Slaaphygiëne Voor iedereen. In het bijzonder voor de apneu patiënt
Erna Petiet KNF-Saaslaborant
Hoe kan ik een gezonde slaap bevorderen • • • • • • • • • • • •
Regelmaat: in bed en opstaan Afbouwen voor het slapen Geen koffie-thee-cola- alcohol-drugs In bed… slapen (geen t.v. op slaapkamer) Slaapkamer; rustig – geluid Temperatuur op slaapkamer Goed matras en kussen Piekeren… ontspan, Niet steeds op de wekker kijken Geen lange dutjes overdag Overdag voldoende bewegen, niet ‘s avonds sporten. Probeer vooral NIET te slapen, werkt averechts.
Apneu in de praktijk Problemen en adviezen 1.Hygiëne 2.Kamer temperatuur. 3.Luchtbevochtiger 4.Neusspray of druppels(fysiologische zoutoplossing) 5.Vervanging masker 6.Letten op eten en bewegen
Hygiëne Voorkeur gaat uit naar: • 1. Elke dag “vers” gekookt en afgekoeld water in de luchtbevochtiger. • 2. Elke dag slang en masker schoonmaken in een mild afwasmiddel. • 3.Geregeld de filter vervangen/schoonmaken
Vieze filters
Probleem: In masker/slang bevindt zich vocht
• Oorzaak Condenswater door te grote temperatuurverschil tussen kamer/slang en masker
• Oplossing 1. Temperatuur luchtbevochtiger verlagen en kamertemperatuur verhogen. 2. Apparatuur lager zetten dan hoofdkussen 3. Slang onder dek en of slangenhoesje
Wat U zelf kunt doen: - regelmatige bedtijden - let op met roken, alcohol en medicatiegebruik - vermijd rugligging tijdens slaap - letten op lichaamsgewicht! - behandeling van de neusdoorgankelijkheid
Goed voornemen van vandaag • Eet, drink, beweeg en wees vrolijk. en…………….Voel je fit!
Bewegen!! 100 Kcal Fietsen 14 min
tuinieren 24 min.
1 glas bier: 85 Kcal 1 plak cake: 130 Kcal
wandelen 28 min
Energie in balans Eten
Bewegen
Energiebehoefte per dag: Mannen: ca. 2500 Kcal Vrouwen: ca 2000 Kcal
Doorzettingsvermogen !!!!
Keuzes maken • Warme maaltijd
• • • •
kcal
kcal
gehakt 260 frites 130 mayonaise 110 hopjesvla 150
kipfilet 120 gek. aard 40 fritessaus 55 m. yoghurt 50
Therapie
Vragen tijdens jaarlijkse controle • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Uitlezen apparatuur. Slaapduur per nacht met apparatuur Is er sprake van open mond gedrag? Is er sprake van nycturi? Nachtelijk transpireren? Hartkloppingen tijdens de nacht? In- en door slaapproblemen? Trekkingen in de benen? Nog snurken? Aandacht en concentratieproblemen? Slaperigheid overdag? Stemmingsproblemen? Doorgemaakte ziektes, luchtweginfecties? Gebruik van medicatie en genotsmiddelen? Huidproblemen? Hoofdpijnklachten bij opstaan? Snellere ademhaling in de nacht? Opgeblazen gevoel bij opstaan? Controle van gewicht en bloeddruk
Meest voorkomende klachten met mogelijke oplossingen bij cpap/bipap gebruik • •
Klacht 1.Open mond gedrag
• •
•
2. Boeren/winden laten
•
•
3. Transpireren plus evt/snelle ah
•
•
4. Hoofdpijn en doorslaapproblemen
•
•
5. Nycturie veelal incl.droge mond • Uitadem druk te hoog 6. Slaperig + aandachts en concentratie • 7. Maagzuur • 8. Vocht in de benen • 9. Ontstaan van centrale apneu's •
• • • • •
10 Bij hypoventilatie obesitas • moeite met uitademen tegen hoge druk
Oplossing 1.Druk te hoog Neusdoorgankelijkheid slecht 2. Expiratie te hoog Verschil tussen in/uitademen te hoog 3. Verschil tussen in/uitademen te klein Trigger gevoeligheid minder gevoelig 4. Verschil tussen in/uitademen te klein 5. Uitadem druk te hoog 6. Instelling niet goed 7. Druk te laag 8. Onderdruk omhoog 9. Bij hoge drukken zou de uitadem.druk te hoog zijn. 10.Onderdruk niet te hoog bijv.van 12/9 naar 12/8
Wanneer je slaapt zonder CPAP, heb je apneu’s, ook tijdens een dutje overdag.
CPAP is een therapie, geen geneesmiddel….. CPAP therapie moet “levenslang” worden toegepast, om het effect (verminderen van de klachten) te krijgen en te behouden.
Wetgeving rijbewijs • Tenminste twee opeenvolgende maanden adequate behandeling • Bestuurders vrachtwagen en bussen: tenminste drie opeenvolgende maanden adequate behandeling.
weetjes • 12% (1,9 miljoen mensen) van de Nederlanders gebruiken slaapmiddelen
• Snurken : 24-50% bij mannen en tussen 14-30% bij vrouwen • 4-5% van de Nederlandse mannen, 2% van de vrouwen heeft OSAS (stoppen met ademen tijdens de slaap) • Koeien kunnen slapen terwijl ze staan, maar moeten gaan liggen om te dromen.
• Harde snurkers produceren 65 tot 100 dB. Dat is net zo hard als het geluid van een boormachine of een autoweg.
Bij terugkeer van klachten • • • • • •
1. Druk te hoog, te laag? 2. Te veel zelf prutsen aan de druk instelling 3. Gewicht toegenomen, afgenomen 4. Medicatie moet worden aangepast. 5. P.L.M.’s 6. Autocpap gebruik
• Geef het herstel de tijd!!!!!!
Controle onderzoek zonder cpap apparatuur. • Het “hang-over” effect van CPAP is minstens 3 dagen, wij adviseren meestal om een week de CPAP niet te gebruiken (5 à 7 d) !
• Advies Prof.Dr.J.Verbraecken UZ Antwerpen
Waarom uitgebreid en bewaakt? • Bij een te lage druk bij de osas patiëntengroep ontstaan er in de REM-slaap-rebound bij de resterende apneus, diepe desaturaties • Bij een te hoge druk kan de cardiale belasting te groot worden. • Bij een te hoge druk kan dit aanleiding geven tot hernieuwde (veelal) centrale apneus en/of arousals. • Alleen bij bewaakte instelling (polysomnografie) zijn de arousals meetbaar.( Residuale hypapneus en verhoogde keelweerstand leiden tot arousals)
Conclusie Een suboptimale instelling met resterende EEG-arousals en resterende desaturaties kan op den duur leiden tot cardiovasculaire complicaties.
Guilleminault C.Philip P. :
Tiredness and somnolence despite initial treatment of osas
Begeleiding na start van de therapie • • • • • • •
Motivatie verhogen Wegnemen van angsten Masker aanpassingen Foutief gebruik Huid-defecten Signaleren van medische klachten. Jaarlijkse controle
Auto-cpap? • Bij verhoging op geleide van apneu’s kunnen er mogelijk meer arousals (wekreacties) ontstaan. • Bij patiënten met COPD en andere longaandoeningen werken de spieren onvoldoende om te zorgen voor goede afvoer van de lucht.
Ook gevaarlijk bij Cheyne Stokes ademhaling. Gevaar : CO2 stapeling!!!
Prof Colin E Sullivan
1981
1984
2009
CPAP therapie; vriend en vijand? - hoe pas je de therapie in in je manier van leven?
Als tandenpoetsen!!! Luisteren naar je lichaam!!!
Wanneer heb je een slaapprobleem
• We slapen een derde van ons leven • Slaapprobleem= 3 mnd / 3x per week • Slaapbehoefte
De gezonde slaap van een apneu-patiënt
Wist jij dat? • We in onze slaap echte draaikonten zijn In onze slaap draaien we ons gemiddeld elke 10 a 15 minuten om. Dat is dus ruwweg 40 keer per nacht.
Wist jij dat? • Slapen een geneeskrachtige werking heeft. Tijdens het slapen genezen wonden, botbreuken en kneuzingen het snelst. Ook maakt het lichaam tijdens de slaap de meeste antistoffen aan. Slapen is dus belangrijk om te herstellen van ziekten.
Wist jij dat? • Je bij slaapproblemen beter niet aan kinderen kunt beginnen Kinderen zijn een aanslag op de slaap. In het eerste levensjaar ontneemt een baby zijn ouders 400 tot 750 uur nachtrust.
Heeft u nog vragen?
Ik dank u voor de aandacht
