning die je kan verdragen verschilt al naargelang het individu, het incasseringsvermogen, de ervaringen. Gelukkig verschaft de natuur ons ook heel wat planten en kruiden om de zenuwen in balans te houden: -melisse, -valeriaan, -Avena sativa, -Lievevrouwebedstro, -echte lavendel -passiebloem. Het zijn allemaal planten die stuk voor stuk een goede uitwerking hebben op ons zenuwstelsel en de stress in balans houden. Stressbalans van Fytobell is daarom het uitgelezen middel om in de drukke examenperiode de rust te bewaren. Voor studenten is dat in veel gevallen een zegen!

Jan van Bercken SANA nr 43

37

Wil je oud worden: Mijd suiker !

I

edereen wil graag gezond oud worden. De wonderpil bestaat niet, maar wel een wonderklontje dat beslist zal verhinderen dat je ouder kan worden: suiker. Geraffineerde suiker wordt in verband gebracht met een verhoogde kans op kanker, hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas. Nergens goed voor! En dan moet je weten dat in ontzettend veel voedingsmiddelen verborgen suiker wordt toegevoegd, zelfs in pekelharing en mayonaise. Lees de etiketten dus, om gezond ouder te worden zonder suiker! Aangezien er een directe relatie bestaat tussen het insulinehormoon en andere geslachtshormonen en dus ook op de mogelijkheid kanker te krijgen, is insulinemie verantwoordelijk voor talloze doden in de westerse samenleving. Volgens professor Castronovo is er een direct verband tussen hyperinsulinemie en hyperandrogenemie. Suiker werkt dit in de hand! Dit fenomeen is trouwens ook verantwoordelijk voor de virilisatie (of vermannelijking) van de vrouw na de menopauze. Veel vrouwen hebben het

38

SANA nr 43

daar trouwens erg moeilijk mee, want het is niet gemakkelijk je vrouwelijke eigenschappen te zien verdwijnen: schorre en mannelijker stemgeluid, rimpels, baardgroei, verslapping van de borsten, verkleinen van tepel, vermindering van de hoofdhaargroei bij vrouwen en uiteindelijk ook het verminderen of wegvallen van het libido of seksuele appetijt. Uit recent onderzoek is gebleken dat er een directe relatie bestaat tussen problemen met insuline en het stimuleren van de androgenese of vermannelijking. Het

DHEA (dehydro-epiandrosteron), het fameuze groeihormoon, vermindert erdoor er komt meer cortisol vrij en minder progesteron, terwijl de werking van de mitochondriën in de cel ook vermindert. Kortom alle elementen zijn voorhanden om vroeg oud te worden. Professor Castronovo: „Hoe meer je in staat bent het glucosemetabolisme te hanteren, des te beter ben je in staat de veroudering uit te stellen en er alles aan te doen om zeer oud te worden. De resistentie tegen insuline is trouwens een factor van vroegtijdige veroudering. Het feit dat 100-jarigen in goede gezondheid verkeren, is te danken aan het feit dat ze een uitstekende mogelijkheid hebben om hun glucosehuishouding te hanteren.” Geen suiker Het levenselixir moet niet meer worden uitgevonden, als je maar weet wat je moet doen om gezond oud te worden. Rekening houdend met de recente ontdekkingen van de wetenschap, kun je concluderen dat een goede glucosebeheersing een bijzonder belangrijke factor is. Om dat te bereiken kan men zijn levenswijze richten naar volgende raadgevingen van professor Castronovo: -Eet kleinere hoeveelheden -Eet geen snelle suikers -Eet weinig calorieën -Eet weinig koolhydraten.

In verstaanbare taal komt het hierop neer: dat men geen geraffineerde producten moet gebruiken: geen wit brood, geen witte suiker, geen zoetigheden en lekkere versnaperingen die er gemakkelijk als tussendoortjes ingaan en door de reclame aangeprezen worden als voedzaam en boordevol snelle absorbeerbare suikers. Het is precies dat wat gevaarlijk is. Wie honger heeft en trek heeft in een tussendoortje, het slachtoffer is van een appelflauwte, kan veiligheidshalve maar beter een appel eten. Deze suikers zijn van de trage ketting, of langzaam absorbeerbare suikers, het heeft een heel ander metabolisme en treitert de pancreas niet. Het gevolg is dat het lichaam geen resistentie tegen insuline opbouwt. Telkens men de pancreas stimuleert is er een vermindering van de kans op het bereiken van een hoge ouderdom, want een hyperinsulinemie is een promotor van vrije radicalen. Conclusie: wil je oud worden, beperk het insulinegehalte in het bloed: minder geraffineerde kost, minder snoep en fantasiekost, minder calorieën, geen suiker of toegevoegde suiker en meer vezels.

Jan van Bercken SANA nr 43

39

Heilzame plantenextracten en Plant van de maand: hun toepassing

Door Kees Martens Kruidenkundige

Calendula officinalis L.

Calendula:

wondhelend en schimmeldodend

J

e ziet ze vaak in tuinen, ze kleurt je hele zomer mooi en blinkt als levend goud: de goudsbloem. Een weelde voor het oog, een sieraad voor de tuin en een weldaad voor de gezondheid, want goudsbloem of Calendula is niet enkel een gemakkelijke plant, een mooie bloem en een zonnetje in de tuin, het is een plant met sterke geneeskrachtige eigenschappen. En heb je geen tuin of steekt het je op de moeite: er bestaan talrijke producten waaraan Calendula is toegevoegd en dat komt ons lichaam beslist ten goede. Geschiedenis van de plant Goudsbloem kent vele benamingen, zoals ook tuingoudsbloem, Mariabloem en wrattenkruid. De laatste legt meteen een link naar een van de vele toepassingen. De plant behoort tot de familie van de composieten (samengesteldbloemigen) en komt oorspronkelijk uit het gebied rond de Middellandse Zee en WestAzië, maar wordt tegenwoordig over de gehele wereld aangetroffen. In de oude geneeskunde beval Galenus haar al aan bij maag- en leveraandoeningen. In de loop van de geschiedenis hebben vele bekende personen, zoals Dioscorides, Hildegard von Bingen, Macer, Dodoens, Culpeper en Kneipp, steeds meer toepassingen in de literatuur vermeld, zoals onregelmatige menstruatie, koorts, waterzucht, en het gebruik van goudsbloem in allerlei dranken. Maar vooral de wondhelende werking bij oorlogsslachtoffers, die zonder infecties weer genazen, is bekend geworden. In de Amerikaanse burgeroorlog van 1861 tot 1865 werd

40

SANA nr 43

hiervan als ‘plantaardige jodium’ massaal gebruik gemaakt. Hetzelfde zagen we in de eerste wereldoorlog. Ook werd goudsbloem veelvuldig gebruikt als vervalsing voor Arnica en het kostbare saffraan. De kleurstof in de bloem kende vele toepassingen, in cosmetica, voedingsmiddelen (o.a. om kaas en roomboter mooi geel te kleuren) en textiel. Eigenschappen Calendula is antibacterieel, antiviraal en antimycotisch (schimmeldodend). Een zeer bijzondere plant dus. Bij uitwendig gebruik is ze bloedstelpend, wondhelend en desinfecterend. Vanwege het ontstekingsremmend en wondhelende effect wordt goudsbloem wel eens het ‘plantaardige jodium’ genoemd. De werking wordt toegeschreven aan de wederzijdse versterking die de etherische olie en gele pigmenten op elkaar uitoefenen, waarschijnlijk mede beïnvloed door andere inhoudsstoffen.

Voor deze wondhelende en ontstekingsremmende eigenschappen zijn verder verantwoordelijk: de combinatie van het aanwezige mangaan en caroteen, en de antibacteriële eigenschappen van de etherische olie. Bij inwendig gebruik werkt de goudsbloem galdrijvend en vaatverwijdend op de doorbloeding in de kleine bloedvaten. Eventueel kan ze hierdoor bij inwendig gebruik de wondbehandeling ondersteunen. Verwerking: Het bloeiende, bovengrondse deel van de plant wordt vers verwerkt. Toepassing Calendula wordt vooral uitwendig toegepast bij wondbehandeling, zowel bij verse wonden als wonden die maar moeilijk willen genezen, eerstegraads brandwonden, ontstekingen van huid en slijmvliezen, kloven en schaafwondjes. Een vettige crème met Calendula, gecombineerd met andere planten met effecten op de huid, werkt ontstekingsremmend, bevordert de wondgenezing, verzacht en houdt de huid soepel bij droog eczeem. Tevens gaat het uitdroging, irritatie en infecties tegen. Een veel gebruikte toepassing is ook het insmeren van door de zon verbrande huid, zoals met Calendula crème van Ellen Dee.

Om zelf te doen Goudsbloemenzalf bij huidaandoeningen en wonden: meng 10 gram goudsbloemensap met 60 gram ongezouten boter, roer het geheel tot zalf en breng deze bijvoorbeeld aan met een kompres op de te behandelen plaats. Opmerking: niet toepassen op open wonden! Goudsbloementhee bij huidaandoeningen, wonden en ter verwijdering van make-up: Giet op 20 gram bloemen of 30 gram gesneden bloeiende plant een halve liter kokend water en laat het geheel 10 minuten trekken. Doordrenk een pluk watten met de thee en breng deze aan met behulp van een kompres. Goudsbloemenomslag bij huidaandoeningen (onder meer wratten): Snijd enkele bloemen fijn en breng deze in een linnen doek aan als omslag. Goudsbloementinctuur bij huisaandoeningen en wonden: Voeg aan 20 gram bloemen 200 milliliter alcohol (60%) toe en laat het geheel twee weken trekken. Pas de tinctuur, na filteren, toe met een kompres.

SANA nr 43

41

Richt uw brieven aan [email protected]

Brievenbus

Reacties van onze lezers

In deze rubriek krijgen lezers de kans vragen te stellen, of reacties neer te pennen in verband met hun ervaringen over gezondheid.

“Jammer dat ik Fumexit nog niet kende...” Zo stopte ik met roken De heer A.D.S. uit Ninove In uw interessant blad las ik al een aantal keer over de gevaren van roken. Ik kan dat volledig beamen. Ik wou op een bepaald moment stoppen en het is me gelukt. Ik wil mijn ervaring dan ook delen met andere lezers. Volgens mij is het louter een kwestie van „wil”. Je moet echt willen om de hoeveelheid nicotine uit je bloed te laten verdwijnen, alle Liga’s, rode kruis of dokters ten spijt. Ik begon als jonge kerel te roken als ik ongeveer 16 jaar was. Ik rookte eerst vijf sigaretten per dag, na een jaar werden er dat 10 en als ik ging werken waren er dat al 15 tot 20 per dag. Voor ik naar het leger ging, ben ik er mee gestopt. Hoe? Telkens ik zin kreeg om te roken heb ik een snoepje genomen. Ik heb alle mogelijke bonbons, pralines, neusjes, beertjes geprobeerd, kortom alles was goed. Maar... ik rookte niet meer. Maar ik was wel 20 kilo verzwaard. Ik was in het leger met een compagnie van 20

42

SANA nr 43

man. Negentien rookten, één niet: ik! Wat raad je? Natuurlijk rookte ik weer na een week, meer dan ik tevoren ooit had gerookt. Toen ik vijftig jaar werd, kreeg ik van mijn vrouw een slof roltabak, en een slof met pakjes sigaretten. Na veertien dagen was alles in rook opgegaan. Ik dacht toen: „Zo kan dit niet meer verder”! Ik kwam toen al aan vijftig tot zestig sigaretten per dag. En dan die ochtendhoest, hijgen, braken, vooral na die eerste sigaret op de nuchtere maag. Dan heb ik beslist: „Ik stop”! Ineens stoppen kon ik niet. Alle methodes die ik zag: pillen, gommen, drankjes, hielpen niet, want ik herbegon na enkele tijd toch opnieuw. En toen wist ik dat alleen WILLEN, hielp om te stoppen. Ik begon de eerste week alleen op het uur te roken: geen seconde vroeger en maximum 16 per dag, want ik rekende acht uur slaap in. Soms had ik al na een kwartier weer goesting, maar dan had ik als lijfspreuk: „Ge zijt toch geen kleuter meer die een fopspeen of tutter nodig heeft... Ik sneed een appel of een stuk fruit in vieren, want ik heb toen veel fruit gegeten. Met de horloge in de hand heb ik nog de minuten en seconden afgeteld tot het uur er was, om toch eentje te kunnen opsteken, maar ik heb volgehouden en geen seconde te vroeg begonnen. Sigaret klaar en lucifertje klaar tot de wijzer net

op 12 sprong. Na een vijftal dagen verminderde op die manier de goesting om te roken erg sterk. Ik had gehoopt dit veertien dagen vol te houden. De tweede week begon ik al het programma te verzwaren door pas om de twee uur, en weer geen seconde te vroeg, een sigaretje op te steken. Soms was de drang wel erg sterk en hield ik al lang van tevoren de volgende sigaret klaar, tegen dat de twee uur om zouden zijn. Maar steeds hield ik mijn lijfspreuk voor ogen en... het lukte. Ik kreeg berenhonger! En ook proefde ik weer lekkere spijzen, want het is heerlijk om als de slijmen de nicotine lossen weer de natuurlijke smaak van het eten te proeven en gezonde lucht te kunnen inademen. De twintigste dag van mijn programma ben ik tot drie sigaretten per dag geraakt en het lukte wonderwel. Ik ondervond dat een sigaretje na het eten, best lekker was en dus beperkte ik het roken tot een sigaret na de maaltijd. Zo heb ik nog ongeveer een week, één sigaret na het eten gerookt en de rest van de tabak ’s avonds. Als ik in de loop van de dag, toch in de omgeving van een roker kwam en de geur van tabak rook, kwam ik af en toe wel eens in de verleiding: „moest ik er nu eens eentje opsteken...” maar ik heb niet toegegeven aan die stille wens, want dan is men weer vertrokken. Ik ben nu 76 jaar en heb nooit meer gerookt sedert mijn 50 ste jaar. Ik heb nooit nog last gehad van het hart of de longen. Ik kreeg vreselijke reacties, zo van: „Ge krijgt 1000 frank als ge nog een sigaretje rookt...” Dat zou wel vlug verdiend zijn... Ook reacties in de zin van „Ge moet toch van iets sterven.” Of nog erger: „Ha ge wilt van mij geen sigaret

aannemen, ik heb het schurft niet hoor!”... Om een lang verhaal kort te maken: volgens de dokter is het niet de gemakkelijkste methode, maar ze helpt zeker! Ik heb ook gelezen dat er nu goede natuurlijke producten bestaan zoals Fumexit. Jammer dat dit in mijn rokerstijd nog niet zo was, het zou veel gemakkelijker geweest zijn!

Hoe rode biet klaar maken? Mevrouw LD.B. uit Destelbergen Een paar vriendinnen hadden me gevraagd naar het recept van rode biet. Ik heb een heel lekker recept en dat wil ik graag met andere lezers delen. Het is ongeveer hetzelfde als dat van rode kool. -2 kg rode biet goed wassen, dan schillen en in fijne schijfjes snijden (bv met een keukenrobot). -1 kg appelen schillen en eveneens in fijne schijfjes snijden. -Laten koken tot het geheel gaar is. -Twee citroenen persen en het sap aan toevoegen. -3 dikke sjalotten of 4 ajuinen kuisen en aan toevoegen. Een weinig suiker of stevia toevoegen mag ook. Als het gaar is, alles mixen met de keukenmixer, net als appelcompote. Ik doe alles warm in bokalen van 750 of 3/4 liter (van rolmops of iets dergelijks) en dadelijk goed afsluiten. Vooraleer te gebruiken kan men er wat boter en kruiden aan toevoegen zoals peper, zout of Herbamare. Smakelijk!

SANA nr 43

43

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

Kruidig nagerecht van aardbeien, witte kaas en rabarber

V

anaf half juni zijn ze er weer, die overheerlijke, verse, inlandse vollegrondaardbeien. Deze aardbeien zijn één van de gezondste kleinfruitsoorten die helaas maar enkele zomermaanden lang verkrijgbaar zijn. Combineer dat lekkers met witte kaas, rabarber, okkernoten en enkele kruiden en je tovert in een mum van tijd een verrassend toetje. Koop enkel inlandse aardbeien die buiten op het veld in het zonnetje gerijpt zijn. Ze hebben echt véél meer te bieden aan smaak en zijn echt gezond

Wortelen zijn veelzijdig in gebruik. Je kan ze stoven, wokken, puree van maken, heerlijke smeuïge soepen en sauzen mee bereiden en omdat wortelen flink wat zoetstoffen bevatten, kan je ze ook in nagerechten verwerken zoals in het recept van deze maand: wortelcake. Boodschappenmandje voor 4 personen: • 4 rabarberstengels (liefst zo rood mogelijk, deze zijn zachter en minder zurig van smaak). • 1 stukje (5 cm) stengel van engelwortel (kan ook zonder). • 2 eetlepels vlierbloesemsiroop. • 1 bakje aardbeien. • 5 takjes munt. • 5 blaadjes basilicum (best hiervoor is citroenbasilicum). • 250 g witte kaas (volle of magere naar believen). • 125 g yoghurt (volle of magere naar believen). • 100g gehakte okkernoten. • Stevia als vloeibaar concentraat of rietsuiker. • Citroenmelisse en viooltjes. Bereidingswijze • Snij vooreerst, het overwegende groene gedeelte van je rabarberstengels, (ongeveer de helft) in stukken van 2 cm dikte.

44

SANA nr 43

•

•

•

•

•

• •

•

Doe ze in een kookpot en zet ze samen met de engelwortel op een heel zacht vuurtje tot de rabarber weggesmolten is tot moes. Snij ondertussen het rode gedeelte van de rabarber in mini blokjes van 0.5 cm dikte, voeg ze toe aan de rabarbermoes, roer goed en neem je kookpot van het vuur. Zoet het geheel aan met vlierbloesemsiroop naar eigen smaak. Laat afkoelen en plaats de moes in de koelkast. Neem 8 grote aardbeien en snij ze in stukken, doe ze in een blender samen met de munt en basilicum. Maak er puree van door de blender een 30-tal seconden te laten draaien op lage snelheid. Je kan de aardbeien ook met een vork pletten tot moes en je kruiden heel fijn snijden met een mesje. Meng dit alles onder de witte kaas en de yoghurt. Zoet eventueel nog een beetje aan met enkele druppeltjes stevia of een half koffielepeltje rietsuiker en voeg er de okkernoten aan toe. Neem 4 ijsglazen van je beste servies en leg op de bodem een laagje rabarbermousse.

•

• •

Schep hierop voorzichtig, zonder dat alles door elkaar gaat lopen, het aardbeien-kaasmengsel en werk af met de resterende kleinere aardbeien. Versier met een takje citoenmelisse en/of enkele eetbare viooltjes. Serveer dit toetje ijskoud op je zomers terras en geniet. Natuurlijk smakelijk!

Waar het goed voor is Als aardbeien in het zonnetje kunnen rijpen, bevatten ze een grote mix van polyfenolen waaronder het gekende ellaginezuur. Deze aardbeieninhoudsstof wordt in talrijke studies vermeld als preventief kankerwerend. Ellaginezuur vinden we o.a. ook veel in frambozen en braambessen. Je kan deze heerlijke vruchten trouwens ook gemakkelijk als vervanger gebruiken in ons aardbeienrecept. Ook okkernoten bevatten veel van dit zuur. Daarom hebben we ze trouwens ook in ons nagerechtje gecombineerd met aardbeien. Je krijgt als het ware een ellagineboost met dit recept. Ook behoren aardbeien tot de top van leveranciers van antioxidanten onder het fruit en staan op plaats nummer 5 voorafgegaan door uiteraard de wilde bosbes die fier op nummer 1 staat, frambozen, braambessen en vossebessen. Leg je wintervoorraad aan Enkel zongerijpte vruchten bevatten deze weldaden omdat de meeste antioxidanten pas gevormd worden bij de langzame rijping van fruit in de zon. Zij worden gemaakt door de planten om zich te beschermen tegen felle zon. Soms ook bijvoorbeeld bij druiven tijdens mistige omstandigheden. Het is in de herfst als er meer kans is op schimmelvorming bij druiven dat resveratrol, een antioxidant in druiven, gevormd wordt. Omdat fruit gekocht buiten het seizoen deze stoffen veel minder bevat

Open tuin avond in ’t Vlierhof Groente-, fruit-, kruiden-, sier-, en natuurtuin oppervlakte: 30are leeftijd: 22 jaar ontwerp: eigen creatie Beschrijving: moestuincomplex met verhoogde perkjes en honderden groenten, kruiden en fruitsoorten. Wat 25 jaar geleden begon als verzameling van “vergeten groenten” is nu uitgegroeid tot een park met eetbare planten uit de hele wereld. Kruiden en bijenlokkende planten, insectenhotels. Collectie Aziatische groenten, kruiden en fruitsoorten. Op maandag 30 juni van 18-22u voor groepen op afspraak Inkom: €4 per persoon (t.v.v. vzw Herkenrode) met inbegrepen een vlierbloesemdrankje en kruidencake.

kan je best fruit aankopen als het op zijn best is en invriezen. Je kan dat doen door de hele vruchten in te vriezen (maar die nemen nogal veel plaats in). Makkelijkst is dat je de rauwe vruchten gewoon in de blender mixt tot puree. Dit is makkelijker om op te slaan en in porties te verdelen en dit voor een hele winter lang. Tekst en foto’s Dominique Vreven

‘t Vlierhof Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected] www.vlierhof.be

SANA nr 43

45

De groene vingers van Ivo Pauwels Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende rubrieken in i-Sana.

DE BATAAT: VAN ZOETE AARDAPPEL, TOT SIERPLANT Ook bij ons kan je ze gemakkelijk kweken

M

isschien hebben jullie er nooit van gehoord, hij klinkt wel gelijkaardig als de bij ons nationale groente: de aardappel, maar eigenlijk heet hij “bataat” en smaakt ook heel anders. Hij lijkt er wel op, maar het is een totaal andere groente. Hij is afkomstig van de Azteken, maar je kan hem ook in de eigen tuin kweken.

Wetenschappelijk heet de zoete aardappel Ipomoea batatas. De tot 20 cm lange en meer dan half zo dikke knollen gelijken inderdaad op een aardappel. In warme landen is het een heel gewone groente en ook bij ons schijnt de bataat van de Azteken langzamerhand door te breken. Een zusje van de blauwe winde Wanneer ze de wetenschappelijke naam Ipomoea lezen, gaat er bij vele tuinliefhebbers een lichtje branden. Ze kennen immers de blauwe winde, Ipomoea coerulea, misschien wel de mooiste eenjarige klimplant die bij 46

SANA nr 43

ons wil groeien en een hele zomer lang overdadig blijft bloeien met grote blauwe windebloemen. De bataat is de ondergrondse knol van een niet klimmende Ipomoea. Verschillende kleuren Net zoals dat met de aardappel het geval is, kan de knol van de bataat naar gelang het ras verschillende kleuren bezitten en wittig, geel of purperrood zijn. Vooral de purperrode rassen komen bij ons op de markt. De naam zoete aardappel kreeg de bataat uiteraard omdat hij enigszins zoet smaakt.

Goede zwemmers Naast knollen vormt de plant doosvruchten waarin een hoop zaden zitten. De doosvruchten zijn zo licht dat ze op het water drijven. Zelfs een langdurig contact met zeewater schaadt de kiemkracht nauwelijks. Dat verklaart waarom de bataat of oebi, zoals hij ook wel wordt genoemd, zich al vroeg over grote delen van de tropen en de subtropen heeft verspreid. Zaai het klimmende zusje De bataat laat zich in onze streken niet naar behoren kweken. Het zusje, de blauwe winde, is zo mooi dat het meer dan de moeite loont deze slingerplant in april in een kas of in mei buiten te zaaien. Zaad van Ipomoea coerulea vind je in elk tuincentrum dat zichzelf respecteert. Zaai een tiental zaden in een grote pot met een doorsnee van 20 cm. Geef ze enkele 1,5 m lange bamboestokken als steun. De jonge planten slingeren er zich omheen. Later kun je de hele kluit in een nog grotere pot zetten of buiten op een warme plek. Zet de plant of de pot met de plant tegen een muur die naar het westen gericht is. Elke bloem is slechts één dag open en sluit zich wanneer de zonnestralen haar beroeren. Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels in zijn en vele andere tuinen aan het werk zien.

SANA nr 43

47

Tuinsprokkels Koffie: wijn uit bessen

V

an de wetenschappelijk naam Coffea arabica zou je afleiden dat de koffiestruik uit een of ander Arabische land afkomstig zou zijn. Mis. Oorspronkelijk stamt deze immergroene struik uit Ethiopië. De Arabieren hebben koffie zozeer veredeld dat de drank de wereld heeft veroverd. Wijn uit bessen De Arabieren liggen ook aan de oorsprong van woorden als café, coffee of koffie. Al deze en andere woorden voor koffie zijn verbasteringen van het Turkse Qahve dat op zijn beurt is afgeleid van het Arabische quahwa. Het betekent letterlijk wijn uit bessen. De koffiestruik vormt na bestuiving inderdaad bessen waarin twee zaden zitten, de koffiebonen. Voor gebruik worden de bonen gebrand. Niemand is er tot op heden achter gekomen hoe dat mysterieuze koffiearoma tijdens het branden tot stand komt. Tijdens het branden verliezen de bonen eiwitten en cafeïne, de suikers karameliseren en geven de oorspronkelijk groene bonen hun donkerbruine kleur. Koffie uit Jemen In Jemen ligt de bakermat van de koffiecultuur. Tussen 1000 en 1300 werd de wilde koffie uit Ethiopië er in cultuur gebracht, maar het zou nog tot de 15de eeuw duren

48

SANA nr 43

alvorens koffie echt populair werd. De Nederlanders speelden een grote rol in de verspreiding van koffie. Ze startten in 1710 een koffiecultuur op Java. Ook in Zuid-Amerika werd de koffieboon ingevoerd. Dat was het einde van het Arabische monopolie. Verschillende soorten Naast Coffea arabica zijn er nog twee soorten die koffiebonen leveren: Coffea canephora, Congokoffie of robusta, en Coffea liberica die de Liberische koffie schenkt. De Arabische koffie neemt 74% van de wereldmarkt voor zijn rekening. Robusta heeft een marktaandeel van 24%. Het beetje dat er nog overschiet is Liberische koffie. Goede kamerplant De koffieplant uit tropisch Afrika is merkwaardig genoeg een vrij sterke en geregeld aangeboden kamerplant. Er bestaat ook een dwergvorm, Coffea arabica ‘Nana’. De koffieplant vraagt veel licht, maar verdraagt geen volle zon. Hij vraagt een warme standplaats. De wintertemperatuur mag niet beneden 15°C dalen. Besproei het blad geregeld en giet uitsluitend met regenwater.

van Ivo Pauwels

Gierst: een stukje Afrika in je tuin

H

oe zouden we op deze planeet in leven blijven zonder grassen? Er zouden geen grazende dieren bestaan om ons te voeden met hun melk en vlees, er waren geen granen, brood of bier. Vele miljoenen in Afrika en Azië leven van dit ene graan, dat oneerbiedig kafferkoren wordt genoemd. In de stoofpotten van de Magreblanden Gierst is een verzamelnaam voor allerlei graangewassen, onder meer pluimgierst, een Sorghumsoort met overhangende pluimen en ronde zaden. In de keuken van de Magreblanden behoort gierst tot het basisvoedsel. Couscous is een typisch gierstgerecht. Een laatkomer? Het in cultuur brengen van gierst, Sorghum bicolor, is voor een graangewas van tamelijk recente datum. De oudste aanwijzingen vinden de archeologen in tijdelijke nederzettingen ten zuiden van de Sahara die dateren uit 2500 voor Christus. Andere graansoorten werden vaak al 3000 jaar eerder verbouwd. Pluimgierst is van Afrikaanse origine en kwam als cultuurplant via het zuiden van het Arabisch schiereiland omstreeks 1800 voor onze tijdrekening in India aan.

Elke streek een kleur Sorghum bicolor of kafferkoren waaiert uit in talloze plaatselijke rassen en vormen. De korrels kunnen heel verschillend van kleur zijn: wit, rood, zwart, citroenkleurig of strogeel. Soms zijn de aren los, dan weer heel stevig en compact. Kafferkoren biedt meer dan welk ander graangewas weerstand aan droogte en is daarom één van de beste remedies tegen hongersnood na een verzengende hittegolf. Bovendien schenken kafferkoren en andere gierstsoorten niet uitsluitend graan. Sommige rassen leveren suikers, andere papier, weer andere zijn uitermate geschikt voor vlechtwerk. Ook een rode en een zwarte kleurstof worden uit Sorghum getrokken. In de tuin Zaad van Sorghum is hier en daar te krijgen en je kunt ook gedroogde gierstkorrels uitstrooien. Dan krijg je een decoratief eenjarig gras dat honderdvoudig terugschenkt wat je gezaaid hebt. Je moet het echt eens proberen. Het brengt een stukje authentiek Afrika naar je tuin. En als je zelf niets met de zaadjes doet, dan weten de vogels uit de buurt er ongetwijfeld raad mee.

SANA nr 43

49

Zwaarlijvigheid, depressie, hartinfarct, kanker...

Zelfs jongeren kennen al slapeloosheid zakelijk maakt. De veranderingen in de maatschappij brengen ook meer stress mee, de prestatiedruk verhoogt en zelfs bij kinderen en adolescenten worden onmogelijke eisen gesteld die te veel van het zenuwstelsel vragen. Ook veel jongeren gaan aan het piekeren, niet in het minst omwille van problemen thuis, gescheiden ouders, moeilijkheden in het gezin, co-ouderschap dat heel veel energie van kinderen vraagt. Daar komen hun moeilijke en veeleisende studies nog bij waardoor ze langzaam uitgeput geraken en ook op jonge leeftijd al een gestoord slaappatroon kennen.

S

Slaaptekort maakt ziek!

Zwaarlijvigheid Aan de universiteit van Boston is onderzoek verricht naar slaaptekort. Wie minder dan vijf uur per nacht slaapt, niet in bed vertoeft, maar echt slaapt, loopt op een jaar tijd het risico vijf tot zes kilo te verzwaren. Er werd daartoe onderzoek

gedaan in een slaaplabo. Aanvankelijk liet men de proefpersonen tien uur per nacht slapen, maar in een tweede testfase werd de slaapduur met de helft bekort: ze mochten nog amper vijf uur slapen. De gevolgen waren opmerkelijk: ze dommelden overdag in, konden zich moeilijker concentreren, maakten meer fouten op het werk en ze verrichten hun taak ook trager. Ook hun metabolisme werkte twaalf tot vijftien percent trager. Daardoor verbrandde het lichaam 120 calorieën minder. Gemiddeld zouden ze op die manier zes kilo per jaar kunnen verzwaren. Professor Verbraeken van het universitair ziekenhuis van Antwerpen heeft in het slaaplabo vastgesteld dat de gemiddelde persoon 7,5 uur slaap per nacht nodig heeft. Ga je daar onder, dan krijg je onvermijdelijk de weerslag. Duurt dat slaaptekort te lang, dan is die weerslag grondig en soms fataal. Rekening

lecht slapen is niet prettig. Veel mensen piekeren erover en dat maakt het natuurlijk niet beter: Je piekert omdat je slecht slaapt en dus slaap je nog slechter vanwege het piekeren. Een groot aantal trapt in de valkuil van slaappillen. Dat maakt het alleen maar erger, omdat de REM-slaap wegvalt, precies de fase waarin het herstel van de zenuwen het grootst is. Slapeloosheid geeft op die manier aanleiding tot blijvende vermoeidheid, tot gebrek aan concentratie, maar ook tot depressie, zenuwachtigheid, agressiviteit, hart- en vaatziekten, Alzheimer, libidoverlies, zelfs obesitas of zwaarlijvigheid. Slechtslapers kunnen op een jaar tijd daardoor vijf tot zes kilo verzwaren. Een goede nachtrust is dus niet alleen herstellend en rustverschaffend, het is levensnoodzakelijk, want langdurige slapeloosheid verkort het leven. Hoe kan je dan beter slapen?

De helft van de volwassen bevolking in ons land heeft af en toe te maken met slaapproblemen en één op de drie Vlamingen is een slechte slaper, wordt

50

SANA nr 43

te vroeg wakker, wordt meerdere keren per nacht wakker. Bij een groot aantal van hen is het probleem zelfs chronisch geworden, wat professionele hulp noodSANA nr 43

51

houdend met het feit dat de gemiddelde Belg en Nederlander één tot anderhalf uur per nacht te weinig slaapt, is het niet te verwonderen dat vaak fatale ziekten of toevallen ontstaan en dat in ons land alleen al 700.000 slaappillen per nacht worden geslikt! Gigantisch veel en ook erg verontrustend. Maak van de nacht geen dag We leven niet meer op mensenmaat. Een natuurlijk ritme is vaak ver te

zoeken in onze levenswijze, werkritme en slaappatroon. De natuur heeft het zo voorzien dat van zodra er minder licht is, er door de epifyse of pijnappelklier meer melatonine wordt aangemaakt. Dat is het slaaphormoon met zowel een sterke antioxidante als een goede anticancerogene werking, dat het inslapen bevordert. Het is van belang bij het slaap-waakritme en ook bij de voortplanting. Mannen die voldoende mela-

52

SANA nr 43

tonine aanmaken, hebben ook minder risico op prostaatkanker. Als het lichaam onvoldoende melatonine produceert, kan het ook als supplement worden ingenomen. Nochtans hebben we zelf invloed op de natuurlijke productie, door ’s avonds minder kunstlicht te gebruiken en niet tot net voor bedtijd op de computer te werken, een tablet te bekijken, naar televisie te staren of onder fel licht te werken. Melatonine kan evenwel niet alle problemen die verband houden met

slapeloosheid oplossen. Als je piekert, heeft dat niets met melatonine te maken. Als je nog laat op de computer werkt, dan wel! We moeten dus weer leren met het ritme van de natuur te gaan leven: gaan slapen als het donker wordt en opstaan als de zon verschijnt. Kippen kennen geen slapeloosheid, ze kennen wel nog een natuurlijk ritme en dat merk je als er naast de deur een haan begint te kraaien.

Meer slapeloosheid bij ouderen Het is bekend dat oudere mensen slechter slapen. Slapeloosheid is slecht voor de geestelijke en de lichamelijke gezondheid: er zijn gevolgen voor dingen als concentratie en geheugen, en algemene fitheid. Ook de immuniteit en dus de vatbaarheid voor besmettelijke ziekten luistert er naar. Er zijn aanwijzingen dat de lichaamstemperatuur een belangrijke rol speelt bij het in slaap vallen en wakker worden. Er kunnen natuurlijk nog meer oorzaken zijn van slapeloosheid of een verstoord slaapritme: verkeerslawaai, emotionele problemen en stress door het verlies van een baan, het verlies van een geliefd iemand, een verhuis, financiële problemen enz... Veel mensen kennen ook de oorzaak van hun slapeloosheid niet. Naarmate men ouder wordt, is men ook gevoeliger voor externe factoren: koude voeten of een te warme slaapkamer kunnen allebei de slaap verstoren of het inslapen bemoeilijken en vermindert de regelmaat van een goede slaap, maar is er ook een grotere kans dat een normaal slaappatroon zoek is. Bij de 65-plussers lijdt meer dan de helft aan slapeloosheid. Er wordt gezegd dat ouderen minder behoefte hebben aan slaap, maar daar is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Integendeel zelfs! Ze slapen minder lang, de slaap is ook minder diep, hoewel ze dat soms compenseren door hazenslaapjes overdag. Zo’n minislaapje is wel gezond, maar kan een tekort aan diepe slaap ’s nachts niet vervangen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ouderen door hun gestoorde slaap meer lichamelijke en psychische ongemakken krijgen. Sommige problemen ontstaan door gebrek aan slaap, maar slaapproblemen kunnen ook veroorzaakt worden door ziekten. Het is aan de arts om uit te maken wat er eerst was: depressie, cardiovasculaire aandoeningen, nierinsufficiëntie, rugproblemen, neurologische klachten, darmproblemen en blaasproblemen, reumatoïde pijnen. Natuurlijk komen bij ouderen veel veranderingen voor in het lichaam: ook het groeihormoon vermindert dat eveneens een invloed heeft op het slaapritme.

Sommige ouderen verstoren zelf hun ritme door overdag langere tijd te slapen. Eigenlijk moet je er van uitgaan dat een normale slaapduur tussen de 7 en 8 uur slaap ligt, ook voor ouderen. Slaaptips - Hanteer hetzelfde ritme voor het slapen gaan (wandelingetje, kopje slaapthee zoals valeriaan of oranjebloesem en melisse). Probeer ook steeds op hetzelfde tijdstip te gaan slapen en op te staan. - Zwaar eten voor het slapengaan, is af te raden. Eet niet meer na 19 uur. - Eén glaasje alcohol kan helpen, maar meerdere glazen maakt de slaap oppervlakkig. Koffie kan je helemaal uit de slaap houden. - Beweeg overdag, maar doe geen zware sport vlak voor het slapengaan. - Een kopje warme melk met honing en melisse kan helpen. - Stop een tijdlang voor je naar bed gaat met televisiekijken en computerwerk. - Ontspanningstechnieken kunnen helpen tot rust komen. - Zorg er voor dat je slaapkamer rustig, stil, duister en comfortabel is. - Probeer lawaaihinder te beperken. - Koude voeten moet je mijden, ze verhinderen dat je gemakkelijk inslaapt. - Gebruik een goed natuurlijk middel op basis van Escholtzia. Jan van Gendt

SANA nr 43

53

Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com Openingsuren :

NATUURWINKELTJE MARGRIET Achter d’Hoven 11 - 2990 Wuustwezel Openingsuren: di - vrij: 9u - 12u en 13u30-18u woe - zat: 9u - 12u en 13u30 - 17u dond: 13u30 -18u zondag- maandag en donderdagvoormiddag gesloten mail: [email protected]

Advertentie

DE MARETAK

natuur- en dieetvoeding, lichaamsverzorging De Merodelei 36 - 2300 Turnhout Tel.: 014/42 47 63 Openingsuren: van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00

54

SANA nr 43

9.30 9.30 9.30 9.30 9.30

12.30 12.30 12.30 12.30 12.30

Zaterdag:

9u tot 18u

9u tot 17u

‘T KRUIDENVROUWKE Stationsstraat 108 3400 LANDEN Openingsuren: woensdag van 12u30-13u00 14u00-18u00 donderdag tot zaterdag 10u00-12u00 14u00-18u00 T: 0495/40.33.49 en 0496/54.43.81

DE NATUURSTER - Buntjens Lizzy Diesterstraat 18 3980 Tessenderlo Openingsuren: Maandag-zaterdag 9u30-12u30 13u30-18u00 Donderdag sluitingsdag T: 0496/60.80.97

Openingsuren: ma: di: wo: do: vrij: za:

Maandag - vrijdag:

13.30 13.30 13.30 13.30 13.30 13.30

18.00 18.00 18.00 18.00 18.00 18.00

Essentiële oliën

Nieuwstraat 85 - Geel

te bestellen bij

www.boverte.be

SANA nr 43

55

geeft weerstand tegen irritante allergenen en stof

Allobiose is verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 2121-218 voor 50 capsules en met 2121-226 voor de 100 capsules. Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

Vraag een gratis monster aan via [email protected] met code ALL06ISDR. Vergeet vooral niet uw naam en adres op te geven. (aanbieding zolang de voorraad strekt)

www. 56

SANA nr 43

.be

Advertentie

Ook last in het pollenseizoen? Gedaan met het gesnotter!