Samenwerken werkt. Op weg naar een dekkende zorgstructuur in Midden-Brabant. Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs. Midden-Brabant

Samenwerken werkt Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Midden-Brabant

R e g i o n a a l E xp e r t i se C e n t r u m Midden-Brabant

Op weg naar een dekkende zorgstructuur in Midden-Brabant Oktober 2008

Voorwoord In n oktober 2006 verscheen de brochure ‘Samenwerken werkt’ als een beschrijving van de onderwijsprojecten voor speciale doelgroepen. De brochure beschreef de speciale voorzieningen voor leerlingen van 12 jaar en ouder in Midden-Brabant. Het eerste exemplaar werd aangeboden aan minister Maria van der Hoeven tijdens een werkbezoek in oktober 2006 aan de Rebound Midden-Brabant. Er waren enkele bemerkingen bij deze uitgave. Zo kwamen er direct al vragen over de voorzieningen in het primair onderwijs, over de status van de basiszorgstructuur en over de indicatietrajecten. Met deze uitgave van ‘Samenwerken werkt’ proberen wij antwoorden te geven op deze vragen. In deze brochure laten wij u zien wat in de afgelopen jaren is opgebouwd aan activiteiten en voorzieningen om de kwaliteit van het onderwijs op peil te houden en welke speciale maatregelen er nodig zijn voor leerlingen met hulpvragen. De basiszorgstructuur van de scholen in onze regio is hierbij het uitgangspunt. Het gaat daarbij om de kwaliteit van de zorg binnen en buiten de klas. Vervolgens geven wij een schets van de mogelijkheden voor ondersteuning en advisering. Deze ondersteuning en advisering kunnen gericht zijn op de leerling zelf maar ook op de leraren en de school als geheel. Daardoor wordt zowel de schoolloopbaan van de leerlingen als de vaardigheid van de school in het begeleiden van zorgleerlingen positief beïnvloed. Ook geven wij aan hoe de indicatietrajecten voor speciale zorgtrajecten zijn ingericht en welke taakstelling deze hebben. Het gaat dan om een beschrijving van de stand van zaken bij de aanvang van het schooljaar 2008-2009. In het kader van Passend onderwijs bestaan er plannen om te komen tot een verdere integratie van de huidige indicatietrajecten. De brochure sluit af met een typering van de speciale voorzieningen en scholen voor leerlingen van 4-12 jaar en voor leerlingen ouder dan 12 jaar. Bij de samenstelling van deze brochure werden wij enigszins beperkt door de werkgebieden van de vier samenwerkende verbanden. Wij zijn uitgegaan van de huidige werkgebieden, wat betekent dat de beschreven voorzieningen niet in alle plaatsen in Midden-Brabant beschikbaar zijn. De activiteiten van Weer Samen Naar School Tilburg omvatten de scholen voor basis- en speciaal basisonderwijs in de gemeente Tilburg (inclusief Berkel-Enschot en Udenhout). De activiteiten van het REC Midden-Brabant omvatten de gehele regio Midden-Brabant. De regio van REC ZeON, Cluster 2, omvat naast de regio Midden-Brabant ook de regio Breda en Oosterhout. Het werkgebied van het SWV VO Midden-Brabant komt overeen met het wervingsgebied van de scholen voor voortgezet onderwijs in de gemeenten Tilburg, Goirle, Oisterwijk en Dongen. Wij verwachten dat deze brochure een goed zicht geeft op de zorgstructuur in deze regio. Weer Samen Naar School Tilburg (WSNS Tilburg) Theo van Rijzewijk Regionaal Expertise Centrum Midden-Brabant (REC Midden-Brabant) Jan Castelein Regionaal Expertise Centrum ZeON (REC ZeON) Hanneke Rompa Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Midden-Brabant (SWV VO Midden-Brabant) Jos Derksen Redactie: Joan Manie (VSO De Burcht) Jos Derksen (SWV VO Midden-Brabant) Lay-out: Irma Booman, BowPrint International BV Drukwerk: www.bowprint.com Tilburg, oktober 2008

Inhoudsopgave Voorwoord Pag 2

1. Koersen op de kansen van het kind Een regio op weg naar passend onderwijs

Pag 3

2. Kwaliteit aan de basis 2.1. Werken aan de basiszorgstructuur 2.2. Doelgroepen 2.3. WSNS Tilburg 2.4. SWV VO Midden-Brabant 2.5. Regionaal Expertise Centra

Pag 7

3. Ondersteuning 3.1. Primair onderwijs. Preventieve Ambulante begeleiding WSNS Tilburg 3.2. Primair onderwijs. Steunpunt hoogbegaafde leerlingen 3.3. Voortgezet Onderwijs. Expertisecentrum Frater van Gemert 3.4. Ondersteuning vanuit het speciaal (voortgezet) onderwijs aan het regulier onderwijs 3.4.1. Autisme Steunpunt Midden-Brabant 3.4.2. Steunpunt Onderwijs en Epilepsie Midden-Brabant 3.4.3. Onderwijsondersteuning zieke leerlingen Midden-Brabant

Pag 14

4. Indicatiestelling 4.1. Primair Onderwijs. Permanente Commissie Leerlingenzorg WSNS 4.2. Voortgezet Onderwijs. Regionale Verwijzingscommissie 4.3. Voortgezet Onderwijs. Bovenschoolse Permanente Commissie Leerlingenzorg 4.4. REC Midden-Brabant. Commissie voor de Indicatiestelling

Pag 18

5. Speciale voorzieningen 4-12 jaar 5.1. Speciale basisscholen 5.2. Leerlingen met autisme 5.3. Schakelklassen 5.4. Parelklassen 5.5. Op de Rails 10-12 jarigen: Primair Onderwijs 5.6. Herstart 10-12 jarigen: Primair Onderwijs

Pag 24

6. Overzicht speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs voor 4-18/23 jarigen

Pag 28

7. Speciale voorzieningen 12-18 jaar 7.1. Praktijkonderwijs (PrO) 7.2. Leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) 7.3. Rebound Midden-Brabant 7.4. Op de Rails 12 – 18 jaar: Voortgezet onderwijs 7.5. Herstart 12 – 18 jaar: Voortgezet onderwijs 7.6. Leerlingen met autisme op MBC Frater van Gemert 7.7. Crossroads: werk maken van je toekomst 7.8. Mats: Maatwerk Arbeidstoeleiding Scholen 7.9. School voor AKA (locatie Wildstraat) 7.10. Volwassen Algemeen Voortgezet Onderwijs

1

1

Koersen op de kansen van het kind

Een regio op weg naar Passend onderwijs De scholen voor basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs in deze regio beseffen dat het maken van gezamenlijke afspraken van essentieel belang is om Passend onderwijs mogelijk te maken. Ook wordt onderkend, dat de problematiek van de leerlingen soms dermate groot is, dat het onderwijs niet alleen voor de oplossing kan zorgen. Goede relaties met instellingen voor zorg en jeugdhulpverlening zijn zeer gewenst. Uiteraard gaan we niet voorbij aan het feit dat, wanneer het gaat om het nemen van ingrijpende beslissingen over de schoolloopbaan van leerlingen, de relatie met ouders*) van groot belang is. Volgens de huidige plannen wil de overheid vanaf 2011 Passend onderwijs gerealiseerd hebben. Een belangrijk onderdeel hiervan is de invoering van een wettelijk verplichte zorgplicht. Die zorgplicht houdt in dat, wanneer een leerling tijdens de schoolloopbaan in de problemen komt, de school de plicht heeft een passende oplossing te vinden voor het vervolg van de loopbaan. Dat kan intern binnen de school gebeuren, maar de oplossing kan ook gevonden worden op een andere school of door inschakeling van een instelling voor zorg of jeugdhulpverlening. Uiteraard spelen ouders bij dit proces een belangrijke rol! Al vanaf 2006 wordt in de regio Midden-Brabant door het onderwijs en instellingen voor zorg en jeugdhulpverlening en ouders overleg gevoerd om te werken aan Passend onderwijs. Daarbij wordt uitgegaan van de volgende speerpunten: • het samenvoegen van de verschillende indicatietrajecten tot een geïntegreerde indicatiestelling voor onderwijs en zorg • het herschikken van het onderwijsaanbod in drie werkvelden, waarbij het voor ouders mogelijk wordt om voor zo thuisnabij mogelijk kwalitatief goed onderwijs te kunnen kiezen • het beschikken over een dekkende zorgstructuur in de regio, d.w.z. dat álle leerlingen van deze regio ook in deze regio opgevangen kunnen worden • het goed regelen van de betrokkenheid van de ouders op alle niveaus. Een van de grote knelpunten hierbij is dat het onderwijs nu werkt met een aantal moeilijke en complexe indicatietrajecten. Met name voor de ouders is niet duidelijk hoe de huidige indicatiestellingen verlopen. Dat geldt echter niet alleen voor de sector onderwijs. Ook voor de indicaties voor zorg en jeugdhulpverlening zijn ingewikkelde procedures opgezet. Bovendien zijn de diverse trajecten onderling vaak niet goed op elkaar afgestemd en kan het voorkomen dat een kind zich in meerdere trajecten tegelijk bevindt. Dit is uiteraard niet gewenst. Het is de bedoeling dat de indicatietrajecten voor het onderwijs en voor de zorg meer integreren, waardoor het toeleidingsproces naar adequate ondersteuning voor alle partijen beter en duidelijker wordt. *) overal waar wij in deze brochure spreken van ouders, gelieve men te lezen: ouders, verzorgers en wettelijke vertegenwoordigers. In verband met de leesbaarheid kiezen wij voor de term ouders.

2

2 2.1.

Kwaliteit aan de basis

Werken aan de basiszorgstructuur

Alle scholen in de regio hebben het werken aan de verbetering van de basiszorgstructuur hoog in het vaandel staan. Immers op die manier wordt een stevige basis gelegd, kan preventief gewerkt worden en worden wellicht grotere problemen voorkomen. Gezien het feit dat de doelgroepen niet dezelfde zijn en dat er steeds sprake is van andere hulpvragen is het logisch dat de zorgstructuur van de scholen binnen de scholen van de diverse samenwerkingsverbanden verschillend is. Uitgaande van de huidige indeling in samenwerkingsverbanden voor primair, speciaal en voortgezet onderwijs geven wij eerst weer wie de doelgroepen zijn van de afzonderlijke samenwerkingsverbanden in Midden-Brabant. Vervolgens gaan wij dieper in op de basiszorgstructuur vanuit het perspectief van Weer Samen Naar School, het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs en het Regionale Expertise Centrum. 2.2.

Samenwerken werkt

In de afgelopen jaren is in het kader van de versterking van de zorgstructuur door de overheid het besluit genomen dat er samenwerkingsverbanden moeten komen die een gezamenlijke verantwoordelijkheid krijgen voor de opvang en begeleiding van leerlingen die extra zorg vragen. Met de introductie van die samenwerkingsverbanden is aan regio’s ook een grotere verantwoordelijkheid gegeven in verband met de deelname van leerlingen aan voorzieningen en de toeleiding daartoe. Hieronder is in het kort een overzicht opgenomen van de samenwerkingsverbanden die werken in deze regio. 2.3.

WSNS Tilburg

Het doel van Weer Samen Naar School is om het zorgniveau van de basisschool te vergroten, waardoor minder leerlingen aangewezen zijn op het speciaal basisonderwijs (4 tot 12 jaar). Alle scholen voor basis- en speciaal basisonderwijs in de gemeente Tilburg zijn aangesloten bij het samenwerkingsverband WSNS Tilburg. Tel. 013-467 2660 www.wsnstilburg.nl Sinds de invoering van WSNS in de eerste helft van de jaren negentig is in het primair onderwijs goed merkbaar dat scholen werk maken van de zorgstructuur. Zo ook de basisscholen in Tilburg. Op elke basisschool in de stad is een Interne Begeleider ( IB-er) aangesteld, is een zorgteam actief en is in meerdere of mindere mate schoolmaatschappelijk werk beschikbaar voor het zorgteam en voor interventies in het gezin. Het zijn de ingrediënten van de basiszorgstructuur die in dienst staan van leerlingen die extra hulp nodig hebben en ertoe bijdraagt dat zorgleerlingen langer in de hen vertrouwde omgeving kunnen worden geholpen. Eigenlijk is de grondgedachte achter Passend onderwijs niet zo nieuw voor het primair onderwijs. Veel van de extra ondersteuning aan de zorgleerlingen kan worden gegeven in de klas of in de school. Bij een aantal zorgleerlingen is de hulpvraag echter complexer en heeft de school de hulp van anderen nodig. Scholen steunen elkaar en leren van elkaar door projecten of samenwerkingsafspraken. En scholen maken gebruik van voorzieningen die het samenwerkingsverband heeft georganiseerd. Deze voorzieningen worden gecoördineerd door samenwerkingsverband WSNS Tilburg. In deze brochure wordt een aantal van deze voorzieningen specifiek belicht. Soms is de problematiek zeer complex of heeft de hulpvraag ook en vooral betrekking op maatschappelijke problemen. Dan is nauwe samenwerking met derdelijns hulpverleners als Bureau Jeugdzorg, GGZ, politie en JGZ van groot belang. In sommige gevallen lukt het de basisschool niet om een leerling afdoende hulp te geven, zelfs niet met de extra ondersteuning van het samenwerkingsverband, een andere basisschool, derdelijns hulp of het Regionaal Expertise Centrum. De basisschool heeft dan de grenzen van haar zorg bereikt en kan de leerling niet langer verantwoord opvangen. Dan is verwijzing naar het speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs noodzakelijk. Ook bij deze verwijzing speelt het samenwerkingsverband WSNS Tilburg een belangrijke rol. 3

2

In het samenwerkingsverband WSNS Tilburg participeren drie speciale basisscholen. Deze speciale basisscholen zijn ingericht om kinderen met leer- en/of gedragsproblemen op te vangen die niet in de reguliere basisschool kunnen worden geholpen. Voordat ouders kun kind kunnen aanmelden bij een speciale basisschool is toestemming van het samenwerkingsverband nodig. Daartoe is in het samenwerkingsverband een Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) ingesteld die toetst of de leerling in aanmerking komt voor het speciaal basisonderwijs. Het reglement en de criteria waaraan kinderen moeten voldoen worden door het samenwerkingsverband zelf opgesteld. De wet laat zodoende aan het samenwerkingsverband veel ruimte om naar eigen inzicht de zorgstructuur en de inzet van het speciaal basisonderwijs in te richten. In de samenwerkingsverbanden WSNS ontstaan daardoor vele tussenvormen en varianten op de onderwijszorgvoorzieningen. Hierdoor kunnen regionale verschillen in de zorgstructuur ontstaan en lijkt WSNS niet alleen in doelstelling maar ook in werkwijze en structuur al veel op Passend Onderwijs. 2.4.

SWV VO Midden-Brabant

De scholen die deel uit maken van dit verband hebben een aantal gezamenlijke afspraken gemaakt over het omgaan met leerlingen die extra hulpvragen hebben (12 tot 18 jaar). Conform de Wet Voortgezet Onderwijs is een school voor voortgezet onderwijs voor vmbo of met een afdeling vmbo verplicht deel te nemen aan een samenwerkingsverband. Aan het SWV VO Midden-Brabant nemen 16 scholen voor voortgezet onderwijs deel. Tel. 013-539 7194 www.samenwerkingsverbandvomb.nl De scholen van het SWV VO Midden-Brabant werken ook met een basiszorgstructuur met afspraken en procedures over de wijze waarop de school met haar zorgleerlingen omgaat. De visie en het perspectief van waaruit het voortgezet onderwijs werkt aan de basiszorgstructuur komt grotendeels overeen met die van het basisonderwijs. Voor de komende jaren wil het SWV VO Midden-Brabant een sterk accent leggen op de overgangen in het onderwijs. Het gaat dan zowel om de overgang van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs en van het voortgezet onderwijs naar het middelbaar beroepsonderwijs. Binnen iedere school functioneert een zorgcoördinator. Deze geldt als een spin in het zorgweb van de school en heeft een coördinerende taak bij de uitvoering van alle afspraken over de zorgleerlingen, Belangrijk is dat de zorgcoördinator veelal de voorzitter is van het zorg- en adviesteam en de contacten onderhoudt met het schoolmaatschappelijk werk, de leerplicht, de schoolarts en –verpleegkundige en met medewerkers van andere instellingen voor zorg en jeugdhulpverlening. Ook is de zorgcoördinator betrokken bij de opvang en begeleiding van leerlingen met leerlinggebonden financiering (rugzakje). Om een beter zicht te krijgen op de basiszorgstructuur van de school wordt gewerkt met een drietal niveaus van zorg. • • •

4

De eerste lijn. Het gaat hier om het werken in de klas. De scholen zorgen voor een veilig leer- en leefklimaat. Het is heel belangrijk dat de mentor en andere docenten snel zien wanneer het met een leerling niet goed gaat. De tweede lijn. Op het tweedelijns niveau plaatsen wij de maatregelen van de school om problemen van leerlingen aan te pakken. De uitvoering van deze activiteiten is in handen van de school zelf. Mogelijke activiteiten op de tweede lijn zijn: zorgactiviteiten als individuele begeleiding; steunlessen; remedial teaching; Nederlands als tweede taal; faalangst reductietraining; examenangst reductietrainingen; rouwverwerking; sociale vaardigheidstraining; activiteiten voor hoogbegaafde leerlingen; e.d. De derde lijn. Wanneer de problematiek van de leerling te complex is en het de eigen mogelijkheden van de school overstijgt, vindt doorverwijzing plaats naar een van de derdelijns instellingen. Het gaat dan om instellingen als: Bureau Jeugdzorg, GGD, GGZ, Leerplicht, Bureau Halt, politie e.d

2

2.5. Regionale Expertise Centra REC’s zijn samenwerkingsverbanden van scholen voor speciaal onderwijs. Zij vallen onder de Wet op de Expertise Centra (WEC). Er wordt onderscheid gemaakt in 4 clusters. Hierna worden de REC’s in Midden Brabant vermeld, onderscheiden naar de diverse clusters. REC Sensis Cluster 1 Sensis is de organisatie voor slechtziende en blinde mensen. Sensis biedt zorg, onderwijs en diensten zo dicht mogelijk bij de cliënt. Ze geeft informatie over wonen, werken, school en vrije tijd. Sensis werkt vanuit meerdere locaties. Er is een regionaal centrum voor ambulante dienstverlening in Tilburg. Tel. 088-585 8700 www.sensis.nl In deze brochure wordt verder geen informatie gegeven over deze doegroep. Voor meer informatie over de leerlingen behorend tot de doelgroep van cluster 1 verwijzen wij naar de website van Sensis. REC ZeON Cluster 2 REC ZeON is een samenwerkingsverband voor speciaal onderwijs aan leerlingen met auditieve en/of communicatieve handicaps: dove, slechthorende en leerlingen met spraak en/of taalproblemen. In de Wet op de Expertise Centra (WEC) is dit type onderwijs ingedeeld in cluster 2. Tel. 076- 521 2352 www.zeon.nl REC Midden-Brabant Cluster 3 Tot cluster 3 behoren leerlingen van 4 tot 20 jaar met: • verstandelijke beperkingen; ZML: zeer moeilijk lerend • lichamelijke beperkingen; LG: lichamelijk gehandicapt • verstandelijke en lichamelijke beperkingen; MG: meervoudig gehandicapt • leerlingen die langdurig ziek zijn; LZ: langdurig ziek. REC Midden-Brabant Cluster 4 Tot cluster 4 behoren leerlingen van 4 tot 20 jaar met: • een gedragsstoornis of psychiatrische problematiek • die een integraal karakter heeft • en dit in combinatie met eventuele leerachterstanden die aan de problematiek gerelateerd zijn en waarbij is aangetoond dat de reguliere scholen voor het basis- en voortgezet onderwijs in onderwijs- en handelingsverlegenheid verkeren. Tel. 013-532 4995 www.recmiddenbrabant.nl

5

2

Algemene typering van de zorg binnen het speciaal onderwijs Bij de scholen die vallen onder het REC ZeON en het REC Midden-Brabant geldt dat de leerlingen pas kunnen instromen wanneer er een indicatie is afgegeven door de Commissie van Indicatiestelling (CvI). De problematiek is dan al vastgesteld middels landelijk geldende criteria. Die indicatie kan omgezet worden in plaatsing op een cluster 2, 3 of 4 school of gebruikt worden om extra begeleiding in te zetten binnen een reguliere vorm van onderwijs (rugzakje). In het laatste geval kan ambulante begeleiding aangevraagd worden bij een cluster 2, 3 of 4 school. Het zal duidelijk zijn dat het zorgniveau van deze leerlingen hoger ligt dan in het reguliere onderwijs. Binnen de basiszorgstructuur van een REC school vallen de volgende kenmerken op: • er wordt gewerkt in kleine groepen met zoveel mogelijk vaste leraren, ook in het voortgezet speciaal onderwijs • het onderwijsprogramma wordt aangepast aan de mogelijkheden en wensen van leerlingen en hun ouders. Niet alle leerlingen krijgen hetzelfde onderwijsprogramma, er is sprake van differentiatie • om een goed beeld te krijgen van de ontwikkeling van een leerling wordt gebruik gemaakt van een leerlingvolgsysteem. Er worden leer- en ontwikkelingsdoelen gesteld die aansluiten bij het niveau van de leerling • ter ondersteuning van de leraren worden klassenassistenten ingezet bij het onderwijsprogramma en indien gewenst bij de verzorging/verpleging van leerlingen • er zijn commissies van onderzoek en begeleiding. Hierin hebben zitting: schoolarts, gedragswetenschapper, maatschappelijk werker en een onderwijskundige • er zijn mogelijkheden voor de inzet van ondersteunende diensten als logopedie, fysiotherapie, ergotherapie, spelbegeleiding.

3 3.1

Ondersteuning

Primair Onderwijs Preventieve Ambulante Begeleiding WSNS Tilburg

Doelgroep Van basisscholen wordt verwacht dat zij in staat zijn om passende onderwijszorg te verlenen. Ondanks alle inspanningen lukt het de basisschool niet altijd om het juiste onderwijsaanbod te geven. In deze gevallen kan de school de hulp inschakelen van de Preventieve Ambulante Begeleiding van WSNS Tilburg. Doelstelling Het doel van de preventieve ambulante begeleiding is om door gerichte interventie de basisschool te ondersteunen en verwijzing naar de speciale basisschool mogelijk te voorkomen. De begeleiding is primair gericht op het vergroten van de handelingsbekwaamheid van de leraar. Werkwijze De preventieve ambulante begeleiding wordt verzorgd door leraren van de speciale basisscholen. Zij worden door WSNS Tilburg ingehuurd om de hulpvragen van de basisscholen te beantwoorden. De basisscholen leggen hun hulpvraag voor aan de meest nabije school voor speciaal basisonderwijs. In eerste aanzet gaat het vooral om het geven van collegiale consultatie. De vraag kan zich uitbreiden naar het opzetten van een handelingsplan voor een zorgleerling en kan een langere periode van begeleiding bestrijken. De preventieve ambulante begeleiding wordt op een planmatige wijze vormgegeven. De activiteiten van de basisschool en de ambulant begeleider worden uitgevoerd volgens onderstaande model: 1. Probleemverkenning 2. Centrale probleemstelling en akkoord school en ouders 3. Eventueel aanvullende diagnose 4. Opstellen handelingsplan 5. Uitvoeren handelingsplan 6. Evaluatie en verantwoording De vastgestelde procedure is zeer laagdrempelig: de basisschool en de ambulant begeleider leggen na afloop van de activiteiten verantwoording af over de inzet van uren en de bereikte effecten. Ze sturen daartoe een evaluatie en het betreffende handelingsplan naar het samenwerkingsverband WSNS Tilburg. Toeleiding De basisschool vult in samenspraak met de ouders een aanmeldingsformulier in voor preventieve ambulante begeleiding. Hierin is opgenomen dat ouders akkoord gaan met inzage in het dossier en met het opstellen van een handelingsplan. Informatie Drie functionarissen van de scholen voor speciaal basisonderwijs regelen de inzet van de ambulant begeleiders. SBO Zonnesteen Generaal Smutslaan 11 5021 XA Tilburg Tel. 013-542 4094 Frans Couwenberg SBO Westerwel Bladelstraat 3 5043 CZ Tilburg Tel. 013-467 0669 Peter Smulders SBO Noorderlicht De Schans 135 5011 EN Tilburg Tel. 013-455 1327 Arno van de Ven 7

3

Preventieve ambulante begeleiding vanuit het REC Midden-Brabant. Bovenstaande vorm van preventieve ambulante begeleiding wordt verzorgd door WSNS Tilburg. Deze regio kent echter ook nog een andere vorm van preventieve ambulante begeleiding. Die wordt verzorgd vanuit de Externe Dienstverlening van het REC Midden-Brabant. Deze vorm van ambulante begeleiding wordt ingezet, wanneer een leerling door de Commissie voor de Indicatiestelling niet wordt geïndiceerd, maar er toch flinke hulpvragen zijn. De commissie kan adviseren toch ondersteuning aan te vragen bij de Externe Dienstverlening van het REC MiddenBrabant. We spreken dan van preventieve ambulante begeleiding. De begeleiding is gericht op zowel de leraren in het regulier onderwijs als op de ouders van een kind zonder rugzak. De begeleiding omvat een kortdurende periode met maximaal drie contactmomenten. Informatie Externe Dienstverlening REC Midden-Brabant Fons van Dijck Prof Stoltehof 1 5022 KE Tilburg Tel. 013 539 8945 www.recmiddenbrabant.nl [email protected]

3.2.

Primair Onderwijs Steunpunt Hoogbegaafde Leerlingen

Doelgroep Het basisonderwijs kent gemiddeld één hoogbegaafde leerling per klas. Ten behoeve van hoogbegaafde leerlingen met sociaal-emotionele problemen of werkhoudingproblemen is een steunpunt ingericht, waarvan alle scholen van primair onderwijs van het samenwerkingsverband WSNS Tilburg gebruik kunnen maken. Doelstelling Het doel van het Steunpunt Hoogbegaafde Leerlingen is om de scholen, op aanvraag, te ondersteunen bij hun begeleiding van hoogbegaafde leerlingen met sociaal-emotionele problemen of werkhoudingproblemen. Werkwijze Om tegemoet te komen aan de specifieke onderwijsbehoeften van hoogintelligente leerlingen en om te voorkomen dat zij gedemotiveerd raken, te weinig discipline ontwikkelen en in de problemen komen, of zich een buitenbeentje voelen in de groep van leeftijdgenoten, is afstemming van onderwijs nodig. Het Steunpunt Hoogbegaafde Leerlingen voert de volgende activiteiten uit: • voorlichting aan het zorg- en adviesteam over hoogbegaafdheid • ondersteuning bij de sociale en emotionele begeleiding van een hoogbegaafde leerling • individuele begeleiding van de leraar met een hoogbegaafd leerling in de groep • deelname aan het zorgteam bij onderwerpen over hoogbegaafdheid • presentatie en implementatie van de Handleiding Hoogbegaafdheid van het Bureau Speciaal Onderwijs • een aanbod van deelaspecten uit de handleiding, waaronder het compacting van de leerstof, lessen sociale vaardigheden, of leren plannen en organiseren in projecttaken • voorlichting aan ouders. De begeleiding omvat een kortdurend traject met als doel de expertise, die nodig is voor een passende begeleiding van hoogbegaafde leerlingen in het reguliere of speciale basisonderwijs, te ontwikkelen.

8

3

Toeleiding Voor aanvang van de ondersteuning vult de basisschool een aanmeldingsformulier in. Op het formulier wordt kort aangegeven dat hoogbegaafdheid is vastgesteld en wat de aard van het probleem is (bijvoorbeeld sociaal-emotionele problemen of werkhoudingproblemen). Tevens geeft de school aan welke verzoeken men heeft aan begeleiding. Informatie Steunpunt Hoogbegaafde Leerlingen Tilburg Bureau Speciaal Onderwijs Wilma Deliën-de Kort Postbus 5134 5017 CN TILBURG Tel. 013-467 2672 3.3.

Voortgezet onderwijs Expertisecentrum Frater van Gemert

Doelgroep Scholen voor voortgezet onderwijs van het SWV VO Midden-Brabant die advies willen over de aanpak van leerlingen die bijzondere zorg en begeleiding nodig hebben, die ondersteuning op maat bij deze begeleiding willen, die de basiszorgstructuur willen vernieuwen en adviserend onderzoek bij de leerlingen willen laten doen kunnen een beroep doen op het Expertisecentrum Frater van Gemert. Ook de scholen van het ROC Tilburg kunnen gebruik maken van het centrum. Doelstelling Het Expertisecentrum Frater van Gemert legt zich toe op de ondersteuning en aanpak van het onderwijs aan leerlingen in het voortgezet onderwijs met hulpvragen op het gebied van leren en sociaalemotionele problemen, zoals bijvoorbeeld ADHD, Autisme Spectrum Stoornissen en gedragsproblematiek. Werkwijze Bij de advisering en ondersteuning wordt gebruik gemaakt van de deskundigheid van een schoolpsycholoog, een schoolmaatschappelijk werker, een pedagoog en een orthodidacticus. Het Expertisecentrum beschikt over deskundigheid om theoretische inzichten te vertalen naar praktisch, onderwijskundig handelen. Ook is er expertise ten aanzien van: • de planmatige aanpak van leerlingenzorg • de ontwikkeling van de basiszorgstructuren • de taakstelling van de zorg- en adviesteam • de inzet van remediërende programma’s. Na een intakegesprek worden de afspraken op papier vastgelegd in een begeleidingsplan. De activiteiten worden op maat voorbereid en uitgevoerd. Relatie met het SWV VO Midden-Brabant Het Expertisecentrum Frater van Gemert voert ook activiteiten uit op verzoek van het SWV VO Midden-Brabant. Informatie Sander de Kock Coördinator Expertisecentrum Frater van Gemert Schout Backstraat 37 5037 MJ Tilburg Tel. 06-413 616 50 Tel. 013-539 7030 [email protected] www.mbctilburg.nl

9

3 3.4.

Ondersteuning vanuit het speciaal (voortgezet) onderwijs aan het regulier onderwijs

Hieronder gaan wij nader in op de steunfuncties die volgens de Wet op de Expertise Centra worden uitgevoerd. In onze regio hebben wij te maken met twee REC’s. Het REC Midden-Brabant en het REC ZeON. Het REC Midden-Brabant verzorgt de ondersteuning vanuit cluster 3 (verstandelijke en lichamelijke beperkingen) en cluster 4 (gedrags- en psychiatrische problematiek) en het REC ZeON vanuit cluster 2 (auditieve en communicatieve handicaps). Externe dienstverlening REC Midden-Brabant en REC ZeON De externe dienstverlening van REC Midden-Brabant en het REC ZeON bieden een aantal diensten en producten aan. Ambulante Begeleiding De multidisciplinaire dienstverlening is erop gericht de leerling in zijn omgeving, op zijn niveau en vanuit zijn mogelijkheden zo optimaal mogelijk te laten ontwikkelen. De begeleiding is een vraaggerichte en efficiënte ondersteuning aan de school van de leerling. Op basis van de vragen van de school wordt een begeleidingsplan opgesteld. De ouders, de school (en eventueel de leerling) verklaren zich akkoord met de in het begeleidingsplan omschreven ambulante begeleiding. Er zijn verschillende vormen van ambulante begeleiding mogelijk: • ambulante begeleiding in het regulier onderwijs • ambulante begeleiding bij terugplaatsing van REC school naar regulier onderwijs • preventieve ambulante begeleiding. De eerste vorm van ambulante begeleiding wordt uitgevoerd in het kader van Leerlinggebonden Financiering (rugzak). Voorlichting en informatie Bij het REC Midden-Brabant en REC ZeON kunt u terecht met alle vragen over het geven van onderwijs aan leerlingen met specifieke (onderwijs)behoeften. Hieronder verstaan wij leerlingen met een chronische aandoening, een lichamelijke of verstandelijke handicap, een psychische stoornis, een gedragsstoornis en een communicatieve of auditieve beperking. Ondersteuning van ouders bij het vinden van een geschikte school Ouders kunnen er, ondanks de handicap of andere beperkingen van hun kind, de voorkeur aan geven om hun kind regulier onderwijs te laten volgen. Het REC Midden-Brabant en het REC ZeON ondersteunen ouders bij het maken van de afweging voor regulier onderwijs dan wel speciaal onderwijs en, indien gewenst, bij het zoeken naar een geschikte school voor hun kind. Advisering en consultatie Een school kan in alle gevallen voor vragen met betrekking tot het begeleide en onderwijzen van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, een beroep doen op de expertise van het REC MiddenBrabant en het REC ZeON. Informatie Externe Dienstverlening REC Midden-Brabant Fons van Dijck Prof Stoltehof 1 5022 KE Tilburg Tel. 013 539 8945 www.recmiddenbrabant.nl [email protected]

10

REC ZeON De Spreekhoorn Hanneke Rompa Coördinator Ambulante dienstverlening Dirk Hartogstraat 10 4812 GE Breda Tel. 076-521 2352 [email protected] www.zeon.nl

3

Het REC Midden-Brabant zorgt verder voor de volgende steunfuncties: • Autisme Steunpunt Midden-Brabant • Steunpunt Onderwijs en Epilepsie Midden-Brabant • Onderwijsondersteuning zieke leerlingen Midden-Brabant. 3.4.1.

Autisme Steunpunt Midden-Brabant

Vanaf 1 augustus 2003 zijn in het gehele land Autisme Steunpunten ingericht voor het onderwijs. In onze regio is dat het Autisme Steunpunt Midden-Brabant. Dit is een onderdeel van de Externe Dienstverlening van het REC Midden-Brabant. Het REC ZeON is participant in dit Autisme Steunpunt Midden-Brabant. Doelgroep Leerlingen met autisme, die door hun stoornis belemmeringen in het onderwijs ervaren in zowel regulier als speciaal onderwijs. Doelstelling Het ondersteunen van scholen, die behoefte hebben aan informatie en hulp op het gebied van autisme. Werkwijze De kennis over autisme in het onderwijs neemt langzaam, maar zeker toe. Toch levert de dagelijkse praktijk problemen op en is specifieke kennis omtrent o.a. de aanpak, verwijzingen en onderzoeken nodig. Het Autisme Steunpunt Midden-Brabant kent de volgende vormen van ondersteuning: • crisisinterventie: begeleiding bij handelingsverlegenheid. Daarvoor worden maximaal 3 consultaties ingezet • voorlichting over autisme aan scholen • deskundigheidsbevordering • workshops over specifieke onderwerpen • cursus “Autisme in de klas” voor basisonderwijs en voor voortgezet onderwijs. Deze cursus wordt structureel tweemaal per jaar aangeboden. Informatie Autisme Steunpunt Midden-Brabant Postbus 5022 5004 EA Tilburg contactpersonen: Anny Hermans, Charlotte van Poppel Tel. 013–528 5159 op maandag van 09.00 uur tot 11.00 uur [email protected] www.autismesteunpuntmiddenbrabant.nl www.recmiddenbrabant.nl

11

3 3.4.2.

Steunpunt Onderwijs en Epilepsie Midden-Brabant

Doelgroep Leerlingen met ernstige leer- en/of gedragsproblemen die gerelateerd zijn aan de neurologische aandoening epilepsie. Ook leerlingen met een andere chronische neurologische aandoening komen voor begeleiding in aanmerking. De epilepsie-expertise van de Berkenschutse te Heeze is toegankelijk voor alle ouders en scholen in elke regio d.m.v. een landelijk dekkend netwerk van steunpunten. Doelstelling Leerlingen, ouders en scholen gespecialiseerde hulp en onderwijskundige begeleiding bieden bij leer- en/of gedragsproblemen als gevolg van epilepsie of een andere chronische neurologische aandoening. Werkwijze De scholen kunnen bij het begeleiden van de leerlingen hulp krijgen van een ambulant begeleider. De ambulant begeleider is wekelijks één dagdeel op een Steunpunt Onderwijs en Epilepsie aanwezig. De steunpunten werken samen met en participeren in alle Regionale Expertise Centra van cluster 3 (scholen voor zmlk leerlingen, mytylscholen en scholen voor langdurig zieke kinderen). Informatie Expertisecentrum De Berkenschutse Sterkelseweg 65 5591 VE Heeze Tel. 040-227 9300 www.berkenschutse.nl ambulant begeleider: Ton van Hoek maandagochtend bereikbaar via REC Midden-Brabant. Tel. 013-539 8945 [email protected] 3.4.3.

Onderwijsondersteuning zieke leerlingen Midden-Brabant

Doelgroep Leerlingen die leerplichtig zijn en gedurende langere tijd in het ziekenhuis verblijven, of ziek thuis zijn, waardoor de continuïteit van het onderwijsproces onderbroken wordt. Doelstelling Het ondersteunen van scholen, begeleiden van leraren ten behoeve van leerlingen die in het ziekenhuis zijn opgenomen of ziek thuis zijn. Werkwijze Deze ondersteuning wordt vormgegeven in een samenwerkingsverband van SOM Onderwijsadviseurs en de Externe Dienstverlening van het REC Midden-Brabant. De Wet Ondersteuning Onderwijs Zieke Leerlingen (WOOZ) stelt dat de scholen zelf verantwoordelijk zijn voor het verzorgen van onderwijs aan zieke leerlingen. De scholen kunnen voor alle vragen omtrent deze begeleiding terecht bij SOM Onderwijsadviseurs. Al naar gelang de vraag van de school kunnen de adviseurs hulp bieden bij o.m het aanpassen van leerprogramma’s en het omgaan met zieke leerlingen. Ook biedt SOM Onderwijsadviseurs de scholen de mogelijkheid om gebruik te maken van hun contacten en hun kennis van regels en voorschriften. Door de school wordt tevens bekeken of er voor de leerling leerlinggebonden financiering (rugzakje) aangevraagd kan worden. Wanneer het vrijwel zeker is dat deze financiering wordt toegekend, worden in overleg met school en ouders afspraken gemaakt over de onderwijsondersteuning en wordt de ambulante begeleiding preventief gestart. De kosten worden later verrekend met de middelen uit de leerlinggebonden financiering (rugzakje).

12

3

Voor leerlingen die al leerlinggebonden financiering (rugzakje) krijgen, gelden afwijkende regels. De medewerker van de Externe Dienstverlening van het REC Midden-Brabant neemt contact op met de ambulant begeleider van de leerling. Deze gaat de hulp coördineren. De gelden uit de leerlinggebonden financiering (rugzakje) kunnen in overleg met school en ouders worden ingezet voor de individuele ondersteuning. Informatie SOM Onderwijsadviseurs Postbus 4155 5004JD Tilburg www.som-net.nl [email protected] Anette de Ruijter, Loes van Dijck Consulenten onderwijsondersteuning zieke leerlingen Tel. 0877 873 888 Ine Haans, Brigitte van Tongeren Externe Dienstverlening REC Midden–Brabant Locatie Mytylschool Tilburg Prof. Stoltehof 1 5022 KE Tilburg Tel. 013-539 8945 [email protected] www.recmiddenbrabant.nl

13

4 4.1.

Indicatiestellingen

Primair Onderwijs Permanente Commissie Leerlingenzorg Weer Samen Naar School

Wetgeving In de Wet Primair Onderwijs is vastgesteld dat ieder samenwerkingsverband WSNS moet beschikken over een Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL). De wet schrijft voor dat het gaat om een onafhankelijke commissie, die bepaalt of plaatsing van een leerling op een speciale school voor basisonderwijs noodzakelijk is. Ook kan de PCL gebruikt worden voor de beantwoording van adviesvragen van de deelnemende scholen aan het samenwerkingsverband. Taakstelling Het project WSNS zorgt ervoor dat leerlingen die extra zorg en begeleiding nodig hebben deze zorg zo veel mogelijk op de basisschool zelf krijgen. Als blijkt dat deze extra begeleiding op de basisschool niet het gewenste resultaat heeft, kunnen leerlingen geplaatst worden op een school voor speciaal basisonderwijs. Bij deze vraag laat de commissie zich leiden door de mogelijkheden en beperkingen van de leerling, de leerachterstand die is opgelopen en het welbevinden van de leerling. Er wordt altijd eerst gekeken naar de mogelijkheden van de basisschool om de leerling verder te helpen. Pas als blijkt dat er geen mogelijkheden meer zijn, wordt een beschikking voor het speciaal basisonderwijs afgegeven. Zonder een beschikking kan een leerling niet geplaatst worden op speciaal basisonderwijs. Dossier Hoewel in strikt formele zin de ouders de aanvragers zijn van een beschikking wordt deze stap, in nagenoeg alle gevallen, samen met de basisschool gezet. De aanvraag dient vergezeld te gaan van een onderwijskundig rapport van de school en een verslag van een psychologisch onderzoek. Dat onderzoek mag niet ouder zijn dan 2 jaar. Bij de bespreking van het dossier worden ouders en de basisschool uitgenodigd om hun zienswijze toe te lichten. De PCL kan zich laten bijstaan door deskundigen uit het werkveld of door adviseurs. Het aanmeldingsformulier en het formulier onderwijskundig rapport van de PCL van WSNS Tilburg zijn op de website beschikbaar. Informatie WSNS Tilburg Theo van Rijzewijk Postbus 1372 5004 BJ Tilburg Tel. 013-467 2660 www.wsnstilburg.nl 4.2.

Voortgezet onderwijs Regionale Verwijzingscommissie

Wetgeving In de Wet op het Voortgezet Onderwijs is bepaald dat voor de toelating van leerlingen tot het leerwegondersteunend onderwijs of voor het praktijkonderwijs een onafhankelijke Regionale Verwijzingscommissie (RVC) een beschikking geeft over de leerling. In de wet is tevens bepaald aan welke criteria de leerling moet voldoen om in aanmerking te komen van een dergelijke beschikking. De toekomstige school voor voortgezet onderwijs meldt de leerling aan bij de RVC. Taakstelling De commissie baseert haar beslissing op verschillende factoren: de motivering van de school voor primair of speciaal onderwijs (ervaring met de leerling, onderwijskundig rapport), de zienswijze van de ouders, de leerachterstand van de leerling, het intelligentiequotiënt van de leerling en (indien noodzakelijk) de resultaten van een of meer persoonlijkheidsonderzoeken met betrekking tot prestatiemotivatie, faalangst en emotionele instabiliteit, die een beeld geven van de sociaalemotionele problematiek van de leerling in relatie tot de leerprestaties.

14

4

Dossier Door de school wordt over de leerling een uitgebreid aanmeldingsformulier ingevuld. Daarin worden alle noodzakelijke gegevens opgenomen. De gegevens zoals IQ, leerachterstand en sociaal-emotionele problematiek moeten worden vastgesteld met ‘goedgekeurde’ screenings- en testinstrumenten. Deze lijst wordt jaarlijks gepubliceerd door het ministerie van OCW. Ook gedurende het gehele eerste leerjaar in het voortgezet onderwijs kunnen nog aanmeldingen bij de RVC plaatsvinden. Aanmelding van leerlingen vanaf leerjaar 2 is dus niet mogelijk bij de RVC. Vragen over die leerlingen kunnen gesteld worden aan de Bovenschoolse PCL van het SWV VO Midden-Brabant (zie verder). Informatie RVC Regio Midden-Brabant Francis Huisman Postbus 4155 5004 JD Tilburg Tel. 0877 873 888 www.rvc-vo.nl 4.3.

Voortgezet onderwijs Bovenschoolse Permanente Commissie Leerlingenzorg

Wetgeving In de artikelen in de Wet op het Voortgezet Onderwijs over de samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs is ook opgenomen dat een samenwerkingsverband moet beschikken over een Permanente Commissie Leerlingenzorg. In het zorgplan van het samenwerkingsverband moet de werkwijze, het reglement en de communicatie met ouders worden beschreven. Taakstelling Onder verantwoordelijkheid van het SWV VO Midden-Brabant functioneert de Bovenschoolse Permanente Commissie Leerlingenzorg (Bovenschoolse PCL). In tegenstelling tot het primair onderwijs en het speciaal onderwijs kent het voortgezet onderwijs het zogenaamde model van de gemengde bekostiging. Dat houdt in dat voor leerlingen in het leerwegondersteunend onderwijs en in het praktijkonderwijs er een aanvullende bekostiging aan de school wordt verstrekt door het rijk. Daarnaast heeft de regio de beschikking over een aanvullend zorgbudget. Een samenwerkingsverband voortgezet onderwijs heeft de ruimte om zelfstandig beslissingen te nemen over de besteding van het regionaal zorgbudget. Zo is in het SWV VO Midden-Brabant de traditie gegroeid dat leerlingen, die worden afgewezen door de RVC of die na het eerste leerjaar in het voortgezet onderwijs alsnog naar het leerwegondersteunend onderwijs moeten, besproken worden in de Bovenschoolse PCL. Vanuit het zorgbudget worden vervolgens aanvullende middelen aan de school voor deze leerling ter beschikking gesteld. De taakstelling is de afgelopen jaren uitgebreid en momenteel voert de Bovenschoolse PCL de volgende taken uit: • het uitvoeren van de afspraken van het SWV VO Midden-Brabant over de toekenning van middelen uit het regionaal zorgbudget aan een specifieke doelgroep leerlingen (niet-beschikte onderinstromers, zij-instromende leerlingen, overgang leerlingen van school met lwoo licentie naar een school zonder licentie) • het geven van een toelaatbaarheidsverklaring voor de deelname aan Rebound Midden-Brabant en de school voor AKA (locatie Wildstraat Tilburg) van het ROC Tilburg • het toeleiden van leerlingen naar het project Op de Rails • het adviseren over leerlingen, die de overstap maken van een school voor regulier onderwijs naar het praktijkonderwijs • het nemen van beslissingen over moeilijk plaatsbare leerlingen. De Bovenschoolse PCL bestaat uit de volgende vaste leden: onderwijskundige, psycholoog, schoolmaatschappelijk werk, leerplichtambtenaar en een casemanager van Bureau Jeugdzorg. De Bovenschoolse PCL wordt geadviseerd door de coördinatoren van de Rebound Midden-Brabant, de school voor AKA (locatie Wildstraat Tilburg) van het ROC Tilburg en een medewerker van het REC Midden-Brabant (cluster 4).

15

4

Dossier De aanmelding vindt plaats met behulp van een aanmeldingsformulier. Daarin wordt alle relevante inin formatie over de leerling door de school opgenomen. Het gaat dan gegevens over de leervorderingen, de sociaal-emotionele ontwikkeling, de bevorderende en belemmerende factoren en reeds uitgevoerde begeleidingsactiviteiten. De ouders geven met behulp van een handtekening toestemming aan de school voor de aanmelding. Informatie Samenwerkingsverband VO Midden-Brabant Bovenschoolse PCL Postbus 1330 5004 BH Tilburg Voorzitter: Tiny Spijkers Tel. 013-539 7030 www.samenwerkingsverbandvomb.nl 4.4.

REC Midden-Brabant REC ZeON Commissies voor de Indicatiestelling

De wetgeving Met de invoering van de Wet op de Expertisecentra (WEC) op 1 augustus 2003 is ook de regeling Indicatiecriteria Leerlinggebonden Financiering (LGF) in werking getreden. Door deze regeling kregen de ouders een grotere vrijheid in hun keuze van een school voor hun kind. Als blijkt dat het kind aan de indicatiecriteria voldoet, kan de ouder een keuze maken uit de volgende mogelijkheden: • het kind aanmelden voor onderwijs op een van de scholen voor speciaal onderwijs in de regio waarvoor het kind geïndiceerd is • het kind aanmelden bij een school voor regulier onderwijs. Als de school het kind toelaat, krijgt de school extra faciliteiten en ondersteuning vanuit de externe dienstverlening van het REC Midden-Brabant en REC ZeON. Deze ondersteuning wordt ambulante begeleiding genoemd. Bij plaatsing van de leerling in het regulier onderwijs ontvangt de school de leerlinggebonden financiering (het rugzakje), waarbij het extra begeleiding aan de leerling kan verstrekken. Daarnaast ontvangt de school ondersteuning in de vorm van ambulante begeleiding van een school voor speciaal onderwijs. In alle gevallen wordt, in nauw overleg met de ouders, een begeleidingsplan opgesteld en uitgevoerd. De beslissing over het recht op een plaats in het speciaal onderwijs of de inzet van een rugzakje ligt in handen van de Commissies voor de Indicatiestelling (CvI). Deze commissies zijn onafhankelijk van de speciale scholen, maar zijn wel gekoppeld aan de REC’s. Taakstelling De CvI moet om een goed advies te kunnen geven en de indicatie te kunnen stellen beschikken over de gegevens van de leerling. Daarom moet de ouder een dossier van het kind aanleveren. Per cluster gelden andere, landelijk vastgestelde criteria. Op de websites van de REC’s kunt u die criteria vinden. Dossier De ouder is verantwoordelijk voor het samenstellen van het dossier van het kind. Hierin moet voldoende informatie over het kind aanwezig zijn om de CvI in staat te stellen om te beoordelen of het kind wel of niet aan de criteria voor een indicatie voldoet. Ook moet er een aanmeldingsformulier worden ingevuld. De school kan hier hulp bij bieden. Het dossier moet gegevens bevatten, die inzicht geven in de problematiek van het kind. De samenstelling van het dossier hangt dan ook af van de problematiek van het kind en op wat voor soort onderwijs het aangewezen is. Kortom de commissie moet een goed zicht krijgen op de aard van de problematiek en de hulpvraag van de leerling om te komen tot een beschikking.

16

4

Het dossier omvat de volgende onderdelen: • verslag van psychologisch en/of psychiatrisch onderzoek • verslag van reeds uitgevoerde hulpverlening • maatschappelijke gegevens • medische gegevens • onderwijskundige gegevens in een onderwijskundig rapport. Door de school, waarop het kind nu zit, moet een onderwijskundig rapport worden ingevuld. Het bevat gegevens over het leren en/of het gedrag van de leerling op school, eventueel gegevens over het verzuim, wat de school al aan het probleem van de leerling gedaan heeft en gegevens die aantonen dat de beschikbare zorg vanuit de zorgstructuur van het regulier onderwijs en vanuit de zorgsector niet toereikend zijn om belemmeringen weg te nemen. Als de leerling nog niet op school is geweest, is er uiteraard nog geen onderwijskundig rapport. Er moeten wel gegevens zijn over de mate waarin uw kind voldoet aan de leervoorwaarden. Met andere woorden: is het kind in staat onderwijs te volgen? Informatie www.recmiddenbrabant.nl www.zeon.nl

5 5.1.

Speciale voorzieningen 4–12 jaar

Speciale basisscholen

Doelgroep Als het de basisschool niet lukt om de hulp te bieden die een kind nodig heeft, kunnen ouders besluiten om hun kind aan te melden bij de PCL om te bezien of hun kind toelaatbaar is voor het speciaal basisonderwijs. Nadat de PCL een beschikking heeft afgegeven, kunnen ouders hun kind aanmelden bij een school voor speciaal basisonderwijs. De scholen voor speciaal basisonderwijs zijn ingericht voor leerlingen met leer- of gedragsproblemen. Deze scholen zijn op het gebied van deskundigheid, formatie en aanvullende diensten, beter toegerust dan een reguliere basisschool. Doelstelling Het doel van de speciale basisschool is, om al dan niet gedurende een afgesproken periode, leerlingen met leer- of gedragsproblemen voor te bereiden op een zo regulier mogelijke onderwijscarrière. Door middel van terugplaatsingprojecten proberen de scholen meer leerlingen vanuit het speciaal basisonderwijs tussentijds te laten terugkeren naar de reguliere basisschool. Werkwijze Vanuit een historisch perspectief, waarin sprake was van aparte scholen voor leerlingen met leerbeperking (moeilijk lerende kinderen) en leerlingen met een leerstoornis (leerlingen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden), hebben de speciale basisscholen in Tilburg de afgelopen jaren deze gescheiden leerwegen zoveel mogelijk samengevoegd. Dit heeft geleid tot de huidige drie scholen voor speciaal basisonderwijs: Westerwel, Noorderlicht en Zonnesteen. Ze zijn gelokaliseerd in de drie stadsdelen West, Noord en Zuid, waarmee er sprake is van een goede spreiding over de stad. Dit is van belang voor de bereikbaarheid van het onderwijs voor leerlingen en ouders. Op elke speciale basisschool in Tilburg is een aparte afdeling voor kleuters. Deze afdelingen worden aangeduid als opvang voor Jonge Risico Kinderen (JRK). Toeleiding Veel van de geïndiceerde leerlingen worden geplaatst, omdat er sprake is van een beperking in het leervermogen (capaciteiten) of een belemmering bij het leren (leerstoornis). In alle gevallen gaat dit gepaard met leerachterstand en een dalend welbevinden bij de leerling. De Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) toetst op basis van deze drie gegevens of de leerling toelaatbaar is en geeft een beschikking af. Informatie SBO Zonnesteen Generaal Smutslaan 11 5021 XA Tilburg Tel. 013-542 4094 Directeur Yvonne Somers SBO Westerwel Bladelstraat 3 5043 CZ Tilburg Tel. 013-467 0669 Directeur Mari van Kempen SBO Noorderlicht De Schans 135 5011 EN Tilburg Tel. 013-455 1327 Directeur Niko Adema

18

5 5.2.

Leerlingen met autisme op SBO Westerwel

Doelgroep Leerlingen met problematiek in het spectrum van autisme, die met extra ondersteuning vanuit het REC Midden-Brabant of door het inrichten van een speciale voorziening, regulier onderwijs kunnen volgen. Op de speciale basisschool Westerwel is bijzondere expertise opgebouwd voor leerlingen met gemiddelde of bovengemiddelde capaciteiten die, door hun problemen met autisme, in een reguliere basisschool niet afdoende geholpen kunnen worden. In plaats van een plaatsing op een school voor cluster 4 kunnen ouders nu kiezen voor een meer thuisnabije en meer reguliere vorm van onderwijs aan hun kind met autisme. Westerwel richt zich primair op leerlingen uit het samenwerkingsverband WSNS Tilburg, maar staat ook open voor geïndiceerde leerlingen uit de regio. Doelstelling In een kwalitatief hoogwaardige, maar meer thuisnabije, voorziening kunnen de leerlingen met autisme onderwijs volgen. Ze krijgen hierbij de zorg die ze nodig hebben op het pedagogische als het didactische gebied. Veel van de expertise wordt beschikbaar gesteld aan de reguliere basisscholen d.m.v collegiale consultatie of preventieve ambulante begeleiding. Werkwijze Vanaf 1 augustus 2006 is op speciale basisschool Westerwel samen met de Externe Dienstverlening REC Midden-Brabant een pilot gestart ten behoeve van leerlingen met autisme. Inmiddels is de expertise binnen het team verder uitgebreid. De leerlingen met autisme worden op Westerwel niet in aparte ‘auti-groepen’ geplaatst, maar worden opgenomen in de gewone groepsindeling. Toeleiding Westerwel beziet, in overleg met het REC Midden-Brabant en de ouders, of de school die hulp kan bieden die de leerling nodig heeft. Westerwel hanteert hiervoor haar eigen intakeprocedure. Omdat de leerling wordt ingeschreven op een speciale basisschool zal het dossier ook moeten worden voorgelegd aan de PCL van WSNS Tilburg en zal een beschikking moeten zijn afgegeven. Informatie SBO Westerwel Bladelstraat 3 5043 CZ Tilburg Tel. 013-467 0669 Directeur: Mari van Kempen 5.3.

Schakelklassen

Doelgroep Schakelklassen zijn bestemd voor leerlingen in het onderwijs, die te kampen hebben met een taalachterstand. Denk daarbij aan een achterstand in de ontwikkeling van de woordenschat, het leren lezen en schrijven. Doelstelling Leerlingen met een taalachterstand krijgen gedurende één schooljaar intensief taalonderwijs, al dan niet in een aparte groep, om daarna het onderwijs op hun eigen niveau weer te kunnen vervolgen. De taal wordt beter, waardoor het leren gemakkelijker verloopt, wat weer van invloed is op de leerresultaten. Werkwijze Om intensief taalonderwijs mogelijk te maken wordt gewerkt in kleine groepen, zodat de leerlingen veel aandacht krijgen. Er wordt gewerkt met moderne materialen. De taalachterstand en de hulpvraag is echter niet voor alle leerlingen hetzelfde en daarom is er in Tilburg gekozen voor vier verschillende vormen van een schakelklas. Uitgangspunt is dat de leerling één schooljaar deelneemt aan een van de schakelklassen.

19

5

Tot en met 12 jaar De taalhulp Bij taalhulp blijft het kind in de eigen klas en krijgt extra ondersteuning van een extra begeleider en de eigen leraar. De extra begeleider is er vooral om de leraar te ondersteunen. De taalklas Leerlingen die de Nederlandse taal al wel spreken, maar veel moeite hebben met lezen schrijven en spelling, worden twee dagen in de week extra geholpen in kleine groepen van ongeveer 12 leerlingen in een aparte taalklas. Deze klassen zijn in vrijwel alle wijken van Tilburg dichtbij de eigen basisschool gelokaliseerd. De andere drie dagen blijven de leerlingen op hun eigen basisschool. Er zijn momenteel negen taalklassen georganiseerd in Tilburg. De taalschool Voor leerlingen die de Nederlandse taal nog nauwelijks spreken en op school niet goed begeleid kunnen worden, is de taalschool bedoeld. De leerlingen zijn ingeschreven op de taalschool en krijgen hier de hele week les, waarbij de aandacht vooral gericht wordt op de taalactiviteiten. Er zijn momenteel drie taalscholen in Tilburg. 12 jaar en ouder De topklas De topklas is een klas op een school voor voortgezet onderwijs waar de kinderen alle dagen van de week onderwijs krijgen. Ze is voor de leerlingen die op het punt staan om de overgang naar het voortgezet onderwijs te maken. De leerlingen hebben wel de capaciteiten en motivatie om naar het havo/vwo te gaan, maar hebben een taalachterstand, die hen bij die overgang belemmert. Na de topklas gaan ze door naar het voortgezet onderwijs. Bezien wordt of met ingang van schooljaar 2009-2010 een topklas georganiseerd kan worden. Toeleiding Om te bepalen of leerlingen in aanmerking komen voor één van de varianten van de schakelklassen in Tilburg zijn voor elke variant criteria opgesteld. In alle gevallen moet er sprake zijn van een taalachterstand in combinatie met gemiddelde ontwikkelingsmogelijkheden. De criteria zijn opgenomen in het aanmeldingsformulier dat door de ouders en de basisschool wordt ondertekend. Voor een plaatsing in de taalklas is naast de instemming van ouders bovendien de toestemming van de eigen basisschool noodzakelijk. Er zijn voor de school immers kosten aan verbonden en er moet goed overleg zijn tussen de schakelklasklas en de basisschool. De organisatie van de schakelklassen Tilburg heeft het recht om een plaatsing te weigeren of ongedaan te maken als bijv. blijkt dat de basisschool een kind onterecht of op verkeerde gronden heeft toegelaten tot de taalschool of taalklas. Informatie Coördinator van de schakelklassen in Tilburg. Jet van Zantvoort Postbus 1372 5004 BJ Tilburg Tel. 013-467 6472 www.wsnstilburg.nl [email protected]

20

5 5.4.

Parelklassen

Doelgroep Een parelklas is een voorziening in een reguliere basisschool bedoeld voor leerlingen met een verstandelijke beperking. Het IQ van deze leerlingen ligt tussen de 35 en 60, waarbij er geen sprake is van een bijkomende problematiek. De parelklas geeft invulling aan Passend onderwijs aan leerlingen, die aangewezen zijn op zeer speciale hulp in een door ouders gewenste en meer thuisnabije situatie. Doelstelling Met de parelklassen wordt aan zeer moeilijk lerende kinderen optimale ontplooiingskansen geboden in een veilige, uitdagende en thuisnabije omgeving. Door een integrale aanpak van onderwijs en zorg worden de mogelijkheden van leerlingen optimaal benut en wordt de sociale cohesie van leerlingen in de school en in de wijk bevorderd. Werkwijze Vanaf groep 1/2 kunnen leerlingen geplaatst worden in de parelklas (ongeveer 8 leerlingen). De parelklas is de basisgroep van het kind en van daaruit neemt het kind deel aan activiteiten in zijn integratieklas. Dat is een reguliere groep met leeftijdsgenoten. De leerling integreert in één groep en de integratieactiviteiten vinden plaats volgens een vast rooster. Deze integratieklas is gedurende zijn hele schooltijd dezelfde. De leraar van de integratieklas en de parelklas stemmen in overleg af wanneer en op welke momenten integratie mogelijk is. Dit is sterk afhankelijk van de individuele mogelijkheden van het kind en de integratieklas. Aan de integratie moet een duidelijk plan ten grondslag liggen. Hierdoor wordt een duidelijk en voorspelbaar schoolklimaat gecreëerd, waarbinnen leerlingen met hun mogelijkheden maximale resultaten kunnen halen. Voor een juiste expertise wordt gebruik gemaakt van een leraar van ZML De Bodde én ambulante begeleiding vanuit REC cluster 3. Toeleiding In nauw overleg tussen ZML De Bodde en de basisschool worden de leerlingen geselecteerd, immers niet voor elk zeer moeilijk lerend kind biedt een parelklas de optimale mogelijkheden. De leerling moet in ieder geval integreerbaar zijn en geen langdurige of intensieve verzorging hebben. Informatie Basisschool De Wegwijzer Giekerkstraat 53 5043 MT Tilburg Tel. 013-572 0359 Basisschool Tiliander Lange Nieuwstraat 189 5041 DB Tilburg Tel. 013-543 1963 Basisschool De Lochtenbergh Perosistraat 150 5049 LP Tilburg Tel. 013-547 0160 5.5.

Op de Rails 10-12 jarigen: Primair Onderwijs

Doelgroep Leerlingen van 10 jaar en ouder met een veiligheidsrisico, die bekend zijn bij de PCL van het samenwerkingsverband WSNS en door die commissie niet geschikt geacht worden voor een school voor speciaal basisonderwijs, noch voor een alternatief zorgtraject in het regulier onderwijs. Voor leerlingen die jonger zijn dan 10 jaar moet vooraf ontheffing worden aangevraagd bij het landelijk projectmanagement.

21

5

Doelstelling Gedurende één jaar onderzoeken wat de onderwijsvraag van de betreffende leerling en ouders is en welke setting hen het meeste perspectief biedt. Het project is gericht op terugplaatsing in het regulier onderwijs, maar ervaring leert dat een groot aantal leerlingen een indicatie krijgt voor cluster 4 van het REC. Werkwijze Gedurende de periode van één jaar worden de leerlingen geplaatst in een klas van een cluster 4 school van het REC Midden-Brabant die het beste aansluit op de vooraf geformuleerde onderwijsvraag van de leerling. Gedurende die periode wordt onderzocht welke onderwijssetting het perspectief biedt voor de leerling. Conclusie kan ook zijn dat de leerling toelaatbaar is tot het cluster 4 onderwijs. De leerling wordt dan met dat advies verwezen naar dan wel ingeschreven op die school. Toeleiding De school van herkomst meldt de leerling aan bij de PCL van het samenwerkingsverband met een onderwijskundig rapport, waarin de eigen inzet ten behoeve van de leerling duidelijk omschreven staat. De PCL moet naar aanleiding van dat rapport tot de conclusie komen dat de leerling niet gebaat is bij plaatsing op een school voor speciaal basisonderwijs en meldt de leerling beargumenteerd aan bij het project Op de Rails. Dit kan alleen indien het betreffende samenwerkingsverband een overeenkomst met het project Op de Rails heeft afgesloten. De leerling wordt bij plaatsing uitgeschreven bij de verwijzende school en ingeschreven bij het project. De verwijzing van de PCL heeft de status van een advies. De betreffende REC school neemt het besluit om de leerling te plaatsen of niet. Informatie De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van Op de Rails ligt bij het REC Midden Brabant. Leerlingen van 10-12 jaar worden geplaatst op: SO De Panne Hoeve (10-12 jaar) Nazarethstraat 76 5021 VX Tilburg Coördinator: Jan Castelein Tel. 013-536 6620, 013-543 2524 [email protected] NB. Vanaf 1 maart 2009 krijgen de beide ZMOK scholen een nieuwe huisvesting. Ze worden gevestigd aan de Generaal Smutslaan te Tilburg (so en vso) en aan de Pastoriestraat te Tilburg (vso). Voor de actuele gegevens na 1 maart 2009 over bereikbaarheid verwijzen wij u naar de website van het REC MiddenBrabant (www.recmiddenbrabant.nl).

5.6.

Herstart 10-12 jaar: Primair Onderwijs

Doelgroep Leerlingen van 10 jaar en ouder, die meer dan 4 weken geen onderwijs volgen en bekend zijn bij de leerplichtambtenaar van de gemeente waarin zij wonen. Voor leerlingen jonger dan 10 jaar dient voorafgaand aan plaatsing ontheffing gevraagd worden bij het landelijk projectmanagement. Doelstelling Gedurende een periode van 16 weken onderzoeken wat de onderwijsvraag van betreffende leerling en zijn ouders is en welke setting hem het meeste perspectief biedt. Werkwijze Gedurende de periode van 16 weken worden de leerlingen geplaatst in een klas van een van de REC Midden-Brabant cluster 4 school die het beste aansluit op de vooraf geformuleerde onderwijsvraag van de leerling. Gedurende die periode wordt onderzocht of de leerling toelaatbaar is tot het cluster 4 onderwijs. Conclusie van dat onderzoek kan ook zijn dat een andere onderwijssetting meer perspectief biedt. De leerling wordt dan met dat advies verwezen naar die school. 22

5

Toeleiding De leerplichtambtenaar van de gemeente waarin de jongere woont, meldt de leerling aan bij het project Herstart. Deze ambtenaar is actief betrokken bij de intakeprocedure en aan het einde van het traject bij een eventuele verwijzingsprocedure. De leerling hoeft niet geïndiceerd te zijn voor cluster 4. Wel wordt verondersteld dat de leerling bekend is bij de PCL van het samenwerkingsverband WSNS Tilburg. Gedurende de plaatsing in Herstart wordt de leerling niet ingeschreven op de REC school, maar blijft in portefeuille bij leerplichtzaken van de betreffende gemeente en wordt ingeschreven bij het project. Informatie De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van Herstart ligt bij het REC Midden Brabant. Leerlingen van 10-12 jaar worden geplaatst op: SO De Panne Hoeve (10-12 jaar) Nazarethstraat 76 5021 VX Tilburg Coördinator: Jan Castelein Tel. 013-536 6620, 013-543 2524 [email protected]

NB. Vanaf 1 maart 2009 krijgen de beide ZMOK scholen een nieuwe huisvesting. Ze worden gevestigd aan de Generaal Smutslaan te Tilburg (so en vso) en aan de Pastoriestraat te Tilburg (vso). Voor de actuele gegevens na 1 maart 2009 over bereikbaarheid verwijzen wij u naar de website van het REC Midden-Brabant (www.recmiddenbrabant.nl).

6

Overzicht speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs voor 4-18/23 jarigen

Voor leerlingen van 4-18/23 jaar zijn er in de regio voor leerlingen die aangewezen zijn op speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs heel wat scholen beschikbaar. In hoofdstuk 4 is aangegeven op welke wijze de leerlingen naar deze scholen kunnen en welk proces van indicatie doorlopen wordt. Let wel: ouders hebben steeds de mogelijkheid om te kiezen. Het gaat dan om de keuze tussen een plaatsing van het kind op een school voor speciaal onderwijs of op een reguliere school. In het laatste geval wordt het rugzakje ingezet om de school extra middelen te geven voor deze leerling. Ook ontvangt de school ambulante begeleiding vanuit het betreffende REC. Hieronder treft u een overzicht van de scholen voor speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan in Tilburg voor leerlingen van 4-18/23 jaar. Indien u meer informatie wenst te ontvangen dan verwijzen wij naar de betreffende scholen en de websites. Cluster 1 Deze regio kent geen school voor leerlingen voor cluster 1. In dat cluster wordt onderwijs gegeven aan blinde en slechtziende leerlingen. Informatie over dit cluster vindt u op: www.sensis.nl. Cluster 2 In cluster 2 worden leerlingen opgevangen met auditieve en/of communicatieve handicaps: dove, slechthorende en leerlingen met spraak en/of taalproblemen. Spreekhoorn Locatie de Spreekhoorn Tilburg Visitandinenstraat 3 5042 CS Tilburg Tel. 013-463 9008 www.spreekhoorn.nl www.zeon.nl De Spreekhoorn is een school voor kinderen met een auditieve en/of communicatieve beperking. Het primaire probleem van de leerlingen die deze school bezoeken ligt in een achterstand van de spraak- en/of taalontwikkeling. Om zo goed mogelijk aan te kunnen sluiten bij de specifieke leerbehoeften van de leerling heeft de school gekozen voor een speciale vorm van interactief taalonderwijs. Interactief onderwijs gaat uit van leertaken die betekenis hebben voor de leerling. De taal die het in dialoog leert, moet zoveel mogelijk functioneel zijn voor de praktijk van alledag. De Spreekhoorn wil daarom een taalrijke omgeving bieden waarin aangesloten wordt bij de interesses en de beleving van de leerlingen. De school is ervan overtuigd dat dit de kans op uitbreiding van het taal- en kennissysteem beter mogelijk maakt. Taal leren is een actief proces. De actieve betrokkenheid van de leerlingen is daarbij essentieel. De Spreekhoorn wordt bezocht door leerlingen van 4 – 12/13 jaar. De ambulante begeleiding is ook gericht op het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.

24

6

Cluster 3 en 4. REC Midden-Brabant ZML De Bodde Karel Boddeweg 1 5044 EL Tilburg Tel. 013-467 1363 www.debodde.nl De Bodde richt zich op leerlingen van 4 tot 20 jaar, de afdeling speciaal onderwijs is voor leerlingen van 4 tot gemiddeld 12/13 jaar, de afdeling onderbouw van het VSO voor leerlingen van 12/13 tot 16 jaar en de bovenbouw van het voortgezet speciaal onderwijs op de schoolverlaters van 16 tot 20 jaar. De school verzorgt onderwijs aan geïndiceerde jongeren, met primair een verstandelijke beperking. Een leerling is toelaatbaar, wanneer er sprake is van een IQ-score lager dan 60 of een IQ-score in de bandbreedte van 60-70 en een stoornis die het leren en sociaal functioneren ernstig bemoeilijkt. Op de Bodde is sprake van een breed leerstofaanbod, afgestemd op de individuele leerling. Het leerstofaanbod is thematisch-cursorisch georganiseerd en vertoont een doorgaande lijn door de gehele school. De leerlijnen, die dekkend zijn voor de kerndoelen ZML, vormen daarbij het uitgangspunt. Mytylschool Tilburg Prof. Stoltehof 1 5022 KE Tilburg Tel. 013-539 8850 www.mytylschooltilburg.nl De Mytylschool Tilburg is een cluster 3 school voor speciaal onderwijs en voor voortgezet speciaal. Het gaat om onderwijs aan lichamelijk gehandicapten en meervoudig (complex) gehandicapten van 4 – 20 jaar. De Mytylschool Tilburg richt zich op leerlingen met een lichamelijke, meervoudige, functionele stoornis ofwel leerlingen met medische of paramedische hulpvragen. Dit kunnen leerlingen zijn met motorische hulpvragen en daaruit voortkomende leer- en gedragsproblemen en leerlingen met functionele hulpvragen. Dit kunnen functionele beperkingen zijn zoals hart-, nier- en longproblemen, reumatische klachten, hersentumoren, lichte hersenbeschadigingen, leerproblemen en/ of gedragsproblemen tengevolge van sensomotorische ontwikkelingsproblemen. Ook patiënten van Revalidatiecentrum Leijpark behoren tot de doelgroep van de Mytylschool. De Mytylschool Tilburg richt zich op het verkrijgen van optimale persoonlijke en maatschappelijke ontplooiing en volwaardig burgerschap voor de leerlingen. Hierbij zijn de mogelijkheden en beperkingen van de leerlingen richtinggevend. De school biedt kinderen en jongeren met een functionele beperking (zo thuisnabij mogelijk) onderwijs en revalidatiearrangementen, of externe dienstverlening op maat. De belangen en wensen van individuele jongeren, ouders en andere hulpvragers zijn hierbij richtinggevend. Scholengemeenschap De Keyzer Dr. Keyzerlaan 23 5051 PB Goirle Tel. 013-532 4550 www.sgdekeyzer.nl Scholengemeenschap De Keyzer plaatst leerlingen met zowel een indicatie voor cluster 3 als voor cluster 4. Leerlingen die instromen vanuit het hulpaanbod van Stichting Kompaan (Jeugdhulpverlening Midden-Brabant) of de Markstroom (dagbehandeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie) worden bij Scholengemeenschap De Keyzer aangemeld middels plaatsbekostiging.

25

6

De indicatiecriteria voor cluster 3 onderwijs aan langdurig somatisch zieke leerlingen geven aan dat het om leerlingen gaat die een lichamelijke, neurologische of psychosomatische stoornis hebben, maar die niet leidt tot leidt tot motorische beperkingen. Ook gaat het om leerlingen met een zeer geringe zelfredzaamheid. Verder gaat het ook om ontbrekende algemene leervoorwaarden en/of bij een achterstand bij begrijpend lezen, technisch lezen of spellen en rekenen. Ten aanzien van indicatiecriteria voor het cluster 4 onderwijs aan langdurig zieke leerlingen met ernstige gedragsproblemen, ontwikkelingsproblemen en/of psychiatrische problemen gaat het om leerlingen met een ernstige psychische stoornis of een ontwikkelingspsychopathologie volgens het classificatiesysteem DSM-IV of ICD-10 voor zover het betreft: een emotionele stoornis of een ontwikkelingsstoornis. P.I. School Hondsberg Hondsberg 5 5062 JT Oisterwijk Tel. 013-528 5159 www.koraalgroep.nl P.I. School Hondsberg is een school voor speciaal onderwijs, cluster 4 met verbrede toelating voor cluster 3. De school biedt onderwijs, observatie en behandeling aan leerlingen van wie de problematiek zich, naast de verstandelijke beperking, laat typeren als een zeer complexe sociaal-emotionele problematiek. Deze problematiek kent als uitingsvorm vaak ernstige gedragsproblemen. De leerlingen worden kortdurend en intensief begeleid met als doel terugplaatsing naar het regulier of speciaal onderwijs in de regio. Van de leerlingen zijn er gemiddeld 100 opgenomen op Pedologisch Instituut De Hondsberg, terwijl ruim 70 leerlingen vanuit de regio de school bezoeken. P.I. School Hondberg verzorgt onderwijs aan leerlingen in de leeftijd van 4 tot 20 jaar. De school heeft tot nu toe een status voor speciaal onderwijs. Deze wordt uitgebreid met een status voortgezet speciaal onderwijs, waaroor het onderwijs aan 13 – 20 jarigen kan worden geoptimaliseerd. De Panne Hoeve Nazarethstraat 76 5021 VX Tilburg Tel. 013-543 2524 www.sodepannehoeve.nl De Burcht Vogelenzang 5 5022 JZ Tilburg Tel. 013-536 6620 www.vsodeburcht.nl De Burcht en de Panne Hoeve willen als REC Cluster 4 scholen onderwijs en zorg bieden aan jongeren met een gedragsprobleem, een gedragstoornis of psychiatrische problematiek. Speciaal onderwijs De Panne Hoeve richt zich op 4 tot 12 jarigen en voortgezet speciaal onderwijs De Burcht richt zich op 12 tot 18 jarigen. In uitzonderingsgevallen worden leerlingen tot 23 jaar opgevangen. Beide scholen kunnen onderwijs verzorgen aan door het CvI geïndiceerde jongeren, jongeren die langer dan 4 weken geen onderwijs volgen (project Herstart) en jongeren met een ernstige gedragsproblematiek, maar die (nog) geen indicatie hebben (project Op de Rails). Was in het verleden het aanbod van de ZMOK gericht op leerlingen met externaliserende problematiek (gedragsprobleem: contact disorder, anti sociaal gedrag, acting out, ADHD e.d.), de laatste jaren zien we ook steeds meer leerlingen met internaliserende problemen (autisme spectrum stoornissen, intra-psychische problematiek, emotionele stoornissen, diffuse ontwikkelingsstoornissen, PDD e.d.). Dit houdt in dat in het aanbod rekening moet worden gehouden met verschillen tussen leerlingen qua niveau en aanpak.

26

6

NB. Vanaf 1 maart 2009 krijgen de beide ZMOK scholen een nieuwe huisvesting. Ze worden gevestigd aan de Generaal Smutslaan te Tilburg (so en vso) en aan de Pastoriestraat te Tilburg (vso). Voor de actuele gegevens na 1 maart 2009 over bereikbaarheid verwijzen wij u naar de website van het REC Midden-Brabant (www.recmiddenbrabant.nl).

7 7.1.

Speciale voorzieningen 12-18 jaar

Praktijkonderwijs (PrO)

Doelgroep Het praktijkonderwijs is een voortzetting van het speciaal voortgezet onderwijs MLK en valt onder de Wet op het Voortgezet onderwijs. Het onderwijs is bedoeld voor leerlingen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar, die niet in staat zijn een vmbo opleiding met een diploma af te sluiten en voor wie vaststaat dat overwegend een orthopedagogische en orthodidactische benadering nodig is. De leerlingen moeten voldoen aan twee criteria voor toelating: het IQ van de leerling valt binnen de bandbreedte van 55 t/m 80 en er moet een leerachterstand zijn van drie jaar of meer op twee van de volgende domeinen: inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spelling, waarbij minimaal één van de domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft. Doelstelling De belangrijkste taak van het praktijkonderwijs is het opleiden en begeleiden van de leerlingen naar arbeid en een zelfstandige plaats in de maatschappij, waarbij de aspecten sociale redzaamheid en emotionele ontwikkeling zich niet alleen richten op werk maar ook op de domeinen wonen, vrije tijd en maatschappij. Werkwijze Het onderwijs is ingedeeld in onder- en bovenbouw. Het klassikale systeem is vertaald naar een gedifferentieerd en individueel onderwijs opmaat. In de onderbouw (3 jaar) staat de basisvorming met het accent op de zelfredzaamheid centraal. Kerndoelen zijn vertaald in streefdoelen. De ontwikkeling van de leerling wordt m.b.v leerlingvolgsysteem en portfolio nauwkeurig gevolgd. In de bovenbouw wordt de leerling opgeleid om een zelfstandige plaats op de arbeidsmarkt te kunnen innemen. Dit gebeurt door het lesprogramma af te stemmen op de ontwikkelingen op de regionale arbeidsmarkt door bedrijfsbezoeken, oriënterende stages, arbeidsstages en door het gericht trainen van routinematige arbeid in oefenbedrijven. Tevens wordt er in de bovenbouw veel aandacht geschonken aan persoonlijkheidsontwikkeling, taakbewustzijn, sociale vaardigheden, concentratie en doorzettingsvermogen. Toeleiding Voor de toelating tot het praktijkonderwijs is een beschikking nodig van de Regionale Verwijzingscommissie (RVC). Informatie Praktijk College Tilburg Brittendreef 9 5012 AE Tilburg Directeur: Theo van Gils Tel. 013-463 2296 www.praktijkcollegetilburg.nl

7.2.

Leerwegondersteunend onderwijs (lwoo)

In deze regio wordt het Leerwegondersteunend Onderwijs (lwoo) verzorgd op de vier locaties van het Midden-Brabant College. Het lwoo kennen wij vanaf het schooljaar 1998-1999. Het vervangt het Individueel Beroepsonderwijs en het Speciaal Voortgezet Onderwijs lom. Vanaf die datum zijn deze twee vormen van onderwijs opgenomen in het regulier voortgezet onderwijs. De leerlingen in het lwoo werken in de richting van een volwaardig vmbo diploma.

28

7

Doelgroep Leerlingen die extra steun en begeleiding nodig hebben zowel op didactisch als pedagogisch gebied. Er zijn twee vormen van lwoo. Bij de eerste vorm hebben de leerlingen een IQ dat ligt tussen 75–90 De leerachterstand is veroorzaakt door de intelligentie. Er is een leerachterstand van ongeveer anderhalf jaar op tenminste twee van de vier domeinen: inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen Bij de tweede vorm van lwoo gaat het ook om een zelfde leerachterstand, maar deze leerlingen hebben een IQ dat ligt tussen de waarden 91 tot en met 120. Voor deze leerlingen geldt dat zij ook een sociaal-emotionele problematiek hebben, die mede oorzaak is van de leerachterstand. Doelstelling Het doel van het lwoo is er op gericht de leerling toe te leiden naar een regulier diploma vmbo. Werkwijze De leerlingen die op het lwoo geplaatst worden, kunnen het niveau van het vmbo binnen de leerwegen goed aan. Gezien de achtergrond en de hulpvraag van de leerling wordt er door de school alles aan gedaan, zowel pedagogisch en didactisch, om deze specifieke hulpvraag te beantwoorden. Er wordt aanvullende begeleiding geboden en tevens wordt in de aanpak rekening gehouden met mogelijkheden van de leerling. Het onderwijs wordt gegeven in kleine groepen, waardoor er meer aandacht is voor elke individuele leerling. Toeleiding Het is vaak op de basisschool al bekend of een leerling in aanmerking komt voor lwoo. Nadat dit met de ouders besproken is, wordt de leerling aangemeld op een school voor vmbo, die ook het lwoo kan verzorgen. De school gaat dan over de leerling een aantal extra gegevens verzamelen in de vorm van testen en toetsen. Als dat gebeurd is, wordt de leerling aangemeld bij de Regionale Verwijzingscommissie (RVC). Deze commissie moet dan beslissen over de toelating. Wanneer een leerling voldoet aan de criteria heeft de school een positieve beschikking over de leerling. Met deze beschikking ontvangt de school aanvullend geld van het rijk om extra ondersteuning te kunnen geven. Als de leerling wordt afgewezen, gaat de school samen met de ouders op zoek naar mogelijkheden om toch te zorgen voor een goede opvang en begeleiding van de leerling. De school kan dan gebruik maken van bijvoorbeeld het zorgbudget van het SWV VO Midden-Brabant. Daarvoor is een aanmelding nodig bij de Bovenschoolse PCL van het SWV VO Midden-Brabant. Informatie Midden-Brabant College Economie en Groen Gershwinstraat 10 5012 AR Tilburg Tel. 013-539 7020 Midden-Brabant College Frater van Gemert Schout Backstraat 37 5037 MJ Tilburg Tel. 013-539 7030 Midden-Brabant College Zorg en Welzijn Techniek Reitse Hoevenstraat 12 5042 EH Tilburg Tel. 013-539 7040 www.mbctilburg.nl

29

7 7.3.

Rebound Midden-Brabant

Doelgroep Vanaf 1 augustus 2006 functioneert onder verantwoordelijkheid van het SWV VO Midden-Brabant de Rebound Midden-Brabant. Deze voorzieningen richt zich op jongeren die de veiligheid van zichzelf en anderen ernstig in gevaar brengen en daardoor veel risico lopen de school voortijdig te verlaten. In het algemeen worden in de Rebound Midden-Brabant leerlingen opgevangen met gedrags- en motivatieproblemen en leerlingen die grensoverschrijdend gedrag vertonen dan wel problemen hebben met autoriteit en gezag. Doelstelling Binnen een reboundvoorziening wordt de leerling tijdelijk opgevangen en wordt er alles aan gedaan de leerling een hernieuwde start te bieden. De sportterm rebound geeft immers aan dat de leerling zichzelf in een andere positie plaats om nu wel goed te scoren. Hoofddoel van de voorziening is en blijft dan ook om de leerling na de deelname aan dit project terug te leiden naar de eigen school. Werkwijze Het programma van de Rebound Midden-Brabant bestaat uit vijf onderdelen: 1. Observatie en onderzoek 2. Onderwijsprogramma 3. Trainingsprogramma 4. Sport en creativiteit 5. Individueel programma Voor de uitvoering van het programma heeft het SWV VO Midden-Brabant overeenkomsten gesloten met het Leger des Heils, het Midden-Brabant College Frater van Gemert, een collectief van beeldende kunstenaars en een sportinstituut. Kern van het programma is de uitvoering van het onderwijs- en het trainingsprogramma. In het onderwijsprogramma wordt het onderwijs van de school van herkomst zoveel mogelijk gecontinueerd. Die school blijft daarvoor ook de verantwoordelijkheid dragen. In het trainingsprogramma staat de bewustwording en verandering van het gedrag van de jongere centraal. Op maat kunnen o.a. de volgende trainingen worden aangeboden: sociale vaardigheden, training agressiebeheersing, schoolmotivatie training en individuele training. Leerlingen kunnen op verschillende manieren deelnemen aan het programma van de Rebound Midden-Brabant. Leerlingen kunnen aan het voltijds programma deelnemen, zij zijn dan de gehele week in de voorziening. Dit zijn de voltijdsleerlingen. Het is ook mogelijk dat zij slechts aan een onderdeel van een training deelnemen. De leerlingen volgen dan bijv. een bepaalde module gedurende een dagdeel. Deze leerlingen worden modulaire leerlingen genoemd. Toeleiding De school voor voortgezet onderwijs meldt de leerling aan bij de Bovenschoolse PCL van het SWV VO Midden-Brabant. De aanmelding van de leerling is een besluit van het zorg- en adviesteam van de school. De coördinator van de Rebound Midden-Brabant neemt, als adviseur, deel aan besprekingen in de Bovenschoolse PCL. Informatie Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Midden-Brabant Postbus 1330 5004 BH Tilburg Tel. 013-539 7194 (Hier is ook de Bovenschoolse PCL bereikbaar.) Uitvoering van de Rebound Midden-Brabant is in het gebouw van het Midden-Brabant College Frater van Gemert. Rebound Midden-Brabant Schout Backstraat 37 5037 MJ Tilburg Tel. 013-539 7732 Coördinator: Anja Peeters www.samenwerkingsverbandvomb.nl (doorlinken naar Rebound Midden-Brabant) 30

7 7.4.

Op de Rails. Voortgezet Onderwijs

Doelgroep Leerlingen met een veiligheidsrisico, die bekend zijn bij de Bovenschoolse PCL van het SWV VO Midden-Brabant en door die commissie niet geschikt geacht worden voor het Praktijkonderwijs of het Leerwegondersteunend Onderwijs, noch voor een alternatief zorgtraject in het regulier voortgezet onderwijs. Doelstelling Gedurende één jaar onderzoeken wat de onderwijsvraag van betreffende leerling en ouders is en welke setting hen het meeste perspectief biedt. Het project is gericht op terugplaatsing in het regulier onderwijs, maar de ervaring leert dat een groot aantal leerlingen een indicatie krijgt voor cluster 4. Werkwijze Gedurende de periode van een jaar worden de leerlingen geplaatst in een klas van een cluster 4 school van het REC Midden-Brabant, die het beste aansluit op de vooraf geformuleerde onderwijsvraag van de leerling. Gedurende die periode wordt onderzocht welke school het beste perspectief biedt voor de leerling. Conclusie kan ook zijn dat de leerling toelaatbaar is tot het cluster 4 onderwijs. De leerling wordt dan met dat advies verwezen naar dan wel ingeschreven op die school. Toeleiding De school van herkomst meldt de leerling aan bij de Bovenschoolse PCL van het SWV VO MiddenBrabant met een aanvraagformulier, waarin de probleemstelling en de eigen inzet van de leerling duidelijk omschreven staat. De Bovenschoolse PCL moet naar aanleiding van die gegevens tot de conclusie komen dat de leerling niet gebaat is bij plaatsing in het Praktijkonderwijs of het Leerwegondersteunend Onderwijs, noch voor een alternatief zorgtraject in het regulier voortgezet onderwijs en de school meldt de leerling beargumenteerd aan bij het project Op de Rails. Deze procedure kan alleen indien het betreffende samenwerkingsverband een overeenkomst met het project Op de Rails heeft afgesloten. De leerling wordt bij plaatsing uitgeschreven bij de verwijzende school en ingeschreven bij het project. De verwijzing van de Bovenschoolse PCL heeft slechts de status van een advies, de betreffende REC school neemt het besluit om de leerling te plaatsen of niet Informatie De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van Op de Rails ligt bij het REC Midden Brabant. Leerlingen worden geplaatst op VSO De Burcht (12 jaar en ouder). Het is ook mogelijk dat het project wordt uitgevoerd op een van de scholen voor voortgezet onderwijs. VSO De Bucht Vogelenzang 5 5022 JZ Tilburg Coördinator: Jan Castelein Tel. 013-536 6620, 013-543 2524 [email protected] NB. Vanaf 1 maart 2009 krijgen de beide ZMOK scholen een nieuwe huisvesting. Ze worden gevestigd aan de Generaal Smutslaan te Tilburg (so en vso) en aan de Pastoriestraat te Tilburg (vso). Voor de actuele gegevens na 1 maart 2009 over bereikbaarheid verwijzen wij u naar de website van het REC MiddenBrabant (www.recmiddenbrabant.nl).

31

7 7.5.

Herstart. Voortgezet Onderwijs

Doelgroep: Leerlingen van 12 jaar en ouder, die meer dan 4 weken geen onderwijs volgen en bekend zijn bij de leerplichtambtenaar van de gemeente, waarin zij wonen. Doelstelling Gedurende een periode van 16 weken onderzoeken wat de onderwijsvraag van betreffende leerling en zijn ouders is en welke setting hen het meeste perspectief biedt. Werkwijze Gedurende de periode van 16 weken worden de leerlingen geplaatst in een klas van een REC cluster 4 school, die het beste aansluit op de vooraf geformuleerde onderwijsvraag van de leerling. Gedurende die periode wordt onderzocht of de leerling toelaatbaar is tot het cluster 4 onderwijs. Conclusie van dat onderzoek kan ook zijn dat een andere onderwijssetting meer perspectief biedt. De leerling wordt dan met dat advies verwezen naar die school. Toeleiding De leerplichtambtenaar van de gemeente waarin de jongere woont, meldt de leerling aan bij het project Herstart. Deze ambtenaar is actief betrokken bij de intakeprocedure en aan het einde van het traject bij een eventuele verwijzingsprocedure. De leerling hoeft niet geïndiceerd te zijn voor cluster 4. Wel wordt verondersteld dat de leerling bekend is bij de Bovenschoolse PCL van het SWV VO Midden-Brabant. Gedurende de plaatsing in Herstart wordt de leerling niet ingeschreven op de REC school, maar blijft in portefeuille bij leerplichtzaken van de betreffende gemeente en wordt ingeschreven bij het project. Informatie De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van herstart ligt bij het REC Midden Brabant. Leerlingen worden geplaatst op VSO De Burcht (12 jaar en ouder). VSO De Burcht Vogelenzang 5 5022 JZ Tilburg Coördinator: Jan Castelein Tel. 013-536 6620, 013-543 2524 [email protected] NB. Vanaf 1 maart 2009 krijgen de beide ZMOK scholen een nieuwe huisvesting. Ze worden gevestigd aan de Generaal Smutslaan te Tilburg (so en vso) en aan de Pastoriestraat te Tilburg (vso). Voor de actuele gegevens na 1 maart 2009 over bereikbaarheid verwijzen wij u naar de website van het REC MiddenBrabant (www.recmiddenbrabant.nl).

7.6.

Leerlingen met autisme op MBC Frater van Gemert.

Doelgroep Leerlingen met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) in het voortgezet onderwijs, waarbij o.a. de diagnose PDD-NOS of Asperger is vastgesteld. De hulpvragen van deze leerlingen liggen vooral op het gebied van het sociaal-emotionele, het gedrag en het vervullen van de leervoorwaarden. De leerlingen beschikken over een goed leerniveau, waarbij de programma’s van de theoretische leerweg, havo of vwo tot de mogelijkheden behoren.

32

7

Doelstelling De conclusie van vele onderzoeken in Midden Brabant is dat de opvangcapaciteit voor leerlingen met autisme met mogelijkheden op het niveau van vmbo theoretische leerweg, havo of vwo moet worden vergroot. Onderdeel van de oplossing is het creëren van een onderwijsvoorziening voor leerlingen met autisme op de zorglocatie van het Midden-Brabant College Frater van Gemert. De school stelt zich ten doel in samenwerking met de partners SG De Keyzer en het Theresialyceum onderwijs voor deze leerlingen te verzorgen op bovengenoemde niveaus. Werkwijze De groep wordt THV genoemd (theoretisch, havo, vwo). In deze groepen van 9 leerlingen wordt onderwijs op maat gegeven. De groep wordt begeleid door een kernteam. Hierin zit een aantal leraren die autisme als specialisatie hebben. Er wordt door een beperkt aantal docenten aan de betreffende groep les gegeven. In de praktijk komt dit neer op ongeveer 8 verschillende docenten. Centraal in de begeleiding staat de mentor, die ongeveer 10 of meer lessen per week aan zijn eigen groep verzorgt. De lessen worden zoveel mogelijk in het eigen mentorlokaal gegeven. Het orthopedagogisch en didactisch handelen van het onderwijs is afgestemd op de specifieke hulpvragen, die bij de doelgroep leerlingen met autisme horen. Zo wordt er o.a. met een eenduidig klassenmanagement gewerkt. Er wordt gebruikt gemaakt van een lesplanner. Daarnaast worden er ook individuele accenten gelegd. Om deze werkwijze mogelijk te maken is er een vergaande samenwerking met SG De Keyzer in Goirle. Toeleiding Een leerling wordt aangemeld bij MBC Frater van Gemert. De leerling zal aan de volgende voorwaarden moeten voldoen om geplaatst te worden in de THV groep: 1. De diagnose Autisme Spectrum Stoornis moet vastgesteld zijn (PDD-NOS en Asperger). 2. De capaciteiten van de leerling moeten minimaal wijzen op het niveau van vmbo- theoretische leerweg. Hierbij wordt uitgegaan van het advies van het primair en het speciaal onderwijs. 3. De leerling moet een cluster 4 indicatie hebben. Het zorg- en adviesteam van MBC Frater van Gemert beoordeelt de toelating. Informatie Midden Brabant College locatie Frater van Gemert Schout Backstraat 37 5037 MJ Tilburg. Tel. 013-539 7030 Zorgcoördinator: T. Spijkers [email protected] coördinator THV groepen: W. Hereijgers [email protected]

7.7. Crossroads: werk maken van je toekomst! Doelgroep Crossroads is een pilotproject voor Tilburgse jongeren tussen de 12 en 18 jaar, die met justitie in aanraking zijn geweest. Dit kan zijn, omdat ze een strafbaar feit hebben gepleegd, of omdat er thuis ernstige problemen zijn. Het project biedt deze jongeren de mogelijkheid om, in hun eigen vertrouwde omgeving, werk te maken van hun toekomst. Daarmee zorgt Crossroads uiteindelijk ook voor een veiliger Tilburg. Doelstelling Jongeren, die met justitie in aanraking zijn geweest, weer op weg helpen naar een afgeronde opleiding en/of baan volgens een op maat gesneden programma, waarbij essentiële vaardigheden versterkt worden. De samenwerkende partners uit de stad bieden hierbij structuur en begeleiding.

33

7

Werkwijze De jongere ondertekent samen met de ouders een contract. Hierin verplichten zij zich aan de gestelde voorwaarden voor Crossroads te voldoen. Daarna begint het programma, doordeweeks van 08.00 tot 20.00 uur en op zaterdag en in schoolvakanties van 09.00 tot 17.00 uur. De dag begint met school of werk. Aansluitend gaan de jongeren naar het Crossroadsgebouw voor het buitenschools programma. Daar werken ze aan de vaardigheden, die voor hun persoonlijke ontwikkeling van belang zijn en dus per jongere verschillen. Het programma is van uur tot uur ingevuld. Activiteiten, die plaatsvinden in het buitenschools programma, zijn o.a. sociale vaardigheidstraining, sport, koken en vrijetijdsbesteding. Ouderbezoeken, urinecontrole op drugsgebruik en gesprekken met de jeugdreclassering horen ook bij het programma. Het programma duurt gemiddeld een jaar. Ook daarna blijft Crossroads nog een vinger aan de pols houden. De volgende instellingen zijn direct betrokken bij de dagelijkse uitvoering: • Jeugdreclassering (Bureau Jeugdzorg) • Voortgezet Speciaal Onderwijs De Burcht • School voor AKA (locatie Wildstaat Tilburg) van het ROC Tilburg. Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent (AKA 1) • Stichting Kompaan, Jeugdhulpverlening. Naast VSO De Burcht en het Leerbedrijf Basisvaardigheden kunnen eventueel ook andere onderwijsinstellingen het onderwijs verzorgen. Toeleiding Jongeren, die met justitie in aanraking zijn geweest vanwege straf- of civielrechtelijke problemen, zijn bekend bij het Veiligheidshuis Tilburg. Dat is een samenwerkingsverband op het terrein van justitie, zorg en hulpverlening. Het Veiligheidshuis bekijkt welke jongeren in aanmerking komen voor Crossroads. De jeugdreclassering voert voor deze jongeren een screening uit en brengt een advies uit aan de kinderrechter of de voogd. De jongere komt in Crossroads terecht na een uitspraak van de kinderrechter of op aanwijzing van de gezinsvoogd. Het is dus geen vrijblijvende aanpak! Informatie Gemeente Tilburg Afdeling onderwijs en jeugd Postbus 717 5000 AS Tilburg Tel. 013 542 9895 Coördinator: Wil de Kort Tel. 013 542 9564

7.8.

MATS: Maatwerk Arbeidstoeleiding Scholen

Doelgroep Leerlingen van de scholen van het REC Midden-Brabant voor speciaal (voortgezet) onderwijs (VSO de Bodde, Mytylschool, VSO de Burcht) en het Praktijkcollege Tilburg, die in het arbeidsgerichte leerweg zitten en specifieke hulp en/of begeleiding nodig hebben bij de toeleiding naar een voor hen geschikte arbeidssituatie. Doelstelling MATS wil, door samenwerking op verschillende niveaus, de arbeidstoeleiding van de leerlingen optimaliseren door zowel maximaal te profiteren van de mogelijkheden van de afzonderlijke scholen als van mogelijkheden die elders worden geboden. Werkwijze MATS gaat ervan uit dat leerlingen met een speciale hulpvraag kunnen worden toegeleid naar een arbeidsplek, die aansluit bij hun mogelijkheden. Dat kan een reguliere arbeidsomgeving zijn, of een omgeving die in meer of mindere mate beschermd is. De MATS scholen laten de leerlingen een vast traject doorlopen. Dit begint bij de praktijklessen op school, en via interne, extern begeleide en externe stage moet het traject leiden naar die geschikte arbeidssituatie. Er wordt hierbij in hoge mate bekeken in hoeverre certificering en diplomering van de aan het project deelnemende leerlingen mogelijk is. 34

7

Toeleiding Leerlingen, die in aanmerking komen voor een MATS plaats worden geselecteerd door de scholen en via de stagecoördinator/contactpersoon aan MATS voorgedragen. Informatie MATS / REC Midden–Brabant Postbus 5022 5004 EA Tilburg Tel. 013 539 8945 [email protected] Interim voorzitter van de Stuurgroep Jan Castelein Tel. 013-536 6620

7.9.

School voor AKA (locatie Wildstraat Tilburg)

Als onderdeel van de beroepsopleidingen neemt de AKA opleiding (Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent) een specifieke plaats in op niveau 1 voor jongeren, die in een eerder stadium geen kwalificatie hebben kunnen behalen. Deze doelgroep risicojongeren vraagt om extra inspanningen, waarbij het ROC Tilburg, in gezamenlijkheid met de overheid, zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. Doelgroep De doelgroep die deelneemt aan de school voor AKA is zeer gemêleerd. Het gaat om jongeren die: • in het eerder gevolgde onderwijs zijn uitgevallen om sociale- en/of maatschappelijke redenen • (nog) niet in staat zijn om een definitieve keuze te maken m.b.t. beroepskeuze • vooral geschoold moeten worden op sociale vaardigheden en werkhoudingaspecten om zich in een arbeidssituatie staande te kunnen houden • een laatste kans grijpen om alsnog een (start)kwalificatie te behalen. De jongeren zijn vooral afkomstig van het Praktijkonderwijs, Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs, Voortgezet speciaal onderwijs ZMOK cluster 4 en andere onderwijstrajecten binnen het ROC Tilburg. Doelstelling De school voor AKA wil een opleiding bieden met perspectief op doorstroommogelijkheden naar werk of een vervolgopleiding. De leerlingen proberen een kwalificatie te behalen binnen de beroepsopleidingenstructuur, waardoor het krijgen van werk en/of het doorstromen naar een vervolgopleiding op niveau 2 mogelijk wordt. Doorstroommogelijkheden zijn er op het gebied van Techniek, Zorg, Economie en Groen binnen het ROC Tilburg of daarbuiten. Werkwijze De leerlingen hebben in het algemeen meer begeleiding en structuur nodig. De school voor AKA is in staat om in die behoefte te voorzien door te werken met relatief kleine groepen, daarnaast is het personeel gespecialiseerd in de omgang met de doelgroep. Toeleiding De aanname wordt voorafgegaan door een intake om te bezien of de kandidaat past binnen de kaders en doelen van de opleiding. In principe is iedereen, behorend tot de geschetste doelgroepen, welkom. Van belang is daarbij echter wel om na te gaan of de kandidaat bereid en/of in staat is een traject binnen de AKA opleiding te volgen, dan wel of een ander onderwijstraject of hulpverleningstraject raadzamer is. Vanuit het voortgezet onderwijs geldt dat de leerling ook besproken wordt in de Bovenschoolse PCL van het SWV VO Midden-Brabant (Postbus 1330, 5004 BH Tilburg).

35

7

Informatie Centraal Infopunt ROC Tilburg Apennijnenweg 4 Postbus 1330 5004 BH Tilburg Tel. 013 - 539 7010 www.roctilburg.nl [email protected]

7.10

Volwassen Algemeen Voortgezet Onderwijs

Doelgroep De school voor Volwassen Algemeen Voortgezet Onderwijs (vavo) van het ROC Tilburg is bestemd voor cursisten uit de regio van 18 jaar en ouder, die er niet in geslaagd zijn om aan een reguliere school voor voortgezet onderwijs hun traject af te ronden of voort te zetten in de gewenste richting. De cursisten kunnen er terecht voor een volledig diploma Vmbo-t diploma en voor een havo en vwo diploma. Doelstelling Het behalen van certificaten of diploma’s gericht op vmbo, havo of vwo via één- of twee jarige trajecten Werkwijze De havo- en vwo-opleiding wordt aangeboden in één- en tweejarige trajecten. Alle profielen worden aangeboden. De keuze, die gemaakt wordt, is afhankelijk van de mogelijkheden en plannen voor vervolgonderwijs en/of van vakken die op de vorige school in het pakket zaten. Havo bereidt voor op een opleiding in het hbo, vwo of een opleiding aan hbo of Universiteit. Het vavo heeft een goede cursistenbegeleiding vanuit het mentoraat en biedt, waar nodig, extra ondersteuning voor cursisten, die problemen hebben met de organisatie en planning van hun studie. Voor de begeleiding bij de keuze van de vervolgstudie c.q. beroep is een decaan aan het vavo verbonden. Tevens kan ondersteuning geboden worden vanuit het trajectbureau van het ROC Tilburg. De activiteiten van het trajectbureau zijn gericht op het voorkomen van voortijdige uitval. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van de inzet van o.a. schoolmaatschappelijk werk, faalangstreductie training, assertiviteitstraining, cursus vriendelijk communiceren en de schoolpsycholoog Toeleiding Over de toeleiding tot het vavo gelden een aantal afspraken en procedures binnen de regio Vavo is toegankelijk voor deelnemers van 18 jaar en ouder. Voor jongere cursisten is inschrijving alleen mogelijk via het voortgezet onderwijs volgens een speciale regeling. Aan de hand van toelatingseisen wordt bepaald of een cursist geplaatst kan worden, waarbij het uitgangspunt is dat redelijkerwijs een succes verwacht mag worden. Informatie Centraal Infopunt ROC Tilburg Apennijnenweg 4 Postbus 1330 5004 BH Tilburg Tel. 013 - 539 7010 www.roctilburg.nl [email protected]

36

Lijst met afkortingen

AKA Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent CvI

Commissie voor de Indicatiestelling

GGD

Gemeenschappelijke Geneeskundige Dienst

GGZ

Geestelijke Gezondheidszorg

LG

Lichamelijk Gehandicapt

LGF

Leerlinggebonden Financiering

LWOO

Leerwegondersteunend onderwijs

LZ

Langdurig Ziek

MATS

Maatwerk Arbeidstoeleiding Scholen

MBC

Midden-Brabant College

PCL

Permanente Commissie Leerlingenzorg

PrO

Praktijkonderwijs

REC

Regionaal Expertisecentrum

ROC

Regionaal Opleidingencentrum

RVC

Regionale Verwijzingscommissie

Sbo

Speciaal Basisonderwijs

SO

Speciaal Onderwijs

SWV

Samenwerkingsverband

THV

Theoretische Leerweg, Havo, Vwo

VAVO

Volwassen Algemeen Voortgezet Onderwijs

VSO

Voortgezet Speciaal Onderwijs

WEC

Wet op de Expertise Centra

WOOZ

Wet Ondersteuning Onderwijs Zieke Leerlingen

WSNS

Weer Samen Naar School

ZMOK

Zeer Moeilijk Opvoedbare Kinderen

ZML

Zeer Moeilijk Lerend