PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie
Schouderdystocie Hieronder vinden jullie de link van 2 filmpjes over schouderdystocie: http://www.youtube.com/watch?v=jV6g427UMxY&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=BtAwMw6tRuc&feature=channel
VOORBEREIDING Vroedvrouw o o
o o
o o o
Materiaal
ZIE ALGEMEEN WERKSCHEMA: verloskundige pathologie Kennis en inzicht in de pathologie (definitie schouderdystocie zie cursusmodule 9) Gynaecoloog verwittigen Evaluatie baringsproces: o aanzuiging caput, o geen uitwendige spildraai, Aanwezigheid van een tweede vroedvrouw vragen. Bedacht zijn op spoedsectio. (evt. na Zavanelli manoeuvre) Primaire episiotomie.
NAZORG Moeder, baby, partner en omgeving
ZIE ALGEMEEN WERKSCHEMA: verloskundige pathologie o Parturiënte aanmoedigen om goed te persen of persinstructies goed te volgen om de partus verder goed te laten verlopen o Benen altijd tegelijk uit beensteun (gynaecologische houding)naar beneden brengen. o Informeer over het herstel, eventuele pijnstilling, hygiëne en het belang van de bekkenbodem‐ oefeningen
Materiaal
ZIE ALGEMEEN WERKSCHEMA: verloskundige pathologie Opruimen: o Brandbaar materiaal: handschoenen, deppers, wegwerpdoeken, draad, plastieken spuit o Naalden in naaldcontainer o Glazen ampul of flacon in glascontainer o Instrumenten reinigen en (laten) steriliseren voor hergebruik
1
PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie
Moeder, baby, partner en omgeving
o o
o
Parturiënte vragen om niet mee te persen; Aan de parturiënte vragen om, tijdens het uitvoeren van de verschillende handgrepen, de benen in hyperflexie te brengen; Ev. partner/collega vragen om parturiënte te helpen om benen/heupen in hyperflexie te brengen (de bekkenafmetingen worden hierdoor groter)
Vroedvrouw ZIE ALGEMEEN WERKSCHEMA: verloskundige pathologie
2
PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie
Basisprincipes
Hygiëne
Algemene aandachtspunten
Zorg voor reine vulvastreek
ZIE ALGEMEEN WERKSCHEMA: verloskundige pathologie Veiligheid o Geen fundusdruk uitvoeren; Geen fundusdruk uitvoeren o Geen uitwendige spildraai opdringen; o De parturiënte vragen om niet mee te persen. Geen uitwendige spildraai opdringen Beleving Rekening houden met de reacties van de vrouw De parturiënte vragen om niet mee te persen. (pijngevoeligheid, angst) en haar partner Zelfzorg Indien mogelijk benen in hyperflexie brengen Andere aandachtspunten bij het uitvoeren van Comfort Oog hebben voor ongemak gynaecologisch onderstaande manoeuvres: houding/hyperflexie van de heupen en kuitkrampen. Zorg voor een afdekdeken bij koude rillingen ‐Symfyse hogerop laten rollen (met ongeveer 8cm) over de anterior schouder Ergonomie Aangepaste werkhoogte ‐Posterior schouder wordt over Economie promontorium geduwd ‐Flexie van de foetale ruggengraat ‐Maternale lordose opheffen ‐Bekkeningang maximaal openen ‐De bekeningang maximaal openen ‐De bekkeningang in goede stand brengen in het verlengde van de perskrachten ‐Vermijden van druk(tgv gewicht) thv het sacrum ‐Gezien uitwendig niet te zien is welke schouder het diepst is ingedaald, worden de handgrepen best in onderstaande volgorde uitgevoerd. Pas nadien kan worden vastgesteld welke schouder vast zat. Stap 1
Actie Mc Roberts manoeuvre UITVOERING o De parturiënte wordt op haar rug gelegd o De parturiënte wordt geholpen om de billen over de rand van het bed te leggen (stuit zo ver mogelijk laten zakken). o De parturiënte wordt geholpen om haar heupen/benen in hyperflexie te brengen
Opmerkingen PRINCIPE o De anteriorschouder zit achter de symfyse vast; o De posteriorschouder is het diepst ingedaald en is het promontorium reeds gepasseerd. o Bisacromiale diameter verkleinen en in de schuine diameter van bekkeningang 3
PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie
o o
Het hoofdje van de baby wordt ondertussen in flexie opgedrukt en gehouden. Tevens kan tegelijkertijd door een tweede vroedvrouw een schuine suprapubische druk worden uitgevoerd aan de dorsale zijde van de anteriorschouder. Deze suprapubische druk gecombineerd met het in hyperflexie brengen van de benen en het opdrukken van het caput zorgt er veelal voor dat de baby kan geboren worden.
brengen (door uitvoeren van suprapubische druk). Mashbrun, 1988, en O’Leary and Leonetti, 1990, adviseren om dit manoeuvre als eerste stap te zien bij schouderdystocie. Een tweede poging wordt aangeraden als de eerste niet lukt. Opmerking: als men de benen eerst tegelijk dichtdoet en naar beneden brengt om ze vervolgens samen op te trekken en te openen kan dit manoeuvre beter zijn doel bereiken! Pas na twee mislukte pogingen stapt men over naar een volgende techniek, maar de houding blijft bij alle volgende technieken elementair.
Geboorte van de posterior arm (snuitbeweging) PRINCIPE UITVOERING o Doordat het sacrum hol is en gevuld met o Breng de vingers in de vagina en volg de weke delen is men in de mogelijkheid de gebogenheid van het sacrum arm af te halen. o Zoek de posterior arm o Schuif je vingers langs te posterior arm verder op tot aan de elleboog o Beweeg de foetale arm met een snuitbeweging, “afveegbeweging” over het gezicht (de neus) o Laat de onderste arm geboren worden o Indien dit niet lukt voert men de Woods of Rubin uit.
2
Knie‐elleboog houding UITVOERING (cfr. practicum baringshoudingen)
PRINCIPE Geen druk op sacrum en coccyis
3
Woodsmethode (kurkentrekkermanoeuver) UITVOERING o Corrigeer de houding van de parturiënte (geen druk op sacrum en coccygis) o Eén hand op abdomen moeder welke druk uitoefent op de foetale schouder (of billetjes) o Twee vingers worden ingebracht in de vagina thv. de anterior vlakte (=thv clavicula)van de posterior schouder o De schouder wordt geroteerd over 180° o De posterior schouder krijgt de mogelijkheid om in te dalen in BI en wordt nu anterior o Spontane geboorte van anterior (beklemde) schouder mogelijk door neerwaartse tractie o De suprapubische druk kan complementair
PRINCIPE o Je gaat op zoek naar de schouder die het diepst is ingedaald; o De posteriorschouder is het diepst ingedaald; o Posterior schouder wordt anterior; o Doordat de posterior aanvankelijk dieper zat dan de anterior, komt na 180° draaien de anteriorschouder (schroefbeweging) meer naar voor (dus voorbij de symfyse) dan aanvankelijk.
4
PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie
worden gebruikt bij de Woodsmethode. o
Indien de arm, die zich op dit moment posterior bevindt, niet spontaan wordt geboren, kan de snuitbeweging worden toegepast (cf. supra).
4
Rubin manoeuvre UITVOERING o Twee vingers in de vagina brengen t.h.v. de dorsale zijde van de anterior schouder; o Schouders in de schuine diameter brengen van bekkeningang door inwendige druk uit te oefenen; o Eens de schouder in schuine diameter voorbij de symfyse zijn, kan de normale partus van de schouders plaatsvinden. o Indien de arm, die zich op dit moment posterior bevindt, niet spontaan wordt geboren, kan de snuitbeweging worden toegepast (cf. supra).
PRINCIPE o Anterior schouder is het diepst ingedaald; o Beide schouders in adductie brengen waardoor de bisacromiale afstand verkleint. o Door juist aan de achterkant van de voorste (ter plaatse van de scapula) schouder met twee vingers druk uit te oefenen,kan door adductie de omvang van de schoudergordel afnemen en kan de schoudergordel in de schuine diameter worden gedwongen. Dit manoeuvre wordt niet noodzakelijk met suprapubische druk uitgeoefend.
5
Breken van de clavicula (cleidotomie) UITVOERING o Drukken op de clavicula; o Voorste oksel aangehaakt houden en hoofd omvatten; o Romp en ledematen verlossen;
PRINCIPE o Clavicula breken zodat de bisacromiale diameter verkleint, dit kan ook spontaan optreden
6
Symfysiotomie UITVOERING o Blaascatheter plaatsen o Lokale verdoving o De urethra met behulp van twee toucherende vingers naar zijwaarts verplaatsen en met bistouri 2/3 van de vezels van de symfyse doorsnijden
OPMERKING: Bij geringe ervaring is er een groot risico op ernstige maternale morbiditeit.
7
Zavanelli‐manoeuver UITVOERING o Starten met tocolyse o Uitwendige spildraai terugdraaien: hoofd flecteren en in het bekken terugplaatsen en continu opdrukken; o Spoedsectio
BEMERKINGEN o Groot sterftecijfer (50% sterftecijfer bij het kind) o Referentie: The Zavanelli manoeuvre in shoulder dystocia: case report and review of published cases. Vollebergh JH, van Dongen PW 2000 Mar 89(1):81‐4. Eur J Obstet Gynecol Reprod. Biol.; Richtlijnen NVOG Schouderdystocie, december 1998.
5
