Schapen en geiten Vee, Vlees en Eieren Vee, vlees en eieren in Nederland.. 4. Pluimvee (-vlees) 38. Rundvee... 12

Inhoudsopgave

| 1

Vee, Vlees en Eieren . . . . . . . . . . . . . . 2

Schapen en geiten . . . . . . . . . . . . . . . 32

Heffingen en bestedingen

Afzetstructuur schapen en geiten Schapenslachterijen Aantal schapen en geiten en -bedrijven Uitvoer schapen- en geitensector

33 34 35 36

Pluimvee (-vlees)

38

Afzetstructuur vleeskuikens Kuikenslachterijen en -bedrijven Aantal vleeskuikens, ouderdieren vleesrassen, eenden en kalkoenen en bedrijven Producentenprijzen en productie Uitvoer kippen-, kuiken-, kalkoenvlees Uitvoer pluimveevlees

39 40

3

Vee, vlees en eieren in Nederland . . . 4 Productiewaarde Werkgelegenheid Verbruik vlees en eieren Consumptie Uitvoer vee, vlees en eieren Afzetkanalen vlees(waren) Assortiment vlees(waren)

5 6 7 8 9 10 11

Rundvee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Afzetstructuur runderen Runderslachterijen en CBS Landbouwtelling Aantal runderen Slachterijnotering stieren Slachterijnotering koeien Uitvoer rundersector Uitvoer rundvlees

13 14 15 15 16 16 17

Vleeskalveren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Afzetstructuur vleeskalveren Kalverslachterijen en CBS Landbouwtelling Aantal kalveren en bedrijven met vleeskalveren Kalfsvleesnotering en uitvoer kalfsvlees Uitvoer kalversector

19 20

40 41 42 43

Eieren en eiproducten . . . . . . . . . . . 44 Afzetstructuur legsector Eierpakstations Aantal leghennen en legbedrijven Producentenprijzen eieren Productie Uitvoer eieren Uitvoer eiproducten Huishoudelijke aankopen eieren Afzetkanalen eieren

45 46 47 47 48 48 49 49 49

21 22 23

Vleesverwerkende bedrijven . . . . . . 50

Varkens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Organisaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Afzetstructuur varkens Varkensslachterijen en CBS Landbouwtelling Aantal varkens en varkensslachterijen Structuur varkenssector Verdeling karkassen vleesvarkens Prijsontwikkeling biggen en vleesvarkens Uitvoer varkenssector

25 26 27 28 29 30 31

Bacon producerende bedrijven Uitvoer bacon, vleeswaren

52 53

2 |

Vee, Vlees en Eieren in Nederland

Vee, Vlees en Eieren in Nederland Met het jaaroverzicht 'Vee, Vlees en Eieren in Nederland’, uitgave 2011, geven het Productschap Pluimvee en Eieren (PPE) en het Productschap Vee en Vlees (PVV) een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de Nederlandse vee-, vlees- en eiersector. In tekst, cijfers en beeld is de voorlopige balans opgemaakt van het jaar 2010. Wat is een productschap? Het Productschap Vee en Vlees en het Productschap Pluimvee en Eieren voeren samen een gemeenschappelijk secretariaat. Omdat vertegenwoordigers van de brancheorganisaties en werknemersorganisaties de bestuursleden benoemen, vormt het bestuur een afspiegeling van de sectoren. In het kader van de wet op de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie hebben de schappen een bevoegdheid om voor een sector bindende regels (verordeningen) op te stellen. Een productschap is een kolomorganisatie. In het geval van het PPE en het PVV betreft het activiteiten van de veehouderij tot en met de detailhandel. De productschappen willen de duurzaamheid van de sector bevorderen en de concurrentiekracht versterken. Uitgangspunt is dat vlees en eieren voldoen aan de eisen en wensen van de consument.

Overheid of bedrijfsleven De productschappen voeren deels taken uit voor de overheid. Dit zogeheten ‘medebewind’ betreft vooral het administratief afhandelen van EU-maatregelen, zoals het uitbetalen van exportsubsidies. Daarnaast hebben de productschappen voor het bedrijfsleven een collectieve eigen verantwoordelijkheid. Op verzoek van de diverse sectoren voeren ze zogeheten ‘autonome’ taken en activiteiten uit zoals: • ontwikkelen en beheren van systemen voor diergezondheidszorg en kwaliteitszorg; • controle op classificatie en weging van geslachte dieren; • aansturen van onderzoek en stimuleren van innovatie; • verzamelen van kennis en het informeren van het bedrijfsleven; • onderzoeken en openen van nieuwe afzetmarkten; • promotie van of voorlichting over vee, vlees en eieren; • arbeidsomstandighedenbeleid; • voorlichting over productie, verwerking en afzet.

Wie betaalt wat? De productschappen krijgen een vergoeding van de overheid voor de medebewindsactiviteiten. Voor het autonome beleid worden heffingen opgelegd aan de bedrijfsgenoten. De besturen van PVV en PPE, met vertegenwoordigers uit de bedrijfskolom, bepalen de productschaps activiteiten, het budget en dus de hoogte van de heffingen. Deze worden ondermeer opgelegd per geslacht of geëxporteerd dier of per aantal (broed)eieren of (vlees)kuikens.


| 3

Heffingen totaal 2011 totaal € 26,4 mln. Heffingen PVV € 12,5 mln. %

rundersector 4 rundersector 4 kalversector 18 kalversector 18 rundersector 4 varkenssector 49 kalversector 49 schapen- envarkenssector geitensector 1618 schapen- envarkenssector geitensector overig 49 13 16 overig schapen- en geitensector 13 16 overig0% 13 0% Heffingen PPE sector pluimveevlees € 8,0 mln. 0% % 9 opfokkers/fokkers or 4 9 10 opfokkers/fokkers or 18 vermeerderaars 10 vermeerderaars 9 7 opfokkers/fokkers kuikenbroeders or 49 7 10 kuikenbroeders 18 vermeerderaars or 16 pluimveehouders 18 7 pluimveehouders kuikenbroeders 38 slachterijen g 13 38 slachterijen 18 pluimveehouders 2 kalkoen 0% kalkoen 38 slachterijen eend 1 2 1 eend 1 2 kalkoen konijn konijn 14 eend 1 edelpelsdieren 14 edelpelsdieren konijn 1 9 s 20% 30% 40% 50% 60% 14 edelpelsdieren 10% 20% 30% 40% 50% 60% 10 s 10% 7 20% 30% 40% 50% 60% s Heffingen PPE sector eieren € 5,9 mln. 10% 18 s opfokkers/fokkers % 6 38 n opfokkers/fokkers vermeerderaars 4 6 2 n vermeerderaars opfokkers/fokkers kuikenbroeders 2 4 6 d 1 kuikenbroeders 2 4 vermeerderaars pluimveehouders n 1 pluimveehouders kuikenbroeders 2 pakstations 9 14 n pakstations 9 pluimveehouders industrie 2 industrie 2 pakstations 20% 30% 40% 50%9 60% 70% 80% 90% 100% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 10% industrie0% 2 10% 20% 30% 40% 50% 60% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 0% s 6 s 4 Bestedingen (begroting 2011) € 30,3 mln. s 2 s 77 PVV: € 16,2 mln. s 9 e 2

0%

10%

20%

30%

40% 19,3%

39,0%

9,7%

32,0%

50% 60% 70% Kwaliteit en onderzoek • Kwaliteitsregelingen • Technisch onderzoek • Praktijkonderzoek

80%

90%

Diergezondheid • Diergezondheidsfonds • Preventie • Gezondheidszorg Markt/Afzetbevordering • Promotie en consumentenvoorlichting in binnen- en buitenland • Roodvlees, levend vee • Kip, eieren • Marktonderzoek Diversen • Sociale aangelegenheden / arbeid • Organisatiekosten

100%

heffingen PVV

70% 70% 70%

heffingen PPE 100% 80% 90% 80% 90% 100% 80% 90% 100%

77 77 77

70% 70% 70%

80% 90% 100% 80% 90% 100% 80% 90% 100% heffingen PPE

PPE: € 14,1 mln

9,2%

40,1%

25,5%

25,2%

4 |


Vee, Vlees en Eieren in Nederland Nederland is van oorsprong een bekend agrarisch handelsland. Door de grote agrarische kennis, de vruchtbare grond, de kwaliteit van producten en de handelsgeest, zet Nederland producten af over de hele wereld. Dat geldt zowel voor plantaardige producten als voor dierlijke producten zoals vee, vlees, pluimvee(vlees) en eieren. Van al het vlees gaat zo’n driekwart de grens over en Nederland is de grootste eierexporteur ter wereld. Nederland is gewend datgene te produceren wat door afnemers in alle verschillende landen wordt verlangd. Bedrijfsresultaat Door een combinatie van lagere biggenprijzen en hogere voerkosten kwam het saldo per zeug in 2010 veel lager uit dan in 2009. Hierdoor daalden de inkomens van de vermeerderaars fors ten opzichte van 2009. De lagere biggenprijzen verhoogden het saldo per vleesvarken ondanks de gestegen voerkosten. De kosten voor mestafzet namen eveneens toe. De inkomens van de vleesvarkenshouders verbeterden hierdoor niet of nauwelijks. Het lagere aanbod van koeien leidde niet tot hogere prijzen. De gemiddelde referentieprijs daalde met circa 1%. De prijs van stieren daalde sterker, maar bleef op een relatief hoog niveau. De opbrengstprijzen van vleeskalveren kwamen in 2010 ruim 5% hoger uit dan in 2009. Aan de kostenkant lag de inkoopprijs van de nuchtere kalveren vorig jaar op een lager niveau dan in 2009. De gemiddelde referentieprijs daalde met bijna 7%. Hier stond tegenover dat de gemiddelde prijs van kalvermerk fors hoger lag dan in 2009. De prijsstijging bedroeg ruim 13%. De financiële resultaten van de vleeskuikenbedrijven zijn in 2010 verder verslechterd. Belangrijke oorzaken hiervoor zijn de sterk opgelopen voerprijzen, duurdere eendagskuikens en oplopende kosten voor mestafzet. De opbrengstprijzen waren stabiel en konden dus de toegenomen kosten niet compenseren. Al met al teerden vleeskuikenhouders opnieuw in op hun vermogen. De financiële resultaten van de leghennenhouderij zijn in 2010 verslechterd. De opbrengstprijzen lagen op een lager niveau dan in 2009. Maar, de slechtere resultaten werden vooral veroorzaakt door de hoge voerprijzen en duurdere aankoopkosten van jonge hennen.

Productiewaarde De bruto productiewaarde in de vee-, vlees- en eiersector kwam in 2010 met 5,2 miljard euro bijna 200 mijloen euro lager uit dan in 2009. In de kalversector nam de productiewaarde dankzij de gestegen opbrengstprijzen toe met 3% tot bijna 900 miljoen euro. In de eiersector daalde de productiewaarde sterk doordat de prijzen op een veel lager niveau lagen dan in 2009. De varkenssector kent verreweg de hoogste productiewaarde. Vorig jaar kwam deze uit op ruim 2,3 miljard euro; een daling van 3% onder invloed van de lagere biggenprijzen. De pluimveevleessector realiseerde vorig jaar een kleine plus in de productiewaarde: 728 miljoen euro (+ 1,5%).


| 5

Uitvoer Het uitvoervolume van vlees en vleeswaren kwam in 2010 met 2,5 miljoen ton op een licht hoger niveau uit dan in 2009 (+1%). De export van vleeswaren en bereidingen nam wat sterker toe (+1,6%) dan dat van vlees (+0,7%). De export van eieren en eiproducten groeide in 2010 met 5% tot 9,8 miljard stuks.

Invoer Het invoervolume van vlees en vleeswaren is in 2010 met bijna 2% gestegen tot 1,3 miljoen ton. De import van vleeswaren en bereide producten nam weliswaar af (-1%), maar dit werd ruimschoots gecompenseerd door een stijging in de import van vers vlees (+2,5%). De import van eieren en eiproducten groeide in 2010 met 7% tot 2,8 miljard eieren, vooral door een sterke toename van de import van eiproducten.

Verbruik Het verbruik van vlees is in 2010 met 200 gram gedaald tot 86,3 kg per hoofd van de bevolking. In de runderen kalversector stabiliseerde het verbruik, terwijl het verbruik van varkensvlees licht toenam tot 41,8 kg per hoofd van de bevolking. Varkensvlees profiteerde van de gunstige prijsontwikkeling ten opzichte van concurrerende vleessoorten zoals kip. De pluimveevleesconsumptie daalde met 300 gram tot 22,8 kg per hoofd van de bevolking. De daling werd veroorzaakt doordat supermarkten het afgelopen jaar minder acties met kip gehouden hebben dan in 2009, toen het verbruik naar recordhoogte steeg. Het verbruik van eieren liep in 2010 met 1 ei op naar 185 stuks per hoofd van de bevolking. Deze toename kan vooral op het conto van scharreleieren geschreven worden.

Bruto productiewaarde primaire agrarische sector (waarde x 1 miljoen euro excl BTW) 2008 2009 (v) 2010 (r) Vee, vlees en eieren 5.507 5.416 ■ 5.233 waarvan Rundvee 652 632 ■ 550 Kalveren 847 866 ■ 896 Varkens 2.560 2.412 ■ 2.328 Pluimvee 728 717 ■ 728 Overig Vee 307 297 ■ 304 Eieren 413 492 ■ 427 Totaal Melkveehouderij Totaal Akkerbouw Totaal Tuinbouw Overig Landbouw Totaal primaire sector (v) voorlopig (r) raming

4.166 2.341 9.067 2.954 24.035

3.227 2.331 8.515 2.976

■ ■ ■ ■

4.086 2.843 9.541 3.072

22.465

24.775

totale agrarische sector 2010 (r)

Bron: LEI Vee, vlees en eieren 2010 (r)

6 |


Werkgelegenheid in de Nederlandse vee-, vlees- en eiersector 2009

2010

vestigingen Primaire productie

werkgelegenheid

vestigingen

werkgelegenheid

18.704

44.408

16.428

Slachterijen

255

4.024

253

4.280

Vleesverwerking*

207

4.488

198

4.831

Groothandel Totaal

44.556

1.770

5.601

1.739

5.642

20.936

58.521

18.618

59.309

* niet maaltijden. Bron: LISA

Werkgelegenheid in de Nederlandse pluimvee(vlees)- en eiersector 2009

2010

vestigingen Primaire productie Slachterijen Verwerkende industrie

werkgelegenheid

vestigingen

werkgelegenheid

1.763

5.302

1.858

5.300

54

5.020

50

4.967

207

2.947

198

3.025

Groothandel*

1.015

13.163

9.85

12.931

Totaal

3.039

26.432

3.091

26.223

* Groothandel in pluimvee, wild en gevogelte (niet levend) en eieren Bron: sociale zaken pluimvee industrie


| 7

Totaal verbruik vlees en vleeswaren in Nederland (in kg per hoofd)

100

80

87,5 87,0 85,6 84,9 86,5 86,3 1,3 1,5 1,4 1,0 1,4 1,4 1,1 1,3 1,3 1,2 1,5 1,2 1,7 1,7 1,1 1,9 1,1 1,0 17,4

60

18,2

20,4

21,6

22,1

23,1

22,8

19,2

17,9

17,6

17,6

17,6

40 45,2

44,2

43,6

41,9

41,7

41,8

1990

1995

2000

2005

2009

2010

20

lams- en schapenvlees Opmerking: de consumptie is de kalfsvlees hoeveelheid die daadwerkelijk in de vorm van vlees en o.e.s.p. paardenvlees en vleeswaren gegeten wordt. Die pluimveevlees bedraagt ongeveer de helft van het rundvlees verbruik op basis van karkasgewicht (gewicht met varkensvlees been).

0 ■ ■ ■ ■ ■ ■

varkensvlees rundvlees pluimveevlees paardenvlees en overige eetbare slachtproducten kalfsvlees lams- en schapenvlees

Totaal verbruik eieren in Nederland (in stuks per hoofd)

200 175

150

180

42

48

44

51

183

182

184

41

40

43

185

kooieieren scharreleieren eiproducten

100

114 123

50

89

(3)

81

28

0 1995

129

2000

2005

19

2007

12

2009

2010

■ kooieieren ■ scharrel/vrije uitloop en biologische eieren ■ eiproducten (2) (2) (3)

mgerekend naar eieren in schaal o Het PPE koopt de gegevens over de huishoudelijke aankopen van eieren om het jaar aan. De verdeling naar soort is over 2010 niet beschikbaar.

8 |


Van vleesverbruik naar werkelijke consumptie per persoon in 2010

afsnijverliezen, botten, vochtverlies

vochtverlies, botten, verdamping

Aankopen huishoudelijk en buiten-huishoudelijk 50,6 kg

Beschikbaar voor Verbruik 86,3 kg

niet-humane consumptie (diervoeding)

Werkelijke Consumptie 39,8 kg

resten op het bord

Het vleesverbruik Het vleesverbruik in 2010 is uitgekomen op 86,3 kg per hoofd van de bevolking. Dit is twee ons minder dan in 2009. Het verbruik van varkensvlees nam licht toe, terwijl dat van pluimveevlees enigszins afnam. Grotendeels komt dit door de ontwikkeling van de consumentenprijzen. De gemiddelde prijs van varkensvlees lag in 2010 op een lager niveau dan in 2009, terwijl die van pluimveevlees steeg.


Uitvoerwaarde vee-, vlees- en eiersector Nederland 1995-2010 (in miljard euro)

8 7

6,3

6

0,4

5,7 5,3

0,5

0,4

5

8,2

8,1

0,8

0,7

eieren

2,0

2,1

pluimvee

1,3

vee en vlees

1,3

1,0

4 3

5,4

5,3

4,6

2

3,9

3,9

1 0 1995 2000 ■ vee en vlees ■ pluimvee ■ eieren

2005

2009

2010

Uitvoerwaarde veehouderij Nederland 2010 (in miljard euro)

6 5,3

5

0,4 0,1

4

1,9

4,8

2,8

3

0,7

2 2,9

2,1

1 0

vee en vlees

■ ■ ■ ■

pluimvee en eieren

varkens runderen/kalveren schapen/geiten overige

■ pluimvee ■ eieren ■ zuivel

zuivel

| 9

10 |


Afzetkanalen vlees Nederland 1995-2010 (in %) 100

4 16

4 11

80 32

35

3 6

2 5

2 4

36

35

35

overige afzetkanalen slagers buitenhuish markt

60

supermarkten 40 48

50

55

58

59

20

0

1995 ■ ■ ■ ■

2000

2005

2009

2010

supermarkten buitenhuishoudelijke markt slagers overige afzetkanalen Bron: PVE op basis van GfK

Afzetkanalen vleeswaren Nederland 1995-2010 (in %) 100

5 13

4 9 13

80

3 6

3 4

3 4

13

13

13

slagers

12

buitenhuish markt

60

40

70

74

78

80

80

2005

2009

2010

20

0

oveerige afzetkanalen

1995 ■ ■ ■ ■

2000

supermarkten buitenhuishoudelijke markt slagers overige afzetkanalen Bron: PVE op basis van GfK

supermarkten


Assortiment vlees huishoudelijke markt 1990-2010 (in %) 100

10

11

12

11

10

9

12

10

10

12

12

11

60

18

18

19

19

40

20

80

12 9 11

overige vlees rundvlees gemengd vleesproduct

19

gehakt

20

0

21

30

28

1995

2000

22

26

25

25

24

24

pluimveevlees varkensvlees

2005

2009

■ varkensvlees ■ pluimveevlees ■ gehakt ■ gemengd vleesproduct ■ rundvlees ■ overig vlees

2010

Bron: GfK

Aandeel voorverpakt vlees huishoudelijke markt 1995-2010 (in %) 100

13,7

9,0

8,4

Niet voorverpakt

27,6

80

Voorverpakt

49,6

60 86,3

91,0

91,6

2005

2009

2010

72,4

40 50,4

20

0

1995

2000

■ voorverpakt ■ niet voorverpakt

Bron: GfK

| 11

12 |


Rundvee in Nederland De Nederlandse rundveehouderij is vooral gericht op de productie van melk, maar is ook leverancier van een goede kwaliteit vlees. De vleesproductie is deels afkomstig van de gespecialiseerde vleesveehouderij, maar voornamelijk van koeien uit de melkveehouderij. Nederlands rundvlees dankt zijn reputatie niet alleen aan de voedingskundige en culinaire kwaliteiten, maar ook aan het betrouwbare en gecontroleerde productieproces. Door een beproefde methode van tracking and tracing en onafhankelijke kwaliteitscontroles is het vlees te volgen, vanuit de winkel terug naar de bron. Na de geboorte worden de dieren voorzien van een oormerk, zodat bekend is waar de dieren zijn geboren en opgegroeid. Als de dieren worden afgevoerd voor de slacht, geeft de veehouder Voedselketeninformatie mee (VKI): informatie over de dieren. Zo is bekend van welk dier het vlees afkomstig is, wie de ouderdieren waren, op welke boerderij het dier is opgegroeid en waar de grondstoffen van zijn eten vandaan kwamen. Door deze registratie en codering is de herkomst van het uiteindelijke eindproduct altijd te traceren.

Stabiele stapelomvang In april 2010 registreerde de landbouwtelling 2,4 miljoen runderen (>1 jr.); evenveel als het jaar ervoor. Het aantal melkkoeien nam licht af tot 1,48 miljoen dieren.

Productie weer op normaal niveau De productie van rundvlees lag in 2010 volgens voorlopige cijfers rond 165 miljoen kilo; een sterke daling ten opzichte van 2009 (- 9%). In 2009 nam de productie sterk toe omdat veel koeien werden afgestoten door slechte prijzen in de zuivelsector en door de beëindiging van de slachtpremies per 2010. In 2010 keerde de rundvleesproductie weer op een normaal niveau terug.

Lagere producentenprijzen Het lagere aanbod van koeien leidde niet tot hogere prijzen. De gemiddelde referentieprijs daalde met circa 1%. De prijs van stieren daalde sterker, maar bleef op een vrij hoog niveau. Het aanbod van runderen voor de slacht op de Europese rundvleesmarkt is niet al te ruim. De Europese rundvleesproductie daalt licht en vanuit Brazilië en Argentinië was het aanbod beperkt.

Uitvoer afgenomen De Nederlandse uitvoer van rundvlees nam in 2010 af in lijn met de lagere productie. Het exportvolume kwam uit op 232 miljoen kilo; ongeveer 3% minder dan in 2009. Frankrijk en Duitsland waren opnieuw de belangrijkste bestemmingen, maar het aandeel van deze landen nam vrij sterk af. Samen namen deze landen ruim 40% van de Nederlandse uitvoer af tegen 50% in 2009. Daarentegen nam de export van rundvlees naar Denemarken en Zweden sterk toe. Een kwart van de export ging vorig jaar naar deze landen. De uitvoer van runderen, die voornamelijk uit fokvee bestaat, nam vorig jaar verder toe en bevindt zich inmiddels weer op het oude niveau. In 2007/2008 viel deze export grotendeels weg door de handelsbeperkingen die waren ingesteld vanwege Blauwtong.

Rundvee

| 13

Meer import In 2010 is 2% meer rundvlees ingevoerd dan het jaar ervoor. Het invoervolume nam toe tot 356 miljoen kilo. Duitsland bleef veruit de belangrijkste leverancier van rundvlees. Circa 30% van de invoer kwam uit Duitsland. Polen volgde met een aandeel van bijna 20%. De invoer vanuit Brazilië nam vorig jaar licht toe, maar is nog lang niet op het oude niveau. Het beperkte aanbod en de hoge binnenlandse prijzen in Brazilië zijn de belangrijkste oorzaken. Ook voldoen nog veel Braziliaanse rundveehouders niet aan de Europese eisen ten aanzien van de traceerbaarheid van de dieren.

Stabiele consumptie Het verbruik van rundvlees bleef in 2010 stabiel op 17,6 kilo per persoon. De consumptie van rundvlees in restaurants daalde weliswaar onder invloed van de economische recessie, maar dit werd volumematig goedgemaakt door een hoger aankoopniveau van rundergehakt en panklare rundvleesproducten voor gebruik thuis. Afzetstructuur volwassen runderen 2010

Volwassen rundveestapel april 2010 2,4 miljoen stuks

Invoer levende runderen 12.400 stuks 2.900 ton

Bruto binnenlandse productie (BEP) 578.300 stuks; 179.100 ton

Uitvoer levende runderen 60.700 stuks 17.200 ton

Slachtingen 530.000 stuks Gewicht 165.000 ton

Invoer rundvlees waarvan vleeswaren

370.000 ton

Uitvoer rundvlees waarvan vleeswaren

13.500 ton

Verbruik rundvlees totaal 291.300 ton per capita 17,6 kg

243.500 ton 11.500 ton

14 |


Runderslachterijen 2010 (met meer dan 10.000 slachtingen per jaar)

Aantal slachterijen Slachtingen

Slachtingen x 1.000 stuks

2009

2010

2009

■ 10.000 - 25.000

4

3

56

41

■ 25.000 - 75.000

2

4

89

172

> 75.000

3

2

353

232

■

2010

Dokkum Groningen

Grootteklasse: 10.000 - 25.000 Runderslachtingen per jaar De Hoef: Wouters Nieuw Heeten : G.J. Hutten en Zn Dodewaard: Van Hattem Vlees

Friesland

Grootteklasse: 25.000 - 75.000 Runderslachtingen per jaar Enschede: Weyl Beef Products* Dokkum: Wadden Vlees Amsterdam: Abattoir Amsterdam Nijmegen: Slachthuis Nijmegen

NoordHolland Amsterdam

Grootteklasse: meer dan 75.000 Runderslachtingen per jaar Tilburg: Vion Food Group Epe: Exportslachterij J. Gosschalk en Zn

Zuid-Holland

Nieuw Heeten

Flevoland

Overijssel Epe

De Hoef Utrecht

Enschede

Gelderland

Dodewaard

Nijmegen

*Productie in mei 2010 beëindigd

Zeeland

Tilburg Noord-Brabant Limburg

CBS Landbouwtelling 2010 1995 2000

56.216 45.820

2005

37.319

2009 9

33.531

2010 0

32.807

■ aantal bedrijven met rundvee ■ totaal aantal runderen

4.654.195 4.070.240 3.798.804 3.969.276 3.972.020

Rundvee

| 15

Aantal runderen > 1 jaar 1995-2010 (x 1.000 stuks) 3000

64

overig vee

296 91

2500

841

2000

78 160 96 725

74 121 90

57 114 83

608

627

jongvee ≥ 1 jaar/vleesvee

54 109 78

zoogkoeien 664

1500

jongvee ≥ 1 jaar/melkvee melk/kalfkoeien

1000

1.708

1.504

1.433

1.489

1.477

2000

2005

2009

2010

500 0 1995

■ ■ ■ ■ ■

melk-/kalfkoeien jongvee > _ 1 jaar / melkvee zoogkoeien jongvee > _ 1 jaar / vleesvee overig vee

Slachterij notering stieren R3 2008-2010 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)

Euro 3,5

3,0

2,5

2,0

5 ■ 2008 ■ 2009 ■ 2010

10

15

20

25

30

35

40

45

50 week

16 |


Slachterij notering koeien O3 2008-2010 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)

Euro 3,0

2,5

2,0

1,5

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

■ 2008 ■ 2009 ■ 2010

Uitvoer rundersector 1995-2010 (x 1.000 ton) 300 265

250

264 10

15

231

261 17

vleeswaren vlees

14 195

200 150

levend

16

222 201

240

232

168

100 50 0

28

1995

12

2000

■ levend ■ vlees ■ vleeswaren

16

14

2005

2009

12

2010

Rundvee

| 17

Uitvoerbestemming rundvlees met been 1995-2010

Totaal x 1000 kg

1995

2000

2005

2009

2010

221.678

167.618

201.445

239.750

232.000

Aandeel naar land in % ■ Duitsland

16,5

13,2

25,4

28,9

22,8

■ Frankrijk

18,5

25,1

24,3

21,3

19,9

■ Denemarken

4,6

15,5

12,5

11,0

16,8

■ Verenigd Koninkrijk

1,5

3,8

6,7

3,9

4,0

■ Zweden

0,1

1,8

1,6

4,8

8,3

■ Portugal

2,9

2,2

3,1

5,4

6,4

■ België

1,7

1,9

4,6

1,5

4,8

■ Rusland

1,9

11,5

2,9

0,5

0,2

52,3

25,0

18,9

22,7

16,8

■ Overige landen

18 |


Kalveren in Nederland Nederlands kalfsvlees wordt geproduceerd volgens strenge normen. Vrijwel alle Nederlandse kalverproducenten werken met kwaliteitssysteem IKB en staan onder controle van de SKV. Zo biedt de vleeskalversector garanties op het gebied van dierenwelzijn, voedselveiligheid, diergezondheid en de kwaliteit van het kalfsvlees. Daarnaast maakt IKB aantoonbaar dat voldaan wordt aan Europese hygiëneverordeningen voor levensmiddelen en diervoeder. Voor vleeskalveren zijn er twee regelingen: één voor blanke kalveren en één voor rosé dieren. IKB kalverhouders hebben een contract met één dierenarts en hebben een bedrijfs behandelplan. Belangrijk onderdeel van het IKB-programma is dat zorgvuldig en rationeel moet worden omgesprongen met het gebruik van antibiotica en de registratie ervan. De Nederlandse kalversector heeft dierenwelzijn altijd hoog in het vaandel gehad. Nederland was het eerste land in Europa waar de sector zelf groepshuisvesting invoerde. Veel kalfsvlees dat in de Nederlandse supermarkten ligt, krijgt daarom een ‘ster’ van het Beter Levenkenmerk van de Dierenbescherming. Kalfsvlees dat onder dit kenmerk valt, voldoet aan extra hoge eisen op het gebied van dierenwelzijn.

Stabiele productie De Nederlandse productie van kalfsvlees kwam in 2010 op hetzelfde niveau uit als in 2009, namelijk 231.800 ton. Het aantal slachtingen nam met 1% toe, maar het gemiddelde slachtgewicht daalde eveneens met 1%. Het overgrote deel van de Nederlandse productie is afkomstig van kalveren jonger dan acht maanden. Het aandeel van deze categorie in het totale productievolume bedroeg vorig jaar 83%. De resterende 17% komt voor rekening van kalveren tussen de acht en de twaalf maanden.

Meer nuka’s ingevoerd In 2010 werden meer nuchtere kalveren ingevoerd. In totaal werden 869.000 kalveren geïmporteerd; een stijging van ruim 5% ten opzichte van 2009. Vooral uit Duitsland, België en Polen werden meer kalveren ingevoerd. Duitsland bleef het belangrijkste herkomstland met een aandeel van 46%. Hierna volgen Polen (16%) en België (12%).

Stijging uitvoer kalfsvlees Nederland is wereldwijd de grootste exporteur van kalfsvlees. De uitvoer van kalfsvlees is in 2010 licht gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. Ongeveer 208.000 ton kalfsvlees vond zijn weg naar het buitenland. Dit is 0,5% meer dan in 2009. Al decennialang wordt het overgrote deel van de productie uitgevoerd naar drie afzetmarkten, te weten Italië, Duitsland en Frankrijk. Bijna 85% van de uitvoer is gericht op deze afzetmarkten. Belangrijkste afnemer bleef Italië met een aandeel van 37%, gevolgd door Duitsland (26%) en Frankrijk (21%). De kalversector spant zich niettemin in om zoveel mogelijk afzetmarkten wereldwijd te kunnen bedienen. In dit opzicht is het positief dat Nederland weer markttoegang heeft verkregen in enkele landen in het Midden Oosten.

Vleeskalveren

| 19

Hogere opbrengstprijzen De opbrengstprijzen van vleeskalveren kwamen in 2010 ruim 5% hoger uit dan in 2009. Vooral in de eerste helft van het jaar lag het prijsniveau ruim boven het niveau van het jaar ervoor. In het begin van de zomer daalde de prijs kortstondig onder het niveau van 2009, maar trok vanaf begin augustus weer sterk aan. De gemiddelde referentieprijs voor vleeskalveren bedroeg vorig jaar 4,36 euro tegen 4,14 euro in 2009. Aan de kostenkant lag de inkoopprijs van de nuchtere kalveren vorig jaar op een lager niveau dan in 2009. De gemiddelde referentieprijs daalde met bijna 7%. Hier stond tegenover dat de gemiddelde prijs van kalvermerk fors hoger lag dan in 2009. De prijsstijging bedroeg ruim 13%.

Verbruik kalfsvlees stabiel Het totale binnenlands verbruik van kalfsvlees bleef in 2010 vrijwel stabiel ten opzichte van 2009. Per hoofd van de bevolking bedroeg het verbruik 1,65 kilo.

Afzetstructuur vleeskalveren 2010 Vleeskalveren april 2010 927.700 stuks

Invoer levende kalveren 869.000 stuks 38.200 ton

Bruto binnenlandse productie (BEP) 767.000 stuks; dit is in gewicht 199.600 ton

Uitvoer levende kalveren 124.000 stuks 6.100 ton

Slachtingen 1.512.000 stuks Gewicht 231.800 ton

Invoer kalfsvlees

3.300 ton

Uitvoer kalfsvlees

Verbruik kalfsvlees totaal 27.000 ton per capita 1,6 kg

208.000 ton

20 |


Slachterijen vleeskalveren 2010 Aantal slachterijen Slachtingen


2009

2010

2009

2010

Slachterijen vleeskalveren < 8 maanden ■ > 100.000 slachtingen per jaar

4

4

1.164

1.225

Slachterijen vleeskalveren 8-12 maanden ■ > 25.000 slachtingen per jaar

4

3

295

207 Friesland Drenthe

Slachterijen vleeskalveren < 8 maanden 2010 (met meer dan 100.000 slachtingen per jaar) Ekro Apeldoorn T. Boer en Zn Nieuwerkerk a/d IJssel ESA Apeldoorn Vitelco Den Bosch

NoordHolland

Slachterijen vleeskalveren 8-12 maanden 2010 (met meer dan 25.000 slachtingen per jaar) KSA Aalten ESA Apeldoorn Vitelco Den Bosch

Flevoland

Utrecht Zuid-Holland

Overijssel

Apeldoorn Aalten

Gelderland

Nieuwerkerk a/d IJssel Den Bosch Zeeland

Noord-Brabant Limburg

CBS Landbouwtelling 2010

1995

2.334

2000

2.885

2005

3.329

2009

2.060

2010

2.064

■ aantal bedrijven met vleeskalveren ■ totaal aantal vleeskalveren

669.319 782.735 828.740 894.296 927.699

Vleeskalveren

| 21

Aantal kalveren 1995-2010 (x 1.000 stuks) 2000

vervanging melkvee 1.654 1.508

1.473

600

534

1500 740

1000 245

110

125

1.598

1.590

610

574

94

88

rundvleesproductie kalfsvleesproductie

928

500 669

894

829

783

0 1995

2000

2005

2009

2010

■ vervanging melkvee ■ rundvleesproductie ■ kalfvleesproductie

Aantal bedrijven met vleeskalveren en type vleeskalveren in Nederland 2010 1000000

927.699

894.296

waarvan blank waarvan rosé

800000

600000

633.798

624.953

400000

200000 293.901

269.343 2.060

2.064

0 aantal bedrijven 2009

■ Rosé ■ Blank

aantal vleeskalveren 2009

aantal bedrijven 2010

aantal vleeskalveren 2010

22 |


Kalfsvleesnotering 2008-2010 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)

6,0

5,5

5,0

4,5

4,0

3,5

3,0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50 week

■ 2008 ■ 2009 ■ 2010

Uitvoer kalfsvlees 1995-2010 (x 1.000 ton) 250

200

150 179

183

190

207

208

100

50

0 1995

2000

2005

2009

2010

Vleeskalveren

| 23

Uitvoerbestemming kalveren 1995-2010

1995

2000

2005

2009

2010

40.450

33.435

70.000

121.600

124.000

■ Frankrijk

12,8

16,2

27,7

28,5

13,7

■ Italië

18,7

51,0

2,4

8,9

12,9

■ België en Luxemburg

51,5

14,2

34,6

46,8

55,2

1,0

2,1

26,2

13,6

14,4

15,3

16,5

9,0

2,2

3,8

0,7

0,0

0,1

0,0

0,0

Totaal in stuks

■ Spanje ■ Duitsland ■ Overige landen

Uitvoerbestemming kalfsvlees 1995-2010

Totaal x 1000 kg

1995

2000

2005

2009

2010

178.866

183.400

189.800

207.300

208.000

Aandeel naar land in % ■ Italië

38,4

37,1

43,0

41,2

37,4

■ Duitsland

22,3

22,8

20,7

22,5

26,0

■ Frankrijk

21,6

24,1

19,7

21,1

20,6

■ Spanje

3,4

3,3

3,2

2,3

2,0

■ Portugal

3,8

2,5

3,0

1,2

1,2


1,2

1,9

2,1

1,9

1,8

■ Overige landen

9,3

8,3

8,3

9,8

11,0

24 |


Varkens in Nederland De Nederlandse varkenssector heeft een goede reputatie. Veel varkensvlees vindt zijn weg naar het buitenland en ook Nederlandse biggen en vleesvarkens doen het goed in de export. Varkensvlees is het meest verkochte vlees in ons land en in Europa. Meer dan de helft van de totale Nederlandse vleesconsumptie bestaat uit varkensvleesproducten. De Nederlandse varkenshouderij komt tegemoet aan de wensen van consumenten en de sector benut ook de kansen in de markt. Met de kwaliteitsregelingen IKB (Integrale Keten Beheersing) garandeert de varkenssector al vele jaren de veiligheid en kwaliteit van het varkensvlees. Uitwisseling van informatie en traceerbaarheid (I&R) van varkens en extra eisen aan voer, hygiëne, het verantwoord gebruik van diergeneesmiddelen (antibiotica), welzijn en voedselveiligheid staan in de IKB-systemen centraal. Daarnaast worden alle varkenshouderijen gemonitord op verboden stoffen en residuen van diergeneesmiddelen. Ook is het verstrekken van voedselketeninformatie bij aflevering aan de slacht ingevoerd.

Stijging consumptie De consumptie van varkensvlees in Nederland steeg licht in 2010. Per persoon werd 41,8 kilo verbruikt; dit is 100 gram meer dan het jaar ervoor. Grotendeels komt dit door de ontwikkeling van de consumentenprijzen. De gemiddelde prijs van varkensvlees lag in 2010 op een lager niveau dan in 2009, terwijl die van pluimveevlees steeg.

Productie hoger Het aantal varkensslachtingen vertoonde in 2010 een lichte stijging ten opzichte van 2009. Ook het gemiddelde slachtgewicht nam iets toe waardoor het productievolume met een half procent toenam. In de eerste helft van het jaar lag het aantal slachtingen nog ruim boven dat van 2009, maar in het tweede halfjaar werden minder varkens geslacht.

Record uitvoer biggen De uitvoer van biggen nam vorig jaar sterk toe tot een recordniveau van 6,4 miljoen. Vooral Duitsland, Polen en België oefenden een sterke vraag uit naar Nederlandse biggen. De afzet naar Spanje herstelde zich deels van de sterke terugval in de jaren ervoor. De uitvoer van vleesvarkens bleef op ongeveer hetzelfde niveau als in 2009. Het overgrote deel van deze export is bestemd voor Duitsland.

Toename export varkensvlees De Nederlandse uitvoer van varkensvlees is in het afgelopen jaar licht toegenomen in lijn met de gestegen productie. Italië en Duitsland bleven de belangrijkste afnemers met elk een aandeel van rond de 20%. Daarna volgden het Verenigd Koninkrijk en Griekenland met een aandeel van ruim 10%. Het overgrote deel van de Nederlandse export is gericht op landen binnen de Europese Unie. Ongeveer 10% van de uitvoer vindt zijn weg naar landen buiten de EU. Vorig jaar vond een krachtig herstel plaats in de Nederlandse export naar Rusland. Doordat de varkensprijzen in concurrerende landen, zoals de Verenigde Staten en Brazilië, vorig jaar sterk stegen verbeterde de concurrentiepositie van de EU als aanbieder op de Russische markt. De invoer van

Varkens

| 25

varkensvlees in Nederland is de afgelopen tien jaren sterk toegenomen, met name uit Duitsland, maar lijkt zich nu te stabiliseren.

Beter jaar voor vleesvarkenshouders dan voor vermeerderaars Door een combinatie van lagere biggenprijzen en hogere voerkosten kwam het saldo per zeug veel lager uit dan in 2009. Door de scherpe stijging van de voerkosten na de zomer was het saldo in het najaar nog veel slechter. Het aantrekken van de biggenprijzen in de laatste weken van het jaar was welkom, maar niet voldoende om de gestegen kosten goed te maken. Al met al daalden de inkomens van de vermeerderaars fors ten opzichte van 2009. De lagere biggenprijzen verhoogden het saldo per vleesvarken ondanks de sterk gestegen voerkosten na de zomer. De kosten voor mestafzet, die niet in het saldo zijn opgenomen, namen eveneens toe. De inkomens van de vleesvarkenshouders verbeterden hierdoor niet of nauwelijks. Afzetstructuur varkens 2010

Varkensstapel april 2010 12,2 miljoen stuks

Invoer levende varkens 1.008.300 stuks 68.100 ton

Uitvoer levende varkens 12,0 mln. stuks 606.000 ton

Bruto binnenlandse productie (BEP) 24,9 mln. stuks; dit is in gewicht 1.824.700 ton

Slachtingen 13,9 miljoen stuks Gewicht 1.287.000 ton

Invoer varkensvlees waarvan vleeswaren bacon

Uitvoer varkensvlees waarvan vleeswaren bacon

268.500 ton 58.000 ton 500 ton

Verbruik varkensvlees totaal 690.300 ton per capita 41,8 kg

865.000 ton 54.000 ton 152.000 ton

26 |


Varkensslachterijen 2010 (met meer dan 100.000 slachtingen per jaar)

Aantal slachterijen


Slachtingen

2009

2010

■ 100.000 -

500.000

4

4

707

662

■ 500.000 - 1.000.000

4

3

3.510

2.478

> 1.000.000

6

7

9.184 10.407

■

2009

2010

Groningen Grootteklasse: 100.000 - 500.000 varkensslachtingen: Son: Ballering Export Geldrop: De Wit Slachthuis Kerkrade: Slachthuis Kerkrade Lith: Ebergen Vlees Grootteklasse: 500.000 - 1.000.000 varkensslachtingen: Epe: Exportslachterij J. Gosschalk en Zn Groenlo: Vion Food Group Apeldoorn: Vion Food Group

Friesland Drenthe

NoordHolland

Epe

Grootteklasse: gelijk of meer dan 1.000.000 varkensslachtingen: Gorinchem: Westfort Helmond: Van Rooi Meat Zuid-Holland Nijmegen: Slachthuis Nijmegen Zevenaar: Compaxo Vlees Helmond: Vion Food Group Gorinchem Boxtel: Vion Food Group Druten: Vion Food Group

Zeeland

Overijssel

Flevoland

Apeldoorn Utrecht

Gelderland

Lith Boxtel Noord-Brabant Son

Groenlo

Zevenaar Nijmegen Druten

Helmond Geldrop

Limburg Kerkrade

CBS Landbouwtelling 2010 1995 2000

19.627

7.123.923

12.895

2005

8.602

2009

6.518

2010

5.952

■ aantal bedrijven met vleesvarkens ■ totaal aantal vleesvarkens

6.504.540 5.504.295 5.872.642 5.901.531

Varkens

| 27

Aantal varkens 1995-2010 (x 1.000 stuks) 15000

14.397

biggen

13.118 12.188

12000

12.252

fokvarkens

11.311

5.596 5.102

9000

4.563

5.069

5.123

1.246

1.227

5.873

5.902

2009

2010

1.677 1.511

6000

1.244 7.124

6.505

3000

5.504

0 1995

2000

2005

■ biggen ■ fokvarkens ■ vleesvarkens

Aantal varkensslachterijen 1990-2010 (met meer dan 25.000 slachtingen per jaar) 50

40

30 44

20 27

29 21

10

18

17

0 1990

1995

2000

2005

2009

2010

vleesvarkens

28 |


Structuur varkenshouderij 1995-2010

25000

22.388

20000 19.627

15000

14.524

12.895

10000

9.686 7.568

5000

8.602

6.862

6.508

7.030 5.952

4.471 2.903

2.013

1.802

9.623

6.100

3.987

3.073

2.880

1995

2000

2005

2009

2010

0

■ aantal bedrijven met zeugen > 50 kg ■ aantal bedrijven met vleesvarkens > 20 kg ■ waarvan gecombineerde bedrijven

Grootteklasse vleesvarkensbedrijven 2010

Grootteklasse bedrijven met zeugen 2010

993.492

6000002,5 5.316.630

aantal vleesvarkens aantal bedrijven

481.597

0,0

1.385

103.304

< 200

1.440

200 - 500

■ aantal bedrijven ■ aantal vleesvarkens

82.554 3.127

> 500

5.952 5.901.531

438 17.529

< 100

541

100 - 200

■ aantal bedrijven ■ aantal zeugen

1.901

> 200

2.880 1.093.575

Varkens

| 29

16,53 16,85 15,73 16,33

Verdeling karkassen vleesvarkens 2009-2010 (het vlees naar mager-vleespercentage)

17 16

14,40 14,23

15

12,29 12,90

14 13

10,58 10,20

12 11

7,10 6,65

8 7 6 5

2,63 2,34

1,31 1,37 0,35 0,36 0,07 0,07 0,01 0,01 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,01 0,01 0,02 0,01 0,03 0,03 0,06 0,05 0,12 0,10 0,23 0,19 0,44 0,37 0,81 0,69

0

1,49 1,69

2 1

3,66 3,86

4 3

Vleespercentage

7,67 8,07

9

4,45 4,05

percentage van het totaal

10

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 48 59 60 61 62 63 64 65 66

S

E

U

R

O

P

■

klasse 2009

13,04

69,54

16,50

0,88

0,03

0,00

■

2010

13,73

70,48

15,02

0,73

0,03

0,00

Gemiddeld mager vleespercentage 2009

56,71

2010

56,84

Gemiddeld geslacht gewicht 2009

92,28 kg

2010

92,41 kg

30 |


2008

2009

52

48

44

40

36

32

28

24

20

8

16

12

4

52

48

44

40

36

32

28

24

20

16

8

4

12

52

48

44

40

36

32

28

24

20

16

8

12

180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

4

Prijsontwikkeling biggen en vleesvarkens (index week 1 2008 = 100)

week

2010

■ biggen ■ vleesvarkens

Uitvoer varkenssector 1995-2010 (x 1.000 ton) 1500 1.334 88

1200

117

1.280 90 173

1.228

1.454 52

1.471 54

146

152

Bacon

61 188 656

900 845 802

600

659

600

606

2009

2010

378 215

0 1995 ■ ■ ■ ■

2000

2005

levend vlees bacon vleeswaren en bereidingen

Vlees Levend

601

300 284

Vleeswaren en bereidingen

Varkens

| 31

Uitvoerbestemming varkenssector 1995-2010 Biggen* Totaal in miljoen stuks

1995

2000

2005

2009

2010

3,4

3,6

4,0

6,2

6,7

51,6

Aandeel naar land in % ■ Duitsland

13,4

43,4

51,0

50,4

■ Spanje

38,4

29,9

16,5

3,0

4,1


21,9

14,9

8,8

12,0

12,4

■ Italië

19,1

7,4

5,6

4,7

5,6

-

-

6,0

14,2

14,5

■ Polen

■ Roemenië ■ Hongarije

2,2

6,6

4,1

-

-

4,0

1,8

2,0

7,2

4,4

5,9

7,3

5,7

1995

2000

2005

2009

2010

2,8

1,5

3,3

5,4

5,3

62,4

64,4

79,2

76,4

78,7

8,6

8,8

5,8

4,1

4,2

14,5

17,1

6,1

1,7

2,5

■ Polen

0

0

0,7

6,4

2,9

■ Hongarije

0

0

6,3

9,6

9,0

14,5

9,7

1,9

2,6

2,7

■ Overige landen

Varkens (vleesvarkens + fokvarkens + slachtzeugen)* Totaal in miljoen stuks Aandeel naar land in % ■ Duitsland ■ België en Luxemburg ■ Italië

■ Overige landen

Varkensvlees (excl. vleeswaren, bereidingen, conserven en bacon) gewicht met been

1995

2000

2005

2009

2010

845.939

802.197

601.000

656.000

659.000

■ Duitsland

41,0

26,3

21,3

21,5

22,2

■ Italië

26,8

22,8

24,1

18,9

19,5

6,6

8,9

12,6

11,6

11,7

Totaal x 1.000 kg

■ Griekenland ■ Verenigd Koninkrijk

1,8

6,8

10,8

11,5

11,2

■ Rusland

0,5

2,9

2,7

1,8

3,5

0

0

2,7

4,3

3,9

9,4

9,8

4,9

4,3

3,9

13,9

22,5

20,9

26,1

24,1

■ Polen ■ Frankrijk ■ Overige landen

* Door nadere analyse van I&R in combinatie met Traces, zijn de exportaantallen sinds 2009 naar boven bijgesteld.

32 |


Schapen en geiten in Nederland Nederland kent naast gespecialiseerde schapen- en geitenhouderijen ook veel rundveebedrijven, die schapen en geiten houden als neventak. Volgens de Landbouwtelling had de Nederlandse schapenstapel in 2010 een omvang van 1,13 miljoen dieren; 1% meer dan het jaar ervoor. Het aantal geiten daalde fors als gevolg van de maatregelen om Q-koorts te bestrijden. Het aantal bedrijven met schapen daalt structureel, maar bleef in 2010 vrij stabiel. In mei 2010 waren er 12.900 landbouwbedrijven met schapen; ongeveer evenveel als het jaar ervoor. Levende uitvoer gedaald De uitvoer van schapen en geiten nam in 2010 met 12% af tot circa 230.000 dieren. De uitvoer van lammeren nam wel toe, maar die van geiten viel door strengere transporteisen volledig stil. Het overgrote deel van de lammerenexport is gericht op Frankrijk en België, die weer Nederlandse lammeren vragen nu blauwtong onder controle is. De export van lams- en schapenvlees nam in 2010 sterk toe. Frankrijk, Duitsland en België bleven de belangrijkste bestemmingen.

Meer lamsvlees ingevoerd De invoer van lammeren nam in 2010 sterk toe (+20%), maar blijft qua aantallen beperkt (45.500 dieren). De invoer van lams- en schapenvlees nam in 2010 fors toe tot 23.500 ton. Bijna de helft kwam uit Nieuw Zeeland. Het overige deel was vooral afkomstig uit België, dat een kwart van de import voor rekening neemt.

Hoge prijzen De gemiddelde referentieprijs van slachtlammeren handhaafde zich vorig jaar op een hoog niveau. Het jaargemiddelde kwam uit op € 4,63 per kilo. Dit is ruim 1% hoger dan het gemiddelde prijsniveau in 2009. De hoge prijzen zijn het gevolg van een dalende productie in de Europese Unie in combinatie met een vrij stabiele vraag naar lams- en schapenvlees.

Verbruik licht gestegen Het verbruik van lams- en schapenvlees lag in 2010 op ruim 1,4 kg per hoofd van de bevolking: een lichte stijging ten opzichte van 2009. Een belangrijk deel van de consumptie komt voor rekening van Nederlanders van buitenlandse komaf. Daarnaast is de consumptie in restaurants van grote betekenis voor de afzet van lamsvlees.

Schapen en geiten

| 33

Afzetstructuur schapen/geiten 2010

Schapen/geiten april 2010 1,1 miljoen stuks

Invoer levende schapen/geiten 45.500 stuks 860 ton

Bruto binnenlandse productie (BEP) 885.000 stuks; dit is in gewicht 16.800 ton

Uitvoer levende schapen/geiten 228.000 stuks 3.600 ton

Slachtingen 702.500 stuks Gewicht 14.000 ton

Invoer schapen/ geitenvlees

Uitvoer schapen/ geitenvlees

23.600 ton

Verbruik schapen/geitenvlees totaal 23.600 ton per capita 1,4 kg

14.000 ton

34 |


Schapenslachterijen 2010 (met meer dan 10.000 slachtingen per jaar)

Aantal slachterijen Slachtingen


2009

2010

2009

2010

■ 10.000 - 25.000

8

8

122

131

> 25.000

7

6

325

297

■

> 25.000 slachtingen Twello: Slachterij Midden Nederland Sluis: Gebr. Gijzels Breukelen: Abattoir Breukelen De Hoef: Slachterij/Grossierderij Wouters Montfoort: Van Kooten Puth: Leclerq

Groningen Friesland Drenthe NoordHolland Flevoland Amsterdam De Hoef

Breukelen Montfoort Utrecht

Overijssel Twello

Gelderland

Zuid-Holland

Zeeland

Noord-Brabant

Sluis Limburg

Puth

Schapen en geiten

| 35

CBS Landbouwtelling 2010

1995 1995 2000 2000 2005

1.674.175 76.063

1.307.557

76.063 178.902

1.307.557 1.362.523

178.902 292.232

2005 2009 2009 2010

1.362.523

1.116.609

292.232 374.184

1.116.609 1.127.709

374.184 352.828

2010

1.674.175

1.127.709

352.828

■ aantal schapen ■ aantal geiten 21.685

1995 1995 2000 2000 2005

2.683

17.592

2.683 3.801

14.369

3.801 4.556

2005 2009 2009 2010

17.592

14.369 12.833

4.556 3.916

12.833 12.871

3.916 3.719

2010

21.685

12.871

3.719

■ aantal bedrijven met schapen ■ aantal bedrijven met geiten

Aantal schapen en geiten 1995-2010 (x 1.000 stuks) 2000

geiten

1.750 1.655

76

1.491

1.487

1500

292

703

overige schapen

353

lammeren

374

179 801

1000

1.482

677

561 583

500

873 605

686

555

546

0

1995

2000

■ geiten ■ overige schapen ■ lammeren

2005

2009

2010

36 |


Uitvoer schapen- en geitensector 1995-2010 (x 1.000 ton) 20 17,6

vlees

3,6

levend

16,4 14,5

15

14,6 12,8

12,1

10

3,8

5,6

11,0 10,8

14,0

5 7,2 3,5

4,3

0 1995

2000

2005

2009

2010

■ levend ■ vlees (incl. vleeswaren)

Uitvoerbestemming schapen- en geiten 1995-2010

Totaal levend in stuks

1995

2000

2005

2009

2010

555.371

532.202

417.270

258.077

227.980

67,0

42,7

57,3

58,7

58,3

8,2

0,3

8,3

25,2

35,3

Aandeel naar land in % ■ Frankrijk ■ België en Luxemburg ■ Spanje

0,7

8,4

27,1

8,0

0

■ Duitsland

6,5

0,5

1,8

6,6

6,2

■ Italië

9,7

45,4

4,3

1,2

0

■ Overige landen

7,9

2,7

1,2

0,3

0,2

Schapen en geiten

| 37

Uitvoerbestemming schapen- en geitenvlees 1995-2010

1995

2000

2005

2009

2010

3.544

4.253

7.207

10.734

13.950


15,8

21,4

35,9

30,9

24,8

■ Frankrijk

40,5

38,3

12,3

17,1

14,8

■ Duitsland

23,1

9,2

9,3

12,5

17,4

■ Italië

16,4

15,5

14,4

13,3

12,6

0

1,0

8,5

5,2

3,5


1,8

5,7

3,0

4,1

5,8

■ Overige landen

2,4

8,9

16,6

16,9

21,1

Totaal vlees in tonnen

Aandeel naar land in %

■ Spanje

38 |


Pluimveevlees in Nederland Kip is een zeer gewild, licht verteerbaar vleesproduct. Vlees van dieren uit de Nederlandse pluimveehouderij - en geslacht in Nederlandse pluimveeslachterijen is van de hoogste kwaliteit. Dat komt doordat de Nederlandse pluimveesector met zijn kwaliteitsbeleid voorop loopt in de wereld. Een belangrijk deel van de productie wordt geëxporteerd naar landen waar men een hoge kwaliteit wenst. De productie van pluimveevlees is een samenspel van specialismen. In de fokkerij worden rassen geselecteerd en verder verbeterd. De broedeieren gaan vervolgens naar de broederij. Uitgebroede kuikens gaan naar de vermeerderaars, waar hennen en hanen worden gekruist. De uiteindelijke broedeieren worden dan weer uitgebroed bij een broederij. Deze kuikens gaan naar de vleeskuiken houders waar ze, afhankelijk van het huisvestingssysteem, in zo’n zes weken kunnen volgroeien. Op het gebied van de kwaliteitsbewaking loopt Nederland voorop. De in 2008 geaccrediteerde kwaliteitsregeling IKB Kip zorgt voor kippenvlees van uitstekende kwaliteit, in IKB zijn sinds 2010 maatregelen opgenomen om het antibioticagebruik te reduceren. De Nederlandse pluimveesector geeft zélf extra garanties voor een constante kwaliteit en betrouwbaarheid van het eindproduct.

Hygiëne In alle schakels van de productieketen wordt stelselmatig onderzoek gedaan naar de gezondheid en hygiëne van de producten. De pluimveesector heeft zelf initiatieven genomen om – naast de verplichte bestrijding van Salmonella – ook Campylobacter te bestrijden. De Salmonella en Campylobacter aanpak is onderdeel van IKB. Zo worden garanties gegeven over de constante kwaliteit en betrouwbaarheid van de kipproducten. Nederland is toonaangevend wat betreft salmonellabeheersing. Het door Nederland ontwikkelde salmonellabeleid vormt de basis van het huidige Europese salmonellabeleid.

Verbruik De pluimveevleesconsumptie daalde in 2010 met drie ons tot 22,8 kilo per hoofd van de bevolking. Dit is vooral terug te voeren op de vleeskuikensector, want daar daalde het verbruik van 19 kilo in 2009, tot 18,8 in 2010. Deze daling moet wel in perspectief gezien worden, want in 2009 behaalde de vleeskuikensector met de genoemde 19 kilo een absoluut record. Wanneer de consumptie van 18,8 kilo per hoofd van de bevolking in 2010 vergeleken wordt met het resultaat van 2008 dan is de consumptie toch altijd nog met ruim 400 gram gegroeid. De daling van het verbruik in 2010 werd veroorzaakt doordat de retail het afgelopen jaar minder acties met kip gehouden heeft dan in 2009. Het verbruik van kalkoenvlees daalde in 2010 met één ons en kwam uit op één kilo per hoofd van de bevolking.

Opbrengsten, productie en stapel De financiële resultaten van de vleeskuikenbedrijven zijn in 2010 verder verslechterd. Belangrijke oorzaken hiervoor zijn de sterk opgelopen voerprijzen, duurdere eendagskuikens en oplopende kosten voor mestafzet. De opbrengstprijzen zijn op jaarbasis weliswaar gestabiliseerd, maar konden de toegenomen kosten dus niet compenseren. Al met al teerden vleeskuikenhouders dus opnieuw in op hun vermogen.

Pluimveevlees

| 39

De bruto eigen productie (BEP) van de pluimveesector (karkasgewicht) lag in 2010 op 737.000 ton, een groei van 1,4% tegenover 2009. De BEP van vleeskuikens nam in 2010 met ruim 1% toe tot 663.000 ton (karkasgewicht). De BEP van kalkoenvlees (karkasgewicht) stabiliseerde in 2010 op 27.300 ton. Doordat er sinds 2005 geen kalkoenslachterijen meer in Nederland zijn, bestaat de BEP alleen nog uit de export van levende kalkoenen. De BEP van overig pluimvee (kip, eenden, ganzen, parelhoenders) nam in 2010 ongeveer 1% toe en is op 18.600 ton karkasgewicht uitgekomen. Volgens het Koppel Informatiesysteem Pluimvee (KIP) van het productschap, lag het gemiddeld aantal aanwezige vleeskuikens in 2010 op ruim 44 miljoen dieren, ofwel een lichte daling in vergelijking met 2009. Het aantal bedrijven met vleeskuikens lag het afgelopen jaar op 680.

Handel De uitvoer van bewerkt en onbewerkt pluimveevlees is in 2010 met 2% toegenomen tot 961.000 ton. Binnen de EU nam vooral de export op Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Roemenië en Frankrijk toe, terwijl naar derde landen vooral de export op Afrikaanse landen en het Verre Oosten in de lift zat. De invoer van pluimveevlees inclusief bereidingen, conserven en vleeswaren stabiliseerde in 2010 op ongeveer 535.000 ton. Afzetstructuur vleeskuikens 2010 Vleeskuikens april 2010 44,6 miljoen stuks

Invoer levende vleeskuikens 156.000 ton levend gew. 115.400 ton geslacht gew.

Bruto binnenlandse productie (BEP) 896.400 ton levend gewicht; in geslacht gewicht is dit 663.300 ton

Uitvoer levende vleeskuikens 37.400 ton levend gew. 27.700 ton geslacht gew.

Slachtingen 1.015.000 ton levend gewicht 751.100 ton geslacht gewicht

Invoer kuikenvlees waarvan vleeswaren

Uitvoer kuikenvlees waarvan vleeswaren

364.800 ton 92.100 ton

Verbruik kuikenvlees totaal 311.000 ton per capita 18.8 kg

807.600 ton 112.500 ton

40 |


Kuikenslachterijen 2010 (met een aanvoer van > 10.000 ton geslacht gewicht) Aantal slachterijen Aanvoer

Aanvoer x 1.000 ton

2009

2010

2009

2010

■ 10.000 - 30.000

4

4

75

83

■ 30.000 - 50.000

6

5

224

199

> 50.000

6

6

440

465

■

Grootteklasse: 10.000 - 30.000 ton Panningen: Van der Linden Poultry Leek: Gebr. Heijs Hunsel: Mieki Hunsel B.V. Haulerwijk: J. de Vries & Zn

Groningen Grootegast

Leek Haulerwijk Drenthe

NoordHolland Blokker

Dedemsvaart Flevo land Nunspeet Overijssel Putten Goor Nijkerkerveen Stroe Breukelen

Grootteklasse: 30.000 - 50.000 ton Doetinchem: Esbro Goor: Pingo Poultry* Stroe: Fa. Jan van Ee B.V. Breukelen: C. van Miert Pluimveeverwerking Nijkerkerveen: v.d. Bor Pluimveeslachterij

Zevenhuizen

Doetinchem Gelderland

Zuid-Holland

Grootteklasse: > 50.000 ton Blokker: Vleesch Du Bois B.V.* Dedemsvaart: Vleesch Du Bois* Zevenhuizen: Clazing Slachterij Putten: 2 Sisters: Storteboom Fresh Grootegast: 2 Sisters: Storteboom Kornhorn B.V. Nunspeet: Gecombineerde Pluimvee Slachterijen

Noord-Brabant

Zeeland

Panningen Limburg Hunsel

* Onderdeel van Plukon Royale Group.

Gemiddeld aantal vleeskuikens, ouderdieren vleesrassen en bedrijven met vleeskuikens en ouderdieren vleesrassen 44,4 45,9 44,6

Vleeskuikens miljoen stuks

702 709

Bedrijven met vleeskuikens

680

Ouderdieren vleesras miljoen stuks

4,0 4,0 4,2

236 253 243

Bedrijven met ouderdieren vleesrassen

■ 2008

■ 2009

■

2010

Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”) Gemiddeld aantal eenden, kalkoenen, bedrijven met eenden en bedrijven met kalkoenen 912

Eenden x 1000 stuks Bedrijven met eenden

922

61 67 59 858 863 870

kalkoenen x 1000 stuks Bedrijven met kalkoenen

51 53 53

■ 2008

1.004

■ 2009

■

2010

Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)

Pluimveevlees

| 41

O

D

Producentenprijzen vleeskuikens (1.925 gram) 2008-2010 (in euro/kg levend gewicht incl. BTW) 1,0

0,9

Euro

0,8

0,7

0,6

0,5

J

F

M

A

M

J

J

A

S

■ 2008 ■ 2009 ■ 2010

N

Bron: LEI

Productie pluimveevlees 1995-2010 (in 1.000 ton geslacht gewicht) 1000

800

600

641 45 28

754 49 29

684 43 11

676

400

801

789 49 0

50 0

740

751

2009

2010

629

568

200

0

1995

■ vleeskuikens ■ kalkoenen ■ overige

2000

2005

42 |


Uitvoerbestemming pluimveevlees 1995-2010 Kippen-, hanen- en kuikenvlees

Totaal x 1.000 ton

1995

2000

2005

2009

2010

403

568

590

747

762

Aandeel naar land in % 44,2

30,0

26,8

23,2

27,9


■ Duitsland

9,2

18,2

22,6

18,4

16,4

■ Frankrijk

3,3

4,4

6,1

8,7

9,1

*

*

*

8,2

7,5


5,1

5,0

8,2

9,5

6,1

■ Overige EU

3,6

5,6

13,8

13,2

14,4

■ Rusland

13,9

10,2

5,2

3,6

5,6

■ Oekraïne

2,8

0,6

1,9

2,9

1,0

■ Hongkong

3,6

1,9

1,3

1,7

2,3

■ Roemenië

■ Afrikaanse landen

1,8

9,2

7,3

6,7

6,1

12,5

14,9

6,8

3,9

3,6

1995

2000

2005

2009

2010

54

61

45

27

28

■ Duitsland

42,5

22,9

30,8

16,9

29,9

■ Frankrijk

0,6

1,6

1,5

9,1

5,0

15,4

6,7

13,5

7,0

17,9

■ Overige derde landen * in post overige derde landen

Kalkoenvlees

Totaal x 1.000 ton

Aandeel naar land in %

■ België en Luxemburg ■ Roemenië ■ Overige EU ■ Afrikaanse landen

*

*

*

2,8

0,8

1,9

0,6

13,2

16,7

13,2

7,5

11,5

15,3

37,8

30,3

■ Rusland

21,9

53,5

15,1

4,8

1,0

■ Overige derde landen

10,2

3,2

10,6

4,9

1,9

Pluimveevlees

| 43

Uitvoerbestemming pluimveevlees 1995-2010 Pluimveevlees totaal

Totaal x 1.000 ton

1995

2000

2005

2009

2010

467

644

650

791

806


29,5

27,3

23,2

28,1


■ Duitsland

8,1

16,0

21,1

17,6

15,7


6,2

5,2

8,5

9,4

6,5

*

*

*

7,8

7,2

■ Frankrijk

3,0

4,0

5,9

8,7

9,0

■ Overige EU

3,5

5,3

14,3

14,0

14,6

■ Oekraïne

2,5

0,7

1,8

2,7

1,0

■ Rusland

14,5

15,4

5,6

3,6

5,3

■ Hongkong

3,1

1,7

1,3

1,8

2,3

■ Afrikaanse landen

2,6

9,1

7,8

6,7

6,9

11,7

13,1

6,4

4,5

3,4

■ Roemenië

■ Overige derde landen * In post overige derde landen

44 |


Eieren en eiproducten Nederland is een belangrijke producent van eieren en eiproducten. Het grootste deel ervan, tweederde, gaat de grens over. Nederlandse supermarkten verkopen alleen eieren die volgens regels van de kwaliteitsregeling IKB (Integrale Keten Beheersing) zijn geproduceerd. Dit is te zien aan het IKB-logo op de verpakking. Binnen de kwaliteitsregeling IKB worden alle eieren op het pluimveebedrijf voorzien van een gestempelde cijfercode, zodat ze kunnen worden getraceerd naar het bedrijf van herkomst. De cijfercode geeft aan hoe de kippen gehouden zijn. Daarnaast is aan de code te zien uit welk land, bedrijf en stal de eieren afkomstig zijn. In alle schakels van de productiekolom wordt kwaliteit en voedselveiligheid continu gewaarborgd door strenge regelgeving, monitoringsprogramma’s en controles. De Nederlandse pluimveesector, maatschappelijke organisaties en de supermarkten overleggen in de Stichting IKB Ei samen over het kwaliteitsbeleid.

Verbruik Het verbruik van eieren is in 2010 met één ei per persoon opgelopen en uitgekomen op 185 stuks per hoofd van de bevolking. Daarvan zijn 134 stuks scharreleieren (incl. biologisch en vrije uitloop). Het verbruik van kooieieren daalde met vier stuks tot nog acht eieren per hoofd van de bevolking. Het verbruik van eieren in verwerkte producten zoals ijs, gebak en deegwaren stabiliseerde op 43 eieren per hoofd van de bevolking.

Opbrengsten, productie en stapel Het aantal leghennen nam in 2010 met bijna twee miljoen dieren toe, tot 33,7 miljoen hennen. Het aantal bedrijven liep in 2010 met 18 op tot 1.126. Vooral het aantal dieren in alternatieve huisvestingssystemen groeide. Het totale leghennenbestand bestond in 2010 voor 40% uit kooihennen, 44% scharrelhennen, 13% vrije uitloophennen en 3% biologische hennen. De productie van eieren is voor 2010 berekend op 10,1 miljard stuks; ruim 300 miljoen meer dan in 2009. Na een redelijk 2009 zijn de financiële resultaten van de leghennenhouderij in 2010 verslechterd. Enerzijds lagen de opbrengstprijzen op een lager niveau dan in 2009. Anderzijds werden de mindere resultaten vooral veroorzaakt door de hoge voerprijzen en hogere aankoopkosten van jonge hennen.

Uitvoer De Nederlandse export van consumptie-eieren en eiproducten (omgerekend naar eieren in de schaal) nam in 2010 met ruim 5% toe tot 9,8 miljard stuks. Het aandeel van Duitsland in de totale export van consumptie-eieren groeide in 2010 met 7% tot bijna 79%. Deze toename werd vooral veroorzaakt door de omschakeling in Duitsland naar diervriendelijke houderijsystemen.

Eieren en eiproducten

| 45

Invoer De invoer van eieren en eiproducten (omgerekend naar eieren in schaal) nam in 2010 met 7% toe ten opzichte van 2009 tot 2,8 miljard stuks. De import van consumptie-eieren nam iets toe, maar de toename werd vooral veroorzaakt vanwege de sterk gestegen invoer van vloeibare en bevroren eiproducten uit Spanje.

Afzetstructuur eieren 2010 (in miljoen stuks)

Productie 10.120

Invoer waarvan consumptie-eieren eiproducten

2.819 2.200 619

Uitvoer waarvan consumptie-eieren eiproducten

Bruto binnenlands verbruik 3.164

Uitval 101

Netto binnenlands verbruik 3.063

Verbruik per capita 185 stuks

9.775 6.450 3.325

46 |


Eieren: pakstations/verzamelaars 2009 en 2010 (met een aanvoer > 100 mln eieren per jaar)

Aantal pakstations Aanvoer

Aanvoer x mln

2009

2010

2009

2010

■ 100 - 150

4

3

463

327

■ 150 - 250

5

4

968

805

> 250

7

7

5.879

6.284

■

Grootteklasse: 100 - 150 miljoen Nijkerk: Eierenhandel van Roemburg B.V. Oirlo: Globus Ei B.V. Uden: Dijverhof-Ei B.V. Grootteklasse: 150 - 250 miljoen Leiden: Eierhandel Guliker & Roodbol Sterksel: Zonnefarm-Ei B.V. Baarlo (LB): Cootjans Eierhandel Drachten: Frisian Egg

Groningen Drachten

Friesland

Grootteklasse: > 250 miljoen eieren Woudenberg: van Raai Eierhandel Ospel: Egga food B.V. Ommeren: Eierhandel R. van Zetten Veen: G. Kwetters en Zn. Ochten: Weko Food International Wehl: Gebroeders van Beek Groesbeek: Gebroeders Bach Eierhandel B.V.

Drenthe

NoordHolland Flevo land

Leiden

Utrecht

Zuid-Holland Ommeren Veen Noord-Brabant Zeeland Sterksel

Overijssel

Nijkerk Gelderland Woudenberg Wehl Ochten Groesbeek Uden Oirlo Baarlo Ospel

Limburg


| 47

vrije uitloop

■ totaal aantal dieren 2009 (*1.000) ■ totaal aantal dieren 2010 (*1.000)

31.947 33.691

288

scharrel

278

13.561

13.894 562

14.707 553

182

191

4.048

biologisch

4.429

95

87

994

851

13.154

Aantal leghennen en bedrijven naar houderijsysteem

kooi

■ totaal aantal bedrijven 2009 ■ totaal aantal bedrijven 2010

1.110 1.126

Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)

Producentenprijzen kippeneieren 2008-2010 (prijzen in euro/kg incl. BTW) 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0

■ kooi 2008

J

■ scharrel 2008

F

M

A

■ kooi 2009

M

J

J

■ scharrel 2009

A

S

■ kooi 2010

O

N

D

■ scharrel 2010

Bron: LEI

48 |


Productie eieren 1995-2010 (x miljard) 12

alternatieve eieren 10,0

10

9,8

9,2 1,2

8

10,1

9,1

gewone eieren

2,3

4,1

5,4

5,6

6 8,0

7,7

4 5,0

4,4

4,5

2009

2010

2 0 1995

2000

2005

■ kooi eieren ■ alternatieve eieren

1995, 2000 Bron: CPE/PVE. Vanaf 2005 Bron PVE (KIP)

Uitvoerbestemming eieren en eiproducten 1995-2010 Consumptie-eieren

Totaal in miljoen stuks

1995

2000

2005

2009

2010

6.055

6.325

5.700

6.266

6.450


64,3

75,0

71,9

78,7

■ Zwitserland

■ Duitsland

3,4

1,9

3,1

3,9

3,1


2,7

6,1

3,7

–

1,4


5,4

3,4

3,8

6,0

4,8

■ Frankrijk

2,9

5,9

2,6

3,2

1,8

16,8

18,4

11,8

15,3

10,2

■ Overige landen


| 49

Eiproducten

Totaal x 1.000 ton

1995

2000

2005

2009

2010

44,3

61,2

85,5

148,6

160,0

42,6


51,1

44,9

44,2


■ Duitsland

6,9

3,9

12,4

13,5

13,9


8,3

11,9

15,9

13,6

11,6

■ Denemarken

0,0

3,2

8,0

10,0

9,9

■ Frankrijk

6,5

5,0

1,8

4,9

7,5

■ Zwitserland

8,8

8,9

6,2

3,0

2,8

■ Japan

4,5

0,8

2,9

1,9

2,0

2,2

3,5

2,3

1,0

0,7

11,5

11,7

5,6

7,9

9,0

■ Oostenrijk ■ Overige landen

Huishoudelijke aankopen in Nederland van kooi-, scharrel-, en biologische eieren 1995-2009* (volume %)

100

3,4

2,3

3,8

3,8

5,2

7,2

Afzetkanalen eieren voor huishoudelijk gebruik 1995-2009* (volume %)

100 vrije uitloop6,6 10,1

80

39,7

scharrel 80

44,0 52,8

5,4 5,5

5,6 7,5 4,2 3,8

4,5 5,2 4,3 2,6

4,9 4,6 4,1 2,6

3,6 4,0 4,0 2,3

3,3 3,6 3,3 1,8

producent

kooi

60 82,1

op de mar

60 83,8

84,1 78,9

40

40 56,9

83,4

83,8

86,1

88,0

72,4

Speciaalz

supermark

53,7 43,4

20

20 14,1

11,0

2005

2007

0 1995

overig

1999

2003

■ kooi ■ scharrel ■ vrije uitloop/biologisch

8,7

2009

0

1995

1999

2003

2005

2007

2009

■ supermarkt ■ speciaalzaken ■ op de markt ■ producent/particulier ■ overig

* De PVE schaffen de gegevens over huishoudelijke aankopen om het jaar aan. Hierdoor zijn er over 2010 geen gegevens beschikbaar. Bron: GfK

50 |


Vleesverwerkende bedrijven De Nederlandse vleeswarensector bestaat uit zo’n 100 bedrijven. Hieronder vallen enkele grote ondernemingen met productie en afzet in diverse landen. Verder zijn het voornamelijk gespecialiseerde, ambachtelijke bedrijven met een meer regionale functie. De totale Nederlandse omzet van de vleeswarenindustrie bedraagt, exclusief bacon, jaarlijks ruim 1 miljard euro. In de vleeswarenindustrie werken ongeveer 4.000 mensen. Uitvoer De uitvoer van bereidingen, vleeswaren en conserven nam in 2010 met 1,5% toe ten opzichte van het jaar ervoor. Het uitvoervolume bereikte een niveau van ruim 220 miljoen kilo. Ongeveer tweederde van de uitvoer bestaat uit producten van pluimveevlees. Ruim 30% betreft vleeswaren en bereidingen van varkensvlees. Naar schatting voerde de vleeswarensector in 2010 voor een bedrag van 565 miljoen euro uit. Het Verenigd Koninkrijk (VK) was in 2010 niet langer de grootste afnemer van Nederlandse vleeswaren en bereidingen. Het aandeel van het VK nam af tot 22%. Vooral de export van pluimveebereidingen viel sterk terug. Duitsland is nu de grootste afzetmarkt voor Nederlandse vleeswaren en bereidingen. Het aandeel steeg van 23% in 2009 naar 26% vorig jaar. België, dat vorig jaar meer vleeswaren en bereidingen uit Nederland kocht, heeft een aandeel van 16%. Bijna 93% van de Nederlandse export van vleeswaren is bestemd voor landen binnen de Europese Unie. Dit aandeel is de laatste jaren toegenomen onder invloed van de hogere koers van de Euro. Buiten de EU zijn Libanon, VAE en Turkije de belangrijkste bestemmingen.

Bacon De uitvoer van bacon nam in 2010 met ruim 4% toe tot 154.000 ton (op basis van gewicht met been). Het VK is al tientallen jaren veruit de belangrijkste afnemer van Nederlandse bacon. Denemarken, de grootste concurrent, zette vorig jaar ongeveer evenveel bacon af op de Britse markt als in 2009. De Britse thuisconsumptie van bacon nam vorig jaar met ruim 5% toe. Dit betekent een krachtige voortzetting van de opgaande lijn die in 2007 werd ingezet.

Invoer In 2010 beleef de import van vleeswaren en bereidingen stabiel op circa 270 miljoen kilo op basis van karkasgewicht. Ongeveer 80% van de import bestond uit kip- en kalkoenbereidingen. Circa 15% betrof producten van varkensvlees. De overige 5% waren rundvleesbereidingen. Ongeveer de helft van de Nederlandse import komt uit Brazilië. Dit land levert vooral

Vleesverwerkende bedrijven

| 51

kip- en kalkoenbereidingen. Daarna volgt België met een aandeel van ruim 20%. Ook Duitsland (12%) en Thailand (7%) zijn belangrijke leveranciers van bereidingen aan Nederland.

Verbruik Nederlandse huishoudens kochten in 2010 een half procent meer vleeswaren dan het jaar ervoor. Vrijwel alle huishoudens kochten in 2010 wel eens vleeswaren. Het percentage kopende huishoudens steeg licht tot 98,7%. Het overgrote deel, namelijk 92%, van de thuis geconsumeerde vleeswaren wordt bij de supermarkt gekocht. Doordat de gemiddelde prijs van vleeswaren in 2010 een half procent lager lag, bleven de bestedingen aan vleeswaren gelijk aan die in 2009, namelijk 1,25 miljard euro.

52 |


Bacon producerende bedrijven 2010 (met meer dan 1.000 ton per jaar)

Aantal bedrijven Baconproductie

2009

2010

■ 1.000 - 5.000

1

1

■ 5.000 - 7.500

4

4

> 7.500

5

4

■

Grootteklasse: 1.000-5.000 ton Harreveld: Kroda Grootteklasse: 5.000-7.500 ton Oudewater: Lunenburg Sassenheim: Van der Mey Someren: Van Rooi Meat Zoetermeer: Van der Bent

Groningen

Grootteklasse: > 7.500 ton Scherpenzeel: Vion Food Group Doetinchem: Vion Food Group Lisse: Persoon Zevenaar: Compaxo

Friesland Drenthe

NoordHolland Flevo land

Overijssel

Lisse Gelderland Sassenheim Scherpenzeel Utrecht Oudewater Harreveld Zoetermeer Doetinchem Zevenaar Zuid-Holland

Zeeland

Someren Noord-Brabant

Limburg

Vleesverwerkende bedrijven Rundvee

| 53

Uitvoerontwikkeling bacon 1995-2010 (x 1.000 ton productgewicht) 150

120

90 139

150 117

122

2009

2010

60 95

30

0

1995

2000

2005

Uitvoer vleeswaren, bereidingen, conserven 2010 (excl. bacon, per diersoort)

■ ■ ■ ■

pluimvee varken rund/kalf overig

65% 31% 4% 0%

54 |


Organisaties in de Nederlandse vee-, vlees- en eiersector Algemene Inspectie Dienst (AID) Poststraat 15 Postbus 234 6460 AE KERKRADE Tel. (045) 546 62 22 www.aid.nl

Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) Louis Braillelaan 80 Postbus 61 2700 AB ZOETERMEER Tel. (079) 363 49 00 www.cov.nl

Algemene Nederlandse Vereniging van Eierhandelaren (Anevei) Kokermolen 11 3994 DG HOUTEN Tel. (030) 637 88 44 www.anevei.nl

CNV Vakmensen Tiberdreef 4 Postbus 2525 3500 GM UTRECHT Tel. 030 751 1007 (CNV Info) www.cnvvakmensen.nl

Biologica Herculesplein 269 (2e verd.) Postbus 12048 3501 AA UTRECHT tel.: (030) 233 99 70 www.biologica.nl

CNV Dienstenbond Polarisavenue 175 Postbus 3135 2130 KC HOOFDDORP Tel. (023) 565 10 52 www.cnvdienstenbond.nl

Bureau Vleeswaren Organisaties - Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie (VNV), www.vleeswarenindustrie.eu - Algemene Kokswaren en Snackproducenten Vereniging (AKSV), www.aksv.nl Louis Braillelaan 80 Postbus 64 2700 AB ZOETERMEER Tel. (079) 363 49 19/20

CoMore Bedrijfsdiensten Laan van Vollenhove 3229 Postbus 765 3700 AT ZEIST Tel. (030) 694 18 00 www.cbd.info

Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) Platform Plaza Overgoo 13 Postbus 262 2260 AG LEIDSCHENDAM Tel. (070) 337 62 00 www.cbl.nl Centraal Bureau Slachtveediensten (CBS) Laan van Vollenhove 3229 Postbus 587 3700 AN ZEIST Tel. (030) 694 18 00 www.co-more.nl Centraal Veterinair Instituut (onderdeel van Wageningen UR) Houtribweg 39 Postbus 65 8200 AB LELYSTAD Tel. (0320) 23 88 00 www.cvi.wur.nl Centrale Bond van Paardenhandelaren in Nederland (CeBoPa) Grotestraat 32 7475 AX MARKELO Tel. 06 13 180 941 www.cebopa.nl

Controlebureau voor Pluimvee, Eieren en Eiproducten (CPE) Nijverheidsplein 2 Postbus 211 3770 AE BARNEVELD Tel. (0342) 42 55 42 www.cpe.nl De Unie Multatulilaan 12 Postbus 400 4100 AK CULEMBORG Tel. (0345) 85 18 51 www.unie.nl FNV Bondgenoten Varrolaan 100 Postbus 9208 3506 GE UTRECHT Tel. 0900 9690 www.fnvbondgenoten.nl GD Arnsbergstraat 7 Postbus 9 7400 AA DEVENTER Tel. 0900 1770 www.gddeventer.com Hollandse Eiergrossiers Vereniging Louis Braillelaan 80 Postbus 389 2700 AJ ZOETERMEER Tel. (079) 363 43 34

Organisaties

| 55

Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie (KNS) Diepenhorstlaan 3 Postbus 1234 2280 CE RIJSWIJK Tel. (070) 390 63 65 www.knsnet.nl

Nederlandse Bond van Waaghouders van Levend Vee (NBW) Nieuwe Veenendaalseweg 40 3911 MK RHENEN Tel. (0317) 61 23 78 www.waaghouders.nl

Landbouw-Economisch Instituut (LEI) Alexanderveld 5 Postbus 29703 2502 LS DEN HAAG Tel. (070) 335 83 30 www.lei.wur.nl

Nederlandse Federatie van Edelpelsdierenhouders (NFE) Postbus 488 6600 AL WIJCHEN Tel. (024) 622 19 80 www.nfe.nl

Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) Bezuidenhoutseweg 225 Postbus 29773 2502 LT DEN HAAG Tel. (070) 338 27 00 www.lto.nl

LTO Vakgroep Konijnenhouderij Onderwijsboulevard 225 Postbus 100 5201 AC DEN BOSCH Tel. (073) 217 30 00 www.zlto.nl

LTO vakgroep Melkgeitenhouders Onderwijsboulevard 225 Postbus 100 5201 AC DEN BOSCH Tel. (073) 217 30 00 www.zlto.nl

Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) Postbus 591 3770 AN BARNEVELD Tel. (0342) 46 50 08 www.nvpluimveehouders.nl

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (voorheen EZ) Bezuidenhoutseweg 30 Postbus 20101 2500 EC DEN HAAG Tel. (070) 379 89 11 www.rijksoverheid.nl Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (voorheen LNV) Prins Clauslaan 8 Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Tel. (070) 378 68 68 www.rijksoverheid.nl Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Anna van Hannoverstraat 4 Postbus 90801 2509 LV DEN HAAG Tel. (070) 333 44 44 www.rijksoverheid.nl Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Parnassusplein 5 Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Tel. (070) 340 79 11 www.rijksoverheid.nl

Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) Van Zuylen van Nieveltlaan 75 Postbus 591 3770 AN BARNEVELD Tel. (0342) 41 84 78 www.nvv.nl Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren Scheveningseweg 58 Postbus 85980 2508 CR DEN HAAG Tel. (088) 811 30 00 www.dierenbescherming.nl Nederlandse Bond van Handelaren in en Bewerkers van Slachtproducten (HBS) Louis Braillelaan 80 Postbus 61 2700 AB ZOETERMEER Tel. (079) 363 49 00 www.hbs-natuurdarmen.nl Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV) Louis Braillelaan 80 Postbus 251 2700 AG ZOETERMEER Tel. (079) 368 75 10 www.nbhv.nl Nederlandse Bond van Poeliers en Wildhandelaren Raoul Wallenbergplein 5 Postbus 350 2400 AJ ALPHEN A/D RIJN Tel. (0172) 49 04 90 www.nbpw.nl Nederlandse Organisatie van Pluimveehouders (NOP) Louis Braillelaan 80 Postbus 416 2700 AK ZOETERMEER Tel. (079) 368 75 22 www.nop.nl

56 |


Nederlandse Vereniging van exporteurs van broedeieren en eendagskuikens Zomerdijk 9 7942 JT Meppel (0522) 480 959 www.poultryimpen.com Productschap Margarine, Vetten en Oliën (MVO) Ampèrelaan 4d Postbus 3095 2280 GB RIJSWIJK Tel. (070) 319 51 95 www.mvo.nl Productschap Diervoeder Stadhoudersplantsoen 12 Postbus 29739 2502 LS DEN HAAG Tel. (070) 370 85 03 www.pdv.nl

Universiteit Utrecht Faculteit der Diergeneeskunde Yalelaan 1 Postbus 80163 3508 TD UTRECHT Tel. (030) 253 90 00 www.uu.nl/faculty Veepro Holland Louis Braillelaan 80 Postbus 348 2700 AH ZOETERMEER Tel. (070) 368 77 03 www.veepro.nl Vereniging van Eierexporteurs (VEE) Louis Braillelaan 80 Postbus 389 2700 AJ ZOETERMEER Tel. (079) 363 43 34

Productschap Zuivel Louis Braillelaan 80 Postbus 755 2700 AT ZOETERMEER Tel. (079) 368 15 00 www.prodzuivel.nl

Vereniging van Nederlandse Eiproductenfabrikanten (VNE) Louis Braillelaan 80 Postbus 389 2700 AJ ZOETERMEER Tel. (079) 363 43 34

PVE Brussel Trierstraat 59 - 61 B - 1040 Brussel Tel. (0032) 2 230 75 00 www.pve.nl

Vereniging van de Nederlandse Pluimveeverwerkende industrie (Nepluvi) Kokermolen 11 Postbus 331 3990 GC HOUTEN Tel. (030) 635 52 52 www.nepluvi.nl

Stichting IKB Ei Louis Braillelaan 80 Postbus 460 2700 AL Zoetermeer Tel. (079) 363 43 34 www.stichtingikbei.nl Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalversector (SKV) Laan van Vollenhove 3229 Postbus 795 3700 AT ZEIST Tel. (030) 694 19 10 www.skv.info Stichting Vakopleiding voor Poeliers Raoul Wallenbergplein 5 Postbus 350 2400 AJ ALPHEN A/D RIJN Tel. (0172) 49 04 90 www.nbpw.nl SVO Opleiding voor de vleessector Kroonslag 2 Postbus 516 3990 GH HOUTEN Tel. (030) 275 81 81 www.svo.nl TNO Innovation for life Utrechtseweg 48 Postbus 360 3700 AJ ZEIST Tel. (088) 866 60 00 www.tno.nl

Verin Laan van Vollenhove 3229 Postbus 818 3700 AV ZEIST Tel. (030) 694 1900 www.verin.nl Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) CentreCourt Prinses Beatrixlaan 2 Postbus 19506 2500 CM DEN HAAG Tel. (070) 448 48 48 www.vwa.nl Wageningen UR Livestock Research (WUR) Costerweg 50 Gebouwnr. 400 Postbus 9101 6700 HB WAGENINGEN Tel. (0317) 480 100 www.wur.nl Wageningen UR Livestock Research (Praktijkonderzoek) Edelhertweg 15 Postbus 65 8200 AB LELYSTAD Tel. (0320) 23 82 38 www.livestockresearch.wur.nl

Schapen en geiten Vee, Vlees en Eieren Vee, vlees en eieren in Nederland.. 4. Pluimvee (-vlees) 38. Rundvee... 12

Recommend Documents