SCIENCE PARK AMSTERDAM Het Knooppunt van exacte wetenschappen en ondernemen

SCIENCE PARK AMSTERDAM Het Knooppunt van exacte wetenschappen en ondernemen

inhoud 3

Voorwoord Burgemeester van Amsterdam

4

Science Park Amsterdam Spil in de Amsterdamse kenniseconomie

8

Hét Knooppunt van exacte wetenschappen en ondernemen

10

Ondernemen, Onderzoek en Onderwijs

12

Ondernemen Kennisintensieve bedrijvigheid

16

Onderzoek Topcentrum van wetenschap en technologie

22

Onderwijs Bundeling van kennis, talent en ideeën

24

Ideale vestigingsplek met uitstekende voorzieningen

Grafisch ontwerp Crasborn Grafisch Ontwerpers bno www.crasborn.nl Fotografie AMOLF, Amsterdam Airport Area, Amsterdamse Innovatie Motor, Marcel van der Burg, Crasborn Grafisch Ontwerpers bno, CWI, Peter Ginter, GLIF www.glif.is, Mecanoo architecten, Nikhef/CERN, Mirande Phernambucq, PLEON, Marjolijn Pokorny, RVorm, SARA, Jan Willem Steenmeijer, Sander Tans & Graham Johnson, USC, UvA Druk Tonnaer BV www.hub-tonnaer.nl

Samen bouwen aan het beste Science Park van de wereld Geachte lezer,

I

n zestig jaar is Science Park Amsterdam uitgegroeid tot een internationaal toonaangevend centrum, waar bedrijven, kennisinstituten en universiteiten samenwerken. Het resultaat van deze bijzondere samenwerking vormt een ideaal

vestigingsklimaat voor technologische en innovatieve bedrijvigheid. De concurrentie staat echter ook niet stil. Dat vraagt om alertheid en nieuwe investeringen op het gebied van wetenschap, kennis en infrastructuur. Ik beschouw het als een belangrijke opdracht voor Amsterdam om de goede positie die het op dit moment heeft als kennisstad vast te houden én uit te bouwen. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft het stimuleren van kennisintensieve bedrijvigheid en duurzame innovaties tot één van haar belangrijkste beleidsdoelstellingen gemaakt. En dat is niet zomaar. De hoogwaardige kenniseconomie is op de lange termijn van levensbelang voor Amsterdam en voor de rest van Nederland. Alleen door hierin te investeren kunnen we ons huidige welvaartsniveau handhaven en de innovatieve handelsnatie blijven die we altijd zijn geweest. En dat is niet alleen van belang voor het welvaartsniveau maar ook voor ons welzijn. Want de maatschappelijke vraagstukken van dit moment, denk bijvoorbeeld aan de Uitgave

vergrijzing, vragen bij uitstek om innovatieve oplossingen.

Science Park Amsterdam

De inspanningen op het Science Park moeten leiden tot een versnelling van innovatie

©2010

en duurzame technologische ontwikkelingen. Een ambitie waaraan we met de Universiteit van Amsterdam en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk

Science Park 402

Onderzoek invulling geven. Met deze brochure tonen we u met trots wat Science

1098 XH Amsterdam

Park Amsterdam te bieden heeft voor ons allemaal, en voor toekomstige generaties. Ik hoop van harte dat we deze bijzondere plek in de Watergraafsmeer straks mogen

T: (020) 820 80 60

rekenen tot een van de beste Science Parks van de wereld.

E: [email protected] Mr. E.E. van der Laan

www.scienceparkamsterdam.nl

Burgemeester van Amsterdam

3

science park amsterdam

Science Park Amsterdam Spil in de Amsterdamse kenniseconomie Op Science Park Amsterdam - een stukje polder in de Watergraafsmeer - is een ongekend hoge concentratie hoogopgeleid personeel werkzaam bij internationaal toonaangevende instituten en innovatieve bedrijven. Wie had dit kunnen denken toen het eerste kennisinstituut, de voorloper van het Nikhef, zich in 1946 in een voormalige gasfabriek vestigde? Samen met de biologiefaculteit van de Universiteit van Amsterdam stond het aan de wieg van het Science Park.

‘Het European Grid Initiative (EGI.eu) koos Science Park Amsterdam uit zeven Europese steden voor de vestiging van zijn hoofdkantoor.’ 4

Inmiddels zijn op het Science Park meer

Het creëren van een creatieve omgeving

soort campussen met een nationaal

dan honderd kennisintensieve bedrijven

waar ontmoetingen en de uitwisseling

karakter, wat aansluit op de ambities die

gevestigd, waaronder tal van ICT- en

van ideeën centraal staan, is van

in het overheidsbeleid zijn verwoord’.1

Life Sciences bedrijven. Het gebied telt

essentieel belang voor Amsterdam.

Dit sluit aan op de ambitie van Science

vier gebouwen die speciaal hiervoor zijn

Een wetenschapspark speelt hierbij een

Park Amsterdam zich verder te ontwik-

ontwikkeld. In de toekomst komen daar

belangrijke rol als kristallisatiepunt voor

kelen tot één van de beste science parks

nieuwe bedrijfsgebouwen en laboratoria

het ontsluiten en benutten van hoog-

van Europa.

bij. Maar óók een hotel en meer horeca

waardige kennis. Uit onderzoek komt

en congrescentra waar mensen elkaar

het belang van Science Park Amsterdam

kunnen ontmoeten en ideeën uitwisselen.

- met zijn grote internationale reputatie

Motor voor economische vernieuwing

Inmiddels is een modern sportcentrum

en innovatievermogen - onmiskenbaar

De Europese Unie heeft in de Lissabon

met allerlei faciliteiten volop in gebruik.

naar voren. Zo wordt het Science Park

Agenda haar ambitie uitgesproken uit

omschreven als een ‘wetenschapspark

te groeien tot de meest competitieve

met de potentie uit te groeien tot het

en dynamische kennissamenleving ter

5


wereld. Een doelstelling waaraan zij

personen, ze zijn bovendien gericht op

alle voorwaarden aanwezig voor de

onder meer invulling geeft door ruimte

een internationale markt. Op basis van

groei van de Amsterdamse kennis-

te maken voor kennisontwikkeling en

een benchmark met andere Europese

economie én de realisering van Europese

innovatie. De grootstedelijke regio

steden staat Amsterdam in de Europese

ambities.

Amsterdam speelt in deze Europese

Top 5 2 van aantrekkelijke vestigings-

ambitie een grote rol. De hoofdstad is de

locatie voor internationaal opererende

economische motor van Nederland. Niet

bedrijven. Uitgesproken sterke punten

alleen dankzij haar gunstige ligging

zijn de meertaligheid, de toegang tot

- Gateway to Europe - en veelzijdige

markten en klanten, de goede bereik-

ICT als sleutel tot innovatie

economische structuur, maar ook door

baarheid en de beschikbaarheid van

Door de globalisering en de wereldwijde

de clustering van kennisinstellingen, de

gekwalificeerd personeel en kennis.

behoefte aan communicatie en informatie neemt het belang van informatietech-

hoogopgeleide beroepsbevolking en een aantrekkelijke omgeving.

ICT en Life Sciences in de regio Amsterdam

De kennis die op Science Park Amster-

nologie ook in de komende jaren sterk

dam wordt ontwikkeld, is de grondstof

toe. Amsterdam beschikt over een

Amsterdam zet sterk in op kennis en

voor de verdere groei van bedrijvigheid

omvangrijke en snelgroeiende ICT-sector.

innovatie als katalysator voor groei, met

in de ICT-sector en Life Sciences. Het

Bovendien hebben veel buitenlandse

name in sterke economische clusters als

gebied heeft zich ontwikkeld tot een

ICT-bedrijven die in Nederland zijn

financiële en zakelijke dienstverlening, de

belangrijk kennisintensief centrum waar

gevestigd Amsterdam als uitvalsbasis

creatieve industrie en media, ICT en Life

mensen werken, studeren én wonen,

gekozen. De aanwezigheid van weten-

Sciences. Deze sectoren bieden niet alleen

omringd door een uitstekende infrastruc-

schappers en hoogopgeleide studenten

werkgelegenheid aan meer dan 150.000

tuur. Op het Science Park zijn dan ook

heeft een grote aantrekkingskracht op

6

ondernemingen die zich richten op de

zich bij voorkeur vestigt in de nabijheid

(AMC), de Universiteit van Amsterdam

ontwikkeling van hoogwaardige

van belangrijke wetenschappelijke

(UvA), de Vrije Universiteit en het VU

technologie en innovatieve toepassingen.

instituten, universiteiten, hogescholen en

Medisch Centrum tot Sanquin, het

Een werkomgeving die niet alleen

medische instellingen. Het feit dat

Nederlands Kankerinstituut en het

fungeert als kweekvijver voor jong

Amsterdam beschikt over de sterkste

Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis.

wetenschappelijk toptalent, maar ook

concentratie biomedisch onderzoek en

de voorwaarden schept voor een

Life Sciences bedrijven speelt hierbij een

Kortom: de Amsterdamse regio is zowel

kennisinfrastructuur en volop innova-

belangrijke rol.

een zakelijk als een kenniscentrum en

tieve bedrijvigheid.

In het Amsterdam BioMed Cluster

omvat alle relevante schakels in de

werken ongeveer 350 Life Sciences

productinnovatieketen.

Life Sciences: jonge en dynamische sector

bedrijven, kennisinstituten, dienstverle-

De sector Life Sciences in de regio

Het Life Sciences Center Amsterdam

1. Bron: Onderzoek ‘Fysieke investeringsopgaven voor campussen van

Amsterdam ontwikkelt zich, mede onder

(LSCA) richt zich op het versneld naar

nationaal belang’, Buck Consultants International, november 2009

invloed van de vergrijzing, de stijging

de markt brengen van biomedische

2. Bron: 3-Meting Amsterdam Topstad 2009

van het aantal chronisch zieken en

vindingen. Het LSCA - eveneens

besparingen in de gezondheidszorg,

gevestigd op Science Park Amsterdam -

razendsnel. Onderzoek en ontwikkeling

is het voorportaal van technologische

spelen een belangrijke rol in deze

studies aan verschillende onderwijs- en

wetenschappelijke disciplines. Vandaar

wetenschappelijke instellingen.

dat een groot deel van deze bedrijven

Van het Academisch Medisch Centrum

Nieuwsgierigheid gedreven onderzoek

ners en publieke organisaties samen.

> Basaal Toepassingsgericht

Ontwikkeling Innovatie >

7

Maatschappelijke oplossingen


Hét knooppunt van exacte wetenschappen en ondernemen

‘Vestiging op Science Park Amsterdam betekent directe toegang tot state-of-the-art technologie in een groeiende metropool.’ 8

Kenniscentrum van internationale allure

De afgelopen decennia hebben verschil-

Kennisintensieve bedrijvigheid

lende onderzoeksinstituten zich op het

Inmiddels biedt Science Park Amsterdam

Vanwege de strategische ligging in de

Science Park gevestigd. De resultaten van

ruimte aan meer dan honderd succes-

stad werd Science Park Amsterdam - een

hun onderzoek op het gebied van

volle kennisintensieve bedrijven. Zo telt

gebied dat ruim zeventig hectare omvat

multimedia, grid computing, visualisatie,

het gebied veel high tech-bedrijven die

- in 1996 één van de belangrijkste

neurobiologie, systeembiologie, nano-

zich richten op ICT en biotechnologie.

speerpunten voor de ontwikkeling van

fotonica, cryptologie, smart grids,

Door de clustering van deze bedrijven,

kennisintensieve bedrijvigheid in de

deeltjesfysica en microscopie staan

kennis- en onderwijsinstellingen is het

hoofdstad. De Universiteit van Amster-

internationaal hoog aangeschreven.

gebied een bron van innovatie, kennis-

dam, Gemeente Amsterdam en de Neder-

Hierdoor is Amsterdam een centrum

uitwisseling en samenwerking op het

landse Organisatie voor Wetenschappe-

van onderzoek en wetenschap geworden

gebied van exacte wetenschappen.

met een belangrijke positie in weten-

ambitie Science Park Amsterdam als

schappelijk Nederland.

Binnenstad Amsterdam: 15 minuten

lijk Onderzoek delen sindsdien de kenniscentrum van internationale allure op de kaart te zetten.

NS-station Amsterdam Science Park

architectuur: ‘Zuiderkerkprijs’

geboorteplaats AMS-IX sportcentrum

fietsroute

café-restaurant Polder

bedrijfsruimte

2.500 studenten

150 kV-station

locatie hotel/congreszalen

173.000 m2 te ontwikkelen

A10 afslag S113

Schiphol: 20 kilometer

10.000 banen

9


O

Ondernemen, Onderzoek en Onderwijs Science Park Amsterdam is een inspirerende locatie waar

wetenschappers en ondernemers elkaar ontmoeten. Om kennis te

vergaren, te delen en gezamenlijk nieuwe innovatieve initiatieven te ontplooien. Het is een kennispark waar Ondernemen, Onderzoek en hoogwaardig Onderwijs samenkomen.

10

11


12

ONDERNEMEN Kennisintensieve bedrijvigheid

Verreweg de meeste mensen binnen de bedrijven op Science Park Amsterdam zijn werkzaam in de ICT-sector. De activiteiten van ICT-bedrijven omvatten een breed spectrum: van dataverkeer tot het beheer en de hosting van websites en de ontwikkeling van software. Ook zijn tal van telecombedrijven in het gebied gevestigd, evenals dienstverlenende bedrijven in de ICT-sector.

Bovendien zijn op Science Park

De activiteiten van deze bedrijven lopen

‘Verkerk verwacht veel van de synergetische voordelen

Amsterdam verschillende bedrijven

uiteen van agrifood tot volksgezondheid

van wat hij het ‘breinpark’ noemt. ‘We zijn hier pas in-

actief in de sector Life Sciences.

(diagnose en medicatie).

getrokken maar de eerste afspraak met de Universiteit

Een clustering van deze ondernemingen

van Amsterdam staat al.’ Hij denkt aan samenwerking

bevindt zich in het Matrix V BioPartner

De instituten en bedrijven op Science

via stagemogelijkheden binnen het bedrijf. Zo hoopt

Center. Hier zijn Life Sciences bedrijven

Park Amsterdam maken deel uit van

hij jonge breinen op Science Park Amsterdam al in

gevestigd, die een relatie hebben met

belangrijke kennisnetwerken in de regio

een vroeg stadium te kunnen binden. Maar ook ziet

de academische wereld. Een aantal

Amsterdam, zoals de KennisKring

hij een groot deel van de doelgroep van zijn bank

bedrijven is ontstaan als spin-off van

Amsterdam, de Amsterdamse Innovatie

dagelijks voorbij wandelen. ‘MoneYou is typisch een

een wetenschappelijke faculteit of een

Motor en de Kamer van Koophandel.

instelling voor mensen die hun financiële zaken prima

onderzoeksinstituut.

Ook werken zij intensief samen met

zelf kunnen regelen, weten wat ze willen en geen

Amsterdam InBusiness, Economische

poeha hoeven. Studenten zijn daarmee onze klanten

‘De voordelen van Science Park Amsterdam ten

Zaken, Life Sciences Center Amsterdam,

van morgen.’

opzichte van andere vestigingsplaatsen?

Bureau Kennistransfer en Amsterdam

Frank Verkerk, algemeen directeur MoneYou

‘’Oncologie is prominent aanwezig in Amsterdam,

Center for Entrepreneurship @ Science

Nieuwsbrief Science Park Amsterdam, november 2009

met verschillende academische ziekenhuizen hier in

Park.

Bureau Kennistransfer

de omgeving. Binnen Amsterdam zijn er nauwelijks alternatieven voor Science Park Amsterdam. Het biedt

Vanuit de onderzoeksinstituten ontstaan

Science Park Amsterdam is een uitste-

de meest geavanceerde faciliteiten voor een jong

op Science Park Amsterdam bovendien

kende entree tot het bedrijfsleven en een

biotechnologiebedrijf.”

afgeleide bedrijven die voortkomen uit

vestigingsplek van (jonge) bedrijven.

Buiten Amsterdam zijn er wel mogelijkheden, maar

innovatief onderzoek. De synergie tussen

Door de aanwezigheid van verschillende

aangezien wij uit een Amsterdams instituut zijn voort-

wetenschap en bedrijven levert daarnaast

partijen kunnen nieuwe producten en

gekomen en omdat oncologie een speerpunt is van

een belangrijke bijdrage aan het creëren

diensten gestalte krijgen. Zo is een

de medische sector in deze regio, geniet Amsterdam

van werkgelegenheid doordat weten-

belangrijke ambitie het stimuleren van

de voorkeur.’

schappelijke en innovatieve kennis naar

de overdracht van wetenschappelijke

Bas van der Baan, commercieel directeur Agendia

de markt wordt gebracht.

kennis naar de markt. Met dit doel is het Bureau Kennistransfer opgericht door de

Nieuwsbrief Science Park Amsterdam, december 2008

‘Een belangrijke ambitie is het stimuleren van de overdracht van wetenschappelijke kennis naar de markt.’ 13

13


‘De AMS-IX op het Science Park is Nederlands derde mainport, namelijk een digitale, naast de Rotterdamse haven en de luchthaven Schiphol.’ Universiteit van Amsterdam. Dit bureau

Dat is één van de belangrijkste pijlers

andere relevante partijen in de produc-

brengt innovaties van wetenschappers in

van het Amsterdam Center for

tieketen bevinden. Zij weten zich zo

kaart en zoekt hiervoor financiers. Ook

Entrepreneurship @ Science Park.

verzekerd van een goede interactie tussen

biedt het bureau ondersteuning bij de

Dit multidisciplinaire centrum fungeert

innovatieve bedrijven en wetenschappe-

bescherming van intellectueel eigendom.

als een spil tussen wetenschappelijk

lijke instellingen en verschaffen zich

onderzoek en ondernemerschap en richt

hiermee een voorsprong in het ontplooi-

zich bovendien op het ondersteunen van

en van nieuwe, kennisrijke initiatieven.

Amsterdam Center for Entrepreneurship

startende bedrijven.

Het stimuleren van innovatief ondernemerschap via onderwijs krijgt inhoud

ICT- en nutsvoorzieningen

AMS-IX De bodem van het gebied bestaat meer uit glas dan uit zand. Het gebied

onder het motto ‘Linking science with business’. Studenten en onderzoekers

Superieure ICT-voorzieningen

beschikt over een omvangrijk glasvezel-

realiseren zich welke mogelijkheden

Bedrijven bevinden zich bij uitstek op

netwerk dat toegankelijk is voor alle

bedrijven bieden als zij hiermee al tijdens

het snijvlak tussen de fysieke en kennis-

internet service providers. Dit netwerk

hun opleiding kennismaken en zij zich

infrastructuur. Amsterdam is een

heeft een directe aansluiting op de

bewust worden van wat hun bètastudie

voorloper op het terrein van ICT.

Amsterdam Internet Exchange

waard is. Op deze manier leert het

Met als voordeel dat bedrijven die zich

(AMS-IX), de grootste internethub ter

wetenschapspark (jonge) wetenschappers

op Science Park Amsterdam vestigen zich

wereld. De hoogwaardige ICT-infrastruc-

hun vindingen naar de markt te brengen.

in de nabijheid van toeleveranciers en

tuur maakt het Science Park tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor

‘Je bent een scheikundestudent en richt nog tijdens je afstudeeronderzoek je eigen bedrijf op. TIPb noem je het,

ICT-bedrijven en onderzoeksinstituten.

gespecialiseerd in data-analyse voor procesverbetering in de chemische- en farmaceutische industrie en biotech-

Zij zitten bovenop een schat aan

nologie. Als de onderneming succesvol is, besef je dat je ook aan pensioenopbouw moet doen. Maar hoe?

expertise.

Door beurshandel op te zetten met behulp van chemische expertise. QTR verschilt in meer opzichten met de gevestigde orde in de beurshandel. Niks marmer, het kloppend hart van

In het gebied voorziet een 150 kV-station

QTR Fund is een informeel ingerichte kamer in het Matrix I-gebouw op Science Park Amsterdam.

in de enorme behoefte aan elektriciteit

‘Hier voelen wij ons thuis: een high tech, innovatieve omgeving waar je altijd gelijkgestemden tegenkomt.’

van bedrijven en instellingen. Door de

Menno Dreischor, oprichter en mede-eigenaar TIPb en QTR Fund

nabijheid hiervan blijven de aansluit-

Nieuwsbrief Science Park Amsterdam, januari 2010

kosten beperkt.

14

A7 EUROPE

N E T H E R LANDS A M S T E RDAM

AMSTERDA M AIRPORT AREA Amsterdam

IJMUIDEN

Almer e

The Hagu e

A8

Utrech t

Rotterdam

A9 N 247

N 202

PORT OF AMSTERDAM

HAARLEM HA A Sll o t e r d i j k S A 200

Top 30 ICT Companies Research ZA N DVOORT InstitutesN 208 Location for business Content

A 205

AMSTERDAM MSTERD MST M MS S TERD TER RD DA DA

A9

A 10

re

A5

N 205

Services

N 201

Hardware N 208

15.000 fte

HOOFDDORP P

AMSTERDAM RT T AIRPORT OL SCHIPHO

-ro

Scienc e Park Amsterd am Am A m

CIT Y CEN NTT ER ER

Zu uii d - a s ut

ed

A 10

A9

A1 A4 A9

8.000 fte

Top 30 ICT Companies Research InstitutesN 208 Location for business

A9

1.000 fte

Be

N 205

ec

ha

ve

nu

AMSTELVEEN

e

Content

N 205

Services

AALSMEER

Hardware re-

10 km 5 mile

A4

N 201

ro

ute

dN 20

15.000 fte

A2

1

8.000 fte

10 km 5 mile

1.000 fte © Amsterdam Airport Area

N 201 N 207 Vancis Advanced ICT Services BV

gebaseerd op de nieuwste technologie en

‘Wij hebben hier de mogelijkheid om grote hoeveel-5 mile

Vancis is een dochteronderneming van

10 km

oplossingen en staat garant voor

heden informatie via het internet uit te wisselen. Dat

SARA en levert ICT-diensten en -produc-

continuïteit op het gebied van veiligheid

is elders wel eens anders. Het is prettig om met een

ten aan bedrijven, universiteiten,

en beveiliging.

organisatie te werken die zich in belangrijke mate richt

Rotterdam/The Hague (50 km)

onderwijs- en zorginstellingen. Vancis

Utrecht (45 km)

op het verschaffen van ruimte en infrastructuur voor

benut de bij SARA aanwezige kennis en

Telecity

technologiebedrijven. Een onderneming moet zich kun-

ervaring en maakt daarbij gebruik van

Telecity Science Park is een datacentrum,

nen concentreren op haar kernactiviteiten, snel kunnen

de datacenters en ICT-infrastructuur van

voorzien van de nieuwste technologie.

schakelen en zo min mogelijk hoeven denken aan alle

SARA. De services van Vancis omvatten

Het biedt opdrachtgevers de mogelijk-

facilitaire randvoorwaarden.’

onder andere co-locatie, on-demand

heid hun technische, web- en online

Bas van der Baan, commercieel directeur Agendia

diensten en hosting. Daarnaast richt

omgevingen hier onder te brengen.

Nieuwsbrief Science Park Amsterdam, december 2008

Vancis zich op managed hosting en security, data opslag en Wide Area Netwerkoplossingen. Vancis levert een hoogwaardige dienstverlening die is

15


16

ONDERZOEK

Topcentrum van wetenschap en technologie Science Park Amsterdam kent - op nog geen vierkante kilometer - de grootste concentratie aan publiek gefinancierd onderzoek in Nederland. Het gebied huisvest drie onderzoeksinstituten van de Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek (NWO): het FOM-instituut voor Atoom- en Molecuulfysica (AMOLF), het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) en het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef). De Universiteit van Amsterdam heeft er de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) gevestigd en SARA Reken- en Netwerkdiensten vestigde zich hier in 1980. En er zijn tal van hoogwaardige faciliteiten.

Science Park Amsterdam is in zestig jaar

Zo wordt bijvoorbeeld in het ViroLab

Hoe actueel is het CWI-onderzoek?

uitgegroeid tot een belangrijk centrum

nauw samengewerkt tussen biologen,

De jongste hersenkraker is de inrichting van het

van wetenschap en technologie in

medici, wiskundigen en informatici.

nieuwe elektriciteitsnetwerk. Als we straks allemaal

Amsterdam. Onder de honderden

onze eigen micro-WKK hebben (de nieuwste generatie

ten werkzaam zijn, bevinden zich

Exacte Wetenschappen: méér dan cijfers en theorie

meerdere winnaars van de Spinoza Prijs

Exacte wetenschappen zijn eigenlijk

De uitdaging is om inkoop en distributie optimaal te

en European Research Grants.

overal om ons heen aanwezig. Of het nu

organiseren. Dat we met zijn allen tegelijk televisie

Zij verrichten onderzoek op tal van

gaat om de TomTom, het GSM-netwerk

kunnen kijken, terwijl onze elektrische auto’s

terreinen. Onderzoekers uit verschillende

of de dienstregeling van de Nederlandse

tegelijkertijd opgeladen worden.

wetenschappelijke disciplines werken

Spoorwegen. Vindingen die mogelijk zijn

Han La Poutré, CWI hoofd onderzoeksgroep

samen in grote onderzoeksprojecten.

door de toepassing van wiskundige

Computational Intelligence and Multi-agent Games

modellen waarmee we met statistiek en


wetenschappers die binnen deze institu-

hoogrendementsketel die ook elektriciteit opwekt), zijn we zowel consumenten als producenten van energie.

‘De efficiencyslag voor zonnecellen kunnen we op

kansberekening meer grip krijgen op de

twee manieren maken,’ legt professor Albert Polman

complexiteit van ons leven. Zo is het door

uit, directeur van AMOLF. ‘We kunnen ons inzet-

de inzet van de allernieuwste technieken

Projecten: investeren in de kenniseconomie

ten om de productie van zonnecellen goedkoper te

in de nanotechnologie mogelijk op een

De overheid heeft de afgelopen jaren met

maken. Maar we kunnen ook proberen binnen het

schaal van een miljoenste millimeter te

het Besluit Subsidies Investeringen

bestaande concept de energieopbrengst te verhogen.’

werken. De mobiele telefoon kwam

Kennisinfrastructuur (Bsik) - een breed

AMOLF doet onderzoek op beide fronten. Zo houdt

bijvoorbeeld dankzij nanotechnologie tot

opgezet nationaal stimuleringsprogramma

een onderzoeksgroep zich bezig met research naar het

stand. Bovendien kan deze technologie

- de basis gelegd voor de totstandkoming

productiemateriaal van zonnecellen. ‘Wat zo’n zonne-

een belangrijke rol spelen bij de oplos-

van een hoogwaardige kenniseconomie.

cel op dit moment duur maakt, is dat hij een bepaalde

sing van grote maatschappelijke vraag-

Hiermee wil zij stimuleren dat wetenschap-

dikte nodig heeft om licht op te kunnen vangen van de

stukken; zoals op het gebied van voedsel,

pelijk onderzoek vertaald wordt naar inno-

zon’, legt Polman uit. ´Is hij dunner, dan valt het licht

gezondheid en energie. In het kader van

vatie of oplossingen voor maatschappe-

er doorheen. Een aantal onderzoekers experimenteert

het energievraagstuk bijvoorbeeld, werkt

lijke vraagstukken. Wetenschappers op

nu met coatings die het zonlicht toch opvangen bij een

men aan de mogelijkheid om twee keer

Science Park Amsterdam waren nauw

geringe dikte van het basismateriaal.’

zo veel stroom uit een zonnepaneel te

betrokken bij een aantal belangrijke

Albert Polman, directeur AMOLF

halen. Met deze techniek wordt zonlicht

onderzoeksprojecten, zoals MultimediaN


veel efficiënter omgezet in elektriciteit.

en het Virtual Laboratory for e-Science.

17


MultimediaN: orde in de digitale data-explosie MultimediaN vergroot en ontwikkelt zijn kennis van multimediatechnologie. In samenwerking met toponderzoekers van kennisinstellingen en diverse partners met expertise op van high-tech innovaties, komt MultimediaN met oplossingen voor het scheppen van orde in multimediale-informatie. Voor de oplossing van deze problemen zijn intelligente, zich aanpassende computerprogramma’s nodig. MultimediaN werkt dan ook aan een semantische computer, die meer kan dan de huidige bit- & byteverwerkers. Binnen MultimediaN werken oa de volgende partijen samen CWI, UvA, Nederlands Forensisch

Grensverleggende ICT

Instituut, Philips Research, IBM, TU

ViroLab

Delft, Telematica Instituut, Beeld &

Een kweekbakje, een kiemvrije rat en een

Geluid, Rijksmuseum, TNO.

patiënt. Dat is in de regel nodig om

eSRC

nieuwe medicijnen te testen. Maar zou

NWO en SURF investeren in een

het niet slimmer zijn de werking van een

eScience Research Center (eSRC).

medicijn eerst te simuleren op een

eScience omvat het oplossen van

computer? Op Science Park Amsterdam

multidisciplinaire vraagstukken met

wordt ervaring opgedaan met het

moderne geavanceerde ICT-technieken.

vertalen van zeer complexe lichaams-

Snelle netwerken maken het mogelijk om

processen naar computermodellen.

databases te raadplegen die zich overal

Om HIV-patiënten van een persoonlijke

in de wereld kunnen bevinden. Het

up-to-date behandeling te voorzien,

vervolgens koppelen van de zo beschik-

worden computers, databanken en

bare informatie maakt het mogelijk om

simulatieprogramma’s gekoppeld binnen

multidisciplinaire vraagstukken aan te

één zelflerend systeem: het ViroLab. Het

pakken. Dit uiterst geavanceerde gebruik

doel is artsen op elk moment van de dag

van ICT vereist een ontwikkelen

te voorzien van een behandeladvies dat

ondersteuningsteam dat niet alleen

up-to-date is en helemaal toegesneden op

wetenschappelijk maar ook op ICT-

de individuele patiënt. Zo wordt gekeken

gebied tot de wereldtop behoort. Science

om welke HIV-variant het gaat, in

Park Amsterdam wordt de thuisbasis van

hoeverre het immuunsysteem is aange-

het eSRC.

tast en hoeveel virusdeeltjes in het bloed zitten. De arts voert deze gegevens in ViroLab in, waarna de computer een ranking berekent: een lijst van medicijnen die het meest geschikt zijn. Al deze computersimulaties kunnen laboratoriumproeven en experimenten met patiënten niet vervangen. Ze maken het onderzoek naar de beste behandeling echter wél veel efficiënter. Een belangrijk project waaraan veertig onderzoekers, verdeeld over twaalf onderzoeksinstituten, wereldwijd meewerken.

18

‘Wat hebben treinen die op tijd rijden te maken met DNA-onderzoek? Allebei zijn het Gordiaanse knopen. Het ontwarren daarvan is waardevol voor de hele samenleving. Dit zijn voorbeelden van toegepast wiskundig onderzoek.’ Hoogwaardige onderzoeksfaciliteiten

LHC: Deze grootste deeltjesversneller ter wereld is

sites ontvangen een gedeelte van de data

in 2008 in gebruik genomen. Protonen - bouwstenen

afkomstig van Large Hadron Collider

van atomen - worden hierin op elkaar afgevuurd met

(LHC) en van elkaars data. Een deel van

de snelheid van het licht, ongeveer 300.000 kilometer

de benodigde hardware staat bij Nikhef

Op het Science Park zijn talrijke zeer

per seconde. Wetenschappers kunnen zo 600 miljoen

en SARA en wordt gefinancierd uit het

hoogwaardige faciliteiten aanwezig.

protonbotsingen per seconde tot stand brengen.

Nederlandse BiG Grid-project.

Verschillende voorzieningen, zoals

Het Europese onderzoeksinstituut CERN1 heeft dit

Een project met als doel een volwaardige

laboratoria, zijn ook beschikbaar voor

project onder zijn hoede.

nationale e-Science-infrastructuur op

derden.

1. European Laboratory for Practicle Physics

te bouwen.

e-BioLab BiG Grid

European Grid Initiative (EGI)

Het eerste Nederlandse e-BioScience

Grid-computing verbindt computers die

De vestiging van het Europese hoofd-

Laboratorium sluit aan bij een revolutie

verspreid zijn over een omvangrijk

kantoor van het European Grid Initiative

in de biologie die vooral gaat over het

geografisch gebied. Dit stelt gebruikers

(EGI) op Science Park Amsterdam is een

ontrafelen van de code van het menselijk

in staat krachtige computerbronnen te

belangrijke mijlpaal. EGI is een samen-

DNA. Experimenten leveren steeds meer

delen, zoals dataopslagcapaciteit,

werkingsverband van meer dan dertig

gegevens op en vragen dan ook om

processorkracht, sensoren, visualisatie-

Europese landen voor de realisatie van

steeds complexere methoden voor

middelen en andere faciliteiten. Onder-

een duurzame Europese computergrid-

analyse. Het e-BioLab beschikt over een

zoekers van Nikhef zijn al sinds 2000

infrastructuur. Voor deze faciliteit waren

gigantisch beeldscherm dat uit twintig

bezig met het ontwikkelen van dit grid.

zeven locaties in de race, waarvan

afzonderlijke beeldschermen bestaat.

Het bestaat uit een bundeling van

Amsterdam uiteindelijk de beste

Sterk vergrote beelden - zoals hoge

ICT-resources van ruim 140 computer-

papieren had.

resolutie elektronenmicroscopie-beelden

centra in 33 landen. In Nederland zijn

- of juist heel kleine plaatjes kunnen hier

Nikhef en SARA een ‘Tier-1 site’; die

worden getoond zonder verlies van

19


‘Het e-BioLab beschikt over een gigantisch beeldscherm van 8.000 maal 4.800 pixels dat bestaat uit twintig afzonderlijke beeldschermen.’ details. Dit vergemakkelijkt de uitwisse-

Cleanrooms

Technologie

ling van informatie tussen wetenschap-

Nikhef beschikt over een tiental

Verschillende kennisinstituten beschikken

pers uit verschillende disciplines. Het

cleanrooms tot aan klasse 1.000 met een

over een excellente technische infrastruc-

e-BioLab is een project van de UvA en

oppervlakte tot 170 m². Een aantal

tuur op het gebied van elektronica,

SARA.

beschikt ook over conditionering van de

mechanica, ICT en geavanceerde

vochtigheid en/of een zeer nauwkeurige

apparaten zoals massaspectrometrie,

Amsterdam nanoCenter

temperatuurcontrole. In nauwe samen-

microscopie en microarray technologie.

Het Amsterdam nanoCenter van AMOLF

werking met het bedrijfsleven wordt

is één van de drie nationale faciliteiten

gewerkt aan prototypes en productie-

Modern kassencomplex

voor nanofabricatie en nanotechnologie,

lijnen voor nieuwe ontwikkelingen.

Op Science Park Amsterdam bevinden

waarbij een combinatie van technieken

Het nanoCenter van AMOLF beschikt

zich de uiterst moderne kassen van de

wordt ingezet. Het Amsterdam nano-

ook over cleanrooms.

Universiteit van Amsterdam, die voldoen

Center heeft een cleanroom die toegan-

aan de hoogste eisen. Ze hebben niet

kelijk is voor nanotechnologieonder-

alleen een uitstekende temperatuur-

zoekers vanuit de Life Sciences.

regulatie, maar zijn ook waterdicht en

20

De belangrijkste internetontwikkelingen zijn begonnen op Science Park Amsterdam: - Eerste internetverbinding met de Verenigde Staten - Eerste webpagina buiten CERN - Eerste .nl domeinregistratie - Geboorteplaats van Europese internetorganisaties (RARE/Terena, RIPE, W3C, EGI) - Geboorteplaats grootste internetknooppunt ter wereld (AMS-IX)

hebben ingenieuze regelsystemen.

SARA begeleidt wetenschappers bij het

De vijftig compartimenten zijn goed van

gebruik van Huygens en het gebruik van

elkaar gescheiden, zodat bijvoorbeeld

andere faciliteiten.

insecten zich bij proeven niet over andere kassen kunnen verspreiden.

Remote visualisatiefaciliteiten SARA beschikt over verschillende

Geavanceerde ICT-faciliteiten en support

geavanceerde visualisatiefaciliteiten,

SARA ondersteunt onderzoekers met

een zeer hoge resolutie. Met deze

state-of-the-art geïntegreerde diensten,

visualisatieopstelling is het mogelijk om

voorzieningen en infrastructuur op het

- met behulp van netwerktechnologie -

gebied van High Performance Computing

data te tonen die op een andere locatie

& Networking, data storage, visualisatie

wordt gegenereerd, of op een andere

en e-Science services. De faciliteiten

locatie is opgeslagen.

waaronder een Tiled Panel Display met

worden gebruikt voor onder andere onderzoek op het gebied van weer,

NetherLight

klimaat en milieu, energie-onderzoek,

Bij SARA is NetherLight, het optische

watermanagement, nanotechnologie, Life

internetknooppunt voor academische

Sciences, biotechnologie, medische

researchnetwerken, gehuisvest.

wetenschappen, astrofysica, chemie en

NetherLight is een GigaPort-project van

materiaalkunde. Bij SARA is de natio-

SURFnet.

nale supercomputer Huygens gehuisvest.

21


22

ONDERWIJS

Bundeling van kennis, talent en ideeën Voor studenten is Science Park Amsterdam een ideale plaats om te studeren. Er zijn studentenwoningen, innovatieve bedrijven en instituten die state-of-the-art onderzoek verrichten. In het gebied bevinden zich zevenhonderd nieuwbouw studentenwoningen. In 2012 worden nog eens zeshonderd studentenunits opgeleverd.

Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (UvA) Het onderwijs in de Natuurkunde, Sterrenkunde, Wiskunde, Biologie, Fysische Geografie, Informatica en Scheikunde floreert op Science Park Amsterdam. De Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Universiteit van Amsterdam neemt op haar onderzoeksterreinen een vooraanstaande plaats in en participeert in internationale samenwerkingsverbanden tussen universiteiten en het bedrijfsleven. De faculteit telt 2.500 studenten en 1.500 medewerkers, onder wie 140 voltijd en deeltijd hoogleraren, verdeeld over tien onderten. Vandaar dat in nauwe samenwer-

zich richt op liberal arts and sciences.

king tussen de Universiteit van Amster-

Naar verwachting betrekt het Amsterdam

Amsterdam University College

dam, de Vrije Universiteit en de gemeente

University College in 2012 een nieuw

Met de oprichting van het Amsterdam

het startsein is gegeven voor het AUC.

gebouw op Science Park Amsterdam.

University College (AUC) wordt ruimte

Een selectie van 200 tot 300 toptalenten

geboden aan buitengewoon talentvolle

volgt jaarlijks, vanaf de start in 2009,

en gemotiveerde (buitenlandse) studen-

een intensief onderwijsprogramma, dat

zoeksinstituten.

‘Nu de gehele faculteit NWI op het Science Park is gevestigd, is het gebied één van de grootste centra voor academisch onderzoek in Nederland.’ 23


Schiphol

A10 afslag S113

Café-restaurant Polder

Sportcentrum Universum

(Spits)busverbindingen

Life Sciences

ICT

NS-station Amsterdam Science Park

Bedrijfsverzamelgebouwen

Hotel- en congresvoorziening

ideale vestigingsplek met uitstekende voorzieningen Science Park Amsterdam is niet alleen vanwege de technologische infrastructuur en rijkdom aan hoogwaardige kennis een aantrekkelijke vestigingslocatie. Het is ook een locatie die dankzij haar centrale ligging in de driehoek tussen het spoorwegemplacement Watergraafsmeer, de ringweg A10 en de Ringvaart, uitstekend is ontsloten.

24

Waarom Science Park Amsterdam?

heidslijnen. (Spits)busverbindingen gaan

partijen en met ontmoetingsplekken

> ICT-infrastructuur (glasvezelnetwerk)

van en naar het Amstelstation en station

bieden plaats aan toekomstige kunst-

> Aanwezigheid meerdere datacentra

Muiderpoort. Schiphol - één van de vijf

uitingen.

> Aansluiting op de AMS-IX

drukst bezochte vliegvelden in Europa -

> Turn key kantoor- en labruimte

ligt op 20 kilometer afstand en is per

In een tijdelijk onderkomen is in 2009

> Beschikbare bouwkavels

trein of auto snel te bereiken.

café-restaurant Polder geopend. Vanaf

> Uitstekende bereikbaarheid

Deze gunstige bereikbaarheid maakt

2012 biedt de historische boerderij Anna

> Hoogopgeleid personeel

het gebied zowel in nationaal als

Hoeve onderdak aan een definitieve

> Cluster van kennisinstellingen

internationaal opzicht een aantrekkelijke

horecavoorziening waar in de weekends

> Sport- en horecavoorzieningen

vestigingsplaats.

culturele activiteiten op het programma staan. Inmiddels is een modern sport-

> Clustering van startende bedrijven > (Hoogwaardige) onderzoeksfaciliteiten

Ontmoeten

centrum met allerlei faciliteiten volop in

> Synergie tussen wetenschap en bedrijfsleven

Een belangrijk deel van de charme van

gebruik. Sportcentrum Universum is

> Laboratoria en cleanrooms

Science Park Amsterdam komt voort uit

voor iedereen toegankelijk - studenten,

> Congreszalen

‘zachtere’ factoren. Zoals de uitstekende horeca-, sporten congresvoorzieningen,

‘DEAM werkt vanuit Science Park Amsterdam aan

Het Science Park ligt nabij de afslag

de ligging in een groene omgeving én de

een nieuwe generatie medische instrumenten.

S113 van de ringweg A10, in de toekomst

directe nabijheid van de binnenstad van

Het bedrijf koos voor de locatie vanwege de represen-

krijgt het gebied een eigen, indirecte

Amsterdam. Het gebied, dat nog volop

tatieve omgeving. ‘Ik werk samen met ziekenhuizen en

aansluiting op de A10. Treinstation

in ontwikkeling is, heeft al een campus-

benader grote instrumentenmakers die leveren aan de

‘Amsterdam Science Park’ grenst aan het

achtige uitstraling. Aan de openbare

medische wereld. Science Park Amsterdam heeft voor

gebied. U bent in acht minuten op het

ruimte wordt veel aandacht geschonken.

mijn klanten de uitstraling die past bij ons bedrijf.’

Centraal Station van Amsterdam waar

Fraaie, autoluwe routes verbinden de

Jules Scheltes, directeur DEAM

aansluitingen zijn op Europese hogesnel-

diverse gebouwen. Routes langs water-

Nieuwsbrief Science Park Amsterdam, maart 2010

25


ongeveer 275 personen. Een hotel met

tiecentrum gericht op hoogwaardige

congresfaciliteiten en horecavoorziening

kennisbedrijven. Ook ondernemingen die

is gepland.

hieraan een direct ondersteunende functie bieden kunnen zich er vestigen.

Door verschillende partijen - zoals

Bij voorgenomen vestiging is sprake van

ACE@Science Park, het Bureau

een selectieprocedure om de vestigings-

Kennistransfer, het Life Sciences Center

voorwaarden en het bijzondere karakter

Amsterdam en het Amsterdam BioMed

van het gebied te bewaken. In het kader

Cluster - worden bijeenkomsten

van duurzaamheid en waterberging in

georganiseerd op Science Park

dit polderlandschap, bestaat onder meer

Amsterdam. Deze brengen verschillende

de verplichting om 40 procent van de

disciplines bij elkaar, bijvoorbeeld door

daken van nieuwbouwprojecten geschikt

(Life) Science(s) Café’s, prijsvragen,

te maken voor hemelwateropvang

lezingen en colloquia.

(sedumdaken).

Vestiging

Op Science Park Amsterdam is nog

Begin jaren negentig vestigden zich de

173.000 m2 beschikbaar voor kantoren

eerste bedrijven in het eerste bedrijfsver-

en laboratoria. De grond is voor het

zamelgebouw. Inmiddels is MATRIX

grootste deel eigendom van de Universi-

Innovation Center ontwikkelaar en

teit van Amsterdam die het in erfpacht

eigenaar van vier andere Matrixgebou-

uitgeeft aan bouwers en ontwikkelaars.

wen, allen met turn key kantoorruimte

De hoogte van de grondprijzen is

en facilitaire diensten. Matrix V, het

afhankelijk van de te realiseren

docenten, medewerkers en bewoners - en

BioPartner Center, heeft ook laboratoria.

bestemming en de omvang hiervan.

biedt negentig sporten aan: van fitness

De verhuurder bouwt in de nabije

tot yoga en van dansen tot gewichthef-

toekomst een tweede kantoorgebouw

fen. Het gebouw heeft ook twee grote

met laboratoriumvoorzieningen.

sporthallen, vier squahsbanen, een

In deze gebouwen zijn kleinere kantoor-

klimwand, een sauna en eetcafé Oerknal.

ruimten te huur, maar ook (delen van)

Een praktijk voor fysiotherapie,

verdiepingen. Op dit moment hebben

voedingsadvies en sportmassage is ook

honderd bedrijven in de Life Sciences,

in het gebouwgehuisvest. Het congres-

ICT en zakelijke dienstverlening hun

centrum op het Science Park bestaat uit

uitvalsbasis op Science Park Amsterdam,

drie zalen met een totale capaciteit van

grotendeels gevestigd in de bedrijfsverzamelgebouwen. Ontwikkelaar BAM

‘Wij zoeken een campusachtige omgeving’, zo luidde

bouwt ook in de toekomst twee kantoor-

de briefing aan de makelaar. Het Science Park bleek

gebouwen.

volledig te voldoen aan de voorwaarden. ‘We hadden er nog nooit van gehoord, maar waren bij de eerste

Science Park Amsterdam biedt bedrijven

bezichtiging meteen verkocht. Een groot terrein met

ook de ruimte om zelf te bouwen of een

enorm veel bedrijvigheid en volop mogelijkheden voor

eigen ontwikkelaar in te schakelen.

flexibel werken. Bovendien met de mogelijkheid om

Van bedrijfsverzamelgebouwen voor

uit te breiden. Dat was wat nodig hadden, als jong en

starters tot zelfstandige kavels voor grote

groeiend bedrijf.’

bedrijven. Vestiging op het Science Park

En over hun eigen inrichting, met veel glas: ‘Kijk om je

is zo eenvoudig mogelijk gemaakt;

heen: bij ons zie je de twee gezichten van het Science

doordat alle ruimtelijke procedures al

Park. Aan de ene kant het groene natuurgebied langs

zijn doorlopen, worden bouwen milieu-

het Nieuwe Diep, aan de andere kant de ultieme be-

vergunningen snel verleend. Science Park

drijvigheid en bouw van nieuwe panden. ‘Wij groeien

Amsterdam hecht aan hoogwaardige

in een omgeving die ook groeit.’

architectuur. Een supervisorenteam

Frank Verkerk, algemeen directeur MoneYou

beoordeelt de ontwerpen op dat aspect.


Science Park Amsterdam is een innova-

26

Bijzondere architectuur wordt beloond! Woongebouw Milos won in 2008 de ‘Zuiderkerkprijs’ als beste (Amsterdamse) woningbouwproject. Milos was ook genomineerd voor de ‘Glas Award 2008’ en - evenals het 150kV-station - voor de ‘Gouden A.A.P. 2009’, een prijs van ArchitectuurCentrum Amsterdam. De nieuwbouw van AMOLF en de FNWI waren genomineerd voor de ‘Gouden A.A.P. 2010’.

SCIENCE PARK AMSTERDAM AMS-IX CWI e-BioLab FOM-instituut AMOLF MATRIX INNOVATION CENTER Nikhef NWO SARA UvA-FNWI AUC AGENDIA LSCA BKT ACE@SCIENCE PARK MONEYOU TIPb DEAM TELECITY BDS GRONTMIJ/AQUASENSE

MULTIMEDIAN

VIROLAB

EGI

eSRC

BiG Grid

AMSTERDAM nanoCENTER VANCIS NETHERLIGHT UNIVERSUM LIANDER POLDER OERKNAL MILOS ANDROS SAMOS MEANDER SCIENCE PARK AMSTERDAM AMS-IX CWI e-BioLab FOM-instituut AMOLF MATRIX INNOVATION CENTER Nikhef NWO SARA UvA-FNWI AUC AGENDIA LSCA BKT ACE@ SCIENCE PARK MONEYOU TIPb DEAM TELECITY BDS GRONTMIJ/AQUASENSE MULTIMEDIAN VIROLAB EGI eSRC BiG Grid AMSTERDAM nanoCENTER VANCIS NETHERLIGHT UNIVERSUM LIANDER POLDER OERKNAL MILOS ANDROS SAMOS MEANDER SCIENCE PARK AMSTERDAM AMS-IX CWI e-BioLab FOM-instituut AMOLF MATRIX INNOVATION CENTER Nikhef NWO SARA UvA-FNWI AUC AGENDIA LSCA BKT ACE@SCIENCE PARK MONEYOU TIPb DEAM TELECITY BDS GRONTMIJ/AQUASENSE MULTIMEDIAN VIROLAB EGI eSRC BiG Grid AMSTERDAM nanoCENTER VANCIS NETHERLIGHT UNIVERSUM LIANDER POLDER OERKNAL MILOS ANDROS SAMOS MEANDER SCIENCE PARK AMSTERDAM AMS-IX CWI e-BioLab FOM-instituut AMOLF MATRIX INNOVATION CENTER Nikhef NWO SARA UvA-FNWI AUC AGENDIA LSCA BKT ACE@SCIENCE PARK MONEYOU TIPb DEAM TELECITY BDS GRONTMIJ/AQUASENSE

MULTIMEDIAN

VIROLAB

EGI

eSRC

BiG Grid

AMSTERDAM nanoCENTER VANCIS NETHERLIGHT UNIVERSUM LIANDER POLDER OERKNAL MILOS ANDROS SAMOS MEANDER SCIENCE PARK AMSTERDAM AMS-IX CWI e-BioLab FOM-instituut AMOLF MATRIX INNOVATION CENTER Nikhef NWO SARA UvA-FNWI AUC AGENDIA LSCA BKT ACE@ SCIENCE PARK MONEYOU TIPb DEAM TELECITY BDS GRONTMIJ/AQUASENSE MULTIMEDIAN VIROLAB EGI eSRC BiG Grid AMSTERDAM nanoCENTER VANCIS NETHERLIGHT UNIVERSUM LIANDER POLDER OERKNAL MILOS

SCIENCE PARK AMSTERDAM Het Knooppunt van exacte wetenschappen en ondernemen

Recommend Documents