schoon halfjaarlijkse uitgave van de Schone Kleren Kampagne genoeg Protestbrieven in beweging

schoon genoeg halfjaarlijkse uitgave van de Schone Kleren Kampagne

nummer 4 april 2005

Protestbrieven in beweging Protestbrieven blijken effectief en worden gewaardeerd door de zuidelijke partners Schone

e

leren Kampagn

Colofon

Redactioneel

Colofon Redactie Christa de Bruin, Floris de Graad, Marcella Kraay Eindredactie Peter Noordermeer Beeld Bas Baltus (coverfoto), Maurice Bos, Jupijn Haffmans, Marjoleine Reitsma, Siobhan Wall, Robert van Wilgenburg. Tekstbijdrage Jeroen Merk Vormgeving Maaike Pfann, www.kunstenmakerij.com Druk PrimaveraQuint

In deze Schoon Genoeg wordt ruime aandacht besteed aan het schrijven van protestbrieven. Logisch, uit intern onderzoek is opnieuw gebleken dat het schrijven van protestbrieven succesvol kan zijn en de positie van onze zuidelijke partners versterkt. Ook voor de arbeiders van North Sails zijn de protestbrieven van grote waarde geweest. Het heeft helaas nog niet tot een oplossing van het arbeidsconflict mogen leiden. Op 29 mei was het precies drie jaar geleden dat arbeiders in de surfzeilenfabriek op Sri Lanka staakten voor een leefbaar loon. Hierop volgde voor 207 arbeiders ontslag. Als symbolische actie werden op deze trieste verjaardag 207 flessen met een protestbrief in zee gedeponeerd, voor iedere ontslagen arbeider één. De reikwijdte van deze flessen gaat tegenwoordig verder dan in vroegere tijden: de media pikten de actie op en in enige tienduizenden huiskamers kwam het bericht al de volgende dag aan. Intussen dienen zich alweer nieuwe zaken aan, zodat het nog steeds noodzakelijk is dat er protestbrieven worden geschreven. Nieuwe protestbrievenschrijvers blijven daarom bijzonder welkom. Schoon Genoeg sprak met de Landelijke India Werkgroep, die onlangs een bezoek bracht aan de Tamil Nadu Task Force, een bundeling van CCC, NGO’s en vakbonden in de lokale kledingindustrie. De eerste initiatieven zijn genomen, maar ze worden gehinderd door het weerbarstige verschil tussen theorie en praktijk.

KOM IN ACTIE

Schoon Genoeg is een uitgave van de Schone Kleren Kampagne. Het blad verschijnt twee maal per jaar. De Schone Kleren Kampagne richt zich op verbetering van de arbeidssituatie in de kleding- en sportgoederenindustrie wereldwijd en op bewustwording van arbeidsrechten. Zo’n 250 organisaties en tienduizenden individuen in elf verschillende landen steunen het internationale netwerk dat georganiseerd is onder de naam Clean Clothes Campaign. We werken onder meer samen met vakbonden en NGO’s die arbeiders vertegenwoordigen in de producerende landen. Meer en meer consumenten vinden verantwoord ondernemen net zo belangrijk als de kwaliteit en de prijs van een product. Ze hechten er belang aan dat arbeidsrechten worden gerespecteerd.

BAS BALTUS

schoon genoeg

Gedrukt op 100% gerecycled papier

Voor meer informatie of voor suggesties en opmerkingen over schoon genoeg kun je contact opnemen met het secretariaat: [email protected] www.schonekleren.nl T 020 4122785 F 020 4122786 Postbus 11584 1001 GN Amsterdam

2

Floris de Graad redactie schoon genoeg

De Schone Kleren Kampagne is afhankelijk van donateurs. U kunt uw bijdrage overmaken op giro 39.27.802 t.n.v. Schone Kleren Overleg, Amsterdam.

S ch o n e K l e r e n Ka m p a g n e

|

s ch o o n g e n o e g

|

nummer 4

|

april 2005

Inhoud P.11

SKK

ROBERT VAN WILGENBURG

BAS BALTUS

P.08

P.04

P.04 Acties voor en met kledingarbeiders De Schone Kleren Kampagne voert actie voor verbetering van arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie wereldwijd. ‘Urgent appeals’zijn daarbij een belangrijk hulpmiddel.

P.07 Internationaal nieuws Overwinning voor Thaise vakbond bij MSP. Activisten uit twintig landen bespreken informele arbeid. Protestmails SKK.

P.08 Tamil Nadu Task Force, India De Landelijke India Werkgroep bracht onlangs een werkbezoek aan India. Een verslag.

P.10 Schone dienstkleding heeft wind mee Er komt schot in de schone dienstkleding. In Vlaanderen zetten al 67 gemeenten de eerste stap en in Frankrijk 250. Ook Nederland boekt vooruitgang.

P.11 North Sails: de schimmen achter het surfzeil De groep rond North Sails is een schoolvoorbeeld van anonieme uitbuiting. Achter de mooie praatjes gaan uitgeknepen Srilankaanse arbeiders schuil.

P.12 BSCI lijkt wassen neus Business Social Compliance Initiative. Dat bedrijven het initiatief nemen om uitbuiting tegen te gaan is mooi, maar aan de uitwerking ervan schort nog het één en ander, vindt de Schone Kleren Kampagne.

P.14 Kort nieuws Gulle gevers voor tsunami-projecten. Handreiking Schone Kleren wint prijs. SKK werkt aan tentoonstelling.

P.15 Brandende vraag... Hoe denkt de Schone Kleren Kampagne over kinderarbeid? P.16 Vooruitblik Kledingtour gaat van start. S ch o n e K l e r e n Ka m p a g n e

|


|

nummer 4

|

april 2005

3

TEKST CHRISTA DE BRUIN

Acties voor en met kledingarbeiders

Urgent appeals: succesvol De Schone Kleren Kampagne voert actie voor verbetering van arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie wereldwijd. Samen met kledingarbeiders en hun organisaties in productielanden worden strategieën bepaald om een einde te maken aan de misstanden in de kledingindustrie. Acties en campagne naar aanleiding van zogenaamde ‘urgente oproepen’ (urgent appeals) hebben in de bestaansgeschiedenis van de Schone Kleren Kampagne een prominente plaats ingenomen. systeem is een belangrijk instrument geworden om te werken aan een verbetering van arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie wereldwijd. Door de urgent appeals wordt er een brug geslagen tussen producenten en consumenten van kleding. Kledingarbeiders krijgen een gezicht en de erbarmelijke omstandigheden waaronder zij dagelijks werken zijn geen ver-van-mijn-bed-show meer.

Solidariteitsacties

Wat zijn urgent appeals?

Solidariteitsacties naar aanleiding van zogenaamde ‘urgente oproepen’ (urgent appeals) maken nog steeds een wezenlijk deel uit van het werk van de Schone Kleren Kampagne. Het urgent appeals-

Een urgent appeal is een oproep door kledingarbeiders en hun organisaties en vakbonden voor internationale aandacht om de eisen van de arbeiders te onderschrijven wanneer hun rechten niet worden gerespecteerd. Een groot deel van de urgent appeals die bij de Schone Kleren Kampagne binnenkomen, heeft betrekking op schending van het recht op vakbondsorganisatie en collectieve onderhandeling. Het gaat dan bijvoorbeeld om vervolging van vakbonds-

Actie bij C&A vormt start campagne

4

Handtekeningen verzamelen in Makkum


BAS BALTUS

SHIOBAN WALL

Activisten in Nederland besloten om structureel aandacht op te eisen voor de misstanden in de kledingindustrie en zo werd in 1990 de Schone Kleren Kampagne opgericht. Inmiddels is de Schone Kleren Kampagne uitgegroeid tot een groot internationaal netwerk in elf Europese landen met projectgroepen in India en Oost-Europa en een breed scala aan partners en organisaties in landen waar kleding wordt gemaakt.

SKK

Op 20 september 1989 sloot het Britse IGMC, een kledingfabriek in de Bataan Vrijhandelszone in de Filippijnen, één van C&A’s toeleveranciers, haar deuren en werden 1000 arbeiders, voornamelijk vrouwen, ontslagen omdat zij uitbetaling van het minimumloon opeisten. De arbeiders hebben meer dan een jaar gepost bij de fabriek om te protesteren tegen hun ontslag en riepen op tot internationale solidariteit. Activisten en solidariteitsgroepen in Nederland en Engeland gaven gehoor aan deze oproep en organiseerden acties tegen C&A om de situatie van de Filippijnse arbeiders onder de aandacht te brengen. SOMO (Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen) publiceerde al in 1988 een rapport over uitbuiting van arbeiders door C&A’s toeleveranciers, waarin ook IGMC werd genoemd. Na ruim een jaar campagne voeren, kregen de ontslagen arbeiders compensatie, maar er werd geen gehoor gegeven aan de eis om de fabriek weer te openen.

Bustour langs North Sails-dealers

|


|

nummer 4

|

april 2005

Door de urgent appeals wordt er een brug geslagen tussen producenten en consumenten Nieuw: brochure ‘the Clean Clothes Campaign Urgent Appeals System’


|

Protestmodeshow bij Gucci


Word protestbrievenschrijver Op de website van de Schone Kleren Kampagne (www.schonekleren.nl) staat een actueel overzicht van lopende acties en de behaalde resultaten. Via deze site kun je je ook aanmelden om protestbrievenschrijver te worden. Je krijgt dan de voorbeeldbrieven per post of per e-mail thuisgestuurd. Wil je vaker meedoen aan dit soort acties? Meld je dan aan voor de internationale mailinglist. Via deze lijst word je op de hoogte gehouden van lopende zaken en kun je vaker meedoen aan schrijfacties.

Evaluatieonderzoek Tijdens een internationale bijeenkomst van het netwerk van de Schone Kleren Kampagne in 2001 in Barcelona werd het belang van urgent appeals door de deelnemers onderstreept. Tijdens dezelfde bijeenkomst is afgesproken om het urgent appeals-systeem te evalueren om te kijken wat de impact is op het leven van arbeiders in specifieke gevallen en welke resultaten er in het algemeen met het werk rond urgent appeals worden behaald, maar ook om het systeem op zich te evalueren (activiteiten, procedures, follow-up). In 2004 vond het onderzoek plaats. Het voorlopige rapport is in februari 2005 met het Europese netwerk besproken. Eind mei vindt er een bijeenkomst in Indonesië plaats waar de voorlopige conclusies aan onze partners in

BAS BALTUS

BAS BALTUS

Spandoek bij vertegenwoordiger Head

zij niet bij machte om te kunnen onderhandelen over hun eigen positie en om hun eigen keuzes te maken. Deze Engelstalige brochure is te downloaden van: www.cleanclothes.org/ftp/UA_leaflet.pdf

Het internationale secretariaat van de Schone Kleren Kampagne heeft een brochure geschreven voor kledingarbeiders en hun organisaties in productielanden waarin uitleg wordt gegeven over het urgent appeals-systeem en een handreiking wordt geboden om oproepen te plaatsen voor internationale solidariteit bij het internationaal secretariaat. De Schone Kleren Kampagne onderneemt alleen actie wanneer precies duidelijk is wat de arbeiders willen die betrokken zijn bij het arbeidsconflict. Het onder de aandacht brengen van schendingen aan een internationaal publiek houdt een zeker risico voor de arbeiders in: zij lopen grote kans te worden ontslagen en op een zwarte lijst te worden gezet, waardoor het moeilijk voor hen wordt elders een baan te vinden. In veel gevallen willen arbeiders om die reden wel ondersteuning van arbeidsrechtenactivisten, maar kiezen ze er niet voor om hun klacht openbaar te maken. In dat geval wordt er ‘achter de schermen’ onderhandeld met en druk uitgeoefend op het betrokken bedrijf. Juist daarom vindt de Schone Kleren Kampagne het zo belangrijk dat arbeiders die de moed hebben om op te komen voor hun rechten, worden ondersteund. Als zij het recht op organisatie moeten ontberen, zijn

SHIOBAN WALL

activisten, geweldpleging tegen leden van vakbonden, schorsing, ontslag vanwege vakbondsactiviteiten en discriminatie. Kledingbedrijven zijn gevoelig voor kritiek van consumenten als blijkt dat zij hun kleding (laten) maken in fabrieken waar arbeidsrechten worden geschonden. Alvorens de Schone Kleren Kampagne consumenten oproept tot het versturen van protestbrieven of publieksacties organiseert, zullen de geconstateerde misstanden gerapporteerd worden aan het kledingbedrijf met de vraag welke stappen het bedrijf zal zetten om verbetering in de situatie te brengen. Als het bedrijf niet adequaat reageert of zijn verantwoordelijkheid niet erkent, zoekt de Schone Kleren Kampagne publiciteit en mobiliseert zij consumenten. Samen met de oproepende partner(s) wordt gekeken hoe daar het beste opvolging aan kan worden gegeven. De Schone Kleren Kampagne roept in principe niet op tot een boycot. Arbeiders raken daarmee hun baan kwijt en dat is niet in hun belang. We dringen er juist op aan dat een kledingbedrijf er voor zorgdraagt dat verbeteringen in de productieketen worden doorgevoerd en misstanden worden weggenomen. En natuurlijk ook om misstanden in de toekomst te voorkomen.

|

nummer 4

|

april 2005

Discussie met verkoper sportgoederen

5

lees verder

De meeste urgent appeals zijn gerelateerd aan schendingen van het recht op organisatie en collectieve onderhandeling.

Picketline bij Fila in Baarn

6

Successen Onder druk van protestbrievencampagnes en andere urgent appeals-activiteiten worden successen behaald. In Thailand behaalden kledingarbeiders van de Gina Form Bra-fabriek in 2003 een overwinning, toen het management van de fabriek onder druk van de campagne na zes maanden instemde met het terugnemen van de 38 ontslagen vakbondsleden. Ook werd er een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) afgesloten. In Sri Lanka zagen arbeiders van de Jaqalanka-fabriek ook in 2003 na een lange strijd hun vakbond erkend. Recentelijk werden vakbondsleden van de MSP-fabriek in Thailand weer aangenomen en werd hun volledige financiële compensatie gegeven voor de tijd dat ze zonder werk zaten, zie: www.cleanclothes.org/companies/nike0503-23.htm. Het recht op organisatie is een absolute voorwaarde voor empowerment van arbeiders die in de kledingindustrie werken. Ook al worden niet altijd alle eisen ingewilligd, solidariteitsacties dragen bij aan het versterken van de positie van arbeiders en hun organisaties in hun strijd voor een menswaardig bestaan.

Overheden reageren in de regel traag op kritiek omtrent het niet naleven van arbeidswetgeving, toch zijn er veranderingen zichtbaar. In Sri Lanka bijvoorbeeld worden vakbonden nu tot op zekere hoogte erkend in de vrijhandelszones. Dit gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot en vaak ondervinden vakbondsactivisten en arbeiders die opkomen voor hun rechten nog steeds heel veel tegenwerking. In de North Sails-fabriek in Sri Lanka is al drie jaar een conflict gaande en nog steeds is een oplossing niet in zicht, zie: www.schonekleren.nl/bedrijven/north-sails04-12.htm Hoewel er nog een hoop kan worden verbeterd aan het urgent appeals-systeem, concluderen ook partners in de productielanden dat het werk rond urgent appeals bijdraagt aan een verbetering aan de positie van kledingarbeiders en moet worden voortgezet. De Schone Kleren Kampagne is sterk in het mobiliseren van consumenten en in samenwerking met vakbonden kan er vervolgens flink druk

BAS BALTUS

BAS BALTUS

Factoren die bijdragen aan een succesvolle campagne of actie zijn onder andere een goede vertrouwensrelatie tussen vakbonden en organisaties in productielanden en campagneorganisaties in consumptielanden, duidelijke communicatie tussen de betrokken partijen, een diversiteit aan tactieken en middelen om op verschillende

worden uitgeoefend op bedrijven om verantwoordelijkheid te nemen voor de omstandigheden waaronder hun producten worden gemaakt.

drukpunten prikkels uit te delen en een bestaande relatie met het betrokken kledingbedrijf of -merk. Gedragscodes en wetgeving waarin arbeidsrechten zijn vastgelegd, kunnen worden gebruikt als pressiemiddel. Het werk rondom urgent appeals heeft geresulteerd in verbeteringen op de werkvloer, maar nog steeds is er sprake van structurele problemen, ook bij die bedrijven die gedragscodes hebben en die zichzelf hebben opengesteld voor inspecties bij toeleveranciers.

ROBERT VAN WILGENBURG

Azië worden voorgelegd en besproken. Alvast een tipje van de sluier: De Schone Kleren Kampagne heeft in de periode van 1999 tot 2003 aan 142 urgent appeals gewerkt. Het overgrote deel van de urgent appeals komt uit Azië, met als top 3: Indonesië, Thailand en Bangladesh. De meeste urgent appeals zijn gerelateerd aan schendingen van het recht op organisatie en collectieve onderhandeling. Andere gerapporteerde schendingen betreffen bijvoorbeeld: het niet uitbetalen van lonen, niet uitbetalen van wettelijk minimumloon, gedwongen overwerk, overtredingen op het gebied van gezondheid en veiligheid (in acht gevallen had dit de dood tot gevolg) en terugtrekken van orders waardoor arbeiders hun baan verliezen. Criteria om een urgent appeal succesvol te noemen zijn divers. Is er tegemoetgekomen aan de eisen van de arbeiders? Hebben bedrijven en overheden hun beleid aangescherpt ten behoeve van de arbeiders? Hoeveel consumenten zijn er gemobiliseerd en hebben gehoor gegeven aan de oproep voor internationale solidariteit? Sommige arbeiders onderstreepten het belang van internationale solidariteitsacties, ook al zijn niet alle eisen ingewilligd.

Onderhandeling met importeur Fila


Fietsen voor vakbondsrechten

|


|

nummer 4

|

april 2005

Internationaal nieuws TEKST MARCELLA KRAAY BEELD CCC

Bijeenkomst over informele arbeid


|


|

nummer 4

|

Stuur protestbrieven per e-mail Sinds kort heeft de Schone Kleren Kampagen een internationale mailinglijst voor iedereen die arbeiders die hun rechten opeisen, wil ondersteunen. Via deze lijst word je regelmatig op de hoogte gehouden van lopende zaken en kun je vaker meedoen aan schrijfacties. Je kunt je aanmelden via: www.cleanclothes.org/action/index.htm

april 2005

IN

In reactie op de verslechterende arbeidsomstandigheden in de MSP-fabriek in Thailand, besloot een aantal arbeiders in november 2003 een vakbond op te richten. In oktober 2004 begonnen zij een actie om andere arbeiders voor de bond te werven. Het management reageerde door vakbondsactivisten te ontslaan. Schone Kleren Kampagne nam op met Nike en Decathlon, twee grote afnemers van MSP. Het bleek moeilijk te zijn om de bedrijven in actie te laten komen. Ondanks dat haar gedragscode, waarin het recht op organisatie is opgenomen was geschonden, liet Nike het afweten. Het bedrijf verwees de arbeiders naar de gerechtelijke procedure en wilde verder niets ondernemen. Decathlon beloofde alleen bij een audit van de fabriek, die toch al was gepland, aandacht schenken aan de zaak. Op 16 maart 2005 besloot de Thai Labor Relations Committee van het ministerie van Arbeid dat de fabriek de ontslagen vakbondsactivisten weer in dienst moest nemen, echter zonder uitbetaling van achterstallig loon. Twee dagen later was er opnieuw een overleg met Nike. Het bedrijf bleek uiteindelijk toch bereid om er voor te zorgen dat het achterstallig loon werd betaald. De Fair Labor Organisation (waar Nike lid van is) gaat controleren of de fabriek het recht op vakbondsorganisatie naleeft. Dit om te voorkomen dat in de toekomst weer problemen ontstaan voor arbeiders die zich inzetten voor de vakbond.

In het najaar van 2004 was er in Meissen in Duitsland een bijeenkomst met 45 mensen van vakbonden en NGO’s uit twintig landen. Het doel was om de situatie van arbeiders in de informele sector te bespreken en de mogelijkheden voor internationale solidariteitscampagnes te bekijken. De conclusies waren onder meer dat de druk op bedrijven moet worden opgevoerd, zodat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor alle arbeiders die voor hen werken, ook degenen die thuiswerk doen. Bedrijven moeten ook zorgen dat de arbeidsnormen overal van begin tot eind worden nageleefd. Bovendien is het belangrijk dat bedrijven aandacht schenken aan de effecten van hun inkoopbeleid. De overheid moet er voor zorgen dat ook voor arbeiders in de informele sector sociale rechten zoals minimumloon en ziektekostenverzekering zijn geregeld. Voor het volledige, engelstalige rapport zie: www.cleanclothes.org

KO M

Overwinning voor vakbond MSP, Thailand

AC T

Solidariteitsactie voor ontslagen vakbondsactivisten, Bangkok, Thailand

IE

De globale kledingindustrie heeft een groeiende behoefte aan flexibele werkkrachten. Terwijl voorheen de voorraad in de winkel een paar keer per jaar werd aangepast, gebeurt dat nu een paar keer per maand. Daarnaast is de concurrentie veel groter. Dat betekent dat kledingstukken steeds sneller en goedkoper moeten worden geproduceerd. Producenten besteden steeds meer uit aan arbeiders, veelal vrouwen, die buiten de fabrieken in de informele sector hun werk doen. De controle op deze sector is nog moeilijker en de arbeidsomstandigheden zijn nog slechter geregeld dan in reguliere fabrieken.

7

TEKST SKK EN LIW BEELD CCC

Twaalf uur werken per dag, er is geen andere keuze

Tamil Nadu Task Force India De Landelijke India Werkgroep (LIW) bracht onlangs een bezoek aan de Clean Clothes Campaign Tamil Nadu Task Force in India. LIW maakt deel uit van de Nederlandse Schone Kleren Kampagne en van het Schone Kleren-overleg (SKO). Schoon Genoeg stak zijn licht op bij LIW. De kledingindustrie in India is voor een belangrijk deel geconcentreerd in Tamil Nadu. Er is nog geen sprake van een nationale coalitie op het gebied van ‘schone kleren’. Toch maken er wel dertig tot veertig NGO’s en vakbonden deel uit van de Clean Clothes Campaign Task Force - Tamil Nadu. LIW heeft afgesproken met het internationaal secretariaat van CCC dat ze een coördinerende rol gaat spelen op het gebied van ‘urgent appeals’ vanuit India (zie ook pagina 4 e.v.). Een van de dingen die LIW heeft besproken met de lokale vakbonden is een kwestie met kledingfabriek Stallion Garments in Tirupur. Vorig jaar juni zijn daar 20 mensen ontslagen, vanwege hun vakbondsactiviteiten. Er is tot in detail besproken hoe nu verder. Vorig jaar heeft de CCC aandacht gevraagd voor deze zaak via de website en publicaties. Bedrijven waarvoor Stallion Garments produceert zijn aangesproken. Dat biedt wel wat perspectief, maar van een structurele verbetering van de arbeidsomstandigheden bij Stallion Garments of vergelijkbare fabrieken is nog geen sprake. Hoe nu verder? De eis is dat Stallion Garments bereid is de twintig arbeiders opnieuw in dienst te nemen. Het gevaar bestaat echter dat ze er binnen de kortste keren weer uitgeschopt worden, en voor de overige werknemers is er dan nog niets aan zekerheid gewonnen. Vanuit het perspectief van de CCC is de eis natuurlijk dat zulke ontslagen niet door de beugel kunnen, en dus teruggedraaid moeten worden. De arbeidsmarkt, vooral in de Indiaase textielindustrie, is gebaseerd op extreme flexibiliteit.

Kledingarbeider in Bombay, India

8


|


|

nummer 4

|

april 2005

“De arbeidsmarkt, vooral in de Indiaase textielindustrie, is gebaseerd op extreme flexibiliteit.” Die twintig arbeiders in kwestie hebben intussen gelukkig nieuw werk gevonden. In veel andere landen worden protesterende arbeiders direct op een zwarte lijst geplaatst. Er is veel arbeidsaanbod in de kledingindustrie. Iemand die vandaag bij bedrijf A werkt en bij bedrijf B 5 roepies meer kan verdienen, is weg. Wie wordt ontslagen, is morgen ergens anders aan het werk. Aan de ene kant is er geen arbeidsrechtelijke zekerheid, maar aan de andere kant is er een overvloed aan werk. Arbeiders zelf zijn eigenlijk alleen maar bezig met geld verdienen om te overleven. Hun verbondenheid met een bedrijf of met de vakbonden is minimaal. Bedrijven werken ook niet altijd op volle kracht. Soms worden er in een bedrijf piekproducties gedraaid. Dan stromen de mensen juist naar die fabriek toe. De meeste mensen kiezen er soms voor twee diensten van acht uur te draaien, simpelweg omdat het loon voor 8 uur maar zo bitter weinig voorstelt. Gemiddeld werken mensen wel tegen de 12 uur per dag, aldus SAVE Social Awareness and Voluntary Education en de lokale vakbonden. Evenzo vaak worden werknemers echter gedwongen tot overwerk. Daartegen protesteren kost je je baan. Het is moeilijk om te zeggen dat overwerk in het geheel niet mag omdat de wet dat niet toestaat. Dan veroordeel je ze tot armoede. Overwerk in het geheel is een van de redenen van onbegrip tussen arbeiders en de meeste vakbonden.

SAVE en ook de vakbonden die zijn betrokken bij CCC, voelen dat wel steeds beter aan. Als je wilt strijden voor de belangen van arbeiders, moet je ze ook aan je binden door naar hen toe gaan en naar hen te luisteren. En dat is juist een typisch probleem van de vakbeweging in India. De meeste vakbonden zijn erg traditioneel, patriarchaal, soms ook met marxistische inslag. Met een klacht moet je belet vragen bij de vakbondsbestuurder. En die woont dan ook nog vaak in een van de duurdere wijken van de stad. Er is een enorme psychologische barrière. En dan is 70 tot 90 procent van de textielarbeiders vrouw. Dat zijn jonge vrouwen, vanaf zestien jaar. Voor die meisjes is het een heel grote stap om ergens hulp te gaan vragen. SAVE wil veel meer inzetten op contact met mensen, mobilisatie van mensen, het trainen van arbeiders en ze in elk geval het bewustzijn bijbrengen dat het zin heeft om voor jezelf op te komen. Een belangrijke reden waarom dat bij deze mensen niet zo erg ontwikkeld is, is de lage beloning. Ze moeten wel twaalf uur werken anders redden ze het niet. Dan blijft er geen tijd over voor zoiets als scholing en bewustwording. Zo zit het systeem in elkaar. Het is vergelijkbaar met het lot van West-Europese fabrieksarbeiders rond 1890. In november 2004 zijn er 500 arbeiders door diezelfde fabriek, Stallion Garments,

Langdurig overwerk komt veelvuldig voor

op straat gezet. Dat heet dan niet zo zeer ontslag, maar het einde van een contractperiode, voor zover je van contract kunt spreken. Ze kregen te horen dat ze niet terug hoefden te komen. Het is een soort grote schoonmaak. Het is een bewuste planning van Stallion Garments om maar niet steeds dezelfde mensen in de fabriek te hebben, waardoor vakbonden en NGO’s onmogelijk een voet aan de grond krijgen in de fabriek. De vijfhonderd ontslagenen hebben niet geprotesteerd. Die hebben hoogstwaarschijnlijk wel weer ander werk. Het is daar de dagelijkse praktijk. Zo flexibel is de arbeid daar. En zolang de lonen laag blijven en de arbeidsomstandigheden slecht, wisselen mensen voor het geringste voordeel van werkgever. Er is geen andere keuze. Daar zijn CCC, SAVE en de vakbonden zich ook wel van bewust. En ook van de lange weg die nog te gaan is.

Sumangali, exotisch woord voor uitbuiting Waarmee SAVE zich ook bezighoudt, is een groep jonge vrouwen van een jaar of vijftien, zestien, zo tegen de huwbare leeftijd aan, die uit de omliggende dorpen van het platteland komen, waar geen droog brood is te verdienen. Ze trekken naar de kledingindustrie in de steden. Ze willen trouwen, maar zullen eerst een bruidsschat moeten verdienen. Als ongetrouwde vrouw heb je er immers geen toekomst. Ze worden door de textielfabrieken, in hoofdzaak spinnerijen, geronseld en tekenen een contract waarmee ze zich drie jaar vastleggen tegen een bepaald loon met de belofte dat als ze de drie jaar volmaken, ze een bonus krijgen van 25.000 tot 30.000 roepies, genoeg voor een bruid-


|


|

nummer 4

|

schat. Het systeem wordt ‘sumangali’ genoemd, naar de halsketting die getrouwde vrouwen dragen. Wat er gebeurt is dat de meisjes, als ze tweeënhalf jaar hebben gewerkt onder zware omstandigheden, met veel gedwongen overwerk, slechte woonomstandigheden en seksuele intimidatie, vlak voordat die drie jaar vol zijn eruit worden geknikkerd. Zonder bonus. Ze hebben immers hun drie jaar niet vol gemaakt. Zo is het systeem ook bedacht. Het is niet per ongeluk af en toe een uitwasje, het is zo opgezet. Het systeem maakt niet voor niets gebruikt van jonge meisjes of vrouwen. Van hen wordt immers geen tegenstand verwacht.

april 2005

9

TEKST FLORIS DE GRAAD BEELD JUPIJN HAFFMANS EN MAURICE BOS

Werk- en dienstkleding moet aan minimale eisen voldoen.

Bewust aanbesteed Er lijkt behoorlijk schot in te komen: schone dienstkleding in Europese gemeenten. De meest indrukwekkende cijfers komen uit Vlaanderen. Maar liefst 67 gemeenten ondertekenden daar een ‘verklaring op eer’, de eerste stap naar een schone aanbesteding van dienstkleding. Ook de Franse Schone Kleren Kampagne wist goede resultaten te boeken: 250 steden deden de belofte voortaan schoon in te kopen. Leveranciers van dienstkleding moeten er niet alleen aantonen dat kleding onder acceptabele arbeidsomstandigheden wordt geproduceerd, ze verplichten zich ook om de arbeiders een ‘leefbaar’ loon uit te betalen. De Schone Kleren Kampagnes in Spanje, Duitsland en Engeland pakken het onderwerp inmiddels ook structureel aan. Schoon werkt altijd prettiger

Ook in Nederland wordt vooruitgang geboekt. Enschede heeft als eerste Nederlandse gemeente haar dienstkleding volledig schoon aanbesteed. Dat is goed nieuws, want aanvankelijk bestond er enige zorg of de Europese regelgeving rond aanbestedingen het stellen van sociale eisen wel toestaat. Bij de keuze van de kledingproducent liet Enschede de arbeidsomstandigheden bij de producent volgens een vaste procedure meewegen. De schone productie woog voor een paar procent mee. Dat lijkt weinig, maar in een situatie waarbij de prestaties van de aanbieders dicht bij elkaar liggen, kunnen die paar procent de doorslag geven. Alle mededingers gaven dan ook aan bereid te zijn om schoon te produceren. Enschede heeft hierbij dankbaar gebruik gemaakt van het pionierswerk van Amsterdam. Amsterdam liep lang voorop in het schoon aanbesteden van dienstkleding, maar moest tot de conclusie komen dat de praktijk weerbarstig is. Ambtenaren bleken bekend met voorschriften maar pasten die nog te weinig toe. Aan deze vrijblijvendheid moet snel een eind worden gemaakt, concludeerden de verantwoordelijke wethouders. Het blijkt in het algemeen heel goed mogelijk om een politiek draagvlak voor Schone Kleren Gemeenten te creëren. Zodra de belangrijkste misverstanden en vooroordelen uit de weg zijn geholpen, trekken de meeste partijen het belang van een schone aanbesteding niet meer in twijfel. Een andere sleutel voor het succes ligt mogelijk bij de bedrijfskledingbranche zelf. Het is voor bedrijfskledingbedrijven relatief makkelijk om de

10

arbeidsomstandigheden bij hun productie te (laten) controleren. Dankzij de veiligheidsvoorschriften waaraan bedrijfskleding vaak moet voldoen, willen bedrijfskledingproducenten er ook zelf op toezien dat de productie de gewenste kwaliteit oplevert. Er is dus een beter zicht op wie de leveranciers zijn en waar deze zich bevindend, wat controle van de arbeidsomstandigheden makkelijker maakt. Dit alles in tegenstelling tot afnemers van mode, die nog wel eens willen zeggen dat ze geen idee hebben in welke fabriek hun kleding gemaakt wordt. In Nederland zijn de grootste dienstkledingleveranciers bovendien deelnemer van de Fair Wear Foundation. Zie ook binnenlands nieuws.


|


|

nummer 4

|

april 2005

TEKST FLORIS DE GRAAD BEELD BAS BALTUS

North Sails De schimmen achter het surfzeil ‘Ons doel is simpel: een steeds betere uitrusting maken. Vaak betekent dit dat we kritiek negeren’. North Sails windt er op haar website geen doekjes om. Deze korte karakterisering van de bedrijfscultuur verklaart misschien waarom de campagne rond North Sails inmiddels al weer drie jaar duurt.

North Sails-dealers en –klanten worden aangesproken tijdens de beurs BOOT in Dusseldorf

De perikelen rond North Sails begonnen in 2002 na een staking in de surfzeilenfabriek in Sri Lanka. Arbeiders protesteerden tegen de afschaffing van de kwaliteitsbonus, een ‘extraatje’ dat absoluut noodzakelijk was om hun karige loon aan te vullen. De fabriek zette 207 arbeiders op straat, maar beloofde ze onder druk van de vakbond en de Schone Kleren Kampagne opnieuw in dienst te nemen. En bij die belofte bleef het… North Sails trok zich inderdaad niets aan van alle verdere kritiek. Op het eerste gezicht lijkt North Sails een merknaam die garant staat voor kwaliteit. Maar de rechten (licenties) op onderdelen van het merk zijn verhandelbaar en wie het meeste biedt mag het logo op zijn surfzeilen plakken. Die hoogste bieder is momenteel een investeringsgroep rond Yves Marchand. Hij kan inmiddels met licenties kwartetten, want hij heeft ook de rechten van de bekende surfmerken Fanatic, F2 en Mistral. Yves Marchand speelde lange tijd een rol in de top van Adidas en Nike, maar is bekender vanwege zijn functie als voorzitter van de voetbalclub Olympique Marseille, waar hij het veld moest ruimen nadat hij werd gearresteerd op verdenking van verduistering en miljoenenfraude.


|


|

nummer 4

|

Arbeidster bezoekt North Sails-dealer

Ook rond de productie van North Sails-surfzeilen is een schimmige constructie opgezet. Het bedrijf dat de licentie van de surfzeilen houdt, Boards & More Zwiterland, is een schimmig bedrijf. Op het officiële adres in Zürich blijkt het bedrijf onbekend te zijn. De licentiehouder, de distributeur, de opdrachtgever en de fabriek zijn allemaal aparte bedrijven. Een klein aantal personen blijkt echter steeds in wisselende combinaties sleutelposities bij deze bedrijven te bekleden. Bij welk bedrijf ligt de uiteindelijke verantwoordelijkheid? Alle bedrijven nemen deel aan hetzelfde project: geld verdienen over de ruggen van de Srilankaanse arbeiders. De groep rond North Sails is een schoolvoorbeeld van zich in anonimiteit hullende uitbuiters. Ze hebben echter wel hun mond vol over goede relaties met hun werknemers.

North Sails heeft gelijk als het stelt dat het kritiek negeert. Maar het is naïef om te geloven dat de groep rond Yves Marchand zich ten doel stelt om een zo goed mogelijke surfuitrusting op de markt te brengen. Daar kunnen de ontslagen arbeiders in Sri Lanka over meepraten.

april 2005

11

TEKST MARCELLA KRAAY EN JEROEN MERK BEELD SKK

Een introductie van de Business Social Compliance Initiative

BSCI, ei van Columbus?

Langzaam maar zeker dringt ook bij de Europese detailhandel het besef door dat zij medeverantwoordelijk is voor arbeidsomstandigheden in lage lonen landen.

Op 30 november 2004 werd de Business Social Compliance Initiative (BSCI) gelanceerd. Het initiatief is een nieuw platform voor de Europese detailhandel waarmee op vrijwillige basis maatschappelijk verantwoord inkopen en het verbeteren van sociale standaarden in productielanden kan worden bereikt. Wat vindt de Schone Kleren Kampagne van de BSCI? De motor achter de BSCI is de in Brussel gevestigde Foreign Trade Association (FTA) De FTA is een lobbyorganisatie van het Europese bedrijfsleven op het gebied van buitenlandse handel die zich voorstander heeft getoond van vrijhandel. De FTA heeft altijd gelobbyd tegen bindende regels voor het bedrijfsleven op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een aantal groothandels- en detailhandelbedrijven, waarvan kleding meestal een groot deel van de omzet bedraagt, zijn lid van de BSCI. Ook ver-

12

schillende grote Nederlandse (kleding)bedrijven hebben zich aangesloten bij de BSCI (zie kader). Bedrijven die bij de BSCI zijn aangesloten, nemen een gedragscode aan. In de code wordt uiteengezet aan welke sociale eisen voldaan moet worden bij de productie van de kleding en andere artikelen. De gedragscode refereert aan normen die zijn opgesteld door de Internationale Arbeidsorganisatie van de VN, de ILO. Een hiaat in de code is het ontbreken van het


|

recht op een leefbaar loon voor arbeiders. Zowel het aangesloten bedrijf als een leverancier kunnen eens in de drie jaar een audit (inspectie) aanvragen om na te gaan of de gedragscode wel wordt uitgevoerd. De gedragscode is dus niet alleen een stuk papier, er is de mogelijkheid om te controleren of de normen wel worden geïmplementeerd en nageleefd. Bedrijven die zich aansluiten bij de BSCI laten blijken dat zij tot op zekere hoogte zich bewust zijn van hun verantwoordelijk-


|

nummer 4

|

april 2005

De inspecties worden vaak van tevoren aangekondigd en het gevaar dat fabrieken een valse boekhouding laten zien ligt op de loer. heid voor de situatie van arbeiders die hun producten maken. Een aantal jaar geleden was dit wel anders. Toen gaven de meeste bedrijven nog aan dat zij hiermee niets te maken hadden. De BSCI wil de problemen sectorbreed aanpakken, wat het voor bedrijven aantrekkelijker maakt om mee te doen en er voor kan zorgen dat ook de achterblijvers stappen gaan zetten. Dat klinkt goed, maar toch heeft de Schone Kleren Kampagne, net als een aantal vakbonden en andere organisaties, deelname aan de adviesraad van de BSCI geweigerd. Het is veelzeggend dat er nog geen enkele organisatie tot de adviesraad heeft willen toetreden. Behalve de goede kanten van het initiatief heeft de BSCI een aantal flinke tekortkomingen. Een belangrijk kritiekpunt is dat de BSCI door het bedrijfsleven is geïnitieerd en wordt gedomineerd. De invloed van andere spelers, zoals vakbonden en arbeidsrechtenorganisaties, is gereduceerd tot het lidmaatschap van de adviesraad. Dit terwijl inspraak en invloed op een gelijkwaardig niveau van alle betrokkenen voor het daadwerkelijk verbeteren van de arbeidsomstandigheden juist van groot belang is. Van een echt Multi Stake

Holder-initiatief is bij de BSCI geen sprake. Daarnaast heeft de Schone Kleren Kampagne forse kritiek op het model van controle en verificatie dat de BSCI voorstaat. Er worden alleen audits gebruikt als controlemethode. Andere instrumenten, zoals klachtenprocedures, training voor arbeiders en verandering van inkoopbeleid die ook een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan verbetering, worden onderbelicht. De audits worden in het BSCI-model uitgevoerd door commerciële bedrijven die geaccrediteerd zijn door Social Accountability International (SAI). De inspecties worden vaak van tevoren aangekondigd en het gevaar dat fabrieken een valse boekhouding laten zien ligt op de loer. Bij de audits wordt alleen een checklist gebruikt. Heel handig als je brandblussers wilt tellen, maar wat abstractere schendingen van arbeidsrechten, zoals discriminatie of het ontbreken van het recht op organisatie, spoor je er moeilijk mee op. De inspecteurs die de audits uitvoeren, zijn vaak slecht op de hoogte van lokale arbeidsomstandigheden en zij genieten niet het vertrouwen van de arbeiders. Als

|


|

• HEMA BV • Claudia Sträter • Difrax BV • Euretco NV • Hunkemöller • De Bijenkorf • M&S Mode Int. BV (C&A overweegt toetreding)

zij al arbeiders spreken, dan is dat meestal met medeweten van het management van de fabriek, wat het voor de geïnterviewde arbeider riskant maakt om uit de school te klappen. De Schone Kleren Kampagne is voorstander van onafhankelijke controle waarbij lokale arbeidersorganisaties nauw betrokken zijn. Ten slotte is het in het BSCI-systeem onduidelijk wat er zal gebeuren als door een audit problemen in een fabriek naar voren komen. Bedrijven die lid zijn, zijn niet verplicht zich aan alle regels te houden. Hoeveel audits er worden uitgevoerd, welke bedrijven worden gecontroleerd en wat de resultaten zijn van de audits, wordt op geen enkele manier openbaar gemaakt. Het systeem is dus niet transparant. De Schone Kleren Kampagne juicht het toe als bedrijven inzien dat zij een rol te spelen hebben in het verbeteren van de omstandigheden waaronder hun producten worden gemaakt. In dat opzicht is de BSCI een stap in de goede richting. Maar de BSCI neemt van alle bestaande sociale standaarden steeds de minimumvariant over en kleedt deze vervolgens uit. Te vrezen valt tevens dat bedrijven zich zullen verschuilen achter de BSCI en menen dat ze voldoende inzet hebben getoond. De bereidheid om daarna echt serieus te werken aan een goede arbeidssituatie zal minimaal zijn. Met de BSCI als eindstation belanden de arbeiders van de wal in de sloot.

Arbeiders worden bij audits vaak niet vertrouwelijk gehoord


Nederlandse deelnemers:

nummer 4

|

april 2005

13

Kort nieuws TEKST MARCELLA KRAAY, FLORIS DE GRAAD BEELD SCHOEN: MARJOLEINE REITSMA BEELD VOORZIJDE HANDREIKING SCHONE KLEREN: GEMEENTE AMSTERDAM

Gulle gevers voor tsunami-projecten

Handreiking Schone Kleren in de prijzen

Al snel na de verwoestende tsunami van 26 december, had de Schone Kleren Kampagne contact met verschillende partners in getroffen gebieden. Twee organisaties, SAVE in India en FTZ&GSEU in Sri Lanka, kwamen snel in actie om hulpverlening en wederopbouwactiviteiten op touw te zetten. Begin januari plaatste de SKK een oproep op haar website waarin bezoekers gevraagd werd een financiële bijdrage te doen. De organisatie SAVE (Social Awareness and Voluntary Education) heeft in India samen met andere organisaties ter plaatse aan de slachtoffers noodpakketten uitgedeeld. In de pakketten zaten levensmiddelen, kleding en dekens en een aantal basisspullen voor slachtoffers die alles zijn kwijtgeraakt. De Srilankaanse vakbond Free Trade Zones & General Services Employees (FTZ&GSEU) is een project gestart om hun leden en andere getroffenen te helpen met het opbouwen van hun huizen. Dit programma is bedoeld om op langere termijn ondersteuning te geven aan de arbeiders. In eerste instantie zullen vijftig huizen worden gebouwd. Behalve een oproep voor particuliere donaties is ook een aanvraag ingediend bij het noodhulpfonds van Novib. In het totaal is voor de twee projecten in India en Sri Lanka e 55.059,- opgehaald. Bij deze bedankt de SKK alle gulle gevers die onze oproep ondersteunden.

De Handreiking Schone Kleren van de gemeente Amsterdam heeft eind 2004 de Duurzaam Inkopen-Prijs gekregen. De Handreiking is bedoeld voor inkopers bij de overheid die criteria op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu laten meewegen bij de aanbesteding van dienstkleding. De prijs werd uitgereikt door Novem, een agentschap voor duurzame ontwikkeling van het ministerie van Economische Zaken. De Handreiking werd oorspronkelijk geschreven voor de ongeveer honderd ambtenaren die zich in de gemeente Amsterdam met inkoop bezig houden. Door de heldere opzet en goede onderbouwing van het boekje is de Handreiking ook buiten de gemeente erg populair.

Tentoonstelling in de maak De Schone Kleren Kampagne werkt aan een nieuwe tentoonstelling. De tentoonstelling heeft niet alleen tot doel het publiek te informeren over de slechte arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie, ze moet ook een indruk geven van de complexiteit van de problematiek. De tentoonstelling krijgt een bijzondere vorm: een uit doek opgebouwde piramide waarbij de vlakverdeling zo is gekozen dat de ruimte voor informatie maximaal is. Men hoeft straks dus niet meer een groot stuk muur vrij te maken om de tentoonstelling kwijt te kunnen. Een paar vierkante meter in een aula of hal is voldoende. De tentoonstelling is daarmee uitermate geschikt voor bibliotheken, gemeentehuizen en wereldwinkels. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met het secretariaat (zie adres in het colofon).

Prijsopbouw van een sportschoen van 100 euro

14


|


|

nummer 4

|

april 2005

Brandende vraag... TEKST CHRISTA DE BRUIN

Hoe denkt de SKK over kinderarbeid? Kinderarbeid is een veel besproken onderwerp. Het is voor velen een dilemma, want is het niet zo dat kinderen in arme gezinnen vaak móeten werken om te kunnen overleven? Consumenten zien alleen niet graag dat hun kleding wordt gemaakt door kinderhandjes. Uitbuiting van kinderen is het ergste wat er bestaat, in de ogen van de consument. De Schone Kleren Kampagne voert actie voor verbetering van arbeidsomstandigheden in de kleding- en sportgoederenindustrie wereldwijd. Het uitsluiten van kinderarbeid hoort daar ook bij, maar het eisenpakket van de Schone Kleren Kampagne is breder. Samen met partners in Azië en de internationale vakbondsfederatie in de kledingindustrie is een model-gedragscode voor kledingbedrijven opgesteld, met daarin de verplichting om naleving te controleren. De gedragscode is gebaseerd op arbeidsnormen die door de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) als fundamenteel, dat wil zeggen internationaal erkend, worden beschouwd, aangevuld met een aantal basisarbeidsvoorwaarden. De normen zijn: • recht op organisatie in vakbonden en collectieve arbeidsonderhandelingen • geen dwangarbeid • geen discriminatie • geen kinderarbeid • leefbaar loon • maximum aantal werkuren per week • gezonde en veilige werkplek • recht op arbeidszekerheid Lonen in de kledingindustrie zijn extreem laag en liggen meestal onder het minimumloon. Zelfs minimumlonen zijn vaak niet gebaseerd op een realistische berekening van de kosten die gemaakt moeten worden om in de basisbehoeften van de arbeiders en hun gezin te kunnen voorzien. Omdat volwassenen geen

fatsoenlijk loon betaald krijgen, worden kinderen niet naar school gestuurd, maar moeten zij werken om bij te dragen aan het gezinsinkomen. Een leefbaar loon, een loon dat de basisbehoeften van het gezin dekt – daar valt ook goede gezondheidszorg en het volgen van onderwijs onder – is een belangrijke voorwaarde voor het effectief aanpakken van kinderarbeid. Om te kunnen onderhandelen over lonen, zal het recht op vakbondsorganisatie en collectieve onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden gerespecteerd moeten worden. En juist dit recht wordt in veel landen met voeten getreden en onderdrukt. Arbeiders worden bedreigd, vervolgd en ontslagen zodra zij zich proberen te organiseren om op te komen voor hun eigen rechten. Ook de ILO beschouwt het recht op organisatie en collectieve onderhandelingen als het meest fundamentele recht van arbeiders. De Schone Kleren Kampagne richt haar aandacht daarom ook meer op het recht op organisatie en het uitbetalen van een leefbaar loon, dan specifiek op kinderarbeid. Daar komt nog bij dat kinderarbeid niet het grootste probleem vormt; kinderarbeid wordt in de meeste gevallen als eerste aangepakt en is in loop der tijd veel minder geworden. Immers: het kledingbedrijf maakt er geen goede publiciteit mee. Bij uitbesteding aan illegale ateliers of aan thuiswerkers, komt wel meer kinderarbeid voor. De Schone Kleren Kampagne vindt dat kledingbedrijven hun verantwoordelijkheid voor de arbeidsomstandigheden bij leveranciers moeten nemen. Het uitbesteden van productie betekent niet dat ook de verantwoordelijkheid kan worden uitbesteed.

De modelgedragscode verbiedt kinderarbeid beneden de 15 jaar en arbeid voor kinderen die leerplichtig zijn (ILO-conventie 138). Deze kinderen mogen niet in fabrieken werken. Een vakantiebaantje of klusjes thuis na school mag wel. Kinderen moeten wel normaal naar school kunnen. Als kinderarbeid wordt aangetroffen, zal er samen met lokale organisaties naar een passende oplossing gezocht moeten worden in de vorm van economische ondersteuning en het bieden van goed onderwijs.


|


|

nummer 4

|

april 2005

15

[email protected] www.schonekleren.nl T 020 4122785 F 020 4122786 Postbus 11584 1001 GN Amsterdam

Vooruitblik TEKST FLORIS DE GRAAD BEELD BAS BALTUS

De Kledingtour gaat van start In 2005 organiseert de Schone Kleren Kampagne een Kledingtour onder de titel ‘Verhaal halen, een stem voor kledingarbeiders’. Hierbij zal het focus op Marokko komen te liggen, een land waar de Europese kledingindustrie haar korte termijnorders plaatst en waar op het gebied van arbeidsomstandigheden nog heel wat te verbeteren valt. Een belangrijk deel van de kledingproductie in Marokko wordt door de ‘gewone’ kledingfabrieken uitbesteed aan kleine, informele ateliers waar het met de arbeidsomstandigheden vaak erbarmelijk is gesteld. De Schone Kleren Kampagne zal er voor zorgen dat tijdens de festiviteiten rond de vierhonderdste verjaardag van de betrekkingen tussen Marokko en Nederland ook de stem van kledingarbeidsters niet ongehoord blijft. Degenen die het beste over de arbeidsomstandigheden in de Marokkaanse kledingindustrie kunnen spreken, zijn natuurlijk de arbeidsters zelf. Zij kunnen vertellen wat lokale groepen van arbeiders en vakbonden zelf proberen te doen om hun situatie te verbeteren en welke hulp van buiten daar het

Schone

meeste aan bijdraagt. Er zal dan ook een aantal arbeidsters uitgenodigd worden om verhaal te doen en verhaal te halen. Het Amsterdamse debatcentrum de Balie zal in samenwerking met de Schone Kleren Kampagne een speciale dag aan deze arbeidsters besteden in het kader van haar activiteitencyclus ‘how globalized are you?’. Middenin een als naaiatelier ingerichte zaal zullen de arbeidsters hun verhaal kunnen doen en wordt de problematiek verder uitgediept. Gekoppeld aan het bezoek van de gasten en de protestbrievencampagne organiseert de Schone Kleren Kampagne een straatactie, bij voorkeur in een winkelstraat waar zich een winkel bevindt waar kleding wordt verkocht van een merk dat het niet zo nauw neemt met de arbeidsomstandigheden in Marokko. De Kledingtour bestaat voorts uit een bustour langs winkels en bedrijven, publieksacties en voorlichting op scholen en aan lokale groepen.

e

leren Kampagn

schoon halfjaarlijkse uitgave van de Schone Kleren Kampagne genoeg Protestbrieven in beweging

Recommend Documents