20152016 [
Schoolspecifiek ondersteuningsplan Voorschool De Berkenhof KBS De Berkenhof
Inhoudsopgave Inhoudsopgave blz. De missie van De Berkenhof en de functie van het ondersteuningsplan blz. Opdracht, taakomschrijving en specifieke taken IB-er blz. Verantwoordelijkheden IB-er, leerkracht en directie blz. Passend onderwijs blz. Beleidsvoornemens schooljaar 2015-2016 blz. Procedurele zorgvuldigheid blz. - leerlingenarchief - leerlingenondersteuning - ondersteuningsprocedure in stappen Activiteitenplan schooljaar 2015-2016 blz. - evaluatie zorg schooljaar 2014-2015 - groepsbesprekingen - het peuterondersteuningsteam - het ondersteuningsteam - de individuele ondersteuning - handelingsplannen - het verrijkingsprogramma - toetskalender - netwerk interne begeleiding - nascholing IB-er - rol van de gedragsspecialist Bijlagen - 1. ondersteuningsprocedure in stappen blz. - 2. evaluatie ondersteuning schooljaar 2014-2015 blz. - 3. toetskalender schooljaar 2015-2016 blz. - 4. zorgcyclus schooljaar 2015-2016 blz. - 5. lijst met belangrijke data blz. - 6. afkortingenlijst blz.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
1 2 3, 4 5 6 7 8, 9
10-17
18-23 24-29 30, 31 32-35 36 3, 38
Pagina 1
De missie van De Berkenhof en de functie van het ondersteuningsplan De Berkenhof staat voor: DE ZORGZAME SCHOOL. Een zorgzame school voor alle kinderen. De kinderen krijgen de hulp en ondersteuning die ze nodig hebben om zich optimaal te ontwikkelen. Het aangeboden onderwijs draagt bij aan de ontwikkeling naar een zelfstandig en positief kritisch mens. Vanuit geborgenheid en vertrouwen leren we de kinderen vaardigheden op sociaal, emotioneel, motorisch, cognitief en creatief gebied. In de gekozen methoden en de gehanteerde werkvormen houden we rekening met de verschillen tussen de individuele leerlingen. Met behulp van het leerlingvolgsysteem, de resultaten van de methodegebonden toetsen en observaties volgen we de ontwikkelingen van de individuele leerling, zodat “ondersteuning-op-maat” kan worden aangeboden. “Ondersteuning-op-maat” houdt in dat we het onderwijs zo inrichten dat het recht doet aan de uniciteit van elk kind. Scholing biedt de teamleden de mogelijkheid om zich de benodigde vaardigheden eigen te maken. De inschakeling van de interne begeleider (IB-er), de orthopedagoge vanuit Delta, de collegiale consultatiegever vanuit het speciaal basisonderwijs (SBO), de ambulante begeleiders (AB-ers) vanuit de regionale expertisecentra , de groepsbesprekingen en ondersteuningsteambijeenkomsten, bieden ons de mogelijkheid om onze handelingsverlegenheid tot een minimum te beperken. In de verdere uitwerking van het ondersteuningsplan lichten we bovengenoemde onderwerpen en de te volgen procedures verder toe. Dit schoolspecifieke ondersteuningsplan geeft aan inspectie, leerkrachten en ouders uitleg over hoe wij op onze school invulling geven aan de ondersteuning voor de kinderen die aan ons zijn toevertrouwd.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 2
Opdracht IB-er Binnen de school is een intern begeleider aangesteld. Deze heeft een ondersteunende en coachende rol richting leerkrachten, kinderen en ouders. De groepsleerkracht blijft altijd verantwoordelijk voor de zorg aan zijn/haar leerlingen. De werkdagen van onze IB-er zijn dinsdag, woensdag en donderdag, waarbij dinsdagmiddag en woensdagochtend lesgevende taken gepland staan. Taakomschrijving van de IB-er De IB-er verricht activiteiten op het gebied van: Het verbeteren van de onderwijskwaliteit die geboden wordt. Het analyseren van de resultaten van opbrengsten. Het signaleren en analyseren van ondersteuningsbehoefte op cognitief, motorisch en sociaal-emotioneel gebied. Het bieden van ondersteuning bij problemen op cognitief, motorisch en sociaal-emotioneel gebied. Voor dit laatste beschikken wij hier op school ook over een gedragsspecialist. De IB-er ondersteunt hierin zowel de leerkrachten en voorschoolleidsters, als de kinderen en hun ouders. Tevens is onze IB-er vertrouwenspersoon hier op school. Specifieke IB-taken Coördinerende en algemene taken: Het plannen, voorbereiden en voorzitten van de groepsbesprekingen, de ondersteuningsteambijeenkomsten en de peuterondersteuningsteams. Het participeren in netwerken IB-ers binnen het regionaal samenwerkingsverband (RSV) 6x per jaar. Het coördineren van de toepassing van een didactisch leerlingvolgsysteem (LVS) en het verder ontwikkelen daarvan. Het bijhouden van de orthotheek en de teamleden hiervan op de hoogte stellen. Het coördineren van speciale leerhulp en ambulante dienstverlening rondom individuele leerlingen. Het coördineren van de aanmelding bij het RSV. Het coördineren van de aanvraag en uitvoering van collegiale consultatie vanuit de verschillende regionale expertisecentra (REC). Het zorgdragen voor passende observatie- en/of toetsinstrumenten voor leerkrachten en het bevorderen van een eenduidig correct gebruik. Het samenstellen en bewaken van de toetskalender. Het zorgdragen voor een integraal systeem van leerlingenzorg. Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 3
Het stimuleren, begeleiden en bewaken van de voortgang van gezamenlijk ingezette veranderingen op het gebied van leerlingenzorg. Het bevorderen van de betrokkenheid van ouders bij de ondersteuning van het kind. De teamleden tijdens reguliere teamvergaderingen op de hoogte houden van ontwikkelingen en bijeenkomsten rondom ondersteuning. Het deelnemen aan gerichte scholing via cursussen en themadagen.
Begeleidende taak: Het voeren van gesprekken met betrekking tot de ondersteuningsbehoeften met teamleden. Het begeleiden van teamleden bij het opstellen van groepsplannen, individuele handelingsplannen en groeidocumenten. Het begeleiden van teamleden bij het invullen van onderwijskundige rapporten voor externen. Het bespreken van vorderingen van leerlingen met behulp van het LVS. Het coachen van teamleden in het traject werken met groepsplannen. Op verzoek van de leerkracht aanwezig zijn bij 10-minutengesprekken en/of oudergesprekken. Administratieve werkzaamheden: Het bijhouden van de administratie voor de individuele leerlingbegeleiding. Dossiervorming: het bijhouden van de resultaten van het LVS en de individuele dossiers. Het toezicht houden op de dossiervorming met betrekking tot de leerlingen. Het maken van verslagen van de groepsbesprekingen 3x per jaar. Het maken van verslagen van de ondersteuningsteambijeenkomsten 3x per jaar. Het maken van verslagen van de peuterondersteuningsteams 3x per jaar. Het mede formuleren van beleidsadviezen op het gebied van integrale leerlingenzorg. Het opstellen van het schoolspecifieke ondersteuningsplan. De activiteiten die in de verschillende fasen door de groepsleerkracht en de IBer uitgevoerd worden, vinden plaats op het individuele niveau van de leerling, het niveau van de groep en op schoolniveau.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 4
De IB-er is verantwoordelijk voor: De coördinatie en de continuïteit van de leerlingenondersteuning. Het overleg met betrokken externen (collegiale consultatiegever SBO, ambulante begeleider REC-scholen, orthopedagoge Delta-onderwijs, schoolmaatschappelijk werker Delta-onderwijs, instanties zoals bijv. Sociaal Wijkteam, Veilig Thuis, integrale vroeghulp). Het bewaken van de toetskalender. Het bewaken van de zorgcyclus. Het actueel houden van de toetsmaterialen. De zorg voor de orthotheek. Het functioneren van de groepsbesprekingen. Het functioneren van het intern ondersteuningsteam (IOT). Het functioneren van de peuterondersteuningsteam. De individuele leerlingenbegeleiding. De groepsleerkracht is verantwoordelijk voor: De signaleringsactiviteiten (het tijdig afnemen van de toetsen). Het registreren van de groepsresultaten en individuele resultaten. Het bijhouden van de digitale/papieren leerlingendossiers. Leerlingen met een ondersteuningsbehoefte bespreken met de IB-er. Leerlingen die vanuit het RSV een zwaar ondersteuningsarrangement hebben bespreken met de ambulant begeleider REC scholen. Het opstellen van groepsplannen, indien van toepassing: individuele handelingsplannen en groeidocumenten. Het begeleiden van de leerling en/of groep tijdens uitvoering van groepsplan, individuele handelingsplannen en OPP. Overleg/evaluatie op afgesproken tijden. Het voeren van oudergesprekken en ouders hierbij adequaat te informeren over de groepsbesprekingen, de ondersteuningsteams en de diverse handelingsplannen (indien van toepassing). Verslaglegging: groepsbesprekingen, ondersteuningsteams, afspraken oudergesprekken. De directieleden zijn verantwoordelijk voor: Structureel overleg met de IB-er m.b.t. alle ondersteuningsaspecten. Overleg op het gebied van teamactiviteiten op het gebied van ondersteuningsverbreding. De clusterdirecteur draagt de eindverantwoordelijkheid van de “zorg” in de breedste zin des woords.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 5
Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 is Passend onderwijs van start gegaan. De kern van Passend onderwijs is dat de schoolbesturen zorgplicht hebben. Dat wil zeggen de school biedt de leerling die extra ondersteuning nodig heeft, een passende plek of zorgt er voor dat de leerling op een beter passende plek terecht komt. Om dat te bereiken werken de schoolbesturen in de regio samen in het RSV BREDA EO (Regionaal SamenwerkingsVerband). Doelstelling is om gezamenlijk een dekkend aanbod van onderwijsondersteuning in de regio te bieden, zodanig dat alle leerlingen een ononderbroken ontwikkeling kunnen doormaken. Waar mogelijk gaan leerlingen naar een reguliere basisschool en indien noodzakelijk naar een school voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. De scholen voor speciaal basisonderwijs in Breda, Oosterhout en Etten-Leur hebben elk een eigen voedingsgebied. Deze voedingsgebieden van de huidige SBO’s blijven overeind en functioneren als subregio’s. Alle scholen bieden dezelfde basisondersteuning aan. Dit is een goede basiskwaliteit van het onderwijs inclusief lichte ondersteuning zoals begeleiding bij dyslexie, ADHD, autisme en faalangst. Ook heeft iedere school in een ondersteuningsprofiel beschreven welke extra ondersteuning zij kunnen bieden en welke zaken in de komende periode nog ontwikkeld moeten worden. Het samenwerkingsverband zorgt voor extra ondersteuning en specialistische begeleiding als dat noodzakelijk is. Er wordt zoveel mogelijk thuisnabij onderwijs gerealiseerd. Er wordt niet meer gekeken naar wat een kind niet kan, maar naar kansen, mogelijkheden en oplossingen. Vanaf 1 augustus 2014 ligt de beslissing of een leerling toelaatbaar is voor het speciaal (basis) onderwijs bij het RSV. Hiervoor is een commissie van toelaatbaarheidsverklaring (CTLV) opgericht. Bij deze werkwijze is het van belang gebruik te maken van de ervaringsdeskundigheid van de ouders. Als eerstverantwoordelijke opvoeders weten die wat wel en niet werkt bij het stimuleren en structureren van de ontwikkeling van hun kind. Zij hebben een belangrijke rol hierin. Als medezeggingsplatform voor het Ondersteuningsplan is een OPR (ondersteuningsplanraad) ingericht met vertegenwoordigers van ouders en onderwijspersoneel. Meer informatie is te vinden op: www.rsvbreda.nl/po www.passendonderwijs.nl www.steunpuntpassendonderwijs.nl
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 6
Beleidsvoornemens schooljaar 2015-2016 Aanpassen van het protocol dyslexie voor groep 1 t/m 4. Opstellen van het protocol ERWD (ernstige reken- en wiskundeproblemen en dyscalculie) evt. in samenspraak met het IB netwerk. Structureren van het werken met het Hoogbegaafdheidsprotocol. Het scheppen van de randvoorwaarden om te kunnen werken met het protocol Hoogbegaafdheid. Continueren nascholing Handelingsgerichte procesdiagnostiek (HGPD) van groepsoverzicht naar groepsplannen op het gebied van de individuele beginsituatie van de leerling via een vast format. Deze nascholing geldt voor het gehele team. Invoeren van nieuwe toetsen voor het leerlingvolgsysteem: RekenenWiskunde 3.0 voor groep 5, Begrijpend lezen 3.0 voor groep 5, Spelling 3.0 voor groep 5, Begrijpend Luisteren voor groep 7 en Entreetoets voor groep 7. Implementeren van observatiesysteem KIJK voor groep 2; KIJK wordt dan bij zowel groep 1 als groep 2 gehanteerd. Scholing voorschoolleidsters van observatiesysteem KIJK. Implementatie van observatiesysteem KIJK voor nieuw instromende peuters. Volgen van de resultaten van Voor- en vroegschoolse leerlingen (VVEleerlingen) volgens een vast format. Inventariseren van beweegredenen voor schoolkeuze ouders van nieuwe leerlingen en zij-instromers. N.a.v. Leerling- en onderwijsvolgsysteem (LOVS) toetsen stellen wij schoolbreed steeds opnieuw de streefdoelen vast m.b.v. vaardigheidsscores voor technisch lezen, rekenen, spelling en begrijpend lezen. Wij leggen hierbij de lat hoog, maar blijven wel realistisch. Verder bekwamen in het opstellen van groeidocumenten door leerkrachten met de IB-er in een coachende/begeleidende rol.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 7
Procedurele zorgvuldigheid Leerlingenarchief Het leerlingenarchief op De Berkenhof bestaat uit: groepsmap (beheerd door de groepsleerkracht). digitaal dossier per leerling in het Dotcomschooladministratiesysteem. LVS-map (leerlingvolgsysteem per groep). Zorgmap (zorgleerlingen per groep). Map ondersteuningsteam. Leerlingendossiers (per groep). De groepsmappen bevinden zich in de klas. De LVS-map, de zorgmap en map ondersteuningsteam zijn opgeborgen in de kast van de IB-er. De leerlingendossiers liggen in een afsluitbare, brandveilige kast in het magazijn. In de groepsmap verzamelt de leerkracht alle toetsgegevens van methodegebonden en niet-methodegebonden toetsen en andere belangrijke informatie betreffende de leerlingen van zijn/haar groep. In de LVS-map bevinden zich per groep de toetsresultaten van het leerlingvolgsysteem. In de zorgmap zijn per groep de zorgleerlingen verzameld: tutorleerlingen, leerlingen voor het ondersteuningsteam, leerlingen met een ondersteuningsarrangement etc. In de map ondersteuningsteam staan alle verslagen genoteerd van de leerlingen die besproken zijn in het ondersteuningsteam. Deze staan ook in het digitale dossier van de leerlingen. In de leerlingendossiers is de verslaglegging opgeborgen die niet in het digitale dossier opgeslagen kan worden: uitslag onderzoeken, verslagen ambulante begeleiding REC scholen, rapportage etc. Leerlingenoverdracht Tussentijds bespreken de voorschoolleidsters met de groepsleerkrachten de kinderen die vanuit de voorschool doorstromen naar groep 1. Het leerlingendossier gaat mee naar groep 1. Aan het eind van het schooljaar plannen de groepsleerkrachten een bespreking, waarin de leerkracht(en) hun leerlingen overdragen aan de nieuwe leerkracht(en). Iedere leerkracht zorgt ervoor dat het kader voor de groepsplannen opgesteld is waar de nieuwe leerkracht het volgende schooljaar mee kan gaan werken. Deze wordt ook besproken. Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 8
De ontvangende leerkracht(en) krijgt zo een eerste beeld van zijn/haar nieuwe groep en weet tevens wie de zorgleerlingen zijn en waar de ondersteuningsbehoefte ligt. Ondersteuningsprocedure in stappen De zorgprocedure bestaat uit een vijftal stappen: 1. traject in de klas door de groepsleerkracht 2. traject met ondersteuning van de IB-er 3. ondersteuningsteam 4. diagnostische onderzoek 5. doorverwijzing In bijlage 1 staan de verschillende stappen nader uitgewerkt. Belangrijk is om de ouders in alle stappen tijdig mee te nemen en goed te informeren!
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 9
Activiteitenplan schooljaar 2015-2016 Evaluatie ondersteuning schooljaar 2014-2015 Tijdens de studiedag van 3 juni is de ondersteuning van dit schooljaar geëvalueerd. In bijlage 2 wordt hiervan verslag gedaan. Groepsbesprekingen Drie keer per jaar vinden er groepsbesprekingen plaats. Hierbij zijn de IB-er en de groepsleerkracht aanwezig. Steeds worden alle leerlingen van groep 1 t/m groep 8 besproken, alsmede de groepsplannen. De kinderen van de voorschool worden drie keer per jaar in het peuterondersteuningsteam besproken. De eerste bespreking vindt plaats in september (week 40). De groepsplannen waarmee de leerkracht dit schooljaar van start is gegaan worden besproken en waar nodig aangepast. De tweede bespreking vindt plaats in februari (week 5). Alle leerlingen worden besproken en de groepsplannen voor de tweede periode worden opgesteld. De uitslagen van de citotoetsen worden hierin meegenomen. De derde bespreking vindt plaats in juli (week 27). Alle leerlingen worden besproken en het kader voor de groepsplannen voor begin volgend schooljaar wordt opgesteld. De uitslagen van de citotoetsen worden hierin meegenomen. Alle leerkrachten zorgen ervoor dat voorafgaand aan de besprekingen de actuele informatie op het gebied van cognitieve, sociaal-emotionele, motorische en evt. creatieve ontwikkeling in Dotcom staat, dat de bestaande groepsplannen geëvalueerd en afgesloten zijn en dat de concept groepsplannen klaar zijn. De IB-er bewaakt het proces van voortgang. Zij is de gespreksleidster tijdens de groepsbesprekingen. De leerkrachten zorgen voor de verslaglegging ervan. Peuterondersteuningsteam Drie keer per jaar vindt er een peuterondersteuningsteam plaats op de eigen school, komend schooljaar op 13 oktober, 23 februari en 7 juni. Hierbij zijn de IB-er, beide voorschoolleidsters en de contactpersoon vanuit Thebe aanwezig. Alle peuters worden doorgesproken. Ouders hebben bij inschrijving van hun kind toestemming gegeven voor bespreking in het Peuterondersteuningsteam. Bijzonderheden worden na afloop door de voorschoolleidsters besproken met de ouders, eventueel in aanwezigheid van de intern begeleider. De IB-er bewaakt het proces van voortgang. Zij is de gespreksleidster tijdens het peuterondersteuningsteam en verzorgt de verslaglegging. Het ondersteuningsteam Drie keer per schooljaar worden de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, doorgesproken in het ondersteuningsteam. De Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 10
ondersteuningsteambijeenkomsten zijn gepland op 20 oktober (3 uur), 15 maart (2 uur) en 21 juni (3 uur). De leerkracht zorgt tijdig voor de benodigde verslaglegging en de IB-er zorgt voor verspreiding van de informatie. Het ondersteuningsteam bestaat uit de locatiedirecteur, de IB-er, de CC-er van het SBO, de orthopedagoge van de OOC groep van Delta-onderwijs en de groepsleerkracht. De IB-er zit de bijeenkomsten voor en verzorgt de notulen van de bespreking. Bovendien draagt zij zorg voor de actualisering van het leerlingendossier. Samen bespreken zij de vorderingen in de ontwikkeling van de ingebrachte leerling en geven zij suggesties voor de verdere begeleiding van de leerling. Bovendien geven zij ook adviezen met betrekking tot extern onderzoek en individuele begeleiding binnen en buiten de reguliere schooltijden. De leerkracht maakt in overleg met de IB-er een keuze welke leerlingen besproken worden en welke leerlingen schriftelijk gevolgd worden. De leerlingen met een zwaar ondersteuningsarrangement worden met de AB-er besproken en hoeven derhalve niet in het ondersteuningsteam besproken te worden. Zij worden wel schriftelijk gevolgd. Het ondersteuningsteam zorgt voor: De bewaking van de procedures binnen de school. Het afstemmen van de begeleidingsactiviteiten ten behoeve van leerlingen met extra zorg. Het bewaken van een zorgvuldige communicatie tussen alle belanghebbenden. Het bewaken van dossiervorming door middel van leerlingendossiers. De individuele ondersteuning Tutoring: De leerkrachten van groep 1/2 signaleren en geven aan welke kleuters tutoring nodig hebben. Tijdens de tutoring krijgen kleuters vooraf activiteiten rondom woordenschat uit de methode Piramide aangeboden: pre-instructie. Tutoring vindt thans 1x per week buiten de groep plaats en wordt uitgevoerd door één van onze voorschoolleidsters. Omdat uit publicaties omtrent VVE en uit de ervaringen van de leerkrachten en tutor blijkt dat de kinderen eigenlijk niet genoeg hebben aan een paar korte momenten in de week buiten de groep willen wij toe naar meer begeleiding in de groep en kleine kringactiviteiten. Groepsleerkrachten, intern begeleider en locatiedirecteur gaan kijken welke mogelijkheden er voor het schooljaar 2015-2016 zijn om de begeleiding aan de VVE kinderen zo goed mogelijk gestalte te geven. Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 11
Leerlingen met een ondersteuningsarrangement:
Wij beginnen het komende schooljaar met drie leerlingen met een zwaar ondersteuningsarrangement: twee leerlingen in groep 5 en één leerling in groep 6. Voor twee leerlingen loopt nog een aanvraagprocedure. Aan het begin van het schooljaar wordt in een overleg tussen school, ouders en ambulante begeleider besproken welke begeleiding het kind gaat krijgen en door wie de begeleiding gegeven wordt (leerkracht, IB-er, AB-er). Dit wordt vastgelegd in een begeleidingsplan. Aan de hand van dit plan stelt de IB-er een handelingsplan op. Het begeleidingsplan wordt door ouders ondertekend. Een aantal keer per jaar komt de Ambulant Begeleider van Flexinos langs om in de groep, bij de individuele begeleiding of tijdens de gymles te observeren. Daarna volgt steeds een nabespreking met groepsleerkracht en/of IB-er. Drie keer per jaar wordt er een groot overleg gepland: aan het begin, halverwege en aan het eind van het schooljaar. Hierbij zijn de Ambulant Begeleider, de ouders, de groepsleerkracht, de IB-er en eventueel externen aanwezig. Het verloop van de individuele begeleiding staat vermeld in Dotcom. Dit wordt verzorgd door de IB-er.
Leerlingen met (kenmerken van) dyslexie:
Alle citotoetsen worden tijdens de afnameperiode individueel of in een groepje buiten de klas voorgelezen aan leerlingen met (kenmerken van) dyslexie door de IB-er of een leerkracht die ondersteuning biedt. Ook bij methodegebonden toetsen kan de leerkracht mondelinge ondersteuning bieden en/of de leerling meer tijd geven de toets te maken. Ook kunnen leerlingen gebruik maken van bv. een daisyspeler (apparaat waarop gesproken leerboeken en toetsen kunnen worden afgeluisterd). Sinds januari 2015 is de gemeente waar het kind woont verantwoordelijk voor het afgeven van een beschikking zodat er een onderzoek naar dyslexie en eventuele behandeling opgestart kan worden. De gemeente Oosterhout heeft Stichting Sociale Wijkteams gemandateerd om beschikkingen af te geven voor alle specialistische hulp, ook voor onderzoek naar en behandeling van Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED). Indien op school het protocol dyslexie is gevolgd en er een vermoeden is van EED kunnen ouders via het sociale wijkteam een beschikking aanvragen voor onderzoek naar EED. Voor alle Delta-scholen geldt, dat wij met Optidakt de afspraak hebben, dat zij op school, onder schooltijd, mogen onderzoeken en behandelen. Ouders hebben de vrijheid om een ander bureau te kiezen, maar onderzoek en behandeling kan dan niet op school plaats vinden. In dat geval zijn ouders zelf verantwoordelijk voor het vervoer.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 12
Handelingsplannen Wij werken met diverse vormen van handelingsplannen: groepsplannen, individuele handelingsplannen en ontwikkelingsperspectief (OPP).
Groepsplannen
Drie keer per jaar worden er groepsplannen opgesteld (september-februarijuni). Hierbij worden de leerlingen per vakgebied in drie groepen verdeeld: groep 1 is de ‘sterke’ groep, de kinderen werken hierbij zoveel mogelijk zelfstandig en krijgen de lesstof via compacten/verrijken aangeboden; groep 2 is de ‘gemiddelde’ groep, de kinderen volgen het gewone lesprogramma; groep 3 is de ‘zwakke’ groep, de kinderen krijgen verlengde instructie en extra begeleiding tijdens de verwerking. Ook kan gedifferentieerd worden op tempo en hoeveelheid. Bij de indeling wordt gekeken naar de resultaten op de citotoetsen, de methodegeboden toetsen en de indruk van de leerkracht. Over het algemeen kan gesteld worden dat groep 1 bestaat uit kinderen met een I-score, groep 2 uit kinderen met een II- en III-score, groep 3 uit kinderen met een IV- en Vscore. Echter, behalve de resultaten spelen taakwerkhouding en concentratie ook een grote rol bij de indeling van de leerling. De keuze voor de verdeling wordt gemaakt door de leerkracht in overleg met de IB-er tijdens de groepsbesprekingen. De verslaglegging wordt gedaan door de leerkracht. Het komende schooljaar blijven wij de leerlingen, waarvan wij verwachten dat door intensievere begeleiding de leeropbrengsten verhoogd kunnen worden, extra begeleiden. Deze kinderen zullen in de groepsplannen in de groep geplaatst worden met extra of verlengde instructie.
Individuele handelingsplannen (HP)
Voor kinderen die voor een bepaald onderdeel van een vakgebied niet genoeg hebben aan de extra begeleiding die geboden wordt in ‘groep 3’ van het groepsplan wordt een individueel handelingsplan opgesteld. Dit handelingsplan heeft een looptijd van 6 weken en wordt SMART opgesteld. Na de evaluatie wordt bekeken of de leerling weer mee kan binnen het groepsplan of dat het er een nieuw individueel handelingsplan opgesteld moet worden. De verslaglegging wordt gedaan door de leerkracht. Voor een zo werkzaam mogelijke situatie voor de groepsleerkrachten proberen wij het aantal individuele handelingsplannen tot een minimum te beperken. Voor kinderen die extra zorg nodig hebben op het gebied van gedrag en/of werkhouding wordt altijd een individueel handelingsplan opgesteld. De gedragsspecialist en de intern begeleider werken hiervoor samen.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 13
Ontwikkelingsperspectief (OPP)
Een enkele keer komt het voor dat een leerling op één of meer vakgebieden een dermate grote leerachterstand heeft opgelopen, dat het niet meer haalbaar is het volledige lesprogramma t/m groep 8 aan te bieden. Voor deze kinderen wordt een OPP opgesteld. Hiervoor hebben wij het onderstaande beleidsplan opgesteld: Leerlingen met een specifieke behoefte zijn leerlingen die maximaal het eindniveau van groep 7 halen, dus maximaal vijftig van de zestig didactische leeftijdsequivalent (DLE), voor rekenen en/of begrijpend lezen, spelling en lezen. Deze leerlingen stromen op termijn uit naar het praktijkonderwijs (PRO) of het leerwegondersteunend onderwijs (LWOO). IQ 75-90 80-90+ (1)
indicatie OPP eindniveau groep 6 (40 DLE) eindniveau groep 6 voor bepaald vakgebied 90-120+ (2) eindniveau groep 7 1) specifieke stoornis-dyslexie-dyscalculie 2) sociaal-emotionele problemen
uitstroomniveau PRO/LWOO LWOO LWOO
Wanneer een leerling bij één of meer van de onderscheiden vakgebieden een achterstand oploopt van meer dan tien DLE spreken wij van een leerling met een specifieke behoefte. Voor kinderen met een specifieke behoefte wordt een OPP opgesteld. Hierin staat het eindperspectief in termen van DLE. Het eindperspectief wordt vastgesteld op basis van het IQ van de leerling (indien bekend) en/of op basis van de uitslagen van eerdere meetmomenten. Omdat er voor een betrouwbare voorspelling minimaal drie meetmomenten nodig zijn, kiezen wij ervoor om pas vanaf half groep 5 een ontwikkelingsperspectief op te stellen. Als meetmomenten hanteren wij de citoresultaten M3-E3-M4-E4-M5. Hiermee kan een leerrendementsprognose worden vastgesteld. Bij het opstellen van een OPP op een later moment in de schoolloopbaan van de leerling worden steeds de vijf laatste meetmomenten gehanteerd. Op basis van het eindperspectief en de leerrendementsprognose krijgt de leerling met een specifieke behoefte te maken met een eigen leerlijn. Een goed OPP plant de ontwikkeling van de leerling. De school heeft hierin een inspanningsverplichting. Een OPP wordt vastgesteld met de leerkracht, de intern
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 14
begeleider, de ouders en de leerling. Het wordt jaarlijks geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. Een OPP bevat de volgende informatie: 1. persoonlijke gegevens leerling 2. schoolloopbaan en HP-geschiedenis 3. talenten en interesses 4. bevorderende en belemmerende factoren 5. einddoel en tussendoelen + leerrendementprognoses 6. pedagogische doelen 7. verwijzing naar het geplande aanbod 8. organisatorische consequenties 9. didactische consequenties 10. afspraken over evaluatie Verrijkingsprogramma Voor kinderen aan wie de reguliere lesstof niet voldoende uitdaging biedt, hebben wij het verrijkingsprogramma. Als criteria om in aanmerking te komen voor het verrijkingsprogramma hanteren wij het volgende: Kinderen uit groep 5 t/m 8. Kinderen met I/I+ scores op de Citotoetsen. Kinderen die extra geprikkeld moeten worden. Kinderen die onderpresteren. Kinderen die het aankunnen om extra stof aangeboden te krijgen. Kinderen die zelfstandig kunnen werken. Kinderen die lessen in de klas kunnen missen. De beoordeling ligt bij de groepsleerkracht in overleg met de IB-er en de directie. De ouders moeten toestemming geven dat hun kind mee doet aan het verrijkingsprogramma. Het verrijkingsprogramma wordt aangeboden in de periode tussen de herfstvakantie en de meivakantie. We bieden het verrijkingsprogramma aan in drie of vier blokken van 4 tot 6 weken, waarin wisselende gastdocenten steeds een blok zullen verzorgen. Aan het begin van het schooljaar wordt het programma opgesteld, waarin er zorg gedragen wordt voor een afwisselend aanbod. Hierbij moet gedacht worden aan een taal, iets op het gebied van algemene ontwikkeling, een creatief blok, een computervaardigheid, techniek etc. Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 15
Los van ons eigen verrijkingsprogramma biedt Stichting Delta-onderwijs aan hoogbegaafde kinderen (IQ vanaf 130) uit groep 8 de ‘Plusklas’ aan. De aanmelding en selectie hiervoor alsmede de gehele organisatie worden bovenschools geregeld. Toetskalender Nieuw is de toets Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 5, Begrijpend lezen 3.0 voor groep 5, Spelling 3.0 voor groep 5, Begrijpend Luisteren voor groep 7 en Entreetoets voor groep 7. Kinderen met (kenmerken van) dyslexie maken de toets Luisteren in plaats van Begrijpend lezen. Vanaf schooljaar 2012-2013 worden deze toetsen stapsgewijs vernieuwd en wordt de naam veranderd in Begrijpend Luisteren. De toets Begrijpend Luisteren voor groep 3 hebben wij niet aangeschaft, omdat wij pas vanaf halverwege groep 4 spreken over dyslexie. Voor groep 1/2 hebben wij de webbased versie van het observatie- en registratiesysteem KIJK! aangeschaft, dat de komende twee jaar verder geïmplementeerd gaat worden. Dit schooljaar wordt deze ook voor de voorschool aangeschaft en in fases geïmplementeerd. De toetskalender is toegevoegd in bijlage 3. Netwerk interne begeleiding Jaarlijks worden er zes netwerkbijeenkomsten gepland voor de IB-ers. Binnen Delta-onderwijs zijn er twee netwerken van interne begeleiding. De Berkenhof participeert in het netwerk Noord en Centrum. De volgende basisscholen zijn daarbij aangesloten: Touwbaan, Torenschouw, Paulo Freire, Rietgors, Duizendpoot, Rubenshof, Sterrendonk, De Hobbit en De Berkenhof. Tijdens deze bijeenkomsten bespreken we relevante zaken rondom zorg en is er tijd voor intervisie. Nascholing IB-er
Gezamenlijke scholing en professionalisering vanuit Delta: -
De ontwikkelingen van passend onderwijs. Ernstige reken- en wiskunde problemen; opstellen protocol. Inzet van financiële middelen. Opstellen van groeidocumenten. Voorlichting over SEO (sociaal-emotionele ontwikkeling) binnen het LOVS. Bezoeken aan scholen voor SO (REC) en het SBO.
Individueel:
- nascholing HGPD: van groepsoverzicht tot groepsplan en OPP. Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 16
Rol van de gedragsspecialist Behalve een intern begeleider beschikken wij ook over een gedragsspecialist. Deze zal zich met name richten op de sociaal-emotionele ontwikkeling (SEO) van onze leerlingen. Haar taken zullen bestaan uit: - afnemen sociogram in groep 1 t/m 8 - uitvoeren vervolgacties naar aanleiding van uitkomsten sociogram - klassikale observaties op gebied van SEO - individuele observaties op gebied van SEO - uitvoeren vervolgacties naar aanleiding van de observaties ter ondersteuning van leerkrachten en/of leerlingen - verslaglegging in dotcomschool over ondernomen activiteiten en acties - opstellen individueel handelingsplan op gebied van SEO - analyseren ABC-lijsten gedrag en werkhouding 1x per jaar - opstellen actieplan naar aanleiding van analyse ABC-lijsten - in teamvergadering analyse ABC-lijsten bespreken met team alsmede het opgestelde actieplan - implementeren en uitwerken “touching junior” (pestzuil) - zich informeren over de ontwikkelingen op het gebied van SEO en dit terugkoppelen naar het team De gedragsspecialist voert haar taken uit in overleg met de intern begeleider.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 17
Bijlage 1: ondersteuningsprocedure in stappen Onze ondersteuningsprocedure bestaat uit een vijftal stappen. Vergeet niet de ouders in alle stappen tijdig mee te nemen. Zij moeten steeds op de hoogte gehouden worden. Stap 1:traject in de klas door de leerkracht Wij werken voor alle vakgebieden met groepsplannen, waarbij de kinderen in drie groepen verdeeld worden (zie groepsplannen blz. 11). De leerkracht bepaalt aan de hand van observaties, resultaten van methodegebonden toetsen en citotoetsen in welke groep een leerling ingedeeld wordt. Kinderen die onvoldoende resultaat behaald hebben op bovengenoemde onderdelen worden ingedeeld in groep 3, de groep die verlengde of extra instructie krijgt. Drie keer per jaar worden de groepsplannen geëvalueerd en aangepast. Heeft de extra ondersteuning die aan de leerling geboden is voldoende resultaat opgeleverd, dan bepaalt de leerkracht of de leerling in het volgende groepsplan in groep 2 gaat werken, waarbij er gewone instructie gegeven wordt, of nog in groep 3 blijft met verlengde of extra instructie. Heeft de extra ondersteuning onvoldoende resultaat opgeleverd, dan bespreekt de leerkracht de leerling met de intern begeleider, zie stap 2.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 18
Stap 2: traject met ondersteuning van intern begeleider De leerkracht bespreekt met de intern begeleider de reeds ondernomen interventies uit stap 1. Samen wordt bekeken waar de extra onderwijsbehoefte van de betreffende leerling ligt. Indien nodig komt de IB-er de leerling observeren in de klas en/of voert een aantal onderzoeken uit. Aan de hand van de resultaten van bovengenoemde acties kan een handelingsplan voor de leerling worden opgesteld, dat door de leerkracht in de klas wordt uitgevoerd. Ook kan bepaald worden dat de IB-er een korte periode individueel met de leerling werkt buiten de klas. Na een periode van zes weken worden bovengenoemde interventies geëvalueerd. Bij voldoende resultaat wordt het handelingsplan afgesloten en werkt de leerling verder via het groepsplan in de klas. Bij onvoldoende resultaat wordt het handelingsplan verlengd of wordt de leerling aangemeld voor het ondersteuningsteam, zie stap 3. Dit laatste gebeurt als de leerkracht en IB-er graag advies van externe adviseurs willen inwinnen.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 19
Stap 3: ondersteuningsteam Als zowel de interventies die de leerkracht reeds ondernomen heeft als het traject met de intern begeleider onvoldoende resultaat heeft bewerkstelligd, wordt een leerling aangemeld voor het ondersteuningsteam. Dit gebeurt nadat ouders hiervoor toestemming hebben verleend. Ouders die hun kind na 1 januari 2011 bij ons op school hebben aangemeld hebben hier op het inschrijfformulier al toestemming voor gegeven. In het ondersteuningsteam zitten behalve de leerkracht en de intern begeleider ook de locatiedirecteur, een orthopedagoge vanuit het OOC (onderwijs ondersteuningscentrum) van Delta en collegiale consultatie vanuit het SBO. In het ondersteuningsteam wordt de leerling besproken en de aanwezige externen geven advies voor verdere begeleiding en ondersteuning van de leerling aan de leerkracht. Ook worden de mogelijkheden van verder onderzoek besproken. Het ondersteuningsteam komt drie keer per jaar bij elkaar. Met de verkregen adviezen gaat de leerkracht met de leerling aan de slag. In het volgende ondersteuningsteam worden de resultaten van de interventies besproken. Hebben deze voldoende resultaat en kan de leerkracht voldoende verder met de leerling, dan wordt de leerling verder schriftelijk gevolgd in het ondersteuningsteam. Eventueel kan ook een ander advies gegeven worden bij een vervolgbespreking. Hebben de adviezen niet het beoogde resultaat en is de leerkracht handelingsverlegen dan wordt een onderzoek aangevraagd, zie stap 4.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 20
Stap 4:diagnostisch onderzoek Na overleg in het ondersteuningsteam kan besloten worden tot het aanvragen van een diagnostisch onderzoek bij het OOC. Voor aanmelding diagnostisch onderzoek is toestemming van de ouders nodig. Er kan gekozen worden voor een capaciteitenonderzoek of voor een breed onderzoek waarbij ook de sociaal-emotionele ontwikkeling bekeken wordt. De onderzoeksvraag hierbij moet gericht zijn op het opheffen van de genoemde handelingsverlegenheid van de leerkracht. De kosten van het onderzoek worden door de school betaald als de school heeft aangegeven handelingsverlegen te zijn en er voldoende middelen beschikbaar zijn. De adviezen uit het onderzoek worden besproken met de ouders, de leerkracht, de IB-er en de locatiedirecteur. Aan de hand van de gegeven adviezen wordt gekeken of de leerling binnen onze school voldoende begeleid kan worden in zijn ontwikkeling. Mocht dit niet het geval zijn dan wordt samen met de ouders gekeken welke vorm van onderwijs (SBO of SO) het meest geschikt is voor hun kind, zie stap 5. Als ouders besluiten tot het laten uitvoeren van een extern onderzoek zonder dat op school sprake is van handelingsverlegenheid, zijn de kosten van het onderzoek voor de ouders. Adviezen voortvloeiende uit een extern onderzoek worden alleen dan opgevolgd als: de school betrokken is geweest bij het formuleren van de onderzoeksvraag de school gegevens heeft kunnen aanleveren die van belang zijn voor het onderzoek het onderzoeksresultaat besproken is met de leerkracht en de IB-er door de extern adviseur zij passend zijn in het schoolbeleid de mogelijkheden binnen de schoolorganisatie deze toelaten
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 21
Stap 5: Doorverwijzen Samen met de ouders bekijken wij welke vorm van onderwijs het meest geschikt is voor hun kind als deze niet bij ons op school kan blijven. Er zijn drie mogelijkheden: - een verwijzing naar een andere reguliere basisschool (Bao-Bao) - een verwijzing naar het speciaal basisonderwijs (SBO) - een verwijzing naar het speciaal onderwijs (SO; REC)
Bao-Bao verwijzing
Als een kind om een bepaalde reden niet meer functioneert binnen onze basisschool, maar er geen indicatie is dat het kind doorverwezen moet worden naar het SBO of SO, kan er besloten worden het kind op een andere school voor regulier basisonderwijs een kans te geven. Hiertoe brengt de IB-er het kind in tijdens een IB-netwerkbijeenkomst en overlegt met IB-ers van andere scholen waar het kind geplaatst zou kunnen worden. Ook kan de directie contact opnemen met de directie van een andere school. In een gezamenlijk overleg met beide scholen en de ouders wordt dan besloten de leerling over te plaatsen van basisschool naar basisschool. De IB-er stelt samen met de groepsleerkracht een onderwijskundig rapport (OWR) op voor de nieuwe basisschool.
Verwijzing SBO zie ook passend onderwijs blz. 6
Als een kind meer begeleiding nodig heeft dan wij binnen het reguliere basisonderwijs kunnen bieden, geven wij de ouders het advies de leerling aan te melden voor het SBO. Hiertoe wordt door de school een zogenoemd “groeidocument” opgesteld. Dit wordt vervolgens met de ouders besproken en zij ondertekenen dit. Daarna wordt het kind aangemeld bij het RSV (Regionaal SamenwerkingsVerband). Het RSV stuurt de ouders vervolgens een beschikking. Bij een positieve beschikken maken ouders een afspraak voor kennismaking en aanmelding op SBO De Wissel in Oosterhout.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 22
Verwijzing SO (een school binnen het regionaal expertise centrum REC) zie ook passend onderwijs blz. 6
Er bestaan vier verschillende soorten REC-scholen, met ieder hun eigen expertise: REC1: scholen voor kinderen die blind of slechtziend zijn; REC2: scholen voor kinderen die doof of slechthorend zijn en scholen voor kinderen met ernstige spraak- en/of taalmoeilijkheden; REC3: scholen voor zeer moeilijk lerende kinderen en scholen voor kinderen met een lichamelijke handicap; REC4: scholen voor kinderen met ernstige problemen in het gedrag, met ontwikkelingsproblemen en/of psychiatrische problemen. Kinderen met één van de bovengenoemde problemen kunnen doorverwezen worden naar de REC-school/instituut gespecialiseerd in die problematiek. Hiertoe moeten de ouders hun kind aanmelden bij de commissie van indicatiestelling (CvI). Voor aanmelding CvI zorgen ouders zelf voor vulling van het leerlingendossier dat aangeleverd moet worden. De school vult daarvoor alleen het OWR in. Dit doet de IB-er samen met de groepsleerkracht. Als de ouders de beschikking ontvangen hebben maken zijzelf een afspraak met de school/instituut voor kennismaking en aanmelding. Ook kan besloten worden om het kind binnen het regulier basisonderwijs te houden. Via een “groeidocument” wordt dan bij het RSV een ondersteuningsarrangement aangevraagd, waarmee de school geldelijke middelen en hulp krijgt om het kind zo goed mogelijk te begeleiden. Zie passend onderwijs blz. 6
Doorverwijzen naar andere school
een verwijzing Bao-Bao
een verwijzing SBO De Wissel
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
een verwijzing SO: REC scholen
Pagina 23
Bijlage 2: Evaluatie ondersteuning schooljaar 2014-2015 In het algemeen kan gesteld worden dat de zorgcyclus uitgevoerd is zoals gepland. De ondersteuning aan de individuele leerling buiten de klas is het afgelopen schooljaar uitgevoerd door een leerkracht en een derdejaars studente pedagogiek en heeft met een zekere regelmaat kunnen plaatsvinden. In de weken dat er ondersteuningsteambesprekingen, groepsbesprekingen, toetsweken of studiedagen waren, is de begeleiding komen te vervallen. In dit evaluatieverslag geven we toelichting op de onderstaande onderdelen: * groepsbesprekingen * zorgteambijeenkomsten * peuterzorgteams * tutoring * begeleiding rugzakleerlingen * begeleiding leerlingen met dyslexie * citotoetsen LVS * groepsplannen, individuele handelingsplannen en OPP * (hoog)begaafdheid
Groepsbesprekingen
De groepsbesprekingen zijn drie keer gehouden, in september, maart en juni. Bij de groepsbesprekingen waren de groepsleerkracht en de IB-er/vervanger IB-er aanwezig. Steeds werden alle leerlingen van groep 1 t/m groep 8 besproken, alsmede de groepsplannen. Alle leerkrachten zorgden ervoor dat voorafgaand aan de besprekingen de actuele informatie op het gebied van cognitieve, sociaalemotionele, motorische en evt. creatieve ontwikkeling in Dotcom stond en dat de concept groepsplannen klaar waren. Behalve de individuele leerlingen is ook de groep als geheel besproken, de groepsresultaten op het gebied van citoresultaten (in februari en juni), de leerlingen die in aanmerking kwamen voor het groot zorgteam en die in aanmerking kwamen voor het verrijkingsprogramma. In Dotcom is alle informatie uit de groepsbesprekingen te vinden onder het kopje “ verslaglegging” en dan “groepsbespreking”. De groepsbesprekingen worden door zowel de leerkrachten als de IB-er als waardevol ervaren. Door het gezamenlijke overleg wordt samen tot goede ideeën, oplossingen en afspraken gekomen. Aandachtspunt is het evalueren en afsluiten van de groepsplannen. Ook het komende schooljaar werken wij met de zorgcyclus en handhaven we het drietal “zorgweken”, zie bijlage 4.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 24
Zorgteambijeenkomsten
We hebben dit schooljaar 3x een groot zorgteam gehouden. Het eerste groot zorgteam in oktober bedroeg 3 uur, het tweede in maart 2 uur en het derde in juni weer 3 uur. Door het beperkt aantal uren zorg dat wij ingekocht hebben, nl. 8 uur, is tijdsbewaking erg belangrijk. De IB-er/vervanger IB-er draagt hier zorg voor. Omdat wij al vele jaren gebruik maken van de expertise vanuit het groot zorgteam, maar ook vanuit ambulant begeleiders en doordat wij als team goed geschoold zijn, merk je dat wij als school goed in staat zijn om met een breed scala aan problematiek om te gaan. Met elkaar komen we vaak al tot goede ideeën en oplossingen. In het groot zorgteam worden dan ook alleen die kinderen besproken waar wij als team zelf niet aan uit komen, of waar wij onderzoeken of een verwijzing voor aan willen vragen. Doordat de zorg omtrent de besproken kinderen groot is, is ook de spreektijd langer geworden. Ook de voorbereiding voor de externen kost meer tijd. Voor het komende schooljaar kopen wij weer 8 uur zorg in. Met de externen is de afspraak gemaakt dat zij alleen de kinderen voorbereiden die besproken worden, niet meer de kinderen die we schriftelijk volgen. De naam die voor het komende schooljaar gehanteerd wordt, is “ondersteuningsteambijeenkomsten”.
Peuterzorgteams
Het afgelopen schooljaar hebben er drie peuterzorgteams plaatsgevonden. De voorschoolleidsters hebben de informatie van de kinderen ingevoerd in Dotcom. Hiermee is er een doorgaande lijn ontstaan van digitale verslaglegging van voorschool t/m groep 8. Peuterzorgteams worden door alle partijen als waardevol ervaren. Door tijdig te signaleren en in te grijpen kan er alert gereageerd worden op problematiek die er speelt bij deze jonge kinderen. Wel is de informatie die aangeleverd wordt hoofdzakelijk afkomstig van de voorschool. In verband met de privacy en de wensen van ouders komt er vanuit het consultatiebureau weinig informatie op voorhand naar de voorschool. Dit blijft een aandachtspunt. Het komende schooljaar zullen er weer drie peuterzorgteams plaatsvinden. Vanaf nu worden deze “peuterondersteuningsteams” genoemd. De informatie wordt door de voorschoolleidsters ingevoerd in Dotcom en verspreid door de IB-er. Dit jaar zijn de toetsgegevens van de cito peutertoetsen in Dotcom ingevoerd en bij het peuterzorgteam besproken. Het komende schooljaar wordt op de voorschool ook het observatie- en registratiesysteem KIJK! geïmplementeerd. Dit geeft een duidelijk beeld of de algehele ontwikkeling van een kind leeftijdsadequaat is.
Tutoring Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 25
Doordat dit jaar de voorschoolleidster wederom vrijwillig haar medewerking had aangeboden , heeft zij de tutoring uitgevoerd, uitgebreid met kleine kringactiviteiten. Beide activiteiten vonden buiten het klaslokaal plaats, op de gang. De groepsleerkracht heeft de verslaglegging ingevoerd in Dotcom. De leerkracht van groep 1/2 signaleert en geeft aan welke kleuters tutoring nodig hebben, in overleg met de IB-er. Voor het hele schooljaar wordt één signalering aangemaakt in Dotcom: tutoring. Daarin wordt steeds per project beschreven hoe er gewerkt is met het kind, hoe de evaluatie was per project en evt. bijzonderheden. Met name de kleine kringactiviteiten worden als zeer waardevol ervaren. De kinderen ontwikkelen zich op deze manier beter en kunnen beter voorbereid worden op de kennis en vaardigheden die nodig zijn bij de citotoetsen. Het komende schooljaar willen we dan ook kijken of we de ondersteuning aan die leerlingen die dit nodig hebben op dezelfde manier kunnen continueren.
Begeleiding rugzakleerlingen
We hadden aan het begin van dit schooljaar vier leerlingen met een leerlinggebonden budget vanuit REC 3. Een leerkracht (vervanger IB-er) heeft de begeleiding van deze leerlingen verzorgd, samen met de AB-er. Wekelijks kwam de AB-er langs om in de groep, tijdens de gymles en bij de remedial teaching (RT) te observeren of te ondersteunen. Daarna volgde steeds een nabespreking met de groepsleerkracht en/of IB-er. Overal is een duidelijke verslaglegging van gemaakt. Verder heeft de AB-er zorg gedragen voor de contacten tussen diverse behandelaars vanuit Flexinos, gezorgd voor de benodigde materialen en school op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen op het gebied van de motoriek. Ook alle groot overleggen werden goed voorbereid, voorgezeten en de verslaglegging volgde op korte termijn. Er was veel contact tussen school, ouders en AB-er. Ook het komende schooljaar werken wij met dezelfde AB-er vanuit Flexinos. Vanaf komend schooljaar spreken wij niet meer over rugzakleerlingen, maar over leerlingen die een ondersteuningsarrangement hebben. We zullen dan drie leerlingen met een ondersteuningsarrangement REC3 hebben. Voor twee leerlingen lopen de onderzoeken nog waar eventueel een ondersteuningsarrangement uit zou kunnen voortkomen. Het komende schooljaar hebben wij drie leerlingen met een ondersteuningsarrangement: -twee leerlingen uit groep 5 REC 3 -één leerling uit groep 6 REC3
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 26
Passend Onderwijs speelt de komende jaren een belangrijke rol in de begeleiding en financiële middelen voor onze zorgleerlingen. Veel is nog in ontwikkeling. Wij zullen dit nauwlettend blijven volgen. Wij hebben in het kader van passend onderwijs ons ondersteuningsprofiel opgesteld. Wij blijven kritisch kijken naar het aantal leerlingen met een ondersteuningsarrangement dat wij als school kunnen begeleiden, zeker omdat we ook leerlingen hebben die niet geïndiceerd zijn, maar wel veel zorg en aandacht vragen van de leerkracht en IB-er. Een mogelijkheid is om de uitvoerende taak in handen te leggen van bijv. een onderwijsassistent, die bekostigd wordt vanuit de ondersteuningsbudgetten.
Leerlingen met gediagnosticeerde dyslexie of met kenmerken van dyslexie
Met Opdidakt heeft Stichting Delta-onderwijs afspraken gemaakt over de begeleiding van leerlingen onder schooltijd. Leerlingen met (kenmerken van) dyslexie ondersteunen wij door het voorlezen van de (cito)toetsen. In groep 5 betreft dit twee leerlingen, net als in groep 6 en in groep 7, in groep 8 gaat het om negen leerlingen. Ook het komende schooljaar ondersteunen wij kinderen met (kenmerken van) dyslexie door het voorlezen van de citotoetsen in de beide toetsperioden (januari/februari en juni). Verder krijgen deze leerlingen meer tijd bij het maken van methodegebonden toetsen en kan ook dan de leerkracht er voor kiezen (delen van) de toets voor te lezen. Er zijn ook kinderen die werken met een daisyspeler of bv. het computerprogramma Kürzweil.
Citotoetsen uit het leerlingvolgsysteem (LVS)
De citotoetsen zijn twee keer per jaar (in januari/februari en in mei/juni) afgenomen door de eigen leerkracht in de eigen groep. De scores zijn door de leerkracht zelf ingevoerd. Voor leerlingen die een IV of V score hebben, is een foutenanalyse ingevuld. Dit jaar hebben we voor het eerst niet het aantal goede scores ingevoerd, maar de foutieve antwoorden. Hiermee kunnen wij een goede analyse krijgen van de gemaakte toetsen. Aan leerlingen met (kenmerken van) dyslexie zijn de citotoetsen voorgelezen. De cito Begrijpend lezen is voor hen vervangen door (Begrijpend) Luisteren, dit na overleg met de IB-er. De resultaten van de citotoetsen worden gebruikt voor het opstellen van de groepsplannen. De leerkrachten zijn inmiddels goed in staat de gegevens hierin in te voeren en de leerling- en groepsoverzichten te bekijken en toetsen te analyseren. Volgend schooljaar gaan we verder met het gebruik van de analyses via LOVS voor onze resultaten van opbrengsten. Toetsen CITO Dit jaar hebben wij bij de volgende toetsen de nieuwe toetsversies afgenomen: Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 27
Begrijpend Luisteren groep 6
Vernieuwde toetsen voor het komende schooljaar zijn: Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 5 Begrijpend lezen 3.0 voor groep 5 Spelling 3.0 voor groep 5 Begrijpend Luisteren groep 7 Entreetoets voor groep 7 In groep 8 worden ook dit schooljaar alle toetsen van het LOVS afgenomen en daarna wordt een oefeneindcito afgenomen. Wij nemen alle LOVS toetsen in januari nog af, omdat pas eind april de eindtoets staat gepland. We hebben voor groep 1/2 de webbased versie van het observatie- en registratiesysteem KIJK! aangeschaft, wat we in de komende twee jaar gaan implementeren. Dit komt in plaats van de kleuterobservatielijst van Piramide. Het afgelopen schooljaar hebben we KIJK! ingevuld voor alle leerlingen van groep 1. Met deze leerlingen gaan we verder met het invullen van KIJK! Bovendien vullen we KIJK! in voor de instromende leerlingen in groep 1, zodat we deze het komende schooljaar dus invullen voor groep 1 én groep 2. Ook gaan we op de voorschool werken met KIJK! Nadat onze voorschoolleidsters de cursus KIJK! gevolgd hebben, beginnen we in januari met het invullen van KIJK! voor alle nieuw instromende peuters. Dit breiden we de komende jaren uit.
Groepsplannen, individuele handelingsplannen en OPP
Dit jaar hebben we de nascholing HGPD gecontinueerd. We hebben groepsoverzichten gemaakt waarin stimulerende en belemmerende factoren vermeld stonden en de leerkrachten hebben het groepsplan HGPD voor spelling gemaakt. Het werken met groepsplannen voor alle vakgebieden hebben we dit jaar gecontinueerd. We hadden als doelstelling de beginsituatie van de individuele leerling beter in kaart te brengen om meer verdieping in de groepsplannen aan te brengen. Dit is maar ten dele gelukt. Door de groepsplannen te koppelen aan de analyses vanuit de methodegebonden toetsen en door een groepsoverzicht op te stellen met belemmerende en stimulerende factoren is er wel een beter beeld ontstaan van de problematiek die er speelt bij de individuele leerling, zowel op cognitief niveau als op sociaal-emotioneel niveau. Ook geven de groepsplannen een goed beeld van de groep in zijn geheel. Het komende schooljaar continueren we, mede in het kader van nascholing passend onderwijs, het verder opstellen van kwalitatief goede groepsplannen voor de andere vakgebieden, gaan we in op leerlijnen, schooldoelen in combinatie met het werken in kansrijke combigroepen. Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 28
Om het werken met groepsplannen ook in combinatiegroepen hanteerbaar te houden hebben wij de afspraak gemaakt om dan met twee niveaugroepen te werken in plaats van met drie niveaugroepen. Dit zorgt ervoor dat het papieren groepsplan overeenkomt met de werkelijkheid. Het afgelopen schooljaar heeft het team scholing OPP gehad vanuit het nascholingsplan passend onderwijs. Een aantal kinderen heeft ook daadwerkelijk gewerkt met een eigen OPP, wat begeleid is door de groepsleerkracht van groep 8. Het ging hierbij om één leerling uit groep 7 en twee leerlingen uit groep 8. Het komende schooljaar continueren wij het werken met OPP’s. Het werken met individuele handelingsplannen proberen wij tot een minimum te beperken. De kinderen met een rugzak werken allemaal met een individueel handelingsplan. Het komende schooljaar spreken we over leerlingen met een ondersteuningsarrangement.
*(Hoog)begaafdheid
Ons team heeft het driejaarlijkse traject hoogbegaafdheid gevolgd, waarbij drie teamleden zich hierin gespecialiseerd hebben. Behalve het verrijkingsprogramma (zie blz. 15), wat wij onze meer begaafde leerlingen van groep 5 t/m 8 aanbieden, werken wij met het hoogbegaafdheidsprotocol en bieden wij deze leerlingen de mogelijkheid om de aangeboden lesstof zelfstandiger en in hun eigen tempo te doorlopen. Voor het komende schooljaar willen wij een minder individuele en een meer algemene vorm van compacten en verrijken gaan opzetten. Deze moet aansluiten bij de leerbehoefte van de betreffende leerlingen, maar niet onevenredig veel voorbereidingstijd voor de leerkracht vergen. De huidige leermethodes spelen hier al op in door middel van “plustaken”. De IB-er zal dit traject begeleiden.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 29
Bijlage 3: Toetskalender schooljaar 2015-2016 (deze toetskalender vormt samen met de zorgcyclus één geheel) maand oktober/ november
groep
toets
door *
bijzonderheden
3 8 4 t/m 8
herfstsignalering rekenen en wiskunde AVI en DMT volgens dyslexieprotocol
leerkracht leerkracht leerkracht
na kern 3 VLL
leerkracht januari
februari
april
8 2 2 3-4-5-6-7-8 3-4-5-6-7-8 3-4-5-6-7-8 3-4-5-6-7-8 3-4-5-6-7-8 4-5-6-7-8
Drempelonderzoek taal voor kleuters rekenen voor kleuters woordenschat AVI DMT spelling rekenen en wiskunde begrijpend lezen/ Luisteren
onder voorbehoud leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht
2-3-4-5-6-7-8 1-2-3-4-5-6-7-8 8
ABC werkhoudingslijst ABC gedragslijst oefeneindcito
leerkracht leerkracht leerkracht
8 6-7
eindtoets entreetoets
leerkracht leerkracht
2 2 3-4-5-6-7 4
taal voor kleuters rekenen voor kleuters woordenschat begrijpend lezen/ Luisteren AVI DMT spelling rekenen en wiskunde
leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht
nieuw voor groep 5 nieuw voor groep 5 begrijpend lezen nieuw voor groep 5 begrijpend luisteren nieuw voor groep 7
nieuw voor groep 7
juni
3-4-5-6-7 3-4-5-6-7 3-4-5-6-7 3-4-5-6-7
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
leerkracht leerkracht leerkracht leerkracht
nieuw voor groep 5 nieuw voor groep 5
Pagina 30
Wij werken met KIJK! in de voorschool en in groep 1/2. Vanuit het observatie- en registratiesysteem KIJK! wordt geadviseerd om na zo’n drie maanden school de basisgegevens in te vullen. Na zo’n vijf maanden onderwijs kan dan de volledige KIJK! worden ingevuld. Wij vullen KIJK! op alle onderdelen in voor de nieuw instromende peuters, voor de leerlingen in groep 1 en voor de leerlingen van groep 2. Peutertoetsen Bij de voorschool nemen wij de toetsen “Taal voor peuters” en “Rekenen voor peuters” af. Dit gebeurt individueel door één van de voorschoolleidsters op het moment dat een kind 3 jaar is en nogmaals als hij/zij 3 jaar en 6 maanden is.
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 31
Bijlage 4: zorgcyclus schooljaar 2015-2016 (deze zorgcyclus vormt samen met de toetskalender één geheel) Week 36 (31 augustus): eerste schooldag De leerkrachten gaan gedurende vier weken werken met de “kapstok”groepsplannen, zoals die aangeleverd zijn door de leerkracht van vorig jaar. Week 39: (21 t/m 25 september): zorgweek In deze week worden er geen vergaderingen of afspraken gepland. De leerkrachten hebben de tijd om alles op het gebied van “zorg” uit te werken en voor te bereiden. Week 40 (v.a.28 september): eerste groepsbespreking Alle leerlingen worden doorgesproken en de groepsplannen waarmee de leerkracht dit schooljaar van start gegaan is, worden waar nodig aangepast. Er wordt een keuze gemaakt welke kinderen aangemeld worden voor het eerste ondersteuningsteam en welke kinderen aan het verrijkingsprogramma gaan deelnemen. Week 42 (13 oktober): eerste peuterondersteuningsteam Alle kinderen van de voorschool worden doorgesproken. Aanwezig bij dit overleg zijn de beide voorschoolleidsters, de IB-er en een vertegenwoordiger van Thebe. Week 43 (20 oktober): eerste ondersteuningsteam van 3 uur Tijdens de eerste groepsbespreking is een keuze gemaakt welke kinderen besproken worden in het ondersteuningsteam. De leerkracht levert zoveel mogelijk relevante informatie en toetsgegevens aan, de hulpvraag wordt duidelijk geformuleerd. Alle informatie staat uiterlijk tien dagen voor de bespreking in Dotcom (10 oktober). Voor nieuw ingebrachte leerlingen tekenen de ouders een toestemmingsbrief als ze dit nog niet gedaan hebben op het inschrijfformulier. Ouders worden tijdens de eerste oudergesprekken geïnformeerd over hetgeen besproken is in het ondersteuningsteam. Week 47 (19 november): eerste rapport mee naar huis De kinderen van groep 3 t/m 8 krijgen hun eerste rapport. De leerkracht houdt met alle kinderen individueel een kort ‘leerlingengesprek’ om het rapport toe te lichten. Het rapport gaat in de middag mee naar huis. Week 48 (23 en 24 november): eerste oudergesprekken Bij voorkeur worden op maandagavond de broertjes en zusjes ingepland en op dinsdagavond de overige kinderen. De IB-er is op verzoek van de leerkracht of Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 32
van ouders aanwezig bij het gesprek. Worden er afspraken gemaakt tijdens het oudergesprek, dan moet het oudergesprekformulier ingevuld worden dat door de ouders en leerkracht ondertekend wordt. Week 2 en 3 (11 t/m 22 januari): invullen ABC lijsten Leerkrachten vullen de ABC lijsten gedrag en werkhouding in. De gedragsspecialiste analyseert deze lijsten. Week 2 en 3 (11 t/m 22 januari): afname van alle citotoetsen De citotoetsen M van de periode januari/februari worden afgenomen. Aan alle kinderen met (kenmerken van) dyslexie worden de toetsen voorgelezen; deze kinderen maken de cito (Begrijpend) Luisteren i.p.v. Begrijpend lezen. Zie verder de toetskalender. De resultaten moeten voor de tweede groepsbespreking ingevoerd zijn in Dotcom. Week 4 (25 t/m 29 januari): zorgweek In deze week worden er geen vergaderingen of afspraken gepland. De leerkrachten hebben de tijd om alles op het gebied van “zorg” uit te werken en voor te bereiden. Week 5 (v.a. 1 februari): tweede groepsbespreking Alle leerlingen worden doorgesproken en de groepsplannen voor de tweede periode worden opgesteld. De uitslagen van de citotoetsen worden hierin meegenomen. De groepsplannen uit de eerste periode worden geëvalueerd en afgesloten in Dotcom. Er wordt een keuze gemaakt welke kinderen in het tweede ondersteuningsteam schriftelijk gevolgd worden, besproken worden, nieuw aangemeld worden of kunnen worden afgemeld. Week 8 (23 en 25 februari): adviesgesprekken groep 8 Het advies dat de kinderen meekrijgen is opgesteld na overleg tussen de leerkracht van groep 8, de leerkracht die de kinderen vorig jaar in de groep had, de IB-er en de locatiedirecteur. Week 8 23 februari): tweede peuterondersteuningsteam Alle kinderen van de voorschool worden doorgesproken. Aanwezig bij dit overleg zijn de beide voorschoolleidsters, de IB-er en een vertegenwoordiger van Thebe. Week 11 (15 maart): tweede ondersteuningsteam van 2 uur Tijdens de tweede groepsbespreking is een keuze gemaakt welke kinderen in het ondersteuningsteam besproken worden, schriftelijk worden gevolgd, nieuw worden aangemeld of worden afgemeld. De leerkracht levert zoveel mogelijk Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 33
relevante informatie en alle toetsgegevens aan, de hulpvraag wordt duidelijk geformuleerd. Alle informatie staat uiterlijk tien dagen voor de bespreking in Dotcom (5 maart). Voor nieuw ingebrachte leerlingen tekenen de ouders een toestemmingsbrief als ze dit nog niet gedaan hebben op het inschrijfformulier. Ouders worden tijdens de tweede oudergesprekken geïnformeerd over hetgeen besproken is in het ondersteuningsteam. Week 13 (31 maart): tweede rapport mee naar huis De kinderen van groep 3 t/m 8 krijgen hun tweede rapport. De leerkracht houdt met alle kinderen individueel een kort ‘leerlingengesprek’ om het rapport toe te lichten. Het rapport gaat in de middag mee naar huis. Week 14 (4 en 5 april): tweede oudergesprekken Bij voorkeur worden op maandagavond de broertjes en zusjes ingepland en op dinsdagavond de overige kinderen. De IB-er is op verzoek van de leerkracht of ouders aanwezig bij het gesprek. Worden er afspraken gemaakt tijdens het oudergesprek, dan moet het oudergesprekformulier ingevuld worden dat door de ouders en leerkracht ondertekend wordt. Week 14 t/m 16 (4 april t/m 21 april): entreetoets voor groep 6 en groep 7 In maximaal 2 weken wordt de entreetoets afgenomen. Voor kinderen met (kenmerken van) dyslexie is er een CD-versie. Week 16 (19, 20 en 21 april): Eindtoets CITO groep 8 Week 23 en 24 (6 juni t/m 16 juni): afname van alle citotoetsen De citotoetsen E van de periode juni worden afgenomen. Aan alle kinderen met (kenmerken van) dyslexie worden de toetsen voorgelezen; deze kinderen maken de cito Begrijpend Luisteren i.p.v. Begrijpend lezen (groep 4). Zie verder de toetskalender. De resultaten moeten voor de derde groepsbespreking ingevoerd zijn in Dotcom. Week 23: derde peuterondersteuningsteam Alle kinderen van de voorschool worden doorgesproken. Aanwezig bij dit overleg zijn de beide voorschoolleidsters, de IB-er en een vertegenwoordiger van Thebe. Week 25 (21 juni): derde ondersteuningsteam van 3 uur De leerkracht levert zoveel mogelijk relevante informatie en alle reeds beschikbare toetsgegevens aan, de hulpvraag wordt duidelijk geformuleerd. Alle kinderen die dit schooljaar besproken zijn, worden geëvalueerd. Alle informatie staat uiterlijk tien dagen voor de bespreking in Dotcom (11 juni). Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 34
Week 26 (27 juni t/m 1 juli): zorgweek In deze week worden er geen vergaderingen of afspraken gepland. De leerkrachten hebben de tijd om alles op het gebied van “zorg” uit te werken en voor te bereiden. De gegevens van de citotoetsen worden in Dotcom ingevoerd. Week 27 (v.a. 4 juli): derde groepsbespreking Alle leerlingen worden doorgesproken. De tweede groepsplannen worden geëvalueerd en afgesloten in Dotcom. De derde groepsplannen worden opgesteld (zgn. raamwerkplannen). Deze vormen de kapstok waarmee de leerkracht in het nieuwe schooljaar kan gaan werken. De uitslagen van de citotoetsen worden hierin meegenomen. Week 28 (11 en 12 juli): derde oudergesprekken Bij voorkeur worden op maandagavond de broertjes en zusjes ingepland en op dinsdagavond de overige kinderen. De IB-er is op verzoek van de leerkracht of ouders aanwezig bij het gesprek. Worden er afspraken gemaakt tijdens het oudergesprek, dan moet het oudergesprekformulier ingevuld worden dat door de ouders en leerkracht ondertekend wordt. Bij groep 6 en groep 7 worden de resultaten van de entreetoetsen besproken. Week 29 (20 juli): derde rapport ophalen
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 35
Bijlage 5: lijst met belangrijke data
Peuterondersteuningsteam: 13 oktober 2015 23 februari 2016 7 juni 2016
Ondersteuningsteam: 20 oktober 2015 van 13.30-16.30 uur 15 maart 2016 van 13.30-15.30 uur 21 juni 2016 van 9.00-12.00 uur
IB-netwerkbijeenkomst: 22 september 2015 3 november 2015 12 januari 2016 8 maart 2016 17 mei 2016 21 juni 2016
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 36
Bijlage 6: afkortingenlijst AB-er AVI Bao-bao verwijzing CC-er CTLV DLE DMT Dotcomschool EED ERWD EOT Flexinos HGPD HP IB-er IH-er IOT IQ LVS LOVS LWOO OPP OOC Optidakt OWR PAB PCL RSV PRO REC RT SBO Seo SO SVIB Thebe
Ambulant begeleider Analyse van Individualiseringsvormen Verwijzing van basisschool naar basisschool Collegiale consultatiegever Commissie toelaatbaarheidsverklaring Didactische leeftijdsequivalent Drie minuten toets school administratiesysteem ernstige enkelvoudige dyslexie ernstige reken- en wiskundeproblemen en dyscalculie extern ondersteuningsteam dienst Ambulante Begeleiding vanuit REC 3 (motoriek) Handelingsgerichte procesdiagnostiek Handelingsplan Intern begeleider Individueel hulpverlener Intern ondersteuningsteam Intelligentiequotiënt Leerlingvolgsysteem Leerling- en onderwijsvolgsysteem Leerweg ondersteunend onderwijs Ontwikkelingsperspectief Onderwijs ondersteuningscentrum Optidakt levert professionele zorg op het gebied van dyslexie-onderzoek en –behandeling Onderwijskundig rapport Preventieve ambulante begeleiding Permanente Commissie Leerlingenzorg Regionaal SamenwerkingsVerband Praktijkonderwijs Regionaal Expertise Centrum Remedial Teacher/Teaching Speciaal basisonderwijs Sociaal emotionele ontwikkeling Speciaal onderwijs School Interactie Video Begeleiding een zorginstelling
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 37
Veilig Thuis VVE
samenvoeging van AMK (Advies- en meldpunt kindermishandeling) en SHG (Steunpunt Huiselijk Geweld) Voor- en vroegschoolse educatie
Schoolspecifiek ondersteuningsplan 2015-2016 KBS De Berkenhof
Pagina 38