SEPA (Single Euro Payments Area) Op weg naar Europees betalen
Rotterdam 28 februari 2013
Inhoudsopgave
Wat is SEPA?
3
SEPA-incasso
9
SEPA-bestandsformaten
16
Bijlage: Voorbeeld SEPA-machtigingsformulier
21
2
Europese standaardisatie van het betalingsverkeer
Wat is SEPA? SEPA staat voor Single Euro Payments Area. De Europese Commissie streeft naar één Europese markt voor betaaldiensten en heeft hiervoor nieuwe wetgeving opgesteld. Om hieraan te voldoen hebben de Europese banken gezamenlijk nieuwe Europese betaalmiddelen ontwikkeld, waaronder: de SEPA-overboeking de SEPA-incasso de SEPA-kaartbetalingen
De huidige binnenlandse betaalmiddelen worden vervangen door de nieuwe Europese betaalproducten die in 32 Europese landen worden geaccepteerd.
Geen gefragmenteerde betaalmarkten… maar één grenzeloze betaalmarkt… die betalingsverkeer gemakkelijk maakt.
3
In welke landen geldt SEPA?
SEPA-gebied België
IJsland
Polen
Bulgarije
Italië
Portugal**
Cyprus
Letland
Roemenië
Denemarken
Liechtenstein
Slovenië
Duitsland
Litouwen
Slowakije
Estland
Luxemburg
Spanje***
Finland
Malta
Tsjechië
Frankrijk*
Monaco
Verenigd Koninkrijk****
Griekenland
Nederland
Zweden
Hongarije
Noorwegen
Zwitserland
Ierland
Oostenrijk
* inclusief Guadeloupe, Martinique, Frans Guyana en Réunion ** inclusief Azoren en Madeira *** inclusief Canarische Eilanden, Ceuta en Melilla
**** inclusief Gibraltar en Noord-Ierland Note: In de volgende slides worden deze landen aangeduid als ‘Europa’
4
Waarom SEPA?
Doel SEPA Het bevorderen van de Europese eenwording en een sterke Europese economie. Het creëren van een concurrerende en innovatieve Europese betaalmarkt met betere service levels en efficiëntere betaalproducten.
Wettelijk kader De Payment Services Directive (PSD) is de eerste stap in de harmonisering van het betalingsverkeer binnen Europa. De PSD zorgt bijvoorbeeld voor standaardisatie van de tijdslijnen en vormt daarmee de basis voor SEPA. De Payment Services Directive (PSD) is sinds 1 november 2009 het wettelijk kader voor de vorming van één Europese markt voor betalingsverkeer. De SEPA-wetgeving is in februari 2012 aangenomen in het Europees Parlement. Deze wetgeving verplicht de overgang naar SEPA Credit Transfer en SEPA Direct Debit uiterlijk per 1 februari 2014.
De overstap naar SEPA-betaalproducten is een wettelijke verplichting.
5
Welke tijdslijnen zijn er en wat is de scope?
SEPA-wetgeving
De SEPA-wetgeving verplicht banken tot een migratie van nationale betaalproducten naar standaard (Europese) SEPA betaalproducten in ieder Europees land: voor de SEPAoverboekingen (SEPA Credit Transfer - SCT): uiterlijk 1-2-2014 voor de SEPA-incasso’s (SEPA Direct Debit SDD): uiterlijk 1-2-2014
Standaard producten
Standaard rekeningnummer
Voor Nederland betekent dit dat de gangbare betaalproducten zoals overboeking, periodieke overboeking, incasso, etc. vervangen worden door een Europese variant.
Als gevolg van de standaardisatie van de betalingsproducten in Europa wordt ook het gebruik van rekeningnummers gestandaardiseerd.
Andere (lokale) producten zoals iDEAL en FiNBOX worden gebaseerd op de nieuwe standaard voor overboekingen.
Dit betekent dat heel Europa overstapt op het gebruik van het International Bank Account Number (IBAN). De BIC (Bank Identifier Code) wordt optioneel. Bij ABN AMRO wordt de BIC optioneel per begin 2013. Andere banken kunnen hiervoor andere tijdslijnen hanteren. 6
IBAN als rekeningnummer
IBAN als rekeningnummer
Waar staat IBAN?
IBAN (International Bank Account Number) is het nieuwe rekeningnummer. Alle betalingen moeten gedaan worden met IBAN. Rekeningnummer 123456789 wordt bijvoorbeeld NL02ABNA0123456789
De eigen IBAN staat op de rekeningafschriften, in Internet Bankieren of in Access Online en straks ook op de bankpas.
De opbouw van IBAN is in alle landen gelijk, het aantal posities kan per land verschillen.
De IBAN van de begunstigde:
staat op de factuur of nota; is op te vragen bij de begunstigde; kan worden opgezocht op basis van het oude rekeningnummer via www.ibanbicservice.nl.
Zakelijke klanten kunnen via de IBAN/BIC-service bestanden met bestaande rekeningnummers laten omzetten naar IBAN.
7
Betaalpassen
IBAN op betaalpassen
Voorbeeld
Sinds 1 september 2012 wordt de IBAN vermeld op alle nieuw aangevraagde betaalpassen van ABN AMRO. De passen worden dus niet centraal omgewisseld maar gefaseerd (bij expiratie of vervanging) vervangen door een betaalpas met IBAN.
8
De SEPA-incasso (SDD)
Europees bereik De incasso wordt grensoverschrijdend en het aantal varianten neemt af. Een Nederlandse bloemenexporteur kan bijvoorbeeld het factuurbedrag incasseren bij zijn afnemer in Spanje. SEPA Incasso Algemeen
SEPA Incasso Bedrijven
Doorlopend en eenmalig
Doorlopend en eenmalig
Voor het incasseren van consumenten én bedrijven in heel Europa.
Voor het incasseren van bedrijven in heel Europa.
Bescherming geïncasseerde: 8 weken mogelijkheid om betaling te laten storneren;13 maanden mogelijkheid voor Melding Onterechte Incasso (MOI).
De SEPA Incasso Bedrijven kent na uitvoering géén stornorecht voor de debiteur.* De debiteur heeft wel de mogelijkheid om tot 1 dag voor verwerking de betaling te blokkeren. De SEPA Incasso Bedrijven wordt (nog) niet door alle banken ondersteund.
* Voor een extra controle dient de debiteur daarom de machtiging te registreren bij zijn bank. De bank gaat na of bij de aangeboden incasso er inderdaad een geldige machtiging aanwezig is én of de gegevens van de transactie overeenkomen met de door de debiteur geregistreerde gegevens van de machtiging.
9
Kenmerken van de SEPA-incasso (SDD)
SEPA-incasso
Specifiek SEPA Incasso Bedrijven
In euro
Altijd een nieuwe machtiging nodig
Wijziging van bestandsformaat
Incasso’s minimaal 1 dag voor verwerkingsdatum insturen (eenmalig, eerste, doorlopend of laatste)
Gebruik van een Incassant-ID Bij gebruik van verschillende incassovarianten slechts één incassocontract nodig Elke incasso bevat machtigingsinformatie (mandate related information (MRI))
Registratie van deze machtiging verplicht door de geïncasseerde bij zijn bank Geen stornorecht voor debiteur
Wijziging in aanlevertijdstippen. Elke eenmalige of eerste incasso uit een reeks minimaal 5 dagen voor verwerkingsdatum insturen, verwerking ‘dag van aanlevering +1’. Elke volgende incasso (bijvoorbeeld de volgende maand) 2 dagen voor verwerkingsdatum insturen, verwerking ‘dag van aanlevering +1’. Bewaartermijn machtigingen na uitvoering laatste incasso is 14 maanden 10
SEPA-incasso: de belangrijkste verschillen
Huidige incasso
SEPA-incasso
Nederland (in euro)
Europa (in euro)
Nationaal bankrekeningnummer
IBAN (BIC wordt optioneel begin 2013)
Verwerkingstijd 'dag van aanlevering +0/1'
Elke eerste incasso uit een reeks minimaal 5 dagen voor verwerkingsdatum insturen, verwerking "dag van aanlevering +1". Elke volgende incasso (bijvoorbeeld de volgende maand) 2 dagen voor verwerkingsdatum insturen, verwerking "dag van aanlevering +1".
Omschrijving 3 x 32 karakters
Omschrijving 140 karakters
Bulktransacties aanlevering (ClieOp03)
Bulktransacties aanlevering (XML – ISO 20022)
Verwerking via Equens
Verwerking via meerdere processoren mogelijk
Geen machtigingsinformatie in de incasso-opdracht
Elke incasso bevat machtigingsinformatie (mandate related information (MRI))
Bank kan 61 dagen storneren i.v.m. ontoereikend saldo
Bank kan 5 dagen storneren i.v.m. ontoereikend saldo. Toelichting: 95% van alles storno's zijn geïnitieerd door de bank. Bijvoorbeeld omdat saldo niet toereikend is. De incassant heeft sneller zekerheid van de betaling.
Geen Incassant-ID
Incassant-ID
Bij gebruik van verschillende incassovarianten meerdere incasso contracten nodig
Bij gebruik van verschillende incassovarianten slechts één incassocontract nodig
Bewaartermijn machtigingen na uitvoering laatste incasso is 12 maanden
Bewaartermijn machtigingen na uitvoering laatste incasso is 14 maanden 11
SEPA-incasso: actieve machtigingsadministratie
Binnen SEPA moet Iedere machtiging worden vastgelegd (fysieke handtekening of e-mandate) SEPA-machtiging bevat o.a.
Bestaande machtigingen
Incassant -ID (wordt via de bank verstrekt bij het afsluiten van een incassocontract)
De bestaande machtigingen kunnen worden gemigreerd met datum 1/11/2009, echter:
Machtigingskenmerk, dit mag zelf toegekend worden onder de volgende voorwaarden: - het kenmerk moet uniek zijn in combinatie met het Incassant-ID - het kenmerk mag niet langer zijn dan 35 karakters (alfanumeriek) - het kenmerk en het Incassant-ID moeten voor de 1e incasso worden gecommuniceerd naar de debiteur
Voor gebruik van de SEPA Incasso Bedrijven is altijd een nieuwe machtiging nodig
Pre-notificatie (vooraankondiging)
Incassant moet geïncasseerde minimaal 14 dagen voor incasso informeren over bedrag en afschrijfdatum Incassant mag een kortere of langere termijn overeenkomen met klant
Het is verplicht om machtigingsgegevens toe te voegen aan een transactie
12
SEPA-incasso: wat betekent het voor u als incassant? (1)
Impact voor u als incassant Op basis van één SEPA-incassocontract incasseren in alle 32 SEPA landen. De meeste banken in de Eurolanden zijn al volledig ‘bereikbaar’ voor SEPA-incasso. Dit geldt niet altijd voor de SEPA-incasso Bedrijven. De SEPA-incasso kent een nieuw bestandsformaat (XML-ISO20022) voor de aanlevering van incasso-opdrachten. Dit vergt bijvoorbeeld aanpassingen in softwaresystemen in verband met het vastleggen van meerdere gegevens. In de meeste gevallen kunnen bestaande machtigingen hergebruikt worden en hoeven klanten dus geen nieuwe machtiging af te geven. Wel dient er aan deze bestaande machtiging een IBAN (+BIC) toegevoegd te worden en een uniek kenmerk.
13
SEPA-incasso: wat betekent het voor u als incassant? (2)
Impact voor u als incassant Aanlevering incassobatch verandert Eerste incasso van een doorlopende SEPA incasso dient 5 dagen voor eerste verwerking bij bank aangeleverd te zijn. Elke volgende incasso uit dezelfde reeks dient 2 dagen voor verwerking aangeleverd te zijn. Een éénmalige SEPA incasso dient 5 dagen voor de verwerkingsdatum bij de bank aangeleverd te zijn. Let op: voor de SEPA incasso Bedrijven altijd een aanlevertermijn van 1 dag voor uitvoering. Transactie dient kenmerk te bevatten: One-off, First, Recurrent (éénmalige incasso, doorlopende incasso etc.) Per type moet een separate batch worden aangeleverd. Daarnaast dient Incassant-ID toegevoegd te worden aan de incasso-opdracht, de IBAN én de gegevens van de machtiging. SEPA-incasso biedt de mogelijkheid tot een herstelboeking wanneer er een fout wordt geconstateerd na uitvoering transactie (reversal, tot dag uitvoering +2). Nieuwe machtiging moeten een handtekening van de klant bevatten. Zie bijlage voor een voorbeeld van het nieuwe SEPA machtigingsformulier.
14
Stappenplan invoering SEPA-incasso
U bepaalt zelf wanneer u overstapt U verzamelt informatie over de SEPA-incasso U maakt iemand verantwoordelijk U maakt een plan van aanpak U maakt afspraken met uw softwareleverancier over de beschikbaarheid van het SEPA-incassoproduct U sluit een SEPA-incassocontract met ons af en ontvangt een Incassant-ID (Creditor-ID) U verzamelt de ontbrekende gegevens van uw bestaande machtigingen U ontwerpt nieuwe machtigingsformulieren U bekijkt de inrichting van uw machtigingenadministratie U richt uw bedrijfsprocessen in op de (nieuwe) terugboekingstermijn U bekijkt afspraken over betaaltermijnen met debiteuren opnieuw U informeert uw debiteuren over de nieuwe gegevens U houdt zich aan de richtlijnen voor factureren en vooraankondigingen U houdt zich aan de nieuwe aanlevertermijnen van SEPA-incasso’s U houdt zich aan de regels van de Overstapservice
15
SEPA-bestandformaten: batchbetalingen
Bestandsformaat batchbetalingen Vanaf 1 februari 2014 kunnen banken batchbetalingen in het Clieop03-formaat niet meer verwerken. U dient daarom vóór 1 februari 2014 over te stappen op het PAINformaat (Payment Initiation), dat gebaseerd is op XML-ISO20022. Het BTL91-formaat kunt u vanaf 1 februari 2014 ook niet meer gebruiken voor eurobetalingen binnen het SEPA-gebied. Dit formaat blijft wel beschikbaar voor de aanlevering van niet-SEPA-buitenlandbetalingen. Bijvoorbeeld voor transacties in andere valuta dan de euro of naar landen buiten het SEPA-gebied. XML-bestanden kunnen 5 tot 10 keer groter zijn dan Clieop03- of BTL91-bestanden. Misschien moet u dus meer bandbreedte reserveren voor het gebruik van bulktransacties of uw opslagcapaciteit verhogen. PAIN bevat niet alleen varianten voor het opgeven van betalingen, maar ook voor het weigeren, annuleren en terugboeken van incassotransacties.
16
SEPA-bestandsformaten: rapportage
Bestandsformaat rapportage Voor SEPA-betaalproducten wordt een nieuw rapportageformaat geïntroduceerd: CAMT. Dit staat voor Cash Management en bevat gedetailleerde informatie over SEPA-transacties. CAMT bevat meer informatie dan de MT940/942-rapportage. U bent niet verplicht om over te gaan op het nieuwe rapportageformaat: ABN AMRO blijft het gebruik van MT940 en MT942 ondersteunen. Wanneer u SEPA-transacties uitstuurt of ontvangt, wijzigen de bestaande MT940- en MT942-formaten op een aantal punten. Deze wijzigingen hebben waarschijnlijk minder impact voor uw systeem dan de invoering van een volledig nieuw formaat. De VERWINFO vervalt, omdat Equens niet langer de enige processor is.
17
Actuele ontwikkelingen
Stand van zaken in Nederland
Recente ontwikkelingen
De awareness rondom SEPA is nog steeds betrekkelijk laag, evenals het gebruik.
In 2013 wordt een SEPA-Acceptgiro geïntroduceerd gebaseerd op IBAN.
Nationaal Forum SEPA (NFS): Nationaal migratieplan
Directe aanlevering bij Equens: ABN AMRO biedt klanten vanaf medio 2013 de mogelijkheid om multibank-bestanden direct aan te leveren bij Equens. Deze service heet: Corporate Payment Services (CPS).
Zorg om (ERP) softwareleveranciers Banken volgen eigen ontwikkeltempo binnen de interbancaire kaders
Rapportage wordt niet via CPS verstrekt, deze ontvangt u altijd rechtstreeks. De Nederlandse banken onderzoeken de mogelijkheid om een digitale handtekening (e-Mandate) te introduceren voor het afgeven van machtigingen (zoals iDEAL). Veel incassanten vragen om deze mogelijkheid. Dit wordt echter niet voor 2014 verwacht.
18
Voordelen SEPA
Voordelen centraliseren Europees betalingsverkeer
Europees betalen en ontvangen: lagere kosten, sneller, eenduidige betaalvormen en betaalregelgeving SEPA maakt incasseren en geïncasseerd worden over de grens mogelijk. Minder bankrelaties in minder landen: vanuit een Nederlandse bankrekening in heel Europa te incasseren Eenvoudiger cashmanagement: minder rekeningen voor binnenkomende betalingen, geïncasseerd saldo staat over minder rekeningen verspreid Minder impact van debiteurenrisico door schaalvergroting Eenvoudiger debiteurenbeheer: dezelfde spelregels, zoals terugboekingstermijn, gelden in alle SEPA-landen. Meer consumentenvertrouwen: meer grip op de incasso. Sneller zekerheid: bij de SEPA Incasso Bedrijven geen terugboekmogelijkheid voor debiteur
19
Bijlage: voorbeeld SEPA-machtigingsformulier (opgesteld door de NVB)
Doorlopende SEPA-incasso machtiging Naam Incassant: Adres Incassant: Postcode/woonplaats Incassant: Land Incassant:
Incassant-ID XXXXXXXXXXXXXXXXXXX Kenmerk machtiging XXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan: – {NAAM VAN INCASSANT} om doorlopend incasso-opdrachten te sturen naar uw bank om een bedrag
van uw rekening af te schrijven wegens {OMSCHRIJVING DIENSTVERLENING/BESTELLING} en – uw bank om doorlopend een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van {NAAM VAN INCASSANT} Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen : A. Voorbeeld Naam en voorletters acht : Adresweg 123 Adres weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden. [NB: dit geldt : 1234 XX Woonplaats Postcode en plaats alleen voor de SEPA Incasso Algemeen] :__________________ Rekeningnummer (IBAN) Bank identificatie (BIC)
:__________________
Plaats en datum
Handtekening
___________________
___________________ 20
