Schreibfertigkeit Duits klas 4
Theorie und Übungen
St.-OdulphusLyceum 2010-2011
Inleiding Dit boekje omvat de theorie, oefenopdrachten, beoordelingscriteria en praktische hulpzinnen voor de schrijfvaardigheidstoets van klas 4. Met behulp van dit boekje en de opdrachten kan men zich op deze toets voorbereiden. Ga ervan uit, dat je tijdens de toets een persoonlijke- (informele-) en een formele brief/ mail moet kunnen schrijven. Hierbij mag geen woordenboek of grammaticakaart gebruikt worden, dus is het handig enkele standaardzinnen en omschrijvingen uit het hoofd te leren. Veel succes. De sectie Duits.
Schematische briefopbouw Grofweg kun je een onderscheid maken tussen persoonlijke (informele) brieven/mailtjes (= correspondentie) en formele brieven:
Persoonlijke brief/ mail
Formele brief/ mail
Jouw naam Jouw adres Jouw postcode & woonplaats Jouw land
Jouw naam Jouw adres Jouw postcode & woonplaats Jouw land
Hun naam Hun adres Hun postcode & woonplaats Hun land
Hun naam Hun adres Hun postcode & woonplaats Hun land
Jouw plaats en datum
Jouw plaats en datum
Aanhef (met komma)
Betreft
(“Betreff”)
Aanhef (met komma)
Inhoud van de brief (Begin met kleine letter!)
Inhoud van de brief (Begin met kleine letter!)
Afsluiting
Afsluiting
Slotgroet en je naam
Slotgroet en je naam 2
Theorie Persoonlijke (informele) correspondentie In een persoonlijke brief zijn er bijna geen regels waar je je aan moet houden. Maar neem wel de beleefdheidsregels in acht en let ook op het volgende: o
Adressering op de envelop naam en adres van degene die je de brief stuurt:
Jochen Klein Schlüterstraße 34
Je eigen adres schrijf je linksonder op de voorkant of op de klep aan de achterkant.
53420 Bonn Bundesrepublik Deutschland
Gebruik de afkorting Abs. voor afzender. Datum
o
linksboven: de woonplaats en de datum. Bijv.
Tilburg, den 12. Oktober 2011 Tilburg, 12.10.2011
LET OP: De punt achter 12 (en 10) in het voorbeeld moet je altijd schrijven. Die betekent – als je het voluit zou zeggen – Tilburg, de 12e oktober 2011 Aanhef: Beste…
o
(Altijd in de eerste naamval!)
Als je aan een meisje schrijft: Liebe Christel, [= beste Christel] Als je aan een jongen schrijft: Lieber Jochen, [= beste Jochen] Vergeet niet de komma !
(Geen punt of uitroepteken!)
Begin van je brief
o
De eerste letter van je brief is een kleine letter ! Slot: groet en je naam
o
Na de laatste zin groet je met bijv:
o
(Let op: soms komt er een uitroepteken achter, en soms niets!)
- Tschüs!
- Bis dann!
- Mach’s gut! [= 't beste, hou je taai!]
- Viele herzliche Grüße von….
- Ciao!
- Alles Gute! [= 't beste]
- Viele Grüße
- Herzliche Grüße
gevolgd door je naam. Slot: Als je aan een vriend of vriendin schrijft is het gebruikelijk om daaronder te schrijven: - als je een jongen bent: Dein Jochen - als je een meisje bent: Deine Myriam
2
Formele correspondentie Een zakelijke brief is heel wat anders dan een persoonlijk briefje. Enkele kenmerken: kort en bondig, persoonlijke meningen spelen bijna geen rol: het gaat om belangen, afspraken. (Dus weinig persoonlijk, emotioneel taalgebruik.) Let op, dat je altijd beleefd blijft (Sie-vorm, zou-vormen e.d.). Adressering op de envelop
o
Siemens GmbH
naam en adres van degene die je de brief stuurt:
Postfach 21134 Je eigen adres schrijf je linksonder op de voorkant of op de klep aan de achterkant. Gebruik de afkorting Abs. voor afzender.
60438 Frankfurt am Main Bundesrepublik Deutschland
Als je ter attentie van een bepaalde medewerker in een bedrijf schrijft, vermeld je dat in het adres. Gebruik daarvoor de afkorting voor zu
Händen von: z.H. [= t.a.v. = ter attentie van].
Siemens GmbH z.H. Herrn Dr. Siebert
Vermeld de eventuele titels die die persoon heeft:
Postfach 21134
LET OP:
60438 Frankfurt am Main
Na z.H. krijg je de derde naamval, daarom is het in het bovenstaande
Bundesrepublik Deutschland
voorbeeld z.H. Herrn Dr. Siebert. Je eigen adres (de afzender) schrijf je linksonder op de voorkant of op de klep aan de achterkant. Datum
o
linksboven: de woonplaats en de datum. Bijv.
Tilburg, den 12. Oktober 2011 Tilburg, 12.10.2011
LET OP: De punt achter 12 (en 10) in het voorbeeld moet je altijd schrijven. Die betekent – als je het voluit zou zeggen – Tilburg, de 12e oktober 2011 o
Betreft: … Om de verwerking van je brief vlot te laten verlopen is een Betreff handig. Na het woordje Betreff: schrijf je in enkele trefwoorden waar je brief over gaat, de geadresseerde kan dan de brief snel aan de juiste afdeling of persoon doorgeven. Bijvoorbeeld: Betreff: Lieferung vom 10. August 2011 Betreff: Bewerbung Sekretärin
3
Aanhef
o
(Altijd eerste naamval!)
Hoe de aanhef eruit ziet hangt ervan af of je weet aan wie je schrijft: als je geen naam weet schrijf je aan een bedrijf/instantie in het algemeen:
o
Sehr geehrte Damen und Herren, als je de naam wel weet:
o
Sehr geehrter Herr Christiansen, Sehr geehrte Frau Wickert, Vergeet de komma niet !
(Geen punt of uitroepteken!)
o
Begin van je brief: De eerste letter van je brief is een kleine letter !
o
Slot: groet, handtekening en je naam Na je laatste zin groet je met:
o
Mit freundlichen Grüßen (zonder komma!)
o
gevolgd door (indien aanwezig: de bedrijfsnaam) je handtekening en je naam. Bijv.
Mit freundlichen Grüßen Siemens GmbH
Rheinhard Lallinger
Beoordeling
(ERK A-2 Niveau)
Schrijfopdrachten worden altijd beoordeeld op de onderstaande punten, Houd daar bij het oefenen reeds rekening mee! Het bovenste punt telt bovendien het zwaarste mee en het onderste het lichtst. o
Inhoud: Alle elementen van de opdracht moeten op een (voor een ‘native speaker’) begrijpelijke manier in de brief terugkomen. De boodschap moet voor hem, haar duidelijk zijn.
o
Grammaticale correctheid: Zinsbouw (o.a. woordvolgorde in hoofd- en bijzinnen) en grammaticale regels (o.a. uitgangen van naamvallen en werkwoorden).
o
Spelling, Interpunctie en Lay-out: Denk aan: spelling, hoofd- en kleine letters, komma’s, punten en uitroeptekens, schrijfconventies (datum, aanhef, betreft, afsluiting, adres enz.).
o
Woordgebruik: Passende woordkeuze (o.a. Du – Sie) en creativiteit.
4
Oefeningen voor in de klas De volgende schrijfopdrachten kun je verwachten bij een schrijftoets. Denk bij het oefenen aan de het verschil tussen formele- en informele brieven (o.a. beleefdheidsvormen!) en de beoordelingspunten. En onthoud: “Übung macht den Meister”, succes! Opdracht 1 Je wil met je ouders gaan skiën in Serfaus, Oostenrijk. Stuur een brief naar Hotel Olympia, Dorfstraße 16, A-13853 Serfaus, Österreich. Vraag of er plaats is voor 4 personen. Je wilt reserveren van 20 december 2011 tot en met 5 januari 2012. Het liefst één kamer met tweepersoonsbed en één kamer met 2 bedden. Vraag ook of ze een tv, airco, zwembad, sauna, eigen parkeerplaats en skihok hebben. Vraag naar de prijs en of het ontbijt inbegrepen is. Opdracht 2 Je gaat met 5 vrienden naar de Love Parade in Dortmund. Gelukkig herinner je je, dat je tante in Dortmund woont. Schrijf haar een mail, waarin je de bedoeling uitlegt en vraagt of jullie 3 nachten bij haar kunnen logeren. Tactisch handelen is hier vereist! Wellicht weet ze ook nog een leuk restaurant en een bezienswaardigheid voor de dag na de Love Parade? Opdracht 3 Je hebt een naheffing van maarliefst 246 Euro gekregen van Hotel Alptraum in München. Volgens hen, heb jij met je vrienden tijdens jullie bezoek aan het Oktoberfest voor dit bedrag aan schade aan de kamer aangericht. Het gaat om een kapotte lamp, een afgebroken douchekop, 3 vlekken in het tapijt en ook ontbreken er een afstandsbediening van de tv en 2 handdoeken. Natuurlijk zie jij de zaken heel anders. Schrijf een passende email (
[email protected]) aan dit hotel waarin je de situatie uitlegt en tot een passende afwerking komt. Opdracht 4 Eindelijk heb je hem/ haar ontmoet, de vakantieliefde van je dromen. Jullie hebben nog snel voor jouw terugreis e-mailadressen uitgewisseld. Mail hem/ haar nu en vertel hoe het met je gaat. Natuurlijk vertel je wat je zoal aan het doen bent, en hoe leuk je de tijd samen vond. Vraag ook hoe zijn/ haar vakantie nog was en hoe het nu gaat. Nodig hem/ haar uit, om bij jou te komen logeren. Zeg dat jullie dan samen naar de Efteling (leg uit!), Scheveningen en Antwerpen kunnen gaan. Ben overtuigend anders lukt het niet! Opdracht 5 Je ouders willen een weekendje naar Keulen en vragen je, om in een mailtje naar het vvv-bureau (fremdenverkehrsamt.kö
[email protected]) te vragen om de benodigde informatie. Je ouders zoeken een redelijk goedkoop pension (max. 75 € per nacht) in de buurt van het centrum (max. 10 minuten lopen). Ze willen een kamer met een tweepersoonsbed, tv, ligbad en afgesloten parkeerplaats. Ook willen ze de openingtijden van de Kölner Dom weten en of ze via het vvv-bureau ook kaarten voor de Musical “Marlene Dietrich” kunnen bestellen en zo ja, tegen welke prijs. Vraag het vvv-bureau gelijk, of ze nog andere bezienswaardigheden of tips hebben. Opdracht 6 Je hebt via Ebay (online veilingsite) een prachtig computerspel gekocht. Maar het komt wel vanuit Duitsland. Mail de verkoper (
[email protected]) je adres door. Vertel hem, hoe je wil betalen. (Paypal, geld in een envelop of via de bank) Vraag zo nodig om zijn adres of bankgegevens. Zeg hem, dat je de verzendkosten van 10 € voor DHL wel erg duur vind, en dat het pakket ook via de normale post verstuurd kan worden (dat kost maar 5€). Tenslotte zag je op ebay, dat deze verkoper nog vele andere gave computerspellen verkoopt. Vraag hem, of je wellicht korting krijgt, als je meerdere spellen bij hem koopt.
5
Oefeningen voor in de klas of als extra opdracht (2 opdr. = 5pt. PF) Opdracht 7 Je hebt 2 weken met je ouders in een hotel in Romanshorn (Hotel Bodenseeblick, Friedrichstraße 13, CH-18913, die Schweiz) aan de Bodensee doorgebracht. De vakantie is zwaar tegengevallen en je ouders wilden onmiddellijk gaan klagen, maar de eigenaar was toen zelf ook op vakantie. Ze maken een mooie deal met je. Schrijf een klachtbrief, waarin je een geldbedrag terugeist van de hoteleigenaar. Je vader zegt, dat je de helft daarvan zelf mag houden! Dit was er allemaal verkeerd: De douche was continue koud, de tv deed het niet, het uitzicht was niet zoals beloofd op de Bodensee, maar je keek recht tegen een flat aan, het ontbijt was karig (weinig) en er was ’s avonds geen keuzemenu, maar slechts één keuze. Bovendien bevond zich tussen het hotel en het strand een drukke tweebaansweg. Veel succes. Opdracht 8 Je vakantievriendin uit Hamburg is jarig, stuur haar een leuke mail en feliciteer haar met haar 16e verjaardag. Schrijf natuurlijk ook hoe het met je gaat en vraag hetzelfde aan haar. Informeer ook naar haar dag, haar cadeaus en of ze een groot feest gaat geven. Zeg gelijk dat jij voor je komende verjaardag een groot feest mag geven thuis en vraag of ze zin heeft, om ook te komen! Noem de datum en de tijd van het feest. Opdracht 9 Eindelijk is het weer kerstmis, maar voor je op skivakantie gaat, schrijf je nog een brief waarin je je oma in Aachen (Frau A. Smidt, Müllerstraße 77, D-74930 Aachen, Deutschland) een fijne kerst wenst. Zeg, dat je Duits steeds beter wordt en dat je haar vanaf nu in het Duits zult schrijven. Vertel ook, waar je gaat skiën en dat je met je ouders op de terugweg van het skiën weer voorbij zult komen en dat je je daarop verheugd. Opdracht 10 “Berlin, immer eine Reise wert” is de slogan van Berlijn. Schrijf een enthousiaste mail aan een vriend(in) in Düsseldorf, waarin je deze spreuk weergeeft en toestemt, want je hebt 7 enorm leuke dagen in Berlijn doorgebracht en wilt hier van alles over kwijt. Gesprekspunten: het weer, hotel, treinreis en de Bezienswaardigheden: o.a. Kurfürstendamm, Alexanderplatz, Potsdammer Platz, Brandenburger Tor, der Reichstag, der Tiergarten (=park & dierentuin), Pergamon Museum, Ägyptisches Museum, die Mauer und Checkpoint Charlie, Wannsee, Gedächtniskirche, KaDeWe (mega winkel), Fernsehturm enz. (Vertel over tenminste 5 bezienswaardigheden!) Opdracht 11 Je moeder heeft een bijzonder boek voor haar verjaardag gevraagd, dat alleen in Duitsland te bestellen is. Mail naar Buchhandlung Hugendubel in München en noem de titel, het ISBN-nummer en de schrijver. Vraag of ze het betreffende boek kunnen leveren en hoe lang dat gaat duren. Vraag naar de prijs en of er wellicht korting gegeven wordt. Opdracht 12 Je hebt carnaval (Fasching) bij kennissen in Trier gevierd en er een waar feest van gemaakt. Wellicht ook wel een beetje te… Je bent ’s nachts om 4.30 luidruchtig thuis gekomen en hebt iedereen daarbij gewekt. Je schoenen zaten onder de zooi en het hele huis stond vol smerige voetsporen. Bovendien heb je de koelkast geplunderd voor je naar bed ging. Hoewel je kennissen het (redelijk) goed opnamen, besef je toch wel, dat je het veel te bont gemaakt hebt. Schrijf een korte brief aan je kennissen (Römerstraße 6, 38721 Trier, Deutschland) waarin je verteld, dat je een hele leuke tijd bij hen had en dat je je nogmaals wilt verontschuldigen voor je gedrag. Nodig ze ook gelijk uit, om volgend jaar carnaval bij jou te komen vieren. Opdracht 13 Je wilt jezelf opgeven als skidocent voor Skigebied Sölden in Oostenrijk. Schrijf een mail (www.skifranzl.soelden.at), waarin je jezelf voorstelt en uitlegt waarom ze jouw als skidocent aan zouden moeten nemen. (Denk aan: talenkennis, skikwaliteiten, ervaring als docent, ervaring met kinderen enz.) Mail ook in welke periode(s) je zou kunnen komen en met welke leeftijdsgroep(en) je het liefst zou werken.
6
Hulpzinnen De volgende zinnen, kunnen je bij het schrijven van brieven en e-mails enorm helpen. Ze zijn terug te vinden via www.duits.de (daar staat er ook de vertaling bij). INFORMELE BRIEF
(http://www.klikbrief.nl/?page=brief&stap=kiezen)
Aanhef Geef aan hoe je de geadresseerde wilt aanspreken, en vul zijn of haar naam in om de brief mee te beginnen. Lieber Liebe Hallo Beginzinnen Endlich habe ich mal Zeit, dir zu schreiben. Ich habe schon lange Zeit nichts mehr von dir gehört. Wie geht es dir? Mir geht es gut. Bedanken Vielen Dank für... Herzlichen Dank für deinen Brief / deine E-Mail Es war sehr schön mit dir. Verontschuldigen Es tut mir Leid, dass... Ich hatte total viel um die Ohren in letzter Zeit. Ich hatte es komplett vergessen. Uitnodigen / interesse tonen / dingen voorstellen Was machst du denn so in letzter Zeit? Kannst du ... ? Könntest du ... ? Wir könnten zusammen mal ... Hättest du vielleicht mal Lust, .... Feliciteren Deinen Geburtstag habe ich nicht vergessen! Herzlichen Glückwunsch zum Geburtstag!
7
Mening Also, ich finde, dass... Macht es dir etwas aus, wenn ich ... ? Was würdest du tun? Verzoeken Ich hätte eine Bitte an dich. Kannst du mir einen Tipp geben? Könntest du mir da vielleicht helfen? Weißt du vielleicht, ob... Beterschap Gute Besserung! Afspreken, contact opnemen Ich rufe dich noch an. Wir sehen uns dann am [dag] Ich freue mich schon! Groeten / afsluitende zinnen Bitte grüße deine Eltern von mir. Ach ja, bevor ich es vergesse: So, das wär's für heute. Schreibst du mir schnell zurück? Ich freue mich immer auf deine Mail! Bis bald! Slotgroet Tschüs, Ciao! Mach's gut! Alles Gute! Herzliche Grüße
8
(http://www.klikbrief.nl/?page=brief&stap=kiezen)
VERZOEK OM INFORMATIE Aanhef
Geef aan hoe je de geadresseerde wilt aanspreken, en vul zijn of haar naam in om de brief mee te beginnen. Sehr geehrte Damen und Herren Sehr geehrter Herr / Sehr geehrte Frau Voorstellen Mein Name ist …
Unsere Namen sind...
Ich bin Schüler(in) an der [naam school] in [woonplaats] Wir sind Schüler der [naam school] in [woonplaats] Das liegt in den Niederlanden. Unsere Schule ist eine Hauptschule / eine Gesamtschule / eine Realschule / ein Gymnasium Aangeven wat je verzoek is Für eine Aufgabe für das Fach [naam schoolvak] suche ich Informationen zu [onderwerp] Zusammen mit einigen Mitschülern arbeite ich an diesem Thema. Besonders interessiert mich ... Im Internet habe ich Ihre Webseite entdeckt und mit Interesse gelesen. Auf Ihrer Webseite habe ich gelesen, dass... Was mir noch nicht ganz klar ist: [stel daarna je vraag] Stimmt es, dass... ?
Wäre es möglich, dass
Haben Sie vielleicht eine Broschüre zu diesem Thema? Wenn ja, könnten Sie mir diese zuschicken? Ich denke zum Beispiel an Ich habe zum Schluss noch eine Frage an Sie: Bedanken voor de medewerking / naar kosten vragen Ich würde mich sehr freuen, wenn Sie mir weiterhelfen könnten. Falls Kosten anfallen, bitte ich Sie, mir dies vorher mitzuteilen. Ich hoffe, dass Sie mir helfen können. Waar de informatie naar toe moet Bitte schicken Sie Ihre Reaktion. an: [adres] Slotgroet Mit freundlichen Grüßen Mit freundlichem Gruß
9
FORMELE BRIEF
(http://www.klikbrief.nl/?page=brief&stap=kiezen)
Aanhef Geef aan hoe je de geadresseerde wilt aanspreken, en vul zijn of haar naam in om de brief mee te beginnen. Sehr geehrte Damen und Herren Sehr geehrter Herr / Sehr geehrte Frau Verwijzen naar een (vorige) brief: Vielen Dank für Ihren Brief vom [datum] Ihren Brief vom [datum] habe ich erhalten In Bezug auf Ihr Schreiben vom [datum] Bedanken Vielen Dank für ... Informeren, vragen of iets mogelijk is: Ich möchte Sie bitten, mir Informationen zu schicken über ... Wäre es möglich, dass Sie... Ich würde mich freuen, wenn... Falls Sie... Klagen over iets: Hiermit möchte ich mich bei Ihnen beschweren über ... Ich bin sehr unzufrieden über... Leider haben Sie ... Jetzt ist es schon [datum] und Sie haben immer noch nicht reagiert auf unser Schreiben. .
Falls Sie nicht innerhalb von [aantal invullen] Tagen reagieren, können wir juristische Schritte nicht länger ausschließen.
Informeren of men accoord is Sind Sie damit einverstanden? Solliciteren Ich habe Ihre Anzeige in [naam krant] gelesen und möchte mich hiermit gerne bewerben. Ich denke, dass ich über die erwünschten Fertigkeiten verfüge. Ich spreche fließend Deutsch. Weitere Einzelheiten entnehmen Sie bitte meinem beigefügten Lebenslauf. Als Referenzen geben ich Ihnen folgende Personen an: Verwijzen naar een bijlage In der Anlage schicke ich Ihnen ... Beiliegend erhalten Sie ...
10
Vragen om (spoedig) antwoord: Könnten Sie mir bitte so bald wie möglich antworten? Ich sehe Ihrer baldigen Antwort mit Interesse entgegen. Aanbieden dat men altijd bij je terecht kan voor meer informatie: Selbstverständlich können Sie sich jederzeit an mich wenden, falls Sie weitere Informationen brauchen. Sie erreichen mich telefonisch unter der Nummer ... Meine E-Mailadresse lautet ... Bedanken Vielen Dank für Ihre Mühe. Im Voraus vielen Dank. Slotgroet Mit freundlichen Grüßen Mit freundlichem Gruß Mit herzlichen Grüßen
11
