Sankt Vith Burg-Reuland

Nationale Streekzoektocht

©Tourismus Agentur Ostbelgien (TAO) eastbelgium.com en Gerd Brüls

van 8 juni tot Landelijke Gilden 1 september 2013

Sankt Vith Burg-Reuland Oostkantons

De Nationale Streekzoektocht van Landelijke Gilden trekt dit jaar naar Sankt Vith en Burg Reuland in het zuiden van de Oostkantons, een streek die we beter kennen als de ‘Belgische Eifel’. ‘Niet bij de deur’ hoor ik je zeggen, en gelijk heb je! De beloning voor je verplaatsing is echter groot. Er wacht je een verrassende streek, gevormd door een ongeziene aaneenschakeling van beken, riviertjes, weiden, velden, loof- en naaldbossen doorspekt met pittoreske dorpjes verscholen in een heuvelachtig landschap. Zin om wat langer te blijven? Dat kan! Maak gebruik van de korting die de hoteliers je aanbieden.

BuitenTips • zomer 2013 •13

Overnachten

10% korting!

Volgende hotels, een camping, een jeugdherberg en een vakantiewoning bieden jou en je gezin, op vertoon van je afgestempelde deelnemingsformulier, een korting van 10% op de overnachtingskosten! Bij sommige krijg je een korting op maaltijden en drank (5 %) en kan je E-bikes (E) huren.

Hotel Hotels Sankt Vith  Hotel-Restaurant AM STEINEWEIHER***, Rodter Straße 32, 4780 Sankt Vith (5 %), 080 22 72 70, [email protected], steineweiher. be • Relax-Hotel PIP-MARGRAFF***, Hauptstraße 7, 4780 Sankt Vith (5 %) (E), 080 22 86 63, [email protected], pip.be • Hotel-Restaurant ZUR POST****, Hauptstrasse 39, 4780 St.Vith (5 %), 080 22 80 27, info@hotelzurpost. be, hotelzurpost.be • Hotel-Restaurant ZUM BUCHENBERG****, Vielsalmer Strassen Rodt 10, 4780 Sankt Vith (5 %), 080 22 88 57, [email protected], hotelrauschen.be Hotels Burg-Reuland  Apart-Hotel Hohenbusch***, Dorf 44, 4791 Grüfflingen (5 % in frituur/taverne), 080 22 60 37, aparthotel.hohenbusch@swing. be, eastbelgium.com/hohenbusch • HotelRestaurant PAQUET ****, Dorf 43, 4790 Lascheid 080 32 96 24, [email protected], hotelpaquet. be • Hotel-Restaurant ULFTALER SCHENKE ****, Hauptstraße 7, 4790 Burg-Reuland (5 %) (E), 080 32 97 67, [email protected], ulftaler-schenke.be • Hotel-Restaurant BURGHOF ***, Wenzelbach 43, 4790 Burg-Reuland (5 %), 080 32 98 01, info@hotelburghof. be, hotelburghof.be • Sport-Relax-Hotel VAL DE

L’OUR ****, Dorf 150, 4790 Burg-Reuland (5 %), 080 32 90 09, [email protected], valdelour.be • HotelRestaurant ZUR ALTEN MÜHLE ***, Dorfstraße 7, 54617 Stupbach (D) (5 %) (E), +49 6559-223, [email protected], zuraltenmuehle.com • Hotel-Restaurant RITTERSPRUNG ***, Dorf 19, 4790 Ouren (5 %), 080 32 91 35, [email protected], rittersprung.be • Hotel-Restaurant DREILÄNDERBLICK ****, Dorf 29, 4790 Ouren (5 %), 080 32 90 71, info@ hoteldreilaenderblick.be, hoteldreilaenderblick.be

Jeugdherberg Sankt Vith, Rodter Straße 13 A, 4780 St. Vith, 080 22 93 31, [email protected], jeugdherbergen.be/sankt-vith.htm

Camping Camping HOHENBUSCH, Luxemburger Str. 44, 4791 Grüfflingen (E), 080 22 75 23, campinghohenbusch.be

gs­ Deze en andere overnachtin : mogelijkheden vind je ook op st.vith.be/touristinfo, .com reuland-ouren.be, eastbelgium

Luistertochten

eastbelgium.com/audioguide

Vakantiewoning Haus Engel – DHUR Robert und René (bestuurslid Landelijke Gilden) Steffeshausen 25, 4790 Burg-Reuland Tel. 080 32 92 78, [email protected], eastbelgium.com/hausengel 14• BuitenTips • zomer 2013

Met de ‘luistertochten’ kan je via iPod, Smartphone of een MP3-speler de geschiedenis en de natuur van de regio op een nieuwe manier ontdekken. De tochten zetten een aantal spannende verhalen in scène en worden door geschiedkundigen uit de regio verteld. Wie van een luistertocht wil genieten, kan in een toeristisch infokantoor een iPod met draagbare luidspreker huren (€ 5). Je kan de drie luistertochten ook gratis downloaden op de website (Smartphone of MP3-speler).

5% korting! Eten en drinken Buiten de vermelde hotels (5%), zijn er nog enkele andere restaurants of bakkerijen die jou en je gezin, op vertoon van je afgestempelde deelnemingsformulier, een korting aanbieden. Bäckerei – Café FONK, twee cafés in Hauptstraße 103 en 11, 4780 Sankt Vith, 080 22 81 23, fonk.info • Restaurant WICKLER, Dorf 58, 4790 Oudler; 080 32 90 03, wickler.be • Restaurant WEWELER MÜHLE, Dorf 5, 4790 Weweler, 080 32 90 75 • Konditorei RICHTER, Dorf 128, 4790 Burg-Reuland, 080 32 91 40  ◗

Dit 4 sterrenhotel in het hartje van de Hoge Venen is een ideale plek voor een ontspanningsverblijf, een kuur of een gastronomische stop. Het hotel heeft 71 kamers, een restaurant, een binnenzwembad met wellnesscentrum, een uitgebreide sportinfrastructuur, enz. Parking en draadloos netwerk zijn er gratis. Omdat het hotel sponsor is van onze Streekzoektocht: - kan je 2 arrangementen winnen bestaande uit 1 overnachting voor 2 personen, een ontbijt, een driegangenmenu ‘à la carte’ ’s avonds en toegang tot het wellnesscentrum. Vul de bon in die in Nest staat en bevestig hem aan je afgestempeld deelnemingsformulier! - kan je, als deelnemer aan de zoektocht, bij een verblijf in het hotel gratis gebruik maken van het wellnesscentrum met zwembad, sauna, Turks bad en jacuzzi (normale prijs: € 20). Domaine des Hautes Fagnes, Rue des Charmilles 67, 4950 Ovifat, 080 44 69 87, F. 080 44 69 19, [email protected], dhf.be  ◗

E-bikes

Al meer dan 50 jaar ontwikkelt, produceert en distribueert het familiebedrijf Ortis uit

Butgenbach gezondheidsproducten

op basis van actieve bestanddelen van planten. Als sponsor van onze Streekzoektocht: - geeft Ortis op de startplaats een proefpakketje met producten aan elk gezin; - kan je dankzij Ortis een verblijf van 2

overnachtingen met ontbijt voor 2 personen winnen in hotel Eifelland in

Butgenbach. Vul de bon in die in Nest staat en bevestig hem aan je afgestempeld deelnemingsformulier! Je kan het bedrijf ook bezoeken, individueel of in groep. Meer info en het volledige programma vind je op de website. Laboratoires Ortis sprl., Hinter der Heck 46, 4750 Bütgenbach, 080 44 00 55, [email protected], ortis.com  ◗

Maak het je makkelijk en huur een elektrische fiets! Je kan 1 tot 4 fietsen een paar dagen op voorhand reserveren in enkele van de vermelde hotels en op de camping (zie overnachten) en bij Tourist-Info Reuland Dorf 106 A, 4790 Burg-Reuland, 080 329 131, [email protected], reuland-ouren.be. Als je meer dan 4 fietsen nodig hebt, moet je reserveren bij het Toeristisch Agentschap OostBelgië, Hauptstraße 54, 4780 Sankt Vith, 080 22 76 64, Fax 080 22 65 39, [email protected], eastbelgium.com. Batterijwisselstations zijn er in het ApartHotel Hohenbusch (Dorf 44, 4791 Grüfflingen) en in Restaurant Zur Alten Mühle (Wiesenbacherstraße 65, 4780 Sankt Vith).  ◗

€ 21 per fiets

BuitenTips • zomer 2013 •15

Informatie

tips en spelregels

Periode zoektocht: elke dag van 8 juni tot 1 september 2013. Sommige dagen moet je rekening houden met de beperkingen in het centrum van Reuland en Sankt Vith. Bekijk de evenementenlijst! Prijzenpot: € 6000 Deelname: gratis Wegbeschrijving: E313 Antwerpen-Luik of E40 Brussel-Luik. Volg in de buurt van Luik richting Aachen, daarna de E42 richting Saarbrücken/ Verviers. Neem afrit 15. Volg wegwijzer ‘St Vith’ naar links. Rij tot aan het Rathaus (stadhuis), Hauptstrasse 43, 4780 Sankt Vith. Parking: rij voor het stadhuis links, parkeer op grote parking links van het stadhuis onder de bomen (niet op kleine parking voor het stadhuis!). Fietsers laten hun fiets op de auto staan. Na vraag 1 wijzen we hun de weg naar een gratis parking buiten het centrum. Startplaats: de tocht start bij de Tourist Info (rechterzijde Rathaus) waar van 9 tot 12.30 u en van 13 tot 15.30 u op weekdagen en van 9.30 tot 13 u tijdens het weekend (in juni zondags van 10 tot 12.30 u!) extra formulieren (1 per aanwezige deelnemer) gratis te verkrijgen zijn. Fietsers krijgen een armband met de knooppuntennummers van de fietsroute. Routeaanpassingen worden hier gemeld. Het antwoordformulier is enkel geldig wanneer het op de startplaats of onderweg in het ontvangstpaviljoen van de burchtruïne in Reuland (open van 11 tot 18 u) wordt afgestempeld. Wegbeschrijving, deelnemingsformulier en routekaart zijn ook beschikbaar op onze website www.streekzoektocht.be. Tweede startplaats: Kulturhaus Reuland, Dorf 135, 4790 Burg-Reuland. Open van 9 tot 16 u van maandag tot vrijdag, met dezelfde faciliteiten. Zaterdag en zondag gesloten. Je kan je formulier dan tussen 11 en 18 u laten afstempelen in de Burcht. Als je hier wil starten, volg dan aan afrit 15 de wegwijzer ‘Reuland’ naar rechts. Rij in Oudler links richting Burg-Reuland. Rij tot in Reuland. Parkeer voorbij de kerk op de parking tussen huis nr. 133 en 135 (Kulturhaus). Wandel terug tot aan de kerk. Start

16• BuitenTips • zomer 2013

je zoektocht met vraag 8. Route: het traject (auto 45 km, fiets 38 km) loopt via rustige land- en veldwegen langs Neundorf, Crombach, Thommen, Oudler, Reuland, Steffeshausen, Hemmeres (D), Neidingen en Wiesenbach terug naar Sankt Vith. Fietsers volgen soms een andere weg dan de autobestuurders, in de wegbeschrijving aangeduid met ‘Fiets’, ‘Auto’ of ‘Auto + fiets’. Voor de routebeschrijving wordt dikwijls gebruik gemaakt van het knooppuntensysteem (RKP). Door de vele hellingen is deze route enkel geschikt voor geoefende fietsers met een degelijke fiets (geen racefiets!). Hanteer een aangepaste rijstijl en snelheid, respecteer het verkeersreglement en privébezit en laat geen afval achter! Inzenden deelnemingsformulier: het ingevulde en afgestempelde formulier moet uiterlijk op 6 september 2013 teruggezonden worden (poststempel telt) naar: Ländliche Gilden, Entdeckungsfahrt, Malmedyer Strasse 63, 4780 Sankt Vith. Slechts één formulier per deelnemer toegestaan. Per adres wordt slechts één naam opgenomen in de einduitslag. De antwoorden kunnen niet betwist worden. Prijsuitreiking: elke winnaar wordt schriftelijk uitgenodigd voor de prijsuitreiking van zondag 6 oktober 2013 in Grüfflingen. Winnaars moeten hun prijs persoonlijk komen afhalen. De antwoorden worden na de prijsuitreiking gepubliceerd in ‘Buiten’, ‘der Bauer’ en op onze website.

Afkortingen wegbeschrijving L = links R = rechts Ei = einde W = weg

K = kruispunt Rp = rond punt Rd = rechtdoor RKP = fietsknooppunt

Voorbeelden 3WL = derde weg links EiWR = einde weg rechts KRd = kruispunt rechtdoor Onverharde wegen en doodlopende straten worden niet meegerekend.

start h t i V t k San

I

n het toeristisch infokantoor van Sankt Vith zet men elke dag vanaf 9 uur (9.30 uur in het weekend, 10 uur op zondag tijdens de maand juni) een stempel op je deelnemingsformulier. Mocht dit niet lukken, dan kan je ook terecht in het ontvangstpaviljoen van de burchtruïne in Reuland (tussen 11 en 18 uur). Welkom in Sankt Vith, waar we in 1991 ook al eens te gast waren voor de 7de editie van onze Nationale Streekzoektocht. Wie goed kan tellen, weet dat we dit jaar dus aan de 30ste editie toe zijn. Sankt Vith ontstond in de 12de eeuw. In 1350 werd er rond de stad een verdedigingsmuur met 7 torens gebouwd. Ondanks deze omwalling plunderden de Fransen de stad in 1543, en de Nederlanders in 1602 en 1632. In 1689 sloopten de Fransen de stadsmuren. Sankt Vith werd ook meermaals door branden verwoest. Op kerstdag 1944 werd de stad tijdens het Rundstedt-offensief door de Amerikanen gebombardeerd. Sankt Vith lag toen volledig in puin en as. Het stadhuis (Rathaus) werd in 1979 voltooid. Het is een modern gebouw dat symbool staat voor de nieuwe stad die Sankt-Vith vandaag is, de metropool van de zuidelijke Oostkantons. In de buurt van het stadhuis vind je de Bücheltoren, het enige restant van de stadsomwalling. Loop naar het pleintje voor het Rathaus. Volg de straat die voor de ‘CHRISTLICHE KRANKENKASSE’ naar beneden loopt. Stap tot aan de Bücheltoren. Vraag 1  Hoe noemt men in de volksmond de berg waarop het stadspark ligt? Iedereen: keer terug naar je auto, verlaat parking naar R (= straat Bücheltoren),

1WL, RpRd ‘Rodter Strasse’. Fietsers laten hun auto achter op de gratis parking R van de weg. Auto + fiets: rij verder, 1WL richting ‘Neundorf’, na de spoorwegviaduct EiWR (RKP 152), KRd (RKP 166), stop aan kerk. Het viaduct van de vroegere spoorverbinding Sankt Vith-Gouvy waar je onderdoor reed, vormt een imposante

toegangspoort tot Neundorf, een dorpje met slechts 205 inwoners. De laatgotische Maria-Hemelvaartskerk werd voor het eerst in het jaar 1130 vermeld. De kerk was tot in 1803 de parochiekerk van Sankt-Vith. Daarom gaan de inwoners van Sankt Vith nog elk jaar op 15 augustus in processie naar Neundorf. Tegenover het kerkhof heeft de dorpsgemeenschap een dorpszaal gebouwd. De verenigingen gebruiken hem voor

Info STARTPLAATS

Rathaus (Tourist-Info), Hauptstraße 43, 4780 Sankt Vith 080 28 01 30, [email protected], st.vith.be/touristinfo

TWEEDE STARTPLAATS

Kulturhaus Reuland, Dorf 135, 4790 Reuland 080 32 97 12, [email protected], reuland-ouren.be

EVENEMENTENLIJST Reuland

12 tot 14 juli - Burchtfeesten aan de burcht 28 juli - Viering 700 jaar Kapel Weweler 4 augustus - Jaarmarkt (centrum afgesloten)

Sankt Vith

16 juli - Zomermarkt met animatie (centrum afgesloten) 2 augustus - Grote rommelmarkt (centrum vanaf 12 u. afgesloten) Elke derde dinsdag van de maand markt Elke vrijdagavond van 12 juli tot 16 augustus Summertime (st.vith.com) Evenementen in het Cultuur­ centrum Triangel (triangel.com)

BuitenTips • zomer 2013 •17

hun activiteiten, vergaderingen en voordrachten. Naast de kerkhofingang staat het oorlogsgedenkteken. Vraag 2  Hoeveel dodelijke slachtoffers vielen er in de dorpsgemeenschap Neundorf/ Neubrück tijdens de 2de Wereldoorlog?

(!), stop aan het einde van de weg op de parking van het KBC-bankkantoor (!), ga binnen of kijk door het raam voor de schattingsvraag. De houtindustrie is in de Eifel een belangrijke economische tak. In de bank vind je een houten schijf met het logo van Ländlichen Gilden.

Auto + fiets: keer om, rij R richting ‘Crombach’, volg de weg tot in Crombach, stop aan kerk (RKP 164).

Schattingsvraag  Wat is het gewicht (in gram) van deze houten schijf?

In Crombach wonen ongeveer 320 mensen. De huidige kerk werd in 1969 gebouwd op de grondvesten van de oude kerk. De toren uit de tweede helft van de 18de eeuw en het koor bleven in hun originele grootte behouden. Het restaurant en de feestzaal tegenover de kerk werden door de dorpsvereniging overgenomen en dienen als ontmoetings- en pleisterplaats voor de vele culturele verenigingen die het dorp rijk is.

Auto + fiets: steek de straat over (!), 1WL richting ‘Thommen’, 2KRd (RKP 159) en stop R aan het gemeentehuis (rood-grijs gebouw).

Vraag 3  In welk jaar werd de toren gebouwd? Auto + fiets: volg richting ‘Braunlauf’, 1WL (RKP 162), volg richting RKP 159 (! weg in slechte staat + landbouwverkeer in de zomer), stop 2 km verder R aan een rustplaats met oude grenssteen en informatiebord. Vraag 4  Noteer de naam van het ‘Geschichtsverein’ op wiens initiatief het bord aan de grenssteen werd opgesteld. Auto + fiets: rij L verder richting RKP 159, op het einde van de weg kort R rijden (!) en meteen L de tweevaksbaan oprijden

n e s u a h s e f Stef 18• BuitenTips • zomer 2013

Thommen werd reeds tussen 360 en 400 na Christus vermeld op een Romeinse kaart. In de vroege middeleeuwen was het een Frankisch koningshof waar recht gesproken werd, een villa of vroenhof stond en voorraden voor de vorst verzameld werden. Thommen telt 228 inwoners en was tot aan de fusie van de gemeenten in 1976 een zelfstandige gemeente. Thommen behoort nu tot de gemeente Burg-Reuland en heeft het gemeentehuis op haar grondgebied. Vraag 5  Wat is het hoogteverschil tussen Wemperhart en Ouren? Auto + fiets: rij verder, 1WR richting ‘Espeler’, EiWR, stop aan kerk (RKP 177). De patroonheilige van de parochiekerk van Thommen is de Heilige Remaclus. Remaclus werd in het jaar 600 in Bourges (F) geboren. Hij was bisschop en stichtte in het jaar 648 de dubbelabdij StavelotMalmedy. Volgens een legende zou hij in

Thommen zijn geweest om de grondvesten van een kerk te leggen. In 1910 werd de kerk vergroot door de bouw van een nieuwgotisch bouwwerk, loodrecht op het oude gedeelte. Als je de kerk binnenstapt, word je verrast door het ruimte-effect en de rode kleuraccenten. Opgelet! Het koor is met een alarm beveiligd. Vraag 6  Welke kunstenaar heeft de glasramen in het oudste gedeelte van de kerk ontworpen? Na ons bezoek aan Thommen rijden we door het Ulfbachtal, waar opnieuw bevers wonen. Voor de natuur is de bever een echte zegen. Er ontstaan kleine vijvers en plassen waar vissen, kikkers, libellen en watervogels zich thuis voelen. Voor de bosbouw en de bewoners die langs de Ulf wonen, is dit minder leuk. De bever is immers een ijverige houthakker. Met afgeknaagde bomen bouwt hij stuwdammen. Die dammen doen het waterpeil in de rivier stijgen, met overstromingen als gevolg. Auto: volg aan de kerk de richting ‘Espeler’, 1WL richting ‘Espeler’, 1WL riching ‘Oudler’, EiWL (!), 1WR richting ‘Altstoffdepot’ en direct L, rij verder naar boven tot op de parkeerplaats lang de Ravelweg (vroegere spoorweg, nu fietspad). Fiets: rij via RKP 170 naar RKP 176, vervolgens naar RKP 171, volg dan de richting RKP 172, stop op de parkeerplaats langs de Ravelweg (vroegere spoorweg, nu fietspad). In de verte zie je Oudler liggen. Oudler ontstond rond de 5de - 6de eeuw na Christus. De parochiekerk werd in 1924 gebouwd en in 2000 gerenoveerd. In het

dorp met 450 inwoners zorgt het bruisende verenigingsleven voor cultuur en sociale samenhang. Dankzij voetbalclub ‘Rapid Oudler’ en het nieuw aangelegde voetbalplein blijft voetbal de belangrijkste sportieve vrijetijdsbesteding. Wij staan hier op de Ravelweg tussen Reuland en Ulflingen (L). De spoorverbinding tussen Sankt Vith en Ulflingen was ooit van groot economisch belang en gaf toegang tot het Ruhrgebied en de industriecentra in het zuiden van Luxemburg en Lotharingen. Het kleine treinstation uit 1889 dat hier stond, is ondertussen verdwenen. Vraag 7  Wanneer werd de oorspronkelijke brug van Oudler vernietigd? Auto: keer terug, EiWR en meteen terug R, 1WR richting ‘Burg-Reuland’, rij tot in Reuland, parkeer voorbij de kerk op de parking tussen huis nr. 133 en 135. Wandel terug tot aan de kerk. Fiets: volg op de parking de Ravelweg richting RKP 172. Bij het naar links beneden verlaten van de Ravelweg ter hoogte van het dorp Burg-Reuland rij je op het einde van het fietspad R naar het dorp, neem 1WR, bij Tourist Info ( huis nr. 106) kan je de batterij van je fiets opladen. Rij verder tot aan de kerk. In Reuland, dat vandaag ongeveer 340 inwoners telt, vlijen de huizen zich nog altijd dicht bij elkaar samen aan de voet van de oude burchtruïne. Daarmee heeft het dorp het beeld van een dorp uit de tijd van het leenheerschap bewaard. De kerk dateert uit het jaar 1771. In de kerk bevindt zich het graf van Balthasar von

Kapel Weweler

Pallandt (Heer von Reuland) en zijn echtgenote Elisabeth von Millendonck. Vraag 8  Hoeveel wapens tel je aan de zijkanten van het graf? Verlaat de kerk naar R, sla te voet of met de fiets meteen L af, wandel langs het pad naar de burcht. Burg Reuland heeft een rijke geschiedenis. De Romeinen hadden hier al een versterkt kasteel staan. De burcht werd nadien meermaals veroverd en verwoest: in 882 door de Noormannen, in 1689 door de troepen van Lodewijk de XIV en in 1789 nogmaals door de Fransen. Vanaf de burcht heb je een mooi uitzicht over de omgeving. In het binnenhof vind je het ontvangstpaviljoen. Laat je deelnemingsformulier hier afstempelen (open van 11 tot 18 uur), tenzij je al een stempel kreeg op de startplaats in Sankt Vith. Auto: keer terug naar je wagen, verlaat de parking naar R, bij het buitenrijden van het dorp R richting ‘Ouren’, 1WR (!) richting ‘Weweler’, stop aan de kapel.

Fiets: keer terug naar de kerk, sla L af, bij het buitenrijden van het dorp R richting ‘Ouren’, 1WR (!) richting ‘Weweler’, stop aan de kapel. De kapel van de Heilige Hubertus in Weweler werd halverwege de jaren 80 gerestaureerd. De toren, in 1918 ingestort na een blikseminslag, werd in zijn oorspronkelijke staat hersteld. Auto + fiets: rij verder, 1WL, EiWL richting ‘Burg-Reuland’, 1WR richting ‘Steffeshausen’, 1WL voorbij de brug over de rivier, stop aan meiboom en rustbank. Steffeshausen, amper 130 inwoners sterk, ligt tegen de berghelling op de linkeroever van de Our. Het dorp heeft twee kerken. Een parochiekerk en een kerk die werd gebouwd door een traditionalistische pastoor die in Steffeshausen woonde. Het dorp werd in 2007 winnaar van de dorpswedstrijd ‘Unser Dorf soll Zukunft haben’ (Ons dorp moet toekomst hebben). Deze tweejaarlijkse dorpswedstrijd van de Duitstalige gemeenschap wordt door Ländlichen Gilden georganiseerd. BuitenTips • zomer 2013 •19

Dit Belgisch-Duitse grensdorp, west- en oostwaarts van de Our gelegen, dankt zijn naam aan een ‘stenen brug’ over de Our, die er van oudsher ligt. De huidige brug dateert van 1856. Tijdens de aanleg van de autobaan Verviers - Prüm werd er in 1980 een groot viaduct over het dorp en de grens gebouwd.

n h a b n n Ve

Vraag 9  In welk jaar nam Steffes­ hausen deel aan de ‘Europäischer Dorferneuerungspreis’? Auto: rij verder richting ‘Auel’, bij het binnenrijden van Auel R aanhouden, vervolgens L richting ‘Elcherath’. Je steekt onopvallend de Duitse grens over en bereikt het dorp Elcherath. Sla in het dorp L af aan het K, rij door het dorpje Hemmeres, stop op de kleine parking aan de Our, ga te voet verder tot aan de brug over de Our. Fiets: keer om, neem 200 m verder R de Ravelweg richting RKP 155. Let op achter het dorpje Auel in het bos! Om daar de richting RKP 155 te volgen, moet je eerst onder de brug en dan onmiddellijk links over de houten fietsersbrug rijden. Na een tijdje steek je onopvallend de grens over en bereik je het Duitse dorp Hemmeres. In Hemmeres op het einde van de weg L afslaan en langs de kleine parking doorrijden tot aan de brug over de Our. Na de Eerste Wereldoorlog werden met het Verdrag van Versailles het toenmalige Pruisische gebied Eupen en Malmedy en de spoorwegverbinding (Vennbahn) Sankt Vith-Reuland-Ulflingen aan Bel20• BuitenTips • zomer 2013

gië toegewezen. Hemmeres bleef toen Duits grondgebied. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Hemmeres in 1949 toch bij België. De inwoners van Hemmeres bleven Duitse staatsburgers en kregen een Belgisch paspoort met de aanduiding ‘buitenlander’. In 1958 werd het dorp een deel van de Bondsrepubliek. Alfred Andersch schreef in 1974 de roman Winterspelt. In zijn boek heeft hij het over fictieve gebeurtenissen in het dorp Winterspelt, hier 4 km vandaan, kort voor het Ardennenoffensief. De roman werd in 1977 verfilmd. De opnamen gebeurden onder andere hier in het dorp. Vraag 10  Welk nummer heeft het station ‘Alfred Andersch Weg’ dat aan de brug staat? Auto: keer om, rij door het dorp Elcherath, bij het verlaten van het dorp L richting ‘Steinebrück’ (!), blijf op deze baan verder rijden, stop in Steinebrück aan de voormalige douanepost (grens België). Fiets: rij verder tot RKP 155, volg daarna de richting RKP 183. Na enkele minuten bereik je het grensdorp Steinebrück. Stop aan de voormalige douanepost.

Vraag 11  Hoeveel naamborden met het opschrift ‘RAVeL’ staan er in een omtrek van 50 meter rond het oude douanegebouw? Auto: rij verder, voorbij de brug onder de autostrade de richtingwijzer ‘5 St Vith’ naar L volgen, 1WL (aan landbouwbedrijf), volg de weg tot in het dorp Neidingen, rij L aan het Rp, stop aan kapel. Fiets: keer terug naar RKP 155, rij via RKP 154 richting RKP 147. De Ravelweg brengt je via de voormalige spoorweglijn naar Lommersweiler. In Lommersweiler liggen er rechts van de weg twee bewoonde huizen. Die hoorden bij het vroegere station. In november1889 werd de spoorweg tussen Sankt Vith en Ulflingen in gebruik genomen. Vanaf het Station Lommersweiler was er een vertakking naar Prüm. Dichtbij het station lagen 3 tunnels. In 1920 was het traject tot Lommersweiler met twee sporen uitgerust. Na 1945 was Lommersweiler een eindstation. In 1952 werd het verkeer op dit traject gestopt. In 1960 werd de spoorweglijn naar Sankt Vith afgebroken. Rij door de tunnel, na ongeveer 3 km bereik je het dorp Neidingen, rij voor de witte boerderij met groene poort L, stop aan de kapel. De 80 huizen in dit dorp herbergen ongeveer 210 inwoners. Neidingen ligt aan de Braunlauf, een zijarm van de Our. Het dorpscafé werd vroeger door privépersonen uitgebaat en is nu overgedragen aan de vzw Dorpsgemeenschap. Neidingen heeft een dynamisch dorpsleven. Zo organiseert men bijvoorbeeld sinds 1991 de tweejaarlijkse ‘Aardappelfeesten’, een feest dat vele bezoekers uit de omgeving aantrekt. Ook het aantal jonge gezinnen die zich in Neidingen vestigen, neemt toe. Vraag 12  Welke functie had Hubert Demoulen?

Auto + fiets: rij verder, voorbij de brug R afslaan, R aanhouden, EiWR aan spiegel, 1WL, rij voorbij de Mariagrot, hou aan de wegsplitsing R aan, voorbij de brug onder de autostrade EiWL (RKP 147), stop 400 m verder R op de parking van het voormalige gemeentehuis van Lommersweiler. Wiesenbach vormt samen met Breitfeld de dorpsgemeenschap WiesenbachBreitfeld. In Wiesenbach leven 29 inwoners. Hier staat de meer dan 1000 jaar oude Sint-Bartholomeuskapel. Zij is met zekerheid een van de grootste schatten van de Oostkantons, ja zelfs van Europa. De eerste houten kapel, in 876 gebouwd, werd in de 11de eeuw vervangen door een stenen kapel. In 1982 ontdekte men tijdens renovatiewerken fresco’s uit de tweede helft van de 15de eeuw. ‘Een zeldzame parel’ zei koningin Fabiola spontaan tijdens haar bezoek in 1989. In 1976 vierde de dorpsgemeenschap haar 1100-jarig bestaan. In de buurt van de kapel staat een klein gebouw met vensteromlijstingen in rode zandsteen. Het in 1840 gebouwde huis diende vroeger als kluizenaarsverblijf. Voor en na de Tweede Wereldoorlog was hier het burgemeestersambt van de gemeente Lommersweiler ondergebracht. In 2003 werd het als kunstatelier ingericht. Vraag 13  Hoeveel uit houtstammen vervaardigde kunstwerken staan er in de tuin van het kluizenaarsverblijf?

Auto: rij verder, EiWR richting ‘Malmedy’, 1WL (voor garage SEAT), stop op parking. Fiets: rij verder op het fietspad dat achter het gemeentehuis en de kapel loopt, kort daarna bereik je het openluchtzwembad Wiesenbach. In 2012 werd dit vrijetijdscomplex, onder druk van de dorpsgemeenschap, volledig gerestaureerd. Volg het fietspad tot aan het Kultur Konferenz und Messezentrum (KKM) ‘Triangel’ in Sankt Vith. Het cultuur-, conferentie- en beurscentrum ‘Triangel’ is sinds 2009 dé toplocatie voor evenementen in de drielandenhoek België-Duitsland-Luxemburg. Bij het KKM-centrum hoort ook het dienstencentrum van de Duitstalige Gemeenschap, met onder andere een studio van de BRF (Belgische publieke omroep van de Duitstalige Gemeenschap). Het centrum werd gebouwd op de plaats van het vroegere spoorstation, waarvan een gebouw behouden bleef. Dat is nu een streekmuseum dat bezoekers informeert over de geschiedenis van de streek tussen Venn en Schneifel. Vraag 14  Boven de hoofdingang van het KKM-centrum hangt het logo van de Triangel. Uit hoeveel delen is dit logo samengesteld? (tekst niet inbegrepen) Auto + fiets: keer om, verlaat de parking naar R ‘Bahnhofstrasse’, rij tot aan de kerk.

De parochiekerk van Sankt-Vith is kenmerkend voor de nieuw gebouwde stad. Zij werd in 1958 in neoromaanse stijl gebouwd. Neem even de tijd om ze te bezoeken. Het Christusbeeld boven het hoofdaltaar is door een halve cirkel van 7 koornissen omgeven. Auto + fiets: rij verder, neem de eerste toegelaten straat naar L, vervolgens terug L, iets verder R ligt het Rathaus. Einde van de zoektocht! Deelnemers die in Burg-Reuland gestart zijn, parkeren hun auto op de grote parking achter het stadhuis onder de bomen (niet op de kleine parking voor het stadhuis!). Ga terug naar het begin van de tekst op pagina 17. Na het oplossen van vraag 1 volgen de deelnemers die met de auto zijn de beschrijving ‘Iedereen’ achter vraag 1. Fietsers volgen de straat aan de Bucheltoren naar R, vervolgens 1WL, RpRd ‘Rodter Strasse’. Vanaf hier volgen ze de wegbeschrijving ‘Auto + fiets’ achter vraag 1. Als er voldoende tijd is, maak dan zeker een wandeling in de stad of vertoef even op een van de vele terrassen. Wij hopen dat je op een ontspannen manier van de Eifel en het zuidelijke deel van de Oostkantons hebt kunnen genieten en wensen je nog een aangename terugreis of een mooi verder verblijf in Sankt Vith of Burg-Reuland.  ◗

BuitenTips • zomer 2013 •21