Samenwerking jongerenjeugdpsychiatrie. GGZ ingeest heeft een aparte afdeling jongeren waar intensieve dagbehandeling. pagina 7

donderdag 8 april – nummer 7

Damwanden de grond in

Goede projecten, goed doen

Samenwerking jongerenjeugdpsychiatrie

Tweede OK marathon urologie

Cees Hertogh, hoogleraar ethiek kwetsbare ouderen

Half april start de bouw van de Westflank, dan worden de eerste proefdamwanden geslagen  ▶ pagina 3

P&O’er Sander Peet is enthousiast over de nieuwe projectmanagementmethodiek  ▶ pagina 4

GGZ inGeest heeft een aparte afdeling jongeren waar intensieve dagbehandeling mogelijk is  ▶ pagina 7

Zes patiënten kregen sluitspier en erectieprotheses

De zorg voor een goed einde is onze collectieve verantwoordelijkheid



▶ pagina 8



▶ pagina 9

Ome Willem en Gemma Glitter op bezoek

Airway, breathing, circulation, disability, exposure

Foto Mark van den Brink

Ome Willem en Gemma Glitter komen hoogstpersoonlijk kijken of de nieuwe verkoeverkamer voor kinderen bij de mri aan al hun eisen voldoet. Is het speelwaardig en gaan hun ‘kleine rakkers’ er zich thuis voelen? Beide kinderhelden zijn op 16 april om 16.00 uur aanwezig om de officiële opening te verrichten. Dankzij de speciale uitslaapkamer kunnen kinderen onder narcose worden gebracht als er een mri moet worden gemaakt. Voorheen gebeurde dat met slaapmedicatie, wat minder prettig is voor de kinderen. De verkoeverruimte heeft vijf bedden, een zusterpost en een ontvangstruimte waar kinderen kunnen spelen. De inrichting is verzorgd door de Jack Rabbit Foundation. De feestelijke opening van de verkoeverkamer vindt plaats van 16.00 tot 18.00 uur in patio Y (noord, -1) in de polikliniek. Belangstellenden zijn welkom en mogen vooral hun kinderen meenemen.

Inzenden verpleegkundeprijs tot 23 april

Studenten organiseren eigen EHBO-cursus In het komend studiejaar krijgen vijftig eerstejaars studenten de gelegenheid een uitgebreide ehboopleiding te volgen. Inmiddels zijn tien student-assistenten gestart met een speciale training om de nieuwe cursus te kunnen geven. Het initiatief voor de avondopleiding kwam van de studenten zelf. “Mensen denken vaak dat een geneeskunde-

student weet wat er moet gebeuren in geval van een calamiteit. Maar dat is helemaal niet waar”, legt Esmée Smits uit. “Uit onderzoek blijkt dat slechts een op de drie studenten zichzelf voldoende bekwaam vindt om in een spoedeisende situatie adequaat te handelen.” Ze zit in het derde jaar van de bachelor en heeft samen met master studenten Larissa Mous, Jonne van Koot en Lukas Menze een projectplan opgezet. “Tot nu toe kregen studenten slechts één verplicht college en drie keer twee uur practica over het onderwerp eerste hulp. Dat is veel te weinig en het alternatief, de officiële ehbo-opleiding van het

Oranje Kruis, is erg duur. Bovendien willen we meer weten over de oorzaken en achtergronden van aandoeningen. Onze ehbo-cursus duurt acht avonden en we hebben zelf een cursusboek samengesteld.” De eerstejaars krijgen in oktober les van de student-assistenten die nu worden opgeleid. “Vorig jaar hebben we met twintig studenten de officiële ehbo-cursus gevolgd en nu leren ze te werken met ons studiemateriaal. We willen dat ze de cursus in duo’s gaan geven. Uiteindelijk moet er een dakpanstructuur ontstaan waar een ervaren student-assistent samen met een nieuwe als docenten

optreden. Aan het einde van de les komt een specialist voor de vragen die de student-assistenten niet kunnen beantwoorden. Als het goed gaat met de vijftig studenten in de pilot, kunnen we daarna kijken of we alle studenten via onze cursus kunnen gaan opleiden in de eerste hulp.” Dat het handig is om te weten wat je moet doen heeft Smits ondertussen al in de praktijk ervaren. “Ik stond in een winkel toen er opeens een oudere man flauw viel. Ik kon het abcde-protocol (airway, breathing, circulation, disability, exposure) meteen toepassen. Dat was wel een bijzondere ervaring.” n MK

Alle haren onder de OK-muts “Al je haren in je OK-muts, niet je neus uit je smoeltje, OK-schoenen dragen en schone handen hebben.” Anesthesioloog Edith van Zalingen noemt een aantal hygiëneregels die op de OK beter gaan worden gehandhaafd. De nieuwe veiligheidsvoorschriften gaan dit voorjaar in. n Liesbeth Kuipers Onder meer met deurtellers en handhaving van de hygiënediscipline wil de werkgroep ‘Voorkomen van ziekenhuisinfecties na een operatie’ de vermijdbare schade op de ok halveren. Samen met chirurgen, ok- en anesthesiemedewerkers, en de werkeenheid infectiepreventie stelde Edith van Zalingen hiervoor nieuwe voorschriften op. De werkgroep dankt zijn naam aan een van de tien thema’s van

het landelijke vms Veiligheidsprogramma. Hieraan doen 74 Nederlandse ziekenhuizen mee.

Deurtellers Een aantal leden van de werkgroep was eerder betrokken bij het Sneller Beter-project postoperatieve wondinfecties (powi). Met de daarin opgedane kennis en de vms-richtlijnen stelde de werkgroep een ambitieus plan van aanpak op met vier interventies. Eén daarvan is de discipline op de ok. Indicator daarvoor is het aantal keren dat een ok-deur opengaat, vertelt Van Zalingen. “Uit onderzoek blijkt dat hoe vaker de ok-deur opengaat, hoe meer infecties er zijn. Op alle ok-deuren komen daarom deurtellers. Hiermee kan het ok-personeel online bijhouden hoe vaak de deur is opengegaan en kunnen wij aantonen bij welke ok’s het aantal infecties toeneemt met de deurbe-

Strengere regels op de OK

geregistreerd bij binnenkomst op de recovery. Deze moet tussen de 36 en 38 graden zijn. “Als de temperatuur te laag is, hebben geopereerde patiënten meer kans op een infectie. Met allerlei verwarmingssystemen, zoals de ‘hotdog’, gaan wij de patiënt op temperatuur houden”, belooft Van Zalingen.

tussen de vijftien en zestig minuten voor de operatie bij de patiënt zijn toegediend. “Alleen dan heeft de patiënt genoeg antibiotica in het bloed bij het maken van de incisie. Verder willen wij het preoperatief ontharen tegengaan; door scheren ontstaan kleine wondjes, waardoor micro-organismen de kans krijgen. Op de ok zullen we hooguit nog het kleine stukje huid waar de incisie plaatsvindt met een elektrische tondeuse scheren.” Bovendien wil de werkgroep dat de temperatuur van de patiënt wordt

Feedback De werkgroep begint met het verzamelen van de infectiecijfers van de vakgroepen orthopedie, cardiochirurgie en neurchirurgie, want ook de registratie van postoperatieve wondinfecties wordt meer gestructureerd aangepakt. Dat het okpersoneel meteen feedback krijgt, bijvoorbeeld van het aantal deurbewegingen, staat voorop. Afhankelijk van de installatie van de software waarmee dit kan worden gerealiseerd, wil de werkgroep de nieuwe regels vanaf mei laten gelden.

wegingen. Vervolgens spreken we gezamenlijk een maximumnorm af.” De werkgroep wil ook dat er beter wordt gelet op de toediening van antibioticaprofylaxe: deze moet

Wil je meedingen naar de verpleegkundeprijs 2010? Lever dan uiterlijk 22 april je voorstel in. De aangemelde projecten worden in een jurybijeenkomst beoordeeld door een zorgmanager, een stafadviseur, een vertegenwoordiging van de craz, een vertegenwoordiging van de werkgroep patiënttevredenheid en een vertegenwoordiging van voorheen Vrouwen VU hulp. De verpleegkundeprijs wordt uitgereikt tijdens de jaarvergadering van de var op 12 mei. Er is een standaardformulier voor het indienen van projecten, te verkrijgen bij leidinggevenden. Renée Kool, stafadviseur divisie III, [email protected], staat klaar om vragen te beantwoorden en om te helpen bij het opstellen van een begroting. Het projectvoorstel kan per mail worden aangeleverd bij Hannie Verkaik, [email protected].

1 april Nee, Jan Mokkenstorm gaat niet de lucht in en nee, de a-emdr-techniek bestaat niet. Het bericht in Tracer over de versterking van het helitraumateam met een vliegende psychiater was een 1 aprilgrap. Wat wel waar was in het bericht, is dat de emdr-techniek een uitstekend middel is om traumatische ervaringen te verwerken. Maar deze methode is niet geschikt voor acute situaties en er is meestal ook meer dan één behandeling nodig. Kortom: de ‘A’ in de a-emdr-techniek was verzonnen. Ook is Jan Mokkenstorm geen traumapsychiater maar directeur behandelzaken van het circuit kortdurende psychiatrie Zuid-Kennemerland. De grap is door verschillende media overgenomen, ondermeer door Mednet en Mokkenstorm is hierover geïnterviewd in het avro-programma De Praktijk op Radio 1. n MK

Column Deze column is eerder gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 27 maart

Veiligheidskleppen

M

inister Klink zegt dat er bij de liberalisering van de gezondheidszorg (lees marktwerking) een bekostigingsplafond nodig is om overschrijdingen van het zorgbudget te voorkomen. Hij wil geen blind avontuur aangaan en bouwt daarom die veiligheidsklep in. Ik heb bij de term veiligheidsklep andere associaties. Ik denk aan de honderden patiënten die wij dagelijks behandelen. In mijn optiek zijn veiligheidskleppen dan antwoorden op de vragen als : geven wij deze patiënten de juiste zorg, volgens de laatste wetenschappelijke inzichten en standaarden, op een veilige manier, op het juiste moment en door de juiste zorgverleners? Ministerieel denken in termen

van wetten, regels, protocollen en performance-indicatoren om patiëntveiligheid te garanderen is niet verkeerd. Maar het is niet genoeg. Veiligheid op de werkvloer in een groot ziekenhuis reikt veel verder dan ‘governance by rules’ en laat zich daar ook niet door vangen.

Regels doen namelijk het werk niet. Ik denk dat cultuur en (voorbeeld) gedrag doorslaggevend zijn voor veiligheid en kwaliteit; dat notities heen en weer schuiven weinig te maken heeft met stimulerend, zichtbaar leiderschap van de bestuurders. Ik zou dus zeggen: neem afscheid van de oude cultuur waarbij de Professional in ‘splendid isolation’ de dienst uitmaakte. Stimuleer teamgeest en zorg dat je elkaar kunt aanspreken en dat je incidenten veilig kunt melden. Maak als bestuurder mensen door opleiding en training vertrouwd met een cultuur van betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Een cultuur, waarbij je trots op elkaar kunt zijn, maar ook niet wegloopt voor een moeilijk gesprek. Bij VUmc ontplooien we vele initi-

atieven om veiligheid op de werkvloer een vanzelfsprekend thema te maken. Elke week gaat een lid van de raad van bestuur met een multidisciplinair team het huis in voor een veiligheidsronde. Dan praten we, vragen we en vragen we door en luisteren we vooral ook goed. Uiterst openhartige sessies zijn dat. En als we elkaar bij het afscheid een hand geven, realiseren we ons steeds weer hoe wezenlijk deze gespreksrondes zijn. Laatst was ik met zo’n team op bezoek bij een klinische afdeling en hoorde daar het volgende. Een medewerkster meende dat er mogelijk iets niet in orde was met de voorgestelde behandeling van een patiënt en trok aan de noodrem. Zij was echter, naar eigen zeggen ‘haar boekje te buiten gegaan’. Ze

was namelijk geen verantwoordelijk verpleegkundige maar ‘slechts de voedingsassistente.’ Een mooier voorbeeld van betrokken zijn bij patiëntveiligheid kan ik niet bedenken! En voor de minister: kwaliteit en patiëntveiligheid werkt, mits goed aangepakt, ook nog eens in economisch opzicht door. In tegenstelling tot marktwerking betekent optimale kwaliteit van zorg immers precies de juiste, noodzakelijke zorg bieden – en vormt daarmee een gefundeerde veiligheidsklep tegen overproductie en dito behandeling. Ik zou zeggen: een plafond is nuttig, maar zorg vooral voor een deugdelijke fundering. n Wim Stalman

Vissen uit logeren Een leeg aquarium in het personeelsrestaurant is een treurig gezicht, maar gelukkig hielp een groep patiëntjes van de kinderafdeling VUmc graag uit de nood. Ze waren vier woensdagmiddagen in de weer om onder leiding van Suzanne Kieft, vrijwilligster bij Kinderstad, een kunstig aquarium te schilderen en te tekenen. Valerie is verantwoordelijk voor een van de fraaie vissen die dit opleverde. De echte vissen komen begin april terug van hun logeeradres. Ze verbleven tijdelijk bij een viskweker, zodat het aquarium kon worden verbouwd. Het onderhoud zal namelijk voortaan worden uitgevoerd door een van de koks, Jos Boxmeer samen met Jurgen Toele van het facilitair bedrijf. Het aquarium is nu voorzien van een biologisch waterzuiveringssysteem dat er voor zorgt dat de vissen een goede leefomgeving hebben.

Op weg naar de beste patiëntenzorg

Alle neuzen dezelfde kant op 229 228 227



n Ellen Kleverlaan

Redactiesecretariaat

In de week van 22 november komen vertegenwoordigers van NIAZ naar VU medisch centrum om te toetsen of aan alle voorwaarden van accreditatie is voldaan. Maar voor het zover is moet er nog heel veel werk worden verzet om van VUmc een organisatie te maken, waar alles continu gericht is op het verbeteren van de zorg. Iedereen, van schoonmaak tot raad van bestuur, krijgt met de NIAZ-accreditatie te maken. Nog 228 dagen om alle zaken op orde te krijgen.

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.000. Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Henriëtte van der Horst, Piet Hoogland

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor exmedewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

In deze zevende aflevering van de serie over de niaz-accreditatie staat de zorgeenheid vaatchirurgie (vvat) centraal. Joan Slebos vertelt hoe zij en haar collega-seniorverpleegkundigen de werkmethodes op de afdeling met iedereen doorliepen en ondertussen het teamgevoel op de afdeling nog beter maakten.

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 22 april. Deadline voor kopij is 15 april om 12.00 uur.

2

Het leidinggevende team van vvat (5C) heeft de afgelopen jaren met

Illustratie: Rick Dros

9e jaargang, nummer 7, 8 april 2010

minder menskracht gewerkt. De afdeling is goed blijven draaien, maar op het leidinggevende vlak zijn daardoor wat dingen blijven liggen. In oktober 2009 besloten de drie seniorverpleegkundigen, hoofd Hilda Ket en leidinggevend verpleegkundige Cynthia Donk dat er een traject zou komen om alle neuzen weer dezelfde kant op te krijgen. Zowel qua werkmethodes als qua teamspirit. De drie seniorverpleegkundigen,

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

Arianne ten Klooster, Irene van Stein en Joan Slebos hebben in januari alle werkmethodes up to date gemaakt en hebben die met iedere verpleegkundige afzonderlijk doorgenomen. Slebos: “Werkmethodes veranderen continu. Het is lastig om al die veranderingen steeds bij te houden. Tegelijkertijd is het natuurlijk essentieel om volgens een protocol te werken. Dat bevordert goede zorg en patiëntveiligheid.”

In dat kader past ook een tweede stap van het plan van aanpak: een medicatieveiligheidsstappenplan. Slebos: “Medicatiefouten zijn simpel te voorkomen door volgens een gericht stappenplan te werken. Daarom hebben we die verbeterslag meteen in dit traject meegenomen.” Vervolgens hebben de senior verpleegkundigen in februari met iedere verpleegkundige een dag meegelopen. “Om te toetsen hoe er in de praktijk wordt gewerkt en of de werkmethodes gevolgd worden.” Er was een belangrijk neveneffect. “We hebben iedereen gevraagd om actief mee te denken over dingen die beter kunnen op de afdeling. Het bevorderen van de kwaliteit van zorg is immers een zaak van iedereen.” Het enthousiasme was groot in het team verpleegkundigen. Daardoor is er nog meer dan voorheen een gevoel van saamhorigheid. In maart zijn er vervolgens twee toetsingsdagen geweest om de voorbehouden handelingen te toetsen. Over een half jaar gaan Slebos en de andere seniors wederom een dag met iedereen meelopen. “Het is voor onze afdeling een goede manier om er met zijn allen voor te gaan.”

Damwanden de grond in

Foto Mark van den Brink

Half april worden de eerste proefdamwanden geslagen, voor de Westflank van VUmc. De damwanden gaan 18 meter de grond in. Als de trillingsmetingen geen vreemde waarden aangeven worden de overige damwanden, ongeveer 500 meter in lengte, op hun plaats getrild. Dit kan enige overlast geven. Naar verwachting gaan de werkzaamheden ongeveer 4 à 5 weken in beslag nemen. Daarna wordt grond afgevoerd uit de bouwput om de bouw van de parkeergarage mogelijk te maken. Vervolgens zal vanaf juni tot eind augustus geheid worden. Tijdens de bouwvakvakantie van 26 juli tot en met 13 augustus zijn er geen werkzaamheden. De Westflank wordt naar verwachting in het derde kwartaal van 2012 voltooid en begin 2013 in gebruik genomen. ggz inGeest, de spoedeisende hulp en het gastenverblijf van VUmc zijn de toekomstige bewoners van dit gebouw. n ML

Gastvrij VUmc

Jaarlijks kloppen er duizenden mensen bij de balie patiëntenvoorlichting aan. “Bij ons kunnen patiënten, bezoekers en medewerkers terecht voor algemene vragen over ziektebeelden, mogelijkheden van onderzoek en behandeling en informatie over patiëntenverenigingen. Ook komen mensen bij ons om hun ervaringen te delen of een klacht in te dienen”, legt Naziha Abachri uit. “We werken daarnaast ook voor afdelingen”, vult Meta Ponsen aan. Medewerkers kunnen bij ons informatiefolders laten ontwikkelen, folders laten vertalen en nog veel meer.” De service die VU medisch centrum patiënten biedt, is sinds kort verder uitgebreid. Poliklinische patiënten hebben bij patiëntenvoorlichting een aanspreekpunt voor informatie en vragen over het regelen van zorg na ziekenhuisopname. Gea Emmelot geeft voorlichting over zorg in de thuissituatie, helpt bij het regelen van de benodigde zorg en bij het regelen van hulpmiddelen in de thuissituatie, zoals een rollator. Ook de komst van Petra Mulder, consulent van MEE Amstel en Zaan, vergroot de service. MEE biedt informatie, advies en ondersteuning aan mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking of een chronische ziekte. De vragen kunnen gaan over alle terreinen van het dagelijkse leven, van arbeid tot vakantie, van financiële regelingen tot onderwijs. Omdat er voor de nieuwe medewerkers meer ruimte nodig is, is patiëntenvoorlichting verhuisd naar een tijdelijke locatie achter de liften op de begane grond van de polikliniek (PK0 Hal 14).

F o t o P a u l l e Cl e r c q

‘Wij bieden patiënten een helpende hand’

v.l.n.r. Meta Ponsen, Naziha Abachri, Petra Mulder en Gea Emmelot

Henriëtte van der Horst

Opvallend

Controversiële zaken Ons kabinet is gevallen, maar gelukkig draait de wereld, in elk geval in Nederland, gewoon door. Het parlement doet nog wel wat werk maar over controversiële zaken neemt het geen beslissingen meer. Daar mag een volgend kabinet zich over buigen, of over struikelen en dan ten val komen. Dat lijkt me wel lekker voor de Tweede Kamerleden. Heb je je bijna drie jaar over van alles en nog wat druk moeten maken (hoofddoekjes, handen schudden, kilometerheffing en wat dies meer zij) en dan mag je nu allerlei zaken als controversieel bestempelen en dan hoef je er niets meer mee. Tenzij je weer in de Kamer komt na de volgende verkiezingen, maar daar schijnt het animo voor te tanen. De grote uittocht is begonnen onder leiding van Eurlings en Bos.

Klink is wel in voor een tweede ambtsperiode, maar heeft de uitbreiding van de marktwerking in de zorg even opgeschort. Het B-segment, dat waar vrij over onderhandeld mag worden, wordt vooralsnog niet vergroot. Die marktwerking in de zorg is dus ook zo’n controversiële zaak. Dat was het natuurlijk al heel lang in de ogen van veel mensen, vooral van degenen die het meest verstand hadden van de zorg. Zorg en marktwerking gaan slecht samen. Marktwerking veronderstelt mondige consumenten die precies weten wat ze willen en zelf een geïnformeerde keuze maken. Als zorgprofessionals nu maar transparant zijn en via indicatoren laten zien hoe goed ze zijn in het leveren van hun zorg dan weet de consument precies waar hij moet zijn. Als de

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

aanhangers van de marktwerking hun werk eens goed zouden doen, dan zouden ze kunnen vaststellen dat maar een heel klein percentage van de zorgconsumenten er zo over denkt en het zo wil. Zulke ongefundeerde aannames over wat de consument wil, storen me behoorlijk. Maar wat me mateloos ergert is, dat de marktwerking steeds verder ingevoerd wordt, terwijl er geen enkele poging wordt gedaan om de kosteneffectiviteit ervan vast te stellen. De aanname dat marktwerking tot betere kwaliteit leidt, is nooit bewezen en de schadelijke effecten worden niet gemonitord. En wij als professionals maar zwoegen om ons handelen zo onderbouwd en verantwoord mogelijk te maken. Sommige controversiële zaken moeten gewoon de wereld uit. Henriëtte van der Horst is hoogleraar huisartsgeneeskunde

!

De Europese Commissie heeft een budget van 12 miljoen euro beschikbaar gesteld voor onderzoek naar de interactie tussen diastolisch hartfalen en metabool syndroom. Dit onderzoek wordt gecoördineerd door Walter Paulus, hoogleraar fysiologie, van ICaR-VU. Aan het project zullen zestien universiteiten en drie bedrijven uit twaalf landen deelnemen. Het gaat om een Europese FP7 subsidie voor onderzoek naar diastolisch hartfalen.

Hadi Jassim, directeur ict, is gekozen tot it influencer van het jaar 2010. Dit gebeurde tijdens de bijeenkomst van 600 Minutes Public Sector it, een bijeenkomst waar itmanagers in één dag kennis maken met de nieuwste ontwikkelingen in hun vakgebied. Het jaarlijkse evenement en de prijs worden georganiseerd door Management Events. 3

VUmc Projectmanagement

Projecten verlopen efficiënter door langere voorbereiding n Pauline Diemel

De VUmc projectmanagementmethodiek brengt volgens Sander Peet vooral verbeteringen. Eén daarvan is dat er beter geprioriteerd wordt. “Elke afdeling moet zich afvragen welke projecten er zijn. Is daar tijd voor of niet? En wat heeft prioriteit? Op deze manier krijg je overzicht over wat je aan het doen bent.”

Goede voorbereiding Maar misschien nog wel belangrijker vindt Peet dat meer tijd genomen wordt voor de voorbereidingsfase. “ Voorheen gingen we bij projecten veel sneller in de uitvoering. Nu denken we eerst goed na hoe we het project aan gaan pakken. Welk scenario volgen we? Wat is de tijdslijn? En wie en wat hebben we daar voor nodig?”

Peet was betrokken bij het opzetten van de VUmc projectmanagementmethodiek en is op dit moment onder andere bezig met het ontwikkelen van opleidingen voor projectmanagers en opdrachtgevers. “In april start de eerste leergang projectmanagement voor projectmanagers. Een belangrijk aandachtspunt in deze opleidingen is hoe je om moet gaan met je nieuwe rol. Welk gedrag moet je vertonen als projectmanager of als opdrachtgever om projecten te laten slagen.”

Wennen Naast de opleidingen is Peet projectmanager van de nieuwe hr Helpdesk. Peet geeft aan dat bij beide projecten de nieuwe methodiek erg goed werkt. “Ik merk dat de projecten efficiënter verlopen, omdat van te voren de grenzen zijn vastgelegd. Je kunt beter sturen op deadlines omdat je weet welke producten op welke momenten opgeleverd moeten worden.” Ook de rollen en bevoegdheden van de projectmanager en opdrachtgever (de stuurgroep) zijn van te voren afgestemd.

“Hierdoor hoef je als projectmanager veel minder de opdrachtgever bij het operationele proces te betrekken. Voor zowel projectmanagers als opdrachtgevers is de nieuwe manier van werken wennen. Peet: “Opdrachtgevers denken soms dat een project langzamer gaat omdat niet meteen de handen uit de mouwen gestoken worden. En projectmanagers, voorheen projectleiders, hebben soms de neiging om toch meteen de uitvoering in te gaan.”

Aanpassingen Na een aantal maanden werken volgens de nieuwe methodiek bleek dat het voor de kleinere projecten wat omslachtig was. Voor deze kleine projecten, dat wil zeggen met een doorlooptijd korter dan zes maanden, zijn een paar aanpassingen gedaan. Peet: “De verschillende fasen in het project blijven hetzelfde dus voorbereiding, initiatie, uitvoering en afronding, maar een aantal stappen hoeven bij een klein project niet gezet te worden. Zo hoeft er bijvoorbeeld geen business case geschreven te worden.”

Foto Mark van den Brink

Onder het motto ‘De goede projecten, goed doen’, werkt VU medisch centrum sinds oktober vorig jaar met een nieuwe projectmanagementmethodiek. Projectmanager P&O Sander Peet is enthousiast. “In de praktijk blijkt dat projecten veel efficiënter verlopen.”

Oud-studenten vullen collegebanken De collegebanken in de geneeskundefaculteit waren gevuld met vele oud-studenten geneeskunde van VU medisch centrum. Alumni en hun partners waren massaal afgekomen op de uitnodiging voor de alumnidag op 27 maart, georganiseerd door de alumnikring geneeskunde VUmc. Een geslaagde middag met ruim 130 bezoekers die terugblikten op hun studietijd en herinneringen ophaalden met hun jaargenoten. Aan het woord kwamen VUmc-alumni kinderinfectioloog Marceline van

Meet the doctor succesvol

‘Geweldig dat we mee mochten naar een patiënt’ Dertig eindexamen­ scholieren namen op dinsdag 30 maart deel aan ‘Meet the doctor’. Met dit jaarlijks terugkerend evenement biedt VUmc scholieren de mogelijkheid om kennis te maken met het vak van hun dromen: dokter worden. In de ochtend bezochten ze een patiëntcollege en in de middag liepen ze mee met een arts. Zo zagen ze bijvoorbeeld patiëntjes op de kinderafdeling, maakten ze een spreekuur mee of gingen ze naar de ok. De scholieren op de foto worden op de ok rondgeleid door vaatchirurg Willem Wisselink. “Heel erg indrukwekkend en het heeft alleen mijn keuze nog maar 4

duidelijker gemaakt. De arts was heel open en liet de afdeling zien, vertelde hoe zijn week eruit ziet. Ik vond het geweldig dat we mee mochten naar een patiënt. Ik had niet verwacht dat dat zou kunnen, het was enorm interessant!”, aldus een van de enthousiaste deelnemers. Ook de VUmc artsen van diverse specialismen, waaronder interne geneeskunde, kaakchirurgie, kinderchirurgie, dermatologie en oogheelkunde, die de scholieren rondleidden vinden Meet the doctor een erg leuk middel om toekomstige collega’s te enthousiasmeren. Internist Oscar de Vries: “De scholieren zijn

volkomen blanco, ze hebben geen enkele voorkennis. En dus stellen ze allerlei vragen over dingen die wij heel gewoon vinden. Dat is heel erg leuk. Van te voren vraag ik me af of het niet te saai voor ze is, om een spreekuur mee te maken. Maar juist dat patiëntencontact blijkt een soort mirakel voor ze te zijn. En wat opvalt is dat ze stuk voor stuk heel erg enthousiast zijn voor het vak. Het is dan ook een plezier om met ze op te trekken.” Jaarlijks starten 350 studenten met de opleiding geneeskunde VUmc. ‘Meet the doctor’ is een van de manieren om scholieren te interesseren voor de opleiding. n JS

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

Furth over het programma kids in Zuid-Afrika en neuroloog Philip Scheltens over het Alzheimercentrum VUmc. Alumnus Gerrit van der Wal gaf een beeld van zijn werkzaamheden als inspecteur-generaal voor de gezondheidszorg. Daarnaast werden beelden vertoond uit de ncrv-documentaire ‘Tenzij een wonder gebeurt’ uit 1971 waarin hoogleraar interne geneeskunde Cees van der Meer wordt geïnterviewd over zijn visie op stervensbegeleiding en euthanasie. Verpleeghuisarts en schrijver Bert Keizer

stelde de zaal naar aanleiding hiervan enkele prikkelende vragen over stervensbegeleiding toen en nu. De bezoekers waren enthousiast, met name de compassie voor de patiënt, die in de beelden naar voren komt, werd geroemd. Stemmen gingen op om de studenten van nu hier ook kennis mee te laten maken. De middag werd afgesloten met een borrel in samenwerking met medische faculteitsvereniging mfvu. n DB

Vacatures VUmc De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O, direct naar ‘vacatures VUmc’, en af te halen bij het loopbaancentrum in de polikliniek.

Vacatures van 24 maart t/m 30 maart. Uiterlijke reactiedatum 12 april 2010 Planner master geneeskunde (36 uur) afdeling/dienst instituut voor onderwijs en opleiden (IOO), divisie VI salarisschaal 7 informatie Mw. I. Hokke, teamleider planbureau master, tst. 49833 Klinisch fysicus - audioloog in opleiding (36 uur) afdeling/dienst keel, neus en oorheelkunde, divisie II salarisschaal 10 informatie Dr. S.T. Goverts, e-mail: [email protected] of tst. 40969

Bloedafname assistent (16-32 uur) afdeling/dienst klinisch chemisch laboratorium (KCL), divisie V salarisschaal 4/5 informatie Mw. W. Aarts-Borgdorff, senior hoodaanalist, tst. 43889 Hoofdanalist (36 uur) afdeling/dienst klinisch chemisch laboratorium (KCL), divisie V informatie Mw. dr. E.A. RoelandseKoop of mw. dr. A.A. Bouman, klinisch chemici, tst. 43872 Medewerker personeels­ administratie (32-36 uur) afdeling/dienst divisiebureau divisie v, Divisie V salarisschaal 7 informatie C. van der Meulen, manager bedrijfsvoering, e-mail: [email protected] of tst. 42958

Phd student ‘modelling HPV infection dynamics’ (36 uur) afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, divisie VI salarisschaal OIO informatie Dr. H. Bogaards, e-mail: [email protected] of tel. 0302744765 Secretaresse (24-28 uur) afdeling/dienst divisiebureau divisie II salarisschaal 6 informatie Mw. M.C. van der Meer, e-mail: [email protected] of tst. 44876 Klinisch chemisch analisten (24-36 uur) afdeling/dienst klinisch chemisch laboratorium (KCL), divisie V salarisschaal 6/7 informatie Mw. W. Aarts-Borgdorff, senior hoofdanalist, tst. 43889

(Senior) hoofdanalist endocrinologisch laboratorium (36 uur) afdeling/dienst klinische chemie (KC), divisie V salarisschaal 8/9 informatie Mw. I.G. Metgod senior hoofdanalist, e-mail: [email protected] of tst. 42619 Promovendus (36 uur) afdeling/dienst kno/audiologie, divisie II salarisschaal OIO informatie Mw. dr. S.E. Kramer, e-mail: [email protected] of tst. 40969

Medewerker personeels­ administratie (32-36 uur) afdeling/dienst verschillende divisiebureau’s salarisschaal 7 informatie Mw. E. van Balen, projectmedewerker, e-mail: [email protected] of tst. 42759 Klinisch perfusionist (36 uur) afdeling/dienst cardio-thoracale chirurgie, divisie IV salarisschaal 9 informatie Dr. A.B.A. Vonk, afdelingshoofd Cardio-thoracale chirurgie, e-mail: [email protected] of tst. 44515

salarisschaal 10 informatie Mw. G. van Veen, hoofd HRM a.i., tst. 42785 Onderzoeksmedewerker naar preventie postoperatieve wondinfecties (POWI’s) (24-36 uur) afdeling/dienst medische microbiologie en infectiepreventie, divisie V salarisschaal 8 informatie C.M.J.E. VandenbrouckeGrauls, tst. 40488 Research analist (36 uur) afdeling/dienst klinische chemie, divisie V salarisschaal 7 informatie Dr. C.E. Teunissen, e-mail: [email protected] of tst. 43680

SEH verpleegkundige in opleiding afdeling/dienst SEH, divisie IV salarisschaal 7 informatie E. Hofstra, verpleegkundig teamleider, e-mail: [email protected] of tst. 43375

Research analist (36 uur) afdeling/dienst klinische chemie neurologisch laboratorium, divisie V salarisschaal 7 informatie A. Petzold, e-mail: [email protected] of tst. 43680

Intensive care verpleegkundige (32-36 uur) afdeling/dienst intensive care (IC), Divisie IV salarisschaal 9A informatie Mw. A. Tullleken, e-mail: [email protected] of tst. 020 4444950 *986947

Planner master geneeskunde jaar 1 (36 uur) afdeling/dienst instituut voor onderwijs en opleiden, divisie VI salarisschaal 7 informatie Mw. I. Hokke, Teamleider Planbureau Master, e-mail: [email protected] of tst. 49833

Senior gipsverbandmeester (36 uur) afdeling/dienst poliklinische zorgeenheid heelkunde & anesthesiologie, divisie IV salarisschaal 9B informatie R.L.J. Koster, e-mail: [email protected] of tst. 40238

Planner master geneeskunde jaar 2 (36 uur) afdeling/dienst instituut voor onderwijs en opleiden, divisie VI salarisschaal 7 informatie Mw. I. Hokke, Teamleider Planbureau Master, e-mail: [email protected] of tst. 49833

Medium care verpleegkundige (32-36 uur) afdeling/dienst medium care, divisie IV salarisschaal 8B informatie Mw. S.A. van den Berge, e-mail: [email protected] of tst. 44417 Vacatures van 31 maart t/m 6 april. Uiterlijke reactiedatum 19 april 2010 P&O adviseur (36 uur) afdeling/dienst verschillende divisiebureau’s

Cursist medium care verpleegkundige (32-36 uur) afdeling/dienst medium care, divisie IV salarisschaal 7 informatie Mw. S. van den Berge, ldg, M.C., e-mail: s. van den [email protected] of tst. 44417

Medewerkers steriele medische hulpmiddelen (36 uur) afdeling/dienst dienst operatie kamers, divisie IV salarisschaal 5 informatie Mw. B. Quarré, e-mail: [email protected] of tst. 44551 Leerling medewerkers steriele medische hulpmiddelen (36 uur) afdeling/dienst dienst operatie kamers, divisie IV salarisschaal 4 informatie Mw. B. Quarré, e-mail: [email protected] of tst. 44551 Medewerker steriele medische hulpmiddelen met aandachtsgebied verpleegafdelingen en poliklinieken (32-36 uur) afdeling/dienst dienst operatie kamers, divisie IV salarisschaal 6 informatie Mw. B. Quarré, e-mail: [email protected] of tst. 44551 Gespecialiseerd medewerker steriele medische hulpmiddelen met aandachtsgebied traumatologie (32-36 uur) afdeling/dienst dienst operatie kamers, divisie IV salarisschaal 6 informatie Mw. B. Quarré, e-mail: [email protected] of tst. 44551 Ergotherapeut (20 uur) afdeling/dienst ergotherapie, divisie II salarisschaal 9 informatie Mw. E. Spaargaren, e-mail: [email protected] of tst. 40012 Directiesecretaresse (32-36 uur) afdeling/dienst dienst strategie, bestuur en projecten, stafdiensten salarisschaal 7 informatie Mw. M.H. van den Berg, hoofd secretariaten SBP, tst. 41372

Amstel Academie

Titel voorbeeld titel

Het Heilig VU-UUR Donderdag 15 april 2010 in de Amstelzaal, VUmc

Ir. Gonny ten Haaft Programmasecretaris bij ZonMw Freelance journalist “Dokter is ziek, als patiënt zie je hoe zorg beter kan”

Stelling I “In ons ziekenhuis weet in 2012 elke patiënt bij wie hij moet zijn voor vragen, wie de regie heeft over zijn zorg en wie zijn zorg coördineert” (eis van de inspectie voor 2012)

Stelling II Als ziekenhuis/hulpverlener verwachten wij teveel van onze patiënten.

De lezing is bedoeld voor alle medewerkers. Aanvang: 12.00 uur (met broodjes, koffie, thee, melk, etc.). Begin voordracht: 12.30 uur (duur voordracht is 25 tot 30 minuten met aansluitend 10 minuten discussie).

De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen M. van Nieuwenhoven  Bij- en nascholingen M. van Nieuwenhoven Verpleegkundige vervolgopleidingen  Paramedische opleidingen  www.amstelacademie.nl

(020) (020) (020) (020) (020)

444 444 444 444 444

4229 4253 4253 2020 4569

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in!

waarin u uiteenlopende vaardigheden kunt verbreden en verdiepen. Iedere workshop duurt 2 uur, tenzij anders aangegeven. U dient de workshop eerst zelf te betalen, vervolgens dient u dat te declareren bij uw leidinggevende.

Het aanbod van het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering najaar 2009-voorjaar 2010 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl : link Ontwikkelingsgerichte trainingen en/of VUmc gerichte opleidingen

Workshop Non verbale communicatie op 22 april van 10.00 – 12.00 uur Workshop Voor leidinggevenden op 11 mei van 13.00 – 15.00 uur Workshop Nee zeggen zonder schuldgevoel op 18 mei van 13.00 – 15.00 uur Workshop De criticus ontmaskerd op 19 mei van 10.00 – 12.00 uur Workshop De kunst van het loslaten op 20 mei van 10.00 – 12.00 uur

Leidinggeven Als collega de baas spelen extra ingepland op 17 mei (hele dag) en vervolg op 3 juni (ochtend) Open aanbod VUmc In goed overleg met de Unit Human Resource Management van de stafdienst P&O is een aantal trainingen ontwikkeld dat direct aansluit bij het beleid van het VUmc, vanuit de visie dat de werkgever faciliterend is in de ontwikkeling van goed medewerkerschap en goed leiderschap. Deze trainingen worden door P&O betaald.

Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www.AmstelAcademie.nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Marjolein van Nieuwenhoven of Editha Samsom. Zij staan u graag te woord! Tel. 44213 / 45084, e-mail [email protected] / [email protected]

Persoonlijke ontwikkeling Workshop Overtuigingskracht: hoe kan ik anderen beïnvloeden? - op 21 april (ochtend, incl. lunch) Persoonlijk Budget (bestemd voor medewerkers VUmc) U kunt (een deel van) uw persoonlijk budget besteden aan uw persoonlijke ontwikkeling. De Amstel Academie biedt aantrekkelijke, praktische workshops

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – S e r v i c e p a g i n a

5

Menu

Personeelsactiviteiten

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 8 april cannelloni, Italiaanse salade, foccacia, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

Bibliotheek

Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

Bezoek de medische en verpleegkundige bibliotheek in VUmc op locatie 0B100 (nabij personeelsrestaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020) 444 1237. Web: www.ubvu.vu.nl/geneeskunde

Winnares gratis ballonvaart! Onlangs ontving mw. Elfrieda Tanja een gratis ballonvaart boven Amsterdam uit handen van Dennis Meester, directeur van Meeus. Zij ontving deze prijs door een loting onder de 421 nieuwe aanmeldingen voor de nieuwe VUmc collectieve autoverzekering bij Meeus, die per 1 april 2010 ingaat. Mw. Tanja zal in mei van een prachtige ballonvaart mogen genieten.

Cursussen Vergroot uw informatievaardigheden met de cursussen van de medische bibliotheek! Doe bijvoorbeeld onze cursus Systematisch zoeken voor reviews, of onze PubMed-, Reference manager- of Citatieanalysecursus. Meer info en aanmelden op: www.ubvu. vu.nl/agenda

vrijdag 9 april roti kip, vegetarische roti, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep

Bijblijven met Nieuwsbrief Blijf op de hoogte van de nieuwste medische informatiebronnen en de service die wij u bieden met onze nieuwsbrief voor artsen, onderzoekers, verpleegkundigen en paramedici van VUmc: www.ubvu.vu.nl/ nieuwsbriefmedisch/laatstenummer.html

zaterdag 10 april varkensfilet pesto, omelet tomaat kaas, tomatensaus en jus, wortelen, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat vermicellisoep

Medische bibliotheek ook zondag open! Vanaf oktober 2009 zijn wij ook op zondag weer open.Tussen 11 en 16 uur kunt u op

zondag 11 april kippenbout, groenteloempia, jus en vegetarische jus, spinazie, aardappelkroketjes, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 12 april bolognaisesaus, vegetarische bolognaisesaus, komkommersalade, spaghetti, geraspte kaas, gebonden minestronesoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden minestronesoep, vegetarische heldere groentesoep dinsdag 13 april kalfs saucijs, jus, bloemkool met bechamelsaus, gekookte aardappelen, gebonden linzensoep, heldere mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere mulligatawnysoep woensdag 14 april ajam bali, frisse salade, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileense soep donderdag 15 april karbonade, gevulde paprika, jus en vegetarische jus, stoofprei, gekookte aardappelen, gebonden tandorisoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden tandori soep, vegetarische heldere aspergesoep

Toegang medische bibliotheek buiten openingstijden Ook buiten openingstijden is de medische bibliotheek toegankelijk voor medewerkers van VUmc. Wanneer u gebruik wilt maken van deze service, vraagt u om het ‘formulier autorisatie kaartlezer’ aan onze bibliotheekbalie. Als u het formulier daar ingevuld weer inlevert, is uw VUmc-pas binnen een week geautoriseerd voor toegang ná reguliere openingstijden. Vragen? Bel of mail de medisch informatiespecialist! René Otten: (020-44)42027, [email protected]; Hans Ket: (02044)42523, [email protected]; Ilse Jansma: (020-44)42523, [email protected].

Oproepen & advertenties Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Beachvolleybal Toernooi 2010 Op zaterdag 26 juni 2010 is het weer tijd voor het jaarlijkse beachvolleybal toernooi! Dit gezellige en sportieve toernooi wordt ook dit jaar weer in IJmuiden gehouden, op de 3 velden van PBN sport, paviljoen Nova Zembla aan een groot meer, waar u veel mogelijkheden heeft om uit te puffen na de vermoeiende wedstrijden. Het toernooi begint om 13.30 uur en eindigt rond 18.00 uur. Na de wedstrijden is er een half uurtje om u op te frissen en een gezellige borrel te drinken. Rond 19.00 uur staat er dan weer een uitgebreid BBQ-buffet voor u klaar. We beschikken weer over onze eigen ruimte en de BBQ zal omlijst worden met lekkere muziek van onze DJ “Esther”, waarbij we weer met de beentjes van de vloer kunnen om de opkomende spierpijn tegen te gaan. Aan dit spektakel kunnen zestien teams deelnemen. Elk team mag bestaan uit vier tot acht spelers, waarvan er steeds vier in het

veld staan. Het team dient gemengd te zijn, maar tenminste één van de vier spelers in het veld dient een dame te zijn! Spelers “lenen” van een ander team is niet toegestaan! De meeste van u weten inmiddels wat een leuk en sportief spektakel dit is, dus u mag het dit jaar zeker niet missen! Want er zijn weer mooie prijzen te winnen! En voor de winnaars een verrassing? Wilt u als team aan dit spektakel deelnemen, geef u dan op via [email protected] of via www.tipvanboots.nl. U betaalt slechts € 18,00 p.p voor deze heerlijke dag buiten! De sluitingsdatum voor inschrijving is 26 mei 2010 Dus wees er snel bij, want vol = vol. Let op: de Tip van Boots is gesloten wegens vakantie in de periode 28 mei t/m 19 juni 2010

zondag 18 april provençaals gestoofde vis, provençaalse omelet, provençaalsaus en jus, doperwten, frituur aardappel, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicelli, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicelli

- zet ik nu wel al mijn talenten in? - doe ik nu echt wat ik leuk vind? - wat zou ik nog meer willen doen?

Wil jij samen met anderen en een coach: - je talenten op een rijtje zetten? - ontdekken welk werk jou echt gelukkig maakt? - weten hoe je je talenten kunt aanwenden om dat te doen waar je gelukkig van wordt?

Kom dan naar Jong VUmc Coachcafé

maandag 19 april kerrieragout, vegetarische kerrieragout, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische Madrileense soep dinsdag 20 april broodje hamburger (grote), broodje vegetarische hamburger, diverse sauzen naar keuze, rauwkost, frites, gebonden kippensoep heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 21 april Hollandse hachée, vegetarische hachée, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – S e r v i c e p a g i n a

Gezocht: bewegingstherapeuten Kruispost zoekt bewegingstherapeuten die één dagdeel per week groepstherapie willen geven aan getraumatiseerde asielzoekers ter bestrijding van stress en bevordering van hun sociale netwerk. A.M. Tanja-Harfterkamp, huisarts, tst 45431, [email protected]

Vraag jij je regelmatig af:

- wat is mijn ultieme droombaan?

zaterdag 17 april slavink, groente-kaas medaillon, jus en vegetarische jus, wortelen, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep

Ringbandhoezen Af te halen bij het CMA voor uw afdeling 23 rings hoezen! Ze zijn af te halen bij de balie van het centraal medisch archief in de polikliniek op PK -1 Z 055. J.Tamse, Seniormedewerker CMA tst. 41262 [email protected]

Jong VUmc Coachcafé Wil jij samen met anderen en een coach je

vrijdag 16 april gebakken vis, remouladesaus, gemengde salade, frites, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

6

zondagen gebruik maken van onze studieplekken en raadpleeg-pc’s.

Donderdag 22 april – 18.00 uur tot 21.30 uur Atrium, Medische Faculteit, Van der Boechorststraat 7-9 Kijk voor meer informatie op intranet in de agenda. Deelname alleen mogelijk na aanmelding bij [email protected]. Wees er snel bij, want er is maar plek voor 30 jong-VUmc’ers.

Personalia In deze rubriek kunnen medewerkers en vrij­ willigers een stuk plaatsen over geslaagden en of een afscheid van medewerkers. Niet meer dan 25 woorden. Aanleveren via e-mail: [email protected]

Geslaagd Op 25 maart 2010 zijn de volgende studenten geslaagd: Vervolgopleiding tot Kinderverpleegkundige Elise Erfmann Loes van der Heijden Melanie Melger Rosa Simões Antunes Denise Tang Vervolgopleiding tot Oncologie Verpleegkundige Monique Ligthart Van harte gefeliciteerd! Afscheid Op 1 december 2009 werkte Carla van Rijn 25 jaar bij de pathologie. Op 9 april a.s. bereikt Erik van Aalst diezelfde mijlpaal. Dat gaan we natuurlijk vieren! Met een borrel in De Waver op woensdag 14 april vanaf 16.00 uur. Jullie zijn allen van harte welkom! Groet, Pauline van Mulligen

talenten op een rijtje zetten, ontdekken welk werk jou echt gelukkig maakt en weten hoe je je talenten kunt aanwenden om dat te doen waar je gelukkig van wordt? Kom dan op donderdag 22 april naar het jong VUmc Coachcafé plaats. Van 18.0021.30uur in het atrium van de Medische Faculteit (van der Boechorststraat 7-9). Kijk voor meer informatie op intranet in de agenda. Deelname alleen mogelijk na aanmelding bij [email protected]. Wees er snel bij, er is maar plek voor 30 jong VUmc’ers. BioBusiness Summer School, 23 augustus - 3 september 2010 The Academic Medical Center (AMC) of the University of Amsterdam, together with other universities of The Netherlands, would like to inform you on the ­BioBusiness summer school for PhD students and postdocs who are interested to pursue a career in one of the many biomedical companies. The two week program of the BioBusiness summer school introduces you into the world of life science companies with interesting lectures by renowned speakers covering all important basic and hot topics and takes you on several site visits to different international companies. The lectures and company visits have a very interactive character, and the course includes a social program. Fee: € 850,- included course material, social programme and two diners! Excluded accommodation. Application is possible from April 1- August 1 2010: www.biobusinesssummerschool.nl Applicants will be subject to a selection process. Information: www.biobusiness­summerschool.nl, Josée Lenoir/Sophal Meas, tel : 020- 5665088 or e-mail: [email protected] Ruimte gevraagd Wie heeft ruimte beschikbaar voor de bedrijfsyoga? Maandagmiddag tussen 12 en 14 uur. Sinds 2002 is er op maandagmiddag in de lunchpauze bedrijfsyoga. Door omstandigheden is de zaal waar dit de afgelopen jaren plaatsvond niet langer beschikbaar. We zijn dringend op zoek naar een andere ruimte. Het gaat om 2 groepen van 8 deelnemers. De ruimte moet dus zo groot zijn dat er 8 mensen op een matje kunnen liggen. Als u iets weet, neemt u dan a.u.b. contact op met Karin de Wildt tel. 0206109567 email [email protected]. Alvast bedankt.

Onderweg naar morgen

BROK-cursus

Onderzoekers opgeleid in weten regelgeving

‘Kennis maakt ons beter’ luidt de missie van VU medisch centrum en het succes van ons wetenschappelijk onderzoek laat zien dat we daar hard aan werken. VUmc is innovatief en verlegt grenzen. Maar wat doen de onderzoekers nu eigenlijk precies en wat gaat dat in de toekomst voor patiënten betekenen? Een rondgang langs de onderzoekinstituten. Deze keer Neuroscience Campus Amsterdam.

wie Willem de Haan, 34 jaar, arts-onderzoeker bij het Alzheimercentrum wat doet onderzoek naar de hersenactiviteit bij dementie

n Jennifer Benit

Op termijn mag klinisch wetenschappelijk onderzoek in Nederland slechts worden uitgevoerd door onderzoekers die geschoold zijn op het gebied van de wet, de regelgeving en de organisatie van klinisch wetenschappelijk onderzoek. Zij worden gecertificeerd als zij de Basiscursus Regelgeving en Organisatie Klinisch wetenschappelijk onderzoek (brok) met succes hebben afgerond.

Onder de schedel n Barbara van Male “Van buiten iemands hoofd naar binnen kijken, dat is wel magisch.” Onderzoeker Willem de Haan doelt op de meg, het apparaat waarmee hij onderzoek doet naar dementie. Het eeg is bekender, die maakt een hersenfilmpje van de elektrische impulsen van hersenen – de meg meet de magnetische velden. “Die velden zeggen iets over hoe gebieden in je hersenen met elkaar communiceren. Bij dementie zien we dat dat minder efficiënt gaat.” Voor zijn onderzoek grijpt De Haan terug op de netwerktheorie, van oorsprong een wiskundig model. “Denk aan een vol stadion: wil je iets doorgeven aan iemand aan de overkant, dan duurt dat lang als dat van persoon tot persoon gaat. Met walkietalkies bijvoorbeeld overbrug je die afstand stukken sneller, dat zijn een soort knooppunten. Daar zitten je hersenen ook vol mee.” Bij dementie lijken die belangrijke knooppunten extra kwetsbaar te zijn, vooral achterin het hoofd. “Daar zit onder meer de zogeheten associatiecortex waar hersenen allerlei informatie samenvoegen. Een zeer actief gebied, ook tijdens rust. We denken nu: hoe actiever een gebied, hoe kwetsbaarder voor dementie. Alsof het sneller slijt.” Zijn onderzoek is fundamenteel, de hoofdzaak is begrijpen wat de ziekte doet. “Er valt nog enorm veel te ontdekken onder de schedel. We hopen dat dit onderzoek helpt om diagnoses eerder te kunnen stellen, meer inzicht te krijgen in het ziekteverloop. En wie weet vinden we nieuwe aanknopingspunten voor therapie.” Dit najaar publiceren Willem de Haan, zijn begeleider Kees Stam en neuropsychologe Linda Douw een boek over hersennetwerken voor een breed publiek.

Bovengemiddeld Uit de scoreformulieren die door de cursisten werden ingevuld, bleek dat zij de cursus unaniem positief beoordeelden. Dat geldt zowel voor de inhoud als voor de kwaliteit van de diverse voordrachten. Daarnaast zijn inmiddels ook de landelijk inhoudelijke scores bekend en met een gemiddelde examenscore van 86% zit VUmc boven het landelijk gemiddelde van 84,2%. Ook met het aantal geslaagden scoort VUmc bovengemiddeld. Er waren 26 geslaagde deelnemers van het totale aantal van 29 (89,7%), terwijl landelijk 84,4% werd behaald. De deelnemers die geslaagd zijn voor het brok-examen zijn geregistreerd in het landelijk brok-register van de nfu die te raadplegen is op de website van de nfu. Voorwaarden Wetenschappers die langer dan zes maanden bezig zijn met (de organisatie van) hun onderzoek en die hun onderzoeksprotocol tevens hebben ingediend bij de medisch ethische toetsingscommissie metc kunnen volstaan met de eendaagse cursus voor senior onderzoekers. Onderzoekers die minder dan zes maanden bezig zijn met het opstarten van hun onderzoek, worden in de brok-systematiek junioronderzoekers genoemd. Zij zijn verplicht om de vijfdaagse cursus te doen. Eén van de doelen van deze vijfdaagse cursus is een verbeterde inzicht in de organisatie van het klinisch onderzoek, waarbij de cursist zo snel mogelijk op de hoogte raakt van wat er beschikbaar is aan ondersteuning binnen VU medisch centrum. De eerstvolgende brok-cursus is de eendaagse cursus voor senioronderzoekers op 26 mei. Het examen vindt plaats op 28 mei. Dit najaar staat de brok-cursus voor senioronderzoekers gepland op 6 september en die voor junioronderzoekers van 6 tot 10 september. Aanmelden voor de cursus gaat via de website van de paog, www.paog.info.

Foto Mark van den Brink

De Basiscursus Regelgeving en Organisatie Klinisch wetenschappelijk onderzoek (brok) is een opleiding voor klinisch wetenschappelijk onderzoekers die vanuit de nfu verplicht is gesteld. De reden voor het besluit om klinisch onderzoekers verplicht op te leiden is voortgevloeid vanuit het nfu-rapport ‘Mensgebonden onderzoek in de umc’s: goed geregeld’. Het gaat in deze cursus om het focussen op het verrichten van kwalitatief hoogstaand klinisch wetenschappelijk onderzoek volgens de meest recente eu wet- en regelgeving, Good Clinical Practice (gcp), Good Laboratory Practice (glp), Good Manufacturing Practice, en daarnaast om de basisprincipes rond de organisatie van klinisch wetenschappelijk onderzoek in de umc’s. De eerste cursus werd in februari van dit jaar gegeven.

Jeugd- en jongerenpsychiatrie GGZ inGeest

‘Wij weten wat er in de wijken leeft’ Directeur behandelzaken Alex Kolman van GGZ inGeest ziet voor de jeugd- en jongerenpsychiatrie uit naar een intensievere samenwerking met de somatisch specialisten van VUmc. Kolman vertelt wat GGZ inGeest in huis heeft.

krijgen. Onze medewerkers hebben veel ervaring in het werken met mensen uit verschillende culturen en met multi-problem gezinnen.”

n Ellen Kleverlaan Het circuit jeugd- en jongerenpsychiatrie onderzoekt, behandelt en begeleidt kinderen en jongeren tot 23 jaar met psychiatrische of ernstige psychosociale problemen. Er werken circa 50 behandelaren uit alle soorten disciplines, waaronder kinderpsychiaters, gzpsychologen, sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen en orthopedagogen. De behandelaren werken altijd in multidisciplinaire teams, legt kinderpsychiater Kolman uit. “Door middel van de multidisciplinaire intake worden alle probleemgebieden in kaart gebracht.” Vaak werken meerdere behandelaars samen, omdat in principe het gezin bij de behandeling van het kind betrokken is. “Hoe jonger het kind, des te meer samenwerking met het gezin wenselijk en noodzakelijk is.” ggz inGeest biedt alle soorten tweedelijnshulp. Ondermeer voor kinderen met angstklach-

GGZ inGeest heeft een aparte afdeling jongeren voor 18- tot 23-jarigen die ze onder meer intensieve dagbehandelingen biedt ten, somberheidsklachten, adhd, autisme, eetstoornissen en getraumatiseerde kinderen en jongeren. Alleen bij heel specifieke derdelijnshulp verwijst ggz inGeest door, zoals bij genderproblematiek. Dan komen kinderen bij VUmc terecht.

Wortels Een uniek voordeel van ggz inGeest is de worteling in de wijken, vooral Amsterdam nieuw-west en zuid. “Wij weten heel goed wat er leeft, aan welke hulp er behoefte is. Preventieve hulp bijvoorbeeld: cursus-

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

sen en trainingen die voorkomen dat mensen tweedelijnshulp nodig hebben. Voor deze hulp worden onze behandelaars ingezet, maar de organisatie ervan ligt in handen van Prezens, dat is een andere pijler binnen ggz inGeest, die de preventieve hulp organiseert.” De worteling in de wijken impliceert dat de groep cliënten een afspiegeling is van de bevolking in de stadsdelen, en dat is ook zo zegt Kolman. “We hebben veel allochtone cliënten, hoewel het vaak moeilijk is om ze in de zorg te

Jongvolwassenen ggz inGeest ondersteunt in deze regio veel huisartsenpraktijken in de vorm van een praktijkondersteuner. Dat is veelal een sociaalpsychiatrisch verpleegkundige. “De vraag groeit naar mensen die gespecialiseerd zijn in jeugdproblematiek.” En dan is er nog de doelgroep van 18tot 23-jarigen, waarvoor ggz inGeest een aparte afdeling heeft, namelijk de afdeling jongeren. “Wij bieden onder anderen intensieve dagbehandeling voor de groep jongvolwassenen die met bijvoorbeeld borderlineachtige symptomen kampt.” Nu ggz inGeest en VUmc gaan fuseren, wordt de samenwerking intensiever. Kolman juicht dat toe. “Voorop staat dat onze cliënten het beste geholpen worden. Begin dit jaar heeft jeugd- en jongerenpsychiatrie is samenwerking met de Vrije Universiteit de adhd-poli geopend. Wij hebben cliënten die kunnen meedoen aan wetenschappelijk onderzoek. Voor dergelijk vergelijkend onderzoek is het essentieel dat ggz inGeest en VU/VUmc goed samenwerken.” 7

Agenda

Symposia vrijdag 9 april – Amstelzaal, symposium ‘Actualiteiten jeugdgezondheidszorg’ meer informatie: Jitta Reddingius en Patricia van Meekeren, tst. 48444, www.paog.nl Vrijdag 9 april – Rijnzaal, Invitational conference ‘VUmc compas met de tijd mee’ Meer informatie: Patricia van Meekeren en Romke Langezaal, tst.48444, www.paog.nl zaterdag 17 april – Amstelzaal, symposium ‘Transferverpleegkundigen’ meer informatie: Irene van Baardwijk en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl Cursussen donderdag 8 en vrijdag 9 april – Aristo, Teach the teacher ‘Onderwijs in de dagelijkse praktijk’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl maandag 26 en dinsdag 27 april – Aristo, Teach the teacher ‘Begeleiden, toetsen en beoordelen’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl

8

Nu de aannemerscontracten zijn getekend kan de bouw van de polikliniek sneldiagnostiek oncologie starten. Op 15 april start de constructie van de 4e dakopbouw op het polikliniekgebouw. Deze dakopbouw herbergt straks VUmc Cancer Center Amsterdam – diagnose en behandeling. Ook dit bouwproject is een zogenoemde ‘brightsite’ waarbij bij het ontwerp uitgegaan wordt van de behoeften van de gebruikers van de ruimte. Rust, privacy en zelfstandigheid van de patiënt zijn de sleutelwoorden bij dit project. Er komen verschillende units, voor onderzoek en dagbehandeling, maar ook ruimtes waar de patiënt zich even kan terug te trekken of samen met een familielid kan wachten op een behandeling of afspraak. Verder is bij het ontwerp gekozen voor veel daglicht, uitzicht, natuurlijke kleuren en materialen, ronde vormen en reductie van geluid. Allemaal factoren die bijdragen aan een plezierig verblijf voor de patiënt en zijn naasten en een prettige werkomgeving. Het geld voor de polikliniek sneldiagnostiek oncologie komt van de Sponsor Bingo Loterij, waarin 100.000 Nederlanders het mogelijk maken dat dit gebouw met een snelle diagnose en behandelplan voor de patiënt gerealiseerd wordt. De nieuwe polikliniek wordt in juli 2011 in gebruik genomen. n HL

OK-marathon urologie 2

‘We hebben er allemaal wat van opgestoken’ n Jeroen Kleijne

Eind maart hield urologie voor de tweede keer een OK-marathon. Twee gerenommeerde specialisten brachten op één dag samen drie sluitspier- en drie erectieprotheses in. Zelfs uroloog Eric Meuleman heeft er wat van op gestoken.

drie voor het aanbrengen van een kunstsluitspier voor de blaas en drie erectieprotheses. Normaal doen we in VUmc jaarlijks tien sluitspier- en tien erectieprotheses, dus dit is zeker een substantieel deel van het totaal”, aldus Meuleman. In 2009 organiseerde urologie de eerste ok-marathon, die vooral gericht was op het wegwerken van wachtlijsten. Urologie kreeg daarvoor tijdens de nieuwjaarsreceptie

‘Ik heb goede trucjes geleerd’

een teamprijs. De ok-marathon van 24 maart was gericht op uitbreiding van kennis. “Tijdens een operatie

‘Leroy Jones heeft echt gouden handjes’ gebeuren er altijd onverwachte dingen, dus als je er meerdere achter elkaar ziet, leer je meer

“We begonnen op dinsdagavond al met een goed bezochte refereeravond over urologische prothesiologie”, aldus Eric Meuleman. Een prothese is vaak een laatste redmiddel, bijvoorbeeld voor mannen bij wie de prostaat is verwijderd. Bij de referaten ging het er vooral over hoe je urologische problemen kunt voorkomen. De sprekers waren dezelfde specialisten die de volgende dag de operaties hebben uitgevoerd.

Meekijken “Woensdag hebben we op twee ok’s parallel geopereerd, met een live-verbinding naar De Waver waar mensen konden meekijken. In totaal ging het om zes operaties:

Foto Mark van den Brink

Oraties vrijdag 16 april – aula, 15.45 uur, prof. dr. B.J. van Royen, ‘Bouwen aan het orthopedisch skelet van de toekomst’ woensdag 21 april – aula, 15.45 uur, prof.dr. I.M. Verdonck-de Leeuw, ‘Leven met kanker: over bergen en dalen’ vrijdag 7 mei – aula, 15.45 uur, prof.dr. M. Diamant, ‘Academische diabetologie 2010: Whose need is it?’ woensdag 12 mei – aula, 15.45 uur, prof.dr. B.M.J. Uitdehaag, ‘Met meerdere maten meten’

Foto Mark van den Brink

Promoties donderdag 8 april – auditorium, 11.45 uur, M. Aarts, ‘Gene targeting by singlestranded DNA oligonucleotides in mouse embryonic stem cells’ promotor: prof.dr. H.P.J. te Riele woensdag 14 april – aula, 13.45 uur, E.P.M. Jansen, ‘Chemoradiotherapy in gastric cancer’ promotoren: prof.dr. M. Verheij, prof.dr. G.M.M. Bartelink; copromotor: dr. A. Cats woensdag 14 april – aula, 15.45 uur, I.K. Rüssel, ‘Myocardial strain, torsion and untwisting in the normal and failing heart measured with magnetic resonance imaging’ promotoren: prof.dr. A.C. van Rossum, prof.dr. R.M. Heethaar; copromotoren: dr. J.T. Marcus, dr. M.J.W. Götte donderdag 15 april – aula, 11.45 uur, S.D. Roosendaal, ‘Whiter shades of grey. Clinical relevance of grey matter abnormalities as visualized by MRI in multiple sclerosis’ promotor: prof.dr. F. Barkhof; copromotor: dr. J.J.G. Geurts donderdag 15 april – aula, 13.45 uur, R.B.G.E. Breukers, ‘Preload and cardiac output in the critically ill’ promotor: prof.dr. A.B.J. Groeneveld; copromotor: dr. J.R.C. Jansen vrijdag 16 april – aula, 13.45 uur, N.A. Verwey, ‘Biochemical markers in dementia: from mice to men’ promotoren: prof.dr. Ph. Scheltens, prof. dr. M.A. Blankenstein; copromotoren: dr. R. Veerhuis, dr. W.M. van der Flier vrijdag 23 april – aula, 13.45 uur, N. Vogelzangs, ‘Depression & metabolic syndrome’ promotoren: prof.dr. B.W.J.H. Penninx, prof.dr. A.T.F. Beekman dinsdag 27 april – aula, 11.45 uur, M.J.D. Jordans, ‘Supporting children in war: development of a psychosocial care system’promotoren: prof.dr. J.T.V.M. de Jong, prof.dr. I.H. Komproe woensdag 28 april – aula, 11.45 uur, J.A. Nieuwenhuijzen, ‘The surgical treatment of bladder cancer’ promotor prof.dr. S. Horenblas donderdag 29 april – aula, 13.45 uur, M.A.W.P. de Jong, ‘Langerhans cells and dendritic cells in innate defense against pathogens’ promotoren: prof.dr. Y. van Kooyk, prof.dr. T.B.H. Geijtenbeek

Aannemerscontracten nieuwe polikliniek ondertekend

Uit de Agenda

Geheugenverlies bij MS-patiënten zichtbaar met MRI donderdag 15 april, Aula 11.45 uur, Stefan Roosendaal, ‘Whiter shades of grey. Clinical relevance of grey matter abnormalities as visualized by MRI in multiple sclerosis’

Afwijkingen van de hippo­campus, een hersenstructuur die belangrijk is bij het geheugen, zijn zichtbaar te maken met nieuwe vormen van magnetic resonance imaging (mri). Uit het promotieonderzoek van Stefan Roosendaal blijkt dat bij mensen met multiple sclerose (ms) de verbinding van de hippocampus met de rest van het brein is aangedaan. Op normale mri-scans zijn deze afwijkingen niet altijd zichtbaar. Ook ms-patiënten die normaal scoren bij geheugentesten, blijken al

uitgebreide afwijkingen aan de hippocampus te hebben. Waarschijnlijk nemen gezonde hersendelen het functioneren van het hippocampus over, vandaar dat deze mensen nog geen geheugenklachten hebben. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen in hoeverre de afwijkingen op de mri-scans voorspellend zijn voor toekomstig geheugenverlies. In hoeverre het geheugenverlies met medicijnen of met hersentraining kan worden aangepakt bij ms-patiënten is een andere nader te onderzoeken vraag. Ongeveer

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

vijftig procent van de ms-patiënten krijgt te maken met geheugenverlies. Geheugenverlies kan al optreden in het beginstadium van de ziekte, wanneer er nog weinig of geen andere (fysieke) symptomen merkbaar zijn. Vooral door jonge mensen wordt geheugenverlies als zeer invaliderend ervaren. De bevindingen van Roosendaal zullen de basis vormen voor toekomstig onderzoek naar het bestrijden van het geheugenverlies bij ms.

dan wanneer je er één meemaakt. Urologen en urologen-in-opleiding konden assisteren bij de ingreep en daarnaast konden belangstellenden meekijken in De Waver. Heel veel mensen konden op deze manier van de ok-marathon leren. De gebruikte technieken kunnen we straks een betere plaats geven in ons behandelplan, wat voor toekomstige patiënten natuurlijk een groot voordeel is.”

Gasten Volgens Meuleman zijn alle zes de operaties goed verlopen. De bekende Nederlandse uroloog Mels van Driel van umc Groningen was verantwoordelijk voor de erectieprotheses, de Amerikaanse chirurg Leroy Jones deed de sluitspierprotheses. “In zijn ziekenhuis in St. Antonio, Texas voert hij wel driehonderd operaties per jaar uit. Het was dus mooi om te zien met hoeveel routine hij dat deed. Vanwege het infectiegevaar bij protheses is het zaak om snel en soepel te opereren, zonder veel bloedverlies en die man heeft echt gouden handjes. Zijn ‘tissue handling’ is fenomenaal. En dankzij de live transmissie waren de operaties ook in De Waver heel goed te volgen. Al met al een hele dynamische dag, waarover iedereen erg enthousiast is.” Oorspronkelijk zou Meuleman ook een deel van de operaties voor zijn rekening nemen, maar dat liep helaas anders. “Ik had de pech dat ik net die week mijn arm niet goed kon bewegen door een slijmbeursontsteking in mijn schouder. Gelukkig hebben mijn collega’s het uitstekend gedaan. Ik heb er zelf zeker ook wat van opgestoken, al doe ik dit werk al twintig jaar. Met name van mijn Amerikaanse collega heb ik trucjes geleerd waar ik straks mijn voordeel mee kan doen. Over al die leermomenten zijn we zo positief dat we in het najaar weer een marathon gaan houden, op het gebied van urethra-chirurgie: het verhelpen van vernauwingen in de plasbuis. Zodat we ook op dat ingewikkelde terrein onze kennis kunnen uitbreiden op een eigentijdse manier.” 8

Scheltens doet verslag in Heilig VU-uur

opereerde op te grote afstand en de Inspectie voor de volksgezondheid vroeg onvoldoende door.

‘Je kunt je niet voorstellen dat het zo erg was’ n Edith Krab

Een nagenoeg volle Amstelzaal luisterde vol aandacht naar het verslag van hoogleraar neurologie Philip Scheltens over het onderzoek naar de disfunctionerende neuroloog Ernst J.S. in het Medisch Spectrum Twente (mst). Kan iets dergelijks ook in VUmc gebeuren? De bijeenkomst vond plaats in het kader van het Heilig VU-uur. Philip Scheltens schetste zijn rol in het onderzoek, het verloop en de resultaten. Het onderzoek betrof de periode 1992 tot 2004 waarna neuroloog Ernst J.S. onder dwang moest vertrekken. Dat was een periode, zo benadrukte Scheltens, waarin kwaliteitsdenken nog in de kinderschoenen stond. De zaak kwam aan het rollen door een gast bij Pauw en Witteman die vertelde over de misdiag-

noses van J.S., die anno 2009 werkzaam was in Duitsland. De hype die daarna ontstond deed de voorzitter van de raad van bestuur van het mst besluiten een commissie in te stellen die ‘de onderste steen boven moest krijgen’. Scheltens werd gevraagd deel te nemen in de commissie.

Laakbaar Het was heel bijzonder om in de keuken van een ander ziekenhuis te mogen kijken, vertelde Scheltens. “Maar je kunt je niet voorstellen dat het zo erg was.” De analyse van de commissie was dan ook

vernietigend. Zo gedroeg de vakgroep neurologie van het mst zich ‘ambivalent’. Er werd wel geklaagd over collega J.S. maar vervolgens grepen ze niet in. Ook het medisch bestuur reageerde niet daadkrachtig op herhaalde berichten over het niet goed functioneren van de neuroloog. De raad van bestuur hield zich ‘ziende blind’. Pas nadat bleek dat de arts medicijnverslaafd was, werd hij ontslagen. Het vernietigen van een dossier van een patiënt met een misdiagnose door diezelfde raad noemde de commissie laakbaar. De raad van commissarissen

De aanbevelingen die volgden op de analyse zijn helder en gelden voor elk ziekenhuis, ook voor VUmc: expliciteer de verhouding tussen bestuur en medische staf en maak de rollen en de hiërarchische structuur duidelijk: ‘wie is de baas?’ Intercollegiale toetsing mag in geen ziekenhuis ontbreken en afdelingen moeten gevisiteerd worden. Het toezicht moet professioneel zijn, dus niet zoals in Twente alleen maar bezet worden door goedbedoelende grootindustriëlen, en er moet een richtlijn zijn bij disfunctioneren.

Open cultuur De discussie in de Amstelzaal spitste zich toe op de vraag of een dergelijk voorval ook in VUmc kan voorkomen. Scheltens benadrukte het belang van een open cultuur, waarin mensen elkaar de waarheid durven te zeggen en ook fouten durven toe te geven. “Artsen kunnen een hoop leren van verpleegkundigen: intervisie, functioneringsgesprekken, directe feedback en incident melding is binnen deze groep gewoon. Deze cultuuromslag moet ook medici bereiken.”

‘Het bewustzijn is gelokaliseerd in je brein. Maar niet op één plek in het brein. Het is een proces dat zich afspeelt in het gehele brein.’ Neurobioloog Jeroen Geurts over bewustzijn dat niet te lokaliseren is maar eerder een diffuus proces lijkt waarbij het gehele brein betrokken is. Weleda magazine, lentenummer ‘Het is erg leuk werk, intensief en niet altijd even vrolijk. We leveren hier bijzondere zorg en dat levert ook veel waardering op. Daarbij moeten we als collega’s goed voor elkaar zorgen. Dat vinden we heel belangrijk.’ Verpleegkundige neonatologie Titia van Pel bij de uitreiking van het eerste Loesje-boekje over de zorg. Radio Noord Holland, donderdag 25 maart. ‘We zijn bijzonder verheugd over deze samenwerking. In het onderwijs streven we gezamenlijk naar een toppositie in Nederland. Dat willen we ook als opleiders en als werkgevers. Met vooral een doel: topzorg leveren aan onze patiënten door nog beter toegeruste artsen en verpleegkundigen.’ Wim Stalman, lid raad van bestuur, over Pentagoon, waarbij vijf topklinische ziekenhuizen w.o. VUmc hun krachten bundelen voor een nieuwe opleiding voor verpleegkundigen. Noord-Hollands Dagblad, 26 maart.

Foto Mark van den Brink

‘Zorgwekkend is als je de paar antibiotica die wel nog werken tegen superbacteriën gaat inzetten, worden ze daar ook resistent tegen en dan hebben we niets meer dat werkt. Dan gaan we naar de tijd van voor de penicilline. In Zuid-Afrika zijn al vormen van TBC bekend die niet te bestrijden zijn.’ Microbioloog Christina Vandenbroucke-Grauls over de gevaarlijke bacterie esbl die steeds vaker voorkomt. nos Journaal, woensdag 31 maart

‘De zorg voor een goed einde is onze collectieve verantwoordelijkheid’

Op 31 maart 2010 sprak Cees Hertogh, hoogleraar ethiek van de zorg voor kwetsbare ouderen, zijn oratie uit. Daarin pleit hij voor een positieve benadering van de laatste levensfase, waarin zingeving en verbondenheid in relaties in de zorg voor ouderen centraal staan. n Ursula Wopereis

Ethiek “Ik heb altijd affiniteit gehad met levensbeschouwelijke en filosofische vragen. Naast mijn studie geneeskunde ben ik daarom filosofie en ethiek gaan studeren en vervolgens in 1986 gepromoveerd. Hoewel ik nog geen arts was, stelde ik al op mijn 24e voor een collegezaal vol geneeskundestudenten ethische dilemma’s aan de orde. Ethiek heeft, behalve een theoretische, vooral ook een praktische kant. Voor de legitimiteit van het vak is het dan ook uiterst belangrijk om vanuit de praktijk te praten.

Omdat ik bovendien het contact met patiënten miste, heb ik daarom al snel mijn studie geneeskunde afgemaakt. Naast mijn leerstoel werk ik tegenwoordig nog steeds als specialist ouderengeneeskunde in mijn verpleeghuis in Naarden. Dat is een prachtige combinatie.”

Vierde leeftijd “De geneeskunde focust sterk op vitale ouderen, maar ouderen zijn geen homogene groep. Na de vitale fase volgt nog een fase, waarin mensen in toenemende mate afhankelijk worden van de zorg van anderen. De gezondheidszorg heeft de neiging zich van deze ouderengroep af te keren, hoewel ze medeverantwoordelijk is voor het feit dat mensen in dit stadium belanden. Als je het belangrijk vindt om mensen lang in leven te houden, dan moet je ook de kwaliteit van dat bestaan tot je zorg nemen. Dat is onze collectieve verantwoordelijkheid.” Autonomie “Er is veel kritiek op verpleeghuizen, maar dat is deels

Cees Hertogh (1957) groeide op in Bergen op Zoom en studeerde geneeskunde en filosofie aan de VU. Hij promoveerde in de medische filosofie en was van 1983-1991 als universitair docent verbonden aan de afdeling filosofie en medische ethiek (tegenwoordig metamedica). Sinds 1991 werkt hij als onderzoeker bij de afdeling verpleeghuisgeneeskunde. Daarnaast is hij als specialist ouderengeneeskunde verbonden aan verpleeghuis Naarderheem in Naarden. Op 1 oktober 2009 werd Cees Hertogh benoemd tot hoogleraar. kritiek op onszelf. We schrikken van de levens die daar nog verzorgd worden. De zorg is zondermeer karig bedeeld, maar dat is vooral een gevolg van de keuzes die wij als maatschappij maken. Mensen zien zichzelf graag als zelfbeschikkende individuen. Ze willen de regie in handen houden, maar vergeten daarbij dat we altijd op de schouders van anderen staan. De maakbaar-

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

heid van het leven is heel betrekkelijk.”

Waardigheid “In die laatste levensfase worden we allemáál zorgbehoeftig, maar dat doet niets af aan de waardigheid van ouderen. Waardigheid is een moeilijk begrip, dat we vooral moeten zoeken in termen van zingeving en verbondenheid in relaties met andere mensen. Als hulpverlener heb je de opdracht om de ander waardig te laten zijn. Dat betekent dat ik als arts goede zorg moet verlenen en voor decorum moet zorgen.” Humor “In de laatste levensfase is het gelukkig niet alleen maar somberheid en lijden. In tegenstelling tot de algemene verwachting zijn mensen in dat stadium van hun leven op een verrassende manier vervuld van wijsheid, levenskunst en humor.”

‘Dat wordt de komende periode even aftasten, ook voor de mensen van de centrale. In eerste instantie zal de A-EMDR-behandeling wordt uitgevoerd door een psychiater. Maar het is mogelijk dat de chirurg die al op de traumaheli meevliegt de techniek in de toekomst ook kan toepassen.’ Psychiater Jan Mokkenstorm van ggz InGeest over het versterken van het helitraumateam met een traumapsychiater. Mednet, 1 april ‘Je laat mensen in hun waarde door voortdurend jezelf te bevragen. Het is geen geheim dat een mens zichzelf beter ontwikkelt en meer zin krijgt in het leven door zijn problemen met anderen te delen en samen naar oplossingen te zoeken. Een gesterkt denkvermogen is veel waard.’ Guy Widdershoven over moreel beraad in VUmc. Vrij Nederland, 3 april ‘Bij laagrisicopatiënten duurt het te lang voor er iets meetbaars zoals een myocardinfart optreedt.’ Internist Michaela Diamant over een te agressieve behandeling van diabetes type 2 die het sterfterisico kan verhogen. Mednet-magazine, maart “Wij selecteren op eindexamencijfers en jongetjes lopen op die leeftijd achter. Meisjes doen het beter en hebben zo voorsprong. Daarom zijn er meer meisjes dan jongens die met de opleiding geneeskunde starten.’ Gerda Croiset, opleidingsdirecteur geneeskunde, over het verschil in ontwikkeling tussen jongens en meisjes op de middelbare school. Buitenhof, 1 april. 9

Prikbord

Aa ngeb od en: Tu in set

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Som mige berichten zijn wel erg bijzonder.

Zonde

Een complete tuinset biedt Erica Barkema, hoofd zorgeenheid dialyse, op het Prikbord aan. Vier stoelen met verstelbare rugleuning en een vierkante tafel van het merk Hartman. “Ze zijn overtollig, want ik heb nieuwe tuinmeubels gekocht. Ik was de garage aan het opruimen en kwam ze weer tegen. Nee, dat

opruimen deed ik niet omdat het voorjaar is, maar omdat ik een nieuwe auto heb, die ik in de garage wil zetten. De Hartman stoelen staan nu dus gewoon in de weg. Het zijn stoelen van wit kunststof. Ik heb ze al sinds 1993, want ik kreeg ze als huwelijkscadeau, en ze zijn echt onverwoestbaar. Mijn nieuwe set is

“We hebben enkele tientallen boeken over Bob Pinedo verkocht”, vertelt Joke van Diemen, projectmedewerker VUmc CCA. “Het loopt nog geen storm en dat is jammer, want het boek geeft niet alleen een goede beschrijving van het leven van Bob Pinedo, het geeft ook inzicht in de ontwikkelingen binnen het kankeronderzoek. En dat voor maar een tientje, dat dan ook nog eens voor ons onderzoek wordt gebruikt!”

van steigerhout en de fauteuiltjes hebben heerlijke dikke kussens, dus ik zal die andere stoelen nooit meer gebruiken. Hopelijk kan ik er een ander een plezier meer doen.”

ff een schouderklopje

VUmc-er & auto Dit jaar is het precies 75 jaar geleden dat het tijdschrift Arts & Auto voor het eerst verscheen. Het blad was bedoeld om de verkeersveiligheid van artsen te bevorderen, omdat dit de eerste beroepsgroep was die op grote schaal auto’s gebruikte. Voor sommigen bleef de auto niets meer dan een handig transportmiddel, voor anderen groeide het uit tot een passie. SEH-verpleegkundige Arnold Hoogenhout heeft zijn hart verloren aan zijn chevy.

Koffiepauze, een overleg, een afscheids­ borrel of een verjaar­ dag­s­feestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

H

et begon eigenlijk al toen Arnold Hoogenhout nét zijn rijbewijs had. Naast een auto om mee te rijden schafte hij een knutselautootje aan. “Een Volkswagen, een Renault 4,

ik heb van alles gehad. En als ze waren opgeknapt verkocht ik ze weer.” Maar z’n hart ging uit naar de oldtimers. Een jaar of zeven geleden begon hij zijn verzameling met twee Porches uit de jaren

wie Titia van Pel wanneer donderdag 25 maart waar koffiekamer neonatologie waarom Loesje brengt een ode opvallend vrolijke Loesje-posters

Twee jaar later volgde een Volkswagen Kever, maar het klapstuk

nieuwe boek ‘Zorgen moet je doen, niet maken’. Ze hadden een bloemetjestapijt bij zich, een kruk waar ik op kon staan en een bos bloemen voor mij. Iedereen kwam kijken, niet alleen mijn directe collega’s, maar ook de artsen van de zorgeenheid.” De belangstelling kwam zelfs van

buiten VUmc. “Radio Noord-Holland heeft me geïnterviewd en dat was ook erg leuk. Na de ode hebben we nog even met z’n allen koffie gedronken en wat zitten praten met de Loesje-medewerkers. Ik vond het al met al een fijne ochtend.”

Lorenzo

F o t o P a u l l e Cl e r c q

Ze was een beetje voorbereid op wat komen ging, maar toch was het een verrassing. Titia van Pel, verpleegkundige bij neonatologie, kreeg van Loesje een ‘Ode aan de Zorg’. “Het was leuk”, vertelt ze achteraf. “Ze hadden door de hele koffiekamer Loesje-spreuken opgehangen uit hun

zestig. “Allebei ivoorwit, want dat was indertijd dé modekleur.”

van zijn verzameling kocht hij in 2008: een zilverblauwe Chevrolet Corvette uit 1958. “Ik ben er ruim zes jaar naar op zoek geweest, want er zijn er maar een paar duizend van gebouwd. In 2008 zag een vriend een advertentie staan in een lokale Amerikaanse krant en ik ben meteen op het vliegtuig gestapt. De auto bleek van een oude man te zijn, die hem al 33 jaar in zijn bezit had. Zijn kinderen zagen er niets in, dus ik kon hem overnemen.” Arnold heeft de auto zelf geïmporteerd en is ruim een jaar bezig geweest om de auto te restaureren. Sinds eind vorig jaar ziet zijn Chevy er uit als om door een ringetje te halen. “Hij wordt tegenwoordig zelfs als trouwauto gebruikt, want voor liefhebbers is dit echt het neusje van de zalm.” 10

Tr a c e r 7 – 8 a p r i l 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g