Scholing op de Participatie ladder

Scholing op de Participatieladder November 2009

Scholing op de Participatieladder

www.mboraad.nl

Colofon Titel Scholing op de Participatieladder Tekst Henny Ketelaar, Mee & Ander, ‘s-Hertogenbosch Ontwerp en druk Drukkerij Libertas, Bunnik Traffic en Productie MBO Raad, De Bilt In opdracht van Mieke de Haan, MBO Raad, De Bilt Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van teksten alleen met bronvermelding. © MBO Raad, november 2009

www.mboraad.nl

De participatieladder Gemeenten hebben als taak om de participatie van hun inwoners te bevorderen. Met de Wet Werk en Bestand (WWB), de Wet Inburgering (WI), de Wet Participatiebudget, de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben gemeenten de wettelijke kaders én budgetten om mensen in de samenleving mee te laten doen, in het bijzonder mensen in een kwetsbare positie. Maar in hoeverre lukt dat hen ook? In opdracht van twaalf gemeenten en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft Regioplan de participatie ladder ontwikkeld (http://www.participatieladder.nl/pages/content.php?page=8). Met deze ladder kunnen gemeenten de mate van participatie van hun inwoners in beeld brengen en de effectiviteit van hun participatiebeleid meten. De participatieladder bestaat uit zes treden, van een teruggetrokken, geïsoleerd bestaan (trede 1) tot participatie door middel van betaald werk (trede 6).

Veel gemeenten zullen deze participatieladder – of een variant daarop – als leidraad voor hun participatiebeleid gebruiken. Gemeenten zullen diensten en producten inkopen aan de hand van de participatieladder. Met deze digitale brochure ‘Scholing op de Participatieladder’ wil de MBO Raad aan roc’s een handreiking bieden om hun opleidingen cursusaanbod af te stemmen op de participatieladder.

3


Scholing als participatie-instrument Gemeenten zullen in toenemende mate de participatieladder gebruiken als instrument om de participatie van mensen te bevorderen. Het doel hierbij is om mensen maximaal te laten participeren: op de voor hen hoogst haalbare trede van de ladder. Scholing is een belangrijk instrument om de participatie van mensen te bevorderen. Met scholing en opleiding kunnen mensen op de participatieladder stijgen of ze kunnen steviger op hun sport van de ladder komen te staan. Scholing staat daarbij niet op zichzelf: het is een participatie-instrument dat verbonden moet worden met andere participatievormen zoals werk, vrijwilligerswerk of activiteiten in een wijk. Daarom zullen roc’s steeds meer samen moeten werken met andere partijen, zoals welzijnsinstellingen, vrijwilligersorganisaties en sociale werkvoorziening. In deze handreiking worden per trede van de participatieladder voorbeelden gegeven van opleidingen/cursussen die een roc aan de gemeente en andere lokale partijen kan aanbieden. Als het doel is om mensen steviger op ‘hun’ trede van de ladder te laten staan (zonder terug te vallen op lagere tredes), kan een roc scholing aanbieden die bij de desbetreffende trede wordt genoemd, eventueel aangevuld met scholing uit traptreden daaronder. Als het doel is om mensen op de participatieladder te laten stijgen, kan een roc scholing aanbieden die bij hogere traptreden is opgenomen, eventueel aangevuld met scholing uit lagere traptreden. Want ook voor iemand met een betaalde baan kan het zinvol zijn zijn/haar basisvaardigheden te versterken en ook iemand met een betaalde baan kan vrijwilliger worden. Tot slot zijn in de laatste tabel aanvullende instrumenten/activiteiten opgenomen die roc’s kunnen inzetten om bijvoorbeeld de potentie van mensen in kaart te brengen en professionals te ondersteunen. Bij alle voorbeelden van scholing is aangegeven welke partijen als opdrachtgever en/of samenwerkingspartner kunnen optreden. Denk aan de afdeling Werk & Inkomen van de gemeente, een woningbouwcorporatie of een welzijnsinstelling.

De route Om de participatie van mensen daadwerkelijk te bevorderen, is maatwerk nodig: inzetten van participatie-instrumenten die aansluiten bij de mogelijkheden en het perspectief van mensen. Bij elke individuele deelnemer of groep deelnemers zal een roc dus een passend scholingstraject moeten ontwikkelen. Welk traject dat is, kan via de volgende stappen worden vastgesteld: 1. Bepalen doelgroep (individuele deelnemer of groep deelnemers) in samenspraak met de samenwerkingspartner/ opdrachtgever: welke doelgroep is dit en op welke trede van de ladder bevinden deze mensen zich? 2. Bepalen vraag en potentie van de doelgroep (in overleg met de doelgroep): welke competenties hebben deze mensen, wat is voor hen haalbaar, naar welk perspectief (traptrede) willen ze toewerken en welke competenties horen daarbij? 3. Bepalen randvoorwaarden: wanneer heeft de doelgroep tijd om te leren, wat is hun belastbaarheid, is kinderopvang nodig, …? 4. Bepalen opleidingsprogramma: hoeveel uur duurt de cursus, welke methodiek hanteren we, waar voeren we de cursus uit, passen we EVC toe, …? 5. Bepalen opleidingskosten, voor zowel deelnemer als opdrachtgever. 6. Bepalen bekostigingsmogelijkheden (afhankelijk van opdrachtgever en samenwerkingspartners). 7. Bepalen vergoedingen en tegemoetkomingen van de opleidingskosten: a. voor opdrachtgever; b. voor de deelnemer. De opdrachtgever zal vaak de afdeling Werk & Inkomen van de gemeente zijn, maar het kan bijvoorbeeld ook een welzijnsorganisatie, UWV WERKbedrijf of woningbouwcorporatie zijn. Voor de bepaling van de bekostigingsmogelijk heden en vergoedingen (stappen 6 en 7) kan de ‘Routekaart naar een (start)kwalificatie’ worden benut, zie http://www.mboraad.nl/data/uploads/20091326-MBO%20routewijzer.pdf.

4


Treden van de ladder

5


Treden van de

Doelgroepen

Voorbeelden van opleidingen/cursussen

ladder Trede

Mogelijke opdrachtgevers of samenwerkingspartners

6

Betaald werk

Mensen met betaald werk zonder

Scholing in combinatie met betaald werk

ondersteuning (dus zonder

1. Werkgerelateerde scholing in aansluiting op

aanvullende uitkering of zonder

een betaalde baan, zoals een training ‘Werk en

inzet van een gemeentelijk

Communicatie’ of ‘Assertiviteit op het Werk’.

participatie-instrument)

Werkgevers, O&O-fondsen.2

2. Scholing van basisvaardigheden, zoals

• Mensen met een arbeidscontract.

computervaardigheden en de Nederlandse

• Mensen met een arbeidscontract

taal.

Werkgevers, O&O-fondsen.

1

die met ontslag worden bedreigd. 3. Leren op de werkvloer: reflectie, praktijk • Zzp’ers. • Ondernemers. • Stagiairs met stagevergoeding zonder aanvullende uitkering. • Mantelzorgers die worden betaald via het PRB. Trede

5

opdrachten, feedback, vaktaal NT2, etc. 4. Arbeidsmarktgerichte scholing voor een eventuele toekomstige functie. zoals een cursus Ondernemersvaardigheden

ondersteuning (dus met een

ondersteuning

Betaald werk

aanvullende uitkering of met inzet 1. Werkgerelateerde scholing in aansluiting op

met onder

van een gemeentelijk participatie-

een betaalde baan met ondersteuning:

steuning

instrument, educatie, jobcoach,

communicatie, vakvaardigheden, vaktaal NT2,

etc.)

etc.

werken). • Werknemers die worden begeleid

2. Leren op de werkvloer: reflectie, praktijk 3. Scholing algemene competenties/basisvaarbaan: deeltijd VAVO, lezen/schrijven, rekenen, computervaardigheden, etc.

ontvangt. • Werknemers die een educatieaanbod volgen. • Parttime werknemers met een aanvullende uitkering. • Zzp’ers/ondernemers met

SW, W&I, UWV, werkgevers. SW, W&I, UWV, werkgevers.

digheden in combinatie met een betaalde

externe ondersteuner. gever een loonkostensubsidie

SW, W&I, UWV, werkgevers.

opdrachten, feedback, vaktaal NT2, etc.

door een jobcoach of andere • Werknemers voor wie de werk-

Zzp’er/ondernemer, UWV.

of ‘Vraaggericht werken’. Scholing in combinatie met betaald werk met

(intern, gedetacheerd, begeleid

UWV, O&O-fondsen.

5. Scholing in aansluiting op ondernemerschap,

Mensen met betaald werk met

• Mensen met een wsw-indicatie

Werkgevers, O&O-fondsen.

4. Arbeidsmarktgerichte scholing voor een even- UWV, werkgevers, W&I. tuele toekomstige functie voor werknemers die met werkloosheid worden bedreigd. 5. Scholing in aansluiting op ondernemerschap.

UWV, W&I.

6. Bbl-opleiding in combinatie met een betaalde

SW, werkgevers, W&I, UWV.

baan. 7. Inburgerings- of NT2-traject in combinatie met W&I, SW, werkgevers. een betaalde baan.

aanvullende uitkering. • Stagiairs met stagevergoeding en aanvullende uitkering. • Inburgeraars met een betaalde baan.

1

2

6

Een werknemer die zijn/haar basisvaardigheden versterkt via een educatie-aanbod dat door de gemeente wordt gefinancierd, staat automatisch op trede 5 van de ladder. Een laaggeletterde werknemer die leert lezen en schrijven , staat daardoor lager op de ladder dan een laaggeletterde werknemer die dit niet leert. W&I = gemeentelijke afdeling voor Werk en Inkomen, SW = Sociale Werkvoorziening, WonCor = Woningbouwcorporatie, ZorgOrg = AWBZ-gefinancierde instellingen, WelzOrg = Welzijnsorganisatie, VrijwOrg = Vrijwilligersorganisatie.


Treden van de

Doelgroepen


ladder Trede


4

Onbetaald werk

Mensen met onbetaald werk

Scholing in combinatie met onbetaald werk

• Mensen die werken met behoud

1. Arbeidsmarktgerichte/werkgerelateerde

van uitkering. • Inburgeraars die een duaal inburgeringstraject (met werkcomponent) volgen. • Werkzoekenden die werkervaring opdoen/stage volgen. • Vrijwilligers die minimaal 1x per week contact hebben. • Mensen die een voltijd opleiding

W&I, SW, UWV.

scholing in aansluiting op stage/werkervaringsplek/participatiebaan: communicatie, vakvaardigheden, vaktaal NT2, etc. 2. Leren op de werkvloer (bij onbetaald werk):

W&I, SW, UWV, VrijwOrg.

reflectie, praktijkopdrachten, feedback, vaktaal NT2, etc. 3. Scholing algemene competenties in combi-


natie met stage/werkervaring/participatiebaan/vrijwilligerswerk: deeltijd VAVO, lezen/

of geïntegreerd traject volgen met

schrijven, rekenen, computervaardigheden,

stage.

etc. 4. Bbl-opleiding met onbetaald werk.


5. Toeleidingstraject/voorschakeltraject naar

W&I, SW, UWV.

een bbl-opleiding op niveau 2 of hoger. 6. Voltijds mbo-opleiding (bol) met stage

W&I, SW.

7. Intensieve (vak)opleiding met stage, ter

W&I, UWV.

voorbereiding op betaald werk. 8. Inburgeringscursus of NT2-traject richting

W&I.

staatsexamen in aansluiting op onbetaald werk/(taal)stage. 9. NT2 op werkvloer in aansluiting op


onbetaald werk. 10. Algemene scholing ter verkrijgen van een

W&I, UWV.

betaalde baan: arbeidsoriëntatie, sollicitatietraining, communicatie, etc. 11. Trainingen/cursussen voor vrijwilligers:

W&I, VrijwOrg.

gastheer/gastvrouw, ouderenadviseurs, taal coaches, ambassadeurs alfabetisering, etc. 12. Leerwerkplekken in de wijk (buurtrestaurant, W&I, SW, WonCor, UWV. wijkzorg, klussendienst, wijkhotel, buurtcafé, buurtconciërges, …).

7


Treden van de

Doelgroepen


ladder Trede


3

Deelname aan georganiseerde activiteiten

Mensen die deelnemen aan

Scholing als ‘georganiseerde groepsactiviteit’

georganiseerde activiteiten

1. Langerdurende scholing algemene

• Vrijwilligers die minder dan 1x per week contact hebben. • Aankomend vrijwilligers. • Werkzoekenden die (nog) geen werkervaring opdoen. • Inburgeraars met een traject zonder werk/stage. • Mensen met een handicap of

competenties/basisvaardigheden: VAVO, lezen/schrijven, rekenen, computer vaardigheden, etc. 2. Toeleidingstraject/voorschakeltraject naar

W&I, SW.

een bbl-opleiding op niveau 1. 3. Inburgeringscursus of NT2-traject richting

W&I.

staatsexamen. 4. Algemene scholing ter verkrijgen van een

chronische ziekte zonder werk, die

betaalde baan: arbeidsoriëntatie, sollicitatie

meedoen aan georganiseerde

training, communicatie, styling & presentatie,

activiteiten.

etc.

• Mensen/wijkbewoners zonder

W&I, SW.

5. Trainingen/cursussen voor (aankomend)

werk (waaronder gepensio

vrijwilligers: oriëntatie op vrijwilligerswerk of

neerden, WAO’ers en nuggers), die

cursussen voor specifieke functies (gastheer/

wel meedoen aan georganiseerde

gastvrouw, ouderenadviseurs, taalcoaches,

activiteiten.

ambassadeurs alfabetisering, etc.). 6. Trainingen/cursussen voor (aankomend)

W&I, UWV.

W&I, VrijwOrg.

W&I, WelzOrg, WonCor,

vrijwilligers: oriëntatie op vrijwilligerswerk in VrijwOrg.

wijk of dorp of cursussen voor specifieke functies (activiteitenbegeleiders, leden bewonersvereniging, buurtvaders, wijk bewoners die een wijkkrant willen uitbrengen, etc.). 7. Scholing basisvaardigheden gekoppeld aan dagbesteding voor mensen met een handicap.

8


ZorgOrg.

Treden van de

Doelgroepen


ladder

of samenwerkingspartners

2

Mensen met sociale contacten

Scholing ter bevordering van sociale

buiten de deur

contacten buiten de deur

Sociale contac-

• Mensen met een handicap of

1. Kortdurende scholing algemene competen-

Trede

Mogelijke opdrachtgevers

ten buiten de

(chronische) ziekte zonder werk,

ties/basisvaardigheden: computervaardig

deur

die zelfstandig of in een woon-

heden, communicatie, omgaan met geld,

voorziening wonen, en die activi-

omgaan met instanties, etc.

teiten buitenshuis ondernemen

2. Korte cursussen specifieke basisvaar-

(sport, dagbesteding, bezoek

digheden in een wijk/dorp: opvoeding,

vrienden, etc.).

leggen sociale contacten, budgetteren, uw

• Mensen/wijkbewoners zonder

en formulieren, etc. gekoppeld aan activiteit

huis ondernemen (sport, kerk

van andere organisatie (welzijnsinstelling,

bezoek, volkstuin, etc.), waaronder

woningbouwcorporatie, basisschool).

nuggers. • Mantelzorgers voor anderen dan familie of huisgenoten.

Diverse.

kind op internet, ouderparticipatie, papieren

werk, die wel activiteiten buitens-

gepensioneerden, WAO’ers en

W&I, WelzOrg.

3. Vrijblijvende scholingsvormen in de wijk: computerinloop, inlooplessen Nederlands,

W&I, WMO, WelzOrg, WonCor.

begeleid ‘proathuus’, etc. 4. Scholing als trekker (lokkertje) voor mensen

WMO, WelzOrg, WonCor.

om actiever te worden: naailessen, kooklessen, k lussen in huis, etc. 5. Korte cursussen voor mensen met een

WMO, WelzOrg, ZorgOrg.

handicap, zoals een cursus ‘Omgaan met digitale apparaten’ of een mobiliteitstraining. 6. Korte cursussen voor senioren, zoals een

WMO, WelzOrg, ZorgOrg.

geheugentraining of een cursus rondom digitale apparaten of gezondheid. 7. Scholing basisvaardigheden gekoppeld aan

ZorgOrg.

dagbesteding voor mensen met een handicap.

Trede

1

Geïsoleerd

Mensen in een geïsoleerde positie Scholing voor mensen in een geïsoleerde • Mensen met een handicap of

positie3

(chronische) ziekte zonder werk en 1. E-learning: cursussen/opleidingen via zonder sociale contacten. • Mensen/wijkbewoners zonder werk (waaronder gepensioneerden, WAO’ers en nuggers) en zonder sociale contacten.

W&I, WMO.

internet, leren op afstand. 2. Educatieve televisie: leren via de TV en werkboeken thuis. 3. Les aan huis (taalmaatje, individueel les, Taal aan Huis).

Overheden, omroepen, WMO. W&I, WonCor, WelzOrg, WMO.

• Mantelzorgers voor familie of huisgenoten, zonder sociale contacten.

3

9

Om mensen te verleiden om uit hun geïsoleerde positie te komen, kunnen de scholingsinstrumenten uit trede 2 worden ingezet, eventueel voorafgegaan door bijvoorbeeld een keukentafelgesprek over wensen en behoeften (zie hierna bij de ‘Ondersteunende activiteiten’). Bij trede 1 zijn alleen de scholingsmogelijkheden genoemd voor mensen die (nog) niet in staat zijn zich onder de mensen te begeven, maar wel iets willen leren.


Treden van de

Doelgroepen


ladder


Ondersteunende De verschillende doelgroepen

Aanvullende activiteiten, in aansluiting op

activiteiten

scholing of als opstap voor scholing

zoals genoemd bij de traptreden

1.

Intake: vaststellen competenties, leervermo- W&I, UWV, werkgevers. gen/groeipotentieel, bepalen ontbrekende competenties en/of vaststellen eventuele randvoorwaarden.

2.

Ontwikkelgesprekken met werknemers of

W&I, UWV, werkgevers.

werkzoekenden, begeleiding bij het opstellen van persoonlijke ontwikkel plannen. 3.

Individuele of groepsgewijze ‘vraagverhel-

W&I, UWV, WonCor, VrijwOrg,

dering’ (wat wilt u leren?): keukentafel

ZorgOrg.

gesprekken, weer leren loket, themabijeenkomsten, interviews, wijkavonden, etc. 4.

Begeleiding bij samenstelling portfolio.

W&I, UWV.

5.

Uitvoeren procedure voor Ervaringsprofiel

W&I, UWV.

of Ervaringscertificaat. 6.

Afnemen van een ‘talentenscan’, interesses- Diverse. test, etc.

7.

Stagebegeleiding.

W&I, UWV.

8.

Nazorgactiviteiten: coaching, begeleiding

Diverse.

bij toepassing kennis in de praktijk, terugkombijeenkomsten. 9.

Ontwikkeling taalbeleid in het mbo.

Activiteiten voor Professionals die rechtstreeks

Activiteiten voor professionals die

professionals

contact hebben met de (potenti-

(potentiële) cursisten begeleiden

ële) cursisten (frontliners)

1. Workshop herkenning laaggeletterdheid en

• Werk-, praktijk- en stagebegeleiders. • Consulenten van de afdeling Werk & Inkomen. • Werkcoaches van UWV WERK bedrijf. • Consulenten van re-integratie bedrijven. • Wijkbeheerders/woonconsulenten van een woningbouwcorporatie • Welzijnswerkers, maatschappelijk werkers en hulpverleners. • Begeleiders van mensen met een handicap of (chronische) ziekte. • Inburgeringsconsulenten. • Begeleiders/coördinatoren van vrijwilligers.

10


bespreekbaar maken. 2. Workshop in aansluiting op een bepaalde

Roc mbo.

W&I, WelzOrg, WonCor, werkgevers. Diverse.

cursus, speciaal voor de begeleiders van de cursisten. 3. Training voor werkgevers rondom stage

Werkgevers, SW.

begeleiding, leren op de werkvloer, taal op de werkvloer, o.i.d. 4. Training voor professionals rondom ‘omgaan met de doelgroep’: empowerment, communicatie, anderstaligen, etc.

Diverse.

Treden van de

Doelgroepen


ladder


Wervingsacties

De verschillende doelgroepen

Activiteiten om cursisten te werven

zoals genoemd bij de traptreden

1.

Wervingsacties in samenwerking met de

Diverse.

professionals/vrijwilligers die in direct contact staan met de potentiële cursisten. 2.

Algemene PR via lokale/regionale media:

Lokale/regionale media.

TV, radio, kabelkrant, weekbladen, kranten, wijkkrantjes. 3.

Gerichte PR op plaatsen waar de potentiële

Afhankelijk van doelgroep.

cursisten veel komen. 4.

Wervingsacties onder huidige cursisten: stimuleren doorstroom naar nieuwe cursus en werving nieuwe cursisten door huidige cursisten.

11


Roc educatie/inburgering.

Achtergrond informatie

12


Re-integratie naar betaald werk Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de re-integratie van werkzoekenden met een gemeentelijke uitkering (WWB, Anw, IOAW en IOAZ), jongeren met een leerwerkplicht en niet-uitkeringsgerechtigden (nuggers). UWV WERKbedrijf is verantwoordelijk voor de re-integratie van mensen met een WW-, WIA- of Wajonguitkering. Voor de re-integratie van hun cliënten kopen UWV en gemeenten re-integratiediensten in bij re-integratiebedrijven, waaronder roc’s. Voor de uitvoering van de re-integratie ontvangen gemeente van het Rijk een Participatiebudget. Naast deze werkzoekenden zijn er mensen met een fysieke, verstandelijke of psychische beperking, die niet op een reguliere arbeidsplek kunnen werken, maar wel op een aangepaste werkplek. Deze mensen komen in aanmerking voor een indicatie in het kader van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een passende arbeidsplaats voor mensen met een wsw-indicatie. Vaak komen deze mensen in dienst van een SW-bedrijf, waar zij in een beschermde omgeving kunnen werken of van waaruit ze worden gedetacheerd (individueel of als groep) bij een andere organisatie. Het hoogste doel is dat wsw’ers – met extra begeleiding – bij een reguliere werkgever aan de slag gaan (begeleid werken), waarbij de werkgever in aanmerking komt voor een loonkostensubsidie. Voor de uitvoering van de Wsw ontvangen gemeenten een budget van het Rijk op grond van het aantal wsw’ers. Daarnaast ontvangen de gemeenten extra geld voor elke wsw’er die bij een reguliere werkgever werkt. Een deel van de werkzoekenden komt voor hun eigen re-integratie in aanmerking voor een eigen budget: •

een persoonlijk/persoonsgebonden re-integratiebudget (PRB), voor WWB-cliënten;

•

een individuele re-integratieovereenkomst (IRO), voor cliënten van UWV WERKbedrijf;

•

persoongebonden budget (PGB), voor begeleid werken van wsw’ers;

In dat geval zijn zij zelf de opdrachtgever van hun eigen traject. Meestal worden deze mensen hierbij begeleid door een re-integratiebedrijf.

Inburgering De kern van de Wet Inburgering (WI) is de inburgeringsplicht, die geldt voor in beginsel alle vreemdelingen van 16 tot 65 jaar die duurzaam in Nederland willen en mogen verblijven. Inburgeraars hebben pas aan hun inburgeringsplicht voldaan als zij het inburgeringsexamen (of staatsexamen NT2 dan wel minimaal een mbo2-opleiding) hebben gehaald. Volgens de WI zijn inburgeraars zelf verantwoordelijk voor hun eigen inburgering: inburgeringsplichtigen moeten zelf bepalen hoe zij zich op het inburgeringsexamen voorbereiden. Aan bepaalde groepen inburgeringsplichtigen biedt de gemeente een inburgeringsvoorziening aan, die zij op de vrije markt inkoopt, onder andere bij roc’s. Gemeenten moeten zo’n inburgeringsvoorziening minimaal aanbieden aan vluchtelingen en geestelijk bedienaren, maar doen dit veelal ook aan andere inburgeringsplichtigen en in toenemende mate ook aan inburgeringsbehoeftigen: anderstaligen die niet verplicht zijn in te inburgeren, maar hiertoe wel de behoefte hebben. Sommige inburgeraars komen in aanmerking voor een persoonlijk inburgeringsbudget (PIB), waarmee zij zelf hun zelfgekozen inburgeringstraject kunnen b ekostigen. Gemeenten kopen steeds meer duale inburgeringstrajecten in, waarbij de inburgering wordt gecombineerd met een ander participatie-instrument, zoals taalstages, een beroepsopleiding, vrijwilligerswerk of gesubsidieerd werk. Voor scholing in het kader van de duale inburgering kunnen roc’s samenwerking zoeken met mbo-opleidingen, een vrijwilligerssteunpunt, welzijnsorganisaties en de sociale werkvoorziening.

13


Maatschappelijke ondersteuning Per 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Doel van de Wmo is dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en sociaal redzaam blijven/worden. De Wmo is een ‘kaderwet’: gemeenten zijn verantwoordelijk voor de lokale invulling en uitvoering van de Wmo. Zij leggen hun beleid vast in een gemeentelijk beleidsplan en werken dat verder uit in een lokale verordening. In de Wmo zijn negen prestatievelden opgenomen waaraan de gemeenten moeten werken. Op vijf van deze negen prestatievelden kan scholing een rol spelen: Prestatieveld 1: het bevorderen van sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten. Prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden. Prestatieveld 3: het geven informatie, advies en cliëntondersteuning. Prestatieveld 4: het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers. Prestatieveld 5: het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking, met een chronisch psychisch probleem en/of met een psychosociaal probleem. Voor de uitvoering van de Wmo ontvangen de gemeenten geld van het Rijk via het Gemeentefonds. Hiervan kunnen gemeenten wmo-diensten bij organisaties inkopen, zoals maatschappelijk werk, huishoudelijke zorg, opbouwwerk en scholing. Voor de aanvraag van individuele wmo-voorzieningen (bijvoorbeeld huishoudelijke zorg of een rolstoel) kunnen mensen in hun gemeente bij een wmo-loket terecht. Voor scholing in het kader van de Wmo kunnen roc’s samenwerking zoeken met: welzijnsorganisaties, woningbouw corporaties, zorginstellingen, maatschappelijk werk, sociaal raadslieden werk, een vrijwilligerssteunpunt en zelforganisaties.

Zorg en ondersteuning De Wmo sluit aan bij de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De AWBZ dekt zware geneeskundige risico’s die niet onder de zorgverzekering vallen. Het gaat om medische kosten die door vrijwel niemand zijn op te brengen, zoals opname in een instelling voor gehandicapten, een opname in een psychiatrische inrichting of langdurige zorg thuis. Vanuit de AWBZ worden niet alleen de verblijf- en verzorgingskosten van iemand bekostigd, maar ook begeleidings kosten en dagactiviteiten buitenshuis (zoals scholing). Om voor de zorg/begeleiding vanuit de AWBZ in aanmerking te komen, moeten mensen geïndiceerd worden. Aspecten die daarbij een rol spelen zijn bijvoorbeeld sociale redzaamheid, probleemgedrag en psychisch functioneren. Mensen kunnen ook in aanmerking komen voor een persoongebonden budget (PGB) van waaruit zij hun zorg en begeleiding kunnen bekostigen. Voor scholing aan AWBZ-cliënten kunnen roc’s samenwerking zoeken met: instellingen voor mensen met een (lichamelijke of verstandelijke) handicap, MEE, instellingen voor verslavingszorg, verzorgingstehuizen en regionale instellingen voor beschermd wonen.

14


Leefbaarheid Veel gemeenten kiezen voor een wijk- of dorpsgerichte aanpak van de leefbaarheid (één van de prestatievelden in de Wmo), onder andere in de veertig krachtwijken. Gemeenten werken daarbij vaak met wijkambtenaren of –coördinatoren en/of wijkgebonden subsidieregelingen. Sommigen provincies investeren ook in de bevordering van de leefbaarheid in wijken of dorpen. In toenemende mate investeren ook woningbouwcorporaties in de leefbaarheid in een buurt door “het verrichten van werkzaamheden die ten goede komen aan het woongenot in een buurt of wijk” (artikel 12a van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH)). Een (klein) deel van de woningbouwcorporaties vat hieronder ook scholing en opleiding, bijvoorbeeld van risicojongeren of laaggeschoolde volwassenen. Woningbouwcorporaties komen in specifieke gevallen in aanmerking voor projectsubsidies door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), onder andere voor projecten in de veertig krachtwijken. Gemeenten en woningbouwcorporaties maken gezamenlijke afspraken over de woningbouw en leefbaarheid, die zij vastleggen in meerjarige prestatieovereenkomsten. Aandachtsgebieden als scholing, leren/werken en integratie worden vooralsnog niet vaak expliciet genoemd. Voor scholing ter bevordering van de leefbaarheid kunnen roc’s samenwerking zoeken met woningbouwcorporaties, welzijnsorganisaties, gemeentelijk wijkwerk, maatschappelijk werk, politie en bewonersorganisaties/buurtverenigingen.

15


Relevante websites Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) http://www.postbus51.nl/nl/home/themas/zorg-en-gezondheid/kosten-zorg-en-zorgverzekering/awbz/awbz-zorg Kernkaart WWB met kerncijfers over de Wet Werk en Bijstand per gemeente http://gemeenteloket.szw.nl/kernkaart/index.cfm Participatieladder http://www.participatieladder.nl/pages/content.php Participatiebudget http://gemeenteloket.szw.nl/index.cfm?fuseaction=dsp_rubriek&rubriek_id=392196&link_id=0&top_item=14413 Routekaart naar een (start)kwalificatie http://www.mboraad.nl/data/uploads/20091326-MBO%20routewijzer.pdf Werk & Inkomen http://www.vng.nl/smartsite.dws?ch=,DEF/&id=21152 Wet Inburgering: informatie van de VNG http://www.vng.nl/smartsite.dws?ch=,DEF/&id=22788, een handreiking voor gemeenten http://www.handreikinginburgeringgemeenten.nl/index-template.asp?pageid=1002 en informatie over inburgering http://www.inburgeren.nl/gemeente/gemeenten.asp Wet Investeren in Jongeren (WIJ) http://home.szw.nl/index.cfm?menu_item_id=13730&hoofdmenu_item_id=13825&rubriek_item=391905&rubriek_id=391817&set_id=134&doctype_id=6&link_id=151038

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): informatie van de VNG http://www.vng.nl/smartsite.dws?ch=,DEF&id=64864 en handreikingen voor gemeenten http://www.invoeringwmo.nl/WMO/nl-NL/ Wet sociale werkvoorziening (Wsw): informatie van het ministerie http://home.szw.nl/index.cfm?menu_item_id=13711&hoofdmenu_item_id=13825&rubriek_item=391837&rubriek_id=391817&set_id=1899

en handreikingen voor gemeenten http://www.aanhetwerkmetdewsw.nl/gemeenten/wsw_in_het_kort.php Woningbouwcorporaties: informatie van het ministerie http://www.vrom.nl/pagina.html?id=19597 en informatie van de brancheorganisatie http://www.aedesnet.nl/over-aedes

16


www.mboraad.nl

Scholing op de Participatie ladder

Recommend Documents