Schiphol Group. Jaarverslag

Schiphol Group

Jaarverslag 2014

Waardecreatie

Waardecreatie Connecting the Netherlands De missie van Schiphol Group is Connecting the Netherlands: Nederland optimaal blijven verbinden met de rest van de wereld en zo een bijdrage leveren aan de welvaart en het welzijn in Nederland en daarbuiten.

Medewerkers

Business partners Alliances & Participations

Outcome

Sustainable Performance

Financiële stakeholders

Real Estate Ambitie Overheden

Waarom

Wat

Ho e

Wie

Waarde

Competitive Marketplace

Missie Reizigers

Top Connectivity Sectorpartners

Aviation Excellent Visit Value

Consumer Products & Services

Omwonenden

Airlines

Input

SCHIPHOL JAARVERSLAG 2014 1

Output

Waardecreatie

Waarom Missie Connecting the Netherlands: Nederland optimaal blijven verbinden met de rest van de wereld en zo een bijdrage leveren aan de welvaart en het welzijn in Nederland en daarbuiten.

Ambitie De luchthaven Schiphol ontwikkelen tot Europe’s Preferred Airport: de voorkeursluchthaven voor reizigers, airlines en logistieke dienstverleners.

Top Connectivity Verbindend • Netwerk van directe bestemmingen • Luchthaveninfrastructuur • Bereikbaarheid weg en spoor

Excellent Visit Value Concurrerend • Reisgemak • Prijs-kwaliteit • Onderscheidend

Competitive Marketplace Aantrekkelijk • Locaties, producten en diensten • Flexibele logistiek • Attractief ondernemersklimaat

Sustainable performance Toekomstbestendig • People Planet Profit • Financiële soliditeit • Dialoog met stakeholders

Aviation Infrastructuur en faciliteiten voor airlines, passagiers en afhandelaars, security en safety op Schiphol.

Consumer Products & Services Producten en diensten voor reizigers en bedrijven op Schiphol.

Real Estate Operationeel en commercieel vastgoed op Schiphol en andere luchthavens.

Alliances & Participations Belang in luchthavens in binnen- en buitenland, andere activiteiten in binnen- en buitenland.

Wat We vullen onze strategie in langs vier thema’s: Top Connectivity, Excellent Visit Value, Competitive Marketplace en Sustainable Performance.

Hoe Op Schiphol geven drie business areas die elkaar aanvullen en versterken invulling aan de AirportCity-formule: Aviation, Consumer Products & Services en Real Estate. De vierde business area, Alliances & Participations, focust op onze regionale luchthavens en onze internationale activiteiten.

Wie

Schiphol heeft een groot aantal maatschappelijke stakeholders met veelal uiteenlopende belangen: reizigers, airlines, omwonenden, sectorpartners, overheden, financiële stakeholders, business partners en medewerkers.

Reizigers

Airlines

Omwonenden • Tafels van Alders • Omgevingsraad Schiphol • Bewonersaanspreekpunt Schiphol

Sectorpartners • Luchtvaartmaatschappijen • Luchtverkeersleiding Nederland • Afhandelaren • Douane • Koninklijke Marechaussee

Overheden • Omliggende gemeenten • Provincies • Ministeries


Financiële stakeholders • Aandeelhouders • Banken • Obligatiebeleggers

Business partners Medewerkers • Concessionarissen • Huurders • Beveiligingsbedrijven • Facilitaire dienstverleners • Bouw- en installatiebedrijven

Waardecreatie

Waarde Kapitaal

Input

Output

Geproduceerd

• Luchthaven infrastructuur • Gebouwen • Parkeerterreinen • Wegen

• Hoogwaardige faciliteiten en infrastructuur • Concurrerende tarieven • Aantrekkelijk vastgoed

Sociaal en relaties

• Dialoog met stakeholders • Samenwerkingsverbanden

• Relaties met sectorpartners, business partners, leveranciers en medewerkers • Draagvlak omgeving

Menselijk

• Medewerkers • Schipholwerkers

• Opgeleide en getrainde medewerkers • Diversiteit • Veilige werkomstandigheden

Intellectueel

• Kennis • Expertise

• Merken en concepten • Innovatie

Natuur

• Energie • Grondstoffen • Drinkwater • Grondbezit

• Emissies • Geluid • Materiaalgebruik en afval • Afvalwater • Oppervlaktewater • Ruimtebeslag • Biodiversiteit

Outcome

Welvaart

Financieel

• Vermogenspositie • Kredietwaardigheid

• Rendement • Credit rating • Belasting • Dividend


• Verbindingen • Economische waarde • Waarde voor stakeholders • Veiligheid • Draagvlak • Merkwaarde • Betrokken en gemotiveerde medewerkers • Kwaliteit water, lucht en bodem

Welzijn


Inhoudsopgave Jaaroverzicht 2014 Feiten en cijfers

6

Over ons

7

Profiel

8

10

Feiten en cijfers

10

Missie

12

Waardecreatie

13

Luchthavens in de keten

Businessmodel

16

Stakeholders en materialiteit

22

Strategie

27

Bericht van de CEO

28

Veranderende omgeving

30

Strategie

33

Onze resultaten

36

Managementagenda 2014

37

Onze resultaten

38

Financiële gang van zaken

60

Governance

63

Verslag Raad van Commissarissen

64

Raad van Commissarissen

72

Directie

74

Corporate Governance

75

Remuneratie

79

Risicomanagement

83

pagina

pagina

14

Dialogen met stakeholders

pagina

23

Strategie

pagina

33

Netwerk van bestemmingen

pagina

40

Medewerkers in cijfers

pagina

57

Jaarrekeningen Maatschappelijke verantwoording Financiële jaarrekening


90 103

Jaaroverzicht 2014

Jaaroverzicht 2014 Eerste kwartaal

Derde kwartaal

•

•

•

•

Op 24 en 25 maart vindt de Nuclear Security Summit (NSS) plaats en ontvangt Schiphol 51 wereldleiders en hun gevolg. Hiervoor is de Polderbaan buiten gebruik genomen. De organisatie is complex en een groot operationeel succes. Aansluitend aan de NSS vindt groot onderhoud aan de Polderbaan plaats. Schiphol ontvangt de SKYTRAX-award voor beste luchthaven van West-Europa. Wereldwijd is Schiphol in 2014 gezakt van de derde naar de vijfde plaats. Nieuw horecacluster opent op Schiphol Plaza met La Place, HEMA en Happy Seafood.

•

•

•

Tweede kwartaal •

•

•

•

•

Op 17 juli verongelukt vlucht MH17, vertrokken vanaf Schiphol, in Oekraïne. Aan boord waren 283 passagiers, onder wie 196 Nederlanders, plus 15 bemanningsleden. De ramp heeft grote impact in Nederland. Op Schiphol wordt een plek voor steunbetuigingen ingericht. Op 1 september neemt Ad Rutten, COO sinds 2005, afscheid in verband met zijn pensionering. Birgit Otto volgt hem op als Chief Operations Officer van Schiphol Group. Op de Marktconsultatiedag A-gebied geven ruim 150 toekomstige partners- en leveranciers input voor de bouw en aanbesteding van een nieuwe pier en terminal aan de zuidkant van Schiphol. Start vernieuwing Lounge 2, waarmee 20 procent meer winkelen horecaruimte wordt gecreëerd. Oplevering in 2015.

Vierde kwartaal

In april presenteren Schiphol Group en Lelystad Airport het Ondernemingsplan Lelystad Airport. Het plan schetst de voorgenomen ontwikkeling van Lelystad Airport als ondersteuning van Amsterdam Airport Schiphol voor nietmainportgebonden verkeer. Schiphol krijgt Airport Carbon Accreditation 3+ voor haar inspanningen om de CO2-emissies te verlagen. Hiermee behoort Schiphol tot de wereldtop van duurzame luchthavens. Schiphol doneert 212.000 euro aan UNICEF. Hiervan komt 152.000 euro uit de collectezuilen in de terminal en 60.000 euro uit acties van eigen medewerkers. Schiphol's Oranje Uitzwaai-app is een commercieel succes; via grote schermen wordt op 5 juni het Nederlands Elftal uitgezwaaid naar het WK Voetbal in Brazilië. Schiphol wint voor de negentiende keer de Asian Freight & Supply Chain Awards (AFSCA) als Beste Vliegveld van Europa.

• •

• •

• •

•


Definitief Luchthavenbesluit Eindhoven Airport; het juridische kader voor verdere groei. Ingebruikname nieuw securityfilter Vertrek 1. Dit is de eerste van vijf nieuwe innovatieve en gebruiksvriendelijke centrale securitydoorgangen. Business Traveller Award: Britse zakenreizigers kiezen Schiphol voor de 25ste keer als Best Airport in Europe. Op Schiphol worden 167 elektrische Tesla’s Model S ingezet voor personentaxivervoer door BBF Schipholtaxi en BIOS-groep. Geen andere luchthaven biedt zoveel duurzame taxi’s. In oktober wordt de consultatie Havengelden afgerond: de tarieven gaan per 1 april 2015 met circa 7 procent omlaag. Schiphol krijgt internationale erkenning voor haar Corporate Responsibility-programma: de luchthaven ontvangt de Airports Going Green Award van het Chicago Department of Aviation. Als eerste grote hubluchthaven in Europa behaalt Schiphol het EASA-certificaat. De regels van het Europees Agentschap voor Luchtvaartveiligheid zijn strenger dan nationale of ICAOnormen.

Over ons Strategie


Profiel

Profiel Schiphol Group is een onderneming die luchthavens in Nederland exploiteert, internationale activiteiten ontplooit en participaties heeft in buitenlandse luchthavens. De exploitatie van Amsterdam Airport Schiphol is haar grootste activiteit. De groep is ook volledig eigenaar van de luchthavens Rotterdam The Hague Airport en Lelystad Airport en heeft een meerderheidsbelang in Eindhoven Airport.

Van de grootste hubairports in Europa is Amsterdam Airport Schiphol in de loop der jaren uitgegroeid tot Europe’s Preferred Airport. Vanuit Schiphol zijn 319 bestemmingen rechtstreeks bereikbaar. In 2014 groeide het aantal reizigers via Schiphol met 4,6 procent naar bijna 55 miljoen en werd er 1,6 miljoen ton vracht verwerkt. Op Schiphol zijn meer dan vijfhonderd bedrijven gevestigd, waar in totaal ongeveer 65.000 mensen werken. De activiteiten op en rond Schiphol vormen een belangrijke motor voor een duurzame groei van Nederland.

Schiphol Group heeft vier aandeelhouders: de Staat der Nederlanden voor 69,8 procent, de stad Amsterdam 20,0 procent, Aéroports de Paris 8,0 procent, de stad Rotterdam 2,2 procent. De onderneming streeft naar een redelijk rendement op het eigen vermogen met een gematigde tariefs- en een stabiele dividendontwikkeling. We investeren in de infrastructuur en de faciliteiten op onze luchthavens met een solide financieel beleid dat erop is gericht nu en in de toekomst volledig zelfstandig te kunnen voorzien in de financiering hiervan.

Het groepstotaal aan passagiers op de Nederlandse luchthavens was bijna 61 miljoen. Het aantal reizigers via Rotterdam The Hague Airport groeide met 6,1 procent en het aantal reizigers via Eindhoven Airport zelfs met 16 procent.

Schiphol Group werkt nauw samen met buitenlandse luchthavens die de positie van de onderneming kunnen versterken, waaronder de luchthavens van Aéroports de Paris, waarmee wij een kruisparticipatie van 8 procent hebben. Ook zijn wij betrokken bij Terminal 4 op JFK International Airport in New York. Wij hebben een strategische samenwerking met de luchthaven Incheon, een belang in de luchthaven van Brisbane en zijn actief op de luchthavens van Hong Kong en Aruba. Gezamenlijk dragen deze internationale activiteiten significant bij aan het resultaat van Schiphol Group.


Profiel

Op de luchthavens werken we met partners, overheidsorganisaties en andere partijen in verscheidene netwerken. Wij willen efficiënte, betrouwbare en inspirerende faciliteiten bieden voor airlines en reizigers. In onze bedrijfsvoering werken we nauw samen met sectorpartners zoals luchtvaartmaatschappijen, afhandelaren, Luchtverkeersleiding Nederland, douane en Koninklijke Marechaussee en met overheden en businesspartners zoals retail-, horeca- en securitybedrijven. Een nauwe, langdurige en constructieve samenwerking met hen is de sleutel tot een blijvend succesvolle luchthavenoperatie. Draagvlak in de omgeving voor onze activiteiten is zeer belangrijk. We houden daarom nauw contact met omwonenden. Schiphol Group heeft eind 2014 2.104 medewerkers in dienst; het merendeel (1.915) is werkzaam op de locatie Schiphol.

Schiphol Group

Amsterdam Airport Schiphol

Buitenlandse luchthavens

Regionale luchthavens Rotterdam The Hague Airport

Eindhoven Airport

Lelystad Airport

Aéroports de Paris


Brisbane Airport

JFK (T4) New York

Feiten en cijfers 61 miljoen passagiers

319

55

bestemmingen Schiphol

miljoen passagiers Schiphol

296

40%

passagiersbestemmingen Schiphol

transferpassagiers Schiphol

31%

1,6

zakelijk reismotief Schiphol

miljoen ton vracht Schiphol

5

5,8

hoofd starten landingsbanen Schiphol

miljard € totale activa

1,6

88%

miljard € vastgoed

bezettingsgraad vastgoed

CO2

2,7%

neutraal (eigen activiteiten Schiphol)

energie-efficiëntie Schiphol

39%

26%

bereikbaarheid Schiphol openbaar vervoer

afval gescheiden op Schiphol

31%

3,6%

medewerkers vrouw

ziekteverzuim

43%

8,2% SCHIPHOL JAARVERSLAG 2014 10

Kerncijfers 2014

EUR miljoen tenzij anders vermeld

20131

%

Resultaten Netto-omzet Resultaat uit hoofde van verkoop vastgoedbeleggingen Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Bedrijfslasten (excl. afschrijvingen en bijzondere waardeveranderingen) EBITDA2 Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen Exploitatieresultaat Financiële baten en lasten Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures Resultaat voor belastingen Winstbelasting Resultaat na belastingen Nettoresultaat

1.474 1 -2 837 635 228 4 403 -86 27 345 -71 274 272

1.364 3 796 571 248 17 305 -90 61 276 -45 231 227

8,1 553,1 178,6 5,1 11,3 -8,1 -75,9 32,1 -4,8 -55,1 24,9 57,2 18,5 19,5

Eigen vermogen

3.453

3.309

4,3

396 508 138

323 462 135

22,4 10,0 2,5

6,6% 8,2% 35,0% 26,5% 6,4 1.461 744

6,1% 7,0% 36,2% 26,0% 5,8 1.222 727

484.250 60.591 1.633 2.039

468.996 57.556 1.531 2.058

Investeringen in vaste activa Kasstroom uit operationele activiteiten Voorgesteld dividend Kernratio’s RONA na belastingen3 Rendement gemiddeld eigen vermogen (ROE)4 Leverage5 FFO/totale schuld6 FFO interest dekkingsratio7 Winst per aandeel8 Dividend per aandeel Bedrijfsomvang (in aantallen) Vliegtuigbewegingen handelsverkeer9 Passagiersbewegingen (x 1.000)9 Vracht (x 1.000 ton)9 Personeelsbestand op basis van gemiddeld aantal FTE's

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Vergelijkende cijfers zijn aangepast naar aanleiding van de invoering van IFRS 11 Exploitatieresultaat plus afschrijvingen en bijzondere waardeveranderingen Exploitatieresultaat na belasting plus resultaat geassocieerde deelnemingen en rentebaten / (Gemiddeld vaste activa – actieve belastinglatentie) Netto resultaat (toekomend aan aandeelhouders) / Gemiddeld eigen vermogen Boekwaarde rentedragende schulden / (Eigen vermogen plus boekwaarde rentedragende schulden) Funds From Operations (operationele kasstroom gecorrigeerd voor werkkapitaal) / Boekwaarde rentedragende schulden Funds From Operations plus bruto rentelasten / bruto rentelasten Op basis van het netto resultaat (toekomend aan aandeelhouders) Betreft Schiphol Group: Amsterdam Airport Schiphol, Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport


3,3 5,3 6,7 -0,9

Missie

Missie De missie van Schiphol Group is Connecting the Netherlands: Nederland optimaal blijven verbinden met de rest van de wereld en zo een bijdrage leveren aan de welvaart en het welzijn in Nederland en daarbuiten; Connecting to compete en to complete. We ontwikkelen onze activiteiten op een evenwichtige wijze, in binnen- en buitenland. Daarbij staan onze kernwaarden centraal: betrouwbaar, efficiënt, gastvrij, inspirerend en duurzaam. Connecting the Netherlands

Schiphol Group ziet het als haar taak de luchthaven Schiphol in stand te houden en verder te ontwikkelen als mainport. De regionale luchthavens waarin Schiphol Group participeert – Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport - vervullen hierin een cruciale rol. Zij verbinden de regio met Europa en vormen een belangrijke aanvulling op het netwerk van de luchthaven Schiphol, zowel wat betreft vakantievluchten als zakelijk verkeer. Lelystad Airport zal in de toekomst ruimte bieden voor de verdere ontwikkeling van de mainportfunctie van Schiphol. Ook onze internationale deelnemingen dragen bij aan het versterken van de mainport.

Schiphol Group is een luchthavenonderneming met een belangrijke maatschappelijke opdracht. De luchthavens van de groep, en met name Amsterdam Airport Schiphol, creëren waarde voor de samenleving en de economie, in Nederland en ook daarbuiten. Verbinden van Nederland is betekenisvol vanuit meerdere perspectieven: de economische en de menselijke kant. Allereerst leiden verbindingen tot duurzame groei. Hoe meer directe verbindingen Nederland heeft met belangrijke centra in de wereld, hoe gemakkelijker het voor Nederlandse bedrijven is internationaal handel te drijven, of om hoogwaardige kennis aan te trekken. Verbindingen dragen bij aan onze welvaart. Ze vergroten de aantrekkelijkheid van Nederlandse steden als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven en (hoofd)kantoren; een groot goed in een globaliserende wereld waarin economische activiteiten zich concentreren in een beperkt aantal metropoolregio’s. Dit noemen wij Connecting to compete.

Verbinden is voor ons meer dan het faciliteren van vertrekkende, aankomende en overstappende reizigers. Wij ontwikkelen onze luchthavens niet alleen als vertrek- of eindpunt van een reis, maar ook als inspirerende locaties om te verblijven, te ondernemen en te werken. In al ons handelen hebben we oog voor onze omgeving. Wij zijn ons zeer bewust van de impact van de luchtvaartactiviteiten op bijvoorbeeld het milieu of het ruimtelijk beslag. Wij realiseren ons dat de lusten en de lasten van de luchthavens niet evenredig in de omgeving verdeeld zijn. Daarom werken we voortdurend samen met onze stakeholders aan het beperken van de negatieve gevolgen van onze activiteiten en investeren we in het versterken van de leefbaarheid in de directe omgeving van onze luchthavens.

En dan is er de menselijke kant: Connecting to complete. Verbindingen maken het immers mogelijk dat mensen vanuit verschillende landen elkaar ontmoeten en sociale netwerken opbouwen. Verbindingen dragen bij aan het welzijn van individuen en samenlevingen over de hele wereld. Het netwerk van verbindingen vormt het hart van de onderneming. We hebben een groot aantal airlines als klant; het verbindingennetwerk wordt gedragen door onze homecarrier KLM, zowel voor reizigers als vracht. We kunnen de verbindingen alleen faciliteren als we de luchtvaartmaatschappijen en hun passagiers uitstekende infrastructurele voorzieningen en voldoende capaciteit bieden. De bereikbaarheid van onze luchthavens met het openbaar vervoer en per auto draagt bij aan onze connectiviteit, zowel voor reizigers als de mensen die er werken. Voor vracht geldt hetzelfde: een goede aansluiting op het spoor- en wegennet is essentieel.


Waardecreatie

Waardecreatie Schiphol Group is de exploitant van Amsterdam Airport Schiphol, de grootste luchthaven van Nederland, en van een aantal regionale luchthavens. Door Nederland te verbinden creëert Schiphol Group waarde. Het vergroot de welvaart en het welzijn zowel in Nederland als daar buiten. Luchthavens in de keten

1. Voor/na-transport • Materiële aspect: bereikbaarheid, CO2-emissies, luchtkwaliteit. • Schiphol Group is eigenaar van de parkeerterreinen en kan door parkeertarieven het gebruik hiervan sturen. Halen en brengen van reizigers leidt tot vier autobewegingen, parkeren door reizigers tot twee. Schiphol geeft concessies uit voor het taxivervoer op de luchthaven. Samen met NS en ProRail optimaliseert Schiphol het treinvervoer. Schiphol legt wegen en busbanen aan op de luchthaven, en werkt met busbedrijven en overheden aan een kwalitatief hoogwaardig busnet.

De waardeketen van een luchthaven wordt gevormd door de processen voor het vervoer van reizigers en goederen. Een luchthaven biedt infrastructuur en faciliteiten voor vertrekkende, overstappende en aankomende reizigers en goederen, en de bedrijven in dit proces. Behalve een multimodaal knooppunt zijn we een aantrekkelijke marktplaats voor diensten en producten en bieden we uiteenlopende vestigingsmogelijkheden. De belangrijkste partners in deze keten zijn luchtvaartmaatschappijen, afhandelaren, Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL), douane en Koninklijke Marechaussee, businesspartners zoals retail- en horecabedrijven en securitybedrijven.

2. Terminal • Materiële aspecten: operationele capaciteit, klantwaardering, veiligheid, CO2-emissies, ketenverantwoordelijkheid, circulaire economie, werkgeverschap. • De terminal is infrastructuur van Schiphol Group. In deze terminal werken eigen medewerkers, en medewerkers van sectorpartners en businesspartners. Incheckbalies en bagagesysteem zijn assets van Schiphol Group. Sectorpartners (airlines, afhandelaren) werken met deze infrastructuur. Een veilige en efficiënte controle van personen en goederen is een samenwerking tussen securitybedrijven (leveranciers van Schiphol Group), Koninklijke Marechaussee en douane. De lounges achter de grens/security-controle, met zitruimtes, winkels en horeca, zijn assets van Schiphol Group. Schiphol geeft concessies uit voor het exploiteren van winkels en horeca. De retail en verblijfsconcepten ontwikkelt Schiphol samen met deze businesspartners.

Luchthaventerrein • Materiële aspecten: betekenis voor de regio, operationele capaciteit, bereikbaarheid, klantwaardering, veiligheid, CO2emissies, luchtkwaliteit, circulaire economie, ketenverantwoordelijkheid, financiële soliditeit. • Door de kwaliteit en de capaciteit in de totale keten is een groot netwerk van bestemmingen opgebouwd, biedt de luchthaven een hoge verblijfskwaliteit, en hebben alle activiteiten een grote economische spin-off voor de regio en Nederland en Schiphol Group. Op het luchthaventerrein ontwikkelt, bouwt en exploiteert Schiphol Group vastgoed. De terminal en verscheidene gebouwen zijn eigendom van Schiphol Group. Ook geeft zij grond uit in erfpacht. Een groot aantal kantoorpanden, loodsen en andere gebouwen zoals hotels, wordt door Schiphol ontwikkeld in opdracht of in samenwerking met de gebruiker/huurder. Schiphol Group is, samen met overheden, verantwoordelijk voor de planologische ontwikkeling van het luchthaventerrein.


Waardecreatie

Keten

Terminal

Eigen faciliteit Volledige zeggenschap In samenwerking met partners

1

2

3

Voortransport

Terminal

Platform en landingsbaan

Luchthavenproces


Waardecreatie

Luchthaven

3. Platform en landingsbanen • Materiële aspecten: operationele capaciteit, veiligheid, geluid, CO2-emissies, ketenverantwoordelijkheid, circulaire economie, luchtkwaliteit. • De gate, waar de passagier het vliegtuig instapt, is een asset van Schiphol Group. Schiphol Group is verantwoordelijk voor de infrastructuur voor het in- en uitstapproces. Het vliegtuig zelf is eigendom van de luchtvaartmaatschappij. De luchtvaartmaatschappij heeft de verantwoordelijkheid voor het veilig vervoeren van passagiers, bagage en vracht. De platformen en landingsbanen zijn assets van Schiphol Group. Schiphol Group is verantwoordelijk voor het onderhoud, de beschikbaarheid en de veiligheid van deze infrastructuur. LVNL geeft aan welke start- of landingsbaan gebruikt moet worden; vanuit de verkeerstoren houdt LVNL contact met de piloot. De operatie van luchtvaartmaatschappijen (vliegen) veroorzaakt geluidshinder voor de omgeving.

De opdracht van de luchthaven in dit proces is die van de exploitant van het luchthaventerrein. De exploitatievereisten zijn vastgelegd in de Wet luchtvaart. In de Wet luchtvaart staat dat het onze maatschappelijke functie is om het optimaal gebruik van de luchthaven als kwalitatief hoogwaardig knooppunt van nationaal en internationaal luchtverkeer te bevorderen. En dat we dit moeten doen met inachtneming van de grenzen die voor de veiligheid en het milieu gelden. De luchthaven draagt zorg voor de voorzieningen die nodig zijn voor een goede afwikkeling van het luchtverkeer en het daarmee samenhangende personen- en goederenvervoer op de luchthaven. Schiphol Group heeft deze verantwoordelijkheid weergegeven in haar missie: Connecting the Netherlands. In het businessmodel is deze missie in vier kernactiviteiten vorm gegeven: Aviation, Consumer Products & Services, Real Estate en Alliances & Participations. Lees meer hierover in businessmodel.

Lees meer over de materiële aspecten in stakeholders en materialiteit.

Wij hebben een strategie ontwikkeld waarmee we in de komende jaren onze missie willen verwezenlijken, rekening houdend met de trends en ontwikkelingen, risico's en de omgeving waarin we ons bevinden. We hebben doelstellingen gekoppeld aan onze ambities en deze vastgelegd in het Strategic Plan 2013-2017. Lees meer hierover in strategie.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid De processen voor het vervoer van personen en goederen worden uitgevoerd door een groot aantal betrokken partijen. Schiphol Group is als exploitant verantwoordelijk voor deze processen. Dit is vastgelegd in wetgeving en in onze exploitatievergunningen. De betrokken partijen werken nauw samen in de dagelijkse, complexe operatie. Luchthavens hebben niet altijd volledig de controle over de uiteindelijke performance; dit is een gedeelde verantwoordelijkheid van meerdere partijen. Zo kan een runway incursion ontstaan door een verkeerde handeling door een eigen medewerker, maar ook door bijvoorbeeld een medewerker van luchtvaartmaatschappij, LVNL of een afhandelaar. De daling van het aantal runway incursions is een goed voorbeeld van de gezamenlijke inspanning van alle betrokken partijen.

Met een waardecreatiemodel maakt een organisatie inzichtelijk hoe ze waarde toevoegt. De input in het model bestaat uit resources waarmee waarde wordt gecreëerd. Op basis van deze input leveren de bedrijfsactiviteiten een bepaalde output op (zoals producten, diensten, afval). De bedrijfsactiviteiten vormen samen met de output de outcome. De outcome geeft de verandering in waarde weer als gevolg van de bedrijfsactiviteiten in zowel positieve als negatieve zin.

De luchthaven is ook de partij die het meest wordt aangesproken voor geluidhinder en CO2, waarbij geluid en emissies in belangrijke mate veroorzaakt worden door het vliegverkeer. Als luchtvaartmaatschappijen hun vloot vernieuwen, zijn de vliegtuigen door technologische ontwikkeling stiller en schoner. Hierdoor daalt het aantal klachten uit de omgeving bij de luchthaven, terwijl de verbetering niet toe te schrijven is aan de luchthavenexploitant. Voor CO2-uitstoot geldt hetzelfde: het vliegverkeer is de grootste veroorzaker. In nauwe samenwerking hebben KLM en Schiphol Group besloten om de ontwikkeling van biobrandstoffen te bespoedigen. Ook ArkeFly onderneemt een dergelijk initiatief.


Businessmodel

Businessmodel Schiphol Group kent vier clusters van activiteiten: Aviation, Consumer Products & Services, Real Estate en Alliances & Participations. Gezamenlijk bepalen zij het success van Schiphol Group.

De inkomsten van Schiphol Group bestaan onder meer uit landingsgelden en passagiersheffingen, concessies uit retail en horeca, opbrengsten uit reclameobjecten en parkeren, huur en erfpacht van vastgoed, en inkomsten uit deelnemingen.

De business area Consumer Products & Services biedt reizigers een uitgebreid aanbod aan producten en diensten die het reizen zorgeloos en comfortabel maken. Hiertoe behoren winkels, horeca en parkeren. Ook het bieden van advertentiemogelijkheden op de luchthaven is een activiteit van deze business area.

Schiphol als AirportCity De luchthaven Schiphol is ontwikkeld tot een AirportCity, die reizigers, luchtvaartmaatschappijen en bedrijven 24 uur per dag alle diensten biedt die zij nodig hebben. Schiphol wil zich blijvend onderscheiden en ontwikkelt hiervoor onder meer een scala aan commerciële activiteiten.

De business area Real Estate ontwikkelt en beheert vastgoed op en rond Schiphol. Uitgangspunt is dat het luchthavengebied een aantrekkelijke vestigingsplaats is voor bedrijven en een locatie om prettig te verblijven, bijvoorbeeld in een van de hotels. Wij bieden een grote variëteit aan hoogwaardig vastgoed in de vorm van kantoor- en bedrijfspanden en logistieke gebouwen.

Business areas Op Schiphol geven drie business areas die elkaar aanvullen en versterken invulling aan de AirportCity-formule: Aviation, Consumer Products & Services en Real Estate.

De vierde business area, Alliances & Participations, richt zich op de exploitatie van regionale luchthavens en de ontwikkeling van internationale activiteiten. Ook onze regionale luchthavens ontwikkelen wij vanuit de AirportCity-formule door te investeren in vastgoed en een aantrekkelijk winkelen horeca-aanbod te creëren. Onze AirportCity-formule en onze operationale expertise ‘exporteren’ we naar het buitenland. Tegelijkertijd vergroten we met de buitenlandse activiteiten onze eigen kennis. We werken met partners samen om innovatieve concepten en oplossingen te ontwikkelen, en waar mogelijk kopen we gezamenlijk in.

De business area Aviation is de spil van de luchthaven, met dienstverlening aan reizigers, luchtvaartmaatschappijen, afhandelingsbedrijven en logistieke dienstverleners. Aviation levert en beheert de infrastructuur waarmee reizigers, bagage en vrachtgoederen op een prettige, betrouwbare en efficiënte wijze vertrekken en aankomen. De business area is verantwoordelijk voor de coördinatie van de veiligheid in de terminal, op platformen, wegen en luchtzijdige terreinen en gebouwen.


Businessmodel

Economische regulering De economische regulering bepaalt grotendeels de ruimte die Schiphol Group heeft om de kosten die direct samenhangen met de primaire luchthavenoperatie, de infrastructuur en security in rekening te brengen. We hebben te maken met de zogeheten dual till-regulering. Dit systeem maakt een onderscheid tussen twee soorten inkomstenstromen: de gereguleerde en de nietgereguleerde. Voor Amsterdam Airport Schiphol zijn de tarieven voor de aviationactiviteiten gereguleerd, waarbij het rendement voor deze activiteiten is gemaximeerd. Het maximale rendement is gelijk aan de gereguleerde gemiddelde vermogenkostenvoet die jaarlijks wordt bepaald. Hierop heeft de ontwikkeling van de 10-jaarsrente op staatsobligaties een grote invloed. Daarmee is het rendement van Schiphol Group op haar aviation-activa afhankelijk van de renteontwikkeling. De tarieven, waaronder de starten landingsgelden en de passagiers- en securityheffingen die luchtvaartmaatschappijen afdragen aan Schiphol, worden periodiek vastgesteld volgens wettelijke bepalingen die zijn vastgelegd in de Wet luchtvaart. De gereguleerde WACC die voor het vaststellen van tarieven van 2014 werd gehanteerd was 4,3 procent. De gereguleerde WACC voor het tariefsjaar 2015 ligt hier significant onder met 2,9 procent. In 2014 is een rendement gerealiseerd van 3,9 procent op de nettoactiva (RONA) van de business area Aviation. De non-aviation activiteiten op Schiphol zijn niet gereguleerd. Dit zijn alle activiteiten op het gebied van winkels, horeca, verhuringen, media, vastgoedontwikkeling, autoparkeergelden en onze internationale activiteiten. Ook de exploitatie van onze regionale luchthavens is niet gereguleerd. De niet-gereguleerde inkomstenstroom levert een substantiële bijdrage aan het financiële resultaat van de groep en stelt ons in staat een gezonde financiële positie te behouden. Lees meer over de omgeving waarin wij onze activiteiten uitvoeren en de strategie in het onderdeel strategie.


Businessmodel Aviation

Kerncijfers EUR miljoen

2014

2013

%

Totale omzet

839

793

5,7

Bedrijfslasten

565

550

2,8

Afschrijvingen

163

189

-13,5

EBITDA

274

244

12,3

Exploitatieresultaat

110

55

101,2

2.147

2.093

2,6

Gemiddelde vaste activa

Aviation

EUR miljoen

Security

2014

2013

%

2014

2013

%

Totale omzet

551

521

5,8

288

272

5,7

Bedrijfslasten

323

317

1,7

242

232

4,4

Afschrijvingen

123

152

-18,9

40

37

8,7

EBITDA

229

204

12,1

45

40

13,3


105

52

103,0

5

3

71,1

Key performance indicators Aantal lijndienstbestemmingen

Punctualiteit aankomend verkeer

Passagiers en vracht

(in %)

2014 319

2014 86,1

2013 323

2013 87,6

IR-Rate bagage afhandeling

Punctualiteit vertrekkend verkeer

(% van bagage vertraagd )

(in %)

2014 1,6

2014 79,0

2013 1,7

2013 81,9

Marktaandeel passagiers Schiphol

Marktaandeel vracht Schiphol

Top-10 Europese luchthavens (in %)

Top-10 Europese luchthavens (in %)

2014

2013

2014

2013

10,9

10,8

14,6

14,6


Businessmodel Consumer Products & Services

Kerncijfers 2014

2013

%

Totale omzet

366

366

0,0

Bedrijfslasten

158

156

1,3

Afschrijvingen

27

29

-9,9

EBITDA

208

210

-0,9


181

180

0,6


298

282

5,7

EUR miljoen

2014

2013

%

Concessies

145

149

-2,8

Parkeren

86

82

5,4

Winkelverkopen

82

85

-3,8

Verhuringen

18

19

-7,2

Reclame en Media

18

19

-2,0

17

12

42,6

366

366

0,0

EUR miljoen

Overige activiteiten Totale omzet

Key performance indicators Bestedingen per passagier Retail Airside

Bestedingen per passagier Horeca Airside

EUR per vertrekkende passagier


2014 14,48

2014 3,82

2013 15,89

2013 3,88

Parkeeropbrengsten

Concessie-inkomsten

EUR per vertrekkende NL passagier


2014 7,79

2014 5,26

2013 7,50

2013 5,67


Businessmodel Real Estate

Kerncijfers 2014

2013

%

Totale omzet

205

145

41,5

Bedrijfslasten

103

75

37,9

Afschrijvingen

20

17

14,0

EUR miljoen

4

17

-75,9

102

74

38,4

79

39

100,5

1.702

1.478

15,2

2014

2013

%

Vastgoed beleggingen gebouwen

70

42

65,1

Vastgoed beleggingen terreinen

24

24

1,7

Operationeel vastgoed

43

44

-2,1

Overig

68

35

96,2

205

145

41,5

Bijzondere waardeveranderingen EBITDA Exploitatieresultaat Gemiddelde vaste activa

EUR miljoen

Totale omzet

Key performance indicators Direct rendement op vastgoedbeleggingen

Bezettingsgraad

(in %)

(in %)

2014 6,1

2014 88,4

2013 5,8

2013 86,3

Totaal rendement op vastgoedbeleggingen (incl. indirect rendement) (in %) 2014 6,0 2013 6,1

Omzetverdeling in 2014

Vastgoedportefeuille naar categorie

EUR miljoen (in %)

in %

34%

33%

17%

EUR miljoen

32%

m2

Vastgoed beleggingen gebouwen

70

Kantoren

213.853

Vastgoed beleggingen terreinen

25

Bedrijfsruimten

313.179 110.172

663.458

205

21%

4%

Operationeel vastgoed

43

Operationeel vastgoed Terminal

Overig

68

Operationeel vastgoed overig 47%

12%


26.254

Businessmodel Alliances & Participations

Kerncijfers 2014

2013

%

Totale omzet

178

166

7,6

Bedrijfslasten

126

122

3,0

Afschrijvingen

19

13

45,7

EBITDA

51

43

18,4


33

31

7,0

Resultaat deelnemingen incl rentebaten en dividend

42

56

-24,5

921

929

-0,9

EUR miljoen


Buitenlandse luchthavens

EUR miljoen

Totale omzet Exploitatieresultaat Resultaat deelnemingen incl rentebaten en

Binnenlandse luchthavens

Overige deelnemingen

Totaal

2014

2013

2014

2013

2014

2013

2014

2013

15

10

88

79

76

78

178

166

6

6

16

15

11

10

33

31

42

56

-

-

-

-

42

56

dividend Totaal resultaat Gemiddelde vaste activa

49

62

16

15

11

10

75

87

754

752

112

104

55

73

921

929

Key performance indicators Eindhoven Airport

Rotterdam The Hague Airport

Passagiers x 1.000

Passagiers x 1.000

2014 3.926

2014 1.687

2013 3.397

2013 1.590

Brisbane Airport (Australië)

JFK IAT, New York (USA)

Passagiers x 1.000

Passagiers x 1.000

2014 22.255

2014 17.130

2013 21.800

2013 14.425



Stakeholders en materialiteit Schiphol Group ziet het als haar maatschappelijke opdracht om de positie van de Mainport Schiphol en de regionale luchthavens te bestendigen en uit te bouwen. Regelmatig overleggen we met onze stakeholders over de invulling van deze opdracht.

In dialoog

Gespreksonderwerpen

Schiphol Group heeft een groot aantal stakeholders met veelal uiteenlopende belangen. Met onze stakeholders hebben we op reguliere basis en op verscheidene niveaus over diverse onderwerpen contact. Sommige belanghebbenden komen op bedrijfsbezoek. Met stakeholders delen wij informatie over zowel de dagelijkse bedrijfsvoering en weten regelgeving als actuele zaken, zoals grootschalige investeringen en verbouwingen. De directie van Schiphol Group is betrokken bij deze contacten. Dankzij onze reguliere contacten en dialogen blijven wij op de hoogte van wat er leeft bij onze stakeholders. En van onze kant informeren wij onze stakeholders over wat er bij Schiphol Group speelt.

Schiphol Group heeft nadrukkelijk de hand uitgestoken naar haar stakeholders − niet alleen naar onze partners in de keten, maar ook naar bedrijven uit andere sectoren. Het is onze bedoeling invloedrijke bedrijven te betrekken bij een aantal vraagstukken; zij kunnen ons met hun specifieke kennis en inzichten scherp houden. Bovendien willen we tonen dat Schiphol Group méér dan een onderneming is met een financiële focus, zich verbonden voelt met de omgeving en een belangrijke maatschappelijke functie vervult. We staan voor diverse uitdagingen en dilemma’s, bijvoorbeeld op het gebied van selectiviteit (groei versus kwaliteit mainportnetwerk), werkgelegenheid (verschuiving in werkgelegenheid door automatisering in onder andere de bagagekelder, door invoering van centrale security non-Schengen), bereikbaarheid (regionaal openbaar vervoer in relatie met internationale treinverbindingen), klanten (uitbreiding operationele capaciteit in relatie tot tarieven), gezondheid (emissies in relatie tot gezondheid en milieu). Deze uitdagingen gaan we het liefst aan in nauwe samenwerking met onze stakeholders. Schiphol Group volgt waar mogelijk vragen en adviezen die uit deze gesprekken voortkomen op.

Onze stakeholders hebben aangegeven dat ze de meeste informatie over onze strategie en doelstellingen uit direct contact met ons halen. Daarnaast informeren we hen ook via andere communicatiemiddelen (onder andere social media, websites, nieuwsbrieven) al naar gelang het onderwerp en de doelgroep. Op ons jaarverslag ontvangen wij met name reacties van aandeelhouders, financiers, beleidsmakers en toezichthouders. We geven met het jaarverslag een actueel beeld van lopende projecten, belangrijke ontwikkelingen en resultaten; die informatie is ook nuttig voor andere stakeholders en voor (toekomstige) medewerkers en leveranciers.

Materialiteit In 2013 is een eerste aanzet gedaan om duidelijk te krijgen of de onderwerpen waarover wij rapporteren in het jaarverslag ook van materieel belang zijn voor onze stakeholders. Door middel van dialogen en interviews hebben wij een materialiteitsanalyse



Voorbeelden van dialogen met stakeholders In twee bijeenkomsten, waaraan directies van een zeer gevarieerde doorsnede uit het bedrijfsleven deelnamen, is vrijuit van gedachten gewisseld over de strategische uitdagingen waar Schiphol Group voor staat. Onze CEO was hierbij gastheer. Zo bleek dat bij een aantal bedrijven het idee leeft dat het zakenleven de relatie met het ministerie van Economische Zaken zou kunnen versterken. Diverse genodigden uitten verder hun zorg over de infrastructuur van Nederland; om de concurrentiepositie te versterken, zou daar meer in moeten worden geïnvesteerd. We merkten ook dat de bedrijven graag goed op de hoogte willen worden gehouden over de hubstrategie van Schiphol en de daaraan gekoppelde toekomstige positie van Lelystad Airport. Lees verder bij betekenis voor de regio. Aan de Tafel van Alders Schiphol bespreken betrokken partijen en Schiphol over de stand van zaken met betrekking tot de convenanten en het nieuwe geluidsstelsel. Partijen delen hier ook hun mening over de inzet van hinderbeperkende maatregelen en het baangebruik. Het inzetten van vier banen gedurende piekperioden was onderwerp van discussie. De Tafel van Alders Schiphol en CROS zijn eind januari 2015 overgegaan in de Omgevingsraad Schiphol. Lees verder bij betekenis voor de regio en geluid. Het plan Omgeving en geluid, waarin aangegeven wordt dat Schiphol inzet op het versterken van de betrokkenheid bij de omgeving, is besproken met de omliggende gemeentes. In 2014 is tijdens het afscheid van Ad Rutten als COO een symposium georganiseerd over de relatie met onze omgeving. De burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer, de heer Weterings, de heer Van Ojik als bewonersvertegenwoordiger, Hans Alders en Ad Rutten hebben op openhartige wijze van gedachten gewisseld over de impact van de luchthaven op de directe leefomgeving. Voor de ontwikkeling van Lelystad Airport zijn onder regie van de Tafel van Alders Lelystad avonden georganiseerd in de omgeving van Lelystad. Lees verder bij betekenis voor de regio en geluid. Gedurende het jaar hebben we verscheidene gesprekken gevoerd met luchtvaartmaatschappijen over prognoses, investeringen en strategische ontwikkelingen. Het consultatieproces is jaarlijks het officiële moment waarop we met airlines in gesprek gaan over deze zaken en onze tarieven. De consultatie is niet alleen een formele en wettelijke verplichting. We gebruiken deze dialoog ook om de hubstrategie en timing van investeringen af te stemmen. Gezamenlijk evalueren we het consultatieproces en voeren we verbeteringen door. De invoering van de pre-consultatie, waarbij in een vroeg stadium al informatie wordt verstrekt, en het afgeven van een tariefsintentie zijn hiervan voorbeelden. Lees verder bij financiële soliditeit en operationele capaciteit. In 2014 is in aanloop naar de aanbesteding voor beveiligingsdiensten door de sociale partners aandacht gevraagd voor de statijden van beveiligingsmedewerkers. Schiphol heeft naar aanleiding hiervan in de aanbestedingsdocumentatie normen gesteld voor statijden, waardoor deze met ingang van de gunning worden verbeterd. Op de C-pier waren nog technische installaties uit de jaren zeventig in gebruik. Op verzoek van KLM, de grootste gebruiker van deze pier, heeft Schiphol maatregelen genomen om de klimaatbeheersing en de lichtinval op deze pier aan te passen. Lees verder bij veiligheid en ketenverantwoordelijkheid. Tijdens de marktconsultatiedag die georganiseerd is voor de ontwikkeling van het A-gebied hebben ruim honderdvijftig bedrijven uit alle mogelijke sectoren, waaronder airlines, aannemers, kennisinstituten input kunnen leveren op de keuzes die Schiphol voor dit omvangrijke bouwproject moet gaan maken, zowel op het gebied van duurzaamheid als design. Ook is een bedrijvendag georganiseerd om het lokale en regionale midden- en kleinbedrijf in de omgeving van Lelystad op de hoogte te stellen en vragen te beantwoorden. Lees verder bij operationele capaciteit.

Scope

opgesteld. Vervolgens hebben we in 2014 de materiële aspecten getoetst bij relevante afdelingen en collega's die direct contact hebben met onze stakeholders. Bij deze toetsing is ook gebruik gemaakt van media-analyses en de eigen onderzoeken naar trends en ontwikkelingen en risico's. Ook hebben we gekeken waarover Aéroports de Paris, Heathrow Airport en Fraport rapporteren. De uitkomst hiervan hebben we samengevat in een materialiteitsmatrix die grafisch weergeeft welke aspecten van belang zijn voor onze stakeholders en voor onszelf. De matrix bevestigt dat we in onze bedrijfsstrategie de juiste prioriteiten hebben gelegd. De directie heeft de matrix gevalideerd.

De onderwerpen in de matrix hebben betrekking op zowel Amsterdam Airport Schiphol als Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport. Gezien de voorgenomen ontwikkeling van Lelystad Airport is de verwachting dat de onderwerpen tevens op deze locatie zullen gaan spelen. Lelystad Airport valt buiten de scope totdat deze luchthaven in gebruik wordt genomen voor nietmainportgebonden commercieel passagiersverkeer. De inhoud van dit jaarverslag is bepaald aan de hand van de materiële aspecten zoals weergegeven in de materialiteitsmatrix. Dit helpt ons om voor de lezer de impact en relevantie van de opgenomen informatie te duiden.



In de keten

Materialiteitsmatrix

Alle in de matrix genoemde onderwerpen zijn relevant voor zowel onze luchthavens als partijen in de keten. We rapporteren in dit jaarverslag over alle materiële onderwerpen waarover Schiphol Group volledige zeggenschap heeft, met uitzondering van de onderwerpen netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, bereikbaarheid, geluid en veiligheid. Bij deze onderdelen betreffen de gerapporteerde prestaties ook die van ketenpartners.

++ • Geluid

Belang stakeholders

• Water

• Werkgeverschap

• Bereikbaarheid • CO2-emissies • Ketenverantwoordelijkheid

• Circulaire economie

• Netwerk van bestemmingen • Operationele capaciteit • Klantwaardering • Betekenis voor de regio • Veiligheid • Financiële soliditeit

Ontwikkeling De volgende materiële aspecten laat Schiphol Group in vijf CR thema's samenkomen: betekenis voor de regio, bereikbaarheid, geluid, CO2-emissies, luchtkwaliteit, circulaire economie en werkgeverschap (zie Corporate Governance - organisatie van CR). In 2014 is gewerkt aan doelstellingen die beter aansluiten op het strategische karakter van deze vijf thema's. In 2015 zullen deze doelstellingen in nauw overleg met de luchthavens van Rotterdam, Eindhoven en Lelystad ook voor hen gaan gelden. In het jaarverslag 2014 rapporteren we nog over prestatie-indicatoren die we de laatste vijf jaar gebruikt hebben om onze prestaties weer te geven.

• Luchtkwaliteit

+ Belang Schiphol Group

Stakeholders aan het woord We vroegen een aantal stakeholders, tevens materiedeskundigen in de luchtvaartsector, naar hun mening over onze invulling van voor hen relevante materiële aspecten.

Stakeholder

Materieel aspect

Airlines

Reizigers Sectorpartners (douane, Koninklijke Marechaussee, Luchtverkeersleiding Nederland, afhandelaren) Businesspartners (bouwbedrijven, securitybedrijven, facilitaire dienstverleners, concessionarissen, huurders, overige leveranciers) Financiële stakeholders (aandeelhouders, financiers) Medewerkers Omwonenden Overheden (ministeries, provincies, gemeentes)

Netwerk- en belangenorganisaties

Kennisinstellingen

Netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, klantwaardering, betekenis voor de regio, veiligheid, financiële soliditeit, geluid, bereikbaarheid, CO2-emissies, ketenverantwoordelijkheid, luchtkwaliteit, circulaire economie Netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, klantwaardering, veiligheid, bereikbaarheid Netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, veiligheid, geluid, ketenverantwoordelijkheid Netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, betekenis voor de regio, veiligheid, financiële soliditeit, ketenverantwoordelijkheid Operationele capaciteit, betekenis voor de regio, financiële soliditeit Betekenis voor de regio, veiligheid, financiële soliditeit, geluid, bereikbaarheid, CO2-emissies, luchtkwaliteit, werkgeverschap, ketenverantwoordelijkheid Betekenis voor de regio, veiligheid, financiële soliditeit, geluid, bereikbaarheid, CO2-emissies, luchtkwaliteit, circulaire economie Netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, klantwaardering, betekenis voor de regio, veiligheid, financiële soliditeit, geluid, bereikbaarheid, CO2-emissies, ketenverantwoordelijkheid, luchtkwaliteit, circulaire economie, werkgeverschap, water Netwerk van bestemmingen, operationele capaciteit, klantwaardering, betekenis voor de regio, veiligheid, financiële soliditeit, geluid, bereikbaarheid, CO2-emissies, ketenverantwoordelijkheid, luchtkwaliteit, circulaire economie, werkgeverschap, water Veiligheid, geluid, bereikbaarheid, CO2-emissies, luchtkwaliteit, circulaire economie, water



Op 30 april 2014 werd bekend gemaakt dat Amsterdam Airport Schiphol als eerste hubluchthaven in de wereld het certificaat ‘3+’ in de Airport Carbon Accreditation (ACA) is toegekend. De ACA is een benchmark die inzichtelijk maakt wat luchthavens doen om CO2 te verminderen. Ook Eindhoven Airport heeft dit niveau.

“It is a testament to the vision of Amsterdam Airport Schiphol that it has achieved certification at the highest level of Airport Carbon Accreditation: Neutrality. Although there are 17 other carbon neutral airports out there, Schiphol - welcoming 55 million passengers a year - can rightfully claim to be the busiest carbon neutral airport in the world. Its work in this regard is ongoing at every level of the airport’s operations – from its impressive intermodality, its low emission airside vehicles, its ongoing implementation in A-CDM, its fleet of Tesla zero emissions taxis and much more. I congratulate Amsterdam Airport Schiphol on another excellent year and look forward to sharing in the forthcoming celebrations of its centenary in 2016.” Olivier Jankovec Director General, Airports Council International Europe

Wij hebben als Luchtverkeersleiding Nederland natuurlijk onze eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid, maar het Veiligheidsplatform Schiphol is voor mij dé plek om ons gezamenlijk over de veiligheid op en rond de luchthaven te ontfermen. Vandaar ook dat ik als CEO zelf aan dit platform deelneem. Het Veiligheidsplatform Schiphol (VpS) is een excellente demonstratie van het besef dat vliegveiligheid een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Alle partijen komen regelmatig bijeen om deze gezamenlijke verantwoordelijkheid te zien en te beleven en bovenal om tot gezamenlijk beleid te komen ten aanzien van de luchthaven (gronden landzijdig). Dit resulteert in meer samenhang tussen de luchtvaartbedrijven. De interne veiligheid per bedrijf is goed, maar de winst op veiligheid in de toekomst ligt op de samenhang en consistentie van de luchtvaartwaardeketen. Een goed voorbeeld van de opbrengst van deze samenwerking is het verminderen van het aantal runway incursions op de luchthaven, zeker gezien de complexiteit van de luchthaven. De processen van de luchtvaartpartijen zijn zichtbaar en onzichtbaar verbonden, maar deze zijn ook verweven en op oneindige wijze afhankelijk van elkaar. Om deze reden moet een ieder zich bij elke verandering steeds vergewissen van de gevolgen voor zichzelf en voor een ander. Ook de afgelopen jaren werd duidelijk dat LVNL afhankelijk is van de infrastructuur van Schiphol, wat een effectieve samenwerking zo belangrijk maakt. Een goede kosten-/batenanalyse is belangrijk en moet worden uitgedrukt over de partijen heen. Regelmatig komen we tegen dat de partijen die de investering doen, niet degenen zijn die het voordeel ervan hebben. In een normale competitieve business setting zou die investering dan niet gebeuren. Wij stappen daar overheen en laten de gezamenlijke verantwoordelijkheid groter zijn dan het individuele bedrijfsbelang. Daarom gaan zowel LVNL als Schiphol de uitdaging aan om dat in de toekomst nog beter te doen om tot een nog betere integrale veiligheid te komen. Paul Riemens CEO Luchtverkeersleiding Nederland



Een goede internationale connectiviteit is cruciaal voor metropolitane regio’s in de huidige geglobaliseerde samenleving. Een goede internationale connectiviteit minimaliseert reiskosten voor de consument en zorgt voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Regio’s met een uitstekende connectiviteit zijn innovatiever en productiever. ‘Connectivity is key to competitiveness’. Schiphol biedt de metropoolregio Amsterdam een uitstekende connectiviteit naar de belangrijke economische centra in Europa en daarbuiten. Een sterke, internationaal georiënteerde lokale markt, goede landzijdige bereikbaarheid, de hoge piekuurcapaciteit, korte overstaptijden, een hoog serviceniveau en concurrerende ‘visit costs’ zijn pluspunten van de luchthaven in de concurrentieslag om de passagier en de airlines. De connectiviteit die Schiphol biedt is in feite veel groter dan we op basis van de lokale markt mogen verwachten. De huboperatie van KLM en partners is hier in belangrijke mate verantwoordelijk voor omdat lokaal- en transfervervoer gecombineerd wordt op dezelfde vlucht. Dit betekent overigens niet dat concurrerende hubairlines, prijsvechters en overige airlines niet belangrijk zijn voor de internationale verbondenheid. Integendeel. Maar het is de hubcarrier die het connectiviteitsvoordeel levert. Hier ligt tevens één van de belangrijkste kwetsbaarheden voor de toekomst. De Europese hubairlines staan onder druk. Door concurrentie van prijsvechters op de Europese markt. Maar ook door concurrentie van een nieuwe generatie hubairlines uit de Golfregio en Turkije die profiteren van de verschuiving van het economisch zwaartepunt richting Azië alsmede van een laag kostenniveau. Deze concurrentie is goed voor de consument, maar brengt tevens het risico van een verschraling van de connectiviteit met zich mee. Guillaume Burghouwt Hoofd cluster Luchtvaart, SEO Economisch Onderzoek

Alle luchtvaartpartners zijn gebaat bij een goede samenwerking en openheid. Alleen samen kunnen we als sector het juiste antwoord geven op de sterke mondiale concurrentie die airlines, maar ook airports, onderling voelen. De marges bij airlines zijn klein, en we moeten snel reageren op vraag en aanbod in de markt. Vanuit ons standpunt dat een luchthaven geen doel, maar een middel moet zijn, kijken we daarom kritisch naar de ratio voor uitbreidingen van luchthaveninfrastructuur, de daaraan gekoppelde investeringen en de financiële consequenties daarvan voor de luchthaventarieven. In de afgelopen jaren hebben Schiphol en de airlines een aantal keer lijnrecht tegenover elkaar gestaan. We hebben elkaar scherp gehouden. Het gehoor geven aan het herhaaldelijk pleidooi van BARIN om rekening te houden met de positie van de ‘airlines-gebruikers’ van de luchthaven Schiphol, heeft de samenwerking verbeterd. Het Schiphol consultatieproces is uitgegroeid tot een dialoog waarin transparantie centraal staat. De luchthaven laat nu zien dat zij werkt aan de nodige efficiency-verbeteringen, kostenbeheersing en het beter managen van de assets. In combinatie met een gunstige renteontwikkeling en een wederom hoger aantal passagiers dan begroot, leidt dit vanaf april 2015 tot een tariefsverlaging van bijna 7 procent. Een constructieve opbrengst, die daadwerkelijk bijdraagt aan verlaging van het kostenniveau van de airlines en daarmee aan de concurrentiekracht van de luchtvaartmaatschappijen én de luchthaven. Het laat zien dat verantwoorde investeringen in een topluchthaven samen kunnen en moeten gaan met sterk concurrerende tarieven. Deze lijn moet in de komende jaren worden voortgezet. De positie van Schiphol is immers geen vanzelfsprekendheid. Frank Allard Voorzitter Board of Airline Representatives (BARIN)


Strategie Strategie


Bericht van de CEO

Bericht van de CEO

2014 was een bewogen jaar voor Schiphol Group. Het meest aangrijpend was het verongelukken van vlucht MH17 onderweg van Schiphol naar Kuala Lumpur: alle 298 inzittenden kwamen om het leven in Oekraïne. Veel gezinnen en families zijn geconfronteerd met een dramatisch verlies. Een groot aantal medewerkers van Amsterdam Airport Schiphol was direct of indirect betrokken bij de gevolgen van deze tragedie: omdat zij een rol speelden bij de afhandeling van de vlucht of de opvang van de nabestaanden, of omdat ze een taak vervulden bij de indrukwekkende bloemenzee die als eerbetoon ontstond voor Vertrekhal 3. Onder emotionele omstandigheden is er veel en goed werk verzet. Daar ben ik iedereen zeer erkentelijk voor.

en Istanbul in het oog. Maar ook de concurrenten van Schiphol in West-Europa − Londen Heathrow en de luchthavens in München en Frankfurt − investeren fors in capaciteit en kwaliteit. De concurrentie neemt duidelijk toe. Ook voor de Europese netwerkcarriers zijn het uitdagende tijden. Voor onze grootste businesspartner KLM zijn de uitdagingen groot. De lowcostmaatschappijen winnen marktaandeel, net als de netwerkcarriers uit de Golfregio en Turkije. Hoewel het de verwachting is dat de wereldwijde passagiersmarkt de komende vijftien jaar met 3 tot 5 procent zal groeien, is het de vraag in hoeverre Amsterdam Airport Schiphol daarvan zal profiteren. Passagiersstromen veranderen en verschuiven, waardoor de hubs in West-Europa – en dus ook Schiphol − minder voor de hand zullen liggen.

Er waren ook positieve momenten, zoals tijdens de Nuclear Security Summit in maart. De voorbereidingen waren lang en intensief, niet in de laatste plaats vanwege het grote aantal publieke en private partijen waarmee werd samengewerkt en de zeer grote veiligheidsbelangen. Operationeel verliep alles vlekkeloos en dat is een compliment aan een ieder waard.

Hoe deze ontwikkelingen het hoofd te bieden? Hoe het succes van de organisatie op lange termijn te garanderen? Hiervoor is het noodzakelijk Europe’s Preferred Airport te blijven. Daar zijn we dag in dag uit mee bezig. De grootschalige verbouwingsoperatie ‘Schiphol verbouwt, vernieuwt, verbindt’, die we in 2013 zijn begonnen om onze capaciteit en kwaliteit te vergroten is hier een goed voorbeeld van. In 2015 zullen we van alle inspanningen de eerste resultaten zien met de oplevering van ons innovatieve centrale-securityconcept, de stijlvolle nieuwe Lounge 2 en de ingebruikname van het nieuwe Hilton Hotel. Het presenteren van het Ondernemingsplan Lelystad Airport in april 2014 moet in ditzelfde kader worden beschouwd. De aanbesteding is inmiddels gestart. Het verplaatsen van de vluchten die niet vitaal zijn voor de

Ondanks dat Schiphol Group omzet, aantal reizigers en vrachtvolumes in 2014 zag toenemen, is alertheid geboden. De luchtvaartsector beleeft onzekere tijden. Geopolitiek blijft het een turbulente periode met onrust in het Midden-Oosten, Oekraïne en terreurdreiging in de westerse wereld. Het economisch herstel vordert maar moeizaam, zeker in Europa. En als we inzoomen op luchthavens, springt de opmars van de luchthavens in de Golfregio


Bericht van de CEO

mainportfunctie van Schiphol naar Lelystad Airport dient om voldoende capaciteit te creëren voor mainportgebonden verkeer en daarmee de concurrentiekracht van de Mainport Schiphol te versterken. Niet alle stakeholders onderschrijven de nut, noodzaak en timing van de aanleg van Lelystad Airport. Wij blijven ook hierover de dialoog met alle relevante stakeholders aangaan. De tariefsverlaging van circa 7 procent per 1 april 2015 op de locatie Schiphol is eveneens bedoeld om de concurrentiepositie van de luchtvaartmaatschappijen en de luchthaven een impuls te geven. Bij het maken van de keuzes voor onze investeringen staat het belang van de mainport en alle partners die daarbinnen opereren voorop.

realiseren, maar ook bij te dragen aan het individuele welzijn door het verbinden van mensen en het oog hebben voor onze omgeving. De Mainport Schiphol is zowel een economische als een sociale eenheid. Om die eenheid nog steviger en toekomstbestendiger te maken, investeren we al veel, maar het is in onze ogen noodzakelijk een extra stap te zetten. Groei is gezien alle ontwikkelingen allesbehalve vanzelfsprekend. Onze concurrentiepositie zullen we meer dan ooit moeten bevechten. Op een aantal onderwerpen zullen wij onze inspanningen daarom intensiveren. Allereerst willen we de (operationele) processen nog efficiënter maken. Enerzijds zullen wij meer scherpte aanbrengen in de kosten van onze eigen processen. Daarnaast gaan wij samen met onze partners de efficiency van de keten verder verbeteren. Bij nog meer efficiency zijn alle partijen op Schiphol – onze homecarrier voorop – zeer gebaat. Het is onze verwachting dat wij onze concurrentiekracht verder kunnen versterken.

Schiphol verbindt Nederland. Die verbindingen maken internationaal zaken doen makkelijker en vergroten de aantrekkelijkheid van Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven. Verbindingen leiden tot welvaart; de toegevoegde waarde van de hub Schiphol voor Nederland is rond de 30 miljard euro. Maar connectiviteit is niet alleen een kwestie van euro’s, economische groei en winst. Verbinden heeft ook een sociale component. Schiphol maakt het mogelijk dat mensen elkaar ontmoeten en netwerken opbouwen − ver weg én dichtbij. Verbinden betekent ook oog hebben voor mens, milieu en de omgeving. Om de verbindingskracht te behouden, moet Amsterdam Airport Schiphol een hubluchthaven blijven. Onze thuismarkt is eenvoudigweg te klein om zonder hubfunctie een relevante positie te behouden in de wereld.

Wij willen ons extra inzetten om de bereikbaarheid van Schiphol te verbeteren. In 2015 wordt al een stap in de goede richting gezet met de Hoogwaardig Openbaar Vervoersverbinding Noord, een busknooppunt waar reizigers comfortabel en snel kunnen overstappen op lijnen naar Schiphol Plaza, Haarlem, Amsterdam, Amstelveen en Amsterdam-Zuidoost. Maar we kijken al verder. Onze wens om de Noord/Zuidlijn door te trekken tot aan Schiphol is wellicht een onderwerp met een langetermijnperspectief, maar dit is wel hét moment om daar onze energie in te steken. En dat zullen we ook doen.

Om duurzame groei te realiseren en faciliteren, zijn twee zaken essentieel. Enerzijds dient de Mainport Schiphol zich te onderscheiden ten opzichte van haar concurrenten door de directe verbindingen met de regio’s waar de passagiersgroei zich concentreert. Dit betekent dat er ruimte moet zijn om te groeien. Minder groei leidt onvermijdelijk tot afkalving van onze unieke concurrentiepositie en verzwakking van onze positie als banenmotor. Anderzijds moet Schiphol een aantrekkelijke keuze zijn en blijven voor reizigers én vracht vanwege het comfort van de reiziger, de adequate operationele capaciteit, het concurrerende kostenniveau en de efficiënte afhandeling. En dat allemaal met behoud van draagvlak bij de omwonenden en andere relevante stakeholders. Wij blijven met onze buren in gesprek en staan voor onze afspraken. Mocht echter blijken dat deze afspraken in de praktijk niet werken, hopen wij op basis van flexibiliteit en wederzijds begrip samen te kunnen zoeken naar reële alternatieven waar alle partijen bij winnen.

Schiphol bestaat bijna honderd jaar. Daar zijn we trots op. Tegelijkertijd voelen wij het als onze opdracht om ook voor de komende honderd jaar zeker te stellen dat Schiphol een economische en sociale factor van betekenis blijft door het verbinden van Nederland met de wereld. De luchtvaart moet voor Nederland worden behouden. Daar blijven wij keihard en koersvast aan werken. Jos Nijhuis President-directeur & CEO Schiphol Group

De lusten en de lasten van de luchthaven zijn niet altijd evenredig verdeeld. Economische groei en banen zijn er voor heel Nederland. De geluidshinder is er alleen voor de mensen in de omgeving. De samenleving hecht steeds meer waarde aan duurzaamheid en de maatschappelijke bijdrage die organisaties leveren. De luchtvaartsector wordt als grootverbruiker van fossiele grondstoffen gezien als een vervuiler. Dat zijn allemaal dilemma’s die inspanning, transparantie en voortdurend overleg vergen. Schiphol neemt die opdracht serieus. Wij voelen het niet alleen als onze verantwoordelijkheid de waarde 'economische groei en banen' te



Veranderende omgeving Om onze goede positie te behouden en te versterken, spelen wij proactief in op veranderingen in onze eigen omgeving, in de luchtvaartsector en in de wereld. We moeten alert en toekomstgericht reageren op zowel de kansen en bedreigingen die zich aandienen.

Turbulente wereld

De verwachte toestroom van reizigers kan een positief effect hebben op de commerciële omzet op onze luchthavens, mits het aanbod en de service goed blijven aansluiten op de verwachte groei. Voor de aantrekkingskracht van een metropoolregio is het aanbod van hoogwaardig vastgoed dicht bij luchthavens essentieel.

Geopolitieke ontwikkelingen kunnen grote invloed hebben op luchthavens en daarmee ook op onze onderneming. Te denken valt aan onrust in het Midden-Oosten en Oekraïne, maar ook bijvoorbeeld aan de uitbraak van het ebolavirus in West-Afrika. Deze gebeurtenissen kunnen gevolgen hebben voor de operatie van luchtvaartmaatschappijen en de bereidheid van passagiers om te vliegen.

Veranderende passagiersstromen De luchtvaartsector zal ook te maken krijgen met een verandering in het aanbod van passagiers en de wereldwijde passagiersstromen. De verwachting is dat de passagiersmarkt in de komende 15 jaar 3 tot 5 procent per jaar zal groeien. Van deze groei ligt het zwaartepunt in Azië, en voor deze passagiersstroom zijn de hubs in West-Europa minder voor de hand liggend. De luchthavens in Azië en het Midden-Oosten zullen de top-25 gaan domineren: dankzij hun geografische ligging ten opzichte van Noord-Amerika, Afrika en Australië kunnen zij zich ontwikkelen als sterk overstapknooppunt. Samen met onze partners zullen we er hard aan moeten werken om ons marktaandeel te behouden; we kunnen alleen profiteren van de toekomstige groei in het passagiersverkeer als wij erin slagen Amsterdam Airport Schiphol goed en waar mogelijk onderscheidend ten op zichte van andere hubs te verbinden met regio’s waar de groei zich concentreert, zoals het Verre Oosten en Latijns-Amerika.

Economische situatie De economische situatie, in Europa en daarbuiten, is van invloed op onze onderneming. Hoewel de wereldeconomie weer groeit, is de onzekerheid nog steeds niet verdwenen, onder meer vanwege een achterblijvende groei in de Europese Unie. Uit scenarioanalyses van het Centraal Planbureau blijkt dat Schiphol zich moet voorbereiden op een aanzienlijke stijging van het aantal reizigers, gezien de verwachte groei van de wereldeconomie. Het accommoderen van deze groei is ook noodzakelijk om de groeiaspiraties van de Randstad mogelijk te maken. Economische activiteit zal zich in de komende decennia sterker concentreren in metropoolregio’s. De kwaliteit en connectiviteit die grote stedelijke regio’s kunnen bieden, worden belangrijker dan ooit. Dat sluit aan op onze missie: Connecting the Netherlands.



Uitdagende tijden netwerkcarriers

Meer vracht

De Europese netwerkcarriers beleven moeilijke tijden. Hun businessmodel brengt hogere kosten met zich mee dan dat van concurrerende point-to-point carriers of carriers die opereren vanuit andere regio's. De concurrentie van de point-to-point maatschappijen neemt toe, niet alleen in het vakantiesegment maar ook in het zakelijke segment. Verder groeit het Europese marktaandeel van carriers uit de Golfregio zoals Emirates, Qatar Airways en Etihad. De sterke groei van netwerkcarrier Turkish Airlines beïnvloedt het Europese speelveld eveneens. Ook Air France-KLM, het moederbedrijf van onze homecarrier KLM, heeft te maken met deze groeiende concurrentie. De mate waarin zij deze concurrentieslag aankan is cruciaal voor Schiphol, aangezien momenteel ongeveer 70 procent van de Schiphol-vluchten wordt uitgevoerd door KLM of een van haar SkyTeam- of codesharepartners.

Vracht is een belangrijke bron van inkomsten voor Nederland. Schiphol vervult als mainport een rol in het transport van hoogwaardige en tijdskritieke goederenstromen. We voorzien voor de komende jaren een verdere groei van vracht. Vrachtstromen vanuit bijvoorbeeld China verlopen via een aantal belangrijke gateways in Europa. Tevens constateren we dat de industriële groei vooral toeneemt in Duitsland en in Oost- en Zuid-Europa. Als Schiphol haar positie als vrachthub wil consolideren en zelfs versterken, is het essentieel de aansluiting met deze regio's te behouden.

Draagvlak voor groei De activiteiten van luchthavens staan in de schijnwerpers van de publieke opinie. Ondanks de positieve economische en maatschappelijke effecten wordt het lastiger draagvlak te vinden voor uitbreiding van luchthavens in metropoolregio’s. Het is noodzakelijk rekening te houden met de omwonenden van de luchthavens en overheden in de omgeving, die direct hebben te maken met de gevolgen van het (groeiende) luchtverkeer. Bovendien heeft de sector, als grootverbruiker van fossiele branden grondstoffen, te maken met uitdagingen waar de hele wereld voor staat: het behoud van het milieu, het tegengaan van klimaatverandering en het zuinig omgaan met grondstoffen. We zullen ons nog meer moeten inspannen om steun te verwerven voor ons handelen en voor bijvoorbeeld noodzakelijke grootschalige uitbreidingen.

Toenemende concurrentie Om haar hubfunctie in Europa te behouden moet Amsterdam Airport Schiphol ook het hoofd bieden aan toenemende concurrentie van andere hubluchthavens. Het is meestal de combinatie van luchthaven en netwerkcarrier die het succes bepaalt van een hub in de mondiale luchtvaartsector. Op de transfermarkt zijn met name Istanbul en de luchthavens in het Midden-Oosten in opmars. Maar ook de traditionele concurrentie in West-Europa, zoals Londen Heathrow, München en Frankfurt, is fors aan het investeren in capaciteit en/of kwaliteit. Verder trekken de luchthavens in onze catchment area, zoals Brussel en Düsseldorf, reizigers aan die ook voor Schiphol kunnen kiezen. Het is daarom essentieel dat Schiphol een aantrekkelijke keuze voor reizigers blijft en dat we blijven investeren in operationele capaciteit en kwaliteit. De luchthaven zal moeten uitbreiden en vernieuwen om het groeiend aantal grotere vliegtuigen te kunnen ontvangen en bijbehorende grote passagiersstromen te kunnen verwerken.



Sterkte-zwakteanalyse Sterktes • Netwerk van bestemmingen • Moderne en goed geoutilleerde hubluchthaven • Non-aviation activiteiten • Prijs-kwaliteitverhouding • Innovatievermogen • Bewuste afweging people, planet en profit • Betrokkenheid bij omgeving • Bereikbaarheid via weg • Reputatie en naamsbekendheid

Kansen • Verkeer en vervoer vanuit sterk opkomende regio's • Invulling selectiviteit op basis van afspraken Tafel van Alders • Initiatieven in keten op het gebied van innovatie en duurzaamheid • Directe internationale treinverbindingen van en naar de luchthaven • Internationale activiteiten • Samenwerking met airlines en andere partners • Single European Sky • Verdere digitalisering en Big Data

Zwaktes • Kleine thuismarkt • Afhankelijkheid transfermarkt • Piekgedreven bezetting capaciteit • Relatief oude infrastructuur ten opzichte van concurrerende luchthavens • Complex stelsel van regels en afspraken voor gebruik landingsbanen en luchtruimcapaciteit • Geografische ligging ten opzichte van Azië minder gunstig dan die van luchthavens Istanbul en Dubai • Afhankelijkheid van een aantal grote klanten

Bedreigingen • Concurrentie tussen luchthavens • Geografische verplaatsing van vervoers- en handelsstromen • Hub by-passing als gevolg van inzet nieuwere vliegtuigtypen • Uitdagingen voor Europese netwerkcarriers • Zwakke Europese economie • Capaciteitstekort • Strengere security-eisen • Kwaliteitsbeleving onder druk door grootschalige verbouwingen • Online retail en prijsvergelijking • Verminderd draagvlak in metropoolregio's • Europese regulering • Bezorgdheid over luchtkwaliteit • Bereikbaarheid per spoor


Strategie

Strategie Onze opdracht is de positie van de Mainport Schiphol als multimodaal knooppunt te handhaven en verder te ontwikkelen. Daarvoor dient Schiphol Group in de volle breedte succesvol te zijn. Onze strategie om dit te realiseren is gestoeld op vier thema's: Top Connectivity, Excellent Visit Value, Competitive Marketplace en Sustainable Performance.

De ambitie van Schiphol Group is Schiphol te blijven ontwikkelen tot Europe's Preferred Airport; de voorkeursluchthaven voor reizigers en airlines. We zijn er trots op dat reizigers Schiphol hoog inschalen en verkiezen als voorkeurspunt van vertrek of overstap. Ons beleid is erop gericht deze toppositie in Europa te behouden. Dit vereist een heldere strategie en een nauwe samenwerking met onze partners en stakeholders.

op met andere businessmodellen. Onze internationale aanwezigheid vergroot ook de bekendheid van het merk Schiphol.

Mainport Schiphol

De mainportpositie van Amsterdam Airport Schiphol is van vitaal belang voor Nederland. Om de economische functie van Schiphol te versterken en te voldoen aan de afspraken met betrekking tot hinderbeperking, is aan de Tafel van Alders afgesproken Schiphol op selectieve wijze verder te laten groeien. Om deze groei van Schiphol te kunnen accommoderen, worden Eindhoven Airport en Lelystad Airport ontwikkeld als alternatief voor het nietmainportgebonden vliegverkeer. Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport hebben daarnaast ook een eigen netwerk dat de zakelijke en niet-zakelijke (vakantie)markt in hun regio bedient.

Concurrerende regio Aantrekkelijke regio voor wonen, werken en toerisme

Concurrerende luchthaven ‘Attractive & efficient hub airport’

Sterk netwerk KLM/SkyTeam Driver voor Mainport Schiphol

Onze internationale activiteiten leveren een significante bijdrage aan de strategie en het financiële resultaat van de groep. Ze versterken de mainportfunctie van Schiphol. De betrokkenheid bij de ontwikkeling van Terminal 4 op John F. Kennedy International Airport in New York is daar een mooi voorbeeld van. Ook de strategisch alliantie met Aéroports de Paris, onder meer de exploitant van Parijs Charles de Gaulle, de grootste SkyTeam-hub van Europa, is van belang. Tegelijkertijd doen we nuttige ervaring

Internationaal businessklimaat Nederland als concurrerende vestigingsplaats


Strategie

Strategische thema's

Belangrijkste risico's

Voor de realisatie van onze strategie hebben we gekozen voor vier strategische thema’s: Top Connectivity, Excellent Visit Value, Competitive Marketplace en Sustainable Performance.

Onze strategische thema's brengen risico's met zich mee. De belangrijkste zijn in dit schema weergegeven, waarbij we het verband duidelijk maken tussen de materiële aspecten voor Schiphol Group en onze strategische thema's en de risico's die daaraan verbonden zijn.

Top Connectivity Het handhaven en vergroten van het netwerk van bestemmingen, samen met onze homecarrier en andere luchtvaartmaatschappijen, is onze belangrijkste opdracht. Dankzij dit netwerk behoort Schiphol tot de vijf belangrijkste knooppunten van Europa. De ontwikkeling van Eindhoven Airport en Lelystad Airport ondersteunt de mainportfunctie van Schiphol. Een goede bereikbaarheid per weg en per spoor is essentieel voor de connectiviteit van onze luchthavens.

Risicoverhoudingen

Excellent Visit Value We willen de beste kwaliteit tegen een aantrekkelijke prijs bieden voor airlines, reizigers en alle andere gebruikers van onze luchthavens. We investeren in voldoende hoogwaardige capaciteit en een hoogstaand commercieel aanbod. De waardering van onze klanten voor onze faciliteiten en diensten is het kompas voor de vernieuwingen die we doorvoeren.

Materieel aspect

Strategisch thema

Risico’s


Veranderingen in de vraag

Bereikbaarheid

Concurrentie Politieke omgeving Top Connectivity

Competitive Marketplace Onze luchthavens zijn aantrekkelijke vestigings- en verblijfslocaties. Om als vestigingsplaats te kunnen blijven concurreren, is een competitieve marktplaats belangrijk waar bedrijven kennis en vaardigheden kunnen uitwisselen en combineren. We stemmen het aanbod van faciliteiten en vastgoed af op de vraag en willen Schiphol verder ontwikkelen als distributieknooppunt voor vracht.

Internationaal ondernemen

Operationele capaciteit


Klantwaardering

Concurrentie Politieke omgeving Excellent Visit Value

Economische regulering Grote projecten Operationele risico’s


Sustainable Performance Schiphol Group is een financieel solide onderneming die haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt en in haar bedrijfsvoering bewuste afwegingen maakt tussen people, planet en profit. We kunnen onze luchthavens alleen laten groeien door dit te doen in evenwicht met onze omgeving. We blijven investeren in een goede relatie met bestuurders, omwonenden, sectorpartners en de overheid.

Betekenis voor de regio

Concurrentie Politieke omgeving Competitive Marketplace

Veiligheid

Politieke omgeving

Geluid

Operationele risico’s

CO2-emissies

Financiële risico’s

Circulaire economie Luchtkwaliteit Water Ketenverantwoordelijkheid Werkgeverschap Financiële soliditeit


Marktontwikkeling vastgoed


Compliance risico’s

Strategie

Doelstellingen Voor elk strategisch thema zijn doelstellingen geformuleerd voor de periode 2013-2017. In een tactisch plan geven we hier verdere uitwerking aan. We sturen vervolgens op basis van KPI's. Belangrijke randvoorwaarde hierbij is dat Schiphol Group voldoet aan de vereisten van een solide financieel beleid zodat ze haar kredietwaardigheid behoudt. Daarnaast willen we minimaal kunnen voldoen aan de rendementseis van de Nederlandse Staat die momenteel is vastgesteld op 6,7 procent (rendement op eigen vermogen) voor Schiphol Group. De Managementagenda 2015 hangt direct samen met de strategische doelstellingen en geeft de belangrijkste aandachtsgebieden voor het lopende kalenderjaar. De hoogte van de variabele beloning van het management van Schiphol Group is mede afhankelijk van het realiseren van deze managementagenda en de daaraan gekoppelde individuele targets van het management.

In de Managementagenda 2015 richten we ons met name op capaciteit, kwaliteit, kosten en bedrijfscultuur. Het verbeteren van de concurrentiepositie van de Mainport Schiphol en de voorbereidingen voor de ontwikkeling van het A-gebied staan hoog op de agenda. Ook is het cruciaal dat de bestaande grootschalige investeringsprojecten, waaronder centrale security voor het nonSchengengebied, volgens plan worden opgeleverd.

Top Connectivity


Verbeteren concurrentiepositie van de Mainport, inclusief de ontwikkeling van Lelystad Airport en de overige regionale luchthavens Verdere uitvoering en ontwikkeling van het Masterplan, inclusief het Agebied Continueren en intensiveren stakeholdermanagement Realisatie van de belangrijkste investeringsprojecten met zo min mogelijk verstoring voor de operatie en met specifieke aandacht voor Corporate Responsibility Zorgdragen voor behoud van de solide financiële positie Verder ontwikkelen van internationale activiteiten Het realiseren van de Corporate Responsibility-ambities Vergroten en uitbouwen van de non-aviation inkomsten Afronden organisatietransitie en verdere efficiencyverbetering Focus op leiderschap, cultuur en compliance


Excellent Visit Value



Onze resultaten Strategie



Managementagenda 2014 Zowel op het gebied van retail als vastgoed hebben we goede voortgang geboekt in de uitvoering van onze strategie. Daarnaast hebben we ons bedrijfsresultaat vergroot en is de financiële positie van Schiphol Group solide. We zullen het komende jaar nog een slag maken in het professionaliseren en efficiënter maken van onze organisatie.

Het afgelopen jaar hebben we hard gewerkt aan het vergroten van onze capaciteit en versterken van onze concurrentiepositie. Onder meer door scherp op onze kosten te letten en door de groei van het aantal passagiers zijn de tarieven met ingang van 2015 met ongeveer 7 procent verlaagd. De voorbereidingen voor de ontwikkeling van de nieuwe terminal en pier (het 'A-gebied') zijn in volle gang, al moet er nog een aantal knelpunten worden opgelost om het ontwerp te kunnen finaliseren. Ook in de huidige terminals wordt hard gewerkt aan verbeteringen, waaronder de centrale security niet-Schengen en de verbouwing van Lounge 2. De beoogde opleverdatum van de nieuwe centrale securityfilters voor niet-Schengen bestemmingen wordt naar verwachting gehaald. Een aantal deelprojecten zal doorlopen tot de tweede helft van 2015.

Top Connectivity


Bevorderen van de ontwikkeling van de mainport, onder meer door te blijven sturen op concurrerende tarieven Verdere uitvoering Masterplan inclusief ontwikkeling A-gebied Continueren intensieve relatie met stakeholders Realiseren van grote investeringsprojecten met zo min mogelijk operationele verstoring en met specifieke aandacht voor Corporate Responsibility Zorgdragen voor voldoende liquiditeit en toegang tot financiering Versterken van internationale activiteiten en positie Realiseren Corporate Responsibility-ambities Succesvolle verdere uitvoering Retail Vision 2020 en verbeteren marktpositie van Real Estate door 'Creating Preferred Locations'-strategie Focus op een ‘lean’ organisatie en verder verbeteren efficiency Realiseren van de compliance-ambities

Target is gerealiseerd Target is gedeeltelijk gerealiseerd Target is niet gerealiseerd


Excellent Visit Value



Onze resultaten

Onze resultaten De maatschappelijke opdracht van Schiphol Group is het bestendigen en uitbouwen van de Mainport Schiphol en de regionale luchthavens. Bij de invulling van deze opdracht hebben wij impact op de maatschappij.

Onze resultaten laten zien hoe wij onze verantwoordelijkheid nemen en een goede balans zoeken tussen de positieve en negatieve effecten van onze activiteiten. Wij streven steeds naar een bewuste afweging tussen people, planet en profit, onder meer in onze investeringsbeslissingen en aanbestedingen.

Ook onze andere luchthavens vormen een belangrijke spil in de economie. Op Rotterdam The Hague Airport werken 142 medewerkers. Indirect biedt de luchthaven werk aan 2.500 werknemers. Eindhoven Airport biedt 300 arbeidsplaatsen aan directe werkgelegenheid en indirect ongeveer 1.200. De aantrekkingskracht van Nederland, met steden als Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven en Den Haag als belangrijke attracties, heeft direct en indirect gevolgen voor onze luchthavens. In 2014 is het aantal inkomende toeristen gestegen, zo blijkt uit cijfers van het Nationaal Bureau voor Toerisme & Congressen. In 2014 mocht Nederland ruim 14 miljoen buitenlandse gasten verwelkomen, een toename van 10 procent in vergelijking met het jaar ervoor. Een groot deel van de buitenlandse toeristen arriveert via Schiphol. Nederland trekt toeristen uit bijna alle Europese landen en ook uit andere werelddelen, met name uit Azië.

Betekenis voor de regio Nederland heeft met haar geografische ligging en haar uitstekende infrastructuur en onderwijs belangrijke troeven in handen om internationale bedrijven aan te trekken. De aanwezigheid van de internationale luchthaven Schiphol en onze regionale luchthavens dragen hier aan bij.

Motor voor Nederlandse economie

Belang voor Amsterdam en de Randstad

De activiteiten op en rond Schiphol en de andere luchthavens zijn een belangrijke motor voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid. In een onderzoek van BCG/McKinsey (2011) is becijferd dat de luchtvaart ongeveer 26 miljard euro bijdraagt aan het Bruto Nationaal Product (BNP) en dat er direct of indirect 290.000 banen uit voortvloeien. Alleen al op de locatie Schiphol waren in 2014 ongeveer vijfhonderd bedrijven gevestigd, die gezamenlijk werk boden aan ongeveer 65.000 medewerkers.

Onze luchthavens, de metropoolregio Amsterdam en de Randstad zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en versterken elkaar. Schiphol levert een vitale bijdrage aan de metropoolregio Amsterdam. Als mainport vervult de luchthaven een belangrijke functie voor Nederland, met directe en snelle verbindingen over weg, spoor en water naar de rest van Europa. Dankzij het netwerk van verbindingen behoort Schiphol tot de belangrijkste hubs van Europa. Met Nederland als kleine thuismarkt is dat een uitzonderlijke prestatie.


Onze resultaten

De regionale luchthavens spelen in hun omgeving een essentiële verbindende rol die steeds meer aan betekenis wint voor bedrijvigheid, kennisontwikkeling en toerisme. Ook leveren zij een wezenlijke bijdrage aan de uitbouw van de mainportfunctie van Schiphol. De ontwikkeling van Eindhoven Airport en Lelystad Airport is belangrijk voor de groei van de Mainport Schiphol, omdat zij een alternatief kunnen gaan bieden voor het nietmainportgebonden vliegverkeer.

Hotel zijn voltooiing. Deze blikvanger krijgt 433 kamers, 23 vergaderzalen en veel hoogwaardige faciliteiten. Het hotel heeft een eigen ondergrondse parkeergarage, en een overdekte promenade verbindt het rechtstreeks met het WTC en de terminal van Schiphol. De opening is naar verwachting in 2015. Bezoekers en reizigers bieden we op onze luchthavens de mogelijkheid te winkelen en te ontspannen. We breiden waar mogelijk het aanbod uit. Op Schiphol Plaza is een nieuw horecacluster geopend met La Place, La Place Express, Happy Seafood en HEMA.

Rotterdam The Hague Airport voorziet met haar netwerk van bestemmingen in toenemende mate in de vervoersbehoefte van en naar de regio zuidwest-Nederland. De luchthaven profileert zich nadrukkelijk als toegangspoort voor de steden Rotterdam en Den Haag en hun regio's; de steden en de luchthaven benadrukken dat het voor bedrijven mede dankzij de luchthaven aantrekkelijk is zich juist in dit gebied te vestigen.

Werkgelegenheid op en rond luchthavens Het Luchtvaart College Schiphol, een samenwerking tussen KLM, het ROC van Amsterdam en Schiphol Group, bundelt de krachten van luchtvaartgerelateerde bedrijven, beroepsonderwijs en overheidsinstanties in de regio en versterkt de arbeidsmarkt op Schiphol. Per jaar worden gemiddeld zeshonderd studenten opgeleid, driehonderd aan een stageplek geholpen, en elk jaar worden duizend werknemers getraind of geschoold. Op de locatie Schiphol bevordert het college intersectorale mobiliteit, met het doel dat medewerkers kunnen rouleren tussen de bedrijven die zijn gevestigd op het luchthaventerrein. Ook plaatst het college mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt.

Eindhoven Airport is essentieel voor de ontwikkeling van de regio Eindhoven. De luchthaven verbindt Brainport, het hightechcentrum van Eindhoven, met andere bestemmingen in met name Europa. De luchthaven verbetert het vestigingsklimaat en is cruciaal om de ambities van de regio te verwezenlijken.

AirportCity Schiphol Flexibiliteit, multifunctionaliteit, connectiviteit, beleving en value for money zijn de onderscheidende waarden voor Schiphol als toplocatie. Met faciliteiten voor werken, verblijf en ontspanning is Schiphol een dynamische stad op zichzelf. Binnen de AirportCity bieden we bedrijven en logistieke dienstverleners een variëteit aan locaties, kantoor- en bedrijfspanden en een keuze in huurcontracten, met als bijzonder voordeel de directe nabijheid van een internationale luchthaven. Ondanks de moeilijke marktomstandigheden in het vastgoed slagen we erin een bezettingsgraad te bereiken tussen de 85 en 90 procent, wat een goede prestatie is.

Op Rotterdam The Hague Airport loopt een werkgelegenheidsproject voor jongeren. In samenwerking met de politie Rotterdam en de gemeente Rotterdam is in 2014 project Startbaan II in gang gezet, een vervolg op het scholings- en werkgelegenheidsproject Startbaan (2013). Meer partners, waaronder Havenbedrijf Rotterdam, hebben zich bij de organisatie aangesloten, waardoor de luchthaven een breder werkervaringsprogramma kan aanbieden.

Betrokken bij de omgeving Schiphol Group wil een betrokken en betrouwbare buur zijn. Een goede relatie met partijen in onze omgeving is essentieel voor het behoud van draagvlak voor onze activiteiten en toekomstige groei. Alleen samen met onze partners en met diverse overheden en in goed overleg met andere stakeholders kunnen we invulling geven aan onze missie (zie ook Geluid).

Als gastheer voor de bedrijven op het luchthaventerrein en de 65.000 medewerkers spant Schiphol zich in om communities te ontwikkelen die bijdragen aan de aantrekkelijkheid van de werklocatie. In 2014 is SPOT Schiphol Community van start gegaan; een online platform waar bedrijven en medewerkers elkaar kunnen vinden en waarmee meer bekendheid kan worden gegeven aan de voorzieningen op Schiphol. Ook worden activiteiten georganiseerd, zoals TEDx Schiphol. De herontwikkeling van het gebouw The Base is een voorbeeld van hoe we werken en ontmoeten combineren. Dit multifunctionele gebouw herbergt verschillende functies: naast kantoren en restaurantvoorzieningen bieden we in het The Base Business Center vergaderfaciliteiten en kleine flexibele ruimtes. In 2014 hebben de eerste bedrijven zich gevestigd, is er een 24-uurs kinderdagverblijf geopend en een Starbucks. Begin 2015 komen er nog een kapper, sportfaciliteiten en restaurants.

Schiphol heeft zitting in diverse structurele bestuurlijke overleggen op provinciaal en gemeentelijk niveau. Daar hechten we grote waarde aan. In 2014 hebben we na de gemeenteraadsverkiezingen de nieuw gekozen raden van de omringende gemeenten ontvangen voor een werkbezoek. We nemen verder actief deel in SMASH (Structuurvisie Mainport Amsterdam Schiphol Haarlemmermeer), een overleg over de versterking van de metropoolregio en de rol van de luchthaven daarin. We organiseren activiteiten om in contact te blijven met onze direct omwonenden: die activiteiten bieden ons de kans ook de positieve aspecten van onze onderneming te benadrukken. Zo geven we lespakketten voor basisscholen uit en hebben we in 2014, net als in

Om bedrijvigheid aan te trekken en internationale zakenreizigers goed te kunnen bedienen, zijn ook uitstekende hotelvoorzieningen onmisbaar. Op Schiphol nadert de bouw van het nieuwe Hilton


Onze resultaten

eerdere jaren, de zogeheten Burendagen georganiseerd voor omwonenden van de luchthaven Schiphol. In 2015 zal Schiphol Group zich met een aantal nieuwe activiteiten richten op de relatie met de omwonenden. Dit doen we vanuit de visie dat we de band met onze omwonenden willen versterken en vanuit een positief uitgangspunt de toegevoegde waarde van Schiphol voor hen willen vergroten.

In 2014 zien we bij de luchthavens van Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven een stijgende lijn in het aantal passagiers, het volume vracht en het aantal vliegtuigbewegingen. Schiphol laat een hogere groei zien dan de topdrie luchthavens van Europa; Londen Heathrow, Parijs Charles de Gaulle en Frankfurt. Er is desondanks niet enkel sprake van een positieve ontwikkeling. Binnen de toptien in passagiersaantallen is Schiphol ingehaald door Istanbul Atatürk Airport, dat nu op de vierde plek staat met een marktaandeel van 11,3 procent. Schiphol is de vijfde luchthaven van Europa met een aandeel van 10,9 procent (2013: 10,8 procent).

Ook onze regionale luchthavens investeren in een goede relatie met hun omgeving. In Lelystad hebben we, in samenwerking met de Tafel van Alders Lelystad, het overleg met belanghebbenden in de omgeving geïntensiveerd, met het oog op onze plannen daar in de komende jaren een grote uitbreiding te realiseren. In Eindhoven wordt aan de regionale Tafel van Alders de ontwikkeling van de luchthaven besproken met de belangrijkste stakeholders. Rotterdam heeft een eigen Commissie Regionaal Overleg waarin regelmatig wordt gesproken met de belangrijkste partijen in de omgeving.

Buiten de toptien toont met name Brussel een grote groei. We zien op deze luchthaven, net als bij andere Europese luchthavens, groei in lowcostverkeer. In haar directe catchment area heeft Amsterdam Airport Schiphol haar marktaandeel weten te behouden.

Netwerkontwikkeling Het aantal directe bestemmingen op Schiphol is uitgekomen op 319, ten opzichte van 323 in 2013. Het overgrote deel van de bestemmingen, 296, betreft passagiersbestemmingen, de overige 23 zijn full freighter-bestemmingen. Het aantal bestemmingen van KLM en haar codeshare partners is met drie gestegen naar 206. Schiphol dankt de geografische diversiteit van bestemmingen aan het transferproduct van met name homecarrier KLM en partners. Amsterdam Airport Schiphol richt zich op het mainport-gebonden verkeer.

Netwerk van bestemmingen Schiphol Group faciliteert via haar luchthavens een uitgebreid netwerk van Europese en intercontinentale bestemmingen. Het aantal bestemmingen en de frequentie van de vluchten bepalen de economische en maatschappelijke waarde van dit netwerk. Onze doelstelling is dit netwerk in stand houden en uitbreiden.

Passagiersvolume en -groei per werelddeel Passagiers Schiphol in miljoenen (groei t.o.v. 2013)

4,4 (-0,8%) 37,9 (+6,3%) 5,7 (-0,5%) 1,8 (+13,7%)

2,7 (-3,1%)

2,5 (+4,7%)


Onze resultaten

Er is sprake van substantiële groei van lowcostverkeer in de gehele catchment area. Daarnaast zet de sterke ontwikkeling van luchtvaartmaatschappijen uit de Golfregio en uit Istanbul door, zowel op Schiphol als op andere Europese luchthavens. Door de komst van deze airlines hebben passagiers nu bijvoorbeeld meer keus hoe zij naar Azië vliegen; met een overstap op Schiphol of via een luchthaven in de Golfregio.

New York, Atlanta en Minneapolis blijven hele belangrijke bestemmingen. Naar Azië (-0,8 procent) en Afrika (-3,1 procent) daalde het aantal passagiers. Ook bij de regionale luchthavens is het aantal passagiers gegroeid. Op Rotterdam The Hague Airport steeg het aantal met 6,1 procent naar 1,7 miljoen; op Eindhoven Airport met 16 procent tot ruim 3,9 miljoen. Tussen de 20 en 25 procent van de passagiers via Eindhoven reist met een zakelijk doel; de rest vliegt met een persoonlijk motief of gaat op vakantie.

Er deden zich geen grote wijzigingen voor in de geografische samenstelling van het netwerk. KLM heeft Santiago (Chili) toegevoegd aan haar dienstregeling en is in de zomer ook gaan vliegen op Bilbao (Spanje) en Zagreb (Kroatië). Las Vegas en Oakland zijn niet langer directe bestemmingen vanaf Schiphol.

Vliegtuigbewegingen 2014 op Schiphol Positie 2014

Op Rotterdam The Hague Airport is het aantal bestemmingen in 2014 gelijk gebleven: 40. Ruim een kwart hiervan wordt het gehele jaar door aangeboden, de rest is seizoensgebonden. Een nieuwe bestemming is Istanbul Atatürk Airport, gevlogen door Turkish Airlines. British Airways is begonnen met vijf dagelijkse vluchten naar Londen City. Het aantal bestemmingen vanaf Eindhoven Airport is in 2014 verder gestegen, van 70 naar 76. Dat is toe te schrijven aan de groei bij lowcostmaatschappijen, zoals Wizz Air, transavia.com en Ryanair.

Aantal reizigers verder toegenomen Geopolitieke onrust heeft in 2014 weinig invloed gehad op de vervoersstromen, en in zeer geringe mate op het aantal passagiers dat via onze luchthavens reist. Het totaal aantal passagiers op onze luchthavens in Nederland is gestegen met 5,3 procent naar 60,5 miljoen. Op Amsterdam Airport Schiphol bedroeg de groei 4,6 procent naar 55 miljoen passagiers. Het aantal vliegtuigbewegingen groeide met 3,0 procent naar 438.300. De gemiddelde stoelcapaciteit is met 1,3 procent omhoog gegaan naar 159 en ook de bezettingsgraad van de toestellen is gestegen, van 81,7 procent in 2013 naar 82,2 procent. Opvallend is de groei in het aantal zogeheten OD-passagiers (Origin & Destination-passagiers, met Schiphol als vertrek- of aankomstpunt): dat aantal steeg met 7 procent naar 32,7 miljoen. Met name Nederland als bestemming groeide sterk. De groei van het aantal overstappende passagiers op Schiphol was minder sterk: met 1,2 procent naar 22,3 miljoen. Het aandeel van transferreizigers op het totaal is hierdoor licht afgenomen van 41,9 naar 40,5 procent. Het totaal aantal reizigers op Schiphol met een zakelijk reismotief bedraagt 31 procent.

Positie 2013

Luchtvaartmaatschappij

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

(1) (2) (3) (5) (6) (4) (7) (8) (9) (11) (13) (10) (14) (12) (20)

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

(15) (16) (17) (19) (21) (18) (38) (27) (22) (24) (23) (30) (25) (26)

KLM transavia.com easyJet Delta Air Lines British Airways Air France Lufthansa ArkeFly Flybe SAS Vueling Aer Lingus Cityjet Turkish Airlines Alitalia Corendon Dutch Airlines Martinair Swiss United Airlines TAP Portugal China Southern Austrian Airlines HOP! Emirates Pegasus LOT Polish Airlines Corendon Aeroflot Norwegian Royal Air Maroc

Overige luchtvaartmaatshappijen

Met name het vliegverkeer binnen Europa groeide sterk en komt nu uit op 69 procent van het passagiersvolume. De Golfregio liet een forse groei zien van 13,7 procent, met name bij Abu Dhabi (34 procent) en Dubai (23 procent). Het aandeel van die regio is nu 3 procent van het totaal aantal reizigers. Het aantal reizigers van en naar de Verenigde Staten is licht gedaald (-0,5 procent) en maken nog steeds ruim 10% van het totaal aantal passagiers uit; vooral

Totaal

Totaal

Groei t.o.v. 2013 in %

221.178 28.411 25.837 10.962 10.805 9.550 8.534 8.207 6.497 5.113 5.104 4.927 4.001 3.652 3.598 3.075

2,6% 3,5% 3,0% -3,4% 2,4% -29,3% -16,6% -3,2% 14,8% 4,7% 12,0% -1,4% -1,0% -23,8% 19,4%

2.980 2.912 2.731 2.642 2.602 2.584 2.263 2.168 2.105 2.006 1.950 1.886 1.861 1.652

-3,6% 0,4% -0,7% -1,6% 2,9% -4,3% 113,7% 42,1% 1,3% 7,5% -0,6% 29,4% 0,1% 2,0%

46.503

15,8%

438.296

3,0%

Positie bij vracht verstevigd Het ingezette economische herstel lijkt in het vrachtvervoer zijn vruchten af te werpen. Het volume aan vracht dat via Schiphol zijn weg vond kwam in 2014 uit op 1,6 miljoen ton, een stijging van 6,7


Onze resultaten

Amsterdam Airport Schiphol verbouwt en vernieuwt

procent. De toename bij de full freighters (toestellen die uitsluitend vracht vervoeren) is het grootst: 8,3 procent. Nieuwe vrachtbestemmingen in 2014 zijn Malmö en Monrovia. Schiphol heeft daarmee haar derde positie in de toptien van Europese vrachtluchthavens gehandhaafd, achter Frankfurt en Parijs Charles de Gaulle. Ons marktaandeel is uitgekomen op 14,6 procent (2013: 14,6). We moeten daarbij in ogenschouw nemen dat Air FranceKLM haar full-freightercapaciteit aan het reduceren is.

Op de luchthaven Schiphol lopen we aan tegen de grenzen van de capaciteit, zeker in de piekuren. Voor de verdere groei en versterking van Schiphol is een omvangrijke verbouwing, uitbreiding en vernieuwing van de faciliteiten noodzakelijk. We hebben hiervoor een Masterplan ontwikkeld dat modulair is opgebouwd: we breiden de capaciteit geleidelijk uit. We zullen reizigers meer comfort kunnen bieden met ruimere terminals en pieren en soepelere passagiersprocessen. We zijn nu de eerste fase van dit plan aan het uitvoeren.

Om onze goede positie als distributieknooppunt en hub voor vracht vast te houden, gaan we verder met innovaties in het logistieke proces. Een voorbeeld hiervan is eLink, de papierloze vrachtafhandeling. In 2014 is de eerste paal geslagen voor SmartGate Cargo, een integrale, snelle douaneafhandeling. Dit is een van de eerste internationale publiek-private samenwerkingen in de luchtvrachtsector.

In oktober 2014 hebben we al een aantal verbeteringen en vernieuwingen kunnen doorvoeren. We hebben in het Schengengedeelte van de terminal (Vertrekfilter 1) een securityfilter nieuwe stijl geopend: klantvriendelijker en efficiënt. Deze vernieuwing draagt bij aan een vlottere doorstroom van passagiers in de terminal. De aanpassingen aan de 'stemvork' van de D-pier zijn ook gereed. Er zijn nu tien opstelplaatsen beschikbaar voor grotere vliegtuigtypes zoals B737-700 en B737-800.

Operationele capaciteit

Centrale security in het niet-Schengen gebied

Schiphol Group investeert in haar operationele capaciteit om de verwachte groei in het aantal passagiers te kunnen blijven accommoderen. Voorop staat dat we te allen tijde hoge kwaliteit bieden aan de airlines en de reizigers. We sturen op een concurrerend kostenniveau.

Zowel in Vertrekhal 2 als in Vertrekhal 3 hebben we een extra verdieping, een mezzanine, gebouwd ten behoeve van de aanleg van centrale securityfilters. In het eerste kwartaal van 2015 beginnen we met de inbouw van de security-apparatuur. De Holland Boulevard in het EF-gebied is inmiddels 16 meter uitgebouwd in de richting van het platform. Het nieuwe GH-gebouw, waar

Vrachtvolume en -groei per werelddeel Vracht Schiphol x 1.000 ton (groei t.o.v. 2013)

634,4 (+5,5%) 154,3 (+12,6%) 290,7 (+14,2%) 210,3 (+6,1%)

175,6 (+4,2%)

167,8 (-2,0%)


Onze resultaten

overstappende passagiers zullen worden gecontroleerd, is voltooid. De bouw van de extra verdiepingen op de E-, F- en G-pieren is in 2014 gestart. De planning is dat alle nieuwe securityfilters in juni 2015 gereed zullen zijn. Het hele proces legt druk op de organisatie: bouwwerkzaamheden in een terminal tijdens een doorlopende operatie zijn zeer complex. Het zal tot in 2016 duren voordat het gehele project is afgerond.

bouw van een nieuwe parkeergarage op P3 (lang parkeren). Deze garage, de eerste overdekte parkeergarage voor lang parkeren op de luchthaven, krijgt vijf verdiepingen en gaat plek bieden aan 2.500 auto's. De werkzaamheden zijn eind 2014 gestart. De garage wordt in het tweede kwartaal 2016 opgeleverd. De parkeeromzet is in 2014 gestegen met ruim 6 procent. Dat is onder meer toe te schrijven aan de groei van het aantal vertrekkende passagiers en ons nieuwe product Holiday Valet Parking (valet parking voor vijf dagen of langer).

Vernieuwing Lounge 2 In 2014 zijn we begonnen met een grootschalige verbouwing en vernieuwing van het hele winkelen horecagebied van Lounge 2. Deze verbouwing en de herinrichting zal zijn afgerond in de tweede helft van 2015. Eind 2014 zijn twee nieuwe airlinelounges geopend op het dak van het Panoramaterras voor British Airways en voor Servisair.

Ontwikkeling van Lelystad Airport Om de economische functie van Schiphol te behouden en te versterken, is afgesproken Schiphol selectief te laten groeien en Eindhoven Airport en Lelystad Airport te ontwikkelen als alternatief voor niet-mainportgebonden verkeer.

De verbouwingen op Schiphol hebben een, veelal tijdelijk, negatief effect op de beleving en de bestedingen van de reizigers. Doordat in Lounge 2 tijdens de vernieuwing sommige winkels en horecagelegenheden een periode dicht of minder goed bereikbaar of zichtbaar zijn, gaan de bestedingen van de reizigers daar eveneens omlaag.

De voorzieningen en infrastructuur van Amsterdam Airport Schiphol zijn afgestemd op de wensen en de specifieke vereisten van netwerkcarriers en hun passagiers, die voor een groot deel Schiphol gebruiken als overstapluchthaven. Pure vakantievluchten, die we niet als vitaal beschouwen voor de mainportfunctie, kunnen we uitstekend bedienen met eenvoudige infrastructuur. Dat is ook beschreven in het Ondernemingsplan voor de ontwikkeling van Lelystad Airport dat Schiphol Group in 2014 heeft gepubliceerd. Lelystad Airport wil hier eenvoudige maar tegelijkertijd aantrekkelijke faciliteiten bieden voor luchtvaartmaatschappijen die met name vliegen op vakantiebestemmingen. We kunnen maatschappijen niet verplichten van de nieuwe luchthaven te gaan vliegen, maar met scherpe tarieven en efficiënte faciliteiten, waaronder voldoende parkeergelegenheid voor reizigers, willen we Lelystad Airport aantrekkelijk voor hen maken.

Het vernieuwde securityfilter aan de Schengen-zijde heeft een blijvend negatief effect op de besteding van reizigers: het nieuwe vertrekfilter heeft namelijk een aantal vierkante meters van de retail in Lounge 1 ingenomen. Voorbereidingen A-gebied De ontwikkeling van het A-gebied is de eerstvolgende stap in de realisatie van het Masterplan van Schiphol. Op dit moment worden voorbereidingen getroffen voor de bouw van een nieuwe passagiersterminal, bij de huidige bagagekelder Zuid en de B-pier. Deze terminal is nodig om de groei van het aantal passagiers te kunnen opvangen en is bedoeld voor zowel intercontinentale reizigers als reizigers binnen Europa.

We zijn ons ervan bewust dat er in de sector vragen leven met betrekking tot de tijdsplanning en de haalbaarheid van de ontwikkeling van Lelystad Airport. We zijn hierover voortdurend in gesprek met betrokken stakeholders. Het luchthavenbesluit, dat het juridisch kader vormt voor de beoogde ontwikkeling van Lelystad Airport, wordt verwacht in de eerste helft van 2015.

De bouw van de nieuwe A-pier maakt onderdeel uit van het project 'A-gebied'. Deze pier wordt zodanig ontworpen dat aan de noordzijde middelgrote vliegtuigen (B737) kunnen worden afgehandeld en aan de zuidzijde (afwisselend) zowel de grote als middelgrote vliegtuigen. Daarmee biedt de A-pier een oplossing voor het tekort aan opstelplaatsen en gates, dat voor de komende jaren was voorzien.

Groei Rotterdam The Hague Airport Ook Rotterdam The Hague Airport wil voldoen aan de vraag van de regio naar nieuwe verbindingen ten behoeve van economische bedrijvigheid en toerisme. Er wordt een aanvraag voor een luchthavenbesluit voorbereid; de inzet is een geleidelijke groei door het toevoegen van nieuwe bestemmingen. Voor het luchthavenbesluit wordt onder meer een milieueffectrapportage, een economische onderbouwing en een maatschappelijke kostenbatenanalyse opgesteld. Er wordt gestreefd naar een zo groot mogelijk draagvlak bij (regionale) bestuurders en omwonenden, wat naar verwachting in 2015 leidt tot een standpunt. Dit draagvlak is noodzakelijk voor het indienen van de aanvraag van het luchthavenbesluit.

Met de ontwikkeling van het A-gebied anticipeert Schiphol op verdere groei, teneinde de luchtvaartmaatschappijen en de reizigers met een kwalitatief hoogwaardig product te faciliteren en om haar ambitie als Europe’s Preferred Airport blijvend te kunnen waarmaken. Overdekt lang parkeren We lopen op steeds meer momenten in het jaar aan tegen de grenzen van de capaciteit van onze parkeergarages en -terreinen. In december 2014 heeft Schiphol een contract getekend voor de


Onze resultaten

Luchthavenbesluit Eindhoven Airport van kracht

We streven ernaar in goed overleg met de nationale en regionale overheden, Rijkswaterstaat, vervoersexploitanten de gezamenlijke belangen op één lijn te brengen en zo de bereikbaarheid van de luchthaven continu te verbeteren. In 2014 hebben we een aantal verbeteringen kunnen realiseren.

Op 1 november 2014 is het Luchthavenbesluit Eindhoven van kracht geworden. Dat betekent dat Eindhoven Airport zich definitief verder kan ontwikkelen en een deel van de groei van Schiphol kan overnemen. De capaciteitsgroei zal ook een impuls betekenen voor de regionale economie en voor de versterking van Brainport Eindhoven. Het aantal vliegtuigbewegingen mag groeien tot 43.000 per jaar en het aantal passagiers tot 5,5 miljoen. Voor het jaar 2015 verwacht Eindhoven Airport 30.000 vliegtuigbewegingen en ruim 4 miljoen passagiers. Aan de Tafel van Alders is afgesproken dat in 2015, tijdens de zogeheten eerste groeifase, onder meer wordt getoetst of er voldoende hinderbeperkende maatregelen zijn genomen. Doel is vanaf 2016 de tweede groeifase in te zetten.

Per auto De renovatie van de Coentunnel is afgerond: de capaciteit van de tunnel is vergroot en het aantal files is afgenomen. Ook is gestart met met de omlegging van de A9; de oplevering staat gepland voor 2018. De doorstroom op het knooppunt A4/A9 zal daardoor verbeteren. Openbaar vervoer Het Hoogwaardig Openbaar Vervoersknooppunt (HOV) Noord nadert zijn voltooiing. Dit is een nieuw busstation waar veel buslijnen samenkomen. Met HOV Noord zal Schiphol beter bereikbaar worden voor onder meer de regio Haarlem. Op dit knooppunt kunnen reizigers comfortabel en snel overstappen op snelle hoogwaardige buslijnen naar Schiphol Plaza, Haarlem, Amsterdam, Amstelveen en Amsterdam-Zuidoost. Het project, een samenwerking tussen Schiphol, de stadsregio Amsterdam, de provincie Noord-Holland en de gemeente Haarlemmermeer, is in het voorjaar van 2015 gereed.

Bereikbaarheid Schiphol Group werkt continu aan een uitgebreid, betrouwbaar en toegankelijk netwerk van multimodale verbindingen; die zijn nodig om de metropoolregio Amsterdam en de Mainport Schiphol te voeden. We willen niet enkel optimaal bereikbaar zijn door de lucht, maar ook over de weg en via het spoor. Dit is cruciaal voor reizigers, bedrijven, leveranciers en werknemers.

ProRail en de NS hebben, in samenspraak met Schiphol, maatregelen getroffen om het aantal verstoringen in het treinverkeer te verminderen. Zo is meer focus gekomen op onderhoud van het spoor rond Schiphol en wordt de Schipholtunnel beter schoongehouden. Dit heeft geleid tot minder dwarrelend stof en daardoor minder loze brandmeldingen.

Rondom Amsterdam Airport Schiphol is beperkte ruimte om het wegenstelsel, de parkeervoorzieningen en openbaar vervoer te laten meegroeien. Daarom besteden we veel aandacht aan een efficiënte inrichting van voorzieningen en een goede doorstroming van het verkeer op de luchthaven. We werken aan een fijnmazig en hoogfrequent openbaarvervoernetwerk en aan een gevarieerd en voldoende aanbod van parkeermogelijkheden die passen bij de behoeften van bezoekers, passagiers en medewerkers. Op en om onze regionale luchthavens gaat het vooral om het verbeteren van de aansluiting op het openbaar vervoer en snelle toegangswegen.

Schiphol is per december 2014 ook weer dagelijks per nachttrein bereikbaar vanuit Amsterdam; in de periode december 2013 tot en met december 2014 ging er in drie van de zeven nachten enkel een pendelbus. Hiermee is de verbinding zoals voorheen hersteld en is een voor de passagier oncomfortabele overstap verdwenen.

Bereikbaarheid van Schiphol Vervoerskeuze reizigers Reizigers waarderen Amsterdam Airport Schiphol om de bereikbaarheid: ze zetten de luchthaven achter de luchthaven van Kopenhagen op de tweede plek in het jaarlijkse Airport Service Quality-onderzoek. Dit komt overeen met onze doelstelling. In dit onderzoek, dat 280 luchthavens bestrijkt, wordt de tevredenheid van reizigers gemeten.

We zijn ons ervan bewust dat de bereikbaarheid van Schiphol onder druk staat. Dit is niet goed voor onze concurrentiepositie. De drie andere Europese hubs (Londen, Frankfurt en Parijs) hebben wel de beschikking over snelle internationale spoorverbindingen. Daarom vinden wij het essentieel dat er maatregelen worden genomen: het doortrekken van de Noord/Zuidlijn is nodig als extra openbaar vervoerverbinding via de metro met Amsterdam. De capaciteit die dan vrijkomt op het spoor, kan benut worden voor internationale treinverbindingen. Treinverbindingen met Berlijn en Frankfurt zijn noodzakelijk naast de bestaande treinverbinding met Parijs. Daarnaast zijn trein en metro schone vervoersmogelijkheden die passen in onze ambitie om CO2-emissies te verlagen.

We monitoren de kwaliteitsbeleving van het openbaar vervoer onder de bezoekers van Schiphol. De score voor de trein is het sterkst gestegen, van 70 naar 78. Gedurende het hele jaar nemen we enquêtes af bij reizigers in de wachtruimte bij de gates. Een van de vragen is hoe de reiziger naar Schiphol is gekomen. In 2014 is het aandeel reizigers dat met de auto weggebracht en opgehaald wordt gedaald en het aandeel reizigers dat de auto op Schiphol parkeert, gestegen. We zijn

Het verbeteren van de bereikbaarheid via weg en spoor vereist een langetermijnvisie. Veel kan nu nog niet: het station op Schiphol is te klein en de capaciteit van de spoortunnel beperkt.


Onze resultaten

Amsterdam Airport Schiphol Hoe reizigers ons serviceniveau waarderen lezen we onder meer af aan de ASQ-benchmark (Airport Service Quality), waarin Europese luchthavens met elkaar worden vergeleken. Voor wat betreft de ODpassagiers (de Origin-Destination-passagiers, met Schiphol als vertrek- of aankomstpunt) staan we op de vijfde plaats; de luchthaven van Kopenhagen is eerste. Ons streven is een derde positie. Bij de transferpassagiers staan we derde; boven aan die lijst staat München. We streven hier naar de koppositie in 2020.

tevreden over deze ontwikkeling omdat parkeren twee verkeersbewegingen met zich meebrengt, in vergelijking met de vier verkeersbewegingen bij ophalen en wegbrengen. Het aandeel reizigers dat met het openbaar vervoer reist, is na een jarenlange afname gestabiliseerd. Het aantal verstoringen in de Schipholtunnel is in 2014 afgenomen, waardoor het imago van betrouwbaar reizen per trein hopelijk weer gaat verbeteren. Vervoerskeuze reizigers van en naar Schiphol In %

Openbaar vervoer Weggebracht per auto Auto geparkeerd Taxi Collectief vervoer Overig

2014

2013

39,1 26,2 13,7 9,3 8,4 3,3

39,2 26,6 13,0 9,9 8,0 3,3

Uit de onderzoeken komt onder meer de verkorting van de wachttijd bij de nieuwe centrale securitycontrole van Lounge 1 positief naar voren. Reizigers vinden de ambiance prettiger en het proces efficiënter dan in de oude situatie. Vanaf de zomer van 2015 zal dit concept ook zijn ingevoerd in Vertrek 2 en 3. Positief scoorden ook de bereikbaarheid, en de beschikbaarheid van bagagekarren. Als grootste minpunt geldt het wachtcomfort bij de gates. Met de invoering van centrale security in de hele terminal zal dit verbeteren. Ook scoren we dit jaar slechter op de loopafstanden en het gemak waarop passagiers hun weg door de terminal vinden. Een van de oorzaken hiervoor is te vinden in de verbouwingen op de Holland Boulevard en Lounge 2.

Bereikbaarheid van regionale luchthavens Rotterdam The Hague Airport is beter bereikbaar geworden met het openbaar vervoer. De RET, het openbaarvervoerbedrijf van Rotterdam en omgeving, heeft de frequentie van de shuttlebus van het RandstadRailstation Meijersplein naar de terminal verhoogd naar elke tien minuten. Op dit station, aan de spoorverbinding tussen Den Haag CS en Rotterdam Zuid, is nu duidelijk met borden aangegeven vanaf welke halte de bus naar Rotterdam The Hague Airport vertrekt. De luchthaven is eveneens te bereiken met een bus vanaf Rotterdam CS.

Ondanks de grote verbouwingen op de luchthaven is de kwaliteitsbeleving gemiddeld genomen op niveau gebleven. Metingen wijzen uit dat goede informatievoorziening een positief effect heeft op de beleving van de reiziger. Schiphol zal de informatievoorziening verder uitbreiden, met name in de omgeving van de verbouwingen zelf. De Net Promoter Score is met 30 nagenoeg op hetzelfde niveau gebleven (2013: 29). Voor het vertrekproces zien we in de Airport Service Quality-benchmark dat Schiphol het goede niveau heeft weten te behouden met 4,03 (2013: 4,03; op een schaal van 1 t/m 5). Dit geldt ook voor het aankomstproces.

Eindhoven Airport werkt samen met nationale en regionale overheden aan een betere bereikbaarheid van de luchthaven. In 2014 zijn vorderingen gemaakt om te realiseren dat de luchthaven in 2020 beter verbonden is met de snelwegen A2 en A58. Voor de langere termijn kijken de partijen naar een verbetering van het openbaar vervoer naar en van de luchthaven. Ook de mogelijkheden voor een treinstation op Eindhoven Airport in 2028 worden bestudeerd.

In de ASQ-benchmark blijkt dat reizigers de prijskwaliteitsverhouding van de retail waardeerden met de score 3,09 (3,05 in 2013). Het oordeel over de prijs-kwaliteitsverhouding van de horeca steeg naar 2,99 (2,91 in 2013).

Schiphol Group wil op haar luchthavens de reizigers comfort en service bieden op topniveau. Alleen als we een constante hoge kwaliteit leveren, kunnen we onze ambitie waarmaken dat reizigers Amsterdam Airport Schiphol blijven verkiezen boven andere Europese luchthavens als vertrekpunt van hun reis of om over te stappen.

Schiphol kreeg in 2014 ook waardering van de luchtvaartmaatschappijen. Tijdens de World Routes Conference, de jaarlijkse internationale conferentie waar airports en airlines bijeenkomen, ontving Schiphol voor haar airlinemarketinginspanningen de Marketing Award Highly Commended Routes Europe en de Marketing Award Highly Commended World Routes in the category 50 million plus passengers.

De mening van reizigers over onze luchthavens in 2014 Elk jaar doen we zelf onderzoek naar hoe tevreden reizigers zijn over ons. We meten de waardering over het aankomst- en het vertrekproces, de bereikbaarheid van de luchthaven, en de prijskwaliteitverhouding van de winkels en horeca achter de paspoortcontrole.

Rotterdam The Hague Airport De Net Promoter Score van Rotterdam The Hague Airport is in 2014 gestegen van 29 naar 30. De luchthaven schrijft dit onder meer toe aan het opleidingsprogramma Certified Smile, een samenwerkingsverband met de Hotelschool Den Haag: het


Onze resultaten

dienstverlenend personeel van zowel de luchthaven zelf als van ketenpartners heeft een training gevolgd in een gastvrije benadering van de reizigers.

Leefomgeving Schiphol, naast de provincie Noord-Holland en het Rijk. De stichting financiert verscheidene projecten die de kwaliteit van de leefomgeving in de regio Schiphol verbeteren. Ze biedt ook compensatie in natura (zoals geluidsisolatie) aan individueel gedupeerden in onleefbare of onwerkbare situaties die buiten bestaande wettelijke regelingen vallen. In 2014 heeft de stichting besloten alsnog geld vrij te maken voor schrijnende gevallen die aanvankelijk hulp waren misgelopen, bijvoorbeeld omdat de indieningstermijn was verstreken. Het streven is dat per 1 april 2015 alle openstaande aanvragen zijn afgewikkeld.

Awards Amsterdam Airport Schiphol en onze regionale luchthavens scoren goed in externe onderzoeken en verkiezingen. Ze zijn ook in 2014 meermalen onderscheiden. Amsterdam Airport Schiphol • SKYTRAX: Best Airport Western Europe. In de wereldwijde ranking gedaald van nummer 3 naar nummer 5. Uitgereikt tijdens de World Airport Awards 2014. • Marketing Award Highly Commended Routes Europe en Marketing Award Highly Commended World Routes (categorie meer dan 50 miljoen passagiers). • Moodie International: Best Mobile App. Plus eervolle vermelding Best Facebook Page en Best Twitter Feed. • Cargonews Asia: Best Airport in Europe (voor de 19de keer). Uitgereikt tijdens de Asian Freight & Supply Chain Awards. • IATA: Cargo Excellence Award. • Airport Going Green Award voor Schiphol's Corporate Responsibility-programma door de Chicago Department of Aviation. • Future Travel Experience Award 2014: Best Airport Security Initiative. • Blue Insurance Travel Media Awards 2014: Best International Airport. • Grand Prix Content Marketing: Schiphol TV beste videokanaal. • Zoover Awards: Beste luchthaven 2014.

Een van de projecten waaraan de stichting heeft meegewerkt is de vernieuwing van het stationsgebied Halfweg. Het gemoderniseerde gebied is in november 2014 opgeleverd. De stichting heeft 2,8 miljoen euro bijgedragen. Er zijn ook projecten in uitvoering in Campus Uilenstede in Amstelveen en de Iepenlaan in Uithoorn. Lees verder bij betekenis voor de regio - betrokken bij de omgeving.

Hinderbeperking Ook in 2014 heeft Schiphol zich samen met andere luchtvaartpartijen − waaronder KLM, BARIN en Luchtverkeersleiding Nederland − ingezet om de hinder door luchtvaartactiviteiten, zoals geluidhinder, zo veel als mogelijk te beperken. We beseffen dat als het luchtverkeer verder groeit, het onontkoombaar is dat de geluidhinder in bepaalde gebieden zal toenemen. Al in 2013 is duidelijk geworden dat we de aan de Tafel van Alders afgesproken 5 procent hinderbeperking ruimschoots gaan halen. Bij een volume van 510.000 vliegtuigbewegingen zal het aantal ernstig gehinderden in het binnen- en buitengebied afnemen met 10 tot 12 procent ten opzichte van een situatie zonder deze hinderbeperkende maatregelen.

Rotterdam The Hague Airport • Zoover Awards: Beste (regionale) luchthaven 2014.

Daarnaast is in 2014 door een optimalisatie van de startprocedures van KLM de geluidshinder in delen van de omgeving van Schiphol afgenomen. We zien ook een positieve ontwikkeling in de vlootvernieuwing: steeds vaker zetten luchtvaartmaatschappijen nieuwe, stillere vliegtuigen in. Zo zijn in 2014 de MD11-toestellen van KLM uitgefaseerd.

Eindhoven Airport • Zoover Awards: Meest Populaire luchthaven 2014.

Geluid

Nieuw geluidsstelsel In oktober 2013 is aan de Tafel van Alders een akkoord bereikt over een nieuw geluidsstelsel voor Schiphol. Het oude stelsel met 35 handhavingspunten bleek in de praktijk moeilijk uit te leggen: als handhavingspunten aan hun maximum zaten bij gebruik van voorkeursbanen die minder mensen hinderden, moest het vliegverkeer worden verplaatst naar een baan die juist meer hinder opleverde.

Schiphol Group heeft oog voor de omgeving en luistert naar haar buren. Ook in formele organen zijn wij permanent in gesprek, zoals aan de Tafel van Alders en in de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol, die op 29 januari 2015 zijn omgevormd tot de Omgevingsraad Schiphol. Aan de Tafel van Alders zijn in 2008 afspraken gemaakt over de verbetering van de leefkwaliteit in de omgeving van Schiphol, de selectieve groei van Schiphol en de beperking van geluidshinder.

In het nieuwe Normen en Handhavingsstelsel zijn er regels die er voor moeten zorgen dat in de gegeven omstandigheden (met name weercondities) de starten landingsbanen worden gebruikt die het geringste aantal gehinderden opleveren én dat daarbij niet meer banen worden ingezet dan gegeven het verkeersaanbod strikt noodzakelijk is.

Verbeteren leefkwaliteit Schiphol Group werkt mee aan de verbetering van de leefkwaliteit in gebieden die hinder kunnen ondervinden van de activiteiten op en rond onze luchthavens. Schiphol is deelnemer aan de Stichting


Onze resultaten

In 2014 is aan de Tafel van Alders gediscussieerd over de stelregel in het nieuwe geluidsstelsel die voorschrijft dat in beperkte mate vier banen tegelijk mogen worden gebruikt. In de praktijk bleek dat deze regel al bij het huidige verkeervolume een knelpunt was en daardoor verdere ontwikkeling van Schiphol zou blokkeren. Een oplossing was noodzakelijk, en in januari 2015 hebben de Alderspartijen een akkoord gesloten. Tot 2020 krijgt Schiphol minder groeiruimte: Het maximale verkeersvolume is verlaagd van 510.000 naar 500.000 vliegtuigbewegingen. In ruil hiervoor mag de vierde baan vaker worden gebruikt.

een verslag, met een terugblik op de afgelopen dag en een vooruitblik op de rest van de dag. Melders en aard meldingen bij Bas

Aantal melders Aantal specifieke meldingen Aantal periode meldingen Aantal algemene meldingen

Het resultaat van deze afspraken leidt tot een evenwichtige balans tussen de ontwikkeling van Schiphol met een betrouwbare netwerkoperatie en de kwaliteit van de leefomgeving.

2014

2013

7.472 104.307 46.424 1.115

4.624 93.045 28.189 537

Het aantal meldingen uit de omgeving van Schiphol is in 2014 aanzienlijk toegenomen, zo blijkt uit cijfers van Bas. De neerwaartse trend van het totaal aantal melders is hiermee doorbroken en heeft het niveau van 2006 bereikt. Ook het totaal aantal periode-, specifieke-, en overige meldingen vertoont door de toename een trendbreuk. Voor de stijging van het aantal melders en meldingen zijn verschillende verklaringen te geven.

Het nieuwe stelsel wordt omgezet in weten regelgeving. Schiphol is initiatiefnemer van de milieueffectrapportage die naar verwachting in 2015 zal worden afgerond. Hierna kan het nieuwe stelsel wettelijk van kracht worden.

Eén overschrijding in 2014

Eén verklaring is dat dit jaar meer (langdurig) baanonderhoud is uitgevoerd ten opzichte van het gebruiksjaar 2013. Daarnaast is een nieuwe taxibaan (Sierra) aangelegd bij de Kaagbaan. Als gevolg hiervan was de Kaagbaan voor lange periodes geheel of gedeeltelijk buiten gebruik. Ook was de Polderbaan voor lange tijd niet beschikbaar vanwege de nucleaire top en groot onderhoud. Bovendien was met regelmaat een speciale preferentietabel van toepassing door baanonderhoud aan de andere starten landingsbanen.

Zolang het nieuwe handhavingsstelsel nog niet in wetgeving omgezet is, rapporteren we volgens het huidige handhavingsstelsel. In dit stelsel wordt het geluid berekend bij 35 handhavingspunten voor het hele etmaal en aanvullend 25 handhavingspunten specifiek voor de nachtperiode (23.00 tot 7.00uur). Voor elk van deze punten is wettelijk een maximale geluidsbelasting per jaar vastgesteld. Onze doelstelling is geen overschrijdingen. Binnen het huidige oude stelsel is er in het gebruiksjaar 2014 één overschrijding op de grenswaarde geweest bij één handhavingspunt bij de Kaagbaan. In dit geval is het een direct gevolg van het consequent toepassen van het nieuwe handhavingsstelsel, terwijl de rapportage nog op basis van het geldende 'oude' handhavingsstelsel geschiedt. De afspraak aan de Tafel van Alders is dat we altijd het baangebruik regelen volgens het nieuwe stelsel. We hebben de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu en de partijen in de omgeving uiteraard wel op de hoogte gebracht van deze overschrijding.

Het gebruik van andere baancombinaties dan 'preferentie 1' (noordelijk baangebruik) levert meer gehinderden, melders en meldingen op. De zuidelijke baancombinaties zijn in 2014 meer ingezet dan het jaar ervoor door meer wind uit zuidelijke tot westelijke richtingen. Vooral in woonplaatsen ten zuiden van luchthaven Schiphol is meer overlast ervaren. Bij veel van deze woonkernen is sprake van meer dan 100 procent toename van het aantal melders.

Meldingen van omwonenden We streven ernaar omwonenden zo helder mogelijk te informeren over het vliegverkeer. Via het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (Bas) kunnen zij op de hoogte blijven over baanonderhoud en gebruik.

Schiphol Group betreurt deze toename in het aantal meldingen. Het geeft aan dat veranderingen in het baangebruik, bijvoorbeeld door het buiten gebruik nemen van banen, meer hinder in de omgeving oplevert. Om het vliegverkeer veilig te kunnen afhandelen, is onderhoud aan banen noodzaak. In 2014 is veel energie gestoken in het informeren van de omgeving over het baanonderhoud in 2015, dat zeer intensief zal zijn.

Het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol is een stichting − gefinancierd door de Luchtverkeersleiding Nederland en Schiphol − die onder meer informatie geeft over het vliegverkeer en wonen rondom Schiphol. Bas legt huisbezoeken af bij veelklagers en andere omwonenden die zich ernstig gehinderd voelen en hebben gevraagd om persoonlijk contact.

Geluid rondom Rotterdam The Hague Airport De geluidsbelasting wordt in de omgeving van Rotterdam The Hague Airport berekend door middel van zes handhavingspunten. In het gebruiksjaar 2014 waren er geen overschrijdingen. De luchthaven beschikt over een omzettingsregeling, die functioneert als een tijdelijk luchthavenbesluit (op basis van de Wet luchtvaart). In de regeling zijn acht handhavingspunten vastgelegd: op die

Op de website van Bas is dagelijks te lezen welke starten landingsbanen zijn gebruikt en waarom. Bezoekers van de site kunnen zien hoe dit zich verhoudt tot de voorkeursvolgorde uit het nieuwe geluidsstelsel. Aan het begin van elke avond verschijnt er


Onze resultaten

punten mag de feitelijke geluidsbelasting de grenswaarde niet overschrijden. Op het meest kritische handhavingspunt heeft de luchthaven in het gebruiksjaar 2014 ongeveer 95 procent van de beschikbare geluidsruimte gebruikt.

reizigers, bezoekers en medewerkers, maar ook aan veiligheid op de werkplek. Een veilige en gezonde (werk)omgeving op de luchthavens is een verantwoordelijkheid van iedereen. Iedere partner borgt veiligheid in haar eigen proces. Als exploitant ziet Schiphol Group toe op navolging van regels. In perioden van grootschalige bouwwerkzaamheden, zoals nu tijdens het uitvoeren van het Masterplan, krijgen veilige arbeidsomstandigheden extra aandacht.

Op korte termijn dient Rotterdam The Hague Airport een nieuw (en eerste volledige) luchthavenbesluit te krijgen op basis van de Wet luchtvaart. Daarvoor is onder andere een milieueffectrapportage nodig. In die procedure wordt onderzocht of er een groeivariant is die de voorkeur geniet. Die variant dient in elk geval te passen binnen de grenzen die aan de geluidsbelasting zijn gesteld.

Het management en de medewerkers hebben een voorbeeldfunctie en dragen het belang van veiligheid en gezondheid intern en extern uit. Veiligheidsbewustzijn wordt gemeten aan de hand van de Ladder van Hudson op een schaal van 1 tot 5, waarbij 5 zeer bewust en vooruitstrevend is. Schiphol heeft zich ten doel gesteld niveau 4 te halen, wat staat voor een een proactieve houding. In 2010 was de score 3,6; in 2014 is deze gestegen naar 3,8.

Geluid rondom Eindhoven Airport In de omgeving van Eindhoven Airport wordt de geluidsbelasting berekend via een andere methodiek. Buiten een bepaald gebied mogen startende en landende vliegtuigen de maximale geluidsbelasting van 35 Ke niet overschrijden. De toegestane geluidsruimte van 6,5 km2 waar de geluidsbelasting wel zwaarder mag zijn, is in 2014 volledig benut. Aan de Tafel van Alders is afgesproken dat in 2015, tijdens de zogeheten eerste groeifase, onder meer wordt getoetst of er voldoende hinderbeperkende maatregelen zijn genomen. Doel is vanaf 2016 de tweede groeifase in te zetten waarin wordt gerekend met een geluidsruimte van maximaal 10,3 km2. Het luchthavenbesluit is in 2014 van kracht geworden.

Amsterdam Airport Schiphol heeft in 2014 als eerste grote hubluchthaven in Europa het EASA-veiligheidscertificaat behaald. De EASA regels vervangen de nationale regelgeving en die van ICAO. Deze wetgeving wordt eind 2017 verplicht. De luchthavens gebruiken verschillende definities. Lees meer hierover bij: prestatie-indicatoren.

Tafel van Alders Lelystad Airport

Veiligheid op en rond starten landingsbanen

In 2014 is een milieueffectrapport opgesteld voor de beoogde ontwikkeling van Lelystad Airport. Er is onderzocht welk effect bepaalde vliegroutes hebben op de omgeving van de luchthaven. Aan de Tafel van Alders is gediscussieerd over de mogelijke varianten, ook met de omwonenden. Gezamenlijk is gekozen voor de vliegroute die er het beste uitkomt als het gaat om het vermijden van woonkernen en die de minste impact heeft op het milieu. Er hoeven geen woningen te worden gesloopt. Wel is een gebied aangewezen waarbinnen geen nieuwe woningen mogen worden gebouwd. De gekozen vliegroute is gepresenteerd aan de bewoners. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft, na een positief advies van de Tafel van Alders Lelystad, de variant overgenomen in het concept-luchthavenbesluit.

Het veiligheidsbeleid voor starten landingsbanen richt zich vooral op het voorkómen van situaties waarbij vliegtuigen of andere voertuigen op een start- of landingsbaan rijden terwijl dat niet is gewenst of toegestaan. We spannen ons maximaal in om de kans op een 'runway incursion' te verkleinen. Als die zich toch voordoet, stellen we alles in het werk om eventuele gevolgen te beperken. We werken nauw samen met alle partijen binnen het luchtvaartproces, met name met de Luchtverkeersleiding Nederland. Schiphol Op de luchthaven Schiphol vonden in 2014 zeventien runway incursions plaats (2013: 23). We zitten daarmee onder het door ons gestelde maximum van 22. De daling is het gevolg van de blijvende aandacht voor het onderwerp, binnen Schiphol maar ook binnen de hele luchtvaartsector. De meeste runway incursions bestonden uit afwijkingen van procedures, bijvoorbeeld in het geval dat er onduidelijkheid bestaat over de ontvangen radioklaring.

Meer informatie Voor meer informatie over het vliegverkeer kunt u kijken op www.bezoekbas.nl. Voor meer informatie over de Tafel van Alders en de Omgevingsraad Schiphol kunt u kijken op: www.alderstafel.nl en www.omgevingsraadschiphol.nl.

Een speciale taskforce, aangesteld door het Veiligheidsplatform Schiphol, heeft in 2014 op een aantal locaties waar zich herhaaldelijk runway incursions voordeden verbeteringen doorgevoerd. In november 2014 is rijbaan Sierra aan de zuidzijde van de Kaagbaan in gebruik genomen. Deze rijbaan verbindt vrachtplatform Sierra via de kop van de Kaagbaan met SchipholCentrum. Hierdoor hoeven minder vliegtuigen de Kaagbaan te kruisen en neemt de kans op een runway incursion af.

Veiligheid Veiligheid heeft prioriteit in onze bedrijfsvoering en die van onze partners. Samen met de airlines, de Koninklijke Marechaussee, aannemers en andere bedrijven werken wij aan veiligheid voor


Onze resultaten

Rotterdam The Hague Airport Op Rotterdam The Hague Airport vonden in 2014 vijf runway incursions (twee in 2013) plaats. De runway incursions betroffen kleine afwijkingen van procedures. In 2014 is besloten op alle taxibanen die naar de start-/landingsbaan leiden zogeheten Runway Guard Lights te plaatsen, waardoor de kans op een runway incursion afneemt.

activiteiten in de directe omgeving van de luchthaven op de vogelpopulatie en vogelbewegingen in beeld te brengen. Aan de hand van de uitkomsten zullen we de risico's die zich kunnen voordoen voor de vliegoperaties beter inschatten. Ook dit jaar zijn de graanresten in de teeltgebieden rondom de luchthaven versneld ondergeploegd waardoor er minder voedsel te vinden was in de omgeving. Dit resulteerde in minder overvliegende ganzen in de zomermaanden.

Eindhoven Airport Het afgelopen jaar is het aantal runway incursions op Eindhoven Airport gedaald van 22 in 2013 naar 8 in 2014. Het aantal runway incursions op Eindhoven Airport geldt voor het civiel verkeer en militair verkeer samen. Gedurende het jaar is er actief een postercampagne gevoerd ter voorkoming van runway incursions. Daarnaast heeft de luchtverkeersleiding proactief alle vliegtuigen gewaarschuwd.

Het aantal vogelaanvaringen in 2014 op de luchthaven Schiphol bedraagt 5,8 per 10.000 vliegtuigbewegingen (6,1 in 2013). We zijn verheugd dat we door gezamenlijke inspanning het aantal vogelaanvaringen voor het vijfde jaar op rij hebben weten te verminderen. Rotterdam The Hague Airport Het aantal vogelaanvaringen op Rotterdam The Hague Airport kwam in 2014 uit op 5,7 per 10.000 vliegtuigbewegingen (3,0 in 2013). Deze stijging is onder meer te verklaren door de vele regen in augustus. Bovendien kon Rotterdam The Hague Airport geen jachtvogels inzetten om vogels te verjagen. Door een wijziging in Europese wetgeving mogen alleen de slechtvalk en de havik nog worden ingezet terwijl de luchthaven vooral andere soorten gebruikt. Ondanks overleg met de provincie Zuid-Holland heeft de luchthaven nog geen ontheffing kunnen krijgen. Daar kwam bij dat de overheid maatregelen nam in het kader van de bestrijding van de vogelgriep: ook die leidden ertoe dat Rotterdam The Hague Airport de jachtvogels tijdelijk niet mocht inzetten.

Aanvaringen met vogels Schiphol Vogels die in aanvaring komen met vliegtuigen vormen een ernstig veiligheidsrisico. Om dit risico te beheersen, is er op Schiphol volcontinu een team Bird Controllers actief in het landingsterrein. We trachten met allerlei maatregelen te voorkomen dat vogels de luchthaven opzoeken. In 2014 hebben we daarmee opnieuw vooruitgang geboekt. Een luchthaven is gebaat bij een beperkte biodiversiteit. Zo zijn we de grasmat rondom de starten landingsbanen vaker gaan maaien (zeven à acht keer per jaar), waardoor het gras de lengte houdt die nestelen en broeden ontmoedigt. Ook controleren we sloten, bomen en gebouwen intensiever op de aanwezigheid van nesten. Daarnaast zijn we een proef begonnen met een speciale grassoort die minder eetbaar is. Dit gras helpt om hazen en andere kleine knaagdieren te weren uit het landingsterrein, die op hun beurt weer een aantrekkelijke prooi zijn voor roofvogels.

Eindhoven Airport Het aantal vogelaanvaringen is in 2014 gestegen naar 6,4 per 10.000 vliegtuigbewegingen (5,5 in 2013). Het aantal vogelaanvaringen op Eindhoven Airport geldt voor het civiel verkeer en militair verkeer samen.

Veilig werken

Schiphol heeft het vogeldetectiesysteem aangeschaft waarmee we in 2013 uitgebreid hebben geëxperimenteerd. Daarmee is Schiphol een van de eerste civiele luchthavens ter wereld die een dergelijk systeem gebruiken. Het vogeldetectiesysteem helpt de afdeling Bird Control inzicht te krijgen in de exacte risicolocaties. Het is ook een hulpmiddel bij de metingen voor verscheidene experimenten, zoals de proef met het experimentele grasmengsel.

Onder veilige inzetbaarheid verstaan we dat medewerkers en derden zich bewust zijn van het belang van veilig werken en van werken in een veilige en gezonde (werk)omgeving. De actiepunten uit het meerjarenbeleidsplan Veilige en Duurzame Inzetbaarheid 2012–2014 zijn gerealiseerd of in gang gezet. De Arbocatalogus Schiphol is nu uitgebreid met psychosociale arbeidsbelasting: gevolgen van onder meer pesten, hoge werkdruk en discriminatie. In Nederland is dit een van de belangrijkste verzuimoorzaken.

De activiteiten van de Nederlandse Regiegroep Vogelaanvaringen (NRV) zijn voortgezet. De laatste hand is gelegd aan het ontwikkelen van een vogeltoets, om de effecten van landbouw en andere Aantal runway incursions op Schiphol

Aantal vogelaanvaringen op Schiphol

(per jaar)

(per 10.000 vliegtuigbewegingen)

2014

17

2014

5,8

2013

23

2013

6,1

2012

42

2012

7,0

2011

36

2011

7,6

2010

31

2010

7,7


Onze resultaten

Voor het borgen van veilige en duurzame inzetbaarheid gebruiken wij het Arbo Management Systeem dat in 2014 is geactualiseerd. Daardoor zal de organisatie voor het beheersen van veilige en duurzame inzetbaarheid per 2015 gelijkwaardig zijn aan de structuren van de overige managementsystemen. De te beheersen toprisico’s op het gebied van arbeidsomstandigheden zijn geïdentificeerd; in 2015 zullen we de bijbehorende beheersingsmaatregelen borgen in ons managementsysteem.

met verzuim waarvan vijf bij de brandweer. Deze bleken niet specifiek brandweergerelateerd te zijn. Eén arbeidsongeval had te maken met de luchthavenoperatie, de overige twee niet. In 2014 kwam Schiphol Nederland B.V. (exclusief de brandweer) uit op een LTIF van 1,2 (2013: 0), de doelstelling van een LTIF lager dan 3 is daarmee behaald. Voor de brandweer is het resultaat 22,7 tegen een doelstelling van 40 (2013: 14,2). In 2014 zijn er circa 100 letselongevallen met passagiers in de terminal geregistreerd. De helft van deze ongevallen heeft te maken met het gebruik van een trap, roltrap of hellingbaan. In drie gevallen liep een reiziger letsel op als gevolg van bouw- of onderhoudswerk. We betreuren elk ongeval en werken eraan om ongevallen te voorkomen. Op 55 miljoen reizigers is het aantal ongelukken relatief gering.

Veiligheid tijdens bouwwerkzaamheden De verschillende bouwprojecten op de luchthaven Schiphol en de interactie met het luchthavenproces in en rond de terminal hebben dit jaar extra aandacht gevraagd; we willen passagiers en bezoekers een veilige omgeving garanderen. Het is een complex proces met een ongekend groot aantal bouwwerkzaamheden in de lopende operatie. De diverse projecten zijn met elkaar verbonden en hebben invloed op elkaar, wat soms leidt tot onvoorziene en ongewenste situaties.

Bij Rotterdam The Hague Airport vonden er in 2014 twee ongevallen plaats, die negentien verzuimdagen tot gevolg hadden.

We hebben twee preventieteams ingesteld om proactief de veiligheid op de bouwplaatsen te verhogen en de continuïteit van zowel de operatie als de werkzaamheden te borgen. Een speciaal team is actief om de aanbevelingen van deze preventieteams in de praktijk te brengen. Een concrete maatregel is de instelling van een tactisch en een operationeel team brandveiligheid. Hun taak is de risico's van de projecten in te schatten en in de organisatie te communiceren. Zo weten de betrokken afdelingen eerder hoe bepaalde bouwprojecten kunnen samenlopen en wat de mogelijke gevolgen daarvan kunnen zijn. Zij kunnen dan tijdig aanvullende maatregelen treffen.

Emissies Schiphol Group neemt haar verantwoordelijkheid als het gaat om het beschermen van het milieu en het tegengaan van klimaatverandering. We voeren actief beleid op het terugdringen van emissies. Dat doen we in onze eigen bedrijfsvoering en door partners op de luchthavens te stimuleren ook duurzame maatregelen te nemen. De wereldbevolking zal in 2050 zijn gegroeid tot 9,5 miljard mensen, zo heeft de Verenigde Naties becijferd in een rapport van juni 2013. Dat betekent dat er in de komende 35 jaar ruim twee miljard mensen bij komen die ook willen wonen, werken en reizen. Dat kan consequenties hebben voor het klimaat. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC, het klimaatpanel van de VN) heeft in haar rapport over 2014 bevestigd dat het 'uiterst waarschijnlijk' is dat de opwarming van de aarde een gevolg is van menselijke activiteiten.

De luchthaven heeft in 2014 voor contractors een webpagina gelanceerd met de Schiphol-specifieke eisen voor veilig werken tijdens de bouw. Alle direct bij de bouw betrokken medewerkers binnen Schiphol hebben een VCA-certificaat (training voor veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers inclusief specifieke Schiphol-informatie). Het projectbureau richt zijn organisatie conform VCO (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Opdrachtgevers) in. Ook de contractors zijn verplicht een VCA-certificaat te hebben.

Wereldwijd veroorzaakt de luchtvaart 3 procent van de CO2uitstoot, voornamelijk door de verbranding van kerosine. Om het meeste effect te sorteren in de terugdringing van de CO2-uitstoot, zal de luchtvaartsector zich met name moeten richten op het beperken van het gebruik van fossiele brandstoffen.

Bedrijfsongevallen Schiphol Group heeft methodes vastgesteld voor het meten van de veiligheid van het werken aan airside, in de terminal en bij werkzaamheden die worden uitgevoerd door aannemers. De procedure voor het melden van ongevallen en onveilige situaties is geborgd in ons Arbo Management Systeem, zowel voor interne als externe meldingen. Er wordt gewerkt aan een app voor medewerkers om onveilige situaties digitaal te kunnen melden.

Biobrandstof Luchtvaartmaatschappijen hebben verscheidene manieren om hun CO2-footprint te verlagen: operationele maatregelen zoals het gebruik van lichtere materialen in het toestel (zoals trolleys), nieuwe toestellen (zuinigere motoren, vervaardigd uit lichter materiaal) en vliegen op biobrandstof. Het gebruik van biobrandstof heeft het meest potentieel om een reductie in CO2-emissies te realiseren. KLM, SkyNRG en Schiphol werken, samen met nog een aantal partners, aan de doorbraak van biobrandstof in de luchtvaart. In

Schiphol hanteert de Lost Time Injury Frequency (LTIF) bij het registreren van bedrijfsongevallen die arbeidsverzuim van medewerkers tot gevolg hebben. Hiermee kunnen we inzichtelijk maken hoe we het doen ten opzichte van andere bedrijven binnen of buiten de branche. Op Schiphol waren acht bedrijfsongevallen


Onze resultaten

2014 voerde KLM een serie van twintig vluchten naar Aruba en Bonaire op biobrandstof uit. Het is de langste route met een Airbusvliegtuig op biobrandstof tot nu toe. KLM wil met deze reeks vluchten aantonen dat biobrandstoffen daadwerkelijk een bijdrage kunnen leveren aan verdere reductie van de milieubelasting die inherent is aan de luchtvaartindustrie.

Ook in 2014 hebben we de doelstelling gehaald om Amsterdam Airport Schiphol CO2-neutraal te laten zijn, deels door emissies te compenseren met certificaten. We streven ernaar de CO2-uitstoot verder te reduceren en het aandeel compensatie te verlagen. We proberen ook het gedrag te beïnvloeden van gebruikers van de luchthavens, van partners en van medewerkers.

Eerder vloog KLM intercontinentaal op biobrandstof op basis van afgewerkt frituurvet naar Rio de Janeiro en New York en binnen Europa naar Parijs. Naast overheidssubsidie ontvangt dit initiatief ook financiële steun van verscheidene ondernemingen, door middel van het Corporate BioFuel-programma van KLM. In het kader van duurzaamheidsbeleid stellen de bedrijven een bedrag ter beschikking. Daardoor kan KLM een deel van het totale aantal vluchten, of specifieke routes, op duurzame biobrandstof afleggen. Ook Schiphol Group participeert in dit programma. Daarnaast werken Schiphol Group en KLM samen in een aantal (gesubsidieerde) universitaire onderzoeken en pilots naar het gebruik en de mogelijkheden meer biobrandstof in te zetten in de luchtvaart.

De daling in de CO2-emissies heeft meerdere oorzaken: het elektriciteitsverbruik is lager doordat, in lijn met de gangbare rekenmethodes, de walstroom wordt gerekend tot het domein van de afhandelingsprocessen en niet tot het eigen elektriciteitsverbruik van Schiphol. Dit is een wijziging in scope ten opzichte van 2013, toen walstroom wel werd meegeteld. Hierdoor zijn de getallen van 2013 en 2014 niet geheel vergelijkbaar. Het verschil is circa 2.100 ton minder CO2-emissies. Daarnaast hebben we energiebesparende maatregelen uitgevoerd en is er sprake van het meer inzetten van de warmtekrachtkoppeling-installatie in de terminal. CO2-emissies Amsterdam Airport Schiphol In tonnen1

In Europees verband wordt onder de noemer Single European Sky gewerkt aan het optimaliseren van het gebruik en de capaciteit van het luchtruim. Nu is het vaak zo dat vanwege de verschillende landsbelangen in het luchtruim vliegtuigen een langere route kiezen, waardoor ze extra brandstof verbruiken en meer CO2 uitstoten. Schiphol Group staat een snellere invoering van een Single European Sky voor.

Scope 1

Scope 2 Scope 3

Koploper op gebied reductie CO2-emissie Schiphol Group reduceert haar eigen emissies door efficiënter gebruik en toepassen van duurzame energie en brandstoffen. Sinds 2012 hebben we de doelstelling om elk jaar onze eigen onderneming CO2-neutraal te laten zijn.

1

Veroorzaakt door

Aardgas en brandstoffen die worden verbruikt binnen de vergunning van Schiphol Nederland B.V. Elektriciteit Indirecte emissies eigen activiteiten Totale CO2-emissies

2014

2013

15.994

19.309

79.156 6.136

85.639 2.746

101.286

107.694

Dit betreft de uitstoot gedurende het operationele jaar

Energie-efficiëntie Energie-efficiëntie betekent dat we meer vliegtuigen, passagiers en vracht afhandelen met relatief minder energie. Bij grote groei kan het voorkomen dat het absolute energieverbruik toeneemt, terwijl energie toch efficiënter wordt verbruikt. Het realiseren van de doelstelling voor energie-efficiëntie is een gezamenlijke inspanning van verschillende afdelingen.

Schiphol heeft als eerste hubairport in de wereld de hoogste status (3+) in de Airport Carbon Accreditation (ACA) van de Airport Council International (ACI) behaald. Die status is ons toegekend voor onze CO2-reductieprogramma’s en de resultaten die we behalen. We hebben hiermee onze doelstelling voor 2014 gerealiseerd. Onze ambitie is om dit niveau vast te houden. Eindhoven Airport kreeg de 3+ status al in 2013. De CO2-footprint voor Eindhoven Airport is nog niet beschikbaar.

In de terminal, in parkeergarages en aan airside hebben we nu ledlampen: dat levert een energie- en kostenbesparing op. Mede hierdoor heeft Schiphol Group in 2014 haar energieefficiëntiedoelen conform de meerjarenafspraak met de overheid gehaald: circa 4,2 procent. De doelstelling was 3,9 procent. Het percentage is opgebouwd uit een component energie-efficiëntie (2,7 procent) en een component duurzame energie (circa 1,5 procent). Over 2014 is het absolute energieverbruik afgenomen met ongeveer 5 procent. De helft hiervan komt door het relatief zachte weer, de andere helft door een absolute daling van ons elektriciteitsverbruik. Vanaf 2015 is de doelstelling voor de component energie-efficiëntie verhoogd naar 4 procent per jaar.

Rotterdam The Hague Airport heeft nog geen ACA-accreditatie. We juichen daarom diverse inspanningen van Rotterdam The Hague Airport toe. Voor het operationele jaar 2014 is inzichtelijk gemaakt welke bronnen verantwoordelijk zijn voor de CO2-uitstoot, zodat in de toekomst de resultaten van initiatieven te benchmarken zijn. De CO2-uitstoot, op een andere wijze berekend dan de CO2-emissies van Amsterdam Airport Schiphol, bedroeg 2.484 ton. In de afgelopen jaren is een aantal initiatieven ondernomen om de CO2uitstoot te beperken, zoals de aanleg van ledverlichting in het landingsterrein en op het platform, het opnieuw isoleren van het gehele terminalgebouw en de installatie van zonnepanelen.


Onze resultaten

Duurzame energie

van duurzame biokerosine sourcing, productie en distributie. Aan de totstandkoming van deze visie hebben meer dan honderd organisaties meegewerkt, ook Schiphol Group leverde een bijdrage. De visie is in oktober 2014 overhandigd aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu.

In 2020 willen we 20 procent van de energiebehoefte zelf duurzaam opwekken. In 2014 hebben we een succesvolle aanbesteding afgerond voor een biomassavergistingcentrale die naar verwachting begin 2016 operationeel is. De schatting is dat deze centrale 40 procent (8 procent van de doelstelling van 20 procent) gaat opleveren van onze duurzame energiedoelstelling. We hebben twee installaties voor warmte- en koudeopslag (wko) in gebruik genomen en werken aan een wko-plan voor geheel Schiphol. Op basis van het aandeel duurzame energie in 2013 is het aandeel duurzame energie in 2014 naar schatting 1,5 procent (2 procent in 2013). Dat is lager dan de ten doel gestelde 2 procent omdat het aandeel duurzame energie grotendeels wordt opgewekt via warmte en koude in de grond. Door de gematigde zomers en winters is er minder koude en warmte geladen en is er ook minder warmte en koude uit de grond gehaald.

In december 2014 publiceerde onderzoeksbureau TNO een onderzoek naar de hoeveelheid ultrafijnstof in de lucht rondom Schiphol. Volgens de onderzoekers is de concentratie ultrafijnstof in een straal van veertig kilometer rond de luchthaven mogelijk verhoogd door startende vliegtuigen. Er moet nog meer onderzoek worden gedaan naar de effecten van ultrafijnstof op de gezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie geeft aan dat er nog geen wetenschappelijke basis is om veilige concentraties ultrafijnstof vast te stellen. Wel raadt zij aan blootstelling aan ultrafijnstof zoveel mogelijk te beperken. Schiphol Group zal bijdragen aan onderzoeken en waar nodig zelf onderzoeken initiëren. We volgen de vervolgonderzoeken op de voet.

Zonnepanelen in landingsterrein? We krijgen vaak de suggestie dat het landingsterrein een uitstekende locatie lijkt voor het plaatsen van zonnepanelen. Ze liggen er echter niet; diverse overwegingen liggen daaraan ten grondslag. In de afgelopen jaren is hierover overleg gevoerd met betrokken partners als Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en luchtvaartmaatschappijen. Dit is van belang omdat we moeten uitsluiten dat zonnepanelen een gevaar vormen voor of invloed hebben op het vliegverkeer. In 2012 is op Schiphol Noord-West een veld zonnepanelen van 3.000 vierkante meter neergelegd. Er is onderzocht of piloten last hebben van schittering en of de panelen de communicatiesystemen van de luchthaven niet verstoren. Dit bleek niet het geval. Na de testfase hebben we bekeken welke gebieden in het landingsterrein het meest geschikt zouden zijn voor de plaatsing. Ook daarbij speelt de factor veiligheid een grote rol: er kan (extra) gevaar ontstaan als een vliegtuig van de baan schiet en in een veld zonnepanelen rijdt. In 2015 onderzoekt Schiphol Group de mogelijkheid een veld zonnepanelen van 2 MegaWatt aan te leggen in het landingsterrein.

In de tussentijd richten we ons op het stimuleren van schoon vervoer van, naar en op Schiphol. Als reizigers per taxi arriveren of vertrekken, kunnen ze dat voortaan doen op een duurzame manier: in 2014 hebben we een succesvolle aanbesteding gedaan die ook in het buitenland veel publiciteit heeft gekregen. De concessiehouders BIOS en BBF Schipholtaxi hebben 167 elektrische Tesla’s in gebruik genomen. Schiphol is daarmee de luchthaven met de grootste vloot aan elektrische taxi’s ter wereld. Het aandeel schonere voertuigen in onze bedrijfsvoering groeit eveneens. Op airside wordt steeds meer elektrisch materieel ingezet door de afhandelaren. Deze ontwikkeling vraagt een goede afstemming en planning: voor het groeiend aantal elektrische voertuigen en materieel moeten voldoende laadpunten en elektrische capaciteit beschikbaar zijn. Er komen in totaal 35 elektrische passagiersbussen; de eerste drie zijn in 2014 gaan rijden. In 2014 zijn twee vliegtuigopstelplaatsen uitgerust met 400 Hzinstallaties. Daarmee kunnen nu 69 vaste opstelplaatsen vliegtuigen voorzien van walstroom, waardoor zij geen kerosinemotor of dieselaggregaat nodig hebben om het vliegtuig te voorzien van elektriciteit. In de praktijk blijken de installaties nog niet optimaal ingezet te worden omdat ze door hun gewicht moeilijk hanteerbaar zijn. Dit maakt duidelijk dat we bij de investeringsbeslissingen alle relevante aspecten mee moeten wegen. In dit geval was er te weinig aandacht besteed aan de werkomstandigheden.

Luchtkwaliteit We willen worden gezien als koploper in het terugdringen van NOx, PMx en fijnstof. Dit vinden we belangrijk voor de gezondheid van Schipholwerkers en de directe omgeving. De emissies worden veroorzaakt door de verbranding van brandstof in motoren. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is in 2014 gewerkt aan een duurzame brandstofvisie voor transport. De visie geeft op de lange termijn (2030-2050) inzicht in en houvast bij de verduurzaming van onze mobiliteit en een overgang naar meer duurzame energie in transport. Nederland zet voor het wegvervoer in op een transitie naar elektrische aandrijving voor segmenten waarvoor elektrisch rijden kansrijk is. Elektrisch rijden wordt gecombineerd met duurzame biobrandstoffen en hernieuwbaar gas als overbruggingsoptie en als langetermijnoplossing voor zwaar vervoer. In de luchtvaartsector streven we naar verdere efficiencyverbetering door innovatie van vliegtuigtechnologie, operations en infrastructuur, en doorontwikkeling en toepassing


Onze resultaten

Circulaire economie

omgeving zijn betrokken bij de verwerking van teelt tot biobased materialen waarvan bijvoorbeeld straatmeubilair wordt gemaakt.

Grondstofschaarste is een mondiaal thema. In onze bedrijfsvoering zetten we in op het sluiten van kringlopen, bewust materiaalgebruik, hergebruik en recyclen van afval.

We zien een groeiende creativiteit bij onze leveranciers. Een voorbeeld is VanderLande Industries, die de Blueveyorbagagebanden heeft vervaardigd uit niet-toxische en recyclebare materialen. Bovendien zijn de banden zo ontwikkeld dat ze 55 procent minder energie verbruiken.

Met een groeiende wereldbevolking neemt de behoefte aan middelen toe. Tegelijkertijd raken natuurlijke hulpbronnen uitgeput en neemt de hoeveelheid afval toe. Wereldwijd proberen mensen nu productkringlopen te sluiten om grondstoffen te sparen.

Hergebruik van goederen We vinden steeds creatievere, nieuwe bestemmingen voor goederen en materialen aan het eind van hun gebruikelijke levensduur. Zo hebben we in 2014 een tweede leven geschonken aan oude passagiersbruggen en een grote hoeveelheid landingsterreinlampen. We zijn bezig met een try-out voor creatief hergebruik van deze lampen: ze worden omgebouwd en verkocht als vintagelampen. Delen van de passagiersbruggen doen onder andere dienst als rookruimte voor de ingang van Schiphol Plaza en vanaf 2015 ook als spottersplaats. We onderzoeken nog mogelijkheden voor andere voorwerpen die een nieuw leven kunnen krijgen. Het zijn inspirerende voorbeelden die een breed publiek bereiken en bewust maken van onze duurzame ambities.

Ook Schiphol Group ziet de urgentie van deze circulaire economie, al beseffen we dat circulair denken bij ons nog in de beginfase verkeert. Het sluiten van kringlopen vraagt behalve een andere manier van denken ook andere ketens en businessmodellen. Voor deze veranderingen zijn een langetermijnvisie en doorzettingsvermogen nodig. Daarom schaken we op meerdere borden tegelijk: behalve dat we werken met gesloten kringlopen, proberen we ook de lineaire ketens te verduurzamen. Dat doen we enerzijds door minder schadelijke materialen te gebruiken, materiaalen te hergebruiken en recyclen.

Recyclen van afval

Schiphol is zich ervan bewust dat de resultaten van verscheidene projecten niet altijd goed zijn te meten. Het is moeilijk de ene methode (recyclen) af te wegen tegen de andere (hergebruik). Schiphol beschouwt het toepassen van beide principes als een leertraject waarin we ervaring opdoen. Daarbij spelen, naast het voordeel voor het milieu, ook kostenoverwegingen een rol en aanpassingen van operationele processen. Zo zijn meer faciliteiten nodig voor het nog beter scheiden van afval, en dit kost ook meer tijd. Deze faciliteiten zijn nu niet overal beschikbaar, en ook de benodigde extra tijd ontbreekt vaak. Voor de korte termijn is het onze bedoeling initiatieven te stimuleren en proefondervindelijk te achterhalen wat wel en niet werkt.

Onze doelstelling voor 2020 is dat 70 procent van het operationele afval (zonder bouwen sloopafval en glycolhoudend water) wordt gerecycled op Amsterdam Airport Schiphol. In 2014 is het aandeel gescheiden afval lager uitgevallen: 25,9 procent (2013: 36,0 procent). De doelstelling was 30 procent. Het percentage is gedaald doordat er minder gras uit het landingsterrein wordt verzameld. Het maaibeleid is gewijzigd: door het jaar heen maaien we vaker, maar het gras blijft liggen. Lees meer hierover bij veiligheid vogelaanvaringen. Het aandeel gescheiden afval kan nog verbeteren; het Nederlandse gemiddelde ligt op 51 procent. In vergelijking met de drie Europese hubs scoren we relatief goed in recycling van bouwen sloopafval: vrijwel alles wordt opnieuw gebruikt, minder dan 1 procent van deze categorie afval komt uiteindelijk op de stort terecht.

Circulair denken Onze ambitie is dat we focussen op gebruik in plaats van op bezit: we zijn regisseur van de infrastructuur en middelen op onze locaties. In onze toekomstvisie liggen productie en verwerking van afval bij een andere partij. Samen met onze vaste partners, waaronder KLM, VolkerWessels en Philips, proberen we op dit gebied verder te innoveren. Een voorbeeld is Philips’ en Turntoo’s dienst 'Light as a service'. Hierbij is Schiphol Group niet langer eigenaar van lichtapparatuur in de terminal: we nemen de service af dat er licht is. De leveranciers nemen de verantwoordelijkheid voor de prestaties en de levensduur van de systemen. Deze partijen zijn beter in staat kringlopen te sluiten.

Op Rotterdam The Hague Airport is in 2014 de voorbereiding afgerond voor het implementeren van afvalscheiding in de terminal. De luchthaven wil in 2015 een afvalscheiding hebben waarin het afval van de luchthaven zelf maar ook dat van in de terminal actieve ketenpartners (zoals horeca, winkels, afhandelaar, beveiligingsbedrijf) is inbegrepen. In 2014 is 14,2 procent van het afval gerecycled. Bij Eindhoven Airport wordt het afval wel gescheiden ingezameld maar zijn geen rapporteerbare cijfers beschikbaar.

Materiaalgebruik

Fosfaat uit afvalwater

Schiphol zoekt actief naar mogelijkheden om voorwerpen te laten fabriceren uit biobased materialen − te denken valt aan hennep, olifantsgras en vlas, in plaats van bijvoorbeeld plastics op basis van fossiele brandstoffen. We hebben in 2014 een aantal projecten ondersteund door middel van teelt en proeven. Boeren in onze

Fosfaat, een grondstof die wordt gebruikt bij de productie van voedsel, wordt steeds schaarser. In het project Sustainable Airport Cities werken Amsterdam Airport Schiphol, Evides Industriewater, de vereniging van waterbedrijven Vewin en KWR Watercycle Research Institute samen om fosfaat te winnen uit afvalwater.


Onze resultaten

Ketenverantwoordelijkheid

Schiphol is een geschikte locatie voor een pilot omdat de watercyclus van de luchthaven vergelijkbaar is met die van een kleine stad.

Schiphol Group vervult als exploitant van luchthavens een regierol. We verduurzamen onze eigen bedrijfsvoering en stimuleren duurzaamheid in onze inkoopketens. We werken samen met bedrijven en organisaties die hierin voorop willen lopen. Met concrete maatregelen en afspraken maken we gezamelijk de mainport duurzamer en de regio aantrekkelijker.

De redenering hierachter is dat als we fosfaat uit het afvalwater halen, de waterkwaliteit op en rond het luchthaventerrein verbetert. Het zuiveringsproces wordt efficiënter en er zijn minder hulpstoffen zoals chemicaliën nodig. Het gewonnen fosfaat gaat naar bijvoorbeeld boeren in de omgeving van Schiphol: zij kunnen het gebruiken als kunstmest. Zij kunnen ook beoordelen wat de kwaliteit van het gewonnen fosfaat is. Aan de hand van de resultaten kunnen de onderzoekers de technieken verder verbeteren: hoe beter het product werkt voor de eindgebruiker, hoe groter de economische haalbaarheid van deze methode.

Schiphol Group heeft te maken met kernprocessen waarin we nauw samenwerken met onze belangrijkste partners: airlines, afhandelaren, Koninklijke Marechaussee, douane en Luchtverkeersleiding Nederland. Wij kopen niet direct bij deze partners in, waardoor zij buiten de scope van ons duurzame inkoopbeleid vallen. Het grootste inkoopvolume neemt Schiphol af bij bouwbedrijven, beveiligingsbedrijven en facilitaire bedrijven.

Lozingen op oppervlaktewater In 2014 heeft Schiphol voor het tegengaan van gladheid op de banen 116.394 liter kaliumformiaat gebruikt. Dit is aanzienlijk minder dan in 2013 (1.676.740 liter), omdat 2014 nagenoeg geen koude periodes heeft gekend. Het kaliumformiaat stroomt samen met de neerslag via het hemelwaterrioolsysteem naar het oppervlaktewater (sloten). Het is biologisch afbreekbaar maar onttrekt daarbij zuurstof aan het water. De kwaliteit van het water wordt afgeleid van het zuurstofgehalte.

CR in inkoopprocessen Uitgangspunt is dat de leveranciers waarmee Schiphol Group werkt, bewust bezig zijn met Corporate Responsibility. In onze inkoopprocessen is het een belangrijk criterium. De maatschappelijke thema's waaraan Schiphol wil bijdragen zijn daarbij leidend. De centrale inkoopafdeling van Schiphol Group selecteert leveranciers waarvan de business areas goederen, werken en diensten kunnen afnemen. De tendercommissie toetst op rechtmatigheid, integriteit en nadrukkelijk ook op doelmatigheid. Hierin wordt CR meegenomen. Bij aanbestedingen maken we gebruik van een tenderdocument, waarin de uitgangspunten, de afwegingen en de resultaten in de verschillende fases worden geborgd. Dit document is in 2014 aangepast. In de selectiefase wordt gevraagd hoe de gegadigde CR heeft geborgd in de eigen onderneming. In de gunningsfase vragen we hoe de levering, de dienst en/of het werk bijdraagt aan onze CR-speerpunten.

Omdat het gebruik afhangt van hoe koud de winter is, hebben we geen harde doelstelling op het reduceren van kaliumformiaat. In opdracht van het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft Schiphol het SaneringsPlan 4 opgesteld. In dit plan zijn maatregelen opgenomen om minder kaliumformiaat of alternatieven te gebruiken. Bovendien vegen en zuigen we zoveel als mogelijk het gebruikte kaliumformiaat op om te voorkomen dat het in het oppervlaktewater terechtkomt. In 2014 hebben we twee auto's in gebruik genomen met een gladheidmeetsysteem, en in de verhardingen is een gladheidmeldsysteem geplaatst. Daardoor weten we of het nodig is om te sproeien. We hebben zuinigere sproeimachines met een registratiesysteem waarin precies wordt bijgehouden waar de wagens hebben gereden en hoeveel er is gesproeid. We werken ook met alternatieven: op de platforms gebruiken we een kleine hoeveelheid kaliumformiaat waar we vervolgens zand over strooien. Als het dan weer aanvriest, is er ook een stroef oppervlak ontstaan.

Er gelden kaders en regels voor de inkoopactiviteiten, onder andere met betrekking tot arbeidsomstandigheden. In de onderliggende contracten staan specifieke afspraken. Als een leverancier zich niet houdt aan de afspraken, kunnen wij het contract eenzijdig beëindigen. Onderdeel van de wetgeving voor aanbesteding is het proportionaliteitsbeginsel: de keuzes die we maken en de eisen en voorwaarden die we stellen aan een leverancier dienen in redelijke verhouding te staan tot de aard en omvang van de aan te besteden opdracht.

CR in aanbestedingen en contracten Twee aanbestedingsvoorbeelden uit 2014 springen in het oog: de een meer gefocust op people, de ander meer op planet. Allereerst is er de aanbesteding voor beveiligingsdiensten. Door de introductie van centrale security non-Schengen in de terminal zijn minder beveiligingsmedewerkers nodig. Bovendien zullen door de nieuwe aanbesteding veel medewerkers van werkgever wisselen. Samen met de beveiligingsbedrijven is een convenant afgesloten voor de

Percentage gescheiden afval op Schiphol (per jaar) 2014

25,9

2013

36,0

2012

35,0

2011

30,2

2010

34,0


Onze resultaten

Werkgeverschap

begeleiding van beveiligingsmedewerkers van het ene naar het andere bedrijf. Dit convenant is ook de basis voor het overleg met de sociale partners. Deze aanpak biedt perspectief voor de beveiligingsmedewerkers. Het tweede voorbeeld betreft de aanbesteding voor de taxiconcessies: daarbij is er nadrukkelijk gekeken naar het terugdringen van emissies. In eerste instantie zat Corporate Responsibility niet zwaar in de tender maar door doorzettingsvermogen van enkele collega’s heeft deze aanbesteding ertoe geleid dat we op Schiphol nu een vloot van 167 elektrische taxi's beschikbaar hebben.

Duurzame werkgelegenheid is voorwaarde voor én resultante van een solide economische ontwikkeling van de mainport. Schiphol Group heeft vakkundige en betrokken medewerkers nodig die zich willen inzetten voor het succes van de onderneming en het verwezenlijken van haar ambities.

Duurzame inzetbaarheid In 2014 hebben we verder invulling gegeven aan het meerjarenplan Veilige en Duurzame inzetbaarheid 2012-2014. Duurzame inzetbaarheid omvat zowel mobiliteit als vitaliteit en draait om het goed, gezond en gemotiveerd kunnen werken, nu en in de toekomst. Ons uitgangspunt is dat werken en leren onlosmakelijk bij elkaar horen. In 2013 hebben we ons vooral ingezet om mobiliteit gemeengoed te maken, in 2014 hebben we het accent meer gelegd op vitaliteit. Zo hadden we het grootschalige vitaliteitsprogramma 'Werken is bewegen', waaraan 375 medewerkers hebben deelgenomen. Zij hebben in een enquête het traject als positief beoordeeld en gaven aan dat het programma aantoonbaar effect heeft gehad op hun leefstijl en vitaliteit. Het programma zal in 2015 worden voortgezet voor nieuwe deelnemers. Onze medewerkers hebben de beschikking over een persoonlijk budget dat zij kunnen inzetten voor eigen ontwikkeling en vitaliteit. Zij maken hier steeds meer gebruik van.

Schiphol werkt met maincontractors voor het onderhoud van de luchthaven. De raamovereenkomsten lopen in 2016 af. Vooruitlopend daarop zijn de contracten door een extern bureau gebenchmarkt en is de mogelijkheid tot contractverlenging onderzocht. Bij de verlenging zal een actieve bijdrage worden gevraagd voor het reduceren van de CO2-footprint, de hoeveelheid afval en het verbeteren van de luchtkwaliteit. In 2014 was 77,6 procent van ons totale inkoopvolume afkomstig van verantwoorde leveranciers die een bewust beleid voeren op Corporate Responsibility (doel: 77 procent). In 2013 lag dit percentage op 77 procent. We meten deze prestatie-indicator op basis van de gegevens van de groep leveranciers waar we 80 procent van ons totale inkoopvolume afnemen. De score van de prestatieindicator kan daarom maximaal 80 procent bedragen. Ook Rotterdam The Hague Airport heeft van duurzaamheid een vast onderdeel in de onderhandeling met leveranciers gemaakt. Dit heeft er onder meer toe geleid dat de leverancier van installatietechniek heeft geïnvesteerd in elektrische voertuigen. Bij de aanbesteding van beveiligingsdiensten op Eindhoven Airport zijn in de selectiefase Corporate Responsibility-criteria meegenomen.

Schiphol blijft interne mobiliteit stimuleren. We zijn ervan overtuigd dat het persoonlijk meeontwikkelen in een veranderende functie en verandering van functie of werkplek leiden tot een verhoging van het werkplezier en de arbeidsproductiviteit. We hebben ons een jaarlijks mobiliteitspercentage van 15 procent tot doel gesteld. Dit doel hebben we in 2014 behaald: 15,2 procent. We zitten nu in het tweede jaar van ons actieve mobiliteitsbeleid: we zien dat medewerkers en leidinggevenden echt met elkaar in gesprek gaan over duurzame inzetbaarheid.

Verantwoord Marktgedrag We werken met de code van de Commissie Verantwoordelijk Marktgedrag. Schiphol is mede-initiatiefnemer en ondertekenaar van deze code. In de code is het belang van professionaliteit, kwaliteit en omgangsvormen in de branche samengevat als 'verantwoordelijk marktgedrag'. De samenwerking tussen opdrachtgevers, werkgevers, werknemers en intermediairs staat hierbij centraal.

Van diversiteit naar inclusief ondernemen We werken vanuit de visie dat we mensen waarderen om wie ze zijn en hun kwaliteiten. Daarom streven wij ernaar een organisatie te zijn waarin alle medewerkers zich thuis voelen, ongeacht bijvoorbeeld hun culturele- of arbeidsachtergrond, sekse, geaardheid of lichamelijke handicap.

De Code Verantwoord Marktgedrag voor Schoonmaak is verbreed naar de beveiliging en de catering. Schiphol heeft als commissielid een actieve rol in de verbreding en borging van de code. Er is onder meer goed opdrachtgeverschap omschreven: een onderneming dient net zo te zorgen voor medewerkers van opdrachtnemers als voor eigen medewerkers.

Tot nu toe lag de focus van ons diversiteitsbeleid op het aantal vrouwen in de top. Door het ondertekenen van het Charter Talent naar de Top heeft Schiphol zich gecommitteerd om het aandeel vrouwen in topfuncties te vergroten van 20 procent (12 vrouwen) begin 2010 naar 30 procent eind 2014. In 2014 waren er 21 vrouwen (28,3 procent) ten opzichte van 24 vrouwen in 2013 (30,8 procent). Ook al hebben we het doel waaraan we ons gecommitteerd hadden in het Charter Talent naar de Top uiteindelijk niet gehaald, de inspanning heeft wel degelijk het bewustzijn vergroot en tot resultaat geleid. Vanaf 2015 willen we jaarlijks vijf


Onze resultaten

mensen met een andere culturele achtergrond plaatsen op reguliere functies.

We zijn trots op deze erkenning, vooral ook omdat het onderzoek is uitgevoerd onder onze eigen medewerkers. Een citaat van een medewerker geeft de betrokkenheid weer: 'De speciale rol die Schiphol vervult in de samenleving maakt werken bij Schiphol Group leuk. Schiphol is een unieke ''hotspot''; een stad op zich. Geen dag is hetzelfde. Wanneer ik in de terminal ben en de blije gezichten van de passagiers zie, voel ik me trots dat ik voor Schiphol mag en kan werken. Als je als medewerker enthousiast en bevlogen bent, is op deze plek alles mogelijk.'

Volgens de Wet bestuur en toezicht zou de samenstelling van onze directie en Raad van Commissarissen een evenwichtige verhouding van ten minste 30 procent vrouwelijke leden moeten laten zien. Onze directie heeft per 1 september 2014 een verdeling van 50 procent vrouwelijke directieleden en 50 procent mannelijke. De Raad van Commissarissen heeft op dit moment een verdeling met een kwart vrouwelijke commissarissen. Er wordt meer gestreefd om in toekomstige vacatures een vrouwelijke commissaris te benoemen, zodat ook hier aan de gevraagde evenwichtige verdeling kan worden voldaan.

In 2014 hebben we onverminderd aandacht geschonken aan performancemanagement. Ontwikkeling van leiderschap is een belangrijk speerpunt. De personeelsuitwisselingen en detacheringen van medewerkers naar regionale en internationale luchthavens hebben we voortgezet.

Per 1 januari 2015 is de Participatiewet van kracht. Deze wet heeft tot doel meer mensen met een arbeidsbeperking te laten werken bij reguliere werkgevers. In het Banenafspraak Sociaal Akkoord is opgenomen dat er 100.000 arbeidsplaatsen zullen zijn voor mensen met een beperking in 2026. De werkgevers hebben het programma 'Werkgevers gaan Inclusief' gelanceerd. Dit betekent dat er eind 2015 7.500 arbeidsplaatsen moeten zijn gerealiseerd.

Regionale luchthavens Het investeren in de kwaliteit van medewerkers wordt ook op de regionale luchthavens steeds actiever opgepakt. Alle operationele medewerkers van Rotterdam The Hague Airport zijn in 2014 getraind in gastvrijheid. Eindhoven Airport heeft dit jaar geïnvesteerd in een inspirerende werkomgeving voor haar medewerkers. Het hele kantoor is gerestyled naar een werkomgeving waarin flexibiliteit centraal staat.

Schiphol Group ziet het creëren van banen voor mensen met een arbeidsbeperking als haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en heeft zich net als 250 andere organisaties in 2014 aangesloten bij dit programma en eigen doelstellingen geformuleerd. Vanaf 2015 realiseren we jaarlijks vijf plaatsingen op reguliere functies en vijf werkervaringsplaatsen. Voor Schiphol Group is het Luchtvaart College Schiphol een belangrijke schakel: de stichting brengt ons in contact met mensen die een achterstand op de arbeidsmarkt hebben. In 2014 hebben we vier medewerkers een werkervaringsplaats aangeboden waarvan één vervolgens is geplaatst op een reguliere functie.

Integriteit Schiphol hecht aan integer gedrag van alle medewerkers. In 2014 hebben we een nieuwe versie van onze gedragsregels geïntroduceerd in combinatie met de Leidraad Integriteit. Via een interne campagne zijn alle medewerkers hiervan op de hoogte gebracht. In zogeheten dilemmasessies heeft inmiddels een groot aantal afdelingen aandacht besteed aan wat integer gedrag inhoudt; het is de bedoeling dat uiteindelijk elke afdeling dergelijke sessies organiseert. Belangrijk thema bij de bijeenkomsten is wanneer en hoe iemand niet-integer gedrag kan melden. Het bespreken van deze procedure heeft direct effect gesorteerd: het aantal meldingen is in 2014 toegenomen naar zestien (vier in 2013). Waar noodzakelijk zijn disciplinaire maatregelen getroffen. Eén melding in het bijzonder heeft geleid tot verdere aanscherping van de gedragsregels, met name voor de omgang met leveranciers.

Daarnaast heeft Schiphol in 2014 het jongerenakkoord getekend, een initiatief dat ten doel heeft om de kansen voor jongeren op werk te vergroten. Schiphol wil jongeren een kans geven op de arbeidsmarkt door traineeships, stages, werkervaringsplaatsen maar ook reguliere functies te bieden. Ons doel is om jaarlijks vijf reguliere aanstellingen te realiseren, vijf jongeren met een startersbeurs te plaatsen en 150 stagiaires te begeleiden. Ook leiden we tien jonge mensen op in het twee jaar durende traineeship. De deelnemers die in 2012 aan het traineeship zijn begonnen hebben inmiddels een baan. In 2015 starten we het volgende traineeship.

In het najaar zijn we begonnen met een nieuwe reeks dilemmasessies. Daarin gaan we dieper in op specifieke elementen van de gedragsregels. Zo speelt de relatie met externe partijen (leveranciers, sponsoren) daarin een belangrijke rol. Vooruitlopend op onze nieuwe leverancierscode, die in 2015 van kracht zal worden, hebben wij leveranciers geïnformeerd wat in deze nieuwe code van hen zal worden verwacht. We zullen in 2015 ook een elearning tool beschikbaar stellen, waarmee we de gedragsregels bij onze eigen en externe medewerkres nogmaals onder de aandacht brengen en toetsen.

Betrokkenheid Schiphol Group is een betrokken werkgever die investeert in medewerkers en aan hen de ruimte biedt zich te ontwikkelen. In 2014 is Schiphol Group in het Beste Werkgeversonderzoek van Effectory en Intermediair uitgeroepen tot Beste Werkgever in de sector transport, en logistiek en in de categorie werkgevers met meer dan duizend medewerkers hebben we een vijfde positie bemachtigd. In de laatste categorie staat onze businesspartner VanderLande Industries op nummer 3 en KLM op de zesde plek.

In de gedragsregels is onder meer omschreven dat medewerkers zich dienen te onthouden van ongewenste omgangsvormen, zoals seksuele intimidatie, discriminatie en pesten. Ook bevatten de


Onze resultaten

gedragsregels voorschriften voor het gebruik van ter beschikking gestelde communicatiemiddelen en -faciliteiten (zoals e-mail, internet, laptop of telefoon) en social media.

Het verzuimpercentage voor Schiphol Nederland B.V. is in 2014 gestegen van 3,1 procent naar 3,4 procent. De Verbaannorm voor Schiphol Nederland B.V. was 3,6 procent. Het ziekteverzuim van medewerkers op Rotterdam The Hague Airport steeg van 2,2 procent in 2013 naar 4,0 procent in 2014. Het hogere percentage is toe te schrijven aan enkele langdurig zieke collega's.

Ontwikkeling medewerkers in cijfers Het aantal fte is in 2014 met 2.039 nagenoeg gelijk gebleven (2.045 in 2013). Onze medewerkers hebben een jaarcontract of een vast contract. Met medewerkers die niet onder een CAO vallen, worden aparte afspraken gemaakt. Zowel de man-vrouwverhouding in het algemeen als de man-vrouwverhouding in leidinggevende functies is stabiel gebleven. Een derde van de medewerkers van Schiphol Nederland B.V. werkt in continudiensten. Van deze groep is 20 procent vrouw.

Personeelsverloop in aantal medewerkers Per locatie In dienst (boven) Uit dienst (onder) Schiphol Group

2.104

Schiphol

1.915

Rotterdam

135

Eindhoven

39

Lelystad

15

138 134 112 102 23 27 3 4 0 1 0

28

56

84

Aantal medewerkers

Gemiddelde lengte dienstverband Schiphol Group

In fte en % per locatie

Jaren per locatie

5,5%

1,7% 0,7%

112

Aantal 92,1%

Schiphol Group

2.039

Schiphol Group

15,1

Schiphol

1.878

Schiphol

15,8

Rotterdam

112

Rotterdam

8,6

Eindhoven

35

Eindhoven

6,8

Lelystad

14

Lelystad

2.039 13,5 0

4

Man-vrouwverhouding

Gemiddelde leeftijd medewerkers

In % van aantal medewerkers per locatie

Jaren per locatie

8

12

16

Aantal Verdeling Schiphol Group

2.104 69%

31%

Schiphol Group

45,5

Schiphol

1.915 69%

31%

Schiphol

46,0

Rotterdam

135 61%

39%

Rotterdam

40,6

Eindhoven

39 51%

49%

Eindhoven

40,8

Lelystad

15 87%

13%

Lelystad

44,9

Man

Vrouw

0


10

20

30

40

50

Onze resultaten

Financiële soliditeit

Ruim 50 procent van de aviationkosten is direct gerelateerd aan de infrastructuur (de assets) van Amsterdam Airport Schiphol. We zijn in 2013 begonnen met het programma 'Asset Wise!'. Daarmee willen we optimale waarde en levensduur uit onze assets halen, vergroten wij het kostenbewustzijn in de hele keten en sturen wij op Total Cost of Ownership. Daarnaast wil Schiphol via aanscherping van contractmanagement meer toegevoegde waarde realiseren uit bestaande en nieuwe relaties met toeleveranciers. Waar mogelijk dagen we toeleveranciers uit hun kennis en kunde maximaal in te zetten voor een betere dienstverlening en slimme, kosteneffectieve en innovatieve oplossingen. Een voorbeeld hiervan is de marktconsultatiedag voor de ontwikkeling van het A-gebied; Schiphol wil op deze wijze toekomstige partners en leveranciers in een vroeg stadium laten meedenken over de bouw van een nieuwe pier en terminal en de bijbehorende aanbesteding. Ook intern wordt gewerkt aan een cultuuromslag om doelmatiger met onze eigen assets om te gaan en om strikter en bewuster op kosten te sturen. Dit heeft ook zijn weerslag in een strakker en zakelijker contractmanagement.

Schiphol Group streeft in haar financieel beleid naar een solide vermogenspositie en goede kredietwaardigheid met minimaal een A-rating bij twee gerenommeerde kredietbeoordelaars. Dit is van groot belang om noodzakelijke grootschalige investeringen te kunnen financieren. Winstgevendheid is een vitale factor in het behouden van die goede kredietwaardigheid. Het rendement van Schiphol Group bepaalt in hoeverre wij in staat zijn economische waarde te creëren voor onze aandeelhouders. Tegelijkertijd bepaalt dit in hoeverre financiële stakeholders Schiphol Group in staat achten om investeringsrisico's te dragen. Het dividend, dat met name afhankelijk is van de hoogte van de nettowinst, is belangrijk voor onze aandeelhouders. Een payout ratio van 50 procent is onderdeel van ons financieel beleid.

Kredietwaardigheid De langetermijnrating van Standard & Poor’s is in 2014 ongewijzigd gebleven op A+ met een 'stable outlook'. De langetermijnrating van Moody's is ongewijzigd gebleven op A1, maar de 'negative outlook' is aangepast naar 'stable outlook'. Dit hangt direct samen met de wijziging in outlook van de rating van de Nederlandse Staat die in maart 2014 heeft plaatsgevonden. De kortetermijnrating van Standard & Poor’s is P-1 en van Moody’s A-1.

De kostenefficiency is in 2014 verbeterd. We drukken die uit in de kosten per Work Load Unit (WLU: één passagier of 100 kilogram vracht). De kosten per WLU voor Amsterdam Airport Schiphol waren in 2014 10,2 euro, een daling van ruim 6 procent ten opzichte van 10,9 euro in 2013.

Concurrerende tarieven

Sturen op kosten

Om de concurrentiepositie van onze luchthavens te handhaven, is het essentieel dat we concurrerende tarieven hanteren. De tarieven van Amsterdam Airport Schiphol voor het gebruik van de luchthaven zijn gereguleerd en worden jaarlijks vastgesteld na een uitgebreide consultatie met de luchtvaartmaatschappijen. Ze zijn onderworpen aan toezicht van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Deze economische regulering vloeit voort uit de Wet luchtvaart.

Om grote investeringen te kunnen doen en tegelijkertijd concurrerende tarieven te hanteren voor onze luchthavenactiviteiten sturen we voortdurend op een beheerste kostenontwikkeling. Schiphol Group maakt bij het sturen op kosten zorgvuldige afwegingen tussen kwaliteit en prijs. Voorop staat ons streven dat we aan de hoge verwachtingen van reizigers en luchtvaartmaatschappijen willen kunnen blijven voldoen. Wel realiseren we ons dat kwaliteit een prijs heeft. Vooral als het om nieuwe investeringen gaat, focussen we sterker op wat de consequenties van keuzes voor de langere termijn betekenen. We sturen op een beheerste kostenontwikkeling en proberen onze financiële flexibiliteit en weerbaarheid te vergroten.

Bij de besluitvorming omtrent investeringen in infrastructuur, operationele kosten en tarieven is het uitgangspunt dat de concurrentiepositie wordt versterkt. De kwaliteit van onze luchthavens en de toegevoegde waarde van onze dienstverlening voor luchtvaartmaatschappijen, afhandelaren en passagiers staan centraal. De manier waarop Schiphol Group de afgelopen jaren actief heeft gestuurd op concurrerende tarieven is niet onopgemerkt gebleven in de luchtvaartsector. Met de gematigde tariefsontwikkeling in de afgelopen jaren en de tariefsverlaging voor 2015 die recentelijk is aangekondigd, onderscheiden we ons ten opzichte van bijna alle andere luchthavens in Europa.

Kostenefficiency: kosten per WLU Schiphol WLU = 1 passagier of 100 kilogram vracht WLU (miljoen)

40

50

60

Security

2014 3,38

2,29

4,54

Afschrijvingen

2013 3,42

2,78

4,67

Overige kosten

2012 3,50

2,47

4,80

2011 3,37

2,35

4,82

2010 3,47

2,25

4,83

Aantal WLU

EUR

2

4

6

70

80

Schiphol Group is zich ervan bewust dat ze altijd in directe concurrentie is met andere luchthavens en in het bijzonder andere hubs. Een groot deel van de passagiers kan ook voor een andere luchthaven kiezen in de ons omringende landen. De prijskwaliteitverhouding van Schiphol steekt de afgelopen jaren gunstig 8

10


Onze resultaten

af tegen die van grote Europese concurrenten. Wel neemt de kwaliteit van deze concurrerende luchthavens de laatste jaren toe doordat deze uitbreiden en nieuwe faciliteiten bieden.

Aéroports de Paris (ADP) telde in 2014 92,7 miljoen passagiers; 63,8 miljoen op Parijs Charles de Gaulle (+2,8 procent) en 28,9 miljoen op Parijs Orly (+2,1 procent). ADP heeft goede operationele resultaten geboekt, met name gedreven door de gezonde groei in aantal passagiers en de goede bijdrage van de retailactiviteiten op de Parijse luchthavens. Daarnaast is de beurswaarde van ADP's 38 procent belang in TAV Airports, onder meer de exploitant van het snelgroeiende Atatürk Airport in Istanbul, aanzienlijk gestegen. Al deze ontwikkelingen samen hebben ook bijgedragen aan een significante stijging van de beurswaarde van Aéroports de Paris S.A.

Elk jaar voert de Stichting Economisch Onderzoek (SEO) in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu een benchmark uit. Daarin kijkt ze naar zowel havengelden als overheidsheffingen van Schiphol en haar belangrijkste concurrenten. Hieruit blijkt dat zeven concurrenten duurder zijn dan Schiphol Group. SEO constateert evenwel ook dat de verschillen ten opzichte van Istanbul en Dubai groot zijn.

Brisbane Airport heeft een groei in aantallen passagiers behaald van 1,9 procent in 2014: het totale aantal passagiers is gestegen van 21,8 miljoen naar 22,2 miljoen. Daarbinnen is het segment internationale passagiers met 5,5 procent gestegen naar bijna 5,2 miljoen passagiers. Het was een druk jaar voor Brisbane Airport op vele terreinen; 18 internationale airlines hebben hun frequentie verhoogd en Tigerair heeft een basis geopend. Een aantal internationale evenementen zorgde voor extra groei; met name de G20-top in Brisbane leverde wereldwijde publiciteit op. De infrastructuur op verschillende delen van de luchthaven is verbeterd en de eerste fase voor de aanleg van een nieuwe parallelle landingsbaan is succesvol afgerond. Ook de herontwikkeling van de internationale terminal is in 2014 ver gevorderd.

Tarieven Per 1 april 2014 zijn de tarieven met 0,4 procent gestegen. De gezonde groei in passagiers en vliegtuigbewegingen, de beheerste kostenontwikkeling en lage rentestand, resulteren in een verlaging van de havengeldtarieven van gemiddeld circa 7 procent per 1 april 2015. Er zijn bij de ACM geen bezwaren ingediend naar aanleiding van de op 1 april 2014 geldende tarieven. Er zijn ook geen bezwaren ingediend met betrekking tot de tarieven per 1 april 2015.

Bijdrage internationale activiteiten De participaties in Aéroports de Paris S.A. en BACH (Brisbane Airport) en onze overige internationale activiteiten dragen al jaren duidelijk bij aan het nettoresultaat. Terwijl de onderliggende resultaten en de operationele performance van de deelnemingen zich goed ontwikkelen, zijn er in het resultaat deelnemingen van Schiphol Group aanzienlijke fluctuaties van jaar tot jaar. Deze volatiliteit wordt met name veroorzaakt door de fluctuaties van de reële waarde van rente derivaten en commercieel vastgoed bij een aantal deelnemingen. In het bijzonder hebben de derivaten van Brisbane een aanzienlijke volatiliteit veroorzaakt; dit zal sterk afnemen door de toepassing van hedge accounting door Brisbane Airport Corporation.

Het aantal passagiers via Terminal 4 op JFK Airport in New York liet in 2014 een sterke groei zien tot 17,1 miljoen passagiers (+18 procent). In 2014 is deze terminal, met 31 internationale luchtvaartmaatschappijen de grootste van JFK Airport, uitgebreid met een aantal nieuwe winkels en horecagelegenheden. Begin 2015 zijn elf nieuwe gates voor Delta Air Lines in gebruik genomen. Het aantal passagiers via Aeropuerto Internacional Reina Beatrix op Aruba steeg met 10,1 procent naar 2,5 miljoen. Het aantal vliegtuigbewegingen steeg met 4,3 procent.

SEO Benchmark luchthavengelden en overheidsheffingen

Luchthavengelden, inclusief securityheffingen

AMS

ATC-heffingen

FRA

Passagiersbelastingen en overige overheidsheffingen

LHR

CDG

BRU LGW MAD MUC ZRH DXB IST EUR

250

500

750

1.000

1.250

1.500

1.750

2.000

2.250

Berekende aeronautical opbrengsten (x € 1.000.000) voor 2014 voor het ‘Schiphol pakket’ op basis van de medio 2014 geldende tarieven. Bron: SEO rapport 'Benchmark luchthavengelden en overheidsheffingen', december 2014



Financiële gang van zaken Schiphol Group heeft gezonde financiële resultaten behaald door de groei in aantal passagiers en een beheerste kostenontwikkeling. De hiermee gepaard gaande rendementsverbetering stelt ons in staat te blijven investeren in de Mainport.

Het nettoresultaat van Schiphol Group in 2014 bevat een aantal bijzondere effecten zoals bijvoorbeeld 21 miljoen euro aan afwaarderingen in grondposities. Door de verwerving van het resterende 38,85% belang in AREB C.V. in de eerste helft van 2014 is Schiphol Group 100% eigenaar geworden van dit vastgoedfonds en dat heeft ook tot een aantal eenmalige effecten geleid. Daarnaast zal mede door de beter dan verwachte passagiersontwikkeling en lagere afschrijvingslasten, conform de Wet luchtvaart, circa 35 miljoen euro in de havengelden per 1 april 2016 verrekend worden.

De totale omzet uit havengelden van Amsterdam Airport Schiphol, Eindhoven Airport en Rotterdam The Hague Airport, stijgt in 2014 met 5,9% tot 864 miljoen euro. Dit is voornamelijk het gevolg van toenemend verkeer en vervoer bij een beperkte tariefstijging van 0,4% per 1 april 2014. De totale omzet van concessies neemt met 0,7% af in vergelijking met 2013. Deze afname wordt vooral veroorzaakt door de daling in de gemiddelde retailbesteding per vertrekkende passagier achter de paspoort/security-controle op Amsterdam Airport Schiphol. Deze daalt van 15,89 euro in 2013 naar 14,48 euro in 2014 (-8,9%). In bijna alle winkelcategorieën staan de bestedingen onder druk door verbouwingsactiviteiten en grote drukte tijdens pieken. Externe factoren zijn onder andere ongunstige wisselkoerseffecten en een toegenomen prijsgevoeligheid door meer online aanbod en prijsvergelijking. De totale omzet uit verhuringen neemt toe met 12,1% tot 157 miljoen euro voornamelijk als gevolg van de uitbreiding van het belang in AREB C.V. en een stijging van de bezettingsgraad van het vastgoed van 86,3% eind 2013 naar 88,4% eind 2014. De totale omzet parkeren stijgt met 5,4% tot 104 miljoen euro door een betere bezetting. De stijging in omzet uit overige opbrengsten is gerelateerd aan eenmalige effecten (30 miljoen euro) van de uitbreiding van het belang in AREB C.V. naar 100%, alsmede de verkoop van het belang in Arlanda Schiphol Development Company A.B. met een verkoopopbrengst van 5 miljoen euro.

Netto-omzet Onze netto-omzet is gestegen met 110 miljoen euro (+8,1%) van 1.364 miljoen euro in 2013 naar 1.474 miljoen euro in 2014. EUR miljoen

Havengelden Concessies Verhuringen Winkelverkopen Autoparkeergelden Reclame Diensten en werkzaamheden derden Overige opbrengsten Netto-omzet

2014

2013

%

864 136 157 85 104 19 19 89 1.474

816 137 140 85 98 19 18 51 1.364

5,9 -0,7 12,1 -0,2 5,4 -1,5 7,6 77,2 8,1



Bedrijfslasten

Resultaat deelnemingen

De bedrijfslasten zijn gestegen met 8 miljoen euro (+0,7%) van 1.062 miljoen euro in 2013 naar 1.070 miljoen euro in 2014. Gecorrigeerd voor de eenmalige effecten van de uitbreiding van het belang in AREB C.V. dalen de kosten met 7 miljoen euro (-0,7%).

EUR miljoen

EUR miljoen

2014

2013

Brisbane Aéroports de Paris (ADP) Overige deelnemingen

Bedrijfslasten

630 189 228

604 186 248

4,4 1,6 -8,1

%

11 26 -10

28 22 11

-61,4 21,0 -191,5

27

61

-55,1

4 19

17 7

-75,9 159,7

1.070

1.062

0,7

Het resultaat deelnemingen bedraagt 27 miljoen euro in 2014 tegen 61 miljoen euro in 2013. De operationele bedrijfsresultaten van de deelnemingen Brisbane en ADP hebben zich positief ontwikkeld, echter er zijn andere effecten die het resultaat uit deelnemingen negatief beïnvloed hebben. Bij Brisbane Airport is er sprake van een negatieve waardeontwikkeling van derivaten wat een verschil veroorzaakt van 17 miljoen ten opzichte 2013. Vanaf 1 juli 2014 past Brisbane hedge accounting toe, waarmee de volatiliteit in het nettoresultaat als gevolg van derivaten naar verwachting zal afnemen. Daarnaast is in 2014 binnen de Overige deelnemingen een afwaardering van 16 miljoen euro geboekt op een indirect belang van Schiphol Group in grondposities. Tot slot zijn de resultaten van AREB C.V. als gevolg van de volledige consolidatie niet langer onderdeel van in het resultaat deelnemingen.

Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten stijgen met name door meer beveiligingsactiviteiten en hogere onderhoudskosten, waarbij er een eenmalig effect van 7 miljoen euro is gerelateerd aan de uitbreiding van het belang in AREB C.V. De afschrijvingskosten dalen met 20 miljoen euro door de verlenging van de afschrijvingstermijnen van het bagagesysteem als gevolg van veronderstelde langere levensduur. De bijzondere waardeverminderingen van 4 miljoen euro betreffen met name de afwaardering van grondexploitaties Schiphol Oost (2013: 17 miljoen euro afwaarderingen grondexploitaties Rotterdam en Schiphol Oost). De overige bedrijfskosten bevatten naast een eenmalig effect van 8 miljoen euro gerelateerd aan de uitbreiding van het belang in AREB C.V., tevens een 7 miljoen euro afwaardering van een verlieslatend contract inzake grondposities, waarin Schiphol Group met derden participeert.

Winstbelasting De winstbelasting bedraagt 71 miljoen euro in 2014 tegenover 45 miljoen euro in 2013. De effectieve belastingdruk in 2014 is 20,7% en daarmee hoger dan de effectieve belastingdruk in 2013 (16,4%). De lagere belastingdruk dan nominaal, in zowel 2014 als 2013, wordt in het bijzonder veroorzaakt door toepassing van de deelnemingsvrijstelling op het ontvangen dividend op preferente aandelen Brisbane. Andere effecten zijn het vrijgestelde verkoopresultaat op de verkoop van het belang Arlanda met een verkoopopbrengst van 5 miljoen euro in 2014 en de niet te verrekenen vennootschapsbelasting op verliezen in Italië als gevolg van bijzondere waardeverminderingen.

Exploitatieresultaat Het exploitatieresultaat is gestegen met 98 miljoen euro van 305 miljoen euro in 2013 naar 403 miljoen euro in 2014 door een hoger resultaat bij Aviation en Real Estate. 2014

2013

%

Aviation Consumer Products & Services Real Estate Alliances & Participations

110 181 79 33

55 180 39 31

99,5 0,6 100,5 8,9


403

305

32,1

EUR miljoen

2013

%

Resultaat deelnemingen Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Personeelsbeloningen Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen Overige bedrijfskosten

2014

Van de totale belastinglast van 71 miljoen euro heeft 69 miljoen euro betrekking op Nederlandse winstbelasting en 2 miljoen euro betrekking op Amerikaanse winstbelasting.

Nettoresultaat Het nettoresultaat over 2014 bedraagt 272 miljoen euro (227 miljoen euro in 2013). Het nettoresultaat bevat positieve effecten door de beter dan verwachte passagiersontwikkeling en lagere afschrijvingslasten in 2014. Deze positieve effecten zullen, conform de Wet luchtvaart, voor een bedrag van circa 35 miljoen euro worden verrekend in de havengelden per 1 april 2016. Daartegenover staat een 29 miljoen euro negatief effect ten gevolge van vastgoedontwikkelingen (6 miljoen negatief in 2013), waarvan 21 miljoen betrekking heeft op afwaardering in grondposities. Het rendement op het eigen vermogen (ROE) is in 2014 uitgekomen op

Financiële baten en lasten Het negatieve saldo van financiële baten en lasten is in 2014 gedaald met 4 miljoen euro naar 86 miljoen euro door met name lagere rentekosten na herfinanciering.



Financiering

8,2% (7,0% in 2013) en de RONA na belasting op 6,6% (6,1% in 2013).

Het totale bedrag aan uitstaande leningen en leaseverplichtingen is in 2014 met 17 miljoen euro gedaald van 1.878 miljoen euro naar 1.861 miljoen euro. In 2014 is een in 2013 afgesloten faciliteit van de Europese Investeringsbank (EIB) van 200 miljoen euro volledig benut. In januari 2014 is voor 100 miljoen euro getrokken onder een faciliteit van 150 miljoen euro van KfW IPEX-Bank. Daarnaast heeft Schiphol Group in het eerste kwartaal twee leningen onder haar EMTN programma uitgegeven voor in totaal 80 miljoen euro met een looptijd van 2 jaar en 6 maanden. De verschillende trekkingen en leningen zijn grotendeels gebruikt om een obligatielening van 370 miljoen euro af te lossen in januari 2014. Schiphol Group heeft de beschikking over een totaal van 450 miljoen euro aan gecommitteerde bankfaciliteiten waaronder niet is getrokken. Schiphol Group dient met de onder de EIB opgenomen leningen aan financiële convenanten te voldoen ('own funds/total assets' van tenminste 30%). Er zijn verschillende financieringsovereenkomsten die een zogenaamde ‘change of control’ clausule kennen, meestal in combinatie met een rating convenant. In 2014 is Schiphol Group ruim binnen de afgesproken convenanten gebleven.

Investeringen In 2014 is voor 396 miljoen euro geïnvesteerd in vaste activa (323 miljoen euro in 2013). Dit is 22% meer dan in 2013. De belangrijkste investeringen in 2014 zijn: • • • • • • • • • •

168 miljoen euro voor centrale security in het nietSchengengebied van de terminal; 47 miljoen euro voor het nieuwe Hilton hotel; 32 miljoen euro voor groot onderhoud; 16 miljoen euro in nieuw securityfilter in Vertrek 1; 14 miljoen euro voor ICT; 12 miljoen euro voor bufferplatform Noord-West; 11 miljoen euro taxibaan Sierra; 9 miljoen euro verbouwing Lounge 2; 9 miljoen euro herinrichting stemvork D-pier; 7 miljoen euro herontwikkeling vastgoed (The Base).

Ontwikkeling van de balans Het balanstotaal van Schiphol Group is met 2,3% toegenomen tot 5.830 miljoen euro (5.701 miljoen euro in 2013). De uitbreiding van het belang in AREB C.V. heeft 261 miljoen euro stijging in vaste activa tot gevolg gehad. Daarnaast stijgen de activa in aanbouw met 188 miljoen euro met name door de investeringen in centrale security. De liquide middelen zijn gedaald door onder andere een aflossing van 221 miljoen euro aan bankleningen.

Ratio’s De belangrijkste financieringsratio’s binnen ons financieringsbeleid zijn de ‘FFO/totale schuld’ en ‘FFO interest dekkingsratio’. Funds From Operations (FFO) is de operationele kasstroom gecorrigeerd voor het werkkapitaal. De FFO is in 2014 gestegen van 488 miljoen euro naar 493 miljoen euro. De stijging van de FFO hield vooral verband met een stijging in het exploitatieresultaat gecorrigeerd voor onder meer afschrijvingen, bijzondere waardeverandering, overige resultaten uit vastgoed en mutaties in de voorzieningen.

Het eigen vermogen is met 143 miljoen euro toegenomen tot 3.453 miljoen euro met name als gevolg van toevoeging van het nettoresultaat over 2014 van 272 miljoen euro en na uitkering van 135 miljoen euro aan dividend.

Ontwikkeling van de kasstromen

De FFO/totale schuld bedroeg 26,5% in 2014 (2013: 26,0%). De FFO interest dekkingsratio bedroeg 6,4x in 2014, een verbetering ten opzichte van de 5,8x in 2013 door met name een beter exploitatieresultaat. Naast deze twee ratio’s hanteren wij de leverage ratio (verhouding rentedragend vreemd vermogen ten opzichte van het totaal van het eigen vermogen en het rentedragend vreemd vermogen). Aan het einde van het verslagjaar bedroeg de leverage van Schiphol Group 35,0% (36,2% in 2013).

De operationele kasstroom is in 2014 gestegen met 46 miljoen euro van 462 miljoen euro naar 508 miljoen euro, met name door een stijging van het exploitatieresultaat. De kasstroom uit investeringsactiviteiten is 410 miljoen euro negatief in vergelijking tot 321 miljoen euro negatief in 2013. Het saldo van de kasstroom uit operationele en investeringsactiviteiten – de vrije kasstroom – bedroeg 98 miljoen euro in 2014 tegen 141 miljoen euro in 2013. De kasstroom uit financieringsactiviteiten was 397 miljoen euro negatief in 2014 tegen 96 miljoen euro negatief in 2013 ten gevolge van 221 miljoen euro aflossing van bankleningen, afwikkeling derivaten van 33 miljoen euro en uitkering van dividend. De nettokasstroom bedroeg 299 miljoen euro negatief in 2014 (45 miljoen euro positief in 2013). Het saldo aan liquide middelen is hierdoor gedaald van 482 miljoen euro eind 2013 naar 183 miljoen euro eind 2014.


Governance Strategie



Verslag Raad van Commissarissen A. Toezicht

het netwerk van bestemmingen, het investeren in voldoende capaciteit, kwaliteit en het behouden van concurrerende tarieven.

De Raad van Commissarissen kijkt terug op 2014 als een jaar waarin investeren en toekomstige capaciteit centraal stonden: ingrijpende verbouwingen in de terminal, maar ook de voorbereidingen voor de ontwikkeling van de te bouwen A-Pier en terminal (het ‘A-gebied’) en de ontwikkeling van Lelystad Airport. In dit verslag licht de Raad van Commissarissen toe hoe hij zijn toezicht heeft vormgegeven en de directie met advies terzijde heeft gestaan. Ook worden de belangrijkste inhoudelijke zaken besproken waarbij de Raad dit jaar betrokken is geweest.

Het vergroten van de operationele capaciteit voor de Mainport Schiphol is onderdeel van het Masterplan van Schiphol Group, waaronder ook de ontwikkeling van het A-gebied valt. Dit onderwerp heeft in 2014 de voortdurende aandacht van de Raad van Commissarissen gekregen. Sinds 2008 heeft Schiphol zich aan de Tafel van Alders gecommitteerd aan selectieve groei van de Mainport Schiphol, waarbij voor Amsterdam Airport Schiphol een focus ligt op mainportgebonden verkeer. De ontwikkeling van Lelystad en ook Eindhoven Airport is van belang om te kunnen voorzien in de benodigde additionele capaciteit, als alternatief voor niet mainportgebonden verkeer. Extern onderzoek heeft de marktvraag en het potentieel van Lelystad Airport bevestigd. De Raad van Commissarissen heeft in 2014 zijn goedkeuring verleend aan het door de directie van Schiphol Group gepresenteerde businessplan voor de gefaseerde ontwikkeling van Lelystad Airport om de selectieve ontwikkeling van de Mainport Schiphol te kunnen ondersteunen. Ook is de met de eerste fase van de ontwikkeling gemoeide investering goedgekeurd. In 2014 is een formeel verzoek gedaan aan de regering om een Luchthavenbesluit voor Lelystad Airport te verlenen, op basis van het business plan en de daartoe opgestelde milieueffectrapportage. Naar verwachting zal het

Maatschappelijke opdracht en verantwoordelijkheid Schiphol Group heeft als ambitie om ook in de toekomst Europe’s Preferred Airport te blijven. In de veranderende markt, waarin de concurrentieverhoudingen in grote delen van de wereld leiden tot grote prijsdruk voor vliegtuigmaatschappijen en internationale luchthavens zich snel ontwikkelen, is dit een grote uitdaging. Hoewel de luchtvaartsector een groeimarkt is, vindt deze groei met name buiten Europa plaats. Deze factor, gecombineerd met de groei van de zogenaamde Gulf carriers en lowcostcarriers en de toenemende druk op de traditionele netwerkmaatschappijen, creëert voor Schiphol de urgentie om zich op de juiste wijze te blijven positioneren. Dit doet zij onder meer door het in stand houden van

Jaarverslag Hierbij biedt de Raad van Commissarissen het jaarverslag aan waarin de jaarrekening over 2014 is opgenomen. De directie heeft het jaarverslag opgesteld. KPMG Accountants N.V. heeft de jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring. Wij verwijzen u hiervoor naar de Overige gegevens als onderdeel van de Financiële jaarrekening zoals opgenomen in dit verslag. De Auditcommissie heeft de jaarrekening uitvoerig besproken met de Chief Financial Officer (CFO), haar team en de externe accountant. Vervolgens heeft de Raad van Commissarissen, in aanwezigheid van de externe accountant, het jaarverslag met de directie besproken. De discussies die in dat verband zijn gevoerd, hebben de Raad van Commissarissen ervan overtuigd dat dit verslag aan alle voorschriften en aan de eisen van governance en transparantie voldoet. Het vormt een goede basis voor de verantwoording die de Raad van Commissarissen aflegt voor het gehouden toezicht. De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening en kan zich verenigen met het voorstel van de directie een dividend van 138 miljoen euro over het uitstaande aandelenkapitaal uit te keren. Na onttrekking aan de herwaarderingsreserve van 5 miljoen euro en een vrijval uit de overige wettelijke reserves van 5 miljoen euro wordt het resterende deel van 134 miljoen euro toegevoegd aan de ingehouden winst. Op 8 april 2015 zal de jaarrekening tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter vaststelling worden voorgelegd. De Raad van Commissarissen stelt voor dat aan de directie decharge wordt verleend voor het gevoerde beleid, dat aan de Raad van Commissarissen decharge wordt verleend voor het gehouden toezicht en dat de jaarrekening wordt vastgesteld.



Luchthavenbesluit in de eerste helft van 2015 worden verleend. De Raad van Commissarissen is verheugd met de politieke steun die is uitgesproken voor het ontwikkelen van Lelystad Airport. Eindhoven Airport heeft in oktober 2014 een definitief Luchthavenbesluit gekregen, waarmee het kader voor verdere groei van het vliegveld geborgd is.

strategische overwegingen die ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van de Mainport Schiphol. De Raad van Commissarissen heeft zich in 2014 tevens meerdere malen laten informeren over de voortgang van het programma Asset Wise!, dat als doel heeft om een groter kostenbewustzijn te creëren ten aanzien van Schiphol’s vaste activa. Hierbij is ‘total cost of ownership’, het meewegen van de kosten over de gehele levensduur van activa bij het nemen van een investeringsbesluit, een belangrijke pijler. De Raad van Commissarissen heeft begrepen dat de eerste resultaten van het programma reeds terug zijn te zien in lopende projecten en benadrukt het belang van deze benadering bij majeure projecten, zoals de ontwikkeling van het A-gebied, die Schiphol te wachten staan.

Een ander belangrijk onderwerp waar de Raad van Commissarissen zich in 2014 over heeft laten informeren is omgevingsmanagement. Om ook daadwerkelijk groei van Amsterdam Airport Schiphol te kunnen bewerkstelligen heeft Schiphol, samen met de sector, over verschillende knelpunten nauw overleg gevoerd aan de tafel van Alders. In januari 2015 heeft dit geleid tot een akkoord waarbij Schiphol tot 2020 kan groeien tot 500.000 vliegtuigbewegingen per jaar. Daarnaast is op het gebied van geluidshinder de overgang naar het nieuwe Nationaal Normen en Handhavingsstelsel ('NNHS') een aandachtspunt van de Raad van Commissarissen.

Kostenbesparingen - die zijn uitgevoerd in consultatie met de luchtvaartsector -, een verlaging van de afschrijvingskosten én de positieve ontwikkeling in verkeers- en vervoersaantallen hebben geleid tot een substantiële verlaging van de tarieven van Schiphol voor 2015 met circa 7 procent. De Raad van Commissarissen is betrokken geweest bij de voorbereidingen van de tariefvoorstellen.

Om ook op langere termijn de passagiers voldoende kwaliteit te kunnen blijven bieden en om te blijven voldoen aan weten regelgeving, realiseert Schiphol diverse ingrijpende verbouwingen en doet zij hiertoe substantiële langetermijninvesteringen. Het laten plaatsvinden van dergelijke grote projecten terwijl de operatie vierentwintig uur per dag doordraait en de veiligheidseisen onverkort van toepassing blijven, is een uitdaging op zich. De ontwikkeling van centrale security non-Schengen is een van deze verbouwingen. Niet alleen wordt met dit project geanticipeerd op nieuwe wetgeving op het gebied van veiligheid, maar het doel is ook om hiermee efficiëntere security-controles te kunnen verrichten en meer comfort te bieden voor de reiziger. Andere grote bouwprojecten in 2014 zijn de vernieuwing van Lounge 2, het nieuwe securityfilter in Vertrek 1 en de bouw van het nieuwe Hilton Hotel.

De Raad van Commissarissen concludeert dat Schiphol Group zorgvuldige afwegingen maakt tussen korte termijn projecten en investeringen en investeringen die voor de toekomstige ontwikkeling van de mainport van belang zijn, met als doel om de concurrentiepositie te versterken. De Raad van Commissarissen steunt de directie in haar activiteiten die de toekomstbestendigheid van de Mainport Schiphol vergroten. Hieronder licht de Raad van Commissarissen een aantal specifieke gebeurtenissen uit 2014 nader toe. In april 2014 vond de Nuclear Security Summit plaats in Den Haag. Een ongekend groot aantal regeringsleiders kwam voor deze gelegenheid naar Nederland. Voor Schiphol bracht dit een zeer uitdagende veiligheids- en operationele situatie met zich mee. De operatie is voorspoedig verlopen, mede dankzij de enorme inzet van alle sectorpartijen die op uitstekende wijze hebben samengewerkt.

Bij zijn toezicht op het door Schiphol Group gevoerde beleid en de uitvoering daarvan, heeft de Raad van Commissarissen speciale aandacht voor kosten- en kwaliteitsbeheersing en corporate responsibility (CR), onderwerpen waaraan Schiphol Group een groot belang hecht. Enerzijds gaat dat over het efficiënt bouwen en beheren van Schiphols infrastructuur. Bij de vele investeringen en projecten is dit een essentieel onderdeel van het opstellen van de businesscase en de uitvoering daarvan. Anderzijds is maatschappelijk verantwoord ondernemen een integraal onderdeel van de strategie van Schiphol Group. Hieraan wordt uitvoering gegeven door te ondernemen met respect voor mens, milieu en omgeving. Schiphol Group doet dat door duurzame waarde voor haar stakeholders te creëren, steeds met oog voor de balans tussen people, planet en profit. De Raad van Commissarissen is zeer te spreken over de hoge ambities die Schiphol heeft op het gebied van CR, zowel voor wat betreft de strategische agenda als de integratie van CR in de plannen voor de toekomstige ontwikkeling van de Mainport Schiphol. De Raad van Commissarissen is ervan overtuigd dat Schiphol Group de uitdaging blijft zoeken om elk jaar stappen te maken en bewuste en transparante afwegingen te maken in de

Op 17 juli 2014 is de MH17, een toestel van Malaysia Airlines, verongelukt in Oekraïne. Een gebeurtenis die heel Nederland diep heeft geraakt. De medewerkers van Schiphol hebben een passende rol gespeeld in de opvang van de nabestaanden en het publiek, onder meer door middel van het beschikbaar stellen van een locatie om bloemen en blijken van steun neer te leggen. De gedachten van de Raad van Commissarissen gaan uit naar de passagiers, bemanningsleden en nabestaanden. In 2014 heeft Schiphol op operationeel gebied, samen met alle airlines en sectorpartners, goede resultaten geboekt.



Overige onderwerpen •

•

•

•

•

•

In april en oktober hebben strategiesessies plaatsgevonden: de Raad van Commissarissen heeft toen met de directie gesproken over Schiphol Group in bredere context en over marktontwikkelingen op de lange termijn. Onder meer zijn de marktontwikkelingen in de retail besproken, is aandacht besteed aan de complexiteit van de ontwikkeling van het Agebied en aan de internationale strategie van Schiphol Group. De vergadering van de Raad van Commissarissen in oktober 2014 vond plaats in Parijs, op uitnodiging van Aéroports de Paris. De commissarissen kregen een presentatie over de luchthaven Charles de Gaulle te Parijs. Verder heeft de Raad van Commissarissen de (interne) risicomanagementsystemen en de belangrijkste risico’s voor Schiphol Group besproken. De Raad van Commissarissen is tevreden over het interne risicobeheersingssysteem (zoals beschreven in het Risicomanagement deel van dit verslag). Toegenomen risico’s in 2014 waren onder meer: verandering in de vraag, concurrentie, de grote operationele projecten en veiligheid en beveiliging. De Raad van Commissarissen constateert dat de directie binnen Schiphol's risk appetite heeft geopereerd. De Raad van Commissarissen heeft tijdens diverse vergaderingen met de directie gesproken over de verhouding met de aandeelhouders van Schiphol. Dat betrof onder meer de gang van zaken rondom eisen aangaande rendement, het beloningsbeleid en de benoeming van nieuwe en de herbenoeming van zittende directieleden en leden van de Raad van Commissarissen. Ook is gesproken over de evaluatie van de Wet luchtvaart en het beleid met betrekking tot de havengelden. De Raad van Commissarissen blijft aandacht hebben voor de in 2013 uitgebrachte Nota Deelnemingenbeleid en de gevolgen daarvan voor de governance van Schiphol Group. Een aandachtspunt van de Raad van Commissarissen daarbij is de door de minister van Financiën aangekondigde voorgenomen statutenwijziging op basis van de Nota Deelnemingenbeleid. In de hieromtrent te voeren gesprekken zal de Raad van Commissarissen zijn aandacht met name richten op de corporate governance-aspecten die hierbij een rol spelen. De Raad van Commissarissen heeft in februari 2014 zijn goedkeuring verleend aan de transactie waarbij Schiphol Group het resterend belang in Airport Real Estate Basisfonds C.V. ('AREB') heeft verkregen. Hiermee heeft Schiphol de vastgoedportefeuille die voorheen in dit fonds was ondergebracht, volledig in eigen beheer gekregen. In deze portefeuille bevindt zich voor Schiphol Group belangrijk strategisch vastgoed, gelegen op het terrein van de luchthaven Schiphol. De financiële gevolgen van deze transactie zijn verwerkt in een door de Raad van Commissarissen goedgekeurde update van het Tactical Plan. Ook heeft de Raad van Commissarissen zich met regelmaat laten informeren over de voortgang van het door de ACM

•

•

ingestelde onderzoek, dat samenhangt met de commissie Shared Vision en de relatie met KLM. Het onderzoek is nog niet afgerond. In april 2014 heeft de AVA, op voordracht van de Raad van Commissarissen, KPMG Accountants N.V. benoemd als nieuwe externe accountant. De overdracht naar de nieuwe accountant is naar tevredenheid verlopen. In december 2014 is het Tactical Plan 2015-2018 inclusief het budget 2015 en het daarbij behorende Funding Plan 2015 besproken en goedgekeurd.

Financiële rapportage Maandelijks heeft de Raad van Commissarissen van de directie rapportages ontvangen, waarin de actuele resultaten worden vergeleken met het budget 2014, de jaarverwachting 2014 en de resultaten van 2013. Ook is hierover in de gezamenlijke vergaderingen gesproken. Onderwerpen die onder meer aan de orde kwamen, waren de ontwikkeling van de operationele en commerciële resultaten en kosten, de ontwikkeling van verkeer- en vervoercijfers en de impact daarvan op het budget, de rendementsontwikkeling alsmede de financierings- en liquiditeitspositie van de onderneming. Gelet op de uitdagende economische omstandigheden, heeft de Raad van Commissarissen nauwlettend gekeken naar het effect van de resultaatontwikkeling, de balansverhoudingen en de vermogenspositie op de kredietwaardigheid van de onderneming. De Raad van Commissarissen stelt vast dat in 2014 de credit ratings van Moody’s en van Standard & Poor’s zijn gehandhaafd. In 2014 is op basis van het Funding Plan 2015 bepaald hoe de financiering van de onderneming nu en in de toekomst kan worden veiliggesteld. Er hebben zich in 2014 geen transacties voorgedaan waarbij tegenstrijdige belangen van bestuurders, commissarissen, aandeelhouders en/of externe accountant speelden of spelen die van materiële betekenis zijn voor de vennootschap en/of de betreffende bestuurders, commissarissen, aandeelhouders en/of externe accountant.

Centrale Ondernemingsraad De Raad van Commissarissen, de directie en de Centrale Ondernemingsraad (COR) hebben in 2014 een aantal malen met elkaar gesproken. Leden van de Raad van Commissarissen zijn bij één van de vijf overlegvergaderingen van de bestuurder met de COR aanwezig geweest. Ook heeft met de COR intensief overleg plaatsgevonden over de benoeming van een nieuw lid van de Raad van Commissarissen met gebruikmaking van het versterkt recht van aanbeveling van de COR. Daarnaast hebben in 2014 verschillende gesprekken tussen de COR en de vertrouwenscommissaris, de heer Cremers, plaatsgevonden. De leden van de Raad van Commissarissen hebben deze bijeenkomsten steeds als constructief en informatief ervaren en gewaardeerd.



B. Kwaliteitsborging Samenstelling

Bij de benoeming van zijn leden streeft de Raad van Commissarissen naar een complementaire samenstelling, met name voor wat betreft de kennisgebieden die relevant zijn voor Schiphol Group; deze staan opgesomd in het profiel van de Raad van Commissarissen (bijlage A bij het Reglement van de Raad van Commissarissen). In onderstaand schema is vermeld welke commissaris welk kennisgebied vertegenwoordigt. Bij het vervullen van nieuwe vacatures wordt rekening gehouden met onderstaande verdeling van kennisgebieden.

De Raad van Commissarissen telde ultimo 2014 twee vrouwelijke en zes mannelijke leden. De directie telt twee vrouwelijke en twee mannelijke leden. In de komende periode zal de Raad van Commissarissen zich samen met de directie blijven inzetten om - in alle opzichten - tot een zo divers mogelijke verdeling van zetels binnen beide organen te komen. Schiphol zorgt er met het development- en leadershipprogramma voor dat zowel voldoende mannen als vrouwen zich kunnen ontwikkelen voor hogere management- en directieposities. In de volgende sectie van dit verslag wordt nadere persoonlijke informatie over elk lid van de Raad van Commissarissen verschaft. Verdeling kennisgebieden Raad van Commissarissen

Geboortejaar en nationaliteit Datum eerste benoeming Kennisgebieden 1. EU Globalisering 2. Luchtvaart 3. Vastgoed 4. Retail / E-business 5. Finance / Accountancy / Risk Management 6. Corporate Responsibility 7. Marketing / Sales 8. Human Resource Management 9. Politiek en Sociaal Klimaat Schiphol 10. Corporate Governance / Vennootschapsrecht 11. Expertise Amsterdam en regio

Geboortejaar en nationaliteit Datum eerste benoeming Kennisgebieden 1. EU Globalisering 2. Luchtvaart 3. Vastgoed 4. Retail / E-business 5. Finance / Accountancy / Risk Management 6. Corporate Responsibility 7. Marketing / Sales 8. Human Resource Management 9. Politiek en Sociaal Klimaat Schiphol 10. Corporate Governance / Vennootschapsrecht 11. Expertise Amsterdam en regio

1

A. Ruys1 (voorzitter)

J. Brouwer1

F. Cremers1

L. Galzy

1947, Nederlands 2006



1957, Frans 2014

• •

• • •

•

•

•

•

•

•

• • •

•

•

L. Gunning - Schepers

H. Hazewinkel

M. Scheltema

J. Wijn





•

•

• •

•

• • •

• • •

• • •

•

• •

De heren Ruys, Cremers en Brouwer zullen per medio april 2015 aftreden als commissaris



Alle leden van de Raad van Commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Corporate Governance Code, met uitzondering van de heer Galzy, die Directeur Internationaal en Deelnemingen is van Aéroports de Paris SA, en de heer Wijn, die bestuurslid is van ABN Amro Group N.V. De heer Galzy heeft de Franse nationaliteit, de overige leden hebben de Nederlandse nationaliteit.

mevrouw Gunning - Schepers per 1 april 2014 benoemd als lid van de Raad van Commissarissen. De heren Brouwer, Cremers en Ruys zullen in april 2015 terugtreden als commissaris. In goed overleg met de COR en de aandeelhouders is het selectieproces rondom alle drie de vacatures inmiddels gestart. De Raad van Commissarissen hoopt op korte termijn zijn nieuwe leden te kunnen presenteren.

Permanente educatie In het kader van de permanente educatie van de gehele Raad van Commissarissen heeft de directie in 2014 een presentatie gehouden over de marktontwikkelingen in de luchtvaart. Tevens heeft de Raad van Commissarissen zich nader laten informeren over de ontwikkelingen met betrekking tot de economische regulering, waaronder de effecten op havengeldontwikkeling.

De wisselingen in de samenstelling van de Raad Commissarissen hebben ertoe geleid dat de indeling van de commissies in 2014 is gewijzigd. Daarvoor wordt verwezen naar onderstaand schema.

Evaluatie In 2014 heeft de Raad van Commissarissen, onder begeleiding van een externe deskundige, een interne evaluatie uitgevoerd. Als leidraad bij de evaluatie zijn ook uitkomsten van de interne evaluatie uit 2013 betrokken en de aandachtspunten die daaruit zijn voortgekomen. De zelfevaluatie zal, in aanwezigheid van de externe deskundige, in het besloten deel van de vergadering van de Raad van Commissarissen in het eerste kwartaal 2015 besproken worden. De evaluatie heeft de Raad van Commissarissen geholpen om zijn samenstelling en rol te optimaliseren. De externe adviseur stelt dat het niveau van de Raad van Commissarissen, de samenwerking onderling en de samenwerking met de directie op relatief hoog niveau ligt.

C. Overige zaken (Her)benoemingen Binnen de directie van Schiphol heeft zich in 2014 de volgende wisseling voorgedaan: de heer Rutten is per 1 september 2014 met pensioen gegaan en mevrouw Otto is per deze datum door de Raad van Commissarissen benoemd als COO. De Raad van Commissarissen is verheugd dat met mevrouw Otto een uitstekende interne kandidaat als opvolger van de heer Rutten benoemd is. De Raad van Commissarissen volgt het managementontwikkelingsprogramma van Schiphol Group in dit verband met interesse. Per de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) van april 2014 is de heer Ruys op voordracht van de Raad van Commissarissen en met positief advies van de Centrale Ondernemingsraad benoemd voor een additionele en derde termijn van één jaar. De heer Ruys blijft tot april 2015 het voorzitterschap van de Raad van Commissarissen vervullen en blijft tevens voorzitter van de Selectieen Benoemingscommissie. Per 10 februari 2014 is op voordracht van Aéroports de Paris de heer Galzy toegetreden tot de Raad van Commissarissen. Daarnaast is



Vergaderingen

De Raad van Commissarissen bedankt de directie en de medewerkers van Schiphol Group hartelijk voor hun toegewijde inzet in 2014, zowel in de operatie als daarbuiten.

De Raad van Commissarissen kwam in 2014 zes maal bijeen. De vergaderingen van de Raad van Commissarissen werden steeds in aanwezigheid van de directie gehouden. Zowel voorafgaand als na afloop van de vergaderingen hield de Raad van Commissarissen besloten overleg. Daarnaast vonden 19 vergaderingen van de respectievelijke subcommissies plaats. Voor een volledig overzicht van het aantal vergaderingen alsook de aanwezigheid van commissarissen wordt verwezen naar bijgevoegde schema’s.

Schiphol, 18 februari 2014 De Raad van Commissarissen Anthony Ruys (President-commissaris) Jan Brouwer Frans Cremers Laurent Galzy Louise Gunning - Schepers Herman Hazewinkel Margot Scheltema Joop Wijn

Buiten deze vergaderingen is vele malen contact geweest tussen de voorzitter, andere leden van de Raad van Commissarissen en de directie. Ook hebben de leden van de Raad van Commissarissen diverse malen contact gehad met stakeholders binnen en buiten Schiphol Group, waaronder de aandeelhouders. Aanwezigheid 2014 A. Ruys (voorzitter)

L. Gunning Schepers

F. Cremers

L. Galzy

Raad van Commissarissen Auditcommissie Remuneratiecommissie Selectie- & Benoemingscommissie Public Affairs & Corporate Responsibility Commissie

5 n.v.t. n.v.t. 7 n.v.t.

5 n.v.t. n.v.t. 4 2

6 2 n.v.t. 8 n.v.t.

6 2 n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Totaal

12

11

16

8

H. Hazewinkel

M. Scheltema

J. Brouwer

J. Wijn


6 3 4 n.v.t. n.v.t.

6 n.v.t. 4 n.v.t. 3

5 3 3 n.v.t. 1

6 n.v.t. n.v.t. 7 3

Totaal

13

13

12

16

Aanwezigheid

Vergaderingen van de commissies van de Raad van Commissarissen

In 2014 heeft de Auditcommissie specifieke aandacht gegeven aan de werkzaamheden van de in 2014 benoemde externe accountant (KPMG Accountants NV), inclusief het eenmalige Transition Report. De uitbreiding van het belang in het vastgoedfonds AREB tot 100% is besproken in de Auditcommissie. Tevens was er in 2014 specifieke aandacht voor de levensduur van activa, waarderingsmethodiek en waarderingen van vastgoed en gronden, disputen, deelnemingen, het nieuwe format van de accountantsverklaring en het onderwerp integriteit. Ook is het reglement van de Auditcommissie geactualiseerd.

Auditcommissie De Auditcommissie heeft in 2014 drie keer vergaderd. In 2014 is de heer Galzy tot de commissie toegetreden. De commissie heeft met de CFO en de interne auditor en de externe accountant uitvoerig de jaarrekening 2013, het jaarverslag 2013, de halfjaarcijfers 2014, de persberichten hierover, de Management Letter, jaarverslag 2013 van de gereguleerde activiteiten (Aviation, Security) en het interne en externe auditplan 2014 besproken.

In december 2014 is de Management Letter van de externe accountant met de Auditcommissie en de Raad van Commissarissen besproken. Daarbij was specifiek aandacht voor beheersingsmaatregelen met betrekking tot opbrengsten, informatietechnologie en soft controls.



In lijn met andere jaren heeft de Auditcommissie aandacht gegeven aan het beleid en de uitvoering met betrekking tot verzekeringen, belastingen, risicomanagement en pensioenen. De Auditcommissie heeft na afloop van alle vergaderingen van de Auditcommissie ook rechtstreeks met de externe accountant (KPMG Accountants NV) gesproken.

voor het CR-beleid en de implementatie van CR in de businessplanning. Vergaderingen


Selectie- en Benoemingscommissie In 2014 heeft de Selectie- en Benoemingscommissie negen keer vergaderd. In de eerste maanden van 2014 zijn de benoemingen van de heer Galzy en mevrouw Gunning - Schepers uitgebreid besproken. Mevrouw Gunning - Schepers is in 2014 toegetreden tot de commissie in verband met de selectieen benoemingsprocedure van drie nieuw te benoemen commissarissen. Tezamen met een externe adviseur wordt de selectieprocedure doorlopen; met als gevolg dat de Raad van Commissarissen twee kandidaten heeft voorgedragen tot benoeming door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Aangaande bovenstaande (her)benoemingen heeft de commissie steeds contact met zowel de Centrale Ondernemingsraad als de aandeelhouders.

Totaal

Ook heeft de Selectie- en Benoemingscommissie de Raad van Commissarissen geadviseerd tot benoeming van mevrouw Otto als COO, hetgeen heeft geleid tot haar benoeming per 1 september 2014. Tot slot heeft de commissie de interne zelfevaluatie van de Raad van Commissarissen georganiseerd.

Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie heeft in 2014 vier keer vergaderd. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft begin 2014 het door de Raad van Commissarissen in 2013 voorgelegde nieuwe beloningsbeleid vastgesteld. Gedurende het jaar 2014 is tevens aandacht geweest voor de met ingang van 2015 geplande wijzigingen in de pensioenwetgeving, de voortgang van de directietargets voor 2014 en de invulling van de directietargets voor 2015. De voorzitter van de Remuneratiecommissie en de voorzitter van de Raad van Commissarissen hebben gezamenlijk de jaarlijkse beoordelingsgesprekken met de directieleden gevoerd.

Public Affairs & Corporate Responsibility Commissie De Public Affairs & Corporate Responsibility Commissie heeft in 2014 drie maal vergaderd. De verificatie van de Corporate Responsibility verslaggeving in het jaarverslag door de externe accountant is besproken alsook de CR-doelstellingen die in 2013 en 2014 aan de directie zijn gesteld. In 2014 heeft de commissie uitgebreid stilgestaan bij de ontwikkelingen rondom de Tafel van Alders en de capaciteitsrestricties die Schiphol op het moment treffen. Ook is de ontwikkeling van Lelystad Airport en de politieke discussie daaromtrent aan de orde geweest. Tevens heeft stakeholdermanagement de aandacht van de commissie gehad, waarbij onder andere het nieuwe geluidsnormen- en handhavingsstelsel is besproken. De Public Affairs & Corporate Responsibility Commissie heeft in 2014 weer veel aandacht gehad


Aantal

6 3 4 9 3 25




H.J. Hazewinkel, RA (1949, Nederlandse nationaliteit)

Vice-voorzitter Jaar eerste benoeming: 2009 Tweede termijn loopt af in 2017 • Voorzitter Raad van Commissarissen TKH Group N.V. • Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Heisterkamp Beheer II B.V. • Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Koninklijke Boskalis Westminster N.V. • Voorzitter Raad van Commissarissen Sociaal Werkvoorzieningschap Centraal Overijssel Soweco N.V. • Voorzitter Bestuur Stichting ING Aandelen • Lid Raad van Toezicht HET Symfonieorkest • Lid Bestuur Stichting Administratiekantoor Slagheek • Non-executive partner Baese Strategy & Finance B.V. • Voormalig voorzitter Raad van Bestuur VolkerWessels

dr. L.J. Gunning Schepers

mr. drs. J.G. Wijn

dr. F.J.G.M. Cremers

(1969, Nederlandse nationaliteit)


Jaar eerste benoeming: 2014 Eerste termijn loopt af in 2018


Jaar eerste benoeming: 2006 Tweede termijn loopt af in 2015

• Voorzitter College van Bestuur van de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam • Lid Raad van Commissarissen van de Stichting VSB Vermogensbeheer • Door de Kroon benoemd lid van de Executive Board van de Nederlandse Sociale en Economische Raad • Voorzitter Wetenschappelijke Adviesraad Aidsfonds • Lid Raad van Commissarissen Concertgebouw N.V. • Voorzitter Curatorium Prins Claus leerstoel

• Lid Raad van Bestuur ABN AMRO Bank N.V. • Lid Raad van Commissarissen Koninklijke Jaarbeurs Utrecht B.V. • Lid Dagelijks- en Algemeen Bestuur VNO-NCW • Lid Raad van Commissarissen Stadsherstel Amsterdam • Voormalig minister van Economische Zaken • Voormalig Staatssecretaris van Financiën • Voormalig Staatssecretaris van Economische Zaken • Voorzitter Bestuur Oranjefonds

• Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Royal Imtech N.V. • Vice-voorzitter Raad van Commissarissen N.V. Nederlandse Spoorwegen (tot maart 2014) • Vice-voorzitter Raad van Commissarissen SBM Offshore N.V. • Lid Raad van Commissarissen Koninklijke Vopak N.V. • Lid Raad van Commissarissen Unibail-Rodamco S.E. • Lid Raad van Commissarissen Parcom Capital Management B.V. • Lid Commissie Kapitaalmarkt AFM • Bestuurslid Stichting Preferente Aandelen Heijmans en Philips • Voormalig CFO en lid van Raad van Bestuur van VNU N.V.




drs. M.A. Scheltema

mr. A. Ruys

drs. J.G.B. Brouwer

L.M. Galzy




(1957, Franse nationaliteit)

Jaar eerste benoeming: 2010 Tweede termijn loopt af in 2018

Voorzitter Jaar eerste benoeming: 2006 Derde termijn loopt af in 2015



• Voorzitter Management Board Plus Supermarkt Holding B.V. • Lid Raad van Commissarissen Albron B.V. (tot 1 april 2014) • Lid Raad van Commissarissen DA Retailgroep B.V. (tot 1 april 2014) • Lid Raad van Commissarissen Kring-apotheek B.V. (Alliance Healthcare Nederland) (tot 1 april 2014) • Lid Raad van Commissarissen Optitrade Retailgroep B.V. (tot 1 juni 2014) • Lid Raad van Commissarissen Hoogvliet Supermarkten B.V. • Lid Raad van Commissarissen Rabobank Sneek - Zuid-West Friesland • Bestuurslid STAK Albron B.V. • Bestuurslid VEDIS Detailhandelsplatform • Voormalig Voorzitter Raad van Bestuur Super de Boer N.V. • Voormalig Voorzitter Directie C1000 N.V.

• Executive director (international and participations) Aéroports de Paris • Supervisory Board Member TAV Airport en TAV Construction • Supervisory Board Member ADPM, ADPI, Hub One en SDA • Supervisory Board member OMA

• Lid Raad van Commissarissen ASR Nederland N.V. • Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Triodos Bank N.V. • Lid Raad van Commissarissen TNT Express N.V. • Non-executive Director Lonza Group Plc, Basel • Extern lid van het Audit Committee Stichting Pensioenfonds ABP (tot 1 juli 2014) • Raad (plaatsvervangend) Ondernemingskamer • Lid Raad van Commissarissen Warmtebedrijf Rotterdam • Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Stichting Het Rijksmuseum • Voormalig financieel directeur Shell Nederland B.V. • Voorzitter Monitoring Commissie Code Pensioenfondsen • Lid Centrale Plancommissie

• Lid Raad van Commissarissen Janivo Holding B.V. • Voorzitter Raad van Toezicht Aidsfonds/Stop Aids Now Stichtingen • Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Madurodam • Board member ICT India (tot 1 augustus 2014) • Board member BAT UK (tot 1 mei 2014) • Bestuurder Stichting Continuïteit Cimpress • Voormalig Voorzitter Raad van Bestuur Heineken N.V.


Directie

Directie

drs. B.I. Otto

J.A. Nijhuis RA

drs. M.M. de Groof

drs. E.A. de Groot





Lid Directie/COO sinds 1 september 2014

President-directeur sinds 1 januari 2009

Lid Directie/CCO sinds 1 februari 2008

Lid Directie/CFO sinds 1 mei 2012

Eerste termijn loopt af op 31 augustus 2018

Tweede termijn loopt af op 31 december 2016

Tweede termijn loopt af op 31 januari 2016

Eerste termijn loopt af op 30 april 2016

• Voorzitter Stuurgroep Beveiliging en Publieke Veiligheid Schiphol Group • Voorzitter Veiligheidsplatform Schiphol

• Lid Raad van Commissarissen SNS Reaal N.V. • Lid Raad van Commissarissen Aon Groep Nederland B.V. • Non-executive lid van de Board of Directors van Aéroports de Paris S.A. • Lid ACI Europe Board en Lid Executive Committee • Non-executive director Brisbane Airport Corporation PTY Ltd (per 1 januari 2015) • Lid Raad van Toezicht Nationale Opera & Ballet • Lid Amsterdam Economic Board • Co-Voorzitter Platform Beveiliging en Publieke Veiligheid Schiphol • Lid van het Dagelijks- en Algemeen Bestuur VNO-NCW • Lid Raad van Toezicht Stichting Leefomgeving Schiphol • Lid Raad van Toezicht Kids Moving the World

• Lid Raad van Commissarissen Eindhoven Airport N.V.

• Lid Raad van Commissarissen Beter Bed Holding N.V. • Non-executive lid van de Board of Directors van Aéroports de Paris S.A.

Aviation



Real Estate

Alliances & Participations


Corporate Governance Algemeen

publieke domein (Public Affairs). Anderzijds vervult de commissie een belangrijke rol bij de invulling van de maatschappelijke aspecten van ondernemen door Schiphol Group.

N.V. Luchthaven Schiphol (Schiphol Group) is een naamloze vennootschap met een volledig structuurregime. De Staat der Nederlanden, de Gemeente Amsterdam, Aéroports de Paris en de Gemeente Rotterdam zijn aandeelhouder. De governance structuur is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de Corporate Governance Code, de statuten van de vennootschap en diverse interne reglementen.

Voor elke commissie is een reglement opgesteld dat is gepubliceerd op de website www.schiphol.nl onder ‘Investor Relations’. De commissies vergaderen zelfstandig en doen op deelterreinen het voorbereidende werk voor de Raad van Commissarissen als geheel. Van elke commissievergadering wordt verslag gedaan in een vergadering van de Raad van Commissarissen op basis waarvan besluitvorming in de gehele Raad plaatsvindt.

Directie De directie van Schiphol Group is collectief verantwoordelijk voor het bestuur van Schiphol Group en voor de algemene gang van zaken bij zowel Schiphol Group als haar groepsmaatschappijen. Onderling hebben de directieleden een werkverdeling gemaakt die is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen.

Corporate Governance Code Sinds 2004 past Schiphol Group waar mogelijk en/of zinvol de principes en best practice bepalingen toe van de Corporate Governance Code. Schiphol Group heeft deze bepalingen geïmplementeerd in haar statuten en de diverse interne reglementen.

Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van Schiphol Group telt minimaal vijf en maximaal acht personen en vergadert ten minste vier maal per jaar. De taak van de Raad van Commissarissen is het houden van toezicht op het bestuur van Schiphol Group en de algemene gang van zaken. Ook staat de Raad van Commissarissen de directie met raad terzijde.

Sinds 2012 past Schiphol de bepalingen uit de Code over remuneratie op alle directieleden onverkort toe. De arbeidsovereenkomsten met ieder van de directieleden bevatten een ‘claw-back’ clausule (Corporate Governance Code bepaling II. 2.11) en de mogelijkheid voor de Raad van Commissarissen om variabele beloning in bepaalde gevallen achteraf bij te stellen (Corporate Governance Code bepaling II.2.10). In 2013 is het ’pas toe of leg uit’ overzicht van Schiphol Group in geactualiseerde vorm door de Raad van Commissarissen goedgekeurd.

Commissies van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft vier subcommissies. •

•

•

•

De Auditcommissie heeft tot taak het houden van toezicht op onder meer de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de jaarlijkse en halfjaarlijkse financiële verslaggeving en de financiering. Ook zaken als fiscaliteiten, treasurybeleid, verzekeringen en pensioenen vallen in de portefeuille van de Auditcommissie. De Selectie- en Benoemingscommissie heeft een voorbereidende taak bij de benoemingsprocedures inzake commissarissen en directieleden. Ook stelt zij daarvoor de selectiecriteria op. Tot de taak van de Remuneratiecommissie behoort bezoldigingsbeleid en de bezoldiging voor leden van de directie. Ook bereidt deze commissie het Remuneratierapport voor. Tot slot is de Remuneratiecommissie tezamen met de voorzitter van de Raad van Commissarissen verantwoordelijk voor de periodieke beoordeling van het functioneren van individuele directieleden en de rapportage hierover aan de Raad van Commissarissen. De Public Affairs & Corporate Responsibility Commissie heeft een tweeledige taak. Enerzijds adviseert zij de directie en de Raad van Commissarissen over de communicatiestrategie in het

In 2014 is de heer Galzy toegetreden tot de Raad van Commissarissen. Hij wordt als niet onafhankelijk aangemerkt in de zin van de Corporate Governance Code (bepaling III.2.1). De heer Wijn is lid van de Raad van Bestuur van ABN Amro, een zakelijke relatie van Schiphol Group. Met de heren Wijn en Galzy als commissaris past Schiphol het beginsel uit de Code dat maximaal één commissaris niet onafhankelijk is in de zin van de Code, niet toe. Met de heer Wijn is afgesproken dat hij zich bij ABN Amro zal onthouden van beraadslaging en besluitvorming over Schiphol Group en andersom. Schiphol Group is van oordeel dat daarmee de niet-onafhankelijkheid van de heer Wijn voldoende is geadresseerd. Ook met de heer Galzy is de afspraak gemaakt dat hij zich onthoudt van beraadslaging en besluitvorming van Schiphol Group ten aanzien van Aéroports de Paris of andere onderwerpen die tot een mogelijk tegenstrijdig belang zullen leiden. Een uitgebreide toelichting op bovenstaande punten, inclusief een ’pas toe of leg uit’ overzicht, is gepubliceerd op de website www.schiphol.nl onder ‘Investor Relations’. Daar staan ook de



interne reglementen die op Schiphol Group van toepassing zijn, zoals het Reglement inzake Voorwetenschap en bezit van en transacties in effecten, de Klokkenluidersregeling en de reglementen van de Raad van Commissarissen, zijn commissies en het bestuur.

Transacties in effecten Ondanks het feit dat Schiphol Group geen beursvennootschap is, kent de vennootschap een (beperkt) Reglement inzake Voorwetenschap en bezit van en transacties in effecten. In het kader van het EMTN-programma zijn obligaties uitgegeven. De directieleden en commissarissen onthouden zich van transacties in deze obligaties en in aandelen Aéroports de Paris S.A. De heer Nijhuis en mevrouw De Groot vervullen een bestuursfunctie bij Aéroports de Paris S.A. Uit dien hoofde zijn zij verplicht minimaal één aandeel in het kapitaal van Aéroports de Paris S.A. te houden. De directeur Corporate Legal is de centrale functionaris als bedoeld in het Reglement inzake Voorwetenschap en bezit van en transacties in effecten. Schiphol, 18 februari 2015 De Raad van Commissarissen De Directie

Corporate Governance structuur

Aandeelhouders Auditcommissie Selectie- & Benoemingscommissie


Externe accountant

Remuneratiecommissie

Internal Auditor

Public Affairs & Corporate Responsibility Commissie Directie

Aviation business area

Consumer Products & Services business area

Real Estate business area


Alliances & Participations business area

Staven + Support Units


Organisatie van Corporate Responsibility

Corporate Responsibility-ontwikkelingen, dilemma’s en de rapportage van niet-financiële doelstellingen.

De President-directeur (CEO) is de eerstverantwoordelijke voor Corporate Responsibility. De directie is verantwoordelijk voor het geïntegreerde jaarverslag. De directie bepaalt de visie en het beleid met betrekking tot Corporate Responsibility. Zij wordt hierin bijgestaan door de commissie Public Affairs & Corporate Responsibility van de Raad van Commissarissen. De mate van realisatie van doelstellingen op het gebied van Corporate Responsibility is mede bepalend voor het beloningsbeleid.

Doelstellingen, taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en werkafspraken voor de beheersing van milieu- en veiligheidsrisico's zijn vastgelegd in het milieumanagementsysteem, airside veiligheidsmanagementsysteem, terminal veiligheidsmanagementsysteem en het arbo-managementsysteem.

De COO oefent de rol van havenmeester uit. De belangrijkste taak van de havenmeester is erop toezien dat nationale en Europese weten regelgeving, met name op gebied van veiligheid, beveiliging en milieu, wordt nageleefd. De weten regelgeving op het luchthaventerrein is veelal uniek. Op een aantal punten heeft Schiphol zelf nog aanvullende regels opgesteld waarmee zij verwacht de orde en veiligheid op het luchthaventerrein nog beter te kunnen bewaken. Dit zijn de Schipholregels. De havenmeester houdt primair toezicht op de Schipholregels en kan - in beperkte mate - personen en bedrijven sanctioneren bij overtreding daarvan.

De coördinator CR is verantwoordelijk voor het integreren van Corporate Responsibility binnen Schiphol, ondersteund door de CRadviseur. Zij zorgen ervoor dat er visie en focus worden aangebracht in het CR-beleid van Schiphol en het ambitieniveau wordt bepaald. Ze zien erop toe dat de activiteiten die Schiphol uitvoert passen binnen deze visie. Ze bevorderen de samenwerking met stakeholders, zorgen dat binnen Schiphol bewustzijn en actie worden gestimuleerd en werken aan de integratie van Corporate Responsibility in het denken en doen van Schiphol; dit doen ze door te bevorderen dat een bewuste afweging wordt gemaakt tussen people, planet en profit, zowel bij de keuzes voor de toekomst als in de dagelijkse bedrijfsvoering.

De materiële aspecten betekenis voor de regio, bereikbaarheid, geluid, CO2-emissies, luchtkwaliteit, circulaire economie en werkgeverschap zijn geclusterd in vijf maatschappelijke thema’s: klimaatvriendelijke luchtvaart, duurzame werkgelegenheid, grondstofschaarste, bereikbaarheid en luchtkwaliteit en omgeving en geluid. Aan de thema's zijn themaregisseurs gekoppeld om te borgen dat ambities die de business areas overstijgen, worden gerealiseerd. Elk kwartaal bespreekt de directie de relevante

De afweging komt tot uiting doordat deze een vast onderdeel is in de investeringsdocumentatie. In de aanbestedingsprocedures wordt gevraagd welke bijdrage de potentiële leveranciers kunnen leveren aan de vijf thema's. Voor projecten die uitgevoerd worden door de projectafdeling kunnen workshops gegeven worden waar de vijf CR-thema's eveneens centraal staan.



Materieel aspect

Betekenis voor de omgeving

Netwerk van bestemmingen Operationele capaciteit

Bereikbaarheid Klantwaardering

Geluid

Veiligheid CO2-emissies

Luchtkwaliteit

Circulaire economie Water Ketenverantwoordelijkheid Werkgeverschap


1

Eindverantwoordelijke

Uitdagingen

Concrete acties

CEO

Mainportpositie handhaven

Betekenis voor de regio

CCO COO

Continueren intensieve relatie met stakeholders Concurrentie andere luchthavens Netwerk van bestemmingen Operatie draaiende houden Operationele capaciteit tijdens verbouwingen

Ontwikkeling Lelystad Airport Bereikbaarheid per weg en spoor verbeteren CCO Kwaliteitsbeleving handhaven en verbeteren (onder druk door verbouwingen) Manager Strategisch Stakeholder Invulling afspraken Tafel van Management Alders in Omgevingsraad Schiphol Director Safety, Security Strengere security-eisen & Environment COO Initiatieven in keten door innovatie en duurzaamheid Director Airport Operations

COO

Bereikbaarheid Klantwaardering

Geluid

Veiligheid Emissies

Bijdrage leveren aan (door)ontwikkeling biobrandstof Initiatieven in keten door Emissies innovatie en duurzaamheid

Onderzoeken/ontwikkelingen (ultra)fijnstof Director Asset Management Business modellen moeten veranderen Director Airport Operations Kwaliteit oppervlaktewater door de-icing producten Director Corporate Procurement Selectie van leveranciers Director Human Resources Diversiteit

CFO

1

Interne ontwikkeling en mobiliteit Kredietwaardigheid behouden

Dit overzicht is niet uitputtend


Circulaire economie Circulaire economie Ketenverantwoordelijkheid Werkgeverschap


Remuneratie

Remuneratie Dit remuneratierapport bevat een uiteenzetting van het in 2014 gehanteerde beloningsbeleid voor de directie en de Raad van Commissarissen van Schiphol Group. Op 10 februari 2014 heeft de AvA een nieuw beloningsbeleid voor de directie van Schiphol Group vastgesteld. Dit beloningsbeleid is in werking getreden per 1 januari 2014 en geldt voor de CFO en COO die in 2012 en 2014 zijn toegetreden. De in 2008 overeengekomen arbeidsvoorwaardelijke aanspraken van de toen in dienst getreden CEO en CCO zijn ongewijzigd gebleven.

Het nieuwe beloningsbeleid bevat enkele ingrijpende wijzigingen ten opzichte van het tot 2014 gehanteerde directiebeloningsbeleid. De belangrijkste wijziging is een matiging van het totale beloningsniveau en een (beperkte) uitruil van variabel naar vast inkomen. Onderstaand een cijfermatig overzicht van het beloningspakket voor de CEO bij nieuwe benoemingen, waarvan het beloningsniveau van de overige directieleden wordt afgeleid.

In dit remuneratierapport wordt afzonderlijk ingegaan op de (bestaande) aanspraken van de directieleden die niet onder de werking van het vanaf 1 januari 2014 geldende nieuwe beloningsbeleid vallen.

Nieuwe beloningsbeleid - CEO

Maximaal (in EUR)

1

Vast inkomen Variabel inkomen Variabel inkomen als percentage van het vaste salaris Totaal

Algemeen beloningsbeleid voor de directie

1

406.000 81.200 20,0% 487.200

Bedragen zijn inclusief de per 1 april 2014 doorgevoerde indexering van 1,5%

Arbeidsovereenkomsten

Het sinds 1 januari 2014 geldende beloningsbeleid voor de directie bevat de kaders waarbinnen de directieleden van Schiphol Group worden beloond. Het beloningsbeleid vindt zijn grondslag in de gesprekken die de Raad van Commissarissen (RvC) in de afgelopen jaren heeft gevoerd met de aandeelhouders en past binnen de kaders van het door de Rijksoverheid uitgevaardigde ‘deelnemingenbeleid Rijksoverheid 2013’. Het nieuwe beloningsbeleid betekent een versobering en vereenvoudiging ten opzichte van het tot 2014 gehanteerde beleid. Met het nieuwe beleid wordt - rekening houdend met gewijzigde maatschappelijke opvattingen - marktconformiteit beoogd op een zodanig niveau, dat kwalitatief goed management kan worden aangetrokken en talent kan worden behouden voor de organisatie. Bij de ontwikkeling van het beleid is rekening gehouden met de effectiviteit van het beloningspakket, in die zin dat het beleid ook stuurt op het behalen van (financiële en niet-financiële) doelstellingen (waaronder ook maatschappelijke doelstellingen), zoals die jaarlijks door de RvC voor de directieleden worden vastgesteld. Het beloningsbeleid voldoet aan de best practicebepalingen voor bezoldiging uit de Corporate Governance code.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemt de statutair bestuurders bij Schiphol Group voor een periode van vier jaar, en handelt daarmee in lijn met de Nederlandse Corporate Governance Code. Herbenoeming is hierbij mogelijk, in beginsel (opnieuw) voor een periode van vier jaar. Voor alle directieleden geldt dat zij op basis van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd in dienst zijn van N.V. Luchthaven Schiphol. De onderstaande tabel geeft de verschillende termijnen en bijbehorende einddata van deze termijnen weer per directielid.

J.A. Nijhuis E.A. de Groot B.I. Otto M.M. de Groof A.P.J.M. Rutten1

1


Functie

Termijn

Einde termijn

CEO CFO COO CCO COO

Tweede Eerste Eerste Tweede Tweede

31 december 2016 30 april 2016 31 augustus 2018 31 januari 2016 31 augustus 2014

Per 1 september 2014 opgevolgd door Birgit Otto

Remuneratie

Opbouw remuneratiepakket

3. Een of meer collectieve (team)doelstellingen voortvloeiend uit de Managementagenda.

Vast inkomen

De door de RvC vastgestelde doelstellingen worden aan het eind van het eerste kwartaal van het betreffende jaar getoetst aan de hand van de meest recente ontwikkelingen en indien noodzakelijk bijgesteld. Hiermee houdt de RvC de (budget)doelstellingen zo uitdagend en realistisch mogelijk.

Het vast inkomen van de directieleden in 2014 was als volgt: Functie

J. A. Nijhuis E.A. de Groot B.I. Otto1 M.M. de Groof A.P.M.J. Rutten2

1 2

CEO CFO COO CCO COO

Vast inkomen (EUR)

389.039 343.825 115.033 303.893 202.220

Afhankelijk van de mate van realisatie van de doelstellingen, stelt de Raad van Commissarissen uiteindelijk de hoogte van de variabele beloning vast op basis van de onderstaande uitgangspunten, waarbij het algemeen functioneren van het betreffende directielid wordt meegewogen in de beoordeling van de persoonlijke doelstellingen:

Vanaf 1 september 2014 Tot 1 september 2014

Doelstelling

Variabel inkomen

Kwantitatief - Bedrijfseconomisch Kwalitatief - Persoonlijk/Team Totaal maximaal

Net als in het tot 2014 geldende beloningsbeleid, is ook in het nieuwe beloningsbeleid een variabele beloningscomponent opgenomen, zij het dat deze sterk vereenvoudigd en versoberd is. Waar onder het oude beloningsbeleid een Short Term Incentive en een Long Term Incentive variabele beloning bestonden, geldt onder het nieuwe beloningsbeleid nog slechts een enkelvoudige variabele beloning (Short Term Incentive), die maximaal 20 procent van het vaste inkomen bedraagt. Bij de targetsetting wordt zowel op financiële doelstellingen gestuurd als op (al dan niet individuele) kwalitatieve doelstellingen voorvloeiend uit de Managementagenda. Vooral met die laatste component wordt nadrukkelijk gestuurd op het zo goed mogelijk invullen van de maatschappelijke rol die Schiphol als hubluchthaven in Nederland wil vervullen. De Managementagenda wordt jaarlijks vastgesteld door de RvC. De daarin geformuleerde doelstellingen kunnen variëren en dragen bij aan: • •

STI percentage

0 - 15% 0 - 10% 20%

De RvC waardeert de mate waarin de bedrijfseconomische doelstelling is behaald met een percentage van 0 - 15 procent van het Totaal Vast Inkomen. Hierbij geldt de onderstaande tabel als uitgangspunt: Realisatiepercentage

Minder dan 80% 80% - 90% 90% - 95% 95% - 100% 100% - 105% 105% - 110% 110% of meer

de voortgang en realisatie van de lange termijn strategische doelstellingen van Schiphol Group. de maatschappelijke verantwoordelijkheid van Schiphol in Nederland, met daaraan gerelateerde publieke kwalitatieve doelstellingen.

STI percentage

0% 2% 4% 8% 10% 12% 15%

De variabele beloningssystematiek zoals hierboven beschreven was in 2014 uitsluitend van toepassing op mevrouw de Groot (CFO) en mevrouw Otto (COO vanaf 1 september 2014, met wie de afspraak is gemaakt dat zij over 2014 pro rata rechten opbouwt).

Onder het nieuwe beloningsbeleid omvatten genoemde publieke doelstellingen 50-75 procent van de totale doelstellingen zoals opgenomen in de Managementagenda.

De heer Nijhuis (CEO) en de heer de Groof (COO) hebben variabele beloningsrechten op basis van het tot 2014 geldende beloningsbeleid. De heer Rutten (COO tot 1 september 2014) heeft een pro rata recht op basis van het oude beloningsbeleid.

Meer concreet is de jaarlijks door de directieleden te behalen variabele beloning dus afhankelijk van de volgende factoren:

De variabele beloningsregeling zoals die geldt onder het oude beleid kent een (andersoortige) Short Term Incentive en een Long Term Incentive variabele beloning. De maximale uitkeringspercentages zoals die in de betreffende regelingen gelden staan hieronder opgenomen:

1. Een bedrijfseconomische doelstelling bestaande uit het nettoresultaat gedeeld door het gemiddeld eigen vermogen (ROE) conform het door de RvC goedgekeurde budget voor dat jaar. 2. Een of meer persoonlijke kwalitatieve doelstellingen afgeleid van de portefeuille van het individuele directielid en verband houdend met de doelstellingen zoals geformuleerd in de Managementagenda.


Remuneratie

CEO

STI percentage Totaal (inclusief maximale swing) LTI percentage Totaal (inclusief maximale swing)

1

Overige arbeidsvoorwaarden

COO/CCO1

47,5

45

52,5

52,5

De secundaire arbeidsvoorwaarden bestaan uit een passende representatiekostenvergoeding, een bedrijfsauto en gebruik van telefoon. Tevens heeft de onderneming ten behoeve van de directieleden een ongevallenverzekering alsmede een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering afgesloten. Er zijn en worden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt aan leden van de directie. Voor nevenfuncties geldt een restrictief beleid; aanvaarding van nevenfuncties vereist expliciete goedkeuring van de RvC.

Ad Rutten pro-rata

Een uitgebreide overzicht van de variabele beloningsrechten zoals die gelden onder het oude beloningsbeleid is te vinden in het Schiphol jaarverslag 2013.

Remuneratie van de directie over 2014

Claw-back Voor de variabele beloning (zowel onder het oude beleid als onder het nieuwe beloningsbeleid), geldt een zogenaamde ‘claw-back’ clausule (Nederlandse Corporate Governance Code).

Op basis van de in 2014 behaalde financiële resultaten, komen alle directieleden in aanmerking voor een maximale Short Term Incentive, voor zover deze is gerelateerd aan de vooraf vastgestelde bedrijfseconomische (kwantitatieve) doelstellingen.

Pensioenregeling Schiphol is voor al haar werknemers, inclusief de directie, aangesloten bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) voor haar pensioenvoorziening. De ABP-regeling is een middelloonregeling. De premie, die het ABP jaarlijks vaststelt, bestaat uit een werkgeversdeel en een werknemersdeel. De pensioengrondslag, waarover de premie wordt berekend, omvat uitsluitend de vaste loonbestanddelen. Het variabele deel van het inkomen maakt, in afwijking van de reguliere pensioenregeling, geen onderdeel uit van de pensioengrondslag.

Voor wat betreft de kwalitatieve (persoonlijke) doelstellingen heeft de Raad van Commissarissen in algemene zin positief geoordeeld over de behaalde prestaties. Naar het oordeel van de Raad van Commissarissen geldt voor alle directieleden dat zij tenminste 2/3 tot 3/4 van de overeengekomen kwalitatieve doelstellingen hebben behaald.

Omdat de CEO en de CCO nog onder de werking van het oude beloningsbeleid vallen, gelden voor hen enkele afwijkende pensioenafspraken, te weten: • •

Er is hard gewerkt aan het vergroten van de capaciteit en kwaliteit van de locatie Amsterdam Airport Schiphol en het versterken van de concurrentiepositie. Ook is een goede score behaald op de CR targets. Het programma Asset Wise! heeft er mede toe geleid dat de aandacht voor kosten is verscherpt. In combinatie met de groei van het aantal passagiers leidt dit ertoe dat de tarieven - na een beperkte stijging per 1 april 2014 van 0,4 % - per 1 april 2015 met 7 procent worden verlaagd.

Een premievrij pensioen. De (met de CEO en CCO individueel overeengekomen) afspraak dat de arbeidsovereenkomst uiterlijk eindigt bij het bereiken van de 62-jarige leeftijd. Hierbij is overeengekomen dat zij een jaarlijkse vaste salaristoeslag ontvangen die (thans) voor een levensloopregeling wordt aangewend. De hoogte van de bijdrage is in het verleden actuarieel bepaald op grond van de fictie van een pensioenleeftijd van 62 jaar en het feit dat er tussen het 62e en 65e levensjaar geen pensioenopbouw in actief dienstverband met de N.V. Luchthaven Schiphol zal plaatsvinden.

Er is ruimte voor verbetering op het gebied van projectmanagement en contractmanagement. Overige aandachtspunten zijn de verdere professionalisering en efficiency van de organisatie. Ten aanzien van de ontwikkeling van de nieuwe terminal en pier (het 'A-gebied') wordt, in afstemming met de stakeholders, goede voortgang geboekt, al moet er nog wel een aantal knelpunten worden opgelost om het ontwerp te kunnen finaliseren. Zowel op het gebied van retail als vastgoed zijn goede resultaten geboekt. De financiële positie van Schiphol Group is solide.

Met ingang van 1 januari 2015 geldt een maximaal pensioengevend salaris (voor fiscale doeleinden) van 100.000 euro. Dat houdt in dat er geen pensioen meer worden opgebouwd voor het deel van het pensioengevend salaris dat hoger is dan 100.000 euro. Schiphol heeft besloten alle medewerkers (inclusief de directieleden) een leeftijdsafhankelijke compensatie te geven voor de pensioenachteruitgang die hiermee gemoeid is, inclusief een risicoverzekering ter compensatie voor het weduwen- en wezenpensioendeel. Uitgangspunt bij de vaststelling van deze compensatie is budgetneutraliteit voor Schiphol Group.

Omdat de CEO en de CCO enerzijds en de CFO en COO anderzijds onder verschillende beloningsregimes vallen, volgt onderstaand een schematisch overzicht van de behaalde STI-percentages, met daarin afzonderlijk opgenomen de weging van de mate van behalen van de kwalitatieve doelstellingen


Remuneratie

J.A. Nijhuis

Bedrijfseconomische target Persoonsgebonden en algemene target Swingpercentage Totaal

1

Potentieel 20% 15% 12,5% 47,5%

M.M. de Groof / A.P.J.M. Rutten1

Gerealiseerd 20% 10% 12,5% 42,5%

Gerealiseerd 15% 15% 10% 40%

tot 1 september 2014, naar rato

E.A. de Groot

Potentieel 15% 10% 20%

Kwantitatief - Bedrijseconomisch Kwalitatief - Persoonlijk / Team Totaal (max. 20%)

1

Potentieel 15% 20% 10% 45%

B.I. Otto1

Gerealiseerd 15% 7% 20%

vanaf 1 september 2014, naar rato

De Raad van Commissarissen heeft, op advies van de Remuneratiecommissie, de swingfactor voor de lange termijn beloning 2012-2014 (LTI) voor de CEO, de CCO en de voormalig COO vastgesteld op 1,5. De overige directieleden hebben geen LTI rechten. Een nadere toelichting bij de remuneratie van de directie over 2014 staat in de toelichting van de jaarrekening van dit jaarverslag onder Gerelateerde partijen.

Remuneratie van de Raad van Commissarissen Algemeen De remuneratie van de voorzitter van de RvC bedraagt 36.500 euro per jaar. De overige leden ontvangen een beloning van 24.000 euro per jaar. Alle leden van de RvC ontvangen tevens een onkostenvergoeding van 1.600 euro per jaar. Lidmaatschap van een commissie van de RvC geeft recht op een aanvullende beloning. Een lid van de Auditcommissie ontvangt 6.000 euro per jaar, een lid van een van de andere commissies ontvangt 5.000 euro per jaar.

Remuneratie van de Raad van Commissarissen over 2014 De remuneratie van de RvC over 2014 staat vermeld op pagina 164 van dit jaarverslag. Schiphol, 18 februari 2015


Potentieel 15% 10% 20%

Gerealiseerd 15% 7% 20%

Risicomanagement

Risicomanagement Schiphol Group is door haar maatschappelijke functie en met haar ondernemende bedrijfsvoering blootgesteld aan strategische, operationele, financiële en compliancerisico's. Voor het beheersen van deze risico’s is een uniform beleid ontwikkeld. Risicomanagement is een integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering.

Risicomanagement in 2014

geïntroduceerd waarmee de gedragsregels opnieuw bij werknemers en medewerkers van leveranciers onder de aandacht worden gebracht en getoetst. In 2014 zijn zestien meldingen van potentiële schendingen van de gedragsregels onderzocht door de integriteitscommissie en de nodige maatregelen genomen bij vastgestelde schendingen. Daarnaast is het compliancebeleid van Schiphol Group geformaliseerd en is een incidentenregister geopend ten behoeve van de rapportage over complianceincidenten aan het Risk & Compliance Committee.

In de vergadering van de Raad van Commissarissen in oktober 2014 zijn de belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen besproken. Ten opzichte van 2013 is − grotendeels als gevolg van externe ontwikkelingen − een lichte verslechtering van de risicopositie van Schiphol Group geconstateerd. Belangrijkste factoren hierbij zijn het onzekere herstel van de Europese economie, geopolitieke ontwikkelingen, de luchtvaartgerelateerde discussies in eigen land, de langetermijncapaciteitsontwikkeling op Schiphol en de regionale luchthavens, en de toenemende concurrentie tussen luchthavens en tussen luchtvaartmaatschappijen; bij laatstgenoemde staan de yields en de kostenstructuur onder zware druk. Deze negatieve tendens wordt deels gecompenseerd door de hoger dan verwachte passagiersgroei en de solide financiële positie van Schiphol Group alsmede door gunstige ontwikkelingen met betrekking tot de risicopositie bij de belangrijkste buitenlandse deelnemingen.

We zijn in 2014 gestart met een nieuwe rapportage voor de operationele procesrisico’s. In deze rapportage worden niet alleen de belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen gerapporteerd, maar leggen we ook een expliciete link met de strategie. Op deze manier ontstaat er op centraal niveau een integraal beeld van alle procesrisico’s. De ACM is in 2013 een onderzoek gestart naar aanleiding van het “shared vision” traject dat Schiphol met KLM en de Nederlandse overheid doorlopen heeft. De ACM heeft dit onderzoek in 2014 voortgezet, echter de uitkomst hiervan is nog onduidelijk. Het onderzoek richt zich op de vraag of in de relatie Schiphol/KLM gedragingen hebben plaatsgevonden die een overtreding van de mededingingsregels betekenen.

Belangrijkste ontwikkelingen Voor Schiphol Group neemt de afhankelijkheid van informatiesystemen steeds verder toe. Om de risico’s die betrekking hebben op informatiebeveiliging goed te beheersen, hebben we in 2014 verschillende acties ondernomen. Zo is een businessimpactanalyse standaard onderdeel geworden binnen de ICTbedrijfsprocessen. Hiermee beschrijft de business haar eisen op het gebied van beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van informatie, waardoor we een beter evenwicht kunnen vinden in risico versus maatregel. We hebben een update gemaakt van de cyber security risico-inventarisatie voor de belangrijkste ICTsystemen. In 2015 zal dit verder worden uitgebreid naar de overige ICT-systemen. Ook zijn stappen gezet in het opzetten van een informatiebeveiligingsmanagementsysteem met als belangrijkste doel het centraal identificeren en beheersen van informatiebeveiligingsrisico’s. In 2015 zullen we hier verdere invulling aan geven.

Raamwerk voor risicomanagement Het nemen van risico’s is inherent aan ondernemen. Door een bewuste afweging te maken tussen onze doelstellingen en de risico’s die we bereid zijn te nemen, streven we naar een bestendige en maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering. Op deze wijze vergroten wij de kans op het behalen van onze strategische doelstellingen.

In 2014 hebben we aangepaste gedragsregels geïntroduceerd samen met een Leidraad Integriteit. Alle medewerkers zijn hiervan op de hoogte gebracht door een interne communicatiecampagne; er is bij elke afdeling aandacht besteed aan integer gedrag in dilemmasessies. In 2015 zal een e-learningtool worden


Risicomanagement

Risicobeheersing en interne controle

De filosofie achter ons risicomanagementbeleid: •

•

• •

De directie en het management zijn verantwoordelijk voor de opzet en het testen van de werking van systemen van risicobeheersing en interne controle. Deze systemen hebben tot doel significante risico’s te identificeren, de realisatie van doelstellingen te bewaken en het naleven van relevante weten regelgeving te waarborgen; Adequate systemen van risicobeheersing en interne controle zullen de kans op fouten, het nemen van verkeerde beslissingen en verrassingen door onvoorziene omstandigheden reduceren; Het risicomanagement is geïntegreerd in de lijnmanagementactiviteiten en de planning- en controlcyclus; Het nemen van risico’s is essentieel voor een gezonde onderneming. De directie is eindverantwoordelijk voor het bepalen van wat daarbij maximaal acceptabel is (de zogenoemde risicoacceptatie).

Het systeem van risicobeheersing en interne controle is gebaseerd op de COSO ERM richtlijn en de Code Corporate Governance. Het systeem identificeert, analyseert en bewaakt strategische, operationele, financiële en compliance-risico’s. Het lijnmanagement is verantwoordelijk voor de uitvoering van het risicomanagement en legt hier tweemaal per jaar verantwoording over af aan zijn directeur, die op zijn beurt verantwoording aflegt aan het Risk & Compliance Committee bestaande uit de directie, Director Finance & Control, Sr. Manager Internal Audit, Corporate Compliance Officer en de Risk & Insurance Manager. Daarnaast bespreekt de directie van Schiphol Group vier keer per jaar de integrale voortgang en resultaten van de Corporate Responsibilitydoelstellingen.

Risicoacceptatie

Risicomanagement is een vast onderdeel van onze maandelijkse planning- en controlcyclus en is volledig geïntegreerd in ons strategisch (driejaarlijks met een horizon van 5 jaar) en tactisch planningsproces (jaarlijks met een horizon van 4 jaar).

De mate waarin Schiphol Group bereid is risico’s te lopen bij het nastreven van haar doelstellingen verschilt per doelstelling en per risicocategorie. De risicogrenzen worden vastgelegd in verschillende beleidsdocumenten, handboeken, en bedrijfsreglementen waarin specifieke limieten en bandbreedtes van de verschillende bedrijfsactiviteiten zijn opgenomen.

Risicocategorie

De directie rapporteert en legt verantwoording af over het systeem van risicobeheersing en interne controle aan de Raad van Commissarissen na een bespreking in de Auditcommissie.

Risicoacceptatie

Toelichting

Strategisch

gematigd

Operationeel

zeer laag

Financieel

laag

Compliance

nul

Schiphol Group is bereid gematigde risico’s te nemen bij het nastreven van haar ambities. We zoeken steeds de balans tussen onze maatschappelijke functie (lage risicoacceptatie) en onze commerciële ambities (hogere risicoacceptatie). Schiphol Group richt zich vooral op het behoud van de continuïteit van de aviationactiviteiten, ongeacht de omstandigheden. We streven ernaar de risico’s die deze continuïteit in gevaar kunnen brengen zoveel mogelijk te beperken. Onze risicoacceptatie is daarbij zeer laag. Op het gebied van veiligheid en beveiliging doen we ons uiterste best risico’s te vermijden die passagiers, interne en externe werknemers, bezoekers en omwonenden in gevaar kunnen brengen. We onderhouden een solide financiële positie om toegang tot de financiële markten zeker te stellen. Schiphol Group is niet bereid risico’s te lopen die onze credit rating van ten minste A (Standard & Poor’s) in gevaar brengen. Schiphol Group streeft ernaar te voldoen aan elke van toepassing zijnde weten regelgeving. We hebben daarbij speciale aandacht voor weten regelgeving op het gebied van veiligheid en beveiliging, milieu, mededinging, aanbestedingen en privacy/ informatiebeveiliging.


Risicomanagement

Wij streven ernaar de kans op fouten, het nemen van verkeerde beslissingen en het verrast worden door onvoorziene omstandigheden zoveel mogelijk te reduceren. 100% zekerheid valt niet te garanderen. Het is nooit uit te sluiten dat we blootstaan aan risico’s die nog niet bekend zijn of die (nog) niet belangrijk worden geacht. Bovendien kan geen enkel systeem van risicobeheersing en interne controle absolute zekerheid bieden voor het niet realiseren van ondernemingsdoelstellingen, of het volledig voorkomen van verlies, fraude en overtredingen van wetten en regels. Ook is Schiphol Group bijzonder gevoelig voor weer- en natuurverschijnselen. Deze kunnen wij niet voorkomen of beïnvloeden. Wel kunnen we ervoor zorgen dat de gevolgen zoveel mogelijk beperkt blijven.

• •

Gevoeligheidsanalyse Door het inzichtelijk maken van onze afhankelijkheden, leren we de risico’s die binnen de keten kunnen worden overgedragen beter kennen. Hierdoor zijn wij in staat in een vroeg stadium te anticiperen op keteneffecten.

Gelet op bovenstaande zijn wij van oordeel dat de systemen van risicobeheersing en interne controle een redelijke mate van zekerheid geven over de financiële verslagleggingsrisico’s en dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat.

Een van de tools die we hiervoor gebruiken is het integreren van gevoeligheidsanalyses op de belangrijkste 'value drivers' in ons Tactical Plan 2015-2018 en Strategic Plan 2013-2017. Hiermee wordt de impact van belangrijke risico’s zichtbaar gemaakt. In de tabel hieronder wordt de gevoeligheid weergegeven voor belangrijke Schiphol Group 'value drivers' met daarbij de belangrijkste risico's die hierop van invloed zijn.

De directie verklaart dat, voor zover bekend: •

de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de activa, de passiva, de financiële positie en de resultaten van Schiphol Group en de gezamenlijk in de consolidatie opgenomen ondernemingen;

Risico

Waarde

A, B

Aantal passagiers Schiphol

A, B, H

Aantal vluchten

A, B, D

Opbrengst havengelden Gemiddelde besteding per vertrekkende passagier Bedrijfslasten

A, B,

E, H

C

het jaarverslag een getrouw beeld geeft van de toestand op balansdatum en de gang van zaken gedurende het boekjaar; en in het jaarverslag de voornaamste risico’s waarmee Schiphol Group wordt geconfronteerd zijn beschreven.

Netto aanvangsrendeme nt op kantoren en gebouwen (NAR) exclusief grond

Uitgangswaarde 2014

55 miljoen

438.296

Verandering

Effect Impact op:

+/- 1% 11,3 miljoen euro Totale omzet

1 dag geen vluchten

3,1 miljoen euro Totale omzet

Aannames

Impact op inkomsten uit havengelden en winkelen horecaverkopen: bij gelijkblijvende verhouding OD-/ transferpassagiers en bestedingen per passagier alsook bij gelijkblijvende kosten Uitgaande van gemiddelde havengelden en bestedingen in de terminal

864 miljoen euro 14,48 euro

+/- 1% 8,6 miljoen euro Totale omzet +/- 1% 1,0 miljoen euro Totale omzet

Onveranderde passagiersaantallen

837 miljoen euro

+/- 1%

8,4 miljoen euro Operationeel resultaat

987 miljoen euro

-10%

+111 miljoen Waarde euro vastgoed

Uitgangswaarde is totale bedrijfslasten, exclusief bijzondere waardeveranderingen Een procentuele stijging/daling van de (ultimo 2014) voor vastgoedobjecten geldende NAR met 10%, toegepast op de waarde van de huidige gebouwen vastgoedportefeuille van 987 miljoen euro

+10% -92 miljoen euro


Risicomanagement

Beoordeling belangrijkste risico's Om onze risico’s te beoordelen en vergelijken, maken wij gebruik van een risicomatrix. Hiermee wegen wij onze risico’s op basis van een inschatting van de kans dat het risico zich voordoet en een inschatting van de impact van de gevolgen op het behalen van de doelstellingen van de onderneming. De impact is niet alleen gebaseerd op de financiële consequenties voor de onderneming, maar ook op de impact op onze reputatie. We hebben de tien belangrijkste risico’s die hieronder worden beschreven in de risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.

Classificatie van de risico’s van Schiphol Group na toepassing van beheersmaatregelen Risico = Kans x Impact (impact is zowel financiële impact als impact op reputatie) Kans

Klein

Zeer klein Zeer enstig

Ernstig

Aanzienlijk

Impact

Groot

A F H

D

G

J

B

C

Zeer groot

A B C D E F G H I

E

I

Gering

Verandering in de vraag Concurrentie Marktontwikkelingen in vastgoed Economische regulering Politieke omgeving Grote projecten Internationaal ondernemen Operationele risico’s aviation Marktrisico’s, liquiditeitsrisico’s, tegenpartijrisico’s

J

Schending van weten regelgeving en integriteitsschendingen

De volgorde in een vak is niet van belang

Gering

Zeer groot


Risicomanagement

Belangrijkste risico's Strategische risico's Toename Gelijk

Afname

A > Verandering in de vraag Het risico van onverwachte veranderingen in de vraag, in ons geval met name het aantal vliegtuigbewegingen, het aantal passagiers en het vrachtvolume, kan leiden tot een tekort of een overschot aan capaciteit. Ook de winstgevendheid neemt in die situatie in nagenoeg dezelfde verhouding toe of af. Er is een directe link tussen economische ontwikkelingen en de vraag naar luchtvaart. De aanhoudende economische laagconjunctuur vormt een belangrijke bedreiging die kan leiden tot een afname van het aantal passagiers, lagere bestedingen per passagier, een verlaging van de capaciteit bij luchtvaartmaatschappijen en een veranderende dynamiek in de sector. Een tweede belangrijke factor die bepalend is voor de vraag zijn ontwikkelingen bij de hubcarrier met name vanwege onze onderlinge afhankelijkheid. Andere ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de vraag liggen op het gebied van (geo)politiek, weten regelgeving, techniek en concurrentie. Ook calamiteiten zoals pandemieën en terroristische activiteiten die leiden tot angst bij passagiers kunnen een negatief effect hebben op de vraag naar luchtvaart. B > Concurrentie Als investeringen in kwaliteit en capaciteit achterblijven, bestaat het risico dat een gezonde concurrentiepositie niet is te waarborgen. Schiphol ervaart toenemende concurrentie van sterke luchtvaartmaatschappij/luchthavencombinaties in Turkije en het MiddenOosten. De retailactiviteiten op de luchthaven staan onder druk als gevolg van veranderend consumentengedrag door de mogelijkheden die worden geboden door multimedia toepassingen zoals bijvoorbeeld omnichannel retail. C > Marktontwikkelingen in vastgoed Veranderende marktomstandigheden kunnen ertoe leiden dat de bezetting van ons vastgoed terugloopt, de huurniveaus omlaag gaan en dat huurincentives toenemen, met winsten waardedalingen als gevolg. Dit risico wordt verhoogd door de hoge concentratie vastgoed voor de luchtvaartsector en onze afhankelijkheid van een aantal grote klanten. Ondanks dat de vastgoedmarkt in 2014 een kleine opleving kende, vinden wij het nog te voorbarig, met het oog op de aanhoudende laagconjunctuur, om te kunnen constateren dat het marktrisico met betrekking tot onze vastgoedportefeuille is afgenomen.


Beheersmaatregelen • Korte- en langetermijnscenarioplanning • Monitoren van externe trends en ontwikkelingen • Intensief contact met stakeholders • Verbeterde flexibiliteit als gevolg van uitbesteding van activiteiten en een modulair opgebouwd investeringsplan • Bijstelling van commercieel aanbod om de vraag voor winkel, horeca en parkeren te stimuleren

Beheersmaatregelen • Tijdige investeringen in infrastructuur, in goed overleg met luchtvaartmaatschappijen • Uitvoeren concurrentieanalyses • Client Relationship Management • Verbreding winkelaanbod, assortiment, faciliteiten en aanpassen prijsbeleid

Beheersmaatregelen • Monitoren van marktbeeld en lopende prospects • Uitvoeren halfjaarlijkse taxaties op vastgoedportefeuille met roulerende taxateurs • Ontwikkeling van projecten alleen op basis van minimumvoorverkoopeisen • Aantrekkelijk houden van de locatie en van de portefeuille door tijdige renovaties en herontwikkeling

Risicomanagement

D > Economische regulering Onze aviation-activiteiten zijn economisch gereguleerd, waardoor het rendement op onze investeringen is gemaximeerd. Aanpassingen in de regulering kunnen Schiphols vermogen en/of flexibiliteit om te investeren in capaciteit en kwaliteit aantasten, wat weer gevolgen kan hebben voor de concurrentiepositie en het serviceniveau van Schiphol.

Beheersmaatregelen • Intensief contact met de Autoriteit Consument & Markt die toezicht houdt op vaststelling van aviation-tarieven en -voorwaarden van Amsterdam Airport Schiphol • Participeren in discussies met de overheid over regulering • Modulair opgebouwde investeringsplannen

E > Politieke omgeving Politieke ontwikkelingen, veranderingen van standpunten en Europese of nationale weten regelgeving kunnen van grote invloed zijn op onze business. Dit kan bijvoorbeeld gaan over veranderingen van weten regelgeving op het gebied van beveiliging: die kunnen leiden tot ingrijpende operationele aanpassingen en oplopende beveiligingskosten. Een ander belangrijk voorbeeld is de verkoop van bepaalde consumentenproducten op de luchthaven.

Beheersmaatregelen • Participatie in verschillende overlegorganenVoortdurende dialoog met alle stakeholders • Monitoren en beïnvloeden van (politieke) besluitvormingstrajecten en ontwikkelingen op wetgevingsgebied

Met de huidige politieke discussies en de ontwikkeling van langetermijncapaciteit op Schiphol en de regionale luchthavens, waaronder Lelystad Airport, is de onzekerheid met betrekking tot de langetermijncapaciteit toegenomen. F > Grote projecten De gelijktijdige uitvoering van verscheidene grote Masterplan-projecten (centrale security non-Schengen, Lounge 2, nieuw Hilton hotel) brengt belangrijke projectrisico’s met zich mee, waaronder vertragingen en budgetoverschrijdingen. De oorspronkelijke projectaannames zouden dan achterhaald raken, met als gevolg dat het project niet meer voldoende aansluit op de vraag of niet terug verdiend kan worden. Door de toename in bouwactiviteiten op Schiphol is dit risico in 2014 toegenomen.

Beheersmaatregelen • Gespecialiseerde projectmanagementafdeling • Externe benchmarks met betrekking tot de uitvoering van grote projecten • Toepassing gestandaardiseerde methode bij de uitvoering van grote projecten

G > Internationaal ondernemen Het ondernemen buiten de eigen landsgrenzen biedt voordelen en kansen, maar gaat ook gepaard met specifieke risico’s die binnen de eigen landsgrenzen niet spelen.

Beheersmaatregelen • Risico’s beperken tot lokale dochtermaatschappijen • Competent lokaal management en gerenommeerde lokale adviseurs inschakelen • Onderhouden van goede relaties met lokale luchthavenautoriteiten • Uitgebreid aandacht voor financiële instrumenten en waardering bij participaties

Recente ontwikkelingen, zoals het succesvol opleveren van grote investeringsprojecten bij de belangrijkste internationale deelnemingen van Schiphol Group hebben geleid tot een vermindering van het risico van internationaal ondernemen.


Risicomanagement

Operationele risico’s

H > Operationele risico’s aviation Veiligheid en beveiliging Ontoereikende beveiliging of maatregelen ter waarborging van veiligheid vergroot de kans op een verstoorde operatie en op incidenten of ongevallen die mogelijk grote gevolgen hebben voor passagiers, omwonenden en medewerkers van bedrijven op Schiphol. Het veiligheidsrisico is toegenomen als gevolg van de verschillende grote bouwprojecten die gelijktijdig plaats vinden in en om de terminal. De verhoogde geopolitieke onrust in de wereld zorgt voor een toename in het beveiligingsrisico. Onverwachte bedrijfsonderbrekingen Door extreme weersomstandigheden of natuurverschijnselen, brand, pandemieën, vliegtuigongevallen, technische storingen of onderbrekingen in de stroomvoorziening kunnen bedrijfsonderbrekingen optreden. Die kunnen een groot effect hebben op de bedrijfsvoering, het resultaat en de vooruitzichten. Afhankelijkheid van derden Als luchthaven zijn we in hoge mate afhankelijk van de inzet en materieel van derden, zoals overheden, overheidsinstanties, de Koninklijke Marechaussee, de douane, de sectorpartners, waaronder luchtvaartmaatschappijen en afhandelaren en leveranciers. Stakingen, bedrijfsonderbrekingen of niet integer handelen van externe partijen kunnen leiden tot een verstoorde operatie en reputatieschade en kunnen een negatieve invloed hebben op het resultaat.

Beheersmaatregelen • Veiligheidsmanagementsystemen inclusief toezicht • Training en oefeningen • Investeren in innovaties zoals de securityscan • Op steekproefbasis testen van de uitvoering van beveiligingstaken • Operationele veiligheidstrainingen voor medewerkers • Het beveiligingsplatform Schiphol waarin alle betrokken partijen deelnemen • Bedrijfsnoodplannen en -procedures • Noodvoorzieningen • Voorbereid en goed getraind personeel • Verzekeringen

• Actualiseren van convenanten en afspraken, goede onderlinge verhoudingen en contacten met externe partijen • Screening externe contractpartijen • Adequate regievoering en contractbeheer

Financiële risico’s

I > Marktrisico, liquiditeitsrisico, tegenpartijrisico Schiphol Group heeft te maken met een verscheidenheid aan financiële risico’s, zoals valuta-, prijs- en renterisico’s, liquiditeitsrisico en tegenpartijrisico. Ook hecht zij veel belang aan het behoud van haar eigen kredietwaardigheid: het verlies van de A-rating kan leiden tot verminderde toegang tot financiering en hogere financieringskosten. De hoger dan verwachte inkomsten en bijbehorende kasstromen als gevolg van de groter dan verwachte groei in het aantal passagiers drukken de behoefte voor externe financiering en leiden tot een verminderd financieel risico.

Beheersmaatregelen • Aanhouden van gegarandeerde kredietfaciliteiten • Proactieve herfinancieringstrategie • Evenwichtige spreiding van leningen en aflossingen • Kredietwaardigheid van Schiphol Group bewaken (Standard & Poor’s A rating) en daarmee goede toegang tot de kapitaalmarkt • Valuta- en renterisico’s en tegenpartijrisico’s beperken

Compliance risico’s

J > Schending weten regelgeving en integriteitschendingen Het niet voldoen aan toepasselijke weten regelgeving, in het bijzonder op het gebied van geluid, veiligheid en beveiliging, milieu, mededinging, aanbestedingen en privacy/informatiebeveiliging kan schadelijk zijn voor onze reputatie en negatieve financiële en operationele gevolgen hebben. Schiphol reglementen en procedures Een gebrek aan integriteit en verantwoord zakelijk gedrag kan schadelijk zijn voor onze reputatie en leiden tot schending van weten regelgeving.


Beheersmaatregelen • Compliancebeleid • Compliancebewustzijn training voor medewerkers • Compliance- en risicomanagementprocedures, managementsystemen en rapportagestructuren • Sanctioneringscommissie, integriteitscommissie • Meldlijn voor schendingen gedragsregels

Maatschappelijke verantwoording Strategie


Rapportagerichtlijnen

Schiphol Group. In 2014 hebben we een belangrijke stap gezet in de integratie van Corporate Responsibility. Voor het eerst zijn prestatie-indicatoren op gebied van veiligheid, milieu en sociale aspecten van Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport opgenomen in het jaarverslag en extern beoordeeld. Deze luchthavens gebruiken eigen rapportagehandleidingen en definities waardoor de prestaties onderling op de meeste onderdelen niet vergelijkbaar zijn. Verschillen zijn toegelicht in het onderdeel prestatie-indicatoren. Dit traject is leerzaam en dwingt ons na te denken hoe we als groep, en als individuele luchthavens, Corporate Responsiblity op een hoger niveau kunnen tillen.

Wereldwijd heeft geïntegreerde jaarverslaglegging de aandacht. Het International Integrated Reporting Council heeft hiervoor een raamwerk ontwikkeld. Schiphol Group was een van de meer dan 100 internationale deelnemers aan het pilotprogramma dat in 2014 is afgerond. Het geïntegreerde denken ontwikkelt zich steeds meer in ons bedrijf. Dat is ook te zien aan de ontwikkeling die onze verslaggeving sinds 2009 doormaakt. Bij het samenstellen van het jaarverslag volgen we relevante internationale richtlijnen en best practices. De G4-richtlijn van het Global Reporting Initiative (GRI) is hierbij de belangrijkste leidraad. De GRI-referentietabel is opgenomen. Voor de indicatoren die betrekking hebben op onze bedrijfsvoering wordt in de tabel aangegeven waar in het verslag informatie over het betreffende onderwerp is opgenomen. Het GRI-sectorsupplement voor luchthavenondernemingen is ook toegepast.

Schiphol Group rapporteert in het Jaarverslag 2014 alleen over de resultaten die zij heeft behaald op de materiële thema's. In het onderdeel stakeholders en materialiteit staat beschreven hoe we tot deze thema's zijn gekomen. Zoals ook in waardecreatie is beschreven, zijn de activiteiten in de luchtvaartsector nauw met elkaar verbonden, waardoor in het jaarverslag ook prestaties zijn opgenomen waar Schiphol Group geen volledige zeggenschap over heeft en resultaten van sectorpartners, denk bijvoorbeeld aan het aantal vervoerde passagiers en de bestedingen bij de concessionarissen.

Het ministerie van Financiën heeft bepaald dat vanaf 2010 de jaarverslagen van staatsdeelnemingen minimaal moeten voldoen aan GRI 3.0 level C. Met het toepassen van G4 voldoet Schiphol Group niet alleen aan deze eis, maar ook aan haar eigen ambitieniveau. Bovendien moeten de jaarverslagen van staatsdeelnemingen deel uitmaken van de onderzoeksgroep van de Transparantiebenchmark. Deze benchmark is in 2014 uitgevoerd door EY in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Sinds 2006 doen wij mee aan dit onderzoek. Aan de Transparantiebenchmark voor het jaarverslag over 2013 deden 409 organisaties mee. Schiphol Group behaalde de veertiende plaats (30ste in 2013).

Het AREB fonds is in 2014 in volledig eigendom gekomen van Schiphol Group door overname van de aandelen die institutionele beleggers in dit vastgoedfonds hadden. In 2014 is het belang in een retail joint venture met Arlanda Airport afgestoten. Eventuele acquisities worden in de consolidatie van zowel de financiële als de niet-financiële gegevens meegenomen vanaf het moment waarop de zeggenschap verkregen wordt. Desinvesteringen worden uit de gegevens gehaald op het moment dat de daadwerkelijke desinvestering heeft plaatsgevonden. Deconsolidatie vindt plaats op het moment dat er door verkoop geen sprake meer is van zeggenschap.

Als deelnemer aan de UN Global Compact hebben wij verslag gedaan over de voortgang van de tien principes van de Global Compact. Dit is opgenomen in Global Compact Communication on Progress.

Er zijn in 2014 geen bijzondere economische omstandigheden of ontwikkelingen binnen de sector dan wel binnen de waardeketen geweest die hebben geleid tot een belangrijke wijziging in het gevoerde beleid.

Reikwijdte van de rapportage Onze maatschappelijke functie is Nederland verbinden met de belangrijkste steden en centra in de wereld via een multimodaal knooppunt. Onze strategie stoelt op vier thema's: Top Connectivity, Excellent Visit Value, Competitive Marketplace en Sustainable Performance. Er zijn in het verslagjaar geen wijzigingen in het beleid en de doelstellingen ten opzichte van de voorgaande verslaggevingsperiode. De verwachting is dat in de toekomst de set prestatie-indicatoren die extern beoordeeld wordt, zal wijzigen zodat de set nog meer in lijn is met de materiële aspecten.

Behalve in dit verslag, is informatie tevens beschikbaar op de volgende websites: schiphol.nl, schiphol.nl/cr en schiphol.nl/ sustainability.

Externe accountant KPMG is de onafhankelijke externe accountant van Schiphol Group. De luchthaven heeft de accountant gevraagd een beperkte mate van zekerheid te geven over de betrouwbaarheid van de informatie over Corporate Responsibility in het jaarverslag. Het betreft hier prestaties van Schiphol Group met uitzondering van de geluid en veiligheid waarbij ook ketenpartners betrokken zijn. De accountant hanteert de door de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) vastgestelde richtlijn N.V. COS3810N ‘Assurance opdrachten inzake maatschappelijke verslagen’ als richtlijn. Het assurance-rapport is opgenomen in het jaarverslag.

De resultaten op financieel, operationeel en maatschappelijk gebied worden gepresenteerd in één jaarverslag. Meer dan 90 procent van onze activiteiten vindt plaats op de locatie Amsterdam Airport Schiphol. De nationale en internationale dochters en deelnemingen (luchthavens en andere activiteiten) voeren eigen, op de lokale omgeving gerichte, initiatieven uit die passen binnen de visie van


Materieel aspect

Prestatie-indicator

Behaald resultaat in 20141,2

Amsterdam Airport Schiphol 1

Rotterdam The Hague Eindhoven Airport Airport 0 0

17

5

8

Geluid

Geluidsbelasting (overschrijdingen)

Veiligheid

Runway incursions (aantal)

Veiligheid

Vogelaanvaringen (aantal per 5,8 10.000 vliegtuigbewegingen)

5,7

6,4

Veiligheid

Ongevallen met verzuim

19 verzuimdagen

niet geregistreerd

CO2-emissies

2.484

nog niet beschikbaar

Circulaire economie

CO2-uitstoot eigen activiteiten scope 1: 15.994 (ton) scope 2: 79.156 scope 3: 6.136 Gescheiden regulier afval 25,9%

14,1%

nog niet beschikbaar

Water

Zuurstof oppervlaktewater

97,2%

niet van toepassing

niet van toepassing

Water

Drinkwaterverbruik per passagier (liter)

13,1

9,6

3,2

Werkgeverschap

Diversiteit

28,4%

29,4%

25%

Werkgeverschap

Ziekteverzuim

3,4%

4,0%

3,3%


Inkopen bij verantwoorde leveranciers

77,6%

niet van toepassing

niet van toepassing

1 2

LTIF SNBV: 1,2 LTIF Brandweer: 22,7

De resultaten in deze tabel zijn beoordeeld door de externe accountant De luchthavens gebruiken eigen rapportagehandleidingen en definities, waardoor de prestaties op de meeste onderdelen onderling niet vergelijkbaar zijn. Lees meer hierover in prestatieindicatoren.


Prestatie-indicatoren

vogelaanvaring heeft plaatsgevonden binnen de grenzen van het luchthaventerrein. De incidenten die meetellen zijn vermoedelijke vogelaanvaringen die door de LVNL of de piloot gemeld zijn, een gebeurtenis waarbij na melding door piloot of grondwerktuigkundige (GWK) sporen van een vogel op het vliegtuig worden aangetroffen of een gebeurtenis waarbij na melding door piloot of GWK het aannemelijk is dat er fysiek contact met het vliegtuig is geweest. Het aantal vogelaanvaringen wordt uitgedrukt per 10.000 vliegtuigbewegingen.

Toelichting bij extern beoordeelde prestatieindicatoren Rapportage frequentie De prestatie-indicatoren van Amsterdam Airport Schiphol worden als onderdeel van de bestaande periodieke managementinformatie gerapporteerd en de directie bespreekt deze met de betrokken senior managers. De prestatie-indicatoren van Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport zullen in 2015 hieraan toegevoegd worden.

Elke luchthaven heeft eigen toevoegingen aan bovenstaande definitie:

Periode De informatie heeft betrekking op het kalenderjaar 2014. Voor Amsterdam Airport Schiphol en Rotterdam The Hague Airport is voor drie indicatoren het operationele jaar van toepassing: CO2uitstoot eigen activiteiten, geluidsbelasting en drinkwaterverbruik per passagier. De tijdsperiode voor de indicator over geluidsbelasting is wettelijk vastgelegd, terwijl voor de andere twee om praktische redenenen gekozen is om het operationele jaar aan te houden.

Voor Amsterdam Airport Schiphol gelden de volgende hoogterestricties: voor landende vliegtuigen is de bovengrens 200 voet; voor opstijgende vliegtuigen 500 voet. Amsterdam Airport Schiphol stemt maandelijks de vogelaanvaringen af met KLM. De rapportages worden elk kwartaal in het Schiphol Birdstrike Committee besproken waarbij behalve de registraties ook het beleid en de waaier aan verjaagmiddelen en hun effectiviteit worden besproken. Het gemiddelde van vogelaanvaringen is berekend door de vogelaanvaringen gerapporteerd door KLM en die van Amsterdam Airport Schiphol, die betrekking hebben op KLMtoestellen binnen de hiervoor aangegeven grenzen in het luchtruim, te delen door de KLM-vliegtuigbewegingen. Het gerapporteerde gemiddelde wordt zodoende ontleend aan de rapportages naar aanleiding van circa 50 procent van het totaal aantal vliegtuigbewegingen. Voor deze aanpak is gekozen omdat de rapportages door piloten van homecarrier KLM betrouwbaarder zijn dan die van de overige luchtvaartmaatschappijen. Schiphol is voor de registratie van vogelaanvaringen voor een groot deel afhankelijk van KLM en KLM op haar beurt weer van de piloten.

1. Geluidsbelasting De geluidsbelasting in de omgeving van de luchthavens Amsterdam Airport Schiphol en Rotterdam The Hague Airport wordt gemeten door middel van handhavingspunten. Rondom Eindhoven Airport wordt de geluidsbelasting berekend via een andere methodiek. Buiten een bepaald gebied mag de maximale geluidsbelasting van 35 Ke niet worden overschreden door startende en landende vliegtuigen. Er wordt gehandhaafd op de toegestane geluidsruimte van 6,5 km2 waarin deze belasting wel hoger mag zijn. Meer informatie over dit onderwerp is opgenomen in geluid.

Voor Rotterdam The Hague Airport geldt dat de incidenten meetellen die alleen door Rotterdam The Hague Airport zijn gerapporteerd, ongeacht welke luchtvaartmaatschappij het betreft. Het aantal vogelaanvaringen op Eindhoven Airport geldt voor alle vliegtuigbewegingen van het civiel en militair verkeer samen.

2. Runway incursions Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en de luchthavens Amsterdam Airport Schiphol en Rotterdam The Hague Airport registreren ieder de runway incursions. LVNL heeft hierbij een leidende rol: Schiphol Group rapporteert over deze prestatieindicator maar is voor de volledigheid van meldingen en incidentrapporten afhankelijk van LVNL.

Onze ambitie is om een dalende trend te realiseren op de lange termijn. Meer informatie over veiligheid op airside is opgenomen in veiligheid.

4. Bedrijfsongevallen met verzuim De luchtverkeersleiding op Eindhoven Airport valt onder de verantwoordelijkheid van Defensie en valt daarmee buiten de jurisdictie van LVNL. Het aantal runway incursions op Eindhoven Airport geldt voor het civiel en militair verkeer samen. Op de lange termijn is onze ambitie om een dalende trend te realiseren. Meer informatie over veiligheid op airside is opgenomen in veiligheid.

Schiphol Nederland B.V. hanteert de Lost Time Injury Frequency (LTIF) om bedrijfsongevallen met verzuim te registreren per miljoen gewerkte uren. Bij SNBV wordt een onderscheid gemaakt tussen medewerkers van de brandweer en alle andere medewerkers van Schiphol Nederland B.V. Onze ambitie is erop gericht het LTIF-cijfer van Schiphol Nederland B.V. tot nul te reduceren en bij de brandweer een dalende trend te bewerkstelligen. Rotterdam The Hague Airport meet het aantal ongevallen en het aantal verzuimdagen die daar het gevolg van waren. In 2014 waren er twee ongevallen. Eindhoven Airport registreert geen ongevallen. Informatie over veilig werken is opgenomen in veiligheid.

3. Vogelaanvaringen Een vogelaanvaring is een incident waarbij sporen van een vogel op een vliegtuig of (delen van) dode vogels op een start- of landingsbaan zijn aangetroffen en het aannemelijk is dat de


5. CO2-uitstoot eigen activiteiten

aantal passagiers. De scope van deze prestatie-indicator is niet precies gelijk aan de omgevingsvergunning milieu omdat onder meer een deel van het drinkwaterverbruik gefactureerd wordt aan Schiphol Real Estate die het vervolgens doorberekent aan huurders.

Amsterdam Airport Schiphol berekent en rapporteert CO2 volgens de richtlijnen van het GreenHouseGas-protocol. Dat betekent dat zij de CO2-emissies rapporteert in scope 1, 2 en 3. De emissiefactoren zijn gebaseerd op die van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO). Vanaf 2014 wordt, in lijn met de gangbare rekenmethodes, walstroom tot het domein van de afhandelingsprocessen gerekend en niet tot het eigen elektriciteitsverbruik van Schiphol. Met behulp van de graaddagen methode wordt het gasverbruik genormaliseerd.

Rotterdam The Hague Airport deelt het drinkwaterverbruik exclusief het waterverbruik door Rotterdam Airport Vastgoed (RAV), huurders van RAV en andere bedrijven die gevestigd zijn op het terrein door het aantal passagiers. Eindhoven Airport berekent vanaf 2014 deze prestatie-indicator door het waterverbruik op de locatie Luchthavenweg 25 te relateren aan het aantal passagiers. Voorheen was ook het drinkwaterverbruik meegenomen dat buiten het terminalgebouw werd gebruikt. De ambitie is om een verdere daling te bewerkstelligen. Lees meer over onze milieugerelateerde activiteiten in emissies en circulaire economie.

Op Rotterdam The Hague Airport is de CO2-uitstoot voor de eigen activiteiten in 2014 voor de eerste maal berekend. Voor Eindhoven Airport is de CO2-footprint is nog niet beschikbaar. Lees meer over onze activiteiten in emissies.

6. Gescheiden regulier afval

9. Diversiteit

Op de locaties Amsterdam Airport Schiphol en Rotterdam The Hague Airport wordt door een afvalverwerker het afval bij verschillende locaties ingezameld. De luchthavens richten zich op het verhogen van het hergebruikpercentage van het eigen reguliere afval. De scope van deze prestatie-indicator is niet precies gelijk aan de omgevingsvergunning milieu. Dat komt omdat sommige huurders zelf een contract met een afvalinzamelaar kunnen afsluiten, waardoor onze afvalinzamelaar niet op alle locaties die onder de omgevingsvergunning milieu vallen, het afval ophaalt. Op de lange termijn moet het percentage hergebruikt regulier afval steeds meer toenemen.

Schiphol Nederland B.V. heeft zich in de periode 2010-2014 gericht op het verbeteren van de doorstroom van vrouwelijk talent naar de top van de organisatie, conform het Charter Talent naar de Top. Schiphol rapporteert het aandeel vrouwen in topfuncties. Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport rapporteren het percentage vrouwelijke leidinggevenden. Informatie over ons medewerkersbeleid is opgenomen in werkgeverschap.

10. Ziekteverzuim Schiphol Nederland B.V. en Rotterdam The Hague Airport berekenen het ziekteverzuim door het ziekteverzuim in aantal kalenderdagen af te zetten tegen het aantal beschikbare kalenderdagen. Eindhoven Airport gebruikt het nettoverzuimpercentage. Dit wordt berekend door het verzuimpercentage te corrigeren voor gedeeltelijke reïntegratie, ftefactor en de vangnetgevallen. Het personeelsgemiddelde is gecorrigeerd voor de fte-factor. Informatie over ons medewerkersbeleid is opgenomen in werkgeverschap.

Op Eindhoven Airport wordt wel afval gescheiden ingezameld, maar het percentage gescheiden regulier afval wordt niet berekend. Lees meer over onze activiteiten in circulaire economie.

7. Zuurstof oppervlaktewater Het ijsvrij houden van vliegtuigen (de-icing) en het sneeuw- en ijsvrij houden van taxi-, starten landingsbanen en platformen, bepalen voor een belangrijk deel de kwaliteit van het oppervlaktewater. De daarbij gebruikte gladheidsbestrijdingsmiddelen zijn biologisch afbreekbaar maar onttrekken daarbij zuurstof aan het water. De kwaliteit van het water wordt afgeleid van het zuurstofgehalte in het water. Het Hoogheemraadschap van Rijnland ziet toe op het percentage van het aantal dagen waarop het gemiddelde zuurstofgehalte meer is dan 3 mg/l op de drie handhavingspunten. De ambitie is dat in 2015 de drie handhavingspunten altijd aan de normen voldoen. Bij Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport is geen systeem dat de zuurstofwaarde van het oppervlaktewater meet. Lees meer over onze activiteiten in circulaire economie.

11. Inkopen bij verantwoorde leveranciers We meten de prestatie-indicator op basis van de gegevens van de groep leveranciers waar we 80 procent van onze ingekochte producten en diensten afnemen. De score van de prestatie-indicator kan derhalve maximaal 80 procent bedragen. Bij verantwoorde leveranciers hebben wij vastgesteld dat zij bewust bezig zijn met Corporate Responsibility. Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport hebben geen prestatie-indicator op inkopen bij verantwoorde leveranciers. Europese aanbestedingen worden samen met de afdeling Corporate Procurement van Schiphol Group gedaan. De overige producten en diensten worden zoveel als mogelijk bij lokale leveranciers afgenomen. Hoe we omgaan met leveranciers is opgenomen in ketenverantwoordelijkheid.

8. Drinkwaterverbruik per passagier Amsterdam Airport Schiphol levert drinkwater aan de gebouwen op de locatie Schiphol. Dit omvat al het drinkwater dat wordt gebruikt door de horeca, in de toiletten, waterpunten en de kantoren boven de lounges. Deze prestatie-indicator berekenen we door het drinkwater dat in de terminal gebruikt wordt te delen door het


GRI-tabel GRI - G4 richtlijnen voor maatschappelijke verslaglegging Ref.

Omschrijving

Sectie

Toelichting en verwijzing

Sectie externe assurance

Strategie G4-1

G4-2

Verklaring van hoogste beslissingsbevoegde van organisatie over relevantie duurzame ontwikkeling voor organisatie en haar strategie

Bericht van de CEO

Belangrijke gevolgen, risico's en mogelijkheden


Nee

Nee

Organisatieprofiel G4-3

Naam organisatie

Jaarrekening

G4-4

Voornaamste producten en/of diensten

Over ons

Ja

G4-5

Locatie hoofdkantoor

G4-6

Aantal landen waar actief

Over ons

Nee

G4-7

Eigendomsstructuur en rechtsvorm


Nee

G4-8

Afzetmarkten

Over ons

Nee

G4-9

Omvang van de organisatie

Over ons

Nee Evert van de Beekstraat 202, 1118 CP Schiphol

G4-10 Samenstelling medewerkersbestand

Nee

Werkgeverschap

Type arbeidscontract niet beschikbaar

G4-11 Percentage medewerkers dat onder een CAO valt

93,2%

G4-12 Beschrijving waardeketen

Waardecreatie

G4-13 Significante veranderingen tijdens verslagperiode: omvang, structuur, eigendom, keten

Maatschappelijke verantwoording

G4-14 Voorzorgsprincipe

Risicomanagement

Ja Ja Nee Ja

Zie ook: www.schiphol.nl/SchipholGroup1/ CorporateResponsibility1.htm

G4-15 Onderschreven extern ontwikkelde Corporate Responsibility handvesten of andere initiatieven

Global Compact, Charter Talent naar de Top, Werkgevers gaan inclusief, Meerjaren Afspraak

G4-16 Lidmaatschap van verenigingen en/of (inter)nationale belangenorganisaties

Nee

Raad van Commissarissen Directie Stakeholders en materialiteit

Brancheorganisatie Airports Council International, Amsterdam Economic Board

Nee

Nee Nee Nee Ja

Materiële aspecten G4-17 Entiteiten die zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening

Jaarrekening

G4-18 Proces voor bepalen inhoud en afbakening jaarverslag

Stakeholders en materialiteit Maatschappelijke verantwoording

G4-19 Overzicht van materiele aspecten t.b.v. het bepalen van de inhoud van verslag


G4-20 Afbakening per materieel aspect binnen de organisatie


G4-21 Afbakening per materieel aspect buiten de organisatie

Stakeholders en materialiteit Waardecreatie

G4-22 Herformuleringen van in eerdere jaarverslagen verstrekte informatie


Ja

Ja

Ja Ja Ja Nee

G4-23 Significante veranderingen t.a.v. reikwijdte en Maatschappelijke afbakening t.o.v. vorige verslagperiode verantwoording


Wijziging in de berekening van CO2-emissies bij Amsterdam Airport Schiphol

Ja

In 2014 zijn voor het eerst prestatie-indicatoren op gebied van veiligheid, milieu en sociale aspecten van Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport opgenomen in het jaarverslag en extern beoordeeld

Ja

Ref.

Omschrijving

Sectie



Stakeholder betrokkenheid G4-24 Belanghebbenden die betrokken zijn bij de organisatie

Stakeholders en materialiteit Corporate Governance

G4-25 Inventarisatie en selectie van de betrokken belanghebbenden


Zie ook: www.schiphol.nl/SchipholGroup1/CorporateResponsibility1/ Dialoog.htm

Ja Nee Ja

G4-26 Aanpak van betrekken van belanghebbenden Stakeholders en materialiteit

Ja

G4-27 Voornaamste onderwerpen en vraagstukken die naar voren zijn gekomen tijdens het contact met stakeholders

Ja


Verslagleggingsinformatie G4-28 Verslagperiode


01-01-2014 - 31-12-2014

G4-29 Datum van het meest recente verslag

3-3-2014

www.schiphol.nl/SchipholGroup1/InvestorRelations/ FinancieleInformatie/Jaarverslagen.htm

Ja

G4-30 Verslaggevingscyclus

jaarlijks

Ja

G4-31 Contactinformatie

www.schiphol.nl/SchipholGroup1/InvestorRelations/ IRServicesContact.htm www.schiphol.nl/SchipholGroup1/ CorporateResponsibility1/InformatieEnContact.htm

Ja

Ja

G4-32 GRI referentietabel


G4-33 Assurance verklaring

Maatschappelijke verantwoording Corporate Governance

Ja Nee

Verslag van de Raad van Commissarissen Corporate Governance Raad van Commissarissen Directie

Nee

GRI G4 Core

Ja

Governance G4-34 Bestuursstructuur van de organisatie

G4-35 Proces voor delegeren van Corporate Governance verantwoordelijkheden voor economische, milieugerelateerde en sociale onderwepren van het hoogste bestuurslichaam aan hogere leidinggevenden

Nee

G4-36 Leidinggevende met verantwoordelijkheden voor economische, milieu en sociale onderwerpen en of zij rapporteren aan hoogste bestuurslichaam

Corporate Governance Nee

G4-38 Samenstelling van het hoogste bestuurslichaam

Raad van Commissarissen Directie

G4-39 Functie voorzitter van hoogste bestuurslichaam


G4-47 Frequentie waarmee hoogste bestuurslichaam economische milieu en sociale mogelijkheden en risico's worden geevalueerd


G4-48 Hoogste commisie of functie die het duurzaamheidsverslag beoordeelt en goedkeurt


G4-51 Remuneratiebeleid voor het hoogste bestuurslichaam

Remuneratie

G4-52 Procedure om remuneratie vast te stellen

Remuneratie

Nee Nee

Nee

Nee

Nee Nee

Ethiek en integriteit G4-56 Waarden, principes, standaarden en gedragsnormen van de organisatie

Profiel Werkgeverschap

In de cao zijn gedragscodes opgenomen over ongewenste omgangsvormen, e-mail gebruik en omgang met externe relaties. Daarnaast is er een fraude- en een klokkeluidersregeling.


Nee Ja

Ref.

Omschrijving

Sectie



Materiële aspecten Financiële soliditeit Managementbenadering

Stakeholders en materialiteit Financiële gang van zaken Corporate Governance

G4EC1

Directe economische waarden

Jaarrekening

G4EC7

Ontwikkeling en impact van investeringen in infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden


G4EC8

Inzicht in en beschrijving van significante indirecte economische gevolgen, waaronder de omvang ervan.

Ja Nee Nee ja


We investeerden in 2014 396 miljoen miljoen euro. Een belangrijk deel hiervan wordt geïnvesteerd om de luchthaven gerelateerde infrastructuur te verbeteren, goed te onderhouden en zo optimaal mogelijk in te zetten. De lange termijn investeringen dragen bij aan de kwaliteit, de bereikbaarheid en de gebruiksmogelijkheden van de luchthaven. Daarnaast zijn er grote investeringen op het gebied van parkeervoorzieningen en luchthaven gerelateerd vastgoed zoals hotels, kantoren en vrachtgebouwen

Nee

De investeringen leiden tot een aanzienlijke additionele economische activiteit en toename in werkgelegenheid op en rond de luchthaven met name op het gebied van bouw en installatie. De voorzieningen die gerealiseerd worden trekken ook weer andere bedrijven aan die zich vestigen op de luchthaven en hun eigen economische invloed hebben op de omgeving. 290.000 mensen werken direct of indirect dankzij dew luchtvaartsector. De totale toegevoegde waarde is daarmee circa 26 miljard euro. (Boston Consulting Group en McKinsey, 2011)

Nee


AO1

AO2

AO3

Managementbenadering

Stakeholders en materialiteit Netwerk van bestemmingen Corporate Governance

Aantal passagiers gedurende een jaar, onderverdeeld naar internationale en binnenlandse vluchten, naar OD en transfer inclusief transito passagiers.


Aantal vliegtuigbewegingen gedurende een jaar, onderverdeeld naar dag en nacht en in commerciële, niet-commerciële, vracht en militaire vluchten


Hoeveelheid vracht


Ja Nee Nee Amsterdam Airport Schiphol • Passagiers (incl transito): 54.978.023 • Europees: 37.917.641 • Intercontinentaal: 17.060.382 • OD passagiers (totaal): 32.665.136 • OD Europees: 25.072.542 • OD Intercontinentaal: 7.592.594 • Transfer (totaal): 22.275.398 • Transfer Europees: 12.830.922 • Transfer Intercontinentaal: 9.444.476 • Transito's: 37.489 Amsterdam Airport Schiphol • Vliegtuigbewegingen totaal: 438.296 • vracht vluchten (commercieel): 16.568 • passagiersvluchten (commercieel): 421.728 • General aviation (niet commercieel): 14.391 • Nachtvluchten totaal: 21.757

Amsterdam Airport Schiphol: 1.633.194.925 kg

Nee

Nee

Nee

Operationele capaciteit Managementbenadering

Stakeholders en materialiteit Operationele capaciteit Corporate Governance

Ja Nee Nee

Stakeholders en materialiteit Bereikbaarheid Corporate Governance

Ja Nee Nee

Bereikbaarheid Managementbenadering

G4EN30

Significante milieugevolgen van het transport Bereikbaarheid van producten en andere goederen en Emissies materialen die bestemd zijn voor de bedrijfsvoering en het vervoer van personeel

Nee Ja


Ref.

Omschrijving

Sectie



CO2-emissies Managementbenadering

Stakeholders en materialiteit Emissies Corporate Governance

Ja Ja Nee

G4EN6

Energiebesparing

Emissies

G4EN15

Emissies broeikasgassen - scope 1

Emissies Maatschappelijke verantwoording

Ja

G4EN16



Ja

G4EN17



Ja

Ja

Water Managementbenadering

Stakeholders en materialiteit Circulaire economie Corporate Governance

Ja Ja Nee

G4EN8

Watergebruik per bron


Drinkwaterverbruik per passagier; overige informatie niet materieel

Ja

AO4

Kwaliteit van hemelwater

Circulaire economie

Hemelwater wordt opgevangen in het hemelwaterrioolsysteem. Indien het verontreinigd is, wordt het eerst gereinigd voordat het toegevoegd wordt aan het oppervlaktewater

Ja

Luchtkwaliteit

AO5


Stakeholders en materialiteit Emissies Corporate Governance

Samenstelling van de luchtkwaliteit

Emissies

Ja Ja Nee De samenstelling van de luchtkwaliteit wordt gemonitord door de overheid via het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit.

Ja

Circulaire economie Managementbenadering

Stakeholders en materialiteit Circulaire economie Corporate Governance

G4EN23

Totale afval afvoer

Circulaire economie Maatschappelijke verantwoording

AO6

Hoeveelheid de-icingsmiddelen gebruikt voor Circulaire economie het ontijzen van vliegtuigen en tegengaan van gladheid op de banen

Ja Ja Nee Percentage gescheiden afval; overige informatie niet materieel Ja Schiphol heeft voor het tegen gaan van gladheid op de banen in 2014 116.394 liter kaliumformiaat gebruikt. Afhandelaren deicen de vliegtuigen waardoor geen exacte informatie over de hoeveelheid gebruikte glycol beschikbaar is.

Ja


G4EN32


Stakeholders en materialiteit Ketenverantwoordelijkheid Corporate Governance

Percentage nieuwe leveranciers dat gescreend is op het toepassen van milieucriteria


Ja Ja Nee Ja

Werkgeverschap

G4LA1


Stakeholders en materialiteit Werkgeverschap Corporate Governance

Aantal nieuwe medewerkers en het personeelsverloop

Werkgeverschap

Ja Ja Nee Ja


Ref.

Omschrijving

Sectie



Veiligheid

AO9

G4LA6


Stakeholders en materialiteit Veiligheid Corporate Governance

Ja Ja Nee

Aantal dieren dat in aanvaring is gekomen met vliegtuigen per 10.000 vliegtuigbewegingen (wildlife strikes)

Veiligheid Maatschappelijke verantwoording

Aanvaringen met vogels zijn materieel

Lost Time Injury Frequency

Werkgeverschap Maatschappelijke verantwoording

In 2014 zijn er geen werkgerelateerde sterfgevallen geweest

Ja

Ja

Geluid

AO7


Stakeholders en materialiteit Geluid Corporate Governance

Aantal mensen dat woont in gebieden met geluidshinder

Geluid

Ja Ja Nee Voor gebruiksjaar 2014 zijn nog geen definitieve cijfers bekend. In de Gebruiksprognose 2014 is de verwachting uitgesproken dat er 183.000 ernstig gehinderden met een geluidbelasting van 48 dB(A) Lden of meer zouden zijn. Gebruiksprognose 2015 is eveneens online beschikbaar

Ja

Betekenis voor de regio Managementbenadering

Ja Nee Nee

Stakeholders en materialiteit Betekenis voor de regio Corporate Governance

G4SO1

Percentage van de bedrijfsvoering met impact Betekenis voor de regio op de lokale omgeving

100%

G4SO2

Bedrijfsactiviteiten met een significante (potentiële) negatieve impact op de lokale omgeving

De omgeving kan met name geluidshinder ondervinden Zie ook: www.bezoekbas.nl

AO8

(Geschatte) aantal mensen dat vrijwillig of Betekenis voor de regio onvrijwillig is verhuisd vanwege het ontwikkelen of uitbreiden van een luchthaven

Betekenis voor de regio Geluid

De luchthaven is in 2014 niet dusdanig uitgebreid dat er mensen moesten verhuizen.

Nee Nee Ja

Nee

Klantwaardering

G4PR5


Stakeholders en materialiteit Klantwaardering Corporate Governance

Klanttevredenheid

Klantwaardering

Ja Nee Nee Nee


Global Compact Global Compact principes

Opgenomen in

Mensenrechten 1. Schiphol ondersteunt en respecteert de mensenrechten

Gedragscodes Inkoopreglement Integriteitscommissie

2. Schiphol is er zeker van dat ze geen aandeel heeft in het schaden van mensenrechten Gedragscodes Inkoopreglement Integriteitscommissie Arbeidsomstandigheden 3. Schiphol geeft medewerkers de vrijheid om zich te verenigingen en het recht op collectieve arbeidsonderhandelingen

Medewerkers zijn vrij zich te verenigen. Schiphol geeft een jaarlijkse bijdrage aan de vakbonden in de kosten voor scholingswerk alsmede als bijdrage in de contributie. Daarnaast krijgen medewerkers die actief zijn voor de vakbond alsmede de Ondernemingsraad een bepaalde hoeveelheid tijd vrij voor die activiteiten

4. Schiphol elimineert alle vormen van dwangarbeid

Aard werkzaamheden, arbeidsomstandigheden en werktijden zijn vastgelegd in de CAO Inkoopreglement

5. Schiphol elimineert kinderarbeid

Schiphol gaat geen arbeidsovereenkomsten aan met mensen jonger dan 18 jaar Inkoopreglement

6. Schiphol elimineert discriminatie op grond van beroep

Gelijke beloningscondities voor mannen en vrouwen Gedragscode Ongewenste Omgangsvormen Integriteitscommissie Inkoopreglement

Milieu 7. Schiphol richt zich uit voorzorg op milieu uitdagingen

Klimaatvriendelijke luchtvaart Bereikbaarheid en luchtkwaliteit Grondstofschaarste theGROUNDS ACI ACA benchmark Climate KIC Samenwerkingsverband Innovatieve Mainport (SIM) Knowledge and Development Center (KDC) Inkoopreglement

8. Schiphol onderneemt initiatieven om de verantwoordelijkheid voor het milieu te vergroten

Klimaatvriendelijke luchtvaart Bereikbaarheid en luchtkwaliteit Grondstofschaarste theGROUNDS ACI ACA benchmark Climate KIC Samenwerkingsverband Innovatieve Mainport (SIM) Knowledge and Development Center (KDC) Stichting Leefomgeving Schiphol Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (Bas) Inkoopreglement

9. Schiphol moedigt de ontwikkeling en invoering van milieuvriendelijke technologieën Klimaatvriendelijke luchtvaart aan Bereikbaarheid en luchtkwaliteit Grondstofschaarste theGROUNDS ACI ACA benchmark Climate KIC Samenwerkingsverband Innovatieve Mainport (SIM) Knowledge and Development Center (KDC) Anti-corruptie 10. Schiphol bestrijdt alle vormen van corruptie, inclusief omkoping en afpersing

Gedragsregels Interne meldregeling Inkoopreglement Integriteitscommissie


Assurancerapport Assurancerapport van de onafhankelijke accountant Aan de lezers van het Jaarverslag 2014 van N.V. Luchthaven Schiphol Conclusie Wij hebben de maatschappelijke verslaggeving in het Jaarverslag 2014 van N.V. Luchthaven Schiphol (hierna ‘Schiphol Group’) beoordeeld. Het betreft de onderdelen ‘Stakeholders en materialiteit’, pagina’s 46-57 van ‘Onze resultaten’ en ‘Maatschappelijke verantwoording’ (hierna: 'de maatschappelijke verslaggeving'). Uit onze werkzaamheden is niet gebleken dat de maatschappelijke verslaggeving niet, in alle van materieel belang zijnde aspecten, juist is weergegeven in overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G4) van het Global Reporting Initiative. We rapporteren tevens, voor zover wij dat kunnen beoordelen, dat de informatie over maatschappelijke onderwerpen in de overige delen van het Jaarverslag 2014 verenigbaar is met de maatschappelijke verslaggeving.

De basis voor onze conclusie We hebben onze opdracht uitgevoerd in overeenstemming met de Nederlandse Standaard 3810N “Assurance-opdrachten inzake maatschappelijke verslagen”. Onze verantwoordelijkheden op grond van Standaard 3810N en de uitgevoerde werkzaamheden zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de beoordeling van de maatschappelijke verslaggeving’. We verstrekken geen zekerheid bij de haalbaarheid van de doelstellingen, verwachtingen en ambities van Schiphol Group. Wij zijn onafhankelijk van Schiphol Group zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie.

Kernpunten van onze beoordeling In de kernpunten van onze beoordeling beschrijven we zaken die naar ons professionele oordeel het meest belangrijk waren tijdens de beoordeling van de maatschappelijke verslaggeving. Het kernpunt van onze beoordeling hebben wij met Schiphol Group gecommuniceerd, maar vormt geen volledige weergave van alles wat is besproken. Wij hebben onze werkzaamheden met betrekking tot dit kernpunt bepaald in het kader van de beoordeling van de maatschappelijke verslaggeving als geheel. Onze bevindingen over dit kernpunt moeten niet als afzonderlijke conclusies over dit kernpunt worden gezien. Aandacht voor volledigheid van materiële onderwerpen Risico Om ervoor te zorgen dat de stakeholders van Schiphol Group hun besluiten kunnen baseren op de gegeven informatie, dienen alle materiële onderwerpen onderdeel te zijn van de maatschappelijke verslaggeving. Dit vormde een kernpunt van onze beoordeling vanwege de overgang van Schiphol Group naar de G4-richtlijnen, waarin materialiteit een centrale plaats heeft.

Respons Wij hebben het proces van Schiphol Group om materiële onderwerpen te bepalen beoordeeld. Hiertoe hebben wij interviews gehouden en de documentatie van Schiphol Group hieromtrent onderzocht. Verder hebben wij een eigen analyse uitgevoerd van mogelijke materiële onderwerpen voor Schiphol Group, onder meer door middel van een mediaonderzoek en een ‘peer review’. Wij hebben de resultaten van onze analyse en die van Schiphol Group vergeleken en met Schiphol Group besproken.

Verantwoordelijkheden van de directie voor de maatschappelijke verslaggeving De directie is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de informatie in de maatschappelijke verslaggeving in overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G4) van het Global Reporting Initiative. De informatie in de maatschappelijke verslaggeving moet worden beschouwd in samenhang met deze toelichting. In dit kader is de directie verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de maatschappelijke verslaggeving mogelijk te maken zonder


afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het verslaggevingsproces.

Onze verantwoordelijkheden voor de beoordeling van de maatschappelijke verslaggeving Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van de assurance-opdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte assurance-informatie verkrijgen voor de door ons af te geven conclusie. De werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid zijn gericht op het vaststellen van de plausibiliteit van informatie en zijn geringer in diepgang dan de werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid. Wij hebben de volgende werkzaamheden uitgevoerd: • • • • • • •

het uitvoeren van een risico-analyse, waaronder een media-analyse, ter verdieping van ons inzicht in de relevante onderwerpen voor Schiphol Group gedurende de rapportage periode; het evalueren van de geschiktheid van de eigen rapportagerichtlijnen; het evalueren van de opzet en implementatie van de systemen en processen voor informatieverzameling en –verwerking voor de informatie in de maatschappelijke verslaggeving; het afnemen van interviews met relevante medewerkers verantwoordelijk voor strategie, beleid, communicatie, implementatie en rapportage omtrent maatschappelijke verslaggeving; het afnemen van interviews met relevante medewerkers verantwoordelijk voor het aanleveren van informatie voor de maatschappelijke verslaggeving; het evalueren van interne en externe documentatie, op basis van deelwaarnemingen, om vast te stellen of de informatie in de maatschappelijke verslaggeving voldoende is onderbouwd; locatiebezoeken aan Amsterdam Airport Schiphol, Eindhoven Airport en Rotterdam-The Hague Airport met als doel het evalueren van de opzet en implementatie van controle en validatieprocedures op lokaal niveau.

Tijdens ons onderzoek hebben wij de noodzakelijke wijzigingen in de maatschappelijke verslaggeving besproken met Schiphol Group en hebben wij vastgesteld dat deze wijzigingen adequaat zijn verwerkt in de definitieve versie van de maatschappelijke verslaggeving. Amstelveen, 18 februari 2015 KPMG Accountants N.V. E. Eeftink RA


Financiële jaarrekening Strategie


Inhoudsopgave Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2014

105

Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over 2014

106

Geconsolideerd overzicht financiële positie per 31 december 2014

107

Mutatieoverzicht van het geconsolideerde eigen vermogen

109

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014

110

Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening

111

•

Algemene informatie

111

•

Grondslagen voor consolidatie, waardering en resultaatbepaling

111

•

Kritische beoordelingen en inschattingen

121

•

Segmentinformatie

123

•

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening

128

•

Toelichting op het overzicht financiële positie

132

•

Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht

162

•

Gebeurtenissen na balansdatum

163

•

Gerelateerde partijen

163

Enkelvoudige jaarrekening Enkelvoudige winsten verliesrekening over 2014

167

Enkelvoudige balans per 31 december 2014

168

Toelichtingen bij de enkelvoudige jaarrekening

169

Overige gegevens

173


Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2014 Toelichting

(in EUR 1.000)

Netto-omzet

1

Verkoopopbrengst vastgoed Kostprijs verkoop vastgoed

2014

20131

1.473.917

1.364.055

3.101 -1.918

180 -

Resultaat uit verkoop vastgoed

2

1.183

180

Waardeveranderingen vastgoed

3

-2.382

3.029

-1.199

3.209

630.138 188.426 232.323 18.735

603.634 185.509 265.714 7.214

Totaal bedrijfslasten

-1.069.622

-1.062.071


403.096

305.193

14.540 -100.131

12.897 -102.844

Resultaten uit vastgoed Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Personeelsbeloningen Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeveranderingen Overige bedrijfskosten

4 5 6 7

Financiële baten Financiële lasten Totaal financiële baten en -lasten

29

-85.591

-89.947

Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures

13

27.360

60.892

344.865

276.138

-71.281

-45.354

Resultaat

273.584

230.784

Toekomend aan: Minderheidsaandeelhouders Aandeelhouders (Nettoresultaat)

1.689 271.895

3.292 227.492

Winst per aandeel (x EUR 1)

1.461

1.222

Resultaat voor belastingen Winstbelasting

1

12

Vergelijkende cijfers zijn aangepast naar aanleiding van de invoering van IFRS 11


Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over 2014 Toelichting

(in EUR 1.000)

2014

20131

273.584

230.784

7.723 17.310 -15.990

-18.565 6.596 1.375

9.043

-10.594

-3.670

-480

-3.670

-480

Totaalresultaat

278.957

219.710

Toekomend aan: Minderheidsaandeelhouders Aandeelhouders

1.689 277.268

3.445 216.265

Resultaat Omrekeningsverschillen Waardemutaties afdekkingstransacties Aandeel totaalresultaat geassocieerde deelnemingen na belasting

21 21 13

Totaalresultaat na belastingen te reclassificeren naar winst en verlies in volgende perioden Actuariële resultaten en herwaarderingen

24

Totaalresultaat na belastingen niet te reclassificeren naar winst en verlies in volgende perioden

1



Geconsolideerd overzicht financiële positie per 31 december 2014 Toelichting

(in EUR 1.000)

Vaste activa Immateriële activa Activa ten behoeve van operationele activiteiten Activa in aanbouw of ontwikkeling Vastgoedbeleggingen Latente belastingvorderingen Geassocieerde deelnemingen en joint ventures Vorderingen op geassocieerde deelnemingen Langlopende vorderingen

Vlottende activa Vorderingen op geassocieerde deelnemingen Handels- en overige vorderingen Winstbelasting Liquide middelen Activa aangehouden voor verkoop

1

8 9 10 11 12 13 14 15

14 17 12 18 16



31 december 2014

31 december 20131

1 januari 20131

74.199 2.498.769 539.019 1.200.607 198.034 796.922 60.511 43.705

38.039 2.449.417 350.879 974.858 200.139 870.495 44.734

37.226 2.478.217 303.316 927.150 266.453 849.679 80.192 69.896

5.411.766

4.928.561

5.012.129

202.565 20.749 177.663 17.416

59.543 219.130 11.585 482.182 -

201.001 437.353 4.394

418.393

772.440

642.748

5.830.159

5.701.001

5.654.877

Toelichting

(in EUR 1.000)

Kapitaal en reserves toekomend aan aandeelhouders Geplaatst kapitaal Agio reserve Ingehouden winst Overige reserves

Minderheidsaandeelhouders

19 19 20 21

22

Eigen vermogen Langlopende verplichtingen Leningen Personeelsbeloningen Overige voorzieningen Latente belastingverplichtingen Overige langlopende verplichtingen

Kortlopende verplichtingen Leningen Winstbelasting Handels- en overige schulden Passiva aangehouden voor verkoop

1

23 24 25 12 26

23 12 27 16



31 december 2014

31 december 20131

1 januari 20131

84.511 362.811 3.084.111 -106.401

84.511 362.811 2.948.497 -111.774

84.511 362.811 2.829.370 -100.547

3.425.032

3.284.045

3.176.145

27.631

25.221

21.998

3.452.663

3.309.266

3.198.143

1.800.360 39.532 17.484 16.369 170.142

1.401.206 35.475 10.658 14.441 160.656

1.581.109 33.668 13.509 14.085 262.579

2.043.887

1.622.436

1.904.950

4.957 1.374 320.165 7.113

420.146 349.153 -

150.329 401.455 -

333.609

769.299

551.784

5.830.159

5.701.001

5.654.877

Mutatieoverzicht van het geconsolideerde eigen vermogen Toekomend aan de aandeelhouders

(in EUR 1.000)

Toelichting

Geplaatst kapitaal

Stand per 1 januari 2013 Resultaat Niet gerealiseerd resultaat

Agio reserve

Overige reserves

84.511

362.811

2.829.370

- 100.547

-

-

227.492 -

- 11.227

3.292 153

230.784 - 11.074

-

-

227.492

- 11.227

3.445

219.710

-

-

- 108.365

-

- 222

- 108.587

84.511

362.811

2.948.497

- 111.774

-

-

271.895 -

5.373

1.689 -

273.584 5.373

-

-

271.895

5.373

1.689

278.957

-

-

- 932 - 135.349

-

932 - 211

- 135.560

84.511

362.811

3.084.111

- 106.401

21

Totaalresultaat Uitbetaling van dividend

20

Stand per 31 december 2013 Resultaat Niet gerealiseerd resultaat

21

Totaalresultaat Transactie met minderheidsaandeelhouders Uitbetaling van dividend

22 20

Stand per 31 december 2014

Minderheids -aandeel houders

Ingehouden winst

Dividend toekomend aan aandeelhouders (x EUR 1) Aantal uitstaande aandelen rechthebbende op dividend Dividend per aandeel (x EUR 1)


Totaal

21.998 3.198.143

25.221 3.309.266

27.631 3.452.663

dividend over 2013, betaald in 2014

dividend over 2012, betaald in 2013

135.349.823

108.365.000

186.147

186.147

727

582

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014 Toelichting

(in EUR 1.000)

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit bedrijfsoperaties Betaalde winstbelasting Betaalde interest Ontvangen interest Ontvangen dividend Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële activa Investeringen in materiële vaste activa Financiële lease investeringen in materiële vaste activa Ontvangen uit desinvesteringen vastgoed Resultaat uit verkoop materiële vaste activa Acquisities Verkoop van dochteronderneming Kapitaaluitbreiding in geassocieerde deelnemingen Ontvangen aflossing leningen Verstrekking langlopende leningen Kasstroom uit investeringsactiviteiten

652.036 - 57.827 - 116.552 3.718 26.889 508.264

546.458 - 31.272 - 98.111 4.133 41.049 462.257

8

- 12.134 - 383.880 105 - 18.812 5.932 - 1.442 133 - 410.098

- 12.604 - 310.835 2.801 180 280 - 1.161 131 - 222 - 321.430

98.166

140.827

379.970 - 607.326 - 32.528 - 135.560 - 1.735 - 397.179

271.677 - 191.156 - 62.709 - 108.587 - 2.180 - 2.893 - 95.848

- 299.013

44.979

18

482.182 - 299.013 84 183.253

437.353 44.979 - 150 482.182

18

177.663 5.590 183.253

482.182 482.182

2 13 13 13

Vrije kasstroom

23 23 20

Nettokasstroom Stand liquide middelen bij aanvang boekjaar Nettokasstroom Koers- en omrekeningsverschillen Stand liquide middelen Liquide middelen voortgezette activiteiten Liquide middelen aangehouden voor verkoop

1

16



20131

30

10

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangen uit opgenomen leningen Betaalde aflossingen op leningen Afwikkeling van derivaten Betaald dividend Betaalde aflossing op overige langlopende verplichtingen Betaalde aflossingstermijnen financiële leaseverplichtingen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

2014

Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening Algemene informatie

Nieuwe standaarden en wijzigingen in standaarden die verplicht zijn met ingang van 2014 De volgende gewijzigde en/of nieuwe standaarden en interpretaties die van invloed zijn op de toelichtingen en financiële gegevens in deze jaarrekening worden met ingang van 1 januari 2014 door Schiphol Group toegepast: • IFRS 10, Geconsolideerde jaarrekening en aanpassingen in IAS 27 Geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening • IFRS 11, Samenwerkingsverbanden en aanpassingen in IAS 28 Geassocieerde deelnemingen en Joint Ventures • IFRS 12, Toelichting van belangen in andere entiteiten • IAS 36, Toelichting bijzondere waardeverminderingen • Wijzigingen in het kader van het Annual improvements project 2011-2013 (verplicht met ingang van 1 juli 2014).

N.V. Luchthaven Schiphol is een naamloze (structuur) vennootschap, statutair gevestigd te Schiphol, gemeente Haarlemmermeer. De vennootschap is ingeschreven op het adres Evert van de Beekstraat 202, 1118 CP te Schiphol, Nederland. N.V. Luchthaven Schiphol voert als handelsnaam Schiphol Group. Schiphol Group is een luchthavenonderneming met Amsterdam Airport Schiphol als belangrijkste luchthaven. Schiphol Group wil duurzame waarde creëren voor haar stakeholders, rekening houdend met de verschillende belangen die zij hebben. In haar handelen staan de volgende kernwaarden centraal: betrouwbaar, efficiënt, gastvrij, inspirerend en duurzaam. De missie van Schiphol Group is Connecting the Netherlands. Amsterdam Airport Schiphol wil Europe’s Preferred Airport zijn en blijven, de luchthaven die waardering oogst op grond van kwaliteit, capaciteit en een uitgebreide netwerk van bestemmingen. Wij willen reizigers, luchtvaartmaatschappijen en reizigers optimaal bedienen met een goed gepositioneerde luchthaven en moderne faciliteiten.

De toepassing van IFRS 10 (wijziging van het zeggenschap begrip) heeft niet geleid tot een wijziging van de consolidatiekring. Als gevolg van de toepassing van IFRS 11 Samenwerkingsverbanden worden belangen in joint ventures niet langer proportioneel geconsolideerd. In overeenstemming met IFRS 11 wordt hiervoor vanaf 2014 de equity methode toegepast. De vergelijkende cijfers zijn hiervoor aangepast. De impact van de aanpassingen op de geconsolideerde winsten verliesrekening en het geconsolideerd overzicht financiële positie is als volgt:

De Raad van Commissarissen heeft op 18 februari 2015 ingestemd met de jaarrekening zoals opgemaakt door de directie. De directie legt de jaarrekening ter vaststelling voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, die plaatsvindt op 8 april 2015.

Grondslagen voor consolidatie, waardering en resultaatbepaling

2013 herzien

2013 gerapporteerd

1.364.055 3.209 -1.062.071

1.382.069 2.726 -1.064.097


305.193

320.698

Totaal financiële baten en -lasten Resultaat geassocieerde deelnemingen

- 89.947

- 94.822

60.892

50.553


276.138 - 45.354

276.429 - 45.645

Resultaat

230.784

230.784

(in EUR 1.000)

Hierna volgt een uiteenzetting van de grondslagen voor consolidatie, waardering van activa en passiva en bepaling van het resultaat van Schiphol Group. Deze grondslagen zijn in overeenstemming met IFRS, voorzover aanvaard door de EU en worden consistent toegepast op alle informatie die wordt gepresenteerd. Voorts wordt, voor zover van toepassing, voldaan aan de wettelijke bepalingen betreffende de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Als waarderingsgrondslag hanteert Schiphol Group het historische kostprijsstelsel, uitgezonderd de tot de vastgoedbeleggingen behorende gebouwen en gronden en derivaten. Deze posten worden gewaardeerd tegen reële waarde.

Netto-omzet Overige resultaten uit vastgoed Totaal bedrijfslasten


31 December 2013 herzien

Effect

31 December 2013 gerapporteerd

Activa Vaste activa Vlottende activa

4.928.561 772.440

- 121.708 - 4.984

5.050.269 777.424

Totaal activa

5.701.001

- 126.692

5.827.693

Passiva Eigen vermogen Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen

3.309.266 1.622.436 769.299

- 119.077 - 7.615

3.309.266 1.741.513 776.914

Totaal passiva

5.701.001

- 126.692

5.827.693

1 januari 2013 herzien

Effect

1 januari 2013 gerapporteerd


5.012.129 642.748

- 94.119 - 37.846

5.106.248 680.594

Totaal activa

5.654.877

- 131.965

5.786.842


3.198.143 1.904.950 551.784

- 122.026 - 9.939

3.198.143 2.026.976 561.723

Totaal passiva

5.654.877

- 131.965

5.786.842

(in EUR 1.000)

(in EUR 1.000)

Als gevolg van de toepassing van IFRS 12 Toelichting van belangen in andere entiteiten heeft Schiphol Group haar toelichtingen omtrent geassocieerde deelnemingen en joint arrangements uitgebreid.

• • •

Nieuwe standaarden en wijzigingen in standaarden die verplicht zijn met ingang van 2015 of later Schiphol Group heeft geen nieuwe standaarden, wijzigingen van bestaande standaarden of interpretaties vrijwillig vervroegd toegepast die pas met ingang van het boekjaar 2015 of later verplicht zijn. Schiphol Group onderzoekt momenteel de consequenties van de volgende nieuwe standaarden, interpretaties en wijzigingen van bestaande standaarden, waarvan toepassing verplicht is met ingang van de jaarrekening over 2015 of later indien vermeld. De onderstaande wijzigingen zijn nog niet goedgekeurd door de Europese Unie: • IFRS 9, Financiële instrumenten (verplicht met ingang van 1 januari 2018) • IFRS 14, Gereguleerde activiteiten (verplicht met ingang van 1 januari 2016)

•

• •

• • •


IFRS 15, Omzetverantwoording klantcontracten (verplicht met ingang van 1 januari 2017) IAS 27, Geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening aanpassing (verplicht met ingang van 1 januari 2016) IAS 16 en IAS 41, Materiële vaste activa en agricultuur aanpassingen (verplicht met ingang van 1 januari 2016) IFRS 10 en IAS 28, Verkoop of bijdrage van activa tussen investeerder en geassocieerde deelnemingen of joint ventures (verplicht met ingang van 1 januari 2016) IAS 16 en IAS 38, Materiële- en immateriële vaste activa aanpassingen (verplicht met ingang van 1 januari 2016) IFRS 10, IFRS 12 en IAS 28, Consolidatievrijstelling voor investeringsmaatschappijen (verplicht met ingang van 1 januari 2016) IAS 1, Toelichtingsinitiatief (verplicht met ingang van 1 januari 2016) IFRS 11, Aanpassingen voor de verwerking van acquisities in Joint Operations (verplicht met ingang van 1 januari 2016) Wijzigingen in het kader van het Annual improvements project 2012-2014 (verplicht met ingang van 1 januari 2016).

Immateriële activa Onder immateriële activa worden begrepen goodwill, contractgerelateerde activa en software. Goodwill ontstaan bij de acquisitie van dochterondernemingen wordt opgenomen onder de immateriële activa. Goodwill ontstaan bij de acquisitie van geassocieerde deelnemingen is begrepen in de boekwaarde van geassocieerde deelnemingen en joint ventures volgens de equity methode. Vervolgens wordt goodwill gewaardeerd tegen initieel bepaalde boekwaarde verminderd met cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Op de post goodwill wordt niet afgeschreven. Goodwill wordt toegerekend aan de kasstroomgenererende eenheid (dochteronderneming, joint venture of geassocieerde deelneming) waaraan deze is gerelateerd. Deze toerekening is verder beschreven bij de toelichting op de post immateriële activa in de balans.

Het nettoresultaat uit hoofde van de verkoop van activa ten behoeve van operationele activiteiten wordt in de winsten verliesrekening verantwoord onder de netto-omzet uit overige activiteiten. Dagelijkse onderhoudskosten worden verantwoord in de winsten verliesrekening en planmatig groot onderhoud met een meerjaren karakter wordt geactiveerd. Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 9. Activa ten behoeve van operationele activiteiten. Activa in aanbouw of ontwikkeling Alle investeringsuitgaven, uitgezonderd investeringsuitgaven met betrekking tot immateriële activa, worden initieel verantwoord onder activa in aanbouw of ontwikkeling, indien het waarschijnlijk is dat er toekomstige economische voordelen naar de onderneming zullen vloeien en het bedrag hiervan betrouwbaar kan worden bepaald. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen drie categorieën:

De post contractgerelateerde activa betreft het belang in JFKIAT dat is ontstaan bij overname van activiteiten van derden. Deze contracten worden gewaardeerd tegen reële waarde op overnamedatum verminderd met cumulatieve afschrijvingen en eventuele bijzondere waardeveranderingen. De contracten worden afgeschreven over de resterende contractduur.

• •

Software omvat de posten softwarelicenties en intern ontwikkelde ICT- toepassingen. Intern ontwikkelde software wordt geactiveerd tegen de kosten van de op basis van tijdregistratie vastgelegde interne en externe uren in de uitvoerings- en afsluitingsfase van ICTprojecten. Interne en externe uren in de initiatief- en definitiefase worden niet geactiveerd. Software wordt lineair afgeschreven over de gebruiksduur.

•

(a) activa in aanbouw of ontwikkeling ten behoeve van toekomstige operationele activiteiten; (b) activa in aanbouw of ontwikkeling ten behoeve van toekomstige vastgoedbeleggingen; (c) activa in aanbouw of ontwikkeling in opdracht van derden.

Activa in aanbouw of ontwikkeling ten behoeve van toekomstige operationele activiteiten (alleen categorie a) worden gewaardeerd tegen historische kostprijs, inclusief: •

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 8. Immateriële activa. • Activa ten behoeve van operationele activiteiten Tot de activa ten behoeve van operationele activiteiten behoren conform IAS 16 Materiële vaste activa de banen, rijbanen, platformen, parkeerterreinen, wegen, gebouwen, installaties en andere vaste bedrijfsmiddelen. Activa ten behoeve van operationele activiteiten worden gewaardeerd tegen historische kostprijs onder aftrek van ontvangen bijdragen, lineaire afschrijvingen en bijzondere waardeveranderingen. Latere uitgaven worden aan de boekwaarde van deze activa toegevoegd indien het waarschijnlijk is dat er toekomstige economische voordelen naar de onderneming zullen vloeien en het bedrag van de economische voordelen betrouwbaar kan worden bepaald.

bouwrente voor alle investeringen. Dit betreft de gedurende de realisatie aan derden verschuldigde rente op vreemd vermogen die kan worden toegerekend aan de investering; de kostprijs van uren van eigen medewerkers in de uitvoeringsfase van investeringsprojecten.

Op activa in aanbouw of ontwikkeling ten behoeve van toekomstige operationele activiteiten wordt niet afgeschreven. Wel kan sprake zijn van bijzondere waardeveranderingen. Hetzelfde geldt voor activa in aanbouw of ontwikkeling ten behoeve van toekomstige vastgoedbeleggingen (categorie b) tot aan het moment dat de reële waarde op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Daarna vindt waardering van deze activa plaats tegen reële waarde waarbij de mutaties in de reële waarde in de winsten verliesrekening worden verantwoord onder de waardeveranderingen vastgoed. Bij ingebruikname worden de activa onder categorie a tegen historische kostprijs overgeboekt naar de activa ten behoeve van operationele activiteiten en vangt tevens de lineaire afschrijving ten laste van de winsten verliesrekening aan. De activa onder categorie b worden bij oplevering tegen reële waarde overgeboekt naar vastgoedbeleggingen. Voor de wijze waarop vastgoedbeleggingen verder worden behandeld, wordt verwezen naar de afzonderlijke beschrijving van grondslagen voor deze balanspost.

De activa ten behoeve van operationele activiteiten worden, met uitzondering van de grond, volgens de lineaire methode afgeschreven. Afschrijving vindt plaats over de gebruiksduur. Deze termijn is onder andere afhankelijk van de aard van het actief en de componenten waaruit het actief bestaat. De gebruiksduur en de restwaarden worden elk jaareinde geëvalueerd.


Op activa in aanbouw of ontwikkeling in opdracht van derden (categorie c) wordt de percentage of completion methode toegepast. Opbrengsten en kosten uit hoofde van dergelijke activiteiten worden verantwoord onder respectievelijk verkoopopbrengst vastgoed en kostprijs verkoop vastgoed in de winsten verliesrekening naar rato van het stadium van voltooiing van de projectactiviteiten op de balansdatum.

wordt berekend door discontering van de jaarlijkse canons en eindwaarde van de betreffende contracten (DCF-methode). Waardeveranderingen die ontstaan als gevolg van een wijziging in de reële waarde van vastgoedbeleggingen worden verantwoord in de winsten verliesrekening onder de waardeveranderingen vastgoed in het jaar waarin de verandering zich voordoet. In geval van verkoop worden gerealiseerde waardeveranderingen, zijnde het verschil tussen verkoopprijs en boekwaarde, in de winsten verliesrekening verantwoord onder resultaat uit verkoop vastgoed. Op vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 10. Activa in aanbouw of ontwikkeling. Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde conform IAS 40 Vastgoedbeleggingen. Dit geldt ook zolang zij nog onderdeel uitmaken van de activa in aanbouw of ontwikkeling, mits de reële waarde op dat moment al op betrouwbare wijze kan worden bepaald. Zolang dit nog niet mogelijk is vindt waardering plaats tegen historische kostprijs. Bij gereedkoming vindt een overboeking tegen reële waarde plaats naar de post vastgoedbeleggingen. Een eventueel verschil tussen de reële waarde en de historische kostprijs wordt verantwoord in de winsten verliesrekening onder waardeveranderingen vastgoed.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 11. Vastgoedbeleggingen. Afschrijvingen De immateriële activa en activa ten behoeve van operationele activiteiten worden volgens de lineaire methode afgeschreven op basis van onderstaande afschrijvingstermijnen. Op goodwill, vastgoedbeleggingen, objecten in aanbouw en op grond wordt niet afgeschreven. Zie voor de aanpassing van de levensduur inschatting de paragraaf onder Kritische beoordelingen en inschattingen.

Extern aangekocht vastgoed wordt initieel gewaardeerd tegen kostprijs. Uitgaven na ingebruikneming van vastgoed worden geactiveerd indien zij betrouwbaar zijn te bepalen en toekomstige economische voordelen opleveren. Overige uitgaven worden direct ten laste van het resultaat gebracht.

Immateriële activa

Contractgerelateerde activa ICT uren in het kader van ontwikkeling ICT toepassingen Softwarelicenties

Alle objecten in de portefeuille worden minimaal éénmaal per jaar getaxeerd door onafhankelijke externe taxateurs. De reële waarde waartegen vastgoedbeleggingen in de balans worden gepresenteerd, houdt, ter voorkoming van dubbeltellingen, rekening met de in de balans opgenomen huurincentives. Brutohuuropbrengsten uit operationele huurovereenkomsten worden op tijdsevenredige basis over de periode van de huurovereenkomsten verantwoord. Huurvrije perioden, huurkortingen en andere huurincentives worden verwerkt als een integraal deel van de totale brutohuuropbrengsten. Servicekosten hebben betrekking op kosten voor energie, huismeesters, onderhoud en dergelijke, die op grond van de huurovereenkomst doorberekend kunnen worden aan de huurder. Het niet doorberekende deel van de servicekosten heeft voor een groot deel betrekking op niet verhuurde vastgoedbeleggingen en wordt opgenomen in de winsten verliesrekening. De kosten en doorbelastingen worden niet expliciet in de winsten verliesrekening vermeld.

33 jaar 5 jaar 5 jaar

Activa ten behoeve van operationele activiteiten

Banen, rijbanen Platformen Verharde terreinen en dergelijke: · Parkeerterreinen · Wegen · Tunnels en viaducten · Drainage- en ontwateringswerken Gebouwen Installaties Overige vaste bedrijfsmiddelen

15-60 jaar 30-60 jaar 30 jaar 30 jaar 40 jaar 40 jaar 20-60 jaar 5-30 jaar 5-20 jaar

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 6.

Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeveranderingen. Bijzondere waardeveranderingen De boekwaarde van vaste activa wordt aan de realiseerbare waarde periodiek getoetst indien aanwijzingen bestaan voor een bijzondere waardeverandering. Voor goodwill wordt voornoemde toets jaarlijks uitgevoerd, ongeacht of sprake is van dergelijke aanwijzingen. De realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering minus de geschatte kosten van voltooiing en de geschatte kosten die nodig zijn om de verkoop te realiseren. De bedrijfswaarde is de

De tot de vastgoedbeleggingen behorende gronden worden eveneens gewaardeerd tegen reële waarde. De waarde van de gronden wordt bepaald op basis van interne taxaties alsmede op basis van taxaties van onafhankelijke externe taxateurs. Hierbij wordt ieder jaar een ander gedeelte van onze totale grondposities door onafhankelijke externe taxateurs gewaardeerd. De marktwaarde van de in erfpacht en grondhuur uitgegeven terreinen


contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen die naar verwachting zullen voortvloeien uit het voortgezette gebruik van een actief en uit zijn vervreemding aan het eind van zijn gebruiksduur. Voornoemde toets wordt uitgevoerd op het niveau van de kasstroomgenererende eenheden waarbij Aviation en Consumer Products & Services als één kasstroomgenererende eenheid worden gezien. Indien de realiseerbare waarde lager is dan de boekwaarde wordt ter hoogte van het verschil een bijzondere waardeverandering opgenomen in de winsten verliesrekening en wordt de boekwaarde van het actief verlaagd tot zijn realiseerbare waarde. Voorts wordt, voor zover van toepassing, de lineaire afschrijving over de resterende gebruiksduur bijgesteld. Indien er aanwijzingen bestaan die duiden op de noodzaak tot het terugdraaien van een eerder toegepaste bijzondere waardeverandering wordt de boekwaarde van het actief verhoogd naar de realiseerbare waarde. Waardeveranderingen op goodwill ontstaan bij de acquisitie van dochterondernemingen en joint ventures worden niet teruggenomen.

waarde. Het resterende verschil wordt verantwoord in de winsten verliesrekening.

(c) Geassocieerde deelnemingen Onder geassocieerde deelnemingen worden verstaan die entiteiten waarop de vennootschap invloed van betekenis kan uitoefenen. De geassocieerde deelnemingen worden gewaardeerd op basis van de equity methode, dat wil zeggen initieel tegen kostprijs die vervolgens wordt aangepast voor het Schiphol aandeel in de mutaties in het totaalresultaat van de geassocieerde deelneming. De waardering van deze geassocieerde deelnemingen omvat de goodwill ontstaan bij verwerving. Het aandeel van de vennootschap in de resultaten van geassocieerde deelnemingen waarop invloed van betekenis kan worden uitgeoefend wordt verantwoord in de winsten verliesrekening (onder aandeel in resultaat geassocieerde deelnemingen). De cumulatieve mutaties in het eigen vermogen van de deelneming worden naar evenredigheid van het belang van de vennootschap verwerkt in de post geassocieerde deelnemingen. De verantwoording van het aandeel van Schiphol Group in de resultaten van geassocieerde deelnemingen in de winsten verliesrekening en in de post geassocieerde deelnemingen wordt gestaakt zodra de waarde van de geassocieerde deelneming in de balans hierdoor negatief zou worden terwijl Schiphol geen verplichtingen is aangegaan of betalingen heeft gedaan in naam van de geassocieerde deelneming. Een geassocieerde deelneming wordt verantwoord onder de overige financiële belangen vanaf het moment dat geen sprake is van invloed van betekenis noch van zeggenschap.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 6. Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeveranderingen. Dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint arrangements

(a) Algemeen De grondslagen van waardering en resultaatbepaling van dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint arrangements zijn waar noodzakelijk aangepast om overeenstemming met de grondslagen van Schiphol Group te bewerkstelligen. Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures.

(d) Joint arrangements De financiële gegevens van entiteiten die als joint arrangement kwalificeren worden onderscheiden in joint ventures en joint operations afhankelijk van de wettelijke en contractuele rechten en plichten die iedere investeerder heeft bedongen. De bestaande contractuele overeenkomsten kwalificeren allen als joint ventures. Joint ventures zijn entiteiten waarin Schiphol Group, tezamen met één of meer andere investeerders, gezamenlijke zeggenschap heeft. Deze worden gewaardeerd op basis van de equity methode.

(b) Dochterondernemingen De financiële gegevens van N.V. Luchthaven Schiphol en haar dochterondernemingen worden volgens de integrale consolidatiemethode opgenomen. Onder dochterondernemingen worden verstaan de maatschappijen waarin door N.V. Luchthaven Schiphol zeggenschap over het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend en waartegen over variabele opbrengsten staan. Het aandeel van overige aandeelhouders in het geconsolideerde eigen vermogen en het geconsolideerde resultaat is in de balans vermeld onder het eigen vermogen (minderheidsaandeelhouders) en in de winsten-verliesrekening onder resultaat toekomend aan minderheidsaandeelhouders. De resultaten van de in de loop van het jaar overgenomen dochterondernemingen worden geconsolideerd vanaf het moment waarop de vennootschap zeggenschap heeft verkregen over het beleid van de dochteronderneming. De financiële gegevens van de in de loop van het jaar afgestoten dochterondernemingen blijven in de consolidatie opgenomen tot aan het moment dat geen sprake meer is van zeggenschap. Wanneer sprake is van verlies van zeggenschap over een dochteronderneming, maar behoud van een financieel belang, dan vindt deconsolidatie van alle activa en passiva plaats en wordt het resterende belang initieel opgenomen tegen reële

(e) Verwerving van dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint arrangements Een verwerving van een dochteronderneming, geassocieerde deelneming of joint arrangement wordt verantwoord in overeenstemming met de overnamemethode. Onder deze methode bestaat de kostprijs van een overname uit de som van de reële waarden van de door de overnemende partij overgedragen activa en passiva op de overnamedatum, de door de overnemende partij aangegane verplichtingen jegens voormalige eigenaren van de overgenomen partij, de door de overnemende partij uitgegeven aandelenbelangen en de gerelateerde transactiekosten. De overgenomen identificeerbare activa en (voorwaardelijke) verplichtingen worden initieel gewaardeerd op reële waarde per overnamedatum. Het verschil tussen de kostprijs van de overname en het aandeel van de vennootschap in de reële waarde van verkregen activa en verplichtingen wordt in de geconsolideerde


jaarrekening verantwoord als goodwill onder de immateriële activa (voor wat betreft dochterondernemingen) of als onderdeel van de waarde van de deelneming. Indien dit verschil negatief is, wordt het verschil direct in de winsten verliesrekening verantwoord. Kosten in verband met een overname worden direct verantwoord in de winsten verliesrekening.

Derivaten worden bij de eerste verwerking in de jaarrekening opgenomen tegen de reële waarde op de datum waarop het derivatencontract wordt gesloten en vervolgens tegen de reële waarde op elk rapporteringsmoment. De methode voor verantwoording van het resultaat is afhankelijk van de vraag of hedge accounting wordt toegepast en zo ja, of de hedgerelatie effectief is. Een hedgerelatie is effectief als de werkelijke effectiviteit binnen een bandbreedte van 80% en 125% blijft. Als de hedgerelatie effectief is, dan wordt voor deze derivaten (kasstroom)hedge accounting toegepast. Hierbij wordt het effectieve deel van reële waardemutaties op derivaten verwerkt in de reserve afdekkingstransacties die onderdeel is van het eigen vermogen. Het niet-effectieve deel wordt verwerkt in het resultaat. De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in dezelfde periode waarin de afgedekte transactie in het resultaat wordt verwerkt.

(f) Eliminaties Transacties evenals de daaruit voortvloeiende ongerealiseerde winsten, vorderingen en schulden tussen de vennootschap en haar dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint arrangements worden geëlimineerd, bij joint arrangements en geassocieerde deelnemingen naar evenredigheid van het belang van de vennootschap in die joint arrangements en geassocieerde deelnemingen. Ongerealiseerde verliezen worden eveneens geëlimineerd tenzij er aanwijzingen bestaan voor een bijzondere waardevermindering van het actief.

Bij het afsluiten van een afdekkingstransactie wordt de afdekkingsrelatie formeel gedocumenteerd. Periodiek wordt getoetst of de afdekkingstransactie over de afgelopen periode effectief is geweest en of de afdekkingstransactie naar verwachting over de komende periode effectief zal zijn.

Vorderingen op geassocieerde deelnemingen en leningen Vorderingen op geassocieerde deelnemingen en leningen, opgenomen onder langlopende vorderingen worden initieël gewaardeerd tegen de reële waarde van de uitgegeven lening verminderd met transactiekosten. Vervolgens worden de vorderingen op geassocieerde deelnemingen en leningen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Verschillen tussen de aflossingswaarde enerzijds en de boekwaarde anderzijds worden daarbij afgeschreven over de resterende looptijd volgens de effectieve rentemethodiek.

Indien het afdekkingsinstrument afloopt, wordt verkocht, wordt beëindigd, wordt uitgeoefend, of niet langer voldoet aan de criteria voor het mogen toepassen van hedge accounting, dan wordt de toepassing daarvan per direct gestaakt. De tot dan gecumuleerde mutaties in de reële waarde van het betreffende afdekkingsinstrument blijven in de reserve afdekkingstransacties zolang het nog waarschijnlijk wordt geacht dat de initieel afgedekte transactie zich zal voordoen. Deze mutaties worden in de winsten verliesrekening verantwoord op het moment dat de initieel afgedekte kasstroom zich voordoet. Als het niet langer waarschijnlijk wordt geacht dat de initieel afgedekte transactie zich zal voordoen wordt de mutatie in de reserve afdekkingstransacties via het totaalresultaat in de winsten verliesrekening verwerkt.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 14. Vorderingen op geassocieerde deelnemingen. Langlopende vorderingen Bij vooruitbetaalde erfpacht wordt het bedrag van de afkoop als leasevordering opgenomen in de balans en lineair als last in de winsten verliesrekening verantwoord over de termijn van het leasecontract.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 29. Management van financiële risico’s en financiële instrumenten.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 15. Langlopende vorderingen.

Voorraden Voorraden worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere nettoopbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De kostprijs omvat de inkoopkosten van het product. De nettoopbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor verkoop.

Financiële instrumenten, inclusief derivaten De vennootschap classificeert de financiële instrumenten in de volgende categorieën: verplichtingen en vorderingen, reële waarde door de winsten verliesrekening of als activa beschikbaar voor verkoop. Er wordt gebruik gemaakt van derivaten om het risico van wijzigingen in toekomstige kasstromen terzake van periodiek te betalen rente en aflossing van financiering af te dekken. Deze wijzigingen in kasstromen kunnen het gevolg zijn van ontwikkelingen in marktrente en valutakoersen. Daarnaast wordt op beperkte schaal gebruik gemaakt van derivaten om het valutarisico af te dekken op te ontvangen dividenden. De ter afdekking van deze risico’s gebruikte afdekkingsinstrumenten zijn renteswaps en valutaswaps.

Handels- en overige vorderingen Handels- en overige vorderingen worden in eerste instantie gewaardeerd tegen reële waarde en vervolgens tegen geamortiseerde kostprijs met gebruikmaking van de effectieve rentemethode, verminderd met eventuele bijzondere waardeveranderingen. Gezien de veelal korte looptijd zijn de reële


waarde en geamortiseerde kostprijs van deze posten over het algemeen nagenoeg gelijk aan de nominale waarde.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 20.Ingehouden winst.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 17. Handelsen overige vorderingen.

(d) Overige reserves De overige reserves bestaan uit de reserve omrekeningsverschillen, de reserve afdekkingstransacties, de reserve aandeel totaalresultaat geassocieerde deelnemingen en de reserve actuariële resultaten en herwaarderingen.

Liquide middelen De post liquide middelen omvat rekening courant tegoeden bij de bank en deposito’s. Rekening courant schulden bij de bank worden verantwoord onder de handelsen overige schulden. De liquide middelen worden gewaardeerd tegen de reële waarde, gewoonlijk gelijk aan de nominale waarde.

De grondslagen voor de reserve afdekkingstransacties worden besproken in de paragraaf over derivaten. De grondslagen voor de reserve omrekeningsverschillen worden besproken onder letter (c) in de paragraaf vreemde valuta.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 18. Liquide middelen.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 21. Overige reserves.

Activa en passiva aangehouden voor verkoop Vaste activa of activa en passiva die betrekking hebben op een te verkopen onderdeel, worden apart gepresenteerd als "aangehouden voor verkoop" als deze activa en passiva beschikbaar zijn voor onmiddellijke verkoop en indien verkoop binnen 12 maanden zeer waarschijnlijk is. Verkoop is zeer waarschijnlijk als management zich op balansdatum heeft gecommitteerd aan gedetaileerde verkoopplannen, actief naar een koper zoekt en een redelijke verkoopprijs hanteert. Tevens zal de verkoop naar alle waarschijnlijkheid binnen het jaar plaatsvinden.

Leningen Deze post betreft obligaties en onderhandse leningen evenals schulden aan kredietinstellingen. Leningen worden initieel gewaardeerd tegen de reële waarde van de opgenomen lening verminderd met transactiekosten. Vervolgens worden de leningen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Het verschil tussen de aflossingswaarde en de boekwaarde wordt daarbij afgeschreven over de resterende looptijd volgens de effectieve rentemethode. Leningen worden verantwoord onder de kortlopende schulden voor zover wordt verwacht dat aflossing binnen 1 jaar na balansdatum zal plaatsvinden.

De tot deze categorie behorende activa en passiva worden gewaardeerd tegen boekwaarde of, indien lager, de reële waarde verminderd met te verwachten, direct gerelateerde verkoopkosten. Op vaste activa beschikbaar voor verkoop wordt niet meer afgeschreven.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 23. Leningen .

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 16. Activaen passiva aangehouden voor verkoop.

Personeelsbeloningen Personeelsbeloningen worden onderverdeeld in vier categorieën:

Eigen vermogen (a) Geplaatst kapitaal Het geplaatst kapitaal omvat de op uitgegeven aandelen gestorte, nominale bedragen.

• • • •

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 19. Geplaatst kapitaal.

Hieronder wordt kort aangegeven wat deze categorieën inhouden en welke personeelsbeloningen van Schiphol onder de verschillende categorieën worden ingedeeld.

(b) Agio reserve De agio reserve omvat de op uitgegeven aandelen gestorte bedragen, voor zover die stortingen de nominale waarde van de betreffende aandelen overschrijden.

(a) korte termijn personeelsbeloningen; (b) vergoedingen na uitdiensttreding; (c) andere lange termijn personeelsbeloningen; (d) ontslagvergoedingen.

(a) Korte termijn personeelsbeloningen Kortetermijn personeelsbeloningen zijn personeelsbeloningen die betaalbaar zijn binnen 1 jaar na het einde van het boekjaar waarin de werknemer de prestaties heeft verricht. Binnen Schiphol Group bestaat deze categorie onder meer uit salarissen (inclusief vakantiegeld) en alle vaste en variabele toeslagen, bijdragen voor werknemersverzekeringen, doorbetaling loon bij ziekte, winstdeling en variabele beloning (kortetermijn). De kosten uit hoofde van deze personeelsbeloningen worden in de winsten verliesrekening

(c) Ingehouden winst De ingehouden winst betreft een cumulatie van het jaarlijkse nettoresultaat (het deel van het resultaat dat toekomt aan de aandeelhouders) minus het uitgekeerd dividend.


verantwoord op het moment dat de prestaties zijn verricht of rechten op beloningen zijn ontstaan (bijvoorbeeld vakantiegeld).

2. verminderd met enige nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd. Indien als gevolg van de herziening van pensioenregelingen de verwachte verplichtingen op basis van toekomstige salarisniveaus ten aanzien van reeds verstreken dienstjaren (backservicekosten) toenemen, wordt deze toename volledig verantwoord in de periode waarin de rechten verleend worden; 3. verminderd met de reële waarde van eventuele fondsbeleggingen op de balansdatum waaruit de verplichtingen direct moeten worden afgewikkeld.

(b) Vergoedingen na uitdiensttreding Deze categorie vergoedingen betreft personeelsbeloningen die verschuldigd kunnen zijn na beëindiging van het dienstverband. Onder deze categorie vallen zaken als pensioenregelingen, functioneel leeftijdsontslag, vergoeding ziektekostenverzekering voor gepensioneerden en de aanvullende uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Schiphol Group heeft de pensioenregeling ondergebracht bij het ABP. De pensioenregeling wordt aangemerkt als een collectieve regeling van meerdere werkgevers en kwalificeert als een toegezegde bijdrage-pensioenregeling omdat: • •

•

(c) Andere langetermijn personeelsbeloningen Bij andere langetermijn personeelsbeloningen gaat het om personeelsbeloningen die niet volledig betaalbaar zijn binnen 1 jaar na het einde van het boekjaar waarin de werknemer de prestaties verrichtte. Bij Schiphol Group bestaat deze categorie onder meer uit langetermijn variabele beloningen voor het directieteam en staf- en BA directeuren, loonsuppletie bij arbeidsongeschiktheid, jubileumuitkeringen, duurzaam inzetbaarheidsbudget en sabbatical leave.

de actuariële risico's en beleggingsrisico's nagenoeg volledig bij de deelnemers liggen; de aangesloten werkgevers geen aanvullende verplichtingen hebben tot het voldoen van aanvullende bijdragen als sprake is van een tekort bij het ABP en geen recht hebben op eventuele overschotten in het fonds naast het voldoen van de door het ABP vastgestelde premie; de premie jaarlijks wordt vastgesteld door het bestuur van het ABP op basis van de eigen bestandgegevens met inachtneming van de voorgeschreven parameters en vereisten.

De langetermijn variabele beloningen zijn een voorwaardelijke bezoldigingscomponent, waarbij de opschortende voorwaarde bij de toekenning is, dat de betrokkenen na een periode van drie jaar na de toekenning (de referentieperiode) de vooraf vastgestelde prestatiecriteria (economic profit) cumulatief hebben gerealiseerd. Betaling vindt uitsluitend plaats indien de betrokkene na de periode van drie jaar nog in dienst is. Wanneer de arbeidsovereenkomst in onderling overleg wordt beëindigd, wordt de toekenning pro rata vastgesteld. Aan het einde van elk jaar wordt een schatting gemaakt van de na afloop van de driejarige periode te betalen variabele beloning. Hiervan wordt gedurende de referentieperiode jaarlijks een evenredig deel ten laste van het resultaat van het betreffende jaar verantwoord.

Als gevolg hiervan is bij de berekening van de verplichtingen voortvloeiend uit de pensioenregeling volstaan met het in de winsten verliesrekening opnemen van de verschuldigde premie terzake van de pensioenen. Naast de bovenstaande collectieve pensioenregelingen is er een niet-materiële toegezegdpensioenregeling bij een dochteronderneming. Deze regeling wordt verwerkt waarbij actuariële resultaten en herwaarderingen direct worden verwerkt in het totaalresultaat. De overige verplichtingen binnen deze categorie van personeelsbeloningen (functioneel leeftijdsontslag, vergoeding ziektekostenverzekering voor gepensioneerden en de aanvullende uitkering bij arbeidsongeschiktheid) worden eveneens berekend volgens actuariële grondslagen en verantwoord in overeenstemming met de methode zoals onder 1 tot en met 3 is beschreven. De verplichtingen voortvloeiend uit de pensioenregeling volstaan met het in de winsten verliesrekening opnemen van de verschuldigde premie terzake van de pensioenen. In die gevallen wordt in de balans een netto vordering of verplichting opgenomen die het totaal is van de volgende bedragen:

De te verwachten kosten van loonsuppletie bij arbeidsongeschiktheid worden volledig in de winsten verliesrekening tot uitdrukking gebracht op het moment dat een personeelslid gedeeltelijk arbeidsongeschikt wordt verklaard. In de balans wordt een voorziening verantwoord voor de verlofrechten die door het personeel zijn gereserveerd ten behoeve van sabbatical leave. De kosten komen tot uitdrukking in het boekjaar waarin de betreffende verlofrechten zijn toegekend. De verplichtingen met betrekking tot jubileumuitkeringen en de verplichtingen uit hoofde van de andere langetermijn personeelsbeloningen worden gewaardeerd tegen contante waarde.

1. de contante waarde van de brutoverplichtingen uit hoofde van de toegezegde-pensioenregeling op de balansdatum. Deze verplichtingen worden berekend in overeenstemming met de projected unit credit method. Volgens deze methode wordt de contante waarde van de pensioenverplichting per werknemer bepaald op basis van het aantal actieve dienstjaren tot aan de balansdatum, het geraamde salarisniveau per de verwachte pensioneringsdatum en de marktrente;

(d) Ontslagvergoedingen Ontslagvergoedingen zijn personeelsbeloningen die zijn verschuldigd als gevolg van de beslissing van Schiphol Group om het dienstverband van een werknemer te beëindigen vóór de normale pensioneringsdatum of de beslissing van een werknemer om in ruil voor een aangeboden vergoeding vrijwillig ontslag te nemen. Ook uitkering op grond van de regeling bovenwettelijke


uitkering bij werkloosheid is een voorbeeld van een ontslagvergoeding. De kosten voor ontslagvergoedingen worden volledig in de winsten verliesrekening tot uitdrukking gebracht.

vervolgens afgeschreven in overeenstemming met identieke activa die de vennootschap zelf in eigendom heeft. De afschrijvingstermijn kan korter zijn indien de leasetermijn korter is, niet verlengd zal worden en de betreffende activa niet overgenomen zullen worden. De betaalde leasetermijnen worden op een zodanige manier verdeeld tussen de financieringskosten en aflossing van de uitstaande verplichting dat gedurende elke periode van de lease een constante periodieke rentevoet op het resterende saldo van de verplichtingen wordt getoond.

De verplichtingen met betrekking tot de ontslagvergoedingen worden gewaardeerd tegen contante waarde. Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 24. Personeelsbeloningen.

(c) Schiphol Group als huurder in een operationele lease

Overige voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De overige voorzieningen zijn opgenomen tegen de contante waarde van de verplichting.

Voor contracten waar het economisch eigendom in handen is van derden, worden uitsluitend de huurtermijnen lineair, rekening houdend met huurincentives, als kosten verantwoord in de winsten verliesrekening.

(d) Schiphol Group als verhuurder in een financiële lease Activa die het onderwerp zijn van een verhuurovereenkomst die classificeert als financiële lease, worden in de balans opgenomen als een leasevordering tot een bedrag dat bij aangaan van het contract gelijk is aan de contante waarde van de minimaal te ontvangen leasebetalingen. De ontvangen leasetermijnen worden op een zodanige manier verdeeld tussen de financieringsbaten en aflossing van de uitstaande vordering, dat gedurende elke periode van de lease een constante periodieke rentevoet op het resterende saldo van de vorderingen wordt getoond.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 25. Overige voorzieningen. Overige langlopende verplichtingen Bij afgekochte erfpacht wordt het bedrag van de afkoop als leaseverplichting opgenomen in de balans en lineair als bate in de winsten verliesrekening verantwoord over de termijn van het leasecontract. Het betreft hier een overlopend leasepassief uit hoofde van Schiphol Group als lessor.

(e) Schiphol Group als verhuurder in een operationele lease Activa die het onderwerp zijn van een verhuurovereenkomst die classificeert als operationele lease worden in de balans opgenomen en gewaardeerd volgens de aard van het actief. Huurtermijnen van dergelijke leasecontracten worden lineair, rekening houdend met huurincentives, als bate verantwoord in de winsten verliesrekening.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 26. Overige langlopende verplichtingen. Lease (a) Classificatie Activa waarvan de vennootschap of haar dochterondernemingen krachtens een leaseovereenkomst het economisch eigendom hebben, worden geclassificeerd als financiële lease. De vennootschap of haar dochterondernemingen hebben het economisch eigendom indien vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen aan haar zijn overgedragen. Leaseovereenkomsten waarbij het economisch eigendom van de activa in handen is van derden worden geclassificeerd als operationele lease. In de classificatie van leaseovereenkomsten als operationele- of financiële lease is de economische realiteit leidend (niet de vorm van het contract).

Handels- en overige schulden Handelscrediteuren en overige schulden worden in eerste instantie tegen reële waarde op de balans opgenomen. Daarna vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kostprijs. Gezien de veelal korte looptijd zijn de reële waarde en geamortiseerde kostprijs van deze posten over het algemeen nagenoeg gelijk aan de nominale waarde. Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 27. Handelsen overige schulden.

(b) Schiphol Group als huurder in een financiële lease De betreffende activa worden verantwoord onder activa ten behoeve van operationele activiteiten of onder vastgoedbeleggingen. De leningen die verband houden met deze overeenkomsten worden verantwoord onder de leaseverplichtingen. De betreffende activa en verplichtingen worden initieel opgenomen tegen bedragen die, op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst, gelijk zijn aan de reële waarde van de geleasde activa of, indien lager, aan de contante waarde van de minimale leasebetalingen. Op de activa wordt

Opbrengsten Veel van de activiteiten van Schiphol Group genereren opbrengsten die kwalificeren als opbrengsten uit het verrichten van diensten (havengelden, concessies, verhuringen, autoparkeergelden). Deze opbrengsten worden verantwoord naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum en voor zover het resultaat betrouwbaar kan worden geschat. Opbrengsten worden gewaardeerd tegen de reële waarde van de ontvangen of te ontvangen vergoedingen. De opbrengsten uit winkelverkopen komen voort uit verkoop van


goederen en worden verantwoord op het moment dat deze verkooptransacties plaatsvinden.

Latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorwaartse verliescompensatie, worden gewaardeerd indien het waarschijnlijk is dat voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut.

Overschotten en tekorten die voor verrekening in aanmerking komen op basis van de Wet luchtvaart worden niet als vordering of verplichting opgenomen. Deze worden verrekend in toekomstige havengeldtarieven.

Latente belastingverplichtingen worden verantwoord voor belastbare tijdelijke verschillen in verband met investeringen in dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen, joint ventures en contract gerelateerde activa, tenzij de vennootschap in staat is het tijdstip van afwikkeling van het tijdelijke verschil te bepalen en het waarschijnlijk is dat het tijdelijke verschil in de voorzienbare toekomst niet zal worden afgewikkeld. Er wordt geen latente belastingverplichting opgenomen voor: 1. tijdelijke verschillen die het gevolg zijn van transacties die niet zijn aan te merken als overname en ten tijde van de transactie geen effect hebben op het commerciële en fiscale resultaat; en 2. de initiële verwerking van goodwill.

Onder totale omzet wordt verstaan de opbrengst van geleverde diensten onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven belastingen (BTW en accijnzen). De netto-omzet is gelijk aan de totale omzet verminderd met omzet uit transacties tussen groepsmaatschappijen. Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 1. Nettoomzet. Financiële baten en -lasten Rentebaten en –lasten worden verantwoord op basis van tijdsevenredigheid, rekening houdend met het effectieve rendement van verstrekte leningen of verplichtingen. Royalties worden opgenomen volgens het toerekeningsbeginsel. Dividend wordt verantwoord op het moment dat de onderneming het recht heeft verkregen om de betaling te ontvangen.

Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gewaardeerd tegen de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld, op basis van de belastingtarieven (en de belastingwetgeving) waarvan het wetgevingsproces (materieel) is afgesloten op de balansdatum. De latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd voor zover de vorderingen en verplichtingen onderdeel uitmaken van dezelfde fiscale eenheid en de vennootschapsbelasting aan het hoofd van deze fiscale eenheid een in rechte afdwingbaar recht hiertoe heeft.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 29. Management van financiële risico’s en financiële instrumenten. Winstbelastingen De winstbelasting op het resultaat over het boekjaar omvat de over de verslaggevingsperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en latente winstbelastingen. Deze zijn berekend op basis van de geldende belastingwetgeving en -tarieven. Belastingen op het resultaat omvatten alle belastingen die zijn gebaseerd op fiscale winsten en verliezen, inclusief nietverrekenbare belastingen die door dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen of joint ventures zijn verschuldigd.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf 12. Winstbelastingen in de jaarrekening . Vreemde valuta

(a) Functionele- en presentatievaluta De primaire economische omgeving van Schiphol Group is Nederland. De functionele- en presentatievaluta van Schiphol Group is dientengevolge de euro. Financiële informatie wordt weergegeven in duizenden euro, tenzij anders aangegeven.

De winstbelasting wordt in de winsten verliesrekening verantwoord, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen of totaalresultaat worden opgenomen. In dit geval wordt de belasting in het eigen vermogen of totaalresultaat verwerkt.

(b) Transacties, activa en passiva Transacties (investeringen, opbrengsten en kosten) in vreemde valuta worden verwerkt tegen de koers van afwikkeling. Monetaire activa en passiva (vorderingen, schulden en liquide middelen) in vreemde valuta worden omgerekend tegen de op de balansdatum vigerende koers. De koersverschillen die zich voordoen bij deze omrekening en bij afwikkeling van deze posten worden in de winsten verliesrekening verantwoord onder de financiële baten en lasten. Een uitzondering op vorenstaande betreft de koersverschillen uit hoofde van financiële instrumenten in vreemde valuta, waartegen derivaten worden aangehouden met het doel koersrisico’s op toekomstige kasstromen af te dekken. Koersverschillen op deze financiële instrumenten worden verantwoord in het eigen vermogen, mits de afdekking in hoge

De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare acute belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, alsmede correcties op de over de voorgaande jaren verschuldigde belasting. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en verplichtingen volgens fiscale voorschriften enerzijds en de in deze jaarrekening gevolgde waarderingsgrondslagen anderzijds.


mate effectief is. Het ineffectieve gedeelte wordt verantwoord in de winsten verliesrekening onder de financiële baten en -lasten.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf Enkelvoudige winsten verliesrekening over 2014.

(c) Dochterondernemingen Opbrengsten en kosten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum, hetgeen in de praktijk doorgaans kan worden benaderd door het hanteren van een gemiddelde koers. Activa en passiva worden omgerekend tegen de op de balansdatum geldende koers. Goodwill en reële waardeaanpassingen die ontstaan bij de acquisitie van een deelneming worden gezien als activa en passiva van de betreffende deelneming, en worden eveneens omgerekend tegen de op de balansdatum vigerende koers. De koersverschillen die ontstaan bij de omrekening van balans en winsten verliesrekening van dochterondernemingen buiten de eurozone worden rechtstreeks in het eigen vermogen verantwoord onder de reserve omrekeningsverschillen. Bij vervreemding van een dochteronderneming buiten de eurozone worden de cumulatieve omrekeningsverschillen, die eerst in de reserve omrekeningsverschillen werden verantwoord, via het totaalresultaat overgeboekt naar de winsten verliesrekening als onderdeel van het resultaat uit hoofde van de vervreemding.

Kritische beoordelingen en inschattingen

Segmentinformatie Een operationeel segment is een duidelijk te onderscheiden onderdeel van een onderneming dat bedrijfsactiviteiten onderneemt met daaraan verbonden opbrengsten, kosten en operationele resultaten en waarover afzonderlijke financiële informatie beschikbaar is die regelmatig wordt beoordeeld door de directie ter beoordeling van de prestatie van het segment en om beslissingen te nemen over de aan het segment toe te kennen middelen. Schiphol Group onderkent veertien operationele segmenten die voor rapportage doeleinden worden samengevoegd tot negen reporting segmenten gezien de omvang en kenmerken van de operationele segmenten. Overheadkosten op groepsniveau worden aan de segmenten toegerekend, grotendeels op basis van hun relatieve aandeel in de directe kosten van Schiphol Group.

Levensduur en restwaarde van en bijzondere waardeveranderingen materiële vaste activa Bij de bepaling van de boekwaarde van materiële vaste activa wordt gebruik gemaakt van schattingen van de afschrijvingstermijnen, die zijn afgeleid van de verwachte technische en economische levensduur van het betrokken actief en restwaarden. Als gevolg van technologische ontwikkelingen, ontwikkelingen in marktomstandigheden en veranderingen in het gebruik van het betrokken actief, kunnen de verwachte technische en economische levensduur en de geschatte restwaarde van het betrokken actief veranderen. Voornoemde factoren kunnen bovendien aanleiding geven tot het verantwoorden van een bijzondere waardeverandering.

Veelal betreffen de gehanteerde veronderstellingen, aannames en schattingen in de jaarrekening verwachtingen omtrent toekomstige ontwikkelingen. De werkelijke ontwikkelingen kunnen afwijken van de gehanteerde veronderstellingen en aannames, waardoor de werkelijke uitkomst in belangrijke mate kan afwijken van de huidige waardering van een aantal posten in de jaarrekening. De gehanteerde veronderstellingen, aannames en inschattingen kunnen derhalve significante invloed hebben op vermogen en resultaat. Gehanteerde veronderstellingen, aannames en inschattingen worden periodiek getoetst en zonodig aangepast. Deze zijn in belangrijke mate gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op een zo betrouwbaar mogelijke schatting door het management van Schiphol Group van de specifieke omstandigheden die – naar de mening van het management – gegeven de situatie van toepassing zijn. In deze paragraaf wordt ingegaan op de belangrijkste gebieden waar de waardering van de desbetreffende posten in sterke mate wordt beïnvloed door de gehanteerde veronderstellingen, aannames en inschattingen.

Bepaling levensduur activa De inschattingen van de levensduur van bepaalde activa, voornamelijk de bagagesystemen en de daarbij behorende componenten zijn in 2014 aangepast en verlengd hetgeen heeft geleid tot een lagere afschrijvingslast van 15,2 miljoen euro in 2014.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf Segmentinformatie. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode.

Bepaling reële waarde vastgoedbeleggingen en grondposities De reële waarde van gebouwen en grond, verantwoord onder de post vastgoedbeleggingen, wordt jaarlijks bepaald door externe onafhankelijke taxateurs en op basis van interne taxaties. Hierbij wordt ieder jaar een ander gedeelte van de totale grondposities door onafhankelijke externe taxateurs gewaardeerd. De beste aanwijzingen voor de reële waarde zijn de gangbare prijzen op een actieve markt voor soortgelijke vastgoedbeleggingen. Bij het ontbreken van dergelijke informatie wordt de reële waarde zelfstandig vastgesteld binnen een bandbreedte van redelijke schattingen van de reële waarde.

Zie voor een nadere cijfermatige toelichting paragraaf Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014 en paragraaf 30. Kasstroom uit bedrijfsoperaties. Enkelvoudige winsten verliesrekening Er is gebruik gemaakt van de in artikel 2:402 BW geboden mogelijkheid tot opstelling van een verkorte enkelvoudige winsten verliesrekening.


Bijzondere waardeverandering van goodwill en vaste activa Op goodwill wordt niet afgeschreven, doch hiervoor dient jaarlijks aan de hand van een test op bijzondere waardeveranderingen (impairment test) of, indien er gebeurenissen of veranderingen zijn, te worden vastgesteld of sprake is van een bijzondere waardeverandering van de goodwill. Overige activa worden getest indien er gebeurtenissen of veranderingen aan de orde zijn die aanleiding geven voor een test op bijzondere waardeverandering.

Bepaling van voorzieningen inzake personeelsbeloningen De voorziening voor vergoedingen na uitdiensttreding en overige langetermijnpersoneelsbeloningen wordt actuarieel bepaald op basis van veronderstellingen omtrent toekomstige ontwikkelingen van bijvoorbeeld salarissen, – statistisch onderbouwde – aannames ten aanzien van sterftekansen, uittredingskansen en kansen op arbeidsongeschiktheid. Dit complex van aannames, tezamen met de gehanteerde disconteringsvoet, leidt ertoe dat de gehanteerde veronderstellingen en aannames van invloed zijn op de waardering van de voorzieningen inzake personeelsbeloningen en de resultaten.

Activeren en toerekenen van kosten aan bepaalde activa Alle investeringen worden initieel verantwoord onder activa in aanbouw indien er naar verwachting toekomstige economische voordelen behaald worden. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen operationele activiteiten en vastgoedbeleggingen. Operationele activiteiten zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: • • • • •

Claims en geschillen Schiphol Group is onderdeel van verschillende claims en geschillen die tegen de luchthaven en dochtermaatschappijen zijn ingediend die onderdeel zijn van de bedrijfsactiviteiten. Management van Schiphol Group beoordeelt de aanhangig gemaakte claims en geschillen op basis van feiten en wint indien nodig hierover juridisch advies in. Hierbij spelen subjectieve elementen een rol waarbij er een inschatting gemaakt wordt van de uitkomst. Echter de afloop en eventuele onderhandelingen omtrent claims en geschillen kan niet met zekerheid worden voorspeld.

Banen, rijbanen en platformen Terreinen en wegen Gebouwen Installaties Overige vaste bedrijfsmiddelen

Belastingen Bij het opmaken van de jaarrekening besteedt Schiphol Group veel aandacht aan de beoordeling van alle van belang zijnde fiscale risico’s en is de actuele belastingpositie naar beste inzichten in de jaarrekening verwerkt. Wijzigende inzichten, bijvoorbeeld als gevolg van definitieve aanslagen over eerdere jaren, kunnen leiden tot additionele belastinglasten of -baten. Bovendien kunnen nieuwe belastingrisico’s ontstaan. Bij de waardering van latente belastingvorderingen, met name op het gebied van latenties verband houdende met de verschillen tussen fiscale boekwaarden en de boekwaarden in de jaarrekening van materiële vaste activa, worden aannames gemaakt omtrent de mate waarin en de termijn waarop deze vorderingen kunnen worden gerealiseerd. Dit gebeurt onder meer op basis van businessplannen. Daarnaast worden bij het opstellen van de jaarrekening aannames gemaakt omtrent de tijdelijke en permanente verschillen tussen de boekwaarde en de fiscale waardering. De werkelijke situatie kan afwijken van de aannames die zijn gehanteerd bij de bepaling van latente belastingposities, onder meer als gevolg van verschillen van inzicht en veranderingen in fiscale weten regelgeving.

Schattingen De informatie terzake is opgenomen in de toelichtingen op deze posten. Behalve de al in de toelichting op de jaarrekening uiteengezette elementen zijn er geen andere kritische waarderingsinschattingen in de toepassing van de grondslagen die een nadere toelichting vereisen. De gemaakte inschattingen en daarmee samenhangende aannames zijn gebaseerd op ervaringen en inzichten van het management en op de ontwikkeling van externe factoren die onder de gegeven omstandigheden als redelijk kunnen worden beschouwd. Inschattingen en aannames zijn aan wijzigingen, als gevolg van veranderende feiten en inzichten, onderhevig en kunnen per verslagperiode andere uitkomsten hebben. De mutaties in deze uitkomsten worden, afhankelijk van de aard van de betreffende post, verwerkt in de balans of in de winsten verliesrekening. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van, eerdere op basis van inschattingen en aannames, gerapporteerde resultaten.

Het beheersingsprogramma voor de voornoemde fiscale risico’s (ook wel genoemd het tax control framework) maakt deel uit van het totale risicobeheersingsprogramma van Schiphol Group. In dat kader zijn fiscale risico’s in kaart gebracht en wordt de interne beheersing bewaakt, gericht op het mitigeren van de fiscale risico's. Daarnaast heeft Schiphol Group een fiscale planning ontwikkeld en geïmplementeerd. Het fiscale risicobeheer wordt gefaciliteerd door de centrale control-afdeling (Group Control) en valt onder goedgekeurd beleid van de directie. Dit beleid heeft voorts als uitgangspunt dat Schiphol Group een betrouwbare belastingbetaler wil zijn op basis van een professioneel uitgevoerd fiscaal beleid.


Segmentinformatie

Samenwerkingsverbanden die eenduidig onder één business area vallen, zijn toegerekend aan de segmenten van die business area. Alle overige samenwerkingsverbanden vallen onder de segmenten van de business area Alliances & Participations.

Schiphol Group onderkent veertien operationele segmenten die voor rapportagedoeleinden worden samengevoegd tot negen reporting segmenten waarover wordt gerapporteerd.

De verplichtingen en de financiële baten en -lasten worden door de directie en de centrale treasury-afdeling op groepsniveau beoordeeld en niet op segmentniveau. Transacties tussen de segmenten vinden plaats at arm’s length.

De business area Aviation heeft Amsterdam Airport Schiphol als werkterrein en levert diensten en faciliteiten aan luchtvaartmaatschappijen, passagiers en afhandelingsmaatschappijen. De business area Aviation is onderverdeeld in de segmenten Aviation en Security. Omzetbronnen voor Aviation zijn voornamelijk havengelden (vliegtuigen passagiersgerelateerde vergoedingen) en concessieinkomsten (van oliemaatschappijen voor de levering van vliegtuigbrandstof). De omzetbron voor Security betreft havengelden (beveiligingsgerelateerde vergoedingen).

Aangezien een zeer belangrijk deel van de huidige activiteiten van Schiphol Group zich concentreert in Nederland (circa 99% van de geconsolideerde omzet in 2014) wordt geen geografische informatie over onze bedrijfsactiviteiten gegeven. Circa 34% van de omzet heeft betrekking op één externe klant en wordt voornamelijk gegenereerd in de segmenten Aviation en Security.

De activiteiten van de business area Consumer Products & Services bestaan uit het uitgeven en managen van concessies voor winkels en horecagelegenheden (segment Concessies met omzet uit concessies en verhuur van winkelruimten), het exploiteren van autoparkeerterreinen (segment Parkeren met omzet uit parkeergelden) en het exploiteren van winkels, het aanbieden van mogelijkheden om te adverteren op Amsterdam Airport Schiphol en managementcontracten op luchthavens buiten Nederland (segment Overige met omzet uit respectievelijk winkelverkopen, verhuur van reclameruimte en managementfees). De business area Real Estate, tevens segment, ontwikkelt, beheert, exploiteert en belegt in vastgoed op en rondom luchthavens in binnen- en buitenland. Het grootste deel van de portefeuille met zowel operationeel als commercieel vastgoed bevindt zich op en rond Amsterdam Airport Schiphol. Omzetbronnen zijn de inkomsten uit de ontwikkeling en verhuur van terreinen en gebouwen. Daarnaast draagt de business area in belangrijke mate bij aan het groepsresultaat via overige resultaten uit hoofde van vastgoed (verkoopresultaat, waardeveranderingen van terreinen en gebouwen en uitgifte van erfpachten). Onder de business area Alliances & Participations vallen de segmenten Binnenlandse luchthavens, Buitenlandse luchthavens en Overige dochters. Omzet van de binnenlandse luchthavens bestaat voornamelijk uit havengelden en parkeergelden van de regionale luchthavens Rotterdam The Hague, Eindhoven en Lelystad. De participaties in buitenlandse luchthavens dragen bij aan het groepsresultaat door middel van hun resultaat, performance fees en dividenden welke verwerkt worden via resultaat geassocieerde deelnemingen, rentebaten en intellectual property fees. Hieronder vallen onder meer de participaties in Aéroports de Paris S.A., Brisbane Airport Corporation Holdings Ltd. en JFK IAT Member LLC (als contract gerelateerd actief). Tot de overige dochters behoren ondermeer Schiphol Telematics en Utilities. Schiphol Telematics levert telecomdiensten aan bedrijven op en rond de luchthaven. In Utilities worden omzetten verantwoord voor het transport van elektriciteit en gas en de levering van water.


Aviation


Real Estate


Totaal

Havengelden Concessies Verhuringen Autoparkeergelden Winkelverkopen Overige activiteiten Totale omzet Intercompany omzet

807.834 13.622 97 17.364 838.917 - 1.163

144.706 17.874 86.284 82.246 34.997 366.107 - 32.366

1.301 160.447 4.079 39.308 205.135 - 25.953

56.031 5.174 3.729 15.282 3.053 95.191 178.460 - 55.220

863.865 164.803 182.147 105.645 85.299 186.860 1.588.619 - 114.702

Netto-omzet

837.754

333.741

179.182

123.240

1.473.917

Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen

- 163.322 -

- 26.563 -

- 1.126 - 19.649 - 4.202

- 1.256 - 18.587 -

- 2.382 - 228.121 - 4.202

110.365

181.479

78.580

32.672

403.096

712

465

- 11.109

42.410

32.478

2.473.351 2.213.073

332.398 297.419

1.969.140 1.761.921

1.055.270 941.319

5.830.159 5.213.732

2.491 292.215

- 61 25.928

102.563 58.965

691.929 18.906

796.922 396.014

2014

(in EUR 1.000)

Exploitatieresultaat Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures1 Totaal activa Totaal vaste activa (excl. winstbelasting) Geassocieerde deelnemingen en joint ventures Investeringen

1

Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures is de som van het resultaat op geassocieerde deelnemingen en joint ventures zoals vermeld in de winsten verliesrekening inclusief de aan de geassocieerde deelnemingen en joint ventures, leasevorderingen en contract gerelateerde activa, toe te rekenen gerelateerde rentebaten en dividendbaten.


Aviation


Real Estate


Totaal


763.763 12.727 98 16.727 793.315 - 859

148.931 19.260 81.899 85.489 30.372 365.951 - 33.615

1.054 129.464 3.543 10.902 144.963 - 15.665

51.883 4.389 3.408 13.868 92.374 165.922 - 55.957

815.646 167.101 152.230 99.310 85.489 150.375 1.470.151 - 106.096

Netto-omzet

792.456

332.336

129.298

109.965

1.364.055

Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen

- 188.800 -

- 29.497 -

3.370 - 17.241 - 17.410

- 341 - 12.766 -

3.029 - 248.304 - 17.410

54.843

180.475

39.347

30.528

305.193

328

-

9.364

56.175

65.867

2.503.788 2.076.808

355.329 294.734

1.757.594 1.457.866

1.084.290 899.014

5.701.001 4.728.422

3.143 160.192

1.167 54.358

119.615 88.581

746.570 20.308

870.495 323.439

2013

1

(in EUR 1.000)

Exploitatieresultaat Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures2 Totaal activa Totaal vaste activa (excl. winstbelasting) Geassocieerde deelnemingen en joint ventures Investeringen

1 2

Vergelijkende cijfers zijn aangepast naar aanleiding van de invoering van IFRS 11 Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures is de som van het resultaat op geassocieerde deelnemingen en joint ventures zoals vermeld in de winsten verliesrekening inclusief de aan de geassocieerde deelnemingen en joint ventures, leasevorderingen en contract gerelateerde activa, toe te rekenen gerelateerde rentebaten en dividendbaten.


Aviation

Aviation

2014

(in EUR 1.000)

Security

2013

2014

Totaal

2013

2014

2013

Havengelden Concessies Verhuringen Overige activiteiten Totale omzet Intercompany omzet

521.262 13.622 97 16.277 551.258 -883

492.801 12.727 98 15.546 521.172 -617

286.572 1.087 287.659 -280

270.962 1.181 272.143 -242

807.834 13.622 97 17.364 838.917 -1.163

763.763 12.727 98 16.727 793.315 -859

Netto-omzet

550.375

520.555

287.379

271.901

837.754

792.456

Afschrijvingen Exploitatieresultaat Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures

-123.285 105.297 712

-151.963 51.880 328

-40.037 5.068 -

-36.837 2.963 -

-163.322 110.365 712

-188.800 54.843 328

2.156.908 1.929.930 2.491 192.058

2.246.416 1.863.327 3.143 112.912

316.443 283.143 100.157

257.372 2.473.351 213.481 2.213.073 2.491 47.280 292.215

2.503.788 2.076.808 3.143 160.192

Totaal activa Totaal vaste activa (excl. winstbelasting) Geassocieerde deelnemingen en joint ventures Investeringen


(in EUR 1.000)

Concessies

2014

Parkeren

2013

Overige

2014

2013

2014

Totaal

2013

2014

2013

Concessies Verhuringen Autoparkeergelden Winkelverkopen Overige activiteiten Totale omzet Intercompany omzet

140.818 17.392 305 158.515 -30.489

145.133 18.889 397 164.419 -31.825

3.888 482 86.284 1.690 92.344 -1.199

3.798 371 81.899 2.135 88.203 -1.080

82.246 33.002 115.248 -678

85.489 27.840 113.329 -710

144.706 17.874 86.284 82.246 34.997 366.107 -32.366

148.931 19.260 81.899 85.489 30.372 365.951 -33.615

Netto-omzet

128.026

132.594

91.145

87.123

114.570

112.619

333.741

332.336

Afschrijvingen Exploitatieresultaat Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures

-11.645 115.237

-15.413 122.401

-10.776 54.709

-9.638 51.944

-4.142 11.533

-4.446 6.130

-26.563 181.479

-29.497 180.475

-

-

-

-

465

-

465

-


136.421

136.387

180.855

199.449

15.122

19.493

332.398

355.329

122.065

113.129

161.823

165.436

13.531

16.169

297.419

294.734

19.946

17.456

3.000

33.429

-61 2.982

1.167 3.473

-61 25.928

1.167 54.358


Real Estate

Totaal

(in EUR 1.000)

2014

2013

Concessies Verhuringen Autoparkeergelden Overige activiteiten Totale omzet Intercompany omzet

1.301 160.447 4.079 39.308 205.135 -25.953

1.054 129.464 3.543 10.902 144.963 -15.665

Netto-omzet

179.182

129.298

Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen Exploitatieresultaat Resultaat deelnemingen en joint ventures

-1.126 -19.649 -4.202 78.580 -11.109

3.370 -17.241 -17.410 39.347 9.364

1.969.140 1.761.921 102.563 58.965

1.757.594 1.457.866 119.615 88.581



Buitenlandse

Binnenlandse

luchthavens

luchthavens

(in EUR 1.000)

2014


14.503 14.503 -70

Netto-omzet Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Afschrijvingen Exploitatieresultaat Resultaat deelnemingen en joint ventures Totaal activa Totaal vaste activa (excl. winstbelasting) Geassocieerde deelnemingen en joint ventures Investeringen

2013

Overige dochters

Totaal

2014

2013

2014

2013

2014

2013

9.588 9.588 -172

56.031 5.174 3.729 15.282 3.053 4.238 87.507 -1.329

51.883 4.389 3.408 13.868 5.082 78.630 -485

76.450 76.450 -53.821

77.704 77.704 -55.300

56.031 5.174 3.729 15.282 3.053 95.191 178.460 -55.220

51.883 4.389 3.408 13.868 92.374 165.922 -55.957

14.433

9.416

86.178

78.145

22.629

22.404

123.240

109.965

-5.452 6.482

-13 5.645

-1.256 -6.791 15.547

-341 -5.872 15.227

-6.344 10.643

-6.881 9.656

-1.256 -18.587 32.672

-341 -12.766 30.528

42.160

56.171

-

-

250

4

42.410

56.175

881.625

868.892

127.291

132.561

46.354

82.837 1.055.270

1.084.290

785.824

720.717

113.896

109.955

41.599

68.342

941.319

899.014

690.666 1

720.392 5

11.928

16.667

1.263 6.977

26.178 3.636

691.929 18.906

746.570 20.308


Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening 1. Netto-omzet Havengelden De activiteiten van de business area Aviation (op de locatie van Amsterdam Airport Schiphol) zijn onderworpen aan economische regulering. Dit betekent onder meer dat het jaarlijkse proces van vaststelling van de havengeldtarieven valt onder het toezicht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en dat de luchtvaartsector tijdens dit proces dient te worden geconsulteerd. Voorts is het rendement van de business area Aviation gemaximeerd bij vaststelling van tarieven tot een gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet over gereguleerde activa die beide aan de hand van in de Wet luchtvaart vastgelegde voorschriften dienen te worden bepaald. Op grond van de Wet luchtvaart is Schiphol Group verplicht tot verrekening met de sector van overschotten en tekorten van specifieke opbrengsten en kosten. Verrekeningen dienen in principe plaats te vinden na afloop van een boekjaar en na opstelling van de financiële verantwoording, op basis van de Wet luchtvaart, voor de rapportage segmenten Aviation en Security in de eerstvolgende nieuwe havengeldtarieven. Overschotten en tekorten die (later) voor verrekening in de havengeldtarieven in aanmerking komen worden, in overeenstemming met de grondslagen van waardering en resultaatbepaling, niet als vorderingen en verplichtingen in de balans tot uitdrukking gebracht. Vorenstaande is niet van toepassing op de havengelden van de luchthavens te Rotterdam, Eindhoven en Lelystad die worden verantwoord in het reporting segment Binnenlandse luchthavens. Over het boekjaar 2013 was er sprake van een tekort voor het segment Aviation van 0,2 miljoen euro en voor het segment Security een overschot van 0,9 miljoen euro. Dit (per saldo) overschot van 0,7 miljoen euro wordt verrekend in de tarieven die van toepassing zijn vanaf 1 april 2015. Naar verwachting zal over het boekjaar 2014 het overschot 35 miljoen euro bedragen. Dit overschot zal verrekend worden in de tarieven vanaf 1 april 2016. 2014

2013

Vliegtuiggerelateerde vergoedingen Passagiersgerelateerde vergoedingen Beveiligingsheffing Vliegtuigparkeergelden

206.614 332.865 316.614 7.772

199.017 311.635 297.567 7.427

Totaal havengelden

863.865

815.646

(in EUR 1.000)

commerciële activiteit. De concessievergoeding wordt op basis van een vastgestelde staffel berekend als percentage van de omzet van de concessionaris. In een afzonderlijke overeenkomst wordt aan de concessionaris een ruimte ter beschikking gesteld. De concessionaris betaalt hiervoor een vaste huur. De looptijd van de concessiecontracten is gemiddeld 3 tot 5 jaar. Per balansdatum is circa 70% van de concessiecontracten voor een resterende looptijd van korter dan 3 jaar vastgelegd (2013: circa 65%), circa 12% van de concessiecontracten voor tussen de 3 en de 5 jaar (2013: circa 23%) en circa 18% van de concessiecontracten voor langer dan 5 jaar (2013: circa 12%). De omzet uit concessies in het segment Aviation van 13,6 miljoen euro (2013: 12,7 miljoen euro) en het segment Parkeren van 3,9 miljoen euro (2013: 3,8 miljoen euro) betreft concessiecontracten met betrekking tot de levering door derden van brandstof aan luchtvaartmaatschappijen en het gebruik van voorrijwegen door taxidiensten respectievelijk autoverhuur. (in EUR 1.000)

Winkels Retail Airside Winkels Plaza Oliemaatschappijen Horeca Overige Intercompany omzet Totaal concessies

2014

2013

67.234 6.470 13.326 29.311 19.703 28.759

70.745 5.813 12.430 28.444 19.572 30.097

164.803

167.101

2014

2013

88.089 25.347

71.620 23.964

43.442 25.269

44.359 12.287

182.147

152.230

Verhuringen (in EUR 1.000)

Vastgoedbeleggingen gebouwen, inclusief servicekosten Vastgoedbeleggingen terreinen Operationeel onroerend goed, inclusief servicekosten Intercompany omzet Totaal verhuringen

Concessies Schiphol Group heeft binnen het reporting segment Concessies dat onderdeel uitmaakt van de business area Consumer Products & Services in totaal 104 lopende concessiecontracten (2013: 99 concessiecontracten) met betrekking tot de uitoefening van diverse commerciële activiteiten op de luchthaven Schiphol.

De bezettingsgraad per 31 december 2014 bedraagt voor het segment Real Estate 88,4% (86,3% per 31 december 2013). De stijging in verhuringen wordt voornamelijk veroorzaakt door de acquisitie van AREB C.V. Het percentage van alle verhuurcontracten (in opbrengsten uit verhuringen gemeten) dat binnen één jaar afloopt bedraagt circa 5% (2013: circa 6%), tussen 1 jaar en 5 jaar circa 49% (2013: circa 46%) en na 5 jaar circa 46% (2013: circa 48%).

Een concessieovereenkomst houdt in dat het niet-exclusieve recht wordt verleend aan een concessionaris op de daartoe door Schiphol Group aangewezen locatie tot exploitatie en beheer van een


Exploitatiekosten met betrekking tot enerzijds gebouwen die werden verhuurd en anderzijds gebouwen die niet werden verhuurd bedroegen: 2014

2013

Verhuurde gebouwen Leegstaande gebouwen

34.718 6.377

31.464 5.287

Totaal exploitatiekosten

41.095

36.751

(in EUR 1.000)

(in EUR 1.000)

Reclame Diensten en werkzaamheden derden Electriciteit, gas en water Overige bedrijfsbaten Intercompany omzet Totaal overige activiteiten

Autoparkeergelden

Parkeren op de locatie Schiphol: Kort parkeren Lang parkeren Gevestigde bedrijven

Parkeren op andere locaties Intercompany omzet Totaal autoparkeergelden

2014

2013

44.061 25.700 18.645

38.832 24.333 21.378

88.406

84.543

15.283 1.956

13.868 899

105.645

99.310

2013

19.065 19.248 6.945 82.228 59.374

19.352 17.891 7.176 43.144 62.812

186.860

150.375

2. Resultaat uit verkoop vastgoed De verkoopopbrengst van vastgoed van 3,1 miljoen euro in 2014 heeft voornamelijk betrekking op de inbreng van gronden in de A4 Zone West C.V. Deze verkooptransactie heeft niet geleid tot een instroom van liquide middelen, maar is als agiostorting in het eigen vermogen van de vennootschap verwerkt. Het resultaat uit verkoop vastgoed bedraagt 1,2 miljoen euro en wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door eerder genoemde inbreng van gronden.

Bij gedeeltelijk verhuurde gebouwen zijn de exploitatiekosten verdeeld naar verhouding van vierkante meters.

(in EUR 1.000)

2014

3. Waardeveranderingen vastgoed 2014

2013

Nieuwe uitgifte erfpachtcontracten Marktwaarde aanpassing terreinen Marktwaarde aanpassing gebouwen

755 - 3.137

471 19.069 - 16.511

Totaal waardeveranderingen

- 2.382

3.029

(in EUR 1.000)

De waardeverandering uit hoofde van uitgifte van nieuwe erfpachtcontracten hangt samen met de wijziging in waardering van kostprijs naar marktwaarde als gevolg van uitgifte van de grond in erfpacht. De marktwaarde wordt berekend door discontering van de jaarlijkse canons van de betreffende contracten (DCF-methode). De disconteringsvoet is gebaseerd op de rente op staatsleningen verhoogd met een risico-opslag.

De opbrengsten uit parkeren op andere locaties betreffen de luchthavens te Rotterdam, Eindhoven en Lelystad en worden verantwoord in het segment Binnenlandse luchthavens. Winkelverkopen De omzet uit winkelverkopen bedraagt in 2014 85,3 miljoen euro, waarvan 3,1 miljoen euro is gerealiseerd door Rotterdam The Hague Airport. Hiervan heeft 82,2 miljoen euro (2013: 85,5 miljoen euro) betrekking op de opbrengsten uit verkoopactiviteiten van drank, tabak en chocolade. De aan deze omzet gerelateerde inkoopwaarde van 40,4 miljoen euro (2013: 41,2 miljoen euro) wordt verantwoord op de regel ‘Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten’ onder de bedrijfslasten.

De reële waarde van alle vastgoedobjecten wordt jaarlijks getoetst en zonodig bijgesteld aan de hand van taxaties. Daarbij wordt rekening gehouden met de verstrekking van huurincentives. Bijstellingen van de reële waarde uit dien hoofde zijn verantwoord op de regels marktwaarde aanpassing terreinen en gebouwen. De gehanteerde veronderstellingen bij de bepaling van de marktwaarde zijn opgenomen onder de paragraaf 11. Vastgoedbeleggingen.

Overige activiteiten De stijging in omzet uit overige bedrijfsbaten is gerelateerd aan eenmalige effecten van de verwerving van de resterende aandelen in AREB C.V. (30 miljoen euro), alsmede de verkoop van het belang in Arlanda Schiphol Development Company A.B. met een verkoopopbrengst van 5 miljoen euro. Zie voor een uitgebreidere toelichting omtrent de verwerving van de resterende aandelen in AREB C.V. de paragraaf onder 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures.

De marktwaarde aanpassing op gebouwen laat een daling van 3,1 miljoen euro in 2014 zien ten opzichte van 2013. Tegenover positieve marktontwikkelingen en een lagere leegstand bij logisitiek vastgoed en kantoren op A locaties staan negatieve marktontwikkelingen bij het vastgoed in het buitenland.


4. Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten (in EUR 1.000)

Schoonhouden Beveiligingsactiviteiten Onderhoud Uitbestedingen Energie en water Inkoopwaarde winkelverkopen Inhuur extern personeel Commerciële en relationele kosten Assurantiën Advies- en accountantskosten Kosten in samenhang met investeringen Overige kosten (betreffen onder meer de algemene-, lease- en huurkosten) Totaal kosten uitbesteed werk en andere externe kosten

5. Personeelsbeloningen

2014

2013

31.082 196.197 101.696 99.369 21.885 40.383 20.206 25.868 20.409 14.695

30.428 191.302 95.330 91.217 24.674 41.211 21.489 25.065 18.780 11.962

11.865

6.077

46.483

46.099

2014

2013

Korte termijn personeelsbeloningen Vergoedingen na uitdiensttreding Andere lange termijn personeelsbeloningen Ontslagvergoedingen Overige personeelskosten

150.748 23.361

141.785 24.660

2.447 1.158 10.712

3.627 4.033 11.404

Totaal personeelsbeloningen

188.426

185.509

2014

2013

Korte termijn personeelsbeloningen Salarissen Sociale lasten Activering interne uren

146.063 14.879 -10.194

139.978 12.782 -10.975

Totaal

150.748

141.785

Vergoedingen na uitdiensttreding Pensioenlasten (toegezegde bijdrageregelingen) Pensioenlasten (toegezegde pensioenregelingen) Vervroegde uitdiensttreding

22.206

23.261

119 1.036

146 1.253

Totaal

23.361

24.660

Andere lange termijn personeelsbeloningen Jubileumuitkeringen Variable beloning (lange termijn) Overige personeelsbeloningen

641 1.196 610

685 1.244 1.698

Totaal

2.447

3.627

(in EUR 1.000)

(in EUR 1.000)

630.138

603.634

Accountantshonoraria (in EUR 1.000)

Controle van de jaarrekening Overige controlewerkzaamheden Fiscale advisering Andere niet-controlediensten Totaal accountantshonoraria

2014

2013

662 437 -

755 425 243 25

1.099

1.448

De accountantshonoraria betreffen de werkzaamheden die bij de vennootschap en de in de consolidatie betrokken maatschappijen zijn uitgevoerd door de accountantsorganisatie zoals bedoeld in art. 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties) en de in rekening gebrachte honoraria van het gehele netwerk waartoe de accountantsorganisatie behoort. De honoraria van KPMG Accountants N.V. bedragen 1,0 miljoen euro (in 2013 voor PricewaterhouseCoopers Accountants N.V: 1,2 miljoen euro) en de werkzaamheden verricht door andere onderdelen van het KPMG netwerk bedragen 0,1 miljoen euro (in 2013 voor PricewaterhouseCoopers: 0,2 miljoen euro).

Het gemiddelde aantal personeelsleden, op basis van fulltime equivalenten, werkzaam bij N.V. Luchthaven Schiphol en haar dochterondernemingen in 2014 was 2.039 (2013: 2.058). De activering interne uren betreft geactiveerde productie voor het eigen bedrijf in de vorm van interne uren van medewerkers in de uitvoeringsfase van investeringsprojecten. De overige personeelsbeloningen hebben, onder andere, betrekking op opleidingskosten en reiskosten personeel. Voor een nadere toelichting bij de kosten uit hoofde van vergoedingen na uitdiensttreding, andere langere termijn personeelsbeloningen en ontslagvergoedingen wordt verwezen naar paragraaf 24. Personeelsbeloningen. Voor een uiteenzetting van de bezoldigingen


van commissarissen en directie ingevolge art 2:383c BW wordt verwezen naar de paragraaf Gerelateerde partijen. 6. Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeveranderingen 2014

2013

5.441 6.462 5.543

6.480 4.990

17.446

11.470

22.555 12.207 42.620 100.924 28.803

22.234 11.569 43.685 118.552 33.817

207.109

229.857

Afschrijvingen inzake desinvesteringen

3.566

6.977

Bijzondere waardeveranderingen

4.202

17.410

232.323

265.714

(in EUR 1.000)

Immateriële activa Contract gerelateerde activa Ontwikkeling ICT toepassingen Softwarelicenties

Activa ten behoeve van operationele activiteiten Banen, rijbanen en platformen Terreinen en wegen Gebouwen Installaties Overige vaste bedrijfsmiddelen

Totaal afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeveranderingen

Zie paragraaf 8. Immateriële activa voor een nadere toelichting inzake de amortisatie van contract gerelateerde activa, paragraaf Kritische beoordelingen en inschattingen voor de aanpassing van levensduur vaste activa en paragraaf 11. Vastgoedbeleggingen voor een nadere toelichting inzake bijzondere waardeveranderingen. 7. Overige bedrijfskosten Onder de overige bedrijfskosten zijn in 2014 ondermeer de kosten opgenomen inzake de voorziening met betrekking tot een verlieslatend contract van 7,4 miljoen euro. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf 'Grondpositities A4 zone west' onder 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures. Tevens is onder deze post een afrekenverlies van 7,9 miljoen opgenomen met betrekking tot een niet marktconform huurcontract. Zie hiervoor paragraaf 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures subparagraaf "Verwerving resterend belang AREB C.V.".


Toelichting op het overzicht financiële positie 8. Immateriële activa Contract gerelateerde activa Goodwill

(in EUR 1.000)

Boekwaarde 31 december 2012

Ontwikkelde ICT toepassingen

Software licenties

Software in ontwikkeling

Totaal

849

-

16.905

13.485

5.987

37.226

Specificatie van mutaties in 2013 Investeringen Opleveringen Amortisatie Reclassificaties Desinvesteringen

-

-

6.967 -6.480 -112 -106

5.807 -4.990 -103

12.604 -12.774 -

12.604 -11.470 -112 -209

Totaal mutaties in het boekjaar

-

-

269

714

-170

813

849

-

60.826

37.230

6.131

105.036

-

-

-43.652

-23.031

-314

-66.997

849

-

17.174

14.199

5.817

38.039

Specificatie van mutaties in 2014 Investeringen Opleveringen Amortisatie Reclassificaties Desinvesteringen Koersverschillen Activa aangehouden voor verkoop

-

-5.441 40.505 1.198 -

5.172 -6.462 -109 -

4.272 -5.543 -43 -79

12.134 -9.444 -

12.134 -17.446 40.505 -152 1.198 -79


-

36.262

-1.399

-1.393

2.690

36.160

849

41.703

65.889

41.380

8.821

158.642

-

-5.441

-50.114

-28.574

-314

-84.443

849

36.262

15.775

12.806

8.507

74.199

Samenstelling 31 december 2013 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeveranderingen Boekwaarde 31 december 2013

Samenstelling 31 december 2014 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeveranderingen Boekwaarde 31 december 2014

eenheid is berekend op basis van gegevens uit het Tactisch Plan 2015-2018 en een disconteringsvoet van 5,3%. De toets gaf geen aanleiding tot het doorvoeren van een bijzondere waardeverandering.

Onder de post reclassificaties is het belang in JFK IAT (contract gerelateerde activa) opgenomen. De huidige classificatie als immaterieel vast actief sluit beter aan bij de economische realiteit en de aard van het belang en de daarbij behorende contractuele afspraken. Voorheen werd deze post gepresenteerd als onderdeel van geassocieerde deelnemingen.

De ontwikkeling van de ICT-toepassingen heeft betrekking op interne en externe uren in de uitvoerings- en afsluitingsfase van automatiseringsprojecten. Softwarelicenties hebben betrekking op extern aangekochte software.

De per 31 december 2014 onder immateriële activa aanwezige goodwill heeft betrekking op Schiphol Telematics B.V. De boekwaarde van de aan Schiphol Telematics B.V. gerelateerde goodwill is ultimo 2014 getoetst op bijzondere waardeverandering. De bedrijfswaarde van de betreffende kasstroomgenererende


9. Activa ten behoeve van operationele activiteiten

(in EUR 1.000)

Boekwaarde 31 december 2012 Specificatie van mutaties in 2013 Opleveringen Afschrijvingen Desinvesteringen Reclassificaties Totaal mutaties in het boekjaar

Banen, rijbanen en platformen

Terreinen en wegen

Andere vaste bedrijfsInstallaties middelen

Gebouwen

358.466

433.405

765.859

813.359

107.128

2.478.217

11.293 -22.234 -

27.346 -11.569 -542

58.547 -43.685 -179 -3.553

90.473 -118.552 -5.651 1.255

22.746 -33.817 -988 311

210.405 -229.857 -6.818 -2.529

-10.941

15.235

11.130

-32.475

-11.748

-28.799

Totaal

Samenstelling 31 december 2013 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeveranderingen

694.746

638.934

1.353.731

1.932.382

400.207

5.020.000

-347.221

-190.294

-576.743

-1.151.498

-304.827

-2.570.583


347.525

448.640

776.988

780.884

95.380

2.449.417

Specificatie van mutaties in 2014 Opleveringen Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen Desinvesteringen Reclassificaties Acquisitie AREB C.V. Activa aangehouden voor verkoop

35.981 -22.555 -217 -

22.102 -12.207 -907 1.311 -

26.822 -42.620 -27 -271 54.978 -93

75.088 -100.924 -975 -1.544 -1.094 18.325 -5

29.171 -28.803 -691 -1.493

189.164 -207.109 -1.002 -3.413 73.303 -1.591


13.209

10.299

38.789

-11.129

-1.816

49.352

Samenstelling 31 december 2014 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeveranderingen

730.510

661.440

1.435.140

2.022.177

427.194

5.276.461

-369.776

-202.501

-619.363

-1.252.422

-333.630

-2.777.692


360.734

458.939

815.777

769.755

93.564

2.498.769

15.528 2.304 2.469 6.521

5.205 3.569 2.285 9.320 9.388 8.802 36.519

13.091 16.080

20.158 19.097 17.680 14.092 12.939 9.388 8.802 7.913 79.095

26.822

75.088

29.171

189.164

Gedurende het boekjaar zijn de volgende projecten opgeleverd: Rijbaan Sierra 12.365 2.588 Gatehuizen Centrale Security Non-Schengen Vertrekfilter 1 D-pier herinrichting 2.303 Bufferplatform 11.193 1.746 Bruggen vliegtuig opstelplaatsen Liquids, aerosols and gels Groot onderhoud 2.397 5.516 Overig 7.723 12.252 Totaal opleveringen in het boekjaar

35.981

22.102


10. Activa in aanbouw of ontwikkeling Activa in aanbouw tbv operationele Activa in aanbouw tbv activiteiten vastgoedbelegging

(in EUR 1.000)

Totaal


214.025

89.291

303.316

Specificatie van mutaties in 2013 Investeringsuitgaven Activering van bouwrente Opgeleverde activa en vastgoedbeleggingen Bijzondere waardeveranderingen Reclassificaties

253.490 1.757 -210.405 -349 -1.548

57.345 377 -47.573 -17.061 11.530

310.835 2.134 -257.978 -17.410 9.982


42.945

4.618

47.563


256.970

93.909

350.879

Specificatie van mutaties in 2014 Investeringsuitgaven Activering van bouwrente Opgeleverde activa en vastgoedbeleggingen Bijzondere waardeveranderingen Verkopen Reclassificaties

376.723 4.748 -189.164 6.947

7.157 323 -6.529 -3.200 -1.918 -6.947

383.880 5.071 -195.693 -3.200 -1.918 -


199.254

-11.114

188.140


456.224

82.795

539.019

De investeringsuitgaven hebben betrekking op de volgende projecten: Centrale Security Non Schengen 167.990 Nieuwbouw Hilton hotel 46.592 Groot onderhoud 32.000 Vertrekfilter 1 15.829 Bufferplatform 12.260 Rijbaan Sierra 11.242 D-pier herinrichting 8.980 Herinrichting Lounge 2 8.960 Passagiersbrugvervanging 8.707 Continuïteit en brandveiligheid 5.597 Overig 58.566 Totaal investeringen in het boekjaar

376.723

De bijzondere waardeverandering van 3,2 miljoen euro in 2014 heeft betrekking op een afboeking van de gronden op SchipholOost (2013: 11 miljoen euro). In 2013 heeft er naast een afboeking op de Schiphol-Oost gronden ook een bijzondere waardeverandering van 6 miljoen euro plaatsgevonden op gronden bij Rotterdam The Hague Airport.

geldende verhouding tussen eigen en vreemd vermogen. Gedurende 2014 is een percentage gehanteerd dat heeft gevarieerd van 2,16% tot 2,34% op jaarbasis, waarin rekening is gehouden met voornoemde verhouding. De reële waarde op 31 december 2014 van activa in aanbouw ten behoeve van vastgoedbeleggingen is nagenoeg gelijk aan de kostprijs.

De activering van bouwrente vindt plaats aan de hand van een percentage dat per kwartaal wordt vastgesteld, op basis van de dan


11. Vastgoedbeleggingen Gebouwen

Terreinen

Totaal

598.101

329.049

927.150

Specificatie van mutaties in 2013 Opleveringen Waardeveranderingen Reclassificaties

47.385 -16.511 -3.441

188 19.540 547

47.573 3.029 -2.894


27.433

20.275

47.708


625.534

349.324

974.858

6.546 221.602 -3.137

-17 755

6.529 221.602 -2.382


225.011

738

225.749


850.545

350.062

1.200.607

(in EUR 1.000)


Specificatie van mutaties in 2014 Opleveringen Acquisitie AREB C.V. Waardeveranderingen

Voor nadere informatie omtrent de verwerving van de vastgoedbeleggingen wordt verwezen naar paragraaf 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures onder de subparagraaf "Verwerving resterend belang AREB C.V".

geen actuele marktprijzen in een actieve markt beschikbaar zijn, komen de waarderingen tot stand op basis van een nettoaanvangsrendementsberekening (NAR), waarbij de nettomarkthuren worden gekapitaliseerd. De gehanteerde rendementen zijn specifiek voor type vastgoed, locatie, staat van onderhoud en de verhuurbaarheid van ieder object. De basis voor de bepaling van de rendementen wordt gevormd door vergelijkbare transacties, aangevuld met markt en objectspecifieke kennis.

In de categorie gebouwen is een bedrag van 88,4 miljoen euro (per 31 december 2013: 80,3 miljoen euro) begrepen inzake de reële waarde van activa (The Base) waarvan de vennootschap economisch (niet juridisch) eigenaar is (financiële lease). Onder terreinen zijn gronden begrepen die in erfpacht zijn uitgegeven. In de vaststelling van de kasstromen, die mede bepalend zijn voor de reële waarde waartegen vastgoedbeleggingen in de balans worden gepresenteerd, wordt rekening gehouden met het bestaan van huurincentives. Voor een nadere uiteenzetting van het resultaat uit verkoop vastgoed en waardeveranderingen vastgoedbeleggingen wordt verwezen naar respectievelijk paragraaf 2. Resultaat uit verkoop vastgoed en 3. Waardeveranderingen vastgoed.

Onderstaand wordt de waarderingstechniek uiteengezet, die gebruikt is voor het bepalen van de reële waarde, evenals de significante niet-waarneembare input die daarvoor is gebruikt. Alle vastgoedbeleggingen kwalificeren als een level 3 waardering. Het Platform Taxateurs en Accountants (PTA) heeft 28 aanbevelingen opgesteld, ter bevordering van de kwaliteit en transparantie van taxaties. In 2014 hebben onze externe taxateurs deze aanbevelingen niet volledig opgevolgd. Met hen zal worden overlegd, hoe zij in 2015 zullen gaan voldoen aan deze aanbevelingen.

Per 31 december 2014 is 100% van de gebouwen en 15% van de terreinen getaxeerd door onafhankelijke, beëdigde externe taxateurs. De reële waarde is gebaseerd op de marktwaarde (kosten koper, dus gecorrigeerd voor aankoopkosten, zoals overdrachtsbelasting), dat wil zeggen het geschatte bedrag waarvoor een vastgoedbelegging op waarderingsdatum kan worden verhandeld tussen een tot een transactie bereid zijnde koper en een verkoper in een zakelijke, objectieve transactie voorafgegaan door gedegen onderhandeling waarbij de partijen goed geïnformeerd en tot een transactie bereid waren. Wanneer

Waarderingstechniek De gehanteerde waarderingstechniek betreft voornamelijk de nettoaanvangsrendementsberekening (NAR), waarbij de verwachte nettokasstromen worden verdisconteerd met behulp van een voor risico’s gecorrigeerde disconteringsvoet. Het waarderingsmodel gaat uit van de actuele waarde van de kasstromen die gegenereerd worden uit de beleggingen, rekening houdend met de verwachte huurstijging, de perioden van leegstand, de bezettingsgraad en kosten voor verhuur zoals kosten voor huurvrije perioden en overige kosten die niet door de huurder worden gedragen.


Significante veronderstellingen waarderingsmodel De belangrijkste veronderstellingen in het waarderingsmodel betreffen: • • • •

Onderlinge relatie tussen significante niet-waarneembare input en de bepaling van de reële waarde De geschatte reële waarde zal toenemen of afnemen naar gelang de verwachte groei van de markthuur hoger (lager) uitvalt, de perioden van leegstand lager (hoger) uitvallen, de bezettingsgraad hoger (lager) uitvalt, de huurvrije perioden lager (hoger) uitvallen en de NAR hoger (lager) uitvalt.

een inschatting van markthuurontwikkeling tussen -1% en 1%; een gemiddelde periode van leegstand van 12 maanden; een gemiddelde huurvrij perioden van 11 maanden en; een nettoaanvangsrendement van tussen de 7,20% en 7,94%.

De belangrijkste aannames met betrekking tot de waardering zijn: Gemiddelde effectieve contractuele huuropbrengst per m2

Kantoren Bedrijfsruimtes

Gemiddelde markthuur per m2

Gemiddelde NAR

2014

2013

2014

2013

2014

2013

181 115

193 114

217 105

216 105

7,94% 7,20%

7,89% 7,35%


12. Winstbelastingen in de jaarrekening In deze paragraaf worden alle jaarrekeningposten met betrekking tot winstbelastingen toegelicht. Deze zijn onder te verdelen in

winstbelasting in de winsten verliesrekening, latente belastingen in het overzicht financiële positie, acute posities in het overzicht financiële positie en winstbelastingen in het eigen vermogen.

Reconciliatie van effectieve belastingdruk 2014

(in EUR 1.000)

2013

344.865

Resultaat voor belastingen

276.138

Winstbelasting berekend tegen het nominale tarief

86.216

25,00%

69.035

25,00%

Resultaat geassocieerde deelnemingen Resultaat geassocieerde deelnemingen in commanditaire vennootschappen die niet zelfstandig belastingplichtig zijn Vrijgesteld verkoopresultaat Arlanda Deelnemingsvrijstelling RPS dividend Afwijkend tarief buitenlandse dochters/deelnemingen Fiscale verliezen waarvoor geen actieve latentie is opgenomen Belastingbate voorgaande jaren Overig

- 7.205

-2,09%

- 15.223

-5,51%

- 1.926 - 1.349 - 1.539 426 2.299 - 6.607 966

-0,56% -0,39% -0,45% 0,12% 0,67% -1,92% 0,28%

952 509 1.825 - 11.744 -

0,34% 0,00% 0,00% 0,18% 0,66% -4,25% 0,00%

Winstbelastingen in winsten verliesrekening (effectief)

71.281

20,67%

45.354

16,42%

Winstbelasting in de winsten verliesrekening

In 2014 was de effectieve belastingdruk met 20,7% hoger dan de 16,4% in 2013. Beide zijn lager dan het nominale tarief vennootschapsbelasting van 25%. De lagere belastingdruk, in zowel 2014 als 2013, wordt veroorzaakt door de eenmalige effecten van de toepassing van de deelnemingsvrijstelling op de ontvangen dividenden op de preferente aandelen (RPS dividend). Het totale effect van de vrijstelling van het RPS dividend over de jaren 2004 - 2013 bedraagt 14,5 miljoen euro. Vanaf 2014 wordt de deelnemingsvrijstelling over het RPS dividend als permanent verschil verwerkt in de belastingpositie, waardoor de belastingdruk daalt met 0,45% in dit jaar.

2014

2013

74.896 -6.031

56.217 -8.500

-576

-3.244

68.289

44.473

Latente winstbelastingen Ontstaan en realisatie van tijdelijke verschillen

2.992

881

Totaal latente winstbelastingen

2.992

881

71.281

45.354

(in EUR 1.000)

Acute winstbelastingen Winstbelasting boekjaar Belastingbate voorgaand jaar RPS case Belastingbate voorgaande jaren verwerking aangiftes Totaal acute winstbelastingen

Een ander eenmalig effect is het vrijgestelde verkoopresultaat op de verkoop van het belang Arlanda Schiphol Development Company A.B. met een verkoopopbrengst van 5,4 miljoen euro. De stijging van de belastingdruk wordt veroorzaakt door niet te verrekenen vennootschapsbelasting op verliezen, van onder andere Italiaanse vennootschappen, van 9,1 miljoen euro in 2014 als gevolg van bijzondere waardeveranderingen.

Totaal winstbelastingen

Het bedrag aan compensabele verliezen waarvoor geen latente belastingvordering is opgenomen bedraagt 21,2 miljoen euro (2013: 12,1 miljoen euro).


Latente belastingen in het overzicht financiële positie Met ingang van 1 januari 2002 is Schiphol Group onderworpen aan winstbelasting. De volgende fiscaal - commerciele waarderingsverschillen zijn te onderkennen: •

•

•

•

•

• •

De latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd voor zover de vorderingen en verplichtingen onderdeel uitmaken van dezelfde fiscale eenheid en de vennootschap aan het hoofd van deze fiscale eenheid een in rechte afdwingbaar recht hiertoe heeft.

Activa ten behoeve van operationele activiteiten en activa in aanbouw worden commercieel en fiscaal gewaardeerd tegen kostprijs. In de fiscale balans is de kostprijs gelijk aan de waarde in het economische verkeer per 1 januari 2002 en in de commerciële balans is de kostprijs gelijk aan de (lagere) historische kostprijs. Fiscaal geldt een beperking op de afschrijving van zowel commerciële gebouwen als operationele gebouwen tot de zogenoemde bodemwaarde. De bodemwaarde is 50% van de WOZ-waarde van operationele gebouwen en 100% van de WOZ-waarde voor commerciële gebouwen. Op de beleggingen in vastgoed wordt fiscaal gezien afgeschreven (waarbij overigens rekening dient te worden gehouden met een restwaarde van 25%); commercieel is geen sprake van afschrijving op dit vastgoed. Langlopende leningen in vreemde valuta worden commercieel gewaardeerd tegen slotkoersen op balansdatum en fiscaal tegen kostprijs met de koers die bij afsluiting van toepassing was. De fiscale waardering van personeelsvoorzieningen wijkt af van de commerciële waardering door een verschil in de gehanteerde actuariële veronderstellingen. Vastgoedbeleggingen en derivaten worden commercieel gewaardeerd tegen reële waarde en fiscaal tegen kostprijs. De waardering van het contractuele belang in JFK IAT wijkt fiscaal (kostprijs) af van de commerciële waardering (geherwaardeerd bij uitbreiding).

(in EUR 1.000)

Latente belastingvordering (fiscale eenheid) Activa ten behoeve van operationele activiteiten Activa in aanbouw Derivaten en leningen Personeelsvoorzieningen Vastgoedbeleggingen

Latente belastingverplichting (buiten fiscale eenheid) Geassocieerde deelnemingen Vastgoedbeleggingen

Totaal latente belastingen Langlopend (realisatie ligt niet in de lijn der verwachting) Langlopend (realisatie te verwachten na 1 jaar) Kortlopend (realisatie te verwachten binnen 1 jaar)

Terzake van al deze waarderingsverschillen worden latente belastingvorderingen en -verplichtingen verantwoord. Onder IAS 12, Winstbelastingen, is er een verplichting tot het opnemen van een latente belastingvordering als het waarschijnlijk is dat voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het verrekenbare verschil kan worden verrekend. Voor een deel van de operationele activa (83,3 miljoen euro) is het moment van realisatie van de latente belastingvorderingen niet in te schatten. De reden hiervoor is dat het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde uitsluitend wordt gerealiseerd bij verkoop (leidt tot fiscaal lagere winst en lagere afdracht van winstbelasting), bij bijzondere afwaardering (leidt tot fiscaal hogere kosten en lagere afdracht van winstbelasting) of bij beëindiging van de luchtvaartactiviteiten (leidt tot fiscaal hogere kosten doordat slechts een vergoeding wordt verkregen tot de commerciële boekwaarde). Schiphol Group is echter niet gemachtigd de grond voor operationele activiteiten te verkopen, de verwachtingen ten aanzien van toekomstige kasstromen duiden niet op de noodzaak tot het doorvoeren van een afwaardering en beëindiging van de activiteiten ligt evenmin voor de hand.


2014

2013

134.861 70.357 8.906 5.610 -21.700

143.498 66.052 10.572 3.944 -23.927

198.034

200.139

-16.065 -304

-14.134 -307

-16.369

-14.441

181.665

185.698

83.274

83.274

97.547

105.678

844

-3.254

181.665

185.698

Het verloop van de latente belastingvorderingen en latente belastingverplichtingen is als volgt:

(in EUR 1.000)


Operationele activa

Activa in aanbouw

Vastgoed beleggingen

Derivaten en Leningen

Personeelsvoorzieningen

Contract gerelateerde activa

Totaal

171.856

83.707

-29.418

36.944

3.056

-13.777

252.368

Specificatie van mutaties in 2013 Latente belasting over fiscale afschrijving

-20.457

-

-18.465

-

-

-

-38.922

Latente belasting verantwoord in de winsten verliesrekening

-

-

-1.907

-

1.383

-357

-881

Latente belasting verantwoord in het totaalresultaat

-

-

-

-26.395

160

-

-26.235

-7.901

-17.655

25.556

-

-

-

-

-

-

-

23

-655

-

-632


-28.358

-17.655

5.184

-26.372

888

-357

-66.670


143.498

66.052

-24.234

10.572

3.944

-14.134

185.698

-1.067

-

-2.226

-

393

-92

-2.992

Reclassificaties Overige mutaties

Specificatie van mutaties in 2014 Latente belasting verantwoord in de winsten verliesrekening Latente belasting verantwoord in het totaalresultaat Reclassificaties Overige mutaties



-

-

-

-1.728

1.223

-

-505

-7.570

4.305

4.456

62

50

-

1.303

-

-

-

-

-

-1.839

-1.839

-8.637

4.305

2.230

-1.666

1.666

-1.931

-4.033

134.861

70.357

-22.004

8.906

5.610

-16.065

181.665


Winstbelastingen in het totaalresultaat De belastingeffecten van de mutaties in het eigen vermogen, via het totaalresultaat, zijn als volgt: Voor belasting

(in EUR 1.000)

Omrekeningsverschillen Waardemutaties afdekkingstransacties Waardemutaties actuariele resultaten en herwaarderingen Aandeel in totaalresultaat geassocieerde deelnemingen

Latente belasting Acute belasting

Na belasting

7.723 -3.314 -4.893 -15.990

-1.728 1.223 -

22.352 -

7.723 17.310 -3.670 -15.990

-16.474

-505

22.352

5.373

Omrekeningsverschillen Waardemutaties afdekkingstransacties Waardemutaties actuariele resultaten en herwaarderingen Aandeel in totaalresultaat geassocieerde deelnemingen

-18.565 32.991 -640 1.375

-26.395 160 -

-

-18.565 6.596 -480 1.375

Totaal ongerealiseerd 2013

15.161

-26.235

-

-11.074

Totaal ongerealiseerd 2014

Acute positites uit hoofde van winstbelasting 2014

2013

20.683

9.899

66 -

559 1.127

Totaal te vorderen winstbelastingen

20.749

11.585

Verschuldigde winstbelastingen Buitenlandse winstbelasting

-1.374

-

Totaal verschuldigde winstbelastingen

-1.374

-

Totaal winstbelastingen

19.375

11.585

(in EUR 1.000)

Te vorderen winstbelastingen Fiscale eenheid Nederlandse dochters buiten fiscale eenheid Buitenlandse winstbelasting

De winstbelasting wordt berekend over de commerciële winst, rekening houdend met permanente verschillen tussen de commerciële en de fiscale winstberekening. De winstbelasting over waardeveranderingen, die niet gelijktijdig in de aangifte vennootschapsbelasting worden verwerkt, worden tot het moment van realisatie verantwoord onder de latente belastingvorderingen en -verplichtingen. De vordering uit hoofde van winstbelasting in de balans per 31 december 2014, met betrekking tot de fiscale eenheid, heeft voor 7,1 miljoen euro betrekking op 2014, 13,9 miljoen euro op 2013 en 0,3 miljoen euro (schuld) op 2012. De aangifte vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid N.V. Luchthaven Schiphol over 2013 is met de inspecteur besproken en dienovereenkomstig verwerkt in deze jaarrekening. De belastingjaren ouder dan 2013 zijn definitief opgelegd en afgewikkeld. De verschuldigde buitenlandse winstbelasting heeft betrekking op Amerikaanse lokale belastingen. Verschillen tussen de betaalde winstbelasting volgens het kasstroomoverzicht en de winstbelasting in de winsten verliesrekening betreffen toevoegingen en onttrekkingen aan latente belastingvorderingen en -verplichtingen, schattingsverschillen in belastbare bedragen in voorlopige aanslagen en definitieve aanslagen en afrekeningen over oude jaren.


13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures

De belangrijkste geassocieerde deelnemingen zijn:

2014

2013

Geassocieerde deelnemingen Joint ventures

748.238 48.684

780.141 90.354

Totaal

796.922

870.495

2014

2013

Boekwaarde 1 januari

780.141

763.682

Mutaties in het boekjaar: Resultaat Dividend Verkopen Kapitaaluitbreiding Totaalresultaat Reclassificaties Omrekeningsverschillen

36.424 - 18.367 - 448 305 - 15.990 - 40.505 6.678

50.305 - 18.145 190 - 217 - 15.674


- 31.903

16.459

Boekwaarde 31 december

748.238

780.141

(in EUR 1.000)

Aéroports de Paris S.A. (ADP) Parijs Brisbane Airport Corporation Holdings Ltd. (BACH) Brisbane

Geassocieerde deelnemingen (in EUR 1.000)

Geassocieerde deelnemingen

2013

8%

8%

18,72%

18,72%

Zowel in ADP als in BACH heeft Schiphol Group invloed van betekenis ondanks dat het indirecte belang kleiner is dan 20%. Deze invloed komt tot uiting in Brisbane doordat er sprake is van benoemingsrechten in de Board of Directors, blokkeringsrechten bij belangrijke strategische en financiële besluiten en samenwerkingsen uitwisselingsverbanden. Bij ADP is sprake van een wederzijds aandelenbelang, zijn zowel de CEO als de CFO van Schiphol Group vertegenwoordigd in de Board of Directors, heeft ADP een vertegenwoordiger in de Raad van Commissarissen van Schiphol Group en is sprake van een langjarige samenwerkings overeenkomst waarbij op verschillende terreinen wordt samengewerkt. Onderstaand is een uitsplitsing opgenomen van de activa en passiva en daarbij de aansluiting met de verwerking in de Schiphol Group jaarrekening. Hierbij zijn de gehanteerde grondslagen in overeenstemming met de Schiphol Group grondslagen of zijn waar nodig aanpassingen gemaakt. Het belang in JFK IAT is opgenomen als immaterieel vast actief hetgeen beter aansluit bij de economische realiteit en de aard van het belang en de daarbij behorende contractuele afspraken. Aéroports de Paris

(in EUR 1.000.000) Verlies- en winstrekening Opbrengsten Financiële baten en -lasten Afschrijvingen en bijzondere waardeveranderingen Resultaat beëindigde bedrijfsactiviteiten Winstbelastingen Resultaat gewone bedrijfsuitoefening Niet gerealiseerde resultaten Financiële positie Vaste activa Vlottende activa Liquide middelen Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Eigen vermogen 2014 % belang Goodwill Overige aanpassingen Deelnemingswaarde 31 december

1

2014

Brisbane Airport1

2014

2013

2014

2013

2.791 115 445 210 402 nvt

2.754 140 437 242 208 305 15

403 100 56 25 82 79

377 89 54 53 179 179

7.780 725 1.266 4.843 969 3.980 318 244 55 617

7.814 769 1.056 4.363 1.450 3.802 304 244 62 610

2.445 67 27 2.243 134 212 40 34 -1 73

2.336 39 52 1.891 368 169 32 34 6 72

Op basis van jaarrekening per 30 juni 2014


De boekwaarde van geassocieerde deelnemingen per 31 december 2014 is inclusief een goodwill van 244 miljoen euro op ADP en van 34 miljoen euro op BACH.

In 2014 is het resterend belang in joint venture AREB C.V. verworven, wat verder uiteen is gezet in de paragraaf hieronder. Het belang in de joint venture met Arlanda is in 2014 verkocht en derhalve niet meer opgenomen onder de joint ventures. Er zijn eind 2014 geen afzonderlijk materiële joint ventures. De openstaande vorderingen met geassocieerde deelnemingen en joint ventures bedragen per 31 december 2014 72,3 miljoen euro. Bij de Kamer van Koophandel in Amsterdam is een volledige lijst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures gedeponeerd.

Het resultaat geassocieerde deelnemingen in 2014 is inclusief een bijdrage van 11,0 miljoen euro van BACH (in 2013: 28,4 miljoen euro). Dit resultaat is voornamelijk beinvloed door de negatieve ontwikkelingen op de derivatenportefeuille van 7,0 miljoen euro in 2014 (in 2013 was dit nog een positieve bijdrage van 10 miljoen euro). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door derivatenposities die samenhangen met de financiering van de investering van een nieuwe landingsbaan. Er bestaat geen verplichting tot het tussentijds afrekenen of betalen van deze derivaten. Met ingang van 1 juli 2014 wordt door BACH hedge accounting toegepast op deze derivatenposities.

Grondposities A4 zone west C.V. en Badhoevedorp Zuid C.V. Schiphol Group houdt een 25% belang in de grondontwikkelingsmaatschappij Schiphol Area Development Company N.V. (SADC), die als doel heeft om bedrijvenlocaties en ondersteunende infrastructurele projecten te ontwikkelen rondom de Luchthaven. SADC houdt een 33,33% belang in GEM A4 zone west C.V. en in GEM Badhoevedorp Zuid C.V. Naast dit indirecte belang van 8,33% heeft Schiphol in beide C.V.’s een direct belang van 33,33%. Op de grondposities die zijn ondergebracht in deze C.V.’s heeft een afwaardering plaatsgevonden van 15,8 miljoen euro. Dit negatieve resultaat is verantwoord op de regel ‘resultaat geassocieerde deelnemingen’. Daarnaast heeft Schiphol, uit hoofde van dezelfde grondwaardering, een voorziening opgenomen met betrekking tot een verlieslatend contract voor de inbreng van gronden tegen een vast afgesproken prijs. Deze kosten van 7,4 miljoen euro zijn opgenomen onder de ‘overige bedrijfskosten’. Het totale effect van de afwaardering grondposities op de geconsolideerde jaarrekening bedraagt 23,2 miljoen euro.

De bijdrage van ADP aan het resultaat van Schiphol Group over 2014 betreft een bate van 26,2 miljoen euro (in 2013: een bate van 21,7 miljoen euro). De overige aanpassingen hebben voornamelijk betrekking op de verschillen in waarderingsgrondslagen en resultaatbepaling met betrekking tot vastgoed. De reële waarde van ADP, ontleend aan de beurskoers van het aandeel per 31 december 2014, bedraagt 9,9 miljard euro (per 31 december 2013: 8,1 miljard euro). Het aandeel van Schiphol Group hierin bedraagt 792 miljoen euro (per 31 december 2013: 653 miljoen euro). Schiphol Group is niet direct aansprakelijk voor verplichtingen van de geassocieerde deelnemingen met uitzondering van Tradeport Hong Kong waar een garantstelling is afgegeven tot maximaal 0,8 miljoen euro inzake aangegane verplichtingen.

Verwerving resterend belang AREB C.V. Op 17 maart 2014 heeft Schiphol Group de resterende 38,85% aandelen in AREB C.V. en derhalve een belang van 100% verkregen. Hiermee heeft Schiphol Group beslissende zeggenschap gekregen over AREB C.V. De beleggingen van dit vastgoedfonds betreffen 17 vastgoedobjecten, bestaande uit voornamelijk kantoren en logistieke centra op en rond de luchthaven Schiphol. Eèn aandeelhouder heeft zijn aandelen ingeruild voor een winstdelende lening van 25,6 miljoen euro. De looptijd van deze lening bedraagt 6 jaar waarbij de vergoeding op de winstdelende lening afhankelijk is van de ontwikkeling van de vastgoedportefeuille van AREB C.V. Na het verkrijgen van beslissende zeggenschap heeft AREB C.V. in 2014 22,1 miljoen euro bijgedragen aan de netto-omzet van Schiphol Group en 11 miljoen euro positief aan de netto winst.

Joint Ventures 2014

2013

90.354

87.305

Mutaties in het boekjaar: Resultaat Dividend Acquisities Verkopen Kapitaaluitbreiding Herwaardering belang AREB C.V. Acquisitie AREB C.V. Omrekeningsverschillen Overige

- 9.064 - 1.144 34 - 89 1.137 30.446 - 64.802 422 1.390

10.587 - 11.441 972 2.931


- 41.670

3.049

48.684

90.354

(in EUR 1.000)



Als gevolg van het verkrijgen van de resterende aandelen is het bestaande belang in AREB C.V. eerst geherwaardeerd naar reële waarde. Dit heeft geleid tot een boekwinst voor belastingen van 30,4 miljoen euro die verwerkt is in de netto omzet. In de acquisitie is impliciet sprake van de afrekening van een bestaande contractuele overeenkomst tussen AREB C.V. (als verhuurder) en Schiphol (als huurder) met betrekking tot het Schipholgebouw. Dit heeft geleid tot een afrekeningsverlies van 7,9 miljoen euro, dat is bepaald op basis van de contante waarde van het huidige nietmarktconforme deel van de toekomstige huursommen die is opgenomen in de overige bedrijfskosten. Tevens heeft de acquisitie


geleid tot het beëindigen van hedge accounting binnen dit vastgoedfonds. Bij het toepassen van hedge accounting zijn de waardemutaties van de betreffende derivaten verwerkt in de reserve afdekkingstransacties via het totaalresultaat. In navolging van de acquisitie is het aldus gerealiseerde bedrag van 7,1 miljoen euro voor belasting als last verwerkt in de financiële baten en -lasten.

(in EUR 1.000.000)

Herwaardering huidig belang Afrekenverlies Schipholgebouw Afwikkeling interest rate swap Overdrachtsbelasting

Als gevolg van de overname zijn onderstaande activa verworven en verplichtingen aangegaan:

Resultaat acquisitie AREB C.V.

(in EUR 1.000)

Totaal activa

73.303 221.602 4.188 2.565 4.688 306.346

Langlopende verplichtingen Financiële instrumenten Kortlopende verplichtingen

178.697 9.506 12.170

14. Vorderingen op geassocieerde deelnemingen (in EUR 1.000)

Totaal passiva

200.373

Saldo van netto geïndentificeerde activa

105.973


Betaald in cash Lening

23.500 25.575

Totale transactiesom Afrekenverlies huurcontract Schipholgebouw

49.075 -7.904

Totale transactiesom na afwikkeling huurcontract Reële waarde 61,15% belang gehouden voor acquisitie

41.171

2014

2013

59.543

80.192

Specificatie van mutaties in het boekjaar Rente bijschrijving Omrekeningsverschillen afdekkingstransactie Overige omrekeningsverschillen Ontvangen dividend

5.582

5.848

2.623 141 - 7.378

- 14.110 - 925 - 11.462


968

- 20.649

60.511

59.543

64.802 Boekwaarde 31 december

Aankoopwaarde

8,0

De gehanteerde waarderingstechnieken voor het bepalen van de reële waarde van de vastgoedbeleggingen heeft plaatsgevonden op reële waarde in verhuurde staat, rekening houdend met de erfpachtsituatie. Deze waarderingen zijn uitgevoerd door onafhankelijke externe taxateurs conform het waarderingsbeleid van Schiphol Group. Van de overige activa en verplichtingen is de reële waarde bepaald op basis van de marktwaarde waartegen deze activa en verplichtingen zijn of worden afgewikkeld met de desbetreffende contractuele partijen, waaronder financiële instellingen. De te betalen overdrachtsbelasting naar aanleiding van de transactie bedraagt 7,4 miljoen euro en is opgenomen onder de kosten uitbesteed werk en andere externe kosten.

Acquisities

Activa ten behoeve van operationele activiteiten Vastgoedbeleggingen Overige vaste activa Vorderingen Liquide middelen

30,4 -7,9 -7,1 -7,4

105.973

Betaalde transactiesom Geacquireerde liquide middelen Transactiesom netto van meegekochte liquide middelen

De vorderingen op geassocieerde deelnemingen betreffen uitsluitend de door Schiphol Group gehouden Redeemable Preference Shares (RPS) in BACH.

23.500 -4.688 18.812

Terzake van de RPS is sprake van een cumulatief recht op dividend. De RPS kennen een formele aflossingsdatum per 30 juni 2022. Op basis van deze kenmerken worden de RPS van AUD 90,2 miljoen (60,5 miljoen euro, inclusief geaccumuleerde rente) als langlopende vordering op een geassocieerde deelneming geclassificeerd en de vergoeding op deze aandelen als financieringsbate. In 2013 is deze vordering geclassificeerd onder de vlottende activa.

Er is geen goodwill ontstaan bij de aankoop van het resterend belang van 38,85% in AREB C.V.

Het aan deze langlopende vordering gerelateerde valutarisico wordt voor wat betreft de nominale waarde en de te ontvangen rente


afgedekt middels jaarlijkse termijntransacties. Met deze transacties wordt de positie in Australische dollars gehedged naar de euro. De afdekkingstransacties worden verantwoord als kasstroomafdekking. De koersverschillen over het niet afgedekte deel van de lening en de te ontvangen rente en de periode tussen de opeenvolgende jaarlijkse termijntransacties worden verantwoord in de winsten verliesrekening. De overige koersverschillen worden, via het totaalresultaat, verantwoord in de reserve afdekkingstransacties.

geassocieerde deelnemingen zijn verstrekt aan Villa Carmen B.V. en EnergyGrounds B.V. voor respectievelijk 5,2 en 0,4 miljoen euro. De post afgekochte erfpacht betreft de door Schiphol Group vooruitbetaalde huurtermijnen op grond die zij in erfpacht heeft verkregen. Huurincentives betreft de kostprijs van voordelen die Schiphol Group heeft verstrekt aan huurders bij aanvang van hun huurcontract. Deze worden over de termijn van de onderliggende overeenkomsten ten laste van de winsten verliesrekening gebracht. In de vaststelling van de kasstromen die ten grondslag liggen aan de bepaling van de reële waarde van vastgoed wordt rekening gehouden met het bestaan van huurincentives.

De reële waarde van de vorderingen op geassocieerde deelnemingen bedraagt per 31 december 2014 63,6 miljoen euro (AUD 94,8 miljoen) en de effectieve rente bedraagt 10%. De reële waarde wordt geschat door de toekomstige contractuele kasstromen te verdisconteren tegen de op dat moment gangbare marktrente die voor de geldnemer en voor vergelijkbare financiële instrumenten van toepassing is.

16. Activa- en passiva aangehouden voor verkoop Naar aanleiding van een strategische heroriëntatie heeft het management in het 4e kwartaal van 2014 besloten een vergaande samenwerking met een strategische partner op het gebied van bepaalde activiteiten te onderzoeken. Momenteel worden gesprekken gevoerd met geïnteresseerde partijen over een partiële verkoop. Het management verwacht deze gesprekken in het eerste halfjaar van 2015 af te ronden.

15. Langlopende vorderingen (in EUR 1.000)

2014

2013

Leningen aan externe bedrijven Derivaten Leningen aan geassocieerde deelnemingen Afgekochte erfpacht Huurincentives Vooruitbetaald op activa

1.018 -

1.152 1.668

9.491 3.141 29.842 213

10.128 3.231 28.282 273

Totaal overige langlopende vorderingen

43.705

44.734

(in EUR 1.000)

Immateriële vaste activa Activa ten behoeve van operationele activiteiten Voorraden Liquide middelen Handels- en overige vorderingen Activa aangehouden voor verkoop

Leningen aan geassocieerde deelnemingen

2014

2013

10.128

10.928

Specificatie van mutaties in het boekjaar Aflossing

- 637

- 800


- 637

- 800


9.491

10.128

(in EUR 1.000) Boekwaarde 1 januari

2014

79 1.591 7.616 5.590 2.540 17.416

Voorzieningen Handels- en overige schulden

104 7.009

Passiva aangehouden voor verkoop

7.113

De activa en passiva beschikbaar voor verkoop worden gewaardeerd tegen de boekwaarde, aangezien de reële waarde, verminderd met verkoopkosten, niet lager is dan deze boekwaarde.

Het kortlopende deel van de leningen aan geassocieerde deelnemingen van 2,4 miljoen euro (per 31 december 2013 1,7 miljoen euro) is verantwoord onder de vlottende activa. Onder de leningen aan geassocieerde deelnemingen is een lening van 6,2 miljoen euro opgenomen welke is verstrekt aan SRE Altaï, een samenwerkingsverband met ADP waarin wordt samengewerkt op het gebied van vastgoedontwikkeling. De resterende leningen aan


17. Handels- en overige vorderingen (in EUR 1.000)

Debiteuren Te ontvangen baten Omzetbelasting Vooruitbetaalde kosten Voorraden Huurincentives Derivaten Participanten en deelnemingen Overige vorderingen Totaal handelsen overige vorderingen

De verdeling over de aandeelhouders is als volgt: 2014

2013

98.843 30.315 17.017 11.565 2.279 7.670 21 34.855

99.987 26.525 14.403 12.569 8.530 6.145 13.017 37 37.917

(aantal)

(in EUR 1.000)

(in %)

129.880 37.276 14.892 4.099

58.966 16.923 6.761 1.861

69,77% 20,03% 8,00% 2,20%

186.147

84.511

100%

Aandeelhouder:

Staat der Nederlanden Gemeente Amsterdam Aéroports de Paris Gemeente Rotterdam Totaal

In 2014 hebben zich geen wijzigingen voorgedaan in het geplaatst kapitaal. 202.565

219.130 20. Ingehouden winst Op voorstel van de directie en na instemming met dit voorstel door de Raad van Commissarissen heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders besloten tot uitkering van een dividend over 2013 van 135,3 miljoen euro. Dit bedrag is bij uitkering in 2014 onttrokken aan de ingehouden winst. Het dividend over 2012 bedroeg 108,4 miljoen euro en is in 2013 uitgekeerd en onttrokken aan de ingehouden winst.

Onder de overige vorderingen is (evenals voorgaande jaren) een bedrag begrepen van 19,0 miljoen euro die Schiphol Group heeft betaald aan Chipshol. Zie voor toelichting bij derivaten de paragraaf 29. Management van financiële risico’s en financiële instrumenten. 18. Liquide middelen De liquide middelen van in totaal 177,7 miljoen euro per 31 december 2014 (per 31 december 2013: 482,2 miljoen euro) bestaan voor 90,4 miljoen euro (per 31 december 2013: 314,4 miljoen euro) uit deposito’s met een oorspronkelijke looptijd van 1 maand tot 4 maanden. De gemiddelde rente op deze deposito’s bedraagt per 31 december 2014 0,11% (per 31 december 2013: 0,34%). De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

Het nettoresultaat over 2014 is geheel toegevoegd aan de ingehouden winst. Daarmee is in de ingehouden winst per 31 december 2014 nog begrepen het voorstel voor het over 2014 uit te keren dividend, zoals nader toegelicht onder de paragraaf Voorstel tot winstbestemming. Het voorgestelde dividend over 2014 bedraagt 50% van het resultaat toekomend aan aandeelhouders (nettoresultaat), exclusief de waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen (na belasting). De pay-out was in 2013 eenmalig verhoogd naar 60%.

19. Geplaatst kapitaal Het maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt per 31 december 2014 142.960.968 euro. Dit kapitaal is verdeeld in 300.000 aandelen A en 14.892 aandelen B, elk met een nominale waarde van 454 euro. Hiervan zijn 171.255 aandelen A en 14.892 aandelen B geplaatst. Aan de aandelen A en B zijn dezelfde rechten verbonden, met uitzondering van de rechten met betrekking tot het wijzigen van de statuten. Hiervoor geldt dat slechts een statutenwijziging doorgevoerd kan worden in een algemene vergadering van aandeelhouders waarin alle geplaatste aandelen A zijn vertegenwoordigd en dan met een meerderheid van ten minste vier/ vijfde van alle stemmen. De algemene vergadering van aandeelhouders kan besluiten alle geplaatste aandelen B in te trekken met volstrekte meerderheid van uitgebrachte stemmen.


21. Overige reserves Reserve omrekenings verschillen

(in EUR 1.000)

Stand per 31 december 2012 Specificatie van mutaties in 2013 Omrekeningsverschillen Omrekeningsverschillen gehedgde leningen Omrekeningsverschillen gehedgde vorderingen op geassocieerde deelnemingen Mutaties in de reële waarde van afdekkingsinstrumenten Waarvan mutaties ten gunste of ten laste van de winsten verliesrekening Latente winstbelasting over waardemutaties derivaten Latente winstbelasting over waardemutaties leningen Afwikkeling van afdekkingstransacties Aandeel totaalresultaat geassocieerde deelnemingen Aanpassing inzake pensioenen Totaal mutaties in het boekjaar Stand per 31 december 2013 Specificatie van mutaties in 2014 Omrekeningsverschillen Omrekeningsverschillen gehedgde leningen Latente winstbelasting over waardemutaties gehedgde leningen Omrekeningsverschillen gehedgde vorderingen op geassocieerde deelnemingen Mutaties in de reële waarde van afdekkingsinstrumenten Latente winstbelasting over waardemutaties derivaten Overheveling afgewikkelde derivaten Belastingeffect op afwikkeling van overheveling Afwikkeling van afdekkingstransacties Belastingeffect op afwikkeling afdekkingstransacties Aandeel totaalresultaat geassocieerde deelnemingen Reclassificatie Actuariële resultaten en herwaarderingen Belastingeffect op actuariële resultaten Totaal mutaties in het boekjaar Stand per 31 december 2014

Reserve Aandeel Actuariële afdekkings totaalresultaat resultaten en transacties deelnemingen herwaarderingen

Totaal

21.324

-117.060

-1.617

-18.565 -

36.763

-

-

-18.565 36.763

-

-14.110 68.445

-

-

-14.110 68.445

-18.565

4.449 -17.151 -9.244 -62.709 6.443

1.375 1.375

-480 -480

4.449 -17.151 -9.244 -62.709 1.375 -480 -11.227

2.759

-110.617

-242

7.723 -

455

-

-

7.723 455

-

-114

-

-

-114

123 7.846

2.623 811 -185 10.747 -2.250 -17.950 23.173 5.027 22.337

-15.990 -5.150 -21.140

-4.893 1.223 -3.670

2.623 811 -185 10.747 -2.250 -17.950 23.173 -15.990 -4.893 1.223 5.373

10.605

-88.280

-21.382

-7.344 -106.401


-3.194 -100.547

-3.674 -111.774

Reserve omrekeningsverschillen Onder de reserve omrekeningsverschillen worden de koersverschillen verantwoord die zijn ontstaan bij de omrekening van de netto-investeringen in de dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen buiten de eurozone. Reserve afdekkingstransacties In de reserve afdekkingstransacties worden de mutaties in de reële waarde van derivaten die worden gebruikt voor kasstroomafdekking verantwoord, na verwerking van (latente) belastingvorderingen en -verplichtingen. Voorts worden in de reserve afdekkingstransacties de waarderingsverschillen verantwoord die optreden bij de omrekening van leningen tegen de slotkoers. Voor beide geldt dat verantwoording in de reserve afdekkingstransacties plaatsvindt, voor zover sprake is van een effectieve afdekking. Voor nadere informatie over beperkingen aan de uitkeerbaarheid van reserves wordt verwezen naar paragraaf 33.Eigen vermogen in de enkelvoudige balans. Voor een nadere toelichting over de belastingeffecten van de mutaties in het eigen vermogen, via het totaalresultaat, wordt verwezen naar paragraaf 12.Winstbelastingen in de jaarrekening . 22. Minderheidsaandeelhouders Onder minderheidsaandeelhouders is per 31 december 2014 het aandeel van derden in het vermogen van de groepsmaatschappij Eindhoven Airport N.V. opgenomen. Een verkorte balans voor deze vennootschappen is opgenomen in de paragraaf Dochterondernemingen. Op 11 juli 2014 heeft Schiphol het resterend 30% belang in Avioport SpA verkregen. Schiphol Group houdt nu 100% van de uitstaande aandelen in het aandelenkapitaal van Avioport SpA. De boekwaarde van het aandeel derden op moment van acquisitie was 0,9 miljoen euro negatief. Het verschil tussen het opgeofferde en het aandeel derden is als directe vermogensmutatie verwerkt in het eigen vermogen.


23. Leningen Boekwaarde

(in EUR 1.000) EMTN programma Namensschuldverschreibung Schuldschein Europese Investeringsbank KfW IPEX-bank Overige leningen Totaal leningen

Nominaal

EMTN programma

2013

2014

932.559 24.681 194.255 518.500 99.659 35.663

1.219.983 24.643 194.008 327.500 -375 55.593

1.114.729 33.407 224.198 587.545 113.319 35.663

1.362.652 29.663 219.194 325.107 59.829

1.805.317

1.821.352

2.108.861

1.996.445

Boekwaarde

(in EUR 1.000) XS0399674216 XS0455479555 XS0459479472 XS0167622454 XS0459479399 XS0459442710 XS1050663506 XS0621167732 XS0378569247 XS0983151282 XS0997565436

Reële waarde

2014

370.704 50.000 15.000 30.000 50.000 85.000 80.000 438.447 20.000.000 40.000 30.000

2013 Aflossing in 2016-2038 2023 2016-2019 2025-2031 2024

Rente 0,54%-5,16% 5,07% 5,16%-5,75% 2,12%-3,95% 2,96%

Reële waarde

2014

2013

2014

49.972 14.979 29.976 49.902 84.918 79.979 415.723 137.242 39.928 29.940

370.634 49.957 14.966 29.969 49.882 84.901 412.136 137.686 39.921 29.931

54.261 16.224 35.585 60.498 102.969 80.511 531.398 152.458 46.471 34.354

371.783 55.123 16.462 34.624 58.703 99.981 498.418 157.245 40.396 29.917

932.559

1.219.983

1.114.729

1.362.652


2013 Aflossing in 2014 2016 2016 2018 2019 2019 2016 2021 2038 2025 2025

Rente Valuta 6,63% 4,46% 4,28% 5,16% 4,94% 4,97% 0,67% 4,43% 3,16% 3,08% 2,94%

EUR EUR EUR EUR EUR EUR EUR EUR JPY EUR EUR

De reële waarde wordt geschat door de toekomstige contractuele kasstromen te verdisconteren tegen de op dat moment gangbare marktrente die voor de geldnemer en voor vergelijkbare financiële instrumenten van toepassing is. Voor leningen die actief in de markt verhandeld worden, is de beurskoers gehanteerd voor de bepaling van de reële waarde.

Schiphol Group heeft eveneens een overeenkomst gesloten met de KfW IPEX-Bank voor een faciliteit van 150 miljoen euro. Hiervan is 100 miljoen euro getrokken en nog 50 miljoen euro beschikbaar. Voor zowel de opgenomen leningen onder het EMTN programma, het ECP programma, de faciliteit bij de Europese Investeringsbank als de faciliteit bij KfW IPEX-Bank geldt geen achterstelling ten opzichte van andere verplichtingen en de mogelijkheid tot vrijwillige vervroegde aflossing.

Schiphol Group heeft een Euro Medium Term Note (EMTN) programma, waaronder tot momenteel een maximum van EUR 2 miljard aan obligaties kunnen worden uitgegegeven, mits het prospectus jaarlijks wordt geactualiseerd. Het prospectus is in 2014 geactualiseerd. Ultimo 2014 is voor een totaal van 932,6 miljoen euro (per 31 december 2013: 1.220,0 miljoen euro) opgenomen. Schiphol Group kan onder het EMTN programma verplicht worden tot vervroegde aflossing onder omstandigheden die in dat kader als gebruikelijk kunnen worden aangemerkt. Gedurende 2014 is van dergelijke omstandigheden geen sprake geweest. Onder het EMTN programma is een tweetal zogenoemde private placements geplaatst van respectievelijk 60 miljoen euro en 20 miljoen euro, beiden met een looptijd van 2,5 jaar.

Schiphol Group heeft de beschikking over een gesyndiceerde en gecommitteerde doorlopende kredietfaciliteit voor een bedrag van 300 miljoen euro met een looptijd tot oktober 2016. Daarnaast heeft Schiphol Group de beschikking over een bilaterale en gecommitteerde kredietfaciliteit van 100 miljoen euro met een looptijd tot 1 januari 2016 die is overeengekomen met Bank Nederlandse Gemeenten en over twee bilaterale ongecommiteerde kredietfaciliteiten van elk 75 miljoen euro. Onder alle faciliteiten is niet getrokken. Van het totale bedrag aan leningen is 137 miljoen euro opgenomen in Japanse Yen (JPY 20 miljard). In lijn met het beleid Financieel Risico Management is ter afdekking van de aanwezige vreemde valuta risico’s een gecombineerde cross-currency swap afgesloten op de JPY lening. De aangegane transactie komt in beginsel op relevante kenmerken zoals looptijd, omvang en dergelijke volledig overeen met de onderliggende lening en hedged de positie naar euro en/of vaste rente. De afdekkingstransactie wordt verantwoord als zijnde kasstroomafdekking.

In aanvulling op het bestaande EMTN programma heeft Schiphol Group een Euro-Commercial Paper (ECP) programma met een limiet van 750 miljoen euro. Op 31 december 2014 staan hieronder geen kortlopende leningen uit. Schiphol Group heeft een Namensschuldverschreibung aangetrokken waarmee een financiering van 25 miljoen euro is zeker gesteld tegen een vast renteniveau (5,07%). Schiphol Group heeft voor een nominaal bedrag van 194 miljoen euro aan Schuldschein-papier uitgegeven (vastrentende leningen met looptijden van 7 en 10 jaar). De Schuldschein documentatie bevat in beginsel dezelfde convenanten als het EMTN programma en bevat daarbij een 'change of control' clausule in combinatie met een 'downgrade below investment grade' voor vervroegde aflossing.

Het kortlopende deel van de leningen per 31 december 2014 van 5,0 miljoen euro (per 31 december 2013: 420,1 miljoen euro) is verantwoord onder de kortlopende verplichtingen. In 2014 is Schiphol Group binnen de afgesproken leningsconvenanten gebleven. Het gemiddelde interestpercentage over de uitstaande rentedragende leningen bedraagt in 2014 5,2%.

Schiphol Group heeft een overeenkomst gesloten met de Europese Investeringsbank voor een faciliteit van 350 miljoen euro, welke nu geheel is opgenomen (waarop inmiddels 31,5 miljoen euro is afgelost). Schiphol Group kan verplicht worden tot vervroegde aflossing van de lening indien (naast de in dat kader gebruikelijke omstandigheden) andere leningen vervroegd worden afgelost of indien het eigen vermogen minder dan 30% van de activa bedraagt. Additionele zekerheden worden verlangd indien de credit rating BBB of lager is (S&P) of Baa2 of lager (Moody’s). De lening kent daarnaast een 'change of control' clausule. In aanvulling op de faciliteit met de Europese Investeringsbank van 350 miljoen euro heeft Schiphol Group in 2013 een overeenkomst gesloten met de Europese Investeringsbank voor een faciliteit van 200 miljoen euro, die geheel is opgenomen in 2014. De voorwaarden voor de lening zijn vergelijkbaar met de faciliteit van 350 miljoen euro van de Europese Investeringsbank.


De resterende looptijd van de leningen per 31 december 2014 is als volgt:

(in EUR 1.000)

EMTN programma Namensschuldverschreibung Schuldschein Europese Investeringsbank KfW IPEX-bank Overige leningen Totaal leningen

Totaal

<1 jaar

> 1 jaar

> 1 jaar en < 5 jaar

> 5 jaar

932.559 24.681 194.255 518.500 99.659 35.663

- 3.695 - 39 - 246 9.000 - 38 - 25

936.254 24.720 194.501 509.500 99.697 35.688

295.367 - 155 194.501 36.000 - 150 7.154

640.887 24.875 473.500 99.847 28.534

1.805.317

4.957

1.800.360

532.717

1.267.643

Het verloop van de leningen gedurende het boekjaar was als volgt: Leningen > 1 jaar

Leningen < 1 jaar

Totaal

1.581.109

191.261

1.772.370

271.677 - 419.295 - 36.763 4.478

419.295 - 191.156 746

271.677 - 191.156 - 36.763 5.224


- 179.903

228.885

48.982


1.401.206

420.146

1.821.352

379.970 - 9.331 - 455 25.575 3.395

9.331 - 607.326 178.697 4.109

379.970 - 607.326 - 455 178.697 25.575 7.504


399.154

- 415.189

- 16.035


1.800.360

4.957

1.805.317

(in EUR 1.000)

Boekwaarde 31 december 2012 Specificatie van mutaties in 2013 Nieuw opgenomen Overboekingen naar kortlopende verplichtingen Aflossing Omrekeningsverschillen Overige mutaties

Specificatie van mutaties in 2014 Nieuw opgenomen Overboekingen naar kortlopende verplichtingen Aflossing Omrekeningsverschillen Geacquireerde leningen Leningen als gevolg van acquisitie Overige mutaties

Voor nadere informatie omtrent de geacquireerde leningen wordt verwezen naar paragraaf 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures in subparagraaf "Verwerving resterend belang AREB C.V."


24. Personeelsbeloningen

Vergoedingen na uitdiensttreding

Andere lange termijn personeelsbeloningen

Ontslagvergoedingen

Totaal

Boekwaarde 31 december 2013 Waarde van de verplichtingen Waarde van de beleggingen

23.211 - 2.976

12.188 -

3.052 -

38.451 - 2.976

Verplichting in de balans

20.235

12.188

3.052

35.475

Boekwaarde 31 december 2014 Waarde van de verplichtingen Waarde van de beleggingen

28.511 - 4.201

12.366 -

2.856 -

43.733 - 4.201

Verplichting in de balans

24.310

12.366

2.856

39.532

(in EUR 1.000)

Vergoedingen na uitdiensttreding betreffen pensioenregelingen, functioneel leeftijdsontslag (FLO), vergoeding ziektekostenverzekering voor gepensioneerden en de aanvullende uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Andere langetermijn personeelsbeloningen betreffen jubilea-uitkeringen, variabele beloning (langetermijn), sabbatical leave en loonsuppletie bij (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid. Ontslagvergoedingen betreffen wachtgeld en loonsuppletie werkloosheid.

hoofde van deze regelingen bedroegen in 2013 0,1 miljoen euro, zoals toegelicht onder personeelsbeloningen in paragraaf 5. Personeelsbeloningen. Het verloop van verplichtingen uit hoofde van de vergoedingen na uitdiensttreding was als volgt: (in EUR 1.000)

Schiphol Group heeft de pensioenregeling ondergebracht bij het ABP. Op basis van de bepalingen in de pensioenregeling kwalificeert deze als een toegezegde bijdrage pensioenregeling. Schiphol Group heeft de premie die verschuldigd is aan het ABP als last in de winsten verliesrekening verantwoord. Nadere informatie hieromtrent is opgenomen in de paragraaf Grondslagen voor consolidatie, waardering en resultaatbepaling.

Boekwaarde 31 december Specificatie van mutaties Totale kosten ten laste van het boekjaar Uitkeringen gedurende het boekjaar Actuariële resultaten en herwaarderingen verantwoord in totaalresultaat Betaling van premies

Het reglement van het ABP voorziet in geen enkel opzicht in de mogelijkheid tot bijstortingen in en/of onttrekkingen aan het fonds. Het proportionele aandeel van Schiphol Group in overschotten en tekorten zal daardoor uitsluitend kunnen leiden tot wijzigingen in de in de toekomst af te dragen premie. De hoogte van de premie is afhankelijk van de (verwachtingen ten aanzien van de) financiële positie van het pensioenfonds die wordt uitgedrukt in een dekkingsgraad. De verwachte premiebetaling voor 2015 bedraagt 21 miljoen euro. De dekkingsgraad van ABP bedraagt per 31 december 2014 101,1%.

Totaal mutaties in het boekjaar Boekwaarde 31 december

Met ingang van 2014, is door de afschaffing van de levensloopregeling, de FLO regeling gewijzigd in een meer flexibele regeling waarbij meer geanticipeerd wordt op het mogelijk maken om langer door te werken. De effecten hiervan op de FLO regeling zijn gering. Ten aanzien van de toegezegd-pensioenregelingen onder de vergoedingen na uitdiensttreding wordt in 2014 een last van 0,1 miljoen euro voor Schiphol Group verwacht. De werkelijke lasten uit


2014

2013

20.235

21.608

1.155 - 1.653

1.399 - 3.236

4.893 - 320

605 - 141

4.075

- 1.373

24.310

20.235

Actuariële veronderstellingen en inschattingen

Disconteringsvoet Beleggingsrendement Inflatie Algemene salarisstijging Overlevingskansen

Individuele salarisstijging, afhankelijk van leeftijd Leeftijdsverschil

Arbeidsongeschiktheid

Ontslagkansen, afhankelijk van leeftijd Blijfkansen (met betrekking tot FLO)

31 December 2014

31 December 2013

1,50% 1,50% 1,50% 1,50% Prognosetafel 2062 met correctiefactoren die zijn afgestemd op het gemiddelde salarisniveau van de onderneming 3,00% (tot 39 jaar), 2,00% (tot 49 jaar), 1,00% (tot 59 jaar), 0,00% (tot 65 jaar) Aangenomen wordt dat mannelijke deelnemers 3 jaar ouder zijn dan hun echtgenote Afgeleid van landelijke in- en uitstroom WIA gebaseerd op waarnemingsperiode 2006-2011. 4,20% (voor 25 jaar) tot 0,10% (voor 60 jaar) 100%

3,00% 3,00% 2,00% 2,00% Prognosetafel 2062 met correctiefactoren die zijn afgestemd op het gemiddelde salarisniveau van de onderneming 4,00% (tot 39 jaar), 3,00% (tot 49 jaar), 2,00% (tot 59 jaar), 2,00% (tot 65 jaar) Aangenomen wordt dat mannelijke deelnemers 3 jaar ouder zijn dan hun echtgenote UKV 2010, gebaseerd op waarnemingsperiode tussen 2006 en 2011 4,20% (voor 25 jaar) tot 0,10% (voor 60 jaar) 100%

Gevoeligheidsanalyse veronderstellingen Huidig

Verandering disconteringsvoet

Verandering inflatie

Verandering overlevingskansen jaar langer

jaar korter

Disconteringsvoet Inflatie

1,50% 1,50%

1,75% 1,50%

1,25% 1,50%

1,50% 1,75%

1,50% 1,25%

1,50% 1,50%

1,50% 1,50%

Vergoedingen na uitdiensttreding

24.310

23.881

24.966

25.063

23.786

24.369

25.041

paragraaf 'Grondpositities A4 zone west' onder 13. Geassocieerde deelnemingen en joint ventures. De onttrekking aan de voorziening van 0,6 miljoen euro betreft het merendeel van de voorziening die betrekking had op de organisatieaanpassing uit 2009. Er resteert nog 0,1 miljoen euro.

25. Overige voorzieningen (in EUR 1.000)


2014

2013

10.658

13.509

Mutaties in het boekjaar: Onttrekking voorziening Toevoeging voor verlieslatende contracten Vrijval in winsten verliesrekening

- 573

- 2.003

7.399 -

- 848


6.826

- 2.851

17.484

10.658


Schiphol Group heeft een verplichting in het kader van een claim en geschil waarvoor ter hoogte van 10,0 miljoen euro een voorziening is getroffen en welke in 2014 ongewijzigd is gebleven. Dit betreft de gevolgen van het bouwverbod dat vanaf 19 februari 2003 tot 28 juni 2007 voor het Groenenbergterrein van kracht was. Hierover loopt met Chipshol een procedure over de gevolgen van de oplegging en opheffing van het bouwverbod voor het Groenenbergterrein. Het is thans nog niet duidelijk wanneer door het Hof Amsterdam einduitspraak zal worden gedaan. Voorts heeft Chipshol in 2012 een klacht ingediend bij de ACM. Deze klacht is door de ACM en vervolgens door de rechtbank Rotterdam ongegrond verklaard. Chipshol heeft daartegen beroep

De voorziening voor verlieslatende contracten van 7,4 miljoen euro heeft betrekking op een verlieslatend contract betreffende een toekomstige verplichting tot inbreng van gronden in een gemeenschappelijke grondbank. Zie voor een nadere toelichting de


ingesteld bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven en naar verwachting zal daar in 2015 einduitspraak worden gedaan.

(in EUR 1.000)

Verplichting < 1 jaar Verplichting 1 jaar en < 5 jaar Verplichting > 5 jaar

Schiphol Group heeft in 2013 een aankondiging ontvangen van een Amerikaanse advocaat die optreedt namens Chipshol van een mogelijke juridische procedure in de Verenigde Staten van Amerika. Schiphol Group ziet geen grond voor een juridische procedure in de Verenigde Staten van Amerika.

Boekwaarde van de verplichtingen uit financiële lease

Gelet op het voorgaande is de directie van mening dat op dit moment de schatting die zij heeft gemaakt van de verplichtingen die Schiphol Group per saldo jegens Chipshol zal hebben, niet behoeft te worden herzien. Zij verwacht dat het uiteindelijke restbedrag aan schadeloosstelling dat Schiphol Group aan Chipshol verschuldigd blijft inzake het Groenenbergterrein en/of aan anderen uit hoofde van claims, de voorziening die terzake is getroffen niet zal overschrijden.

Vooruitontvangen erfpacht Leaseverplichtingen Derivaten Ongerealiseerde winst inbreng Schiphol Logistics Park C.V. Huurincentives Overige Totaal

2014

2013

86.091 52.643 14.556

87.949 53.963 -

3.395 2.787 10.670

3.646 2.432 12.666

170.142

160.656

Auto's

Totaal

1.329 6.298 41.526

1.439 4.819 -

2.768 11.117 41.526

49.153

6.258

55.411

In 2006 heeft Schiphol Real Estate B.V. een terrein ingebracht in Schiphol Logistics Park C.V. en daarmee een belang verworven in deze vennootschap van ruim 38%. Het verschil tussen de reële waarde van het terrein bij inbreng van 23,7 miljoen euro en de totale kostprijs van het terrein van 11,7 miljoen euro bedraagt 12,0 miljoen euro. In overeenstemming met de grondslagen van waardering en resultaatbepaling dient van deze winst het deel gelijk aan het belang van Schiphol Real Estate B.V. in Schiphol Logistics Park C.V. van ruim 38% of wel 4,6 miljoen euro als ongerealiseerd te worden beschouwd. In 2009 is de grond gedeeltelijk verkocht en is 1 miljoen euro als winst gerealiseerd.

26. Overige langlopende verplichtingen (in EUR 1.000)

The Base

Huurincentives hebben betrekking op de kostprijs van voordelen die Schiphol Group heeft verstrekt aan huurders bij aanvang van hun huurcontract. Deze worden over de termijn gedurende welke de huurincentives van toepassing zijn ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht. 27. Handels- en overige schulden (in EUR 1.000)

De post vooruitontvangen erfpacht betreft de door Schiphol Group vooruitontvangen huurtermijnen op grond die derden van haar in erfpacht hebben verkregen. Deze post wordt over de termijn van de onderliggende overeenkomsten ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht.

Schulden aan leveranciers Schulden ter zake van loonbelastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Leaseverplichtingen Derivaten Te betalen interest Nog te betalen kosten Vooruitontvangen baten Vooruitontvangen erfpacht Huurincentives Overige schulden

Onder leaseverplichtingen is het The Base-contract met ABP opgenomen dat een totale looptijd van 40 jaar heeft met tussentijdse opties tot beëindiging van de huurovereenkomst na 25 en na 30 jaar. Bij voortijdige beëindiging is Schiphol Group een afkoopsom en boeterente verschuldigd, waarna de opstallen eigendom worden van Schiphol Group. De huur wordt jaarlijks geïndexeerd op basis van prijsindexcijfers voor de gezinsconsumptie. De grond onder The Base is in erfpacht uitgegeven aan ABP gedurende de termijn van de lease.

Totaal handelsen overige schulden

2014

2013

110.495

102.676

5.310 27 2.768 3.377 36.919 99.180 46.934 1.804 3.163 10.188

5.624 605 3.182 33.429 58.281 91.674 39.573 1.804 1.588 10.717

320.165

349.153

Zie voor toelichting bij derivaten de paragraaf 29. Management van financiële risico’s en financiële instrumenten.


28. Voorwaardelijke vorderingen en verplichtingen Convenant Omgevingskwaliteit middellange termijn De onder dit convenant te maken afspraken betreffen gebiedsgerichte projecten (verbetering van de omgevingskwaliteit in een bepaald gebied) en individuele maatregelen (verbetering in individuele, schrijnende gevallen van overlast). Schiphol Group heeft in 2006 voor de eerste tranche 10 miljoen euro beschikbaar gesteld .

Vooralsnog heeft easyJet aangegeven geen beroep aan te zullen tekenen. Vernieuwing Grensmanagement (No-Q) Het ministerie van Veiligheid en Justitie en Schiphol Group hebben medio 2009 besloten, als onderdeel van doorlopende samenwerking op het gebied van veiligheid en beveiliging op Amsterdam Airport Schiphol, een gezamenlijk programma Vernieuwing Grensmanagement te starten. Het programma heeft als doelstelling bij te dragen aan de kwaliteit en snelheid van dienstverlening (mobiliteit) door middel van een effectief en efficiënt grenstoezichtproces (veiligheid) waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de inzet van zowel informatie gestuurd optreden op basis van vooraf ontvangen informatie over passagiers en hun bagage als het toepassen van nieuwe concepten voor automatische grenspassage. Schiphol Group en het ministerie hebben eenmalige financiële bijdragen aan het programma toegezegd van maximaal 16,5 miljoen euro respectievelijk maximaal 10 miljoen euro (uit Europese fondsen) voor het ontwikkelen en toepassen van een nieuw concept voor automatische grenspassage zoals dat wordt onderzocht en uitgewerkt in het project No-Q. Schiphol Group heeft eind 2012 afspraken gemaakt met het ministerie over de periode 2012-2015 waarmee de initiële afspraken volledig zijn ingevuld. De intentie is aanwezig om ook na 2015 via gedeelde financiering automatische grenspassage voort te zetten. Een en ander is eind 2014 door middel van een bestuursovereenkomst tussen Schiphol en de overheid geformaliseerd.

In het Aldersadvies van oktober 2013 is een tweede tranche toegezegd, waarvoor Schiphol Group opnieuw 10 miljoen euro ter beschikking stelt. Gesteld is dat, alvorens tot uitvoering van deze tweede fase over te gaan, partijen zich op grond van ervaringen uit de eerste fase beraden op welke wijze en met welke programma´s de leefbaarheid in de omgeving het meest effectief kan worden bevorderd. De bijdrage van Schiphol zal ook in de tweede tranche primair gericht zijn op schrijnende gevallen, maar bijdragen aan de gebiedsgerichte projecten in de meest gehinderde delen van het binnengebied worden op voorhand niet uitgesloten. In 2015 zal worden uitgewerkt hoe de tweede tranche gestalte krijgt en zal dit worden vastgelegd in een nieuw af te sluiten convenant. Watersaneringsplan Om de kwaliteit van het oppervlaktewater duurzaam te verbeteren, is het Saneringsplan 4 opgesteld voor het terugdringen van de schadelijke effecten van de vloeistoffen die gebruikt worden bij de winteroperatie (glycol t.b.v. vliegtuig de-icing en kaliumformiaat t.b.v. het ijsvrij houden van de landingsbanen). Dit plan bestaat uit een programma van maatregelen en investeringen. Speerpunten binnen het programma zijn bronreductie van de vloeistoffen en het opvegen en opzuigen van vloeistof run-off op taxibanen en vliegtuigopstelplaatsen (VOP's). Het Saneringsplan 4 is de afgelopen jaren in nauwe afstemming met het Hoogheemraadschap van Rijnland tot stand gekomen. In juni 2013 heeft het Hoogheemraadschap van Rijnland officieel ingestemd met het Saneringsplan 4. De komende jaren wordt het plan gefaseerd uitgevoerd. De huidige inschatting is dat er de komende 2 jaar voor een bedrag van 2 miljoen euro aan investeringen in diverse middelen voor rekening komen van Schiphol Group.

Verontreiniging door bluswater Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft in juli 2008 verontreinigd bluswater, dat bij een incident is vrijgekomen bij een KLM Hangar op Schiphol-Zuidoost, opgevangen en opgeslagen in door Schiphol beschikbaar gestelde bassins. Het Hoogheemraadschap heeft daarvoor een vergunning van de provincie Noord-Holland gekregen. Ondanks verwijdering en zuivering van het verontreinigd bluswater in 2009, is later gebleken dat grond en grondwater ter plaatse van de bassins verontreinigd zijn geraakt. Schiphol heeft als grondeigenaar van de bassins schade geleden door de verontreiniging. In 2011 heeft het Hoogheemraadschap het verontreinigde slib dat was achtergebleven in de bassins verwijderd waardoor geen verdere verontreiniging door uitspoeling uit dat slib plaatsvindt. Het Hoogheemraadschap, KLM en Schiphol hebben in 2012 beheersmaatregelen uitgevoerd om verdere verspreiding van de verontreiniging (via grondwater) tegen te gaan door het plaatsen van een scherm rondom het verontreinigde gebied. Monitoring wijst uit dat het scherm adequaat functioneert. In 2014 is een onderzoek gestart naar een definitieve oplossing.

Tarieven easyJet heeft een klacht ingediend bij de ACM over de Tarieven en Voorwaarden 2009 met betrekking tot de differentiatie tussen tarieven voor transfer- en OD-passagiers. In april 2009 heeft de ACM de klacht van easyJet afgewezen. Ook het beroep van easyJet bij de rechtbank Rotterdam is afgewezen. Vervolgens heeft easyJet beroep aangetekend bij de Europese Commissie. Dit beroep is door de Europese Commissie afgewezen, op de grond dat de ACM reeds op de betreffende klacht heeft besloten. In juli 2013 heeft easyJet tegen dit besluit van de Europese Commissie beroep aangetekend bij het Europees Hof. Alhoewel Schiphol geen rechtstreekse partij is in deze zaak, is zij als belanghebbende wel toegelaten om te interveniëren. In januari 2015 heeft het Europese Hof het beroep van easyJet afgewezen, aangezien de ACM de betreffende klacht al heeft beoordeeld. easyJet heeft nog de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de beslissing van het Europese Hof.

De watergangen van Schiphol, die bij hetzelfde incident verontreinigd zijn geraakt, zijn in het kader van het reguliere baggerprogramma schoon gemaakt. De meerkosten (voor afvoer en verwerking van het verontreinigde materiaal) ten opzichte van het reguliere baggerprogramma zijn bij KLM in rekening gebracht.


Het waterzuiveringsbedrijf Evides heeft, voor de door dit incident eveneens verontreinigde installaties, grond en grondwater, in overleg met de gemeente Haarlemmermeer een monitoringprogramma opgesteld. Evides heeft met Schiphol en KLM contact gezocht om de verdere aanpak van het beheersen van de verontreiniging te bespreken. Eind 2013 is overleg gestart met de bevoegde gezagen om de aanpak te toetsen aan weten regelgeving.

security, beveiliging, onderhoud, schoonhouden en dergelijke tot een totaalbedrag van 1.175 miljoen euro (per 31 december 2013 507 miljoen euro). In dit totaalbedrag zijn begrepen de verplichtingen met betrekking tot uitbesteding van beveiliging van 750,9 miljoen euro. De stijging in de verplichtingen met betrekking tot uitbesteding van beveiliging heeft betrekking op het afsluiten van nieuwe contracten met een looptijd tot 2020. Het totaal van de verplichtingen dat betrekking heeft op 2015 bedraagt 303,1 miljoen euro. Daarnaast zijn met betrekking tot onderhoud contracten afgesloten waarbij geen sprake is van een afname verplichting.

Ter bescherming van de kwaliteit van het oppervlaktewater in de sloot naast de afvalwaterzuivering heeft het Hoogheemraadschap aan Evides, KLM en Schiphol opgedragen om maatregelen te nemen. De maatregelen bestaan uit het, waar nodig, saneren van de waterbodem en het aanleggen van een geohydrologisch beheersysteem op het terrein. Uitvoering vindt momenteel plaats.

Per 31 december 2014 bestonden er verplichtingen tot investeringen in activa in aanbouw of ontwikkeling ten bedrage van 30,4 miljoen euro (per 2013: 66,4 miljoen euro).

Schiphol Area Development Company N.V. (SADC) Schiphol Group participeert direct en indirect middels het samenwerkingsverband Schiphol Area Development Company N.V. (SADC), in grondposities in de omgeving Schiphol. SADC heeft als doel om bedrijvenlocaties en ondersteunende infrastructurele projecten te ontwikkelen rondom de Luchthaven.

Overige voorwaardelijke vorderingen en verplichtingen Schiphol Group heeft een verplichting van 0,5 miljoen euro inzake Stichting het Schipholfonds. Aan de provincie Noord-Holland is een bankgarantie verstrekt tot een bedrag van 2,3 miljoen euro met betrekking tot betalingsverplichtingen voortvloeiend uit het besluit ‘Opslaan in ondergrondse tanks’.

Eén van deze grondposities betreft het gebied A4 Zone West. Schiphol Group heeft de toekomstige verplichting commanditair kapitaal te storten van 17,6 miljoen euro, te vermeerderen met financierings- en verwervingskosten, ter financiering van de inbreng van gronden in de GEM A4 Zone West CV door de gemeente Haarlemmermeer.

Inzake de cash collateral met JPMorgan heeft Schiphol Group een verplichting van 7,9 miljoen euro zijnde het verschil tussen de verplichting in de balans en het betaalde bedrag als onderpand. Daarnaast zijn nog diverse claims tegen N.V. Luchthaven Schiphol en/of haar groepsmaatschappijen ingediend en zijn geschillen aanhangig. Alle claims worden betwist. Over de claims en geschillen is door de vennootschap waar nodig en relevant juridisch advies

Verplichtingen uit hoofde van langlopende contracten Per 31 december 2014 bestonden (niet in de balans opgenomen) verplichtingen uit hoofde van langlopende contracten voor centrale

Verplichtingen uit hoofde van langlopende contracten Totaal 2014

< 1 jaar


> 5 jaar

Verplichtingen uit hoofde van: Centrale security, onderhoud en schoonhouden Elektriciteit Huur- en leasecontracten (operating lease) Gas

1.175.340 5.836 5.332 1.833

443.547 5.836 2.321 1.833

672.578 3.011 -

59.215 -

Totaal

1.188.341

453.537

675.589

59.215

(in EUR 1.000)

Totaal 2013

<1 jaar


> 5 jaar

Verplichtingen uit hoofde van: Centrale security, onderhoud en schoonhouden Huur- en leasecontracten (operating lease) Elektriciteit Gas

506.800 36.071 13.301 3.192

149.700 7.415 7.466 3.192

357.100 17.635 5.835 -

11.021 -

Totaal

559.364

167.773

380.570

11.021

(in EUR 1.000)


ingewonnen. De afloop van de onderhandelingen en/of procedures kan evenwel niet met zekerheid worden voorspeld. Dientengevolge is het op dit moment nog onvoldoende duidelijk of een en ander zal leiden tot daadwerkelijke verplichtingen voor de vennootschap en/of haar groepsmaatschappijen. Voor deze claims en geschillen is daarom per balansdatum geen voorziening opgenomen in de balans. Voorts heeft de vennootschap claims ingediend respectievelijk geschillen aanhangig gemaakt bij derden. Op dit moment is nog onvoldoende duidelijk of de vennootschap wat betreft deze zaken in het gelijk zal worden gesteld. Dientengevolge zijn voornoemde vorderingen per balansdatum niet in de balans opgenomen.

(in EUR 1.000)

29. Management van financiële risico’s en financiële instrumenten Financiële baten en lasten In onderstaande tabel is een specificatie opgenomen van de financiële baten en -lasten. De geactiveerde bouwrente heeft betrekking op gemaakte rentekosten tijdens de uitvoeringsfase van grote investeringsprojecten.

2014

Interest- en overige financiële baten Vorderingen op geassocieerde deelnemingen 4.856 Koersverschillen vorderingen op geassocieerde deelnemingen 2.764 Overige financiële resultaten 2.735 Heffingsrente 2.415 Liquide middelen 1.412 Koersverschillen liquide middelen 83 Koersverschillen overige activa en passiva Overige 275

2.795 672

14.540

12.897

Interest- en overige financiële lasten Leningen -87.116 Geactiveerde bouwrente 5.071 Derivaten -10.747 Leaseverplichtingen -4.229 Koersverschillen overige activa en passiva -3.110 Koersverschillen vorderingen op geassocieerde deelnemingen Koersverschillen liquide middelen Overige financiële resultaten -

De post koersverschillen vorderingen op geassocieerde deelnemingen betreft de Redeemable Preference Shares (RPS) die Schiphol Group houdt in Brisbane Airport Corporation Holdings Ltd. Deze vordering wordt, mede door de bepalingen over terugbetaling van de nominale waarde aan de aandeelhouders binnen een termijn van tien jaar, niet gezien als een onderdeel van de netto-investering in de deelneming. Als gevolg hiervan zouden de omrekeningsverschillen verantwoord moeten worden in de winsten verliesrekening in plaats van in de reserve omrekeningsverschillen. Het op deze langlopende vordering aanwezige vreemdevalutarisico wordt echter voor een belangrijk deel afgedekt door middel van jaarlijkse termijntransacties waarmee de positie in Australische dollars wordt gehedged naar de euro. Deze afdekkingstransacties worden verantwoord als zijnde een kasstroomafdekking en de hieraan gerelateerde koersverschillen worden verantwoord in de reserve afdekkingstransacties. De overige koersverschillen worden verantwoord in de winsten verliesrekening.

2013

Totaal financiële baten en lasten

5.848 1.811 1.771 -

-94.893 2.134 -4.448 -4.463 -925 -149 -100

-100.131

-102.844

-85.591

-89.947

Financiële risicofactoren Door de aard van de activiteiten heeft Schiphol Group te maken met een verscheidenheid aan risico’s waaronder marktrisico, tegenpartijrisico en liquiditeitsrisico. In het beheersprogramma voor financiële risico’s (dat deel uitmaakt van het totale risicobeheersingsprogramma van Schiphol Group) ligt de nadruk op de onvoorspelbaarheid van de financiële markten en op het minimaliseren van de eventuele nadelige effecten daarvan op de financiële resultaten van Schiphol Group. Schiphol Group maakt gebruik van derivaten voor de afdekking van bepaalde risico’s. Het financiële risicobeheer wordt verzorgd door de centrale treasury-afdeling (Corporate Treasury) en valt onder beleid dat de directie heeft goedgekeurd. De directie stelt schriftelijke richtlijnen op voor het financiële risicobeheer, en stelt daarnaast ook het beleid vast voor specifieke aandachtsgebieden als valutarisico, renterisico, kredietrisico, gebruik van afgeleide (derivaten) en niet-afgeleide financiële instrumenten en het uitzetten van een tijdelijk surplus aan liquiditeiten. De derivaat contracten zijn opgenomen in de tabel op de volgende pagina.


Reële waarde in EUR 1.000 per

Nominaal Type

Wederpartij

Rente

Valuta

(in 1.000)

Looptijd

Valuta-renteswap Renteswap Valuta termijn-transactie Valuta termijn-transactie

JPMorgan RBS RBS JPMorgan

3,16% 4,03% n.v.t. n.v.t.

JPY EUR AUD AUD

20.000.000 200.000 99.200 93.400

2038

Verantwoord in de balans onder: Vaste activa Vlottende activa Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen

Marktrisico Marktrisico omvat drie soorten risico’s: valutarisico, prijsrisico en renterisico.

2014 2015

31 december 31 December 2014 2013

- 14.556 - 3.377

1.668 - 33.429 13.017 -

- 17.933

- 18.744

-14.556 -3.377

1.668 13.017 -33.429

- 17.933

- 18.744

verantwoord in de balans onder de regels geassocieerde deelnemingen en vorderingen op geassocieerde deelnemingen, te maken hebben met een omrekeningsrisico. De valutapositie die samenhangt met de netto-investeringen van de activiteiten buiten de eurozone van Schiphol Group van in totaal 174,5 miljoen euro per 31 december 2014 (173,5 miljoen euro per 31 december 2013) wordt in overeenstemming met het beleid niet afgedekt, met uitzondering van de hierin begrepen Redeemable Preference Shares die Schiphol Group houdt in Brisbane Airport Corporation Holdings Ltd. Het valutarisico op deze vordering inclusief te vorderen dividend, met een boekwaarde per 31 december 2014 van 60,5 miljoen euro (59,5 miljoen euro per 31 december 2013), wordt voor een belangrijk deel afgedekt met valutatermijntransacties. Een wijziging in de koers van de afgedekte vreemde valuta heeft derhalve een gering effect op de resultaten uit hoofde van deze vordering. Omrekeningsverschillen op de niet afgedekte positie in relatie tot de post geassocieerde deelnemingen worden verantwoord in de reserve omrekeningsverschillen en hebben ook geen directe invloed op het resultaat. Het effect op het eigen vermogen in 2014 bedraagt 7,6 miljoen euro en daardoor neemt voornoemde reserve toe van 2,9 miljoen euro per 31 december 2013 naar 10,5 miljoen euro per 31 december 2014.

(a) Valutarisico Valutarisico treedt op als toekomstige zakelijke transacties, in de balans opgenomen activa en verplichtingen en netto-investeringen in activiteiten buiten de eurozone worden uitgedrukt in een valuta die niet de functionele valuta van Schiphol Group is. De functionele valuta van Schiphol Group is de euro. Schiphol Group is internationaal actief en heeft te maken met valutarisico’s via diverse valutaposities, vooral de Japanse yen (leningen), de Amerikaanse dollar (netto-investeringen in activiteiten buiten de eurozone) en de Australische dollar (netto-investeringen in activiteiten buiten de eurozone). Bij de beheersing van het valutarisico met betrekking tot leningen maakt Schiphol Group gebruik van termijnen swapcontracten. Het beleid voor de beheersing van het financiële risico is dat vrijwel 100% van de verwachte kasstromen wordt afgedekt. Per 31 december 2014 was van de groepsfinanciering 7,6% in vreemde valuta opgenomen (één lening met een boekwaarde van 137,2 miljoen euro overeenkomend met Japanse yen 20 miljard nominaal). Een jaar eerder betrof dit 7,6% van de groepsfinanciering (één lening met een boekwaarde van 137,7 miljoen euro overeenkomend met Japanse yen 20 miljard nominaal). Deze positie is in overeenstemming met voornoemd beleid volledig afgedekt met behulp van een valutaswap. Een wijziging in de koers van de betreffende vreemde valuta heeft derhalve geen effect op de resultaten uit hoofde van deze groepsfinanciering. Het effect op het eigen vermogen is tijdelijk (immers slechts voor de duur van de afdekkingstransactie) en bedraagt in 2014 0,3 miljoen euro negatief (na aftrek van latente belastingen).

Het risico dat Schiphol Group loopt op de cross-currency swap wordt gemitigeerd middels een 'cash collateral' overeenkomst met JPMorgan, die voor beide partijen resulteert in een maximale netto positie, die afhankelijk is van de credit rating van beide partijen. Indien de credit rating van beide partijen verlaagd wordt, daalt tevens de maximale netto positie op die partij. Volgens de 'cash collateral' overeenkomst wordt het verschil tussen de marktwaarde van de swap en de van toepassing zijnde maximale netto positie wekelijks per bank betaald. Per 31 december 2014 bedroeg de maximale netto positie van beide partijen 10 miljoen euro (per 31 december 2013 10 miljoen euro) en bedroeg de marktwaarde van de swap circa 14,5 miljoen euro

Schiphol Group heeft een aantal strategische investeringen in activiteiten buiten de eurozone, waarvan de netto-investeringen,


Kasstroom-renterisico Het kasstroom-renterisico betreft het risico dat de toekomstige kasstromen van een financieel instrument zullen schommelen als gevolg van veranderingen in de marktrente. Schiphol Group heeft behalve liquide middelen geen omvangrijke financiële activa die een kasstroom-renterisico lopen. Indien de rente die wordt vergoed op deposito’s gedurende het jaar 2014 gemiddeld 0,5% lager zou zijn geweest (en derhalve 0% zou zijn geweest) was de rentebate uit hoofde van deposito’s 0,5 miljoen euro lager uitgevallen (2013: 1,3 miljoen euro).

negatief (per 31 december 2013 1,67 miljoen euro) in het nadeel van Schiphol Group. Per 31 december 2014 was er 6,5 miljoen euro per bank door Schiphol Group aan JPMorgan betaald. Als de koers van de EUR/JPY met 10% daalt, ontvangen wij 5 miljoen euro van JPMorgan. Als de koers stijgt met 10% moet Schiphol Group 30 miljoen euro bijstorten. De rentepercentages vermeld bij de valutaswaps, renteswaps en de cross-currency swap betreffen de vaste rente die op de betreffende swaps aan de wederpartij dient te worden betaald, tegen ontvangst van de wederpartij van de variabele (of vaste) rente die Schiphol Group op haar beurt dient te betalen op de betreffende leningen.

Daarnaast bestaat bij de groepsfinanciering een kasstroomrenterisico op langlopende leningen tegen een variabele rente. Deze positie wordt beperkt door het beleid van Schiphol Group om, zonodig met gebruikmaking van derivaten, maximaal 50% van de geleende gelden tegen een variabele rente op te nemen (minimaal 50% vaste rente). Per 31 december 2014 bedroeg het percentage leningen met een variabele rente met betrekking tot de groepsfinanciering 4% (per 31 december 2013: 0%).

(b) Prijsrisico Prijsrisico betreft het risico dat de waarde van activa en verplichtingen zal schommelen als gevolg van veranderingen in marktprijzen. Schiphol Group heeft vooral te maken met het prijsrisico van vastgoedbeleggingen die door Schiphol Group tegen reële waarde worden verantwoord. Deze reële waarde wordt beïnvloed door ontwikkelingen in vraag en aanbod en veranderingen in de rentestand en inflatie. Een stijging van het door vastgoedbeleggers geëiste netto aanvangsrendement (NAR) op kantoren en bedrijfsruimten met gemiddeld 10 procent zal leiden tot een daling van de waarde van onze kantoren en bedrijfsruimten van in totaal circa EUR 92 miljoen. Een daling van de NAR van 10% zal leiden tot een stijging van in totaal circa EUR 111 miljoen. Gezien voornoemde grondslag van waardering en resultaatbepaling is onze winstgevendheid voor belasting in die situatie tot eenzelfde bedrag lager.

Het kasstroom-renterisico wordt beheerst door het gebruik van renteswaps, waarmee van een variabele rente kan worden overgestapt op een vaste rente, en eventueel rentecaps waarmee een eventuele stijging van de rente wordt gemaximeerd. Als onderdeel van een renteswap komt Schiphol Group met een tegenpartij overeen om op vooraf vastgestelde momenten een ruil aan te gaan van het verschil tussen een vast contracttarief en een variabele rente. Dit verschil wordt berekend op basis van de overeengekomen onderliggende hoofdsom. Indien de variabele rente gedurende het jaar 2014 gemiddeld 1% hoger zou hebben gelegen, zou dit geen effect hebben gehad op de rentelast uit hoofde van leningen voor de groepsfinanciering (geen effect in 2013).

Schiphol Group koopt elektriciteit en gas in en sluit daartoe voor wat betreft het eigen gebruik voor Aviation langetermijn contracten af.

Tegenpartijrisico Tegenpartijrisico betreft het risico dat de ene partij bij een financieel instrument haar verplichting niet zal nakomen, waardoor de andere partij een financieel verlies krijgt te verwerken. Tegenpartijen van Schiphol Group bij derivaten- en liquiditeitentransacties zijn beperkt tot financiële instellingen met een hoge kredietwaardigheid (minimaal een S&P credit rating in de A- categorie) waarbij de netto positie per tegenpartij niet groter mag zijn dan 150,0 miljoen euro. De netto positie per 31 december 2014 was maximaal 115 miljoen euro (per 31 december 2013: maximaal 175,5 miljoen euro).

(c) Renterisico Het renterisico is onderverdeeld in een reële waarde-renterisico en een kasstroom-renterisico. Reële waarde-renterisico Het reële waarde-renterisico betreft het risico dat de waarde van een financieel instrument zal schommelen als gevolg van schommelingen in de marktrente. Schiphol Group heeft geen omvangrijke financiële activa die reële waarde-renterisico lopen. Schiphol Group heeft via leningen tegen een vaste rente te maken met het reële waarde-renterisico. Als de marktrente met gemiddelde 0,5% daalt heeft dit tot gevolg dat de reële waarde van de leningen met 66,4 miljoen euro (3,1%) stijgt. Een stijging van de gemiddelde marktrente met 0,5% leidt tot een daling van de reële waarde van de leningen met 62,8 miljoen euro (3%). Het beleid van Schiphol Group is om ten minste 50% van de geleende gelden op te nemen met een vaste rente, zonodig met gebruikmaking van derivaten. Per 31 december 2014 bedroeg het percentage leningen met een vaste rente 96%, exclusief dochters en geassocieerde deelnemingen (per 31 december 2013: 100%).

Per 31 december 2014 bedraagt de post debiteuren 98,8 miljoen euro (per 31 december 2013: 100 miljoen euro). Dit bedrag is inclusief een voorziening voor oninbaarheid van 3,3 miljoen euro (per 31 december 2013: 4,1 miljoen euro ) en ontvangen waarborgsommen van 2,7 miljoen euro (per 31 december 2013: 2,1 miljoen euro). Vorderingen op debiteuren die failliet zijn of surséance van betaling hebben aangevraagd worden voor 100% voorzien. Dit geldt eveneens voor vorderingen ouder dan 1 jaar en grotere vorderingen jonger dan 1 jaar waarvan wordt verwacht dat deze oninbaar zijn.


verwezen naar paragraaf 23. Leningen waarin vorenstaande ruimte en faciliteiten nader worden toegelicht. In het kader van het liquiditeitsrisico beheert Corporate Treasury de cashpool waarbij verschillende banksaldi beheerd en gesaldeerd worden van de dochters teneinde een optimaal saldobeheer te creëren.

Van de post debiteuren van 105 miljoen euro (vóór aftrek van voorziening oninbaarheid van 3,3 miljoen euro en ontvangen waarborgsommen van 2,7 miljoen euro) is een bedrag van 3,2 miljoen euro vervallen, maar niet voorzien. Deze debiteuren hebben geen historie van wanbetaling; de verwachting is dat zij zullen betalen.

Alle posten in onderstaande overzichten zijn opgenomen tegen de bedragen waartegen zij ook in de balans worden verantwoord en met een resterende looptijd gebaseerd op het jaartal van aflossing of afwikkeling zoals per post is overeengekomen met de wederpartij. Het beleid van Schiphol Group stelt dat maximaal 25% van de leningen een looptijd korter dan één jaar mag hebben. Per 31 december 2014 bedroeg dit percentage 0,3% (per 31 december 2013: 20,7%).

Partijen die diensten afnemen van Schiphol Group worden vooraf beoordeeld op kredietwaardigheid. Afhankelijk van de uitkomsten daarvan kunnen van de afnemer bepaalde zekerheden worden verlangd (in de vorm van bankgarantie of waarborgsom) ter beperking van het risico van oninbaarheid. Schiphol Group beschikt per 31 december 2014 over een bedrag van 44,7 miljoen euro aan bankgaranties en waarborgsommen (per 31 december 2013: 45,3 miljoen euro). Eén onderneming, Koninklijke Luchtvaartmaatschappij N.V. (KLM) heeft een individueel debiteurensaldo groter dan 10 miljoen euro. Het verloop van de voorziening voor oninbaarheid en ouderdomsanalyse is als volgt: 2014

2013

4,1

3,3

0,0 - 0,7 - 0,1

0,2 - 0,1 0,7

3,3

4,1

99,6 3,1 1,1 1,0

84,6 19,9 0,6 1,1

104,8

106,2

Voorziening oninbaarheid Ontvangen waarborgsommen

- 3,3 - 2,7

- 4,1 - 2,1

Totaal debiteuren

98,8

100,0

(in EUR 1 mln)

Boekwaarde 1 januari Acquisitie Vrijval Onttrekking in het jaar Boekwaarde 31 december Ouderdomsanalyse Jonger dan 60 dagen Ouder dan 60 dagen Ouder dan 360 dagen Faillisementen

Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico betreft het risico dat Schiphol Group problemen zal hebben om de financiële middelen bijeen te brengen die nodig zijn om te voldoen aan haar kortetermijn verplichtingen. Zorgvuldig beheer van het liquiditeitsrisico brengt met zich mee dat Schiphol Group voldoende liquide middelen aanhoudt en dat voldoende financieringsruimte voorhanden is, in de vorm van toegezegde (bij voorkeur gecommitteerde) kredietfaciliteiten en het EMTN programma. In ons financieringsbeleid streven wij voorts naar het reduceren van het herfinancieringsrisico. Kortheidshalve wordt


De resterende looptijd van de verplichtingen uit hoofde van financiële instrumenten en de samenstelling van de verwachte kasstromen is als volgt: Totaal 2014

Contractuele kasstromen

<= 1 jaar

> 1 jaar

> 1 jaar en <= 5 jaar

> 5 jaar

Leningen Financiële leaseverplichtingen Derivaten verplichtingen Schulden aan leveranciers Te betalen interest

1.805.317 55.411 17.933 110.495 36.919

1.813.163 55.411 17.933 110.495 36.919

4.957 2.768 3.377 110.495 36.919

1.800.360 52.643 14.556 -

532.717 11.118 -

1.267.643 41.525 14.556 -

Totaal

2.026.075

2.033.921

158.516

1.867.559

543.835

1.323.724

Totaal 2013

Contractuele kasstromen

<= 1 jaar

> 1 jaar

> 1 jaar en <= 5 jaar

> 5 jaar


1.821.352 57.145 33.429 102.676 58.281

2.022.571 57.145 33.429 102.676 58.281

420.146 3.182 33.429 102.676 58.281

1.401.206 53.963 -

262.527 10.702 -

1.138.679 43.261 -

Totaal

2.072.883

2.274.102

617.714

1.455.169

273.229

1.181.940

(in EUR 1.000)

(in EUR 1.000)

De financiële instrumenten zijn op basis van hun grondslagen van waardering en resultaatbepaling als volgt ingedeeld: Level1

Totaal 2014

Geamortiseerde kostprijs

Reële waarde, waardemutaties in het totaalresultaat

Reële waarde, waardemutaties in de winsten verliesrekening

Reële waarde toelichting

2

1.776.781 28.536 55.411 17.933 110.495 36.919

1.776.781 55.411 -

17.933 -

28.536 110.495 36.919

2.080.326 55.411 110.495 36.919

2.026.075

1.832.192

17.933

175.950

2.283.151

- 60.511 - 1.018 - 9.491 - 98.843 - 177.663

- 60.511 - 1.018 - 9.491 -

-

- 98.843 - 177.663

-63.600 -1.018 -9.491 -98.843 -177.663

Activa

- 347.526

- 71.020

-

- 276.506

- 350.615

Totaal

1.678.549

1.761.172

17.933

- 100.556

1.932.536

(in EUR 1.000)

Leningen Leningen Financiële leaseverplichtingen Derivaten verplichtingen Schulden aan leveranciers Te betalen interest

3 2 2

nvt nvt

Passiva Vorderingen op deelnemingen Leningen Leningen deelnemingen Debiteuren Liquide middelen

1

2 2 2

nvt nvt

Indien een instrument niet is gewaardeerd tegen rëele waarde is de waarderingsmethode opgenomen die is gehanteerd voor de rëele waarde toelichting .


Level1

Totaal 2013

Geamortiseerde kostprijs

Reële waarde, waardemutaties in het totaalresultaat

Reële waarde, waardemutaties in de winsten verliesrekening

Reële waarde toelichting

2

1.821.352 57.145 33.429 102.676 58.281

1.821.352 57.145 -

33.429 -

102.676 58.281

1.996.445 57.145 102.676 58.281

2.072.883

1.878.497

33.429

160.957

2.214.547

- 59.543 - 1.184 - 10.128 - 14.685 - 99.987 - 482.182

- 59.543 - 1.184 - 10.128 -

- 14.685 -

- 99.987 - 482.182

-60.100 -1.184 -10.128 -99.987 -482.182

Activa

- 667.709

- 70.855

- 14.685

- 582.169

- 653.581

Totaal

1.405.174

1.807.642

18.744

- 421.212

1.560.966

(in EUR 1.000)


2 2

nvt nvt

Passiva Vorderingen op deelnemingen Leningen Leningen deelnemingen Derivaten vorderingen Debiteuren Liquide middelen

1

2 2 2 2

nvt nvt

Indien een instrument niet is gewaardeerd tegen rëele waarde is de waarderingsmethode opgenomen die is gehanteerd voor de rëele waarde toelichting .

In bovenstaande overzichten zijn de financiële instrumenten opgenomen die tegen reële waarde gewaardeerd worden onderverdeeld naar waarderingsmethode (level) en grondslag. Hierbij is er sprake van waarderingen die iedere rapporteringsperiode plaatsvinden. • •

•

contractuele kasstromen te disconteren tegen de op dat moment gangbare marktrente die voor Schiphol Group voor vergelijkbare financiële instrumenten geldt. Kapitaalbeheer De kapitaalstrategie en het dividendbeleid van Schiphol Group voor de lange termijn zijn gericht op verbetering van de aandeelhouderswaarde, bevordering van duurzame groei en behoud van een passende financiële structuur en gedegen kredietwaardigheid. Met de huidige aandeelhouders (met name publieke aandeelhouders) heeft Schiphol Group in de kapitaalmarkt uitsluitend toegang tot schuldpapier.

Level 1: Onaangepaste genoteerde prijzen in actieve markten voor identieke activa en verplichtingen; Level 2: Genoteerde prijzen voor soortgelijke activa en verplichtingen in actieve markten of gegevens die gebaseerd zijn op of ondersteund worden door waarneembare marktgegevens; Level 3: Niet waarneembare gegevens voor het bepalen van de reële waarde van een actief of verplichting.

Schiphol Group hanteert enkele financieringsratio’s, waaronder kasstroomcijfers, om inzicht te houden in de dynamiek van kapitaalstructuur, dividendbeleid en kasstroomgeneratie en om in het toezicht op de kapitaalstructuur aan te sluiten bij ratinginstituten en vergelijkbare best practices. De belangrijke financieringsratio’s zijn in dit verband onder meer:

Er hebben zich geen verschuivingen voorgedaan tussen Level 1 en Level 2 waarderingen. Level 2 waarderingen worden bepaald door verschillende methodes en veronderstellingen gebaseerd op de marktomstandigheden per balansdatum. De reële waarde van deze financiële instrumenten wordt bepaald op basis van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen omgerekend naar euro, op basis van de relevante koersen en de op dat moment door Schiphol Group gehanteerde marktrente per balansdatum. Met betrekking tot de vordering op deelnemingen, debiteuren, liquide middelen en schulden aan leveranciers wordt verondersteld dat de nominale waarde de reële waarde benadert.

• •

•

Voor de informatieverschaffing wordt de reële waarde van de financiële activa en passiva geschat door de toekomstige


Funds From Operations (FFO)/totale schuld, dit betreft FFO gedeeld door de totale schuld. Leverage, dit betreft rentedragend vreemd vermogen gedeeld door het eigen vermogen plus het rentedragend vreemd vermogen. Funds From Operations (FFO) interest dekkingsratio, dit betreft de FFO plus rentelasten gedeeld door de rentelasten.

Funds From Operations (in EUR 1.000)

Exploitatieresultaat Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen Resultaat uit verkoop materiële vaste activa Resultaat uit verkoop Joint Ventures Overige resultaten uit vastgoed Overige mutaties overige vorderingen en verplichtingen Mutatie overige voorzieningen en personeelsbeloningen Betaalde winstbelasting Betaalde interest Ontvangen interest Ontvangen dividend Funds From Operations

2014

2013

403.096 228.121 4.202

305.193 248.304 17.410

-105 -5.395 1.199

-280 -3.209

-916

6.536

6.095 -57.827 -116.552 3.718 26.889

-1.543 -31.272 -98.111 4.133 41.049

492.525

488.210

De FFO/totale schuld en leverage ratio's bedroegen per 31 december: 2014

2013

FFO/totale schuld

26,5%

26,0%

Leverage

35,0%

36,2%

De FFO interest dekkingsratio wordt berekend door de FFO vermeerderd met de rentelasten uit hoofde van leningen en leaseverplichtingen van 91,3 miljoen euro in 2014 (99,4 miljoen euro in 2013) te delen door die rentelasten. Zodoende bedroeg de FFO interest dekkingsratio over 2014 6,4x (over 2013 5,8x). De ratio’s per 31 december 2014 passen in het beleid van Schiphol Group om minimaal een single A- credit rating (S&P’s) te handhaven.

Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht 30. Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Bovenstaande Funds From Operations wordt berekend specifiek ten behoeve van de financieringsratio’s en wijkt af van de kasstroom uit operationele activiteiten zoals berekend, in overeenstemming met onze grondslagen voor verslaggeving, in het Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014. Funds From Operations (FFO) is de operationele kasstroom gecorrigeerd voor het werkkapitaal. De FFO is in 2014 gestegen van 488 miljoen euro naar 493 miljoen euro. De stijging van de FFO hield vooral verband met een stijging in het exploitatieresultaat gecorrigeerd voor onder meer afschrijvingen, bijzondere waardeverandering, overige resultaten uit vastgoed en mutaties in de voorzieningen. (in EUR 1.000)

Langlopende verplichtingen Leningen Leaseverplichtingen Kortlopende verplichtingen Leningen Leaseverplichtingen Totale schuld

2014

2013

1.800.360 52.643

1.401.206 53.963

4.957 2.768

(in EUR 1.000)

2014

2013

Resultaat

273.584

230.784

71.281

45.354

-27.360 85.591 129.512

-60.892 89.947 74.409

403.096

305.193

228.121 4.202 -1.183 -5.395

248.304 17.410 -180 -

2.382

-3.029

-916

6.536

-105

-280

6.095 233.201

-1.543 267.218

Exploitatieresultaat na aanpassingen

636.297

572.411

Veranderingen in werkkapitaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties

15.739 652.036

-25.953 546.458

Winstbelasting Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures Financiële baten en -lasten

Exploitatieresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Bijzondere waardeveranderingen Resultaat uit verkoop vastgoed Resultaat uit verkoop Joint Ventures Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Overige mutaties overige vorderingen en verplichtingen Resultaat uit verkoop materiële vaste activa Mutatie overige voorzieningen en personeelsbeloningen

420.146 3.182

1.860.728 1.878.497

Vreemd vermogen bestaat, in het kader van kapitaalbeheer, uit de langlopende en kortlopende verplichtingen zoals opgenomen in de totale schuld. Eigen vermogen is, in het kader van kapitaalbeheer, gelijk aan het eigen vermogen in de geconsolideerde balans. Per 31 december 2014 bedroeg het eigen vermogen 3.452 miljoen euro (3.309 miljoen euro per 31 december 2013).


Gebeurtenissen na balansdatum

Schiphol aangegeven indicatoren. Het toezicht door de ACM vindt plaats op grond van klachten van gebruikers over de vraag of de tarieven in overeenstemming met de wettelijke eisen tot stand zijn gekomen. Op grond van de wet dienen de tarieven voor het geheel van de luchtvaartactiviteiten transparant te zijn. Dit geldt ook voor de opbrengsten uit activiteiten die rechtstreeks verband houden met de luchtvaartactiviteiten op de luchthaven die worden disconteerd in deze tarieven. Daartoe wordt door de exploitant een gescheiden administratie binnen de boekhouding voor de luchthavenactiviteiten bijgehouden, met daarbinnen een afzonderlijke administratie van de kosten en opbrengsten van beveiliging van passagiers en hun bagage. Voor de kosten en opbrengsten van deze activiteiten heeft de exploitant een toerekeningssysteem vastgesteld dat voldoet aan de eisen van marktconformiteit, proportionaliteit en integraliteit.

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.

Gerelateerde partijen Gerelateerde verbonden partijen Schiphol Group heeft belangen in diverse deelnemingen en joint ventures, waarin ze ofwel invloed van betekenis heeft, maar geen beslissende zeggenschap, ofwel gezamenlijke zeggenschap uitoefent in bedrijfsvoering en financieel beleid. Transacties met deze partijen, waarvan sommige significant zijn, worden uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet gunstiger zijn dan die welke bedongen zouden zijn met derde, onafhankelijke partijen. Op grond hiervan worden deze deelnemingen en joint ventures aangemerkt als verbonden partijen. Daarnaast heeft Schiphol Group een belangrijke bancaire relatie met ABN AMRO N.V., een relatie met joint ventures, geassocieerde deelnemingen en de bij de pensioenregeling betrokken partijen. Hierbij is geen enkele sprake van zeggenschap. Leidinggevende functionarissen die sleutelposities bekleden in de zin van verbonden partijen zijn alleen de leden van de Directie en de Raad van Commissarissen.

Het toezicht langs de andere lijn vindt plaats door de minister van Infrastructuur en Milieu en heeft betrekking op de exploitatie van de luchthaven Schiphol waarvoor op grond van artikel 8.25 van de Wet luchtvaart een vergunning is verleend. De exploitant brengt ten minste eens per drie jaar verslag uit aan de minister over de exploitatie van de luchthaven, in het bijzonder met betrekking tot investeringen die van belang zijn voor de ontwikkeling van de luchthaven. De behartiging van het mainportbelang, voor zover de exploitant daarop invloed heeft, is met name afhankelijk van de ontwikkeling van de infrastructuur op de luchthaven op de middellange en lange termijn.

Exploitatie van de luchthaven De overheid (Staat der Nederlanden) is als wetgever verantwoordelijk voor de wetgeving met betrekking tot de exploitatie van de luchthaven Schiphol. Deze exploitatie is voor onbepaalde tijd geregeld bij wet in onder meer Hoofdstuk 8 titel 4 van de Wet luchtvaart. De Wet luchtvaart beschrijft in de artikelen 8.7 en 8.17 de randvoorwaarden voor de inrichting en het gebruik van de luchthaven Schiphol. In het Luchthavenverkeerbesluit (LVB) zijn regels voor het gebruik en grenswaarden voor de geluidsbelasting, de luchtverontreiniging en de externe risico’s vastgelegd. Het Luchthavenindelingbesluit (LIB) beschrijft het luchthavengebied en beperkingen voor het gebruik van de omgeving van de luchthaven.De Regeling Toezicht Luchtvaart beschrijft de regels met betrekking tot de veiligheid van het luchtvaartterrein. Op de exploitatie van de luchthaven Schiphol wordt langs twee lijnen toezicht gehouden; Het toezicht langs de ene lijn houdt verband met het voorkomen van misbruik van economische machtspositie door de exploitant. Met dit toezicht is de ACM belast. Het toezicht langs deze lijn heeft betrekking op de tarieven en voorwaarden die de exploitant op grond van artikel 8.25d van de Wet luchtvaart vaststelt voor het eerst komende boekjaar en in rekening brengt aan de gebruikers. Het toezicht op deze tarieven vindt plaats aan de hand van de jaarlijks verplichte consultatie van gebruikers door de exploitant over zijn voorstel voor tarieven en voorwaarden voor het eerstvolgende tariefjaar. Bij dit voorstel verstrekt de exploitant aan de gebruikers een omschrijving van het kwaliteitsniveau van de aangeboden diensten aan de hand van de in het besluit exploitatie luchthaven


Bezoldiging Raad van Commissarissen (x EUR 1)

Remuneratie

Commissies Audit Remuneratie

Totaal 2014

Selectie en Public benoeming Affairs en CR

36.500 24.000 24.000 24.000 18.000 24.000 24.000

6.000 6.000 6.000 -

5.000 3.750 5.000 -

5.000 5.000 3.750 5.000

1.250 3.750 5.000 5.000

41.500 35.000 35.000 35.000 25.500 34.000 34.000

Totaal

174.500

18.000

13.750

18.750

15.000

240.000

(x EUR 1)

Remuneratie

mr. A.Ruys H.J. Hazewinkel RA drs. J.G.B. Brouwer dr. F.J.G.M. Cremers L. Galzy dr. L.J. Gunning-Schepers drs. M.A. Scheltema mr. drs. J.G. Wijn

Commissies Audit Remuneratie

mr. A.Ruys drs. T.A. Maas- de Brouwer drs. J.G.B. Brouwer dr. F.J.G.M. Cremers H.J. Hazewinkel RA A. de Romanet de Beaune drs. M.A. Scheltema mr. drs. J.G. Wijn Totaal

Totaal 2013

Selectie en Public benoeming Affairs en CR

36.500 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000

6.000 6.000 6.000 -

5.000 5.000 5.000 -

5.000 5.000 5.000 3.750

5.000 5.000 5.000 5.000

41.500 39.000 35.000 35.000 35.000 34.000 32.750

180.500

18.000

15.000

18.750

20.000

252.250

Alle leden van de Raad van Commissarissen ontvangen tevens een onkostenvergoeding van 1.600 euro per jaar, die niet is begrepen in bovenstaande bezoldiging van commissarissen. De heren Galzy en De Romanet de Beaune hebben aangegeven geen beloning en onkostenvergoeding te willen ontvangen terzake van het lidmaatschap van de Raad van Commissarissen en haar commissies. In 2014 zijn de obligaties in Schiphol Group die de heer Hazewinkel hield afgelost. Deze obligaties zijn aangehouden tot het einde van hun looptijd en hierin is tussentijds niet gehandeld. Er zijn en worden geen aandelen, opties, leningen, voorschotten of garanties verstrekt aan leden van de Raad van Commissarissen.


Bezoldiging bestuurders (x EUR 1)

J.A. Nijhuis RA drs. M.M. de Groof drs. E.A. de Groot drs. B.I. Otto1 mr. A.P.J.M. Rutten 2 Totaal

1 2

Variabele beloning (korte termijn)

Variabele beloning (lange termijn)

Pensioenkosten (reguliere premies)

Pensioenkosten (aanvullende stortingen)

Overige vergoedingen

Totaal 2014

389.039 303.893 343.825 115.033 202.220

165.342 121.557 68.765 23.007 80.888

204.404 159.666 159.665

98.634 76.448 59.061 20.624 50.965

33.068 36.467 -

12.979 12.979 12.979 4.276 8.703

903.466 711.010 484.630 162.940 502.441

1.354.010

459.559

523.735

305.732

69.535

51.916

2.764.487

Periodiek betaalde beloningen

Variabele beloning (korte termijn)

Pensioenkosten

Pensioenkosten (aanvullende stortingen)

Overige vergoedingen

Totaal 2013

384.711 300.512 325.000 300.512

153.884 116.448 67.773 116.448

114.317 88.591 94.943 88.591

32.700 36.061 97.267

10.691 10.691 10.691 10.691

895.280 707.832 514.490 769.038

1.310.735

454.553

386.442

166.028

42.764

2.886.640

vanaf 1 september 2014 tot 1 september 2014

(x EUR 1)

J.A. Nijhuis RA drs. M.M. de Groof drs. E.A. de Groot mr. A.P.J.M. Rutten Totaal

1

Periodiek betaalde beloningen

Variabele beloning (lange termijn)

198.977 155.529 16.0831 155.529 526.118

Conform afspraak is het in 2014 vastgestelde beloningsbeleid voor mvr. de Groot ingegaan. Onder het nieuwe beleid heeft zij geen recht op een lange termijn variabele beloning. In 2014 is het in 2013 opgebouwde recht verrekend en derhalve in deze jaarrekening gecorrigeerd in de vergelijkende cijfers.

Wat betreft de LTI geeft de beoordeling door de Raad van Commissarissen van de ontwikkeling in de Economic Profit aanleiding tot verantwoording van een voorziening voor personeelsbeloningen per 31 december 2014 van de volledige LTI 2012 (referentieperiode 2012-2014) met een swing factor van 1,5, twee derde deel van de LTI 2013 (referentieperiode 2013-2015) met een swing factor van 1 en één derde deel van de LTI 2014 (referentieperiode 2014-2016) met een swing factor van 1. Vanwege zijn pensionering is de eindafrekening van de LTI 2013 voor de heer Rutten opgesteld op basis van factor 1,5.

De bezoldigingen van bestuurders wordt conform art 2:383c BW toegelicht. De periodiek betaalde beloningen betreft het totaal van het bruto salaris en vakantiegeld. Op basis van de uitkomsten van de beoordeling door de Raad van Commissarissen van de mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd is wat betreft de variabele beloning (korte termijn) over 2014, de bovenstaande beloning ten laste van het resultaat over 2014 gebracht. De variabele beloning (korte termijn) voor de heer Nijhuis is vastgesteld op 42,50% van het vaste inkomen en voor de heer De Groof en de heer Rutten op 40% van het vaste inkomen. Mevrouw de Groot en mevrouw Otto vallen onder het nieuwe beloningsbeleid waarbij de variabele beloning is vastgesteld op 20% van het vaste inkomen.

De overige vergoedingen betreffen representatiekosten, het werkgeversdeel van de sociale lasten en enkele eenmalige uitkeringen. De afdracht in 2014 inzake crisisheffing bedraagt 244.000 euro voor de directieleden (2013: 227.000 euro). Dit betreft een vergoeding die niet aan de directieleden is uitgekeerd, maar door Schiphol Group afgedragen is. Dit bedrag is niet opgenomen in de totale bezoldiging van de bestuurders.

Voor de directieleden Nijhuis, de Groof en Rutten geldt ook een variabele beloningsregeling die ziet op de bedrijfsresultaten gemeten over een langere termijn (long Term Incentive, hierna: “LTI”). De LTI wordt gemeten over een referentieperiode van drie jaar en kent een ‘on target’ uitkeringsniveau van 35% van het vaste inkomen.

Voor meer informatie wordt verwezen naar de paragraaf Remuneratie van de directie over 2014 in het jaarverslag.


Dochterondernemingen

Verkorte winst-en-verliesrekening voor deze vennootschappen: Plaats van vestiging

Direct / indirect belang in %

Schiphol Nederland B.V.1 Schiphol Australia Pty Ltd Schiphol North America Holding Inc. Eindhoven Airport N.V. N.V. Luchthaven Lelystad1 Luchthaven Lelystad Vastgoed B.V.1 Schiphol USA Inc. Rotterdam Airport B.V.1 Rotterdam Airport Supplies Services B.V.

Schiphol Schiphol Delaware Eindhoven Lelystad Lelystad New York Rotterdam

100,00 100,00 100,00 51,00 100,00 100,00 100,00 100,00

1

Rotterdam Rotterdam Rotterdam Schiphol Schiphol Schiphol Schiphol Lonate Pozzolo Schiphol

100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

Schiphol Schiphol

100,00 100,00

Rotterdam Airport Holding B.V.1 Rotterdam Airport Vastgoed B.V.1 Schiphol International B.V. Schiphol Real Estate B.V.1 Airport Real Estate Management B.V.1 Airport Property Management B.V.1 Avioport SpA Schiphol Telematics B.V.1 Schiphol Consumer Services Holding B.V. 1

Schiphol Airport Retail B.V.1

1

Onderstaand is een verkorte balans en winsten verliesrekening weergegeven voor het minderheidsbelang in Eindhoven Airport N.V., voor zover het niet het belang van Schiphol Group betreft. In 2013 was hier tevens het belang in Avioport SpA opgenomen:



2013

36.368 5.372

50.261 5.667

41.740

55.928

27.631 10.770 3.339

25.221 27.050 3.657

41.740

55.928

21.694

19.605

- 2.942

- 1.505

18.752

18.100

Totaal bedrijfslasten

16.152

14.208


2.600

3.892

- 20

246


2.580 891

4.138 846

Resultaat

1.689

3.292

Financiële baten en -lasten

De hiervoor vermelde belangrijkste dochterondernemingen worden integraal geconsolideerd. De volledige lijst is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

2014

2013

Netto-omzet Overige resultaten uit hoofde van vastgoed

Toegepast is artikel 2:403 BW

(in EUR 1.000)

2014

(in EUR 1.000)


Enkelvoudige winsten verliesrekening over 2014 2014

2013

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Resultaat dochterondernemingen

24.122 247.773

19.037 208.455

Resultaat toekomend aan aandeelhouders (Nettoresultaat)

271.895

227.492

(in EUR 1.000)


Enkelvoudige balans per 31 december 2014 Activa

Toelichting

31 december 2014

31 december 2013

2.807.211 617.500

2.669.507 611.381

31

3.424.711

3.280.888

32

833 874

2.435 2.644

3.426.418

3.285.967

31 december 2014

31 december 2013

84.511 362.811 2.379.826 - 106.401 417.483 14.907 271.895

84.511 362.811 2.288.101 - 111.774 412.941 19.963 227.492

(in EUR 1.000) Vaste activa Dochterondernemingen Geassocieerde deelnemingen

Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen

Passiva

Toelichting

(in EUR 1.000)

Geplaatst kapitaal Agio reserve Ingehouden winst Overige reserves Herwaarderingsreserve Overige wettelijke reserves Nettoresultaat boekjaar Eigen vermogen

33

3.425.032

3.284.045

Personeelsbeloningen

34

646

954

Kortlopende verplichtingen

35

740

968

3.426.418

3.285.967


Toelichtingen bij de enkelvoudige jaarrekening Algemeen

De herwaarderingsreserve (artikel 2:390 lid 1 BW) wordt aangehouden voor positieve ongerealiseerde veranderingen in de reële waarde van individuele vastgoedbeleggingen (onroerend goed en terreinen) gehouden door vennootschappen die onderdeel uitmaken van Schiphol Group. Dotaties aan deze reserve geschieden uit de winstbestemming, rekening houdend met vennootschapsbelasting. Bij verkoop van vastgoedbeleggingen vallen de in de herwaarderingsreserve besloten herwaarderingen van de betreffende objecten vrij ten gunste van de overige reserves.

Algemeen De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Hierbij is gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 BW geboden mogelijkheid om in de enkelvoudige jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaatbepaling toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd.

De reserve immateriële activa (artikel 2:365 lid 2 BW) wordt aangehouden in verband met de activering van kosten van onderzoek en ontwikkeling software door vennootschappen die onderdeel uitmaken van Schiphol Group. In de reserve deelnemingen (artikel 2:389 lid 6 BW) wordt het aandeel in het positieve resultaat uit deelnemingen en in rechtstreekse vermogensvermeerderingen verantwoord. Deelnemingen waarvan het cumulatief resultaat niet positief is, worden daarbij niet in aanmerking genomen. De reserve wordt verminderd met de uitkeringen van dividend, rechtstreekse vermogensverminderingen en uitkeringen die Schiphol Group zonder beperkingen kan bewerkstelligen.

Er is gebruik gemaakt van de in artikel 2:402 BW geboden mogelijkheid tot opstelling van een verkorte enkelvoudige winsten verliesrekening. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Indien geen nadere grondslagen zijn vermeld wordt verwezen naar de grondslagen zoals toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening. Dochterondernemingen Dochterondernemingen waarin overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover het de centrale leiding heeft worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde. De nettovermogenswaarde wordt bepaald door de activa, voorzieningen en schulden te waarderen en het resultaat te berekenen volgens de grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. Indien het aandeel van verliezen de boekwaarde van de dochteronderneming overschrijdt, worden de verdere verliezen niet meer verwerkt tenzij er zekerheden zijn gesteld ten behoeve van de dochteronderneming dan wel verplichtingen zijn aangegaan of betalingen namens de dochteronderneming zijn verricht. In dat geval wordt een voorziening opgenomen voor dergelijke verplichtingen. Resultaten op transacties met dochterondernemingen worden geëlimineerd naar rato van het belang in deze dochterondernemingen voor zover deze resultaten niet door transacties met derden zijn gerealiseerd. Verliezen worden niet geëlimineerd als de transactie met een dochteronderneming aantoont dat sprake is van een bijzondere waardeveranderingen van een actief.

Het eigen vermogen in de geconsolideerde balans omvat daarnaast een reserve omrekeningsverschillen, een reserve overige financiële belangen en een reserve afdekkingstransacties. Deze reserves (in de enkelvoudige jaarrekening gezamenlijk aangeduid als ‘Overige reserves’) worden ook getoond als onderdeel van het enkelvoudige eigen vermogen aangezien zij de uitkeerbaarheid daarvan evenzeer beperken. Toelichtingen bij de enkelvoudige balans en winsten verliesrekening Voor zover posten uit de enkelvoudige balans en enkelvoudige winsten verliesrekening hierna niet nader zijn toegelicht, wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening.

Samenstelling van het eigen vermogen In de enkelvoudige balans worden enkele wettelijke reserves aangehouden, die in de geconsolideerde balans onderdeel uitmaken van de ingehouden winst. Deze reserves beperken de uitkeerbaarheid van het eigen vermogen. Het betreft de herwaarderingsreserve vastgoed, de reserve immateriële activa en de reserve deelnemingen. De twee laatstgenoemde reserves zijn samengevoegd onder de overige wettelijke reserves.


31. Vaste activa Dochterondernemingen

Deelnemingen

Totaal

2.523.169

605.719

3.128.888

208.455 - 50.500 - 18.565 6.388 560

21.657 - 16.388 393

230.112 - 66.888 - 18.565 6.388 953


146.338

5.662

152.000


2.669.507

611.381

3.280.888

Specificatie van mutaties in 2014 Resultaat boekjaar Dividend Omrekeningsverschillen Overige mutaties

247.773 - 120.000 6.786 3.144

26.265 - 14.646 - 5.500

274.039 - 134.646 6.786 - 2.356


137.704

6.119

143.823


2.807.211

617.500

3.424.711

(in EUR 1.000)

Boekwaarde 31 december 2012 Specificatie van mutaties in 2013 Resultaat boekjaar Dividend Omrekeningsverschillen Mutaties reserve afdekkingtransacties Overige mutaties

De dochterondernemingen zijn 100% eigendom van Schiphol Nederland B.V. of Schiphol International B.V. met uitzondering van Eindhoven Airport N.V. Voor Schiphol Nederland B.V. is artikel 2:403 van toepassing. De deelneming betreft het 8% belang van N.V. Luchthaven Schiphol in Aéroports de Paris S.A. 32. Vlottende activa De liquide middelen staan ter vrije beschikking. De vorderingen en liquide middelen worden opgenomen tegen de reële waarde, gewoonlijk de nominale waarde. (in EUR 1.000)

Winstbelasting Overige vorderingen

2014

2013

782 51

2.369 66

833

2.435


33. Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal

Agio reserve

Ingehouden winst

Overige reserves

Herwaarde rings reserve

Overige wettelijke reserves

Nettoresul taat Boekjaar

Totaal

84.511

362.811

2.177.062

- 100.547

418.911

34.682

198.714

3.176.144

Bestemming resultaat voorgaand boekjaar

-

-

111.039

-

- 5.970

- 14.719

- 90.350

-

Uitbetaling van dividend

-

-

-

-

-

-

- 108.364

- 108.364

Omrekeningsverschillen

-

-

-

- 18.565

-

-

-

- 18.565

Waardemutaties hedgetransacties

-

-

-

6.443

-

-

-

6.443

Nettoresultaat

-

-

-

-

-

-

227.492

227.492

Totaalresultaat geassocieerde deelnemingen

-

-

-

1.375

-

-

-

1.375

Aanpassing pensioenen

-

-

-

- 480

-

-

-

- 480


-

-

111.039

- 11.227

- 5.970

- 14.719

28.778

107.901

84.511

362.811

2.288.101

- 111.774

412.941

19.963

227.492

3.284.045

Bestemming resultaat voorgaand boekjaar

-

-

92.657

-

4.542

- 5.056

- 92.143

-

Uitbetaling van dividend

-

-

-

-

-

-

- 135.349

- 135.349

Transactie met minderheidsaandeelhouders

-

-

- 932

-

-

-

-

- 932

Omrekeningsverschillen

-

-

-

7.723

-

-

-

7.723

Waardemutaties hedgetransacties

-

-

-

17.310

-

-

-

17.310

Nettoresultaat

-

-

-

-

-

-

271.895

271.895

Totaalresultaat geassocieerde deelnemingen

-

-

-

- 15.990

-

-

-

- 15.990

Actuariële resultaten en herwaarderingen na belastingen

-

-

-

- 3.670

-

-

-

- 3.670


-

-

91.725

5.373

4.542

- 5.056

44.403

140.987

84.511

362.811

2.379.826

- 106.401

417.483

14.907

271.895

3.425.032

(in EUR 1.000)


Specificatie van mutaties in 2013


Specificatie van mutaties in 2014


35. Kortlopende verplichtingen

In de overige wettelijke reserves zijn opgenomen de reserve immateriële activa en de reserve deelnemingen.

(in EUR 1.000)

34. Personeelsbeloningen De verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen hebben betrekking op de directie van N.V. Luchthaven Schiphol en betreffen de netto verplichtingen voor wat betreft de variabele beloning (lange termijn). Zie voor nadere details de paragraaf Bezoldiging bestuurders in de geconsolideerde jaarrekening.

Rekening-courant groepsmaatschappijen Nog te betalen overige kosten Overige verplichtingen

2014

2013

58 633 49

200 711 57

740

968

Zie voor de uitsplitsing van de accountantskosten paragraaf 4.Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten in de geconsolideerde jaarrekening.


Schiphol, 18 februari 2015

Voor de jaarrekening over 2014:

Raad van Commissarissen mr. A. Ruys, Voorzitter

Directie J.A. Nijhuis RA President-directeur & Chief Executive Officer

H.J. Hazewinkel RA vice-voorzitter drs. M.M. de Groof Chief Commercial Officer

drs. J.G.B. Brouwer dr. F.J.G.M. Cremers

Mevrouw drs. E.A. de Groot Chief Financial Officer

L. Galzy Mevrouw drs. B.I. Otto Chief Operations Officer

Mevrouw dr. L.J. Gunning-Schepers Mevrouw drs. M.A. Scheltema mr. drs. J.G. Wijn


Overige gegevens Voorstel tot winstbestemming 2. Over de bestemming van de aldus gereserveerde bedragen beslist de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op voorstel van de directie en na instemming met dit voorstel door de Raad van Commissarissen.

Artikel 25 van de Statuten van de vennootschap bepaalt inzake de winstbestemming het volgende: 1. Onverminderd het in artikel 2:105 BW bepaalde wordt de winst, ingevolge de door de directie opgemaakte jaarrekening, gereserveerd tenzij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op voorstel van de directie en na instemming met dit voorstel door de Raad van Commissarissen besluit de winst uit te keren. Voorstel tot winstbestemming

(in EUR 1.000) Resultaat toekomend aan aandeelhouders

271.895

Met inachtneming van artikel 25 van de Statuten wordt voorgesteld aan het resultaat de volgende bestemming te geven: Toe te voegen aan de herwaarderingsreserve (waardeveranderingen vastgoed volgens de winsten verliesrekening, gecorrigeerd voor waardeveranderingen onder de kostprijs, na aftrek van vennootschapsbelasting)

-4.542

Toe te voegen aan de overige wettelijke reserves (de som van resultaat geassocieerde deelnemingen verminderd met dividend uitkeringen en investeringen in onderzoek en ontwikkeling verminderd met afschrijvingen)

5.057

Voorstel uit te keren dividend (50% van het Nettoresultaat exclusief waardeveranderingen vastgoed na aftrek van vennootschapsbelasting)

- 138.456

- 137.941 Toe te voegen aan de ingehouden winst

133.954

Gebeurtenissen na balansdatum Voor een toelichting bij de gebeurtenissen na balansdatum wordt verwezen naar de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening op pagina 163.


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van N.V. Luchthaven Schiphol Verklaring over de jaarrekening 2014 Ons oordeel Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 104 tot en met 173 opgenomen jaarrekening 2014 van N.V. Luchthaven Schiphol (hierna ook “Schiphol”) te Schiphol gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. Naar ons oordeel: •

•

geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van N.V. Luchthaven Schiphol op 31 december 2014 en van het resultaat en de kasstromen over 2014, in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-IFRS) en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van N.V. Luchthaven Schiphol op 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit het geconsolideerd overzicht financiële positie per 31 december 2014, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, het mutatieoverzicht van het geconsolideerde eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2014 en de toelichting met een overzicht van de relevante grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2014, de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014 en de toelichting met een overzicht van de relevante grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’. Wij zijn onafhankelijk van N.V. Luchthaven Schiphol zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Materialiteit Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel bepaald op EUR 15 miljoen. De materialiteit is gebaseerd op het resultaat voor belastingen en bedraagt 4,3% hiervan. Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn. Wij zijn overeengekomen dat wij aan de raad van commissarissen alle tijdens onze controle geconstateerde en niet gecorrigeerde afwijkingen boven EUR 0,8 miljoen rapporteren, alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve redenen relevant zijn. Wij hebben geen niet gecorrigeerde afwijkingen gerapporteerd. Reikwijdte van de groepscontrole N.V. Luchthaven Schiphol staat aan het hoofd van een groep die activiteiten verricht in de Business Areas Aviation, Real Estate, Consumer Products & Services en Alliances & Participations. De activiteiten in de eerste drie Business Areas worden hoofdzakelijk uitgevoerd vanaf locatie Amsterdam Airport Schiphol; de activiteiten in Alliances & Participations omvatten onder meer investeringen in drie regionale


luchthavens in Nederland en investeringen en activiteiten in buitenlandse luchthavens. De financiële informatie van deze groep is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van N.V. Luchthaven Schiphol. Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was. Het centrale controleteam heeft de controlewerkzaamheden met betrekking tot de op locatie Amsterdam Airport Schiphol gevestigde activiteiten, waaronder Aviation, Real Estate en Consumer Products & Services, zelf uitgevoerd. De controlewerkzaamheden met betrekking tot een aantal buitenlandse activiteiten in de Business Area Alliances & Participations zijn uitgevoerd door lokale accountants. Wij hebben de controle op het belang in en resultaatsbijdragen uit de geassocieerde deelnemingen Aéroports de Paris en luchthaven Brisbane aangestuurd door het versturen van instructies aan en het bezoeken van lokale accountants; de uitkomsten van hun werkzaamheden zijn beoordeeld door een combinatie van dossierreviews en telefonische conferenties. Wij hebben zelf controlewerkzaamheden met betrekking tot de activiteiten op Terminal 4 van JFK IAT uitgevoerd. Tevens hebben wij met het lokale management en met de lokale accountant gesproken. Onze bovenstaande aanpak heeft geresulteerd in een dekking van 98% van de totale netto omzet en 90% van de totale activa. Voor de overige onderdelen van Schiphol hebben wij cijferanalyses uitgevoerd om vast te stellen dat deze onderdelen geen significante risico’s voor de geconsolideerde jaarrekening bevatten. Door bovengenoemde werkzaamheden, gecombineerd met aanvullende werkzaamheden op groepsniveau, hebben wij voldoende en geschikte controle-informatie met betrekking tot de financiële informatie van de groep verkregen om een oordeel te geven over de geconsolideerde jaarrekening. De kernpunten van onze controle In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het meest belangrijk waren tijdens onze controle van de jaarrekening. De kernpunten van onze controle hebben wij aan de raad van commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is besproken. Wij hebben onze controlewerkzaamheden met betrekking tot deze kernpunten bepaald in het kader van de jaarrekeningcontrole als geheel. Onze bevindingen ten aanzien van de individuele kernpunten moeten in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen over deze kernpunten. Investeringen in operationele activa – activeringen en afschrijvingen Risico De posten Activa ten behoeve van operationele activiteiten (activa in gebruik) en Activa in aanbouw ten behoeve van operationele activiteiten bedragen samen 51% van het geconsolideerde balanstotaal. Als onderdeel van het Masterplan investeert Schiphol in operationele capaciteit en voert daartoe grootschalige verbouwingen en vernieuwingen uit. Zoals opgenomen op pagina 135 van de jaarrekening, zijn er in 2014 investeringsuitgaven geactiveerd als onderdeel van de Activa in aanbouw tot een bedrag van circa EUR 377 miljoen. In onze controle is het onderscheid tussen investeringen en operationele kosten van belang. Respons Wij hebben controles uitgevoerd gericht op de opzet, het bestaan en de werking van de interne controles in het inkoop- en investeringsproces. Voor Activa in aanbouw ten behoeve van operationele activiteiten hebben wij de juistheid van nieuwe investeringen en terechte activering daarvan (in plaats van operationele kosten) vastgesteld door middel van steekproeven op de investeringsuitgaven. Wij hebben investeringsuitgaven onder andere getoetst aan geregistreerde goederenontvangsten en ontvangen facturen. Overboekingen van activa in aanbouw naar activa in gebruik hebben wij gecontroleerd, op basis van deelwaarnemingen, aan de hand van onder meer intern goedgekeurde opleverprotocollen. Verder hebben wij de door het management van Schiphol geschatte resterende levensduur van deze activa gecontroleerd, onder meer aan de hand van de aard van de investeringen zoals blijkt uit het opleverprotocol of onderliggende facturen. Ook hebben wij de levensduurinschatting aangesloten met de algemene grondslagen van Schiphol zoals opgenomen op pagina 115 van de jaarrekening. Tot slot hebben wij de herziening van de resterende levensduur van bepaalde activa, zoals toegelicht op pagina 122 van de jaarrekening, gecontroleerd. Hierbij hebben wij vastgesteld dat het effect van deze herziening is toegelicht in de jaarrekening.


Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde, op basis van onder meer externe taxaties Risico De post Vastgoedbeleggingen bedraagt 21% van het geconsolideerde balanstotaal en wordt gewaardeerd tegen reële waarde. Bij de bepaling van reële waarde zijn veronderstellingen en inschattingen noodzakelijk; een zekere mate van subjectiviteit is hieraan inherent. De reële waarde wordt, zoals ook toegelicht op pagina 115 van de jaarrekening, bepaald aan de hand van taxaties van onafhankelijke externe taxateurs. Voor de waardering is een inschatting gemaakt van verwachte toekomstige kasstromen en risico’s. Respons Wij hebben ons verdiept in het proces van totstandkoming van de waarderingen en de daarin opgenomen beheersingsmaatregelen. Daarbij hebben wij ons onder meer gericht op de opdracht die Schiphol heeft verstrekt aan de externe taxateurs, de gehanteerde methoden en definities en de interne analyses van de uitkomsten van taxaties. De door Schiphol aan taxateurs aangeleverde informatie en de definitieve uitkomsten van de waarderingen zijn door ons gecontroleerd. Daarbij hebben wij gebruik gemaakt van onze eigen waarderingsspecialisten, ter toetsing van de gehanteerde modellen en veronderstellingen. Verwerking van de acquisitie van AREB is complex gezien de herwaardering van het bestaande belang en het bestaan van een contractuele relatie tussen Schiphol en AREB Risico Begin 2014 heeft Schiphol de resterende aandelen (38,85%), en daarmee de beleidsbepalende zeggenschap, verkregen in AREB C.V. (“AREB”). Deze transactie is toegelicht op pagina 143-144 van de jaarrekening. Vanuit het perspectief van de jaarrekening is deze transactie complex, onder andere door de herwaardering naar reële waarde van het reeds voorheen door Schiphol gehouden belang in AREB (61,15%) en de boekhoudkundige verwerking van een met AREB bestaand huurcontract tegen voorwaarden die – afgezet tegen de marktomstandigheden in 2014 – niet meer marktconform zijn. Respons Wij hebben aan de hand van contracten vastgesteld dat Schiphol de resterende aandelen, en daarmee de beleidsbepalende zeggenschap, over AREB heeft verkregen, en dat voorheen sprake was van gezamenlijke zeggenschap. Voor de controle van de herwaardering van het reeds gehouden belang in AREB (61,15%) hebben wij aansluiting gezocht met de overeengekomen prijs voor de aankoop van de resterende aandelen. In de grondslagen op pagina 116 van de jaarrekening is toegelicht dat deze acquisitie is verwerkt volgens de overnamemethode. De reële waarde van de activa en passiva van AREB op de overnamedatum hebben wij getoetst door middel van aansluiting met de gecontroleerde jaarrekening van AREB over 2013, waarin de vastgoedbeleggingen binnen AREB al tegen reële waarde waren opgenomen op basis van onderliggende taxatierapporten. Het effect van het niet-marktconforme element van het bestaande huurcontract tussen Schiphol en AREB hebben wij getoetst op basis van een vergelijking tussen de contractuele huur en de huidige markthuur voor vergelijkbare kantoorpanden. Tot slot hebben wij vastgesteld dat het effect van de herwaardering van het bestaande belang en het effect van het niet-marktconforme element van het bestaande huurcontract zijn verwerkt in de geconsolideerde winsten verliesrekening, en dat deze effecten adequaat zijn toegelicht op pagina 143-144 van de jaarrekening. Verantwoordelijkheden van de directie en de raad van commissarissen voor de jaarrekening De directie is verantwoordelijk voor het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met EU-IFRS en met Titel 9 Boek 2 BW en voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is de directie verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet de directie afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsels moet de directie de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de directie het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. De directie moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap.


Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controleinformatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle fouten en fraude ontdekken. Overige aspecten van onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening zijn na te lezen op de website van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants www.nba.nl/standaardteksten-controleverklaring. Verklaring betreffende overige door wet- of regelgeving gestelde vereisten Verklaring betreffende het jaarverslag en de overige gegevens Wij vermelden op basis van de wettelijke verplichtingen onder Titel 9 Boek 2 BW (betreffende onze verantwoordelijkheid om te rapporteren over het jaarverslag en de overige gegevens): • •

dat wij geen tekortkomingen hebben geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de door Titel 9 Boek 2 BW vereiste overige gegevens zijn toegevoegd; dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Benoeming Wij zijn in de Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 10 februari 2014 benoemd als accountant van N.V. Luchthaven Schiphol vanaf de controle van het boekjaar 2014 en zijn sinds die datum tot op heden de externe accountant. Amstelveen, 18 februari 2015

KPMG Accountants N.V.

E. Eeftink RA


Historisch overzicht 2014

2013

1.474 -2 1.472 1 - 837

1.364 3 1.367 - 796

1.353 - 24 1.329 11 - 806

1.278 -1 1.277 1 - 766

635 - 232 403 - 86 - 44 274 2 272

571 - 266 305 - 90 15 230 3 227

534 - 238 296 - 88 - 12 196 -2 198

512 - 208 304 - 91 - 15 198 3 195

Balans Vaste activa Vlottende activa Totaal activa

5.412 418 5.830

4.929 772 5.701

5.108 681 5.789

5.106 681 5.787

Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Totaal passiva

3.453 57 1.987 334 5.830

3.309 46 1.576 770 5.701

3.203 44 1.980 562 5.789

3.175 51 1.980 581 5.787

508

462

399

387

27,3 8,2 8,6 8,4 26,5 6,4 35,0

22,4 7,0 7,8 7,2 26,0 5,8 36,2

21,9 6,2 7,4 7,4 24,5 5,6 37,8

23,8 6,2 7,4 7,5 18,5 4,5 37,9

Gegevens per aandeel Winst per aandeel (gewoon en verwaterd) Operationele cashflow per aandeel Dividend per aandeel

1.461 2.730 744

1.222 2.446 726

1.068 2.143 582

1.045 2.081 524

Personeel Gemiddelde effectieve bezetting op basis van fulltime-equivalenten

2.039

2.058

2.087

2.115

(in EUR 1.000.000, tenzij anders aangegeven)

Winst- en verliesrekening Netto-omzet Waardeveranderingen vastgoed Som der bedrijfsopbrengsten Resultaat uit verkoop vastgoed Som der bedrijfslasten exclusief afschrijvingen en bijzondere waardeveranderingen EBITDA Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeveranderingen Exploitatieresultaat Financiële baten en -lasten Belastingen, aandeel in het resultaat van deelnemingen en aandeel derden Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Minderheidsaandeelhouders Resultaat toekomend aan aandeelhouders (Nettoresultaat)

Operationele cashflow2 Ratio’s Exploitatieresultaat als % van de netto-omzet Rendement gemiddeld eigen vermogen in % (ROE) Return on Net Assets in %3 Return on Average Capital Employed in %4 FFO / totale schuld in %5 FFO interest dekkingsratio6 Leverage7


20121

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

1.180 22 1.202 - 719

1.154 - 40 1.114 - 731

1.154 19 1.173 3 - 709

1.146 111 1.257 3 -666

1.037 29 1.066 10 - 598

948 13 961 10 - 492

483 - 186 297 - 115 - 10 172 3 169

383 - 196 187 - 91 37 133 133

466 - 172 294 - 54 - 54 187 0,00 187

594 -175 419 -35 -68 316 0,00 316

478 - 162 316 - 36 247 527 0,00 527

479 - 167 312 - 34 - 85 193 0,00 193

5.000 506 5.506

4.798 729 5.527

4.754 655 5.409

3945 342 4.287

3.681 483 4.164

3.249 432 3.681

3.109 65 1.762 570 5.506

2.975 69 2.061 422 5.527

2.887 50 1.747 725 5.409

2957 54 914 362 4.287

2.722 63 865 514 4.164

2.245 84 1.006 346 3.681

351

327

421

313

362

307

25,1 5,6 7,9 7,3 17,0 3,8 37,2

16,2 4,5 4,9 4,5 18,5 4,4 40,5

25,5 6,4 7,5 7,3 19,3 6,5 38,6

36,6 11,1 12,3 11,7 34,3 7,7 23,5

30,5 21,2 10,1 9,8 39,0 8,3 24,8

32,8 8,9 9,7 9,9 28,7 6,8 29,4

1 2 3

4

908 1.883 409

710 1.756 347

1.083 2.439 371

1.844 1.830 543

3.077 2.114 462

1.126 1.754 323

2.328

2.496

2.506

2.459

2.293

2.179


5 6

7

vergelijkende cijfers van 2012 en eerder zijn niet aangepast op equity methode (IFRS 11) Voor een specificatie wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht Met ingang van 2006: Exploitatieresultaat + resultaat en rentebaten deelnemingen / gemiddelde vaste activa verminderd met belastinglatenties. Met ingang van 2006: Exploitatieresultaat + resultaat en rentebaten deelnemingen/ gemiddelde van eigen vermogen en rentedragend vreemd vermogen Vanaf 2006: zie berekening FFO / totale schuld en FFO interest dekkingsratio in de paragraaf Financieel Risico Management Vanaf 2006 zie vorige voetnoot.Tot en met 2005: Kasstroom uit bedrijfsoperaties gecorrigeerd voor werkkapitaal plus rentelasten / rentelasten Met ingang van 2004: Rentedragend vreemd vermogen / eigen vermogen plus rentedragend vreemd vermogen in %

Begrippenlijst ACI

Business area

Airports Council International – internationale brancheorganisatie van luchthavens

Functioneel cluster van activiteiten binnen de organisatie van Schiphol Group

ACM

Catchment area

Autoriteit Consument & Markt (voorheen Nederlandse Mededingingsautoriteit); houdt toezicht op vaststelling van aviation-tarieven en -voorwaarden van Amsterdam Airport Schiphol

Gebied waaruit passagiers met grondvervoer van en naar de luchthaven komen

Concessie-inkomsten

Afhandeling

Inkomsten uit activiteiten waarvoor een concessie (toestemming om bepaalde activiteiten te mogen uitvoeren) verstrekt is, veelal in de vorm van en percentage van de omzet

De activiteiten die nodig zijn bij de aankomst en het vertrek van vliegtuigen, passagiers en vracht. Deze activiteiten bestaan onder andere uit het inchecken van passagiers, het laden en lossen van baggage en vracht, vliegtuigschoonmaak en catering

Corporate Responsibility (CR) Ondernemen met respect voor mens, milieu en omgeving

Airport Carbon Accreditation

CROS

Benchmark van brancheorganisatie ACI. Deze benchmark maakt inzichtelijk wat luchthavens doen om CO2 te verminderen

Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol; overlegplatform tussen luchtvaartsector en omgeving

AirportCity-formule

EASA

Een integrale ontwikkeling van aviation en non-aviation activiteiten waarbij bedrijven en gebruikers alle services en faciliteiten wordt geboden die ze nodig hebben. De Airportcity-formule omvat de activiteiten van de business areas Aviation, Consumer Products & Services en Real Estate

European Aviation Safety Agency: Europees Agentschap voor Luchtvaartveiligheid

Economic profit RONA (na belastingen) minus WACC vermenigvuldigd met gemiddelde vaste activa

Airside (luchtzijde) Gebied waar vliegtuigen starten, landen, taxiën en worden afgehandeld

Euro Medium Term Note (EMTN) Een overkoepelend programma waaronder investment grade instanties schuldbewijzen (‘notes’) zonder onderpand (‘unsecured’) uitgeven

AREB Fonds Vastgoedfonds op de locatie Schiphol waarvan Schiphol Real Estate 100% eigenaar is

FFO

Bas

Funds From Operations is de operationele kasstroom gecorrigeerd voor veranderingen in het werkkapitaal

Bewoners Aanspreekpunt Schiphol is het informatie- en klachtencentrum waar omwonenden terecht kunnen met al hun vragen en klachten over het vliegverkeer op Schiphol. Bas is een gezamenlijk initiatief van Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en Amsterdam Airport Schiphol

Fte

Bedrijfsongeval

Vliegtuig dat alleen vracht vervoert

Fulltime-equivalent; voltijds arbeidsplaats

Full freighter

Een ongewilde, plotselinge gebeurtenis, die verband heeft met het werk en die vrijwel onmiddellijk tot schade aan de gezondheid leidt. Voor een bedrijfsongeval met verzuim, geldt dat het verzuim ingaat als de medewerker de dienst/dag na het bedrijfsongeval niet op het werk komt

General Aviation Internationale benaming voor privé- en zakenvluchten met vliegtuigen voor maximaal 20 passagiers


Global Compact

Koninklijke Marechaussee

Initiatief van de Verenigde Naties, waarbij de deelnemende bedrijven zich committeren aan tien principes van zakendoen op het gebied van ethiek en milieu

De Koninklijke Marechaussee houdt zich bezig met de paspoortcontrole, de bewaking van de grens en de beveiliging van de burgerluchtvaart tegen aanslagen en kapingen. Daarmee is zij ook verantwoordelijk voor zaken als mensenhandel

GRI

Landside (landzijde)

Global Reporting Initiative – wereldwijd gehanteerde richtlijnen voor Corporate Responsibility verslaglegging

Het landzijdige (publiek toegankelijke) gedeelte van de luchthaven of het luchthaventerrein

Grondgeluid

Lost Time Injury Frequency (LTIF)

Grondgeluid is laagfrequent geluid waarvan trillingen hinder kunnen veroorzaken. Laagfrequent geluid is geluid dat op een andere manier wordt ervaren dan ‘gewoon’ geluid; laagfrequent geluid wordt vaker gevoeld dan gehoord. Dit geluid ontstaat bij startende vliegtuigen

Geeft aan hoe vaak er bedrijfsongevallen zijn voorgekomen die ook hebben geleid tot arbeidsverzuim (in relatie tot de gewerkte uren)

Lowcostmaatschappij

Commercieel vliegverkeer (niet zijnde militair, politie etc.)

Luchtvaartmaatschappij die zich kenmerkt door het aanbieden van relatief goedkopere tickets, meestal in combinatie met de mogelijkheid om voor bepaalde extra diensten bij te betalen

Handhavingspunt

Luchthavenverkeerbesluit

Een berekeningspunt waarop een door de overheid vastgestelde maximaal toegestane geluidsbelasting van toepassing is.

Onderdeel van Wet luchtvaart dat het gebruik van een luchthaven bepaalt

Havengelden

Luchtvaartnota

Vliegtuig-, passagiers- en beveiligings-gerelateerde vergoedingen

Visie van het kabinet op de ontwikkelingen en groei van het Nederlandse vliegverkeer

Handelsverkeer

Homecarrier

Maatschappelijk thema

Belangrijkste netwerkluchtvaartmaatschappij op hub luchthaven

Schiphol Group heeft vijf Corporate Responsibility thema's waaraan zij op strategisch niveau invulling geeft. Dit zijn: Omgeving en geluid, Klimaatvriendelijke luchtvaart, Bereikbaarheid en luchtkwaliteit, Grondstofschaarste en Duurzame werkgelegenheid.

Hub Knooppunt van continentaal en intercontinentaal luchtvervoer

ICAO International Civil Aviation Organization; onderdeel van de Verenigde Naties. Binnen de ICAO worden internationale afspraken gemaakt over veiligheid, milieuaspecten, efficiency en continuïteit in de luchtvaartsector.

Mainport

IFRS

Masterplan

International Financial Reporting Standards: de door Schiphol Group gehanteerde internationaal bepaalde en erkende boekhoudregels

Richtinggevend plan waarin, in lijn met onze Europe’s Preferred Airport ambitie, de ruimtelijke ontwikkeling van de luchthaven infrastructuur is vastgelegd en vertaald naar een investeringsprogramma, als antwoord op de vraag naar capaciteit en kwaliteit, maatschappelijke ontwikkelingen en trends in de luchtvaartmarkt

Knooppunt van lucht-, wegen spoorverbindingen, met een grote betekenis voor en impact op de ontwikkeling van een regio en de nationale economie

Integraal testen Integraal testen van brandmeldinstallaties, luchtbehandelingsinstallaties, bagagesystemen, liftsturing, rolluiken en evacuatiesystemen in de terminal op brandveiligheid onder operationele omstandigheden

Materieel aspect Een onderwerp is materieel als het de significante economische, sociale of milieu impact weerspiegelt van de organisatie of als het de beslissingen van stakeholders substantieel beïnvloedt

IR-rate Irregularity Rate; percentage koffers dat niet gelijktijdig met de passagier op diens bestemming is aangekomen

MTOW

Ke

Maximum Take-Off Weight, maximum startgewicht van vliegtuigen, waarop starten landingsgelden van vliegtuigen zijn gebaseerd

Kosten Eenheid: maat waarin geluidsbelasting wordt uitgedrukt


Nachtprocedure

Securityscan

Periode gedurende de nacht (23.00 uur -7.00 uur) waarin een beperking geldt voor het gebruik van starten landingsbanen en waarin geluidsarme naderingen en speciale nachtroutes voor startend verkeer worden uitgevoerd

De Securityscan maakt gebruik van millimeter wave technologie. Deze ongevaarlijke millimetergolven gaan niet door het lichaam heen, maar weerkaatsen op het lichaam en op voorwerpen. Met deze scan is daardoor te zien welke voorwerpen een persoon bij zich draagt

Omgevingsvergunning Milieu

See Buy Fly

Exploitatievergunning voor het uitoefenen van onze activiteiten binnen de daarin opgenomen milieuvoorwaarden

De winkels waar de traditionele tax-free artikelen zoals parfum, cosmetica, drank en tabak worden verkocht

Operationeel jaar

SkyTeam

Tijdvak van 1 november tot en met 31 oktober; wordt bij geluid aangeduid als gebruiksjaar

Wereldwijd opererende alliantie van luchtvaartmaatschappijen rond Air France-KLM en Delta Airlines

Passenger Service Charge

Slotcoördinator

Tarief dat per vertrekkende passagier in rekening wordt gebracht voor het gebruik van de luchthavenvoorzieningen

Door overheid benoemde persoon die volgens internationaal vastgelegde regels de beschikbare slots (vergunningen om op een bepaald tijdstip te mogen starten of landen) op luchthavens verdeelt

Regulier afval Verzamelnaam voor alle afval, behalve bouwen sloopafval en afvalstoffen en water uit de-icingsactiviteiten. Regulier afval bevat onder andere glas, papier, GFT en gemaaid gras

Tafel van Alders Overlegorgaan tussen luchtvaartsector en omgeving onder leiding van oud-minister en oud-commissaris van de Koningin, Hans Alders

Retail Airside

Top van de organisatie

De winkels in het gebied dat alleen toegankelijk is voor passagiers van Amsterdam Airport Schiphol

ROE

Alle functies vanaf schaal 14 en hoger, die een bepaalde mate van invloed uitoefenen strategieontwikkeling, beleid en/of besluitvorming met betrekking tot onze kernactiviteiten

Resultaat na belastingen (toekomend aan aandeelhouders) gedeeld door het gemiddeld eigen vermogen (Return on equity)

Transferreiziger Passagier die overstapt van het ene naar het andere vliegtuig

RONA

Transitoreiziger

Exploitatieresultaat gedeeld door het saldo van de gemiddelde vaste activa minus actieve belastinglatentie en derivatenvorderingen langer dan 1 jaar (Return on net assets)

Passagier die met hetzelfde vliegtuig doorvliegt als waarmee hij aangekomen is

Runway incursion

Veiligheidsplatform Schiphol (VpS)

Een runway incursion is een voorval op een start- of landingsbaan met een luchtvaartuig, voertuig of persoon die op dat moment daar niet hoorde te zijn (ICAO)

In het Veiligheidsplatform Schiphol werken partijen in de luchtvaartsector samen om de luchtvaartveiligheid op Schiphol te waarborgen en verder te verbeteren. In het VpS zijn alle bedrijven vertegenwoordigd die een rol spelen in het luchtvaartproces op Schiphol. Als havenmeester vervult Amsterdam Airport Schiphol het voorzitterschap en verzorgt zij het programmamanagement.

Schengenlanden Landen in Europa waartussen vrij verkeer van personen en goederen bestaat (genoemd naar plaats in Luxemburg waar hierover een verdrag is gesloten)

Verantwoorde leverancier Leverancier die recent Corporate Responsibility beleidsdocument, een (geïntegreerd) Corporate Responsibility verslag, een ISO 14001 of specifiek certificaaat voor een product(groep) en een EMAS certificaat kan overleggen

Schipholwerker Werknemer van een van de op Schiphol gevestigde bedrijven

Security Service Charge

Verhuurbaar vloeroppervlak

Tarief dat vertrekkende passagiers betalen voor beveiligingsmaatregelen

Aantal verhuurbare vierkante meters (vvo)


Visit costs Het totaal aan kosten dat een luchtvaartmaatschappij kwijt is voor een bezoek aan de luchthaven

Vogelaanvaring Incident waarbij sporen van een vogel op een vliegtuig of (delen van) dode vogels op een start- of landingsbaan zijn aangetroffen en het aannemelijk is dat de birdstrike heeft plaatsgevonden binnen de grenzen van het luchthaventerrein.

WACC Gemiddelde gewogen kosten van kapitaal (Weighted average cost of capital) volgens Capital asset pricing model (CAPM)

Walstroom Stroomvoorziening voor vliegtuigboordsystemen op het platform aan luchtzijde als vervanger voor dieselaggregaat of kerosinemotor

Wet luchtvaart inzake de exploitatie van de luchthaven Schiphol Wet waarin de exploitatievergunning en het sector-specifieke toezicht met betrekking tot de tarieven en voorwaarden voor het gebruik van Schiphol zijn vastgelegd; van kracht sinds juli 2006

Wet luchtvaart inzake de inrichting en het gebruik van de luchthaven Schiphol Wet waarin normen voor geluid, luchtkwaliteit, geur en veiligheid voor Schiphol zijn vastgelegd; van kracht sinds februari 2003

Work Load Unit (WLU) Begrip om productie te meten; staat gelijk aan 1 passagier of 100 kg vracht


Uitgave Schiphol Group Postbus 7501 1118 ZG Schiphol

www.schiphol.nl www.jaarverslagschiphol.nl Gepubliceerd op 4 maart 2015 Redactie Schiphol Group, Schiphol Bondt Communicatie B.V., Breda Design- en uitvoering C&F Report, Amsterdam Creatie- en publicatiesoftware Tangelo Software B.V., Zeist Fotografie Xander Richters en anderen


Schiphol Group. Jaarverslag

Recommend Documents