Samenvatting Psychopathologie
Abnormal Psychology Ronald J. Comer 2004
1
Hoofdstuk 1 Psychopathologie Abnormal Psychology; Past and Present What is Psychological Abnormality? Patronen van psychologische abnormaliteit wordt gekenmerkt door de vier D’s: -
Deviant (anders) Distressing (onplezierig) Dysfunctional (interfereert met de persoon zijn mogelijkheden om dagelijkse dingen te doen) Dangerous (eventueel gevaarlijk)
Deviance Deviant gedrag is gedrag dat anders is dan de norm, de regels van een maatschappij. Dit kan verschillen tussen elke cultuur. Distress Dysfunction Danger The Elusive Nature of Abnormality Volgens Szasz zijn de deviaties die een maatschappij abnormaal noemt simpelweg ‘problemen in het leven’, niet een teken dat er iets mis is met de persoon. Men heeft de term mentale ziekte volgens hem bedacht zodat men mensen die afwijken beter kan controleren zodat de sociale orde gehandhaafd blijft. What is Treatment? Behandeling, of therapie is een procedure om abnormaal gedrag te veranderen in normaal gedrag. How Was Abnormality Viewed and Treated in the Past? Ancient Views and Treatments In de prehistorie zag men abnormaal gedraag als het werk van boze geesten. Er zijn schedels gevonden uit de steentijd waarop men ‘trephination’ heeft toegepast, een operatie waarbij een stenen instrument wordt gebruikt om een gat te maken in het hoofd. Hierdoor konden boze geesten ontsnappen uit de schedel. In de eerste maatschappijen behandelde men abnormaliteit door exorcisme, hierbij verzocht men de boze geesten het lichaam te verlaten en het een fijne plek te makken om in te leven.
2
Greek and Roman Views and Treatments Hippocrates dacht dat ziektes veroorzaakt werden door natuurlijke oorzaken. Hij dacht dat dit werd veroorzaakt door het uit balans zijn van de vier humoren (lichaamssappen); gele gal, zwarte gal, bloed en flegma. Men behandelde mensen in die tijd dan ook met een mix van medische en psychologische behandelingen. Europe in the Middle Ages: Demonology Returns In het middeleeuwse Europa groeide het geloof dat men bezeten kon zijn. Daarnaast kwam er vaak ‘mass madness’ voor, waarbij grote groepen last kregen van bepaalde klachten. Het exorcisme kwam hierdoor terug. Pas bij het ontstaan van de eerste ziekenhuizen kreeg de overheid grip op het behandelen van mentale stoornissen. The Renaissance and the Rise of Asylums Weyer was de eerste die geloofde dat de geest net zo vatbaar was voor ziektes als het lichaam. Na de opvangmaatschappijen werden er ziekenhuizen door de overheid veranderd in asylums (letterlijk; asielen). Hun primaire taken was het zorgen voor mensen met een geestelijke ziekte. Toen het er echter te druk werd werden het een soort gevangenissen. The Nineteenth Century: Reform and Moral Treatment Pinel had rond het begin van de 19e eeuw een mentaal hospitaal. Hierin behandelde hij mensen door middel van rust, praten en bidden en boekte hij zeer goede resultaten. Dit noemde men de morele behandeling omdat men humane en respectvolle technieken gebruikten. Dorothea Dix was de eerste die menszorg op de agenda zette in Amerika. Zij ontwikkelde de staat hospitalen, om morele verzorging voor iedereen toegankelijk te maken. Halverwege de 19e eeuw vervielen de staat hospitalen, mede door een gebrek aan geld en steun vanuit de overheid. Begin 20e eeuw was men weer terug bij af; het langdurig opsluiten van de patiënten. The Early Twentieth Century; The Somatogenic and Psychogenic Perspectives Het somatogenisch perspectief is ongeveer hetzelfde als wat Hippocrates zei. Kraepelin publiceerde dat fysische factoren invloed hebben op mentaal disfunctioneren. Daarnaast zorgde ook biologische ontdekkingen (zoals de ontdekking van syfilis, dat ook mentale problemen veroorzaakt) tot de herontdekking van Hippocrates. Echter in de late 19e eeuw kwam ook het idee van een psychogenisch perspectief. Dit houdt in dat de belangrijkste oorzaken voor het abnormale functioneren worden veroorzaakt door psychologische toestanden. De psychoanalyse die aan het begin van de 20e eeuw door Freud werd ontwikkeld ondersteunde dit perspectief. Daarnaast bracht Freud ook het ‘outpatient therapy’ op gang, het behandelen buiten een kliniek. Current Trends How Are People with Severe Disturbances Cared For?
3
In de jaren 50 ontdekte men veel nieuwe psychetropische medicijnen; medicijnen die een effect hebben op de hersenen en veel symptomen van mentaal disfunctioneren verminderen. Door deze medicijnen werden er veel patiënten ontslagen uit de mentale ziekenhuizen, dit noemde men deinstitutionalisering. How Are People with Less Severe Disturbances Treated? A Growing Emphasis on Preventing Disorders and Promoting Mental Health Vandaag de dag kijkt men meer naar de preventie van mentale ziekte dan naar het oplossen van stoornissen die al opgetreden zijn bij personen. Dit komt mede door de positieve psychologie, de aanmoediging van optimisme en vrolijkheid. The Growing Influence of Insurance Coverage Verzekeraars gebruiken nu het ‘managed care program’, waarbij de verzekeraar aangeeft uit welke therapeuten die cliënt mag kiezen, de maximale kosten van de behandeling, etc.. Hier is nogal wat kritiek op, omdat men misschien anders wordt behandeld en de verzekering grotendeels bepaald wat de therapeut dient te doen. What Are Today’s Leading Theories and Professions? Waar men in de begin 20e eeuw slechts keuze had uit twee benaderingen, zo heeft men vandaag de keuze uit veel meer benaderingen (gedragstherapie, cognitieve therapie, socioculturele, psychoanalyse, etc.). Het nadeel hiervan is dat deze theorieën vaak nog wel eens willen botsen. What Do Clinical Researchers Do? Klinische onderzoekers zoeken naar algemene (nomothetische) theorieën over de natuur, oorzaken en behandelingen van abnormaliteit. Hiervoor gebruiken ze de wetenschappelijke methode, het verzamelen en evalueren van informatie door te observeren. The Case Study Een gevalsstudie is een gedetailleerde beschrijving van een persoon zijn leven en psychologische problemen. The Correlational Method Correlatie geeft aan in welke mate bepaalde gebeurtenissen of eigenschappen met elkaar samenhang. De correlationele methode is een onderzoeksprocedure die dit probeert te onderzoeken. Men kan onderzoeken of de gevonden correlaties niet bij toeval zijn ontstaan door middel van statistische analyse. Men moet bij een correlationele studie altijd uitkijken voor eventuele derde, storende variabelen. Incidentie is het aantal nieuwe gevallen van een stoornis binnen een bepaalde tijd. Prevalentie is het totaal aantal keren dat de ziekte voorkomt binnen een populatie
4
(zowel bestaande als nieuwe gevallen). Deze twee begrippen zijn beide onderdeel van epidemiologische studies. Bij longitudinale studies volgt men bepaalde subjecten over een langere tijd. The Experimental Method Een experiment is een onderzoeksprocedure waarbij men een variabele manipuleert (onafhankelijke variabele) en men een andere variabele observeert (afhankelijke variabele). Hierdoor kan men causale verbanden vastleggen. Bij een experiment gebruikt men altijd een controle groep, een groep die niet wordt blootgesteld aan de onafhankelijke variabele, maar voor de rest hetzelfde wordt behandeld als de experimentele groep. Om verschillen vooraf zo klein mogelijk te houden gebruikt men gerandomiseerde toewijzing. Daarnaast moet men proberen de bias zo klein mogelijk te houden, een blind onderzoeksontwerp houdt in dat de participanten niet weten in welke groep ze zich bevinden. Ook moet men de bias van de onderzoeker proberen te reduceren, door bijvoorbeeld de double-blind methode. In quasi-experimenten gebruikt men groepen die al bestaan, men gebruikt deze geen willekeurige toewijzing. In natuurlijke experimenten manipuleert de natuur zelf (en dus niet de onderzoeker) de onafhankelijke variabele. Analoge experimenten probeert men bepaald gedrag op te wekken van subjecten in het laboratorium. Als men niet op veel subjecten kan testen gebruikt men een enkelsubject experimenteel ontwerp, men test hierin tweemaal hetzelfde individu, voor en na de manipulatie van de onafhankelijke variabele. What Are the Limits of Clinical Investigations?
5
Hoofdstuk 2 Psychopathologie Models of Abnormality The Biological Model Het biologische model geloofd dat men gedachten, emoties en gedrag alleen kan begrijpen aan de hand van een biologische basis. How Do Biological Theorists Explain Abnormal Behavior? Het brein bestaat uit vele biljoenen zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd, en nog meer ondersteunende cellen die men glia noemt. Problemen met neurotransmitters en hormonen kunnen voor bepaalde stoornissen zogen. Daarnaast is gebleken dat de evolutie ons heeft gemaakt tot wat we nu zijn, maar ook dat er bepaalde erfelijke factoren (genen) zijn die verantwoordelijk kunnen zijn voor bepaalde afwijkingen. Biological Treatments In de jaren ’50 ontdekte onderzoekers meerdere effectieve psychetropische medicaties; medicijnen die alleen emoties en gedachteprocessen beïnvloeden. Men kent hierin vier belangrijke categorieën; antianxiety (verminderen angst en spanning) antidepressant (verbeteren gemoedstoestand van depressieven) antibipolar (stabiliseren gemoedstoestand) antipsychotic (verminderen hallucinaties en verwarring van psychoten) Elektronconvulsieve therapie (ECT) werkt door middel van het geven van elektrische schokken door de hersenen. Hierdoor neemt de depressieve staat van de patiënt af. Psycho-operatie (psychosurgery) houdt het opereren van het brein in en lijkt een beetje op wat men in de prehistorie deed. Assessing the Biological Model The Psychodynamic Model Psychodynamische theoretici geloven dat een persoon zijn gedrag (ongeacht of dit normaal of abnormaal gedrag is) bepaald wordt door onderliggende psychologische klachten waarvan men zich niet bewust is. Deze interne krachten noemt men dynamisch; ze interacteren met elkaar. Abnormale symptomen worden dan ook veroorzaakt door een conflict tussen deze krachten. How Did Freud Explain Normal and Abnormal Functioning Freud geloofde dat er drie krachten ten grondslag lagen aan de persoonlijkheid; instinct (ID), rationeel denken (Ego) en morele standaarden (Superego). De aanpassingen in het ID, Ego en Superego zorgen voor ontwikkeling. Als men zich niet
6
goed kan aanpassen raakt men gefixeerd, waardoor alle daaropvolgende fases van ontwikkeling ook bemoeilijkt worden. How Do Other Psychodynamic Explanations Differ from Freud’s? Drie van de meest invloedrijke psychodynamische theorieën zijn: Ego theorie; het ego is krachtiger en onafhankelijker dan Freud dacht Zelf theorie; belangrijkste menselijke motief is om zichzelf sterker te maken Object-relaties theorie; motivatie van mensen is de relatie met anderen Psychodynamic Therapies Er zijn meerdere technieken in psychodynamische therapieën; vrije associatie; de patiënt beschrijft elke gedachte, elk gevoel of beeld, zelfs als het onbelangrijk lijkt te zijn therapeut interpretatie; hierin geeft de therapeut een interpretatie wanneer hij denk dat de patiënt er klaar voor is om deze te horen. o Weerstand; onbewust niet volledig willen deelnemen aan de therapie o Transferentie; zich op dezelfde manier uiten en gedragen naar de therapeut zoals ze dat ook bij belangrijke personen in hun leven deden o Dromen; volgens Freud zijn dromen de belangrijkste weg naar het onbewuste. Manifeste inhoud: bewust onthouden droom Latente inhoud: de symbolische betekenis catharsis; het loslaten van eerder onderdrukte gevoelens zodat men interne conflicten op kan lossen doorwerken; het herhalen van dezelfde onderwerpen keer op keer, zodat er meer inzicht rondom het probleem komt korte-termijn therapie; hierbij behandeld men 1 enkel probleem Assessing the Psychodynamic Model The Behavioral Model Het gedragsmodel richt zich alleen op gedrag, maar gaat er net als het psychodynamische model wel vanuit dat onze acties grotendeels bepaald worden door onze ervaringen. Dit model is begonnen bij het conditioneren, een simpele vorm van leren. How Do Behaviorist Explain Abnormal Functioning? Bij operant conditioneren leren mensen en dieren bepaalde gedraging door het krijgen van beloningen. Bij modelleren leert een individu hoe hij zich moet gedragen door andere te observeren en hun gedrag na te doen. Klassieke conditionering leert men door middel van associatie, Pavlov heeft dit als een van de eerste aangetoond door honden eten te laten associëren met het geluid van een bel. Behavioral Therapies
7
Bij systematisch desensitisatie leert men stap-voor-stap kalm te reageren op een stimuli waar men eerst bang voor was. Assessing the Behavioral Model The Cognitive Model In begin jaren ’60 stelden Ellis en Beck voor dat cognitieve processen aan de basis liggen van ons gedrag, onze gedachten en onze emoties en dat we daarom abnormaal functioneren het beste kunnen bekijken door ons te richten op de cognitie. How Do Cognitive Theories Explain Abnormal Functioning? Volgens cognitieve theoretici zijn we allemaal artiesten; we creëren de wereld in onze gedachten als we de dingen die rondom ons gebeuren proberen te begrijpen. Onlogisch denken of een fout beeld hebben van de wereld om ons heen kan leiden tot abnormaal functioneren. Cognitive Therapies Beck’s benadering, de cognitieve therapie, houdt in dat therapeuten cliënten helpen bij het herkennen van negatieve gedachten, gebiasde interpretaties en fouten in de logica die hun denken domineren en waardoor ze zich depressief voelen. Assessing the Cognitve Model The Humanistic-Existential Model De theorie die zich richt op een bredere dimensie dan alleen het probleem, maar ook het hele menselijke aspect van de patiënt meeneemt is het humanistische-bestaans model. Humanisten geloven dat men geboren wordt met een natuurlijke tendens om vriendelijk, coöperatief en constructief te zijn, mensen willen volgens hen dit bereiken (self-actualize), dit kan men alleen echter als men ook de eigen zwakheden accepteert. Existentialisten zijn het ermee eens dat men zich goed bewust moet zijn van zichzelf en dat men authentieke levens moet leven, zij geloven echter niet dat men geboren wordt met deze positieve levensdrang. Roger’s Humanistic Theory and Therapy Carl Rogers dacht dat we allemaal de basisbehoefte hadden voor positieve waarderingen van de belangrijke mensen in ons leven. Degene die dat onvoorwaardelijk kregen ontwikkelden daardoor ook een onvoorwaardelijk zelfwaardering. Andere kinderen krijgen voorwaardelijk waardering en ontwikkelen daardoor condities van waarden waaraan ze moeten voldoen om positieve zelfwaardering te krijgen. De cliënt gerichte therapie van Rogers houdt in dat men een ondersteunend klimaat creëert waarin een cliënt op een eerlijke manier naar zichzelf kan kijken. De therapeut moet drie belangrijke kwaliteiten laten zijn; onconditionele positieve waardering
8
-
accurate empathie genuineness (duidelijk communicatie)
Gestalt Theory and Therapy Gestalt therapie werd ontwikkelt in de jaren 50. Net als cliënt gerichte therapeuten probeert men de cliënten naar zelferkenning en zelfacceptatie toe te brengen. Ze proberen dit echter door de cliënten uit te dagen en zelfs te frustreren. Dit kan bijvoorbeeld door rollenspellen of skillful frustration. Spiritual Views and Interventions Existential Theories and Therapy Volgens de existentialisten kijkt mensen te veel naar de drukte van vandaag de dagen zoeken ze andere op voor leiding en autoriteit. Hierdoor nemen ze niet meer de verantwoordelijkheid voor hun eigen leven. Bij existentiële therapie worden mensen aangemoedigd om deze verantwoordelijkheid weer op zich te nemen. De therapeuten richten zich meer op het doel van de therapie dan op de middelen. Assessing the Humanistic-Existential Model The Sociocultural Model Volgens het socioculturele model kan men abnormaal gedrag het beste begrijpen als men kijkt naar de sociale en culturele krachten doe het individu beïnvloeden. How Do Sociocultural Theorists Explain Abnormal Functioning Volgens de familie systemen theorie is de familie een systeem van interacterende delen die zich tot elkaar relateren op consistente manieren en die bepaalde regels volgen die uniek zijn voor iedere familie. Men gelooft ook dat sommige families leden dwingen tot abnormaal gedrag, door zelf bepaald gedrag te vertonen. Daarnaast zijn sociaal-culturele theoretici geïnteresseerd in de invloeden van cultuur op (ab)normaal gedrag en van de sociale netwerken waarin mensen zich begeven. Daarnaast denken deze theoretici ook dat abnormaal gedrag wordt beïnvloed door de labels en rollen die men toekent aan mensen die in de problemen zitten. Sociocultural Treatments Er zijn meerdere therapieën die onder het kopje socioculturele geplaatst kunnen worden; cultuur-sensitieve therapie; deze benadert de unieke ervaringen die leden van een minderheidsgroep ervaren geslachts-sensitieve / feministische therapie; benadrukt de ervaringen van het vrouwzijn groepstherapie; mensen met dezelfde problemen onder begeleiding van een therapeut o zelf-hulp groep; hier hoeft geen therapeut bij aanwezig te zijn.
9
-
-
familietherapie; een therapeut leert de hele familie kennen en zoekt de problemen en interacties koppeltherapie (relatietherapie); therapeut en twee individuen die een lange relatie hebben. Ook hier ligt de focus op de structuur en communicatie. Gemeenschaps mentale zorg; hierbij krijgen mensen met problemen behandeling in voor hen bekende omgevingen. o Primaire preventie; aanpassen van beleid en attituden o Secundaire preventie; snel behandelen van psychologische stoornissen in beginfase o Tertiaire preventie; effectieve behandeling van de ernstige stoornissen, zodat ze geen lange-termijn problemen worden.
Assessing the Sociocultural Model Crossroads: Integration of the Models Elk model heeft zijn eigen sterktes en zwaktes. Vandaag de dag gebruikt men daarom vaak een biopsychosociale theorie, waarin zowel het biologische als het psychologische als het socioculturele aspect van iemands probleem naar voren wordt gebracht. Biopsychosociale theoretici claimen dat abnormaliteit voorkomt vanuit de interactie tussen genetische, biologische, ontwikkeling, emotionele, gedragsmatica, cognitieve, sociale, culturele en maatschappelijke invloeden.
10
Hoofdstuk 3 Psychopathologie Clinical Assessment, Diagnosis, and Treatment Clinical Assessment: How and Why Does the Client Behave Abnormally Assessment is het simpelweg verzamelen van relevante informatie om tot een goede conclusie te kunnen komen. Klinische assessment gebruikt men om te bepalen waarom een persoon zich abnormaal gedraagt en hoe men deze persoon het beste kan helpen. Characteristics of Assessment Tools Assessment moet door iedereen op dezelfde manier gebeuren. Vandaar dat een techniek gestandaardiseerd dient te zijn. Betrouwbaarheid gaat over de consistentie van het meten; een goed meetinstrument dient iedere keer hetzelfde resultaat op te leveren. Als laatste dient een bepaald eetinstrument een hoge validiteit te hebben, het moet nauwkeurig meten wat het hoort te meten. Clinical Interviews Een klinisch interview is een één op één ontmoeting waarbij een therapeut vragen stelt aan de cliënt en zijn antwoorden overweegt, waardoor hij meer te weten komt over de problemen van de persoon. Clinical Tests Test zijn manieren waarop men informatie verzameld over bepaalde aspecten van een persoon zijn psychologische functioneren, waaruit men meer informatie over de persoon zelf kan trekken. De volgende zes vormen worden het meeste gebruikt: projectieve test; hierbij interpreteert de proefpersoon een ambigue stimulus, of volgt open-end instructies op. o Rorschach; inktvlekken o Thematic Apperception Test; het bedenken van een verhaal bij een beeld o Sentence-Completion Test; hierbij moet men een zin afmaken o Tekeningen; het tekenen van menselijke figuren en over hen praten persoonlijke inventaris; het stellen van vragen over het gedrag, geloven n gevoelens van cliënten reacties inventaris; ook deze testen vragen naar eigenschappen van de persoon, maar richten zich op een apart gebied van het functioneren psychefysiologische test; meet fysiologisch reacties als indicator van psychologische problemen neurologische testen; om hersenstructuren en hersenactiviteit direct te meten o EEG; het meten van hersengolven neuroimaging technieken; hierbij maakt men foto’s van de breinstructuren en hersenactiviteit o CAT; via röntgenstraling vanuit verschillende hoeken
11
-
o PET; chemische activiteit gemeten door een computer o MRI; magnetische lading van bepaalde atomen waardoor men een gedetailleerd beeld krijgt van de hersenstructuren en hersenactiviteit. neuronpsychologisch testen; meten cognitieve, perceptuele en motor prestaties op bepaalde taken intelligentie test; serie taken waarmee men zowel de verbale als de nonverbale capaciteiten meet van een persoon.
Clinical Observations Natuurlijke observatie houdt in men cliënten observeert in hun dagelijkse omgevingen. Bij analoge observatie bekijkt men de cliënt in een kunstmatige setting. Bij self-monitoring moeten cliënten zichzelf observeren. Diagnosis: Does the Client’s Syndrome Match a Known Disorder? Classification Systems Een syndroom is een cluster van symptomen die samen dienen voor te komen. Deze symptomen kunnen samen een mentale stoornis zijn. Een lijst van stoornissen samen die beschrijft wat voor symptomen er voor kunnen komen en die richtlijnen geeft voor het vaststellen van individuen in categorieën noemt men een classificatie systeem. DSM-IV De DSM bestaat uit vijf assen; as 1; een lange lijst van stoornissen die significantie hinder opleveren voor de persoon as 2; lange termijn problemen die men vaak niet ziet in de eerste as as 3; medische condities as 4; psychologische of omgevingsproblemen as 5; globale meting van het functioneren Are Classifications Reliable and Valid? Toen men de DSM voor het eerst gebruikte waren de richtlijnen nog vaag, vandaar dat er weinig overeenstemming was tussen doktoren. Can Diagnosis and Labeling Cause Harm? Op het moment dat iemand een label krijgt opgeplakt brengt dat verschillende nadelen met zich mee; men draagt voortaan een stigma en kan moeilijker een baan vinden. Treatment: How Might the Client Be Helped? Treatment Decisions The Effectiveness of Treatment
12
Mensen die therapie volgen zijn in het algemeen beter af dan mensen die dit niet doen. Daarnaast is gebleken dat de belangrijkste therapieën niet veel verschillen in hun totale effectiviteit en er zijn verschillen tussen de effectiviteit van verschillende behandelingen voor verschillende stoornissen.
13
Hoofdstuk 4 Psychopathologie Anxiety Disorders Angst is de emotionele en fysiologische reactie van het centrale zenuwstelsel op een stimulus die een serieuze bedreiging vormt voor het welzijn. Het idee om in gevaar te zijn noemt men meestal ‘anxiety’. Als men te vaak dit idee heeft of als dit idee te lang duurt dan heeft men een angststoornis. Generalized Anxiety Disorder Mensen met een algemene angststoornis ervaren anxiety in de meeste gevallen en maken zich over bijna alles zorgen. De volgende symptomen heeft men nodig om deze diagnose te krijgen; blijvende angst en zorgen, voor ten minste zes maanden, over meerdere gebeurtenissen en activiteiten moeilijkheden met het in bedwang houden van zorgen minimaal drie van de volgende symptomen; rusteloosheid, snel moe, snel geïrriteerd, hoge spierspanning en slaapstoornissen significante problemen door de stoornis in het dagelijkse leven The Sociocultural Perspective Volgens de socioculturele toeristen wordt algemene angststoornis veroorzaakt door condities in de maatschappij die ook daadwerkelijk gevaarlijk zijn. The Psychodynamic Perspective Volgens Freud voelen kinderen realistische anxiety wanneer ze echt gevaar tegen komen, neurotische anxiety wanneer hun ID-impulsen door anderen worden tegengehouden, en morele anxiety wanneer ze gestraft worden voor het laten zien van hun ID-impulsen. The Humanistic Perspective Humanisten geloven dat deze stoornis voorkomt op het moment dat men niet meer eerlijk naar zichzelf kan kijken. Het negeren van hun ware gedachtes, emoties en gedragingen maakt deze mensen angstig. De cliëntgerichte therapie (Rogers) zou een uitkomst kunnen bieden door het geven van ongeconditioneerde positieve waardering. The Cognitive Perspective Vele cognitieve toeristen stellen dat de algemene angst stoornis wordt veroorzaakt door maladaptieve assumpties. Ellis kende de basis irrationele assumptie; de inaccurate en ongepast geloven die mensen met verschillende psychologische problemen hebben. Om deze assumpties te veranderen gebruikte hij rationeleemotieve therapie, waarbij de therapeut meer gepast assumpties voorstelt en deze als huiswerk aan de patiënt meegeeft. Donald Meichenbaum stelde de zelfinstructie
14
training voor, waarbij cliënten zichzelf van de onplezierige gedachten moeten verlossen door ze te vervangen met ‘coping self-statements’. The Biological Perspective In het biologisch perspectief kijkt men naar biologische oorzaken. Eén hiervan kan het GABA systeem zijn die normaal gesproken de neurotransmitters inhibeert, als dit niet goed werkt blijft het neuron versnelt vuren. Dit zou men op kunnen lossen door benzodiazepines; bijvoorbeeld Valium of Xanax. Daarnaast gebruikt men vaak relaxatie training, waardoor men zich beter leert te ontspannen. Ook biofeedback kan effectief zijn, hierdoor leert iemand hoe zijn eigen lichaam werkt en wat hij kan doen om de spanning in het lichaam af te laten nemen. Phobias Een fobie is een persistente en onverklaarbare angst voor een bepaald object, activiteit of situatie. Men kent twee bredere soorten fobieën; sociale fobie (anst voor sociale of prestatie situaties) en agorafobie (angst voor het binnen gaan van publieke plaatsen). Specific Phobias Om volgens DSM te voldoen aan een specifieke fobie moet men de volgende symptomen hebben; persistente angst van een specifiek object dat onverklaarbaar is, voor ten minste zes maanden onmiddellijke angst wanneer men het object ziet herkenning dat de angst onverklaarbaar en overdreven is het vermijden van de beangstigende situatie significant moeilijkheden in het dagelijkse leven Social Phobias Te criteria voor een sociale fobie zijn; een persistente angst van sociale of prestatie situaties waarin men wordt blootgesteld aan onbekende mensen, voor ten minste zes maanden. Daarnaast moet men bang zijn dat men zichzelf zal beschamen angst door blootstelling aan de situatie herkenning dat de angst onverklaarbaar en overdreven is het vermijden van de beangstigende situatie significante moeilijkheden in het dagelijkse leven What Causes Phobias? Behavioristen geloven dat men door klassieke conditionering aan de angsten kan komen. Daarnaast kan men door modeling een angst oplopen, dit gebeurd dan door observatie en imitatie. Wanneer iemand meerdere angsten heeft opgelopen kan hij ze samenvoegen tot een algemene angststoornis. Dit is het principe van de stimulus generalisatie; een reactie op één stimulus geeft dezelfde reactie op soortgelijke stimuli.
15
Behavioristen denken dat mensen een predispositie hebben om bepaalde angsten te ontwikkelen. Dit noemt men voorbereidheid (preparedness). Dit zou ook een evolutionaire basis kunnen hebben bij bijvoorbeeld de angsten voor dieren en hoogtes. How Are Phobias Treated? Blootstelling behandelingen houden in dat men het object of situatie waar men bang voor is te zien krijgt. Systematische desensitisatie leert menen juist te relaxen als ze het object of e situatie waar ze bang voor zijn tegenkomen. Men kent hierin twee vormen; in vivo desensitisatie; men brengt de persoon daadwerkelijk in contact met de situatie of het object coverte desensitisatie; men beeld zich het beangstigende ding of situatie in Overvloeden (flooding) is een andere methode, waarbij men intensief en herhaaldelijk met het object of de situatie in aanraking wordt gebracht waardoor men leert dat er eigenlijk niet iets is om bang voor te zijn. Bij modeling gaat de therapeut eerst zelf met het object of situatie om terwijl de cliënt observeert. Sociale angsten worden vaak gereduceerd door medicatie, meestal antidepressiva. In sociale vaardigheden training combineren therapeuten meerdere gedragstechnieken om mensen hun sociale vaardigheden te verbeteren. Met name in een groep kan dit een positief effect hebben, door het geven van feedback. Mensen kunnen hun nieuwe vaardigheden dan toepassen. Panic Disorders Paniekaanvallen zijn periodieke paniekmoment die opeens opkomen zetten en een piek bereiken binnen 10 minuten. Mensen die hier voor last van hebben, hebben een zogenaamde paniekstoornis, ze hebben last van disfunctionele veranderingen in hun denken of gedrag als een resultaat van deze paniekaanvallen. Volgens DSM moet men de volgende kenmerken hebben; steeds optredende onverwachte paniekaanvallen minimaal 1 van de volgende kenmerken na een aanval; o persistente zorgen over het krijgen van nog een aanval o zorgen maken over de gevolgen van een aanval o significante verandering in gedrag gerelateerd aan de aanval Paniekstoornissen gaan vaak gepaard met agorafobie (het bang zijn om naar publieke plaatsen te gaan waaruit men moeilijk zou kunnen ontsnappen). DSM-IV onderscheid dan ook de paniekstoornis met, en de paniekstoornis zonder agorafobie. The Biological Perspective Met name antidepressiva kunnen paniekaanvallen verminderen. Men denkt dat dit komt omdat antidepressiva de neurotransmitter norepinephrine herstellen. The Cognitive Perspective
16
Mensen die last hebben van paniekaanvallen hebben volgens onderzoek vaker anxiety sensitiviteit; ze richten zich op hun lichamelijke sensaties, maar kunnen ze vaak niet goed plaatsen en interpreteren ze als gevaarlijk. Obsessive-Compulsive Disorder Obsessies zijn gedachten, ideeën, impulsen of beelden die een persoon zijn bewustheid persistent binnendringen. Compulsies zijn herhaalde gedragingen of mentale daden waarvan mensen denken dat ze ze moeten doen om anxiety te voorkomen. Iedereen heeft wel enkele compulsies. Een obsessieve-compulsieve stoornis komt voor wanneer men te veel obsessies en compulsies krijgt die onverklaarbaar zijn, een grote zorg zijn voor iemand, veel tijd opnemen of die interfereren met het dagelijkse functioneren. Volgens de DSM zijn de volgende symptomen nodig voor de diagnose; Herhaalde obsessies of compulsies Erkenning dat deze excessief of onverklaarbaar zijn Significante storing van het dagelijkse functioneren voor meer dan één uur per dag What Are the Features of Obsessions and Compulsions? Vaak leiden obsessies tot compulsies. De meeste voorkomende zijn dingen die te maken hebben met veiligheid, het checken van dingen en schoonmaken. Daarnaast komt ook de perfectie in netheid vaak voor. The Psychodynamic Perspective Volgens psychodynamisch komen er drie verdedigingsmechanismen vaak voor bij obsessieve-compulsieve stoornissen: isolatie; zien de ongewenste gedachten als indringers ‘undoing’; doen daden om hun ongewenste impulsen niet te hoeven doen reactie formatie; aannemen van een andere levensstijl lijnrecht tegenover hun onacceptabele impulsen The Behavioral Perspective De behavioristen gaan ervan uit dat men geleerd heeft dat een compulsieve actie tot een goed resultaat leidt. Bij de blootstelling en reactie preventie techniek stelt men de cliënt bloot aan een object of situatie die ze anxiety geeft, waardoor ze graag het compulsieve gedrag vertonen. Dit wordt vervolgens verhinderd. Omdat dit zeer moeilijk is doet de therapeut het meestal eerst voor. The Cognitive Perspective Hierbij gaat men er vanuit dat iedereen de ongewenste gedachten heeft, alleen dat niet iedereen er goed mee om kan gaan. Mensen met een compulsieve-obsessieve stoornis proberen de gedachten te neutraliseren, door een andere handeling te doen. Therapeuten zouden hiervoor gewenningstraining moeten gebruiken, waardoor ze
17
gewend raken aan de obsessieve gedachten en ze als niet meer gevaarlijk beschouwen. The Biological Perspective Serotonine is een chemische stof die boodschappen van neuron tot neuron verzend. Men denkt dat compulsieve-obsessieve stoornissen deels worden veroorzaakt door aan lage activiteit van serotonine. Een andere theorie zegt juist dat twee regio’s in de hersenen verantwoordelijk zijn voor de stoornis; de orbitrale regio van de frontale cortex en de caudate nuclei (basale ganglia). Dit is een circuit dat sensorische informatie omzet in gedachten en acties.
18
Hoofdstuk 5 Psychopathologie Stress Disorders Stress heeft twee componenten; de stressor (de gebeurtenis die de reactie vraagt) en de stress reactie (de persoon zijn reactie op deze vraag). Stress and Arousal: The Fight-or-Flight Response Op het moment dat men opgewonden raakt, of dat men angstig wordt activeert de hypothalamus twee belangrijke systemen; het autonomische zenuwstelsel en het endocriene systeem. Bij een gevaarlijke situatie wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd, een onderdeel van het autonome zenuwstelsel dat zorgt voor een versnelde hardslag en andere veranderingen die het lichaam in staat stellen om te vluchten. Het parasympathische zenuwstelsel probeert het lichaam juist tot rust te brengen. Een tweede pad waardoor men opgewonden raakt is het hypothalamischepijnappelklier-adrenale pad. Hierbij wordt ACTH vrijgegeven waardoor er corticosteroïden worden afgeven die organen in het lichaam stimuleren. Een persoon zijn algemene niveau van opwinding en anxiety noemt men kenmerk anxiety. The Psychological Stress Disorders: Acute and Posttraumatic Stress Disorders Als een stressreactie blijft hangen na de situatie kan iemand leiden van een acute stress stoornis of een posttraumatische stress stoornis. Dit komt meestal voor na een traumatische ervaring. Iemand heeft een acute stress stoornis volgens de DSM als de symptomen beginnen binnen vier weken na de gebeurtenis en minder dan een maand aanhouden. Als de symptomen langen dan een maand aanhouden kan men een posttraumatische stress stoornis diagnosticeren. De symptomen hiervan kunnen ook pas na enkele jaren na de gebeurtenis beginnen op te treden. What Triggers a Psychological Stress Disorder? Er zijn verschillende oorzaken voor een stress stoornis. De bekendste zijn oorlogen, rampen en het slachtoffer zijn van seksueel geweld of terrorisme. Why Do People Develop a Psychological Stress Disorder? Men denkt dat het opwindingsniveau in het lichaam van mensen met een stress stoornis significant hoger is dan die van andere mensen. Daarnaast kunnen persoonlijkheidskenmerken, ervaringen uit de jeugd en slechte sociale ondersteuning een rol spelen. Natuurlijk speelt de ernstigheid van de gebeurtenis ook een grote rol. How Do Clinicians Treat the Psychological Stress Disorders? Mensen die een stress stoornis hebben opgelopen vanuit een oorlog worden behandeld met medicatie, blootstellingtechnieken, inzicht therapie, familie therapie en groeptherapie. Een combinatie van deze therapieën lijkt echter het effectiefst.
19
Op het moment dat er op grote schaal hulp nodig is kan men kritieke incident stress debriefing uitvoeren. Hierin kent men vier stappen; het normaliseren van de reactie op de ramp het aanmoedigen van uitingen van anxiety, boosheid en frustratie het leren van zelf hulp vaardigheden het verzorgen van referanten (andere professionals) The Physical Stress Disorders: Psychophysiological Disorders Psychefysiologische of psychosomatische stoornissen waren de voorlopen van de huidige psychologische factoren die een effect hebben op een medische conditie (DSM-IV). Deze stoornissen op psychologisch niveau geven daadwerkelijk fysische schade. Het zijn dus geen somatoforme stoornissen, die veroorzaakt worden door verborgen benodigdheden of bekrachtiging. Traitional Psychophysiological Disorders ‘Ulcers’ (maagzweren) zijn laesies in de wand van de maag die een brandende pijn veroorzaken en eventueel een maagbloeding tot gevolg kunnen hebben. Astma versmalt de luchtpijpen van het ;lichaam waardoor het moeilijker wordt om te ademen. Ongeveer 70% van de mensen die hieraan leiden hebben dit te danken aan een interactie van stress factoren en psychologische factoren. Slapeloosheid (nomina) wordt ook deels veroorzaakt door psychologische problemen. Daarnaast kennen we ook nog twee soorten hoofdpijn: spierspanning; pijn aan de voor- of achterkant van het hoofd of de achterkant van de nek. Migraine; zeer zware, bijna verlammende hoofdpijnen die zich aan één kant van het hoofd bevinden. Hypertensie is een te hoge bloeddruk en vergroot de kans op bijvoorbeeld en hartaanval of een hersenbloeding. De meeste worden door een combinatie van psychologische en psychosociale veroorzaakt, deze noemt men essentiële hypertensie. Psychefysiologische stoornissen kunnen veroorzaakt door de Type A persoonlijkheid, mensen die continue boos, cynisch, ongeduldig, competitief en ambitieus zijn. Mensen met een Type B persoonlijkheid zijn wat relaxter en hebben daardoor minder kans op deze stoornissen. Met name hart- en vaatziekten kunnen veroorzaakt worden door de Type A persoonlijkheid. Problemen in het automatische zenuwstelsel kunnen echter ook bijdragen aan psychefysiologische stoornissen. Men zou bijvoorbeeld te makkelijk gestimuleerd kunnen raken waardoor men op alles heel heftig reageert. New Psychophysiological Disorders De psychoneuroimmunologie probeert te onderzoeken hoe stressvolle gebeurtenissen kunnen resulteren in een virale of bacteriële infectie. Het immuunsysteem is het lichaam zijn netwerk van activiteiten en cellen die antigenen (een indringer van het lichaam) proberen te vinden en vernietigen. De belangrijkste cellen hierbij zijn de
20
lymfocyten, witte bloedcellen. Onderzoekers geloven dat stress kan interfereren met de activiteit van deze lymfocyten. Psychological Treatments for Physical Disorders Gedragsmedicatie is het veld dat psychologische en fysiologische benaderingen integreren om iemand met een medisch probleem te behandelen. Men gebruikt tegenwoordig vaak relaxatie training, biofeedback, meditatie, hypnose, cognitieve interventies, inzicht therapieën, groepstherapieën
21
Hoofdstuk 6 Psychopathologie Somatoform and Dissociative Disorders Somatoforme stoornissen zijn problemen die medisch lijken te zijn, maar veroorzaakt worden door psychologische factoren. Dissociatieve stoornissen zijn patronen die veranderingen of verliezen in geheugen en identiteit laten zien en veroorzaakt worden door psychosociale factoren. Somatoform Disorders What Are Hysterical Somatoform Disorders? Hysterische somatoforme stoornissen geven een daadwerkelijk effect op het fysische functioneren van een persoon. Men kent hier drie soorten in; -
-
conversie stoornis; een psychosociale behoefte of conflict wordt omgezet in fysische symptomen die effect hebben op motorisch of sensorisch functioneren somatisatie stoornis (Briquet Syndroom); veel langdurige problemen die geen organische basis hebben pijn stoornis geassocieerd met psychologische factoren; psychosociale factoren spelen een grote rol bij de ernstigheid, continuatie of opkomen van pijn
Als een patiënt express symptomen zegt te hebben om daarmee de rol van een zieke aan te kunnen nemen heeft men een ‘factitious disorder’. Men noemt dit het Munchausen syndroom als dit extreem lang aanhoudt. What Are Preoccupation Somatoform Disorders? Mensen met preoccupatie somatoforme stoornissen reageren te hevig op lichamelijke symptomen. Personen die hypochondrie hebben denken te snel dat lichamelijke symptomen een uitingsvorm zijn van een ernstige ziekte. Mensen met dysmorfobie zijn zeer bezorgd over een ingebeeld op ondergeschikt defect in hun verschijning. What Causes Somatoform Disorders? Psychodynamici denken dat er twee mechanismen werken bij hysterische somatoforme stoornissen; primary gain; interne conflicten uit de bewuste ervaring houden secondary gain; het vermijden van onplezierige activiteiten Biologen denken dat er een soort van omgekeerd placebo effect ten grondslag ligt aan de somatoforme stoornissen. How Are Somatoform Disorders Treated? Dissociative Disorders
22
Geheugen is een belangrijk onderdeel van de identiteit. Het is de verbinding tussen het verleden, het heden en de toekomst. Wanneer men zonder enige fysische oorzaken veranderingen of problemen heeft met het geheugen noemt men dat een dissociatieve stoornis. Dissociative Amnesia Mensen die last hebben van dissociatieve amnesie kunnen geen belangrijke informatie over hun leven herinneren. Dit wordt vaak veroorzaakt door een specifiek emotionele gebeurtenis. Dissociative Fugue Mensen met een dissociatieve fugue vergeten niet alleen hun persoonlijke identiteiten en details van hun vroegere leven, maar vluchten ook naar een hele andere locatie. Dissociative Identity Disorder (Multiple Personality Disorder) Een persoon met dissociatieve identiteitsstoornis ontwikkelt twee of meer gescheiden persoonlijkheden die men subpersoonlijkheden noemt. Elke persoonlijkheid heeft een eigen set van herinneringen, gedragingen, gedachten en emoties. De primaire persoonlijkheid heeft het vaakst de controle over de persoon. De verschillende persoonlijkheden kunnen zich wel of niet bewust zijn van elkaar en kunnen wel of geen invloed op elkaar uitoefenen. How Do Theorists Explain Dissociative Disorders? Volgens de psychodynamisch ontwikkelen dissociatieve stoornissen zich door repressie, het onderdrukken van pijnlijke herinneringen. Statusafhankelijk houdt in dat het leren van iets nieuws onder bepaalde condities geassocieerd gaat worden met deze condities. How Are Dissociative Disorders Treated? De psychodynamische methode lijkt het beste te werken bij mensen met dissociatieve amnesie en dissociatieve fugue, dit komt omdat men bij deze methode probeert om onbewuste herinneringen weer bewust te maken, juist het probleem waar deze mensen aan leiden. Ook gebruikte men hypnotische theorieën. Bij mensen met een multipele persoonlijkheidsstoornis probeert men volgens drie stappen te behandelen; het erkennen van de natuur van hun stoornis het terughalen van de gaten in hun geheugen het integreren van de subpersoonlijkheden in één functionele persoonlijkheid
23
Hoofdstuk 7 Psychopathologie Mood Disorders Depressie is een lage, verdrietige staat waarin het leven er donker uitziet en het overwelmend is. Manie is een staat van euforie en veel energie, waarbij mensen geloven dat de wereld voor hun voeten ligt. Een uniepolaire depressie heeft men als men alleen last heeft van depressie. Bij een bipolaire depressie worden momenten van depressie afgewisseld met momenten van manie. Unipolar Depression How Common Is Unipolar Depression? Ongeveer 17% van de wereldbevolking krijgt in hun leven te maken met een ernstige uniepolaire depressie. Vrouwen hebben ongeveer een twee keer grotere kans dan mannen om hier last van te krijgen. What Are the Symptoms of Depression? De symptomen van depressie bestaal vijf gebieden van functioneren; emotioneel motivationeel gedragsmatig cognitief fysisch Diagnosing Unipolar Depression Mensen zonder manische geschiedenis die last hebben van een belangrijke depressieve episode hebben een ‘major depressive disorder’. In extreme gevallen kan men last hebben van delusies en hallucinaties. Als men een langdurende, maar minder ernstig ziekte beeld heeft kan men een dysthymische stoornis hebben. Wanneer deze uiteindelijk leidt tot een ‘major depressive disorder’ spreekt men van een dubbele depressie. Stress and Unipolar Depression The Biological Model of Unipolar Depression Depressies lijken een genetische oorzaak te hebben, daarnaast blijkt dat lage activiteit van norepinephrine en serotonine sterk verband houdt met de ontwikkeling van een uniepolaire depressie. Biologen behandelen depressie met medicijnen (antidepressiva) en in ernstige gevallen, elektronconvulsieve therapie, waarbij men een elektrische schok door de hersenen laat gaan. Men kent drie soorten antidepressiva; MAO-remmers; remt de acties van het enzym monoamine oxidase (waardoor er meer epinephrine actief blijft) Trycyclici; een drie ring moleculaire structuur, ze blokkeren het heropname proces waardoor de neurotransmitter activiteit toeneemt
24
-
Selectieve serotonine heropname remmers (SSRIs); stimulatie van serotonine activiteit
Psychological Models of Unipolar Depression Symbolisch verlies is bedacht door de psychodynamisch en is het verlies van een gewaardeerd object die onbewust geïnterpreteerd wordt als het verlies van een geliefd persoon. Hieruit zou een uniepolaire depressie kunnen ontstaan. Gedragstheoretici denken dat depressie voortkomt uit het aantal beloningen en straffen die mensen ontvangen in hun leven en proberen mensen te helpen door nieuwe patronen te bouwen van bekrachtiging. Cognitieve theoretici denken dat mensen met een uniepolaire depressie gebeurtenissen op een negatieve manier bekijken. Hierin spelen aangeleerde hulpeloosheid en negatief denken een grote rol. Aangeleerde hulpeloosheid is de perceptie die gebaseerd is op eerdere ervaringen dat men geen invloed heeft op de eigen bekrachtigingen. Daarnaast hebben mensen met depressie vaak een intern, globaal en stabiel verklaringssysteem, beter bekend als een pessimistische verklaringsstijl. Negatief denken kent meestal drie vormen die de cognitieve triade worden genoemd; individuen interpreteren hun (1) ervaringen, (2) zichzelf en (3) hun toekomst op een negatieve manier, waardoor ze zich depressief voelen. Daarnaast denken depressieve mensen op een onlogische manier, ze maken arbitraire inferenties; negatieve conclusies die gebaseerd zijn op weinig bewijs. Ook hebben depressieve mensen automatische gedachten; een rits van onplezierige gedachten die blijven suggereren dat ze inadequaat zijn en dat hun situatie hopeloos is. Beck ontwikkelde een cognitieve therapie voor een uniepolaire depressie bestaande uit vier fasen; 1; verhogen van activiteiten en stemming 2; uitdagen van automatische gedachten 3; het identificeren van negatief denken en biases 4; het veranderen van primaire attituden Ongeveer 50% tot 60% heeft baat bij deze vorm van therapie. The Sociocultural Model of Unipolar Depression Socioculturele theorieën gaan ervan uit dat uniepolaire depressie beïnvloed wordt door de sociale structuur waarin mensen leven. In de jaren ’80 begon men met het toepassen van interpersoonlijke psychotherapie (IPT), die ervan uitgaat dan één van de vier volgende gebieden kunnen leiden tot depressie; interpersoonlijk verlies interpersoonlijke rol betwisting (role dispute) interpersoonlijke rol transitie (role transition) interpersoonlijke gebreken Een tweede benadering is de koppel therapie, waarbij de therapeut met twee mensen werkt die samen een lange termijn relatie hebben. Bipolar Disorders What Are the Symptoms of Mania?
25
Mensen met een manie hebben vaak een heel opgewekte stemming. Diagnosing Bipolar Disorders Mensen bevinden zich in een manische episode als men zich ten minste één week in een abnormaal goede of geïrriteerde stemming bevinden en ze minimaal drie andere symptomen van manie hebben. Als de symptomen van manier minder ernstig zijn bevindt men zich in een hypomanische episode. Er zijn twee soorten bipolaire stoornissen; bipolaire I stoornis; volledige manische en depressieve periodes bipolaire II stoornis; hypomanische episodes worden afgewisseld met ‘major depressive’ episodes. Daarnaast kent de DSM de cyclothemische stoornis waarbij meerdere periode van hypomanische symptomen en milde depressieve symptomen worden afgewisseld. What Causes Bipolar Disorders? Men denkt dat een lage serotonine activiteit met een lage norepinephrine activiteit een depressie veroorzaakt en dat lage serotonine activiteit met een hoge norepinephrine activiteit leidt tot een manie. Daarnaast denken sommige theoretici dat het te snel vuren van neuronen door het slecht werken van de ionen kan leiden tot een manie, en het te langzaam voeren tot een depressie. Daarnaast blijken ook genetische factoren weer een rol te spelen. What Are the Treatments for Bipolar Disorders? Voor het gebruik van Lithium was er geen echte behandeling voor mensen met een bipolaire stoornis. Antidepressiva konden zelfs een manische periode inleiden. Met het gebruik van Lithium neemt bij 60% van de manische patiënten de manie af, maar ook bij de depressieve periodes lijkt Lithium goed te werken (hoewel in mindere mate) Lithium lijkt een effect te hebben op de seconde meezingers van een cel; dit zijn chemische veranderingen in een neuron die gebeuren vlak na de ontvangst van een neurotransmitter en vlak voor er gereageerd wordt. Psychotherapie lijkt geen effect te hebben bij mensen met een bipolaire stoornis. Een combinatie van medicatie en individuele-, groeps- of familietherapie blijkt voor alsnog de beste oplossing te zijn.
26
Hoofdstuk 8 Psychopathologie Suicide Parasuïcide is een zelfmoordpoging die niet resulteert in de dood. What Is Suicide? Zelfmoord is een intentionele, directe en bewuste handeling van een persoon waarbij hij zichzelf om het leven brengt. Shneidman heeft vier soorten mensen beschreven die intentioneel een einde willen maken aan hun levens; dood zoekers; duidelijke intentie om een einde aan het leven te maken dood initiatoren; maken ook intentioneel een eind aan hun leven, maar geloven dat de dood al onderweg was en dat ze alleen het proces versnellen dood negeerders; geloven niet dat hun zelfmoord het einde van hun bestaan betekend dood durvers; hebben gemixte gevoelens in hun intentie om dood te gaan, zelfs op het moment van de poging (Russisch roulette) Een laatste categorie zou de subintentionele dood kunnen zijn, waarbij men indirect, covert, gedeelte of onbewuste rollen in de eigen dood speelt. How Is Suicide Studied? Men kan zelfmoord bestuderen door mensen met mislukte pogingen te analyseren, of door het verleden te reconstrueren van mensen die succesvol zelfmoord hebben gepleegd. Patterns and Statistics What Triggers a Suicide? Stressful Events and Situations Stressvolle situaties zoals ernstige ziekte, een misbruikende omgeving en stress op het werk kunnen leiden tot het plegen van zelfmoord. Ook recente stressoren, zoals het verlies van een geliefde of van een baan kunnen leiden tot een zelfmoordpoging. Mood and Thought Changes Ook een wisseling in stemming kan iemand aanzetten om een zelfmoordpoging te ondernemen. Met name hopeloosheid en dichotoom denken zijn gevaarlijk. Alcohol and Other Drug Use Uit onderzoek is gebleken dat 60% van de mensen die een zelfmoord poging ondernemn van te voren alcohol hebben genuttigd. Mental Disorders
27
Ook is gebleken dat veel mensen die een zelfmoordpoging ondernemen last hebben van persoonlijkheidsstoornissen of andere mentale stoornissen, zoals depressie. Modeling: The Contagion of Suicide Met name beroemdheden die zelfmoord plegen kunnen als model fungeren voor andere mensen. What Are the Underlying Causes of Suicide? The Psychodynamic View Veel psychodynamisch denken dat elfmoord resulteert uit depressie en boosheid op anderen dat op zichzelf gericht wordt. The Sociocultural View Egoïstische zelfmoorden worden gepleegd door mensen waarover de maatschappij weinig tot geen controle heeft. Altruïstische zelfmoorden zijn mensen die zo diep geworteld zijn in de maatschappij dat ze hun leven opgeven voor het welzijn voor anderen. Anomische zelfmoorden komen voor bij mensen waarbij de sociale omgeving te weinig stabiele structuren kan geven. Durkheim stelde naast deze drie vormen vast dat de eigenlijke verklaring waarschijnlijk ligt in de interactie tussen maatschappelijke en individuele factoren. The Biological View Volgens biologen is de lage activiteit van de neurotransmitter serotonine een oorzaak van het plegen van zelfmoord. Is Suicide Linked to Age? Children Adolescents The Elderly Treatment and Suicide What Treatments Are Used after Suicide Attempts? What Is Suicide Prevention? Do Suicide Prevention Programs Work?
28
Hoofdstuk 9 Psychopathologie Eetstoornissen Anorexia Nervosa Anorexia Nervosa is een stoornis die men kan herkennen aan het streven naar extreme dunheid en een groot verlies van gewicht. Dit doen mensen vaak door minder voedsel in te nemen (restricterende-type anorexia nervosa). Andere dwingen zichzelf om over te geven na het eten of door laxeermiddel te gebruiken. Dit noemt men ‘bingeeating/purging type anorexia nervosa’. Ongeveer 90% van de gevallen zijn van het vrouwelijke geslacht. En het komt het meeste voor tussen de 14 en 18 jaar. The Clinical Picture Mensen met anorexia zijn de hele tijd bezig met voedsel. De angst die ze hebben om de controle over hun lichaam te verliezen of om obees te worden zorgt voor hun motivatie om dun te worden. Medical Problems Vrouwen met anorexia krijgen vaak last van de afwezigheid van menstruele cycli. Bulumia Nervosa Bulimia nervosa (ook wel ‘binge-purge syndrom’) hebben momenten waarop ze zeer veel eten (binges). Daarna vertonen ze compenserende gedragingen, zoals zichzelf laten overgeven en het gebruik van laxeermiddel of zeer veel sporten. Mensen met bulimia nervosa hebben meestal een redelijk normaal gewicht. Binges Compensatory Behaviors Bulumia Nervosa vs. Anorexia Nervosa What Causes Eating Disorders? Eetstoornissen worden meestal verklaart vanuit meerdere sleutelfactoren die individuen een verhoogd risico geven op de stoornis. Dit noemt men het multidimensionale risico perspectief. Societal Pressures Veel theoretici geloven dat de Westerse standaarden van vrouwelijke aantrekkelijkheid hebben bijgedragen aan de toename van eetstoornissen. Family Envionment
29
Volgens Minuchin is er een bemoeiend (enmeshed) familiepatroon; een systeem waarin familieleden zich te veel met elkaar bezighouden en zich te veel zorgen maken over elkaar gezondheid, één van de oorzaken van eetstoornissen. Dit wordt echter niet ondersteunt door de meeste systematische onderzoeken. Ego Deficiencies and Cognitive Disturbances Volgens Bruch reageren ouders effectief of ineffectief op hun kinderen. Als men effectief reageert schenkt men aandacht aan de biologische en emotionele behoeften van de kinderen. Ineffectieve ouders kunnen dit niet. Kinderen van ineffectieve ouders groeien verward op en zijn zich niet bewust van hun eigen innerlijke behoeften. Dit gebrek aan controle zou kunnen leiden tot eetstoornissen. Mood Disorders Er blijkt een verband te staan tussen stemmingsstoornissen en eetstoornissen. Biological Factors Ook genetica lijkt een rol te spelen bij de ontwikkeling van eetstoornissen. Daarnaast is ook een lage serotonineactiviteit een risicofactor. Ook de hypothalamus lijkt een rol te spelen. De laterale hypothalamus speelt een rol bij de stimulering van honger. De ventromediale hypothalamus remt juist de honger wanneer hij geactiveerd wordt. Sommige onderzoekers denken dat deze twee gebieden samenwerken als een soort gewichtsthermostaat, waarmee men een gewicht setpoint neer zet; dit is een voorbestemd gewicht. How Are Eating Disorders Treated? Treatments for Anorexia Nervosa Nadat men weer op een gezond gezicht zit kan men gaan behandelen. Dit kan door onafhankelijkheid te treinen, het corrigeren van verstoorde cognities en het veranderen van familie interacties. Treatments for Bulimia Nervosa Bij bulimia nervosa gebruikt men vaak gedragstherapie waarbij men dagboeken bij dient te houden van dingen die met eten te maken hebben. Ook blootstelling en response preventie blijkt een goede techniek te zijn. Maar ook antidepressiva worden vaak gebruikt, deze werken echte het beste in combinatie met een andere therapie.
30
Hoofdstuk 10 Psychopathologie Substance-Related Disorders Bij substantie misbruik vertoont men gedrag waarbij men vaak een substantie inneemt en waarmee schade wordt berokkend aan relaties, functioneren en het in gevaar brengen van zichzelf en anderen. Substantie afhankelijk kent men ook als verslaving, hierbij organiseert men het leven rond een bepaalde substantie waarbij men een tolerantie voor de stof kan gaan ontwikkelingen en ontwenningsverschijnselen krijgen op het moment dat ze ermee stoppen. Deze ontwenningsverschijnselen zijn onplezierige en zelfs gevaarlijke symptomen zoals angstaanvallen en krampen. De substanties die mensen gebruiken vallen binnen één van de volgende categorieën; depressanten (alcohol); verlangzamen van het centrale zenuwstelsel stimulanten (cocaïne); versnellen van het centrale zenuwstelsel hallucinogenen (LSD); delusies, hallucinaties, veranderingen in sensorische perceptie cannabis substanties (marihuana); een mix van bovenstaande drie De meeste mensen gebruiken meer dan één van deze substanties. Dit noemt men polydrug gebruik. Depressants Alcohol Een klein percentage van de mensen die afhankelijk zijn van alcohol hebben zeer zware ontwenningsverschijnselen die men delirium tremens noemt. Men heeft dan last van visuele hallucinaties, die vaak beangstigend zijn. Daarnaast zijn er enkele stoornissen die direct verband houden met alcohol gebruik. Het syndroom van Karsakoff wordt veroorzaakt door een alcoholgerelateerd gebrek aan vitamine B. Hierbij zijn mensen extreem verward, hebben ze geheugenverlies en andere neurologische problemen. Door te veel alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kan een kind het foetale alcohol syndroom oplopen, hierbij heeft het kind mentale retardatie, hyperactiviteit, een opmerkelijk uiterlijk en hartproblemen. Sedative-Hypnotic Drugs Sedatieve-hypnotische drugs zorgen voor gevoelens van relaxatie en dromerigheid. Ze bestaan uit barbituraten en benzodiazepines. Barbituraten werden eerst veel gebruikt bij de behandeling van angststoornissen. Net als benzodiazepines zorgen ze voor een toename van de GABA-activiteit. Opioids Opioïden komen van de opium plant. Er zijn meerdere vormen. Allereerst is er zuiver opium wat al zeer lang gebruikt wordt bij de behandeling van medische stoornissen omdat het fysieke en emotionele pijn verlaagd. Uit de opium plant kan men echter ook heroïne, morfine en codeïne verkrijgen. Opioïden hebben een zeer verslavende
31
werking, ze dempen het centrale zenuwstelsel, met name het gedeelte dat emotie controleert. Stimulants Cocaine Cocaïne is meest krachtige natuurlijke stimulant en wordt verkregen uit de coca plant. Na de stimulerende effecten van cocaïne krijgt men een soort depressieachtige staat. Crack is een sterke vorm van op cocaïne gebaseerde substanties en wordt gerookt door een speciale pijp. Amphetamines Amfetaminen zijn stimuleren drugs die ontwikkelt worden in een laboratorium. Eerst werden deze gebruikt om astma mee te behandelen, later gebruikte men deze drugs om de alertheid te verhogen. Hallucinogens, Cannabis, and Combinations of Substances Hallucinogens Hallucinogenen zijn substanties die grote veranderingen teweeg brengen in sensorische perceptie. LSD is één van de sterkte hallucinogenen De lange termijn effecten van LSD kunnen psychose en stemmings- of angststoornissen zijn. Veel gebruikers hebben; flashbacks, het heroptreden van de sensorische en emotionele veranderingen nadat LSD het lichaam al verlaten heeft. Cannabis Cannabis is gedurende lange tijd gebruikt als medicijn voor de behandelingen van malaria, cholera, slapeloosheid en reuma. Combinations of Substances Het gecombineerde effect van substanties in het lichaam noemt men het synergistische effect en is groter dan de som van de effecten van elke drug apart genomen. Dit kan zeer gevaarlijk zijn. Sommige mensen kicken echter op deze synergistische effecten, wat men ook wel polysubstantie-gerelateerde stoornis noemt. What Causes Substance-Related Disorders? The Sociocultural View Socioculturele toeristen denken dat mensen patronen van substantie misbruik of afhankelijkheid ontwikkelen wanneer ze moeten leven onder stressvolle socioeconomische omstandigheden. The Psychodynamic View
32
Psychodynamici denken dat mensen die substanties misbruiken een sterke afhankelijkheid behoefte hebben die kan worden teruggebracht naar hun eerste levensjaren. The Behavioral and Cognitive Views Volgens de gedragstheoretici speelt operante conditionering een belangrijke rol. Het tijdelijke effect van de drug zou als een beloning fungeren. The Biological View Ook blijkt genetica weer een rol te spelen bij deze stoornissen. Enkele biologen denken dat mensen die drugs misbruiken last hebben van een beloninggebrek syndroom; hun beloningscentrum in de hersenen wordt niet goed genoeg geactiveerd door de normale gebeurtenissen in hun leven. How Are Substance-Related Disorders Treated? Psychodynamic Therapies Behavioral Therapies Bij substantiegerelateerde stoornissen gebruiken behavioristen vaak aversie therapie, dat gebaseerd is op klassieke conditionering. Men krijgt hierbij meerdere malen een onplezierig stimulus op het moment dat men de drug tot zich neemt. Cognitive-Behavioral Therapies Bij gedrag zelfcontrole training (BSCT) laten therapeuten eerst hun cliënten zelf hun drinkgedrag bijhouden. Vervolgens leren ze coping strategieën die ze kunnen gebruiken als de situatie zich voordoet. Bij herhalingpreventie training leren zware drinkers hun drinkgedrag te plannen, daarnaast gebruikt men de zelfde technieken als bij de BSCT. Biological Treatments Detoxificatie is een systematisch en medische gesuperviseerde methode waarbij men het drugsgebruik probeert af te bouwen. Om de verleiding te weerstaan om weer te beginnen met de drug kan men antagonisten gebruiken die de effecten van de verslavende drug veranderen of blokkeren. Sociocultural Therapies De meest effectieve benadering voor substantiegerelateerde stoornissen is het voorkomen van ze.
33
Hoofdstuk 11 Psychopathologie Sexual Disorders and Gender Identity Disorder Sexual Dysfunctions Seksuele dysfunctie zijn stoornissen waarbij mensen niet op een normale manier kunnen reageren in belangrijke gebieden van seksueel functioneren. De normale menselijke seksuele respons kan men zien als een cyclus met vier fases; verlangen spanning orgasme resolutie Seksuele dysfunctie heeft betrekken op één of meerdere gebieden van de eerste drie fases en kan over één of over meerdere situaties voorkomen. Disorders of Desire De verlangen fase bestaat uit een wens om seks te hebben, seksuele fantasieën en seksuele aantrekking naar anderen. In deze fase zijn er twee stoornissen; hypoactieve seksuele verlangens; een gebrek aan interesse in seks en laag niveau van seksuele activiteit seksuele aversie; het onaangenaam of repulsief vinden van seks Beide stoornissen kunnen veroorzaakt worden door een abnormale hormoonspiegel, psychologische ooraken zoals angst en socioculturele oorzaken. Disorders of Excitement De spanningsfase wordt gemarkeerd door veranderingen in de bekkenregio, algemene fysische opwinding en verhoging in hartsnelheid, spierspanning, bloeddruk en ademsnelheid. Bij mannen leidt dit tot een erectie van de penis, bij vrouwen tot zwelling van de clitoris en de labia. Tevens wordt de vagina wijder bij vrouwen. Ook in deze fase zijn er een tweetal stoornissen; seksuele opwindingsstoornis; vrouwen krijgen geen verwijding van de vagina en geen genitale zwellingen tijdens de seksuele activiteit Dit houdt veel verband met een orgasmische stoornis. Erectiestoornis; mannen krijgen geen, of kunnen een goede erectie niet vasthouden tijdens seksuele activiteit. Psychologische oorzaken van de erectiestoornis zijn prestatieangst en de toeschouwers rol. Disorders of Orgasm Tijdens de orgasme fase gaat het seksuele genot naar een hoogtepunt en wordt seksuele spanning vrijgegeven waneer de spieren in de pelvische regio samentrekken. Bij deze fase zijn er drie stoornissen; Voortijdige ejaculatie; wanneer een man een orgasme bereikt zonder veel seksuele stimulatie of vlak na de penetratie en voordat hij dit wenst.
34
-
Mannelijke orgasmische stoornis; kunnen geen orgasme bereiken, of vertraagd in het bereiken van een orgasme na normale seksuele opwinding. Vrouwelijke orgasmische stoornis; vrouwen die zelfden een orgasme bereiken of over het algemeen een zeer vertraagde ervaren. Ook bij deze stoornissen spelen biologische, psychologie en socioculturele oorzaken een rol. Disorders of Sexual Pain Bij vaginisme zijn er niet-vrijwillig contracties van de spieren rond de vagina, waardoor de penis niet naar binnen kan. Een persoon met dyspareunia ervaart ernstige pijn in de genitaliën tijdens seksuele activiteit. Treatments for Sexual Dysfunctions What Are the General Features of Sex Therapy? De volgende stappen worden meestal doorlopen bij seksuele therapie: Vaststelling van het probleem Gedeelde verantwoordelijkheid Onderwijs over seksualiteit Attitude verandering Eliminatie van prestatieangst en toeschouwers rol Vergroten van seksuele en algemene communicatie vaardigheden Veranderen destructieve levensstijlen en destructieve interacties Aanpakken van fysische en medische factoren What Techniques Are Applied to Particular Dysfunctions? What Are the Current Trends in Sex Therapy? Paraphilias Paraphilias zijn stoornissen waarbij individuen herhaaldelijk intense seksuele wensen of fantasieën hebben of seksuele gedragingen laten zien die niet-menselijke objecten, kinderen, of beschaming bevatten. Fetishism Fetisjisme zijn herhaaldelijke seksuele wensen, seksueel opwindende fantasieën of seksuele gedragingen die het gebruik van een niet-levens object bevatten, waarbij vaak alle andere stimuli niet meer meespelen. Transvestic Fetishism Transvestische fetisjisme kent men ook als ‘cross-dressing’, het is de wens om zich te kleden in de kleren van de andere sekse, waarmee men seksuele opwinding krijgt. Exhibitionism
35
Een persoon met exhibitionisme heeft herhaaldelijk de neiging om zijn genitaliën te laten zien aan een ander persoon (meestal van het andere geslacht) of heeft seksueel opwindende fantasieën om dit te doen. Voyeurism Een individu die aan voyeurisme doet heeft de neiging om stiekem mensen te observeren terwijl ze zich uitkleden of terwijl ze seks hebben. Vaak masturbeert hij of zij tijdens het observeren. Frotteurisme Een persoon die frotteurisme ontwikkeld heeft herhaaldelijk en intense seksuele neigingen om een nietsvermoedend persoon aan te raken of heeft hier fantasieën over. Pedophilia Pedofielen krijgen seksuele genoegdoening door te kijken naar, het aanraken van, of het meedoen in seksuele daden met kinderen die nog niet in de pubertijd zijn (meestal jonger dan 13 jaar). Sexual Masochism Een persoon met seksuele masochisme raakt seksueel opgewonden van het ondergaan of het denken dat men vernederd, geslagen, vastgebonden wordt of op een andere manier moet lijden. Sexual Sadism Iemand met seksueel sadisme (meesstal mannelijk) raakt opgewonden van de gedachten of het uitvoeren van lijden bij anderen door te domineren, te hinderen, blinddoeken, snijden, vastbinden, vernederen of zelfs het doden van het slachtoffer. A Word of Caution Men dient op te letten dat alle stoornissen worden veroorzaakt door de normen van de maatschappij. Zo is homoseksualiteit een lange tijd opgenomen geweest in de DSM als seksuele stoornis. Gender Identity Disorder Geslachtsidentiteit stoornis of transseksualisme is een stoornis waarbij mensen persistent voelen dat ze ten onrecht de verkeerde sekse toegewezen hebben gekregen. Tegenwoordig kan men na een intensieve hormoon therapie een geslachtsverandering ondergaan.
36
Psychopathologie Hoofdstuk 12 Schizophrenia Mensen met schizofrenie ervaren psychose; het verliezen van contact met de werkelijkheid. Ze kunnen hallucinaties (verkeerde sensorische perceptie) hebben of delusies (valse geloven). The Clinical Picture of Schizophrenia What Are the Symptoms of Schizophrenia? Symptomen kan men indelen in drie categorieën; positieve symptomen; o delusies; een vals geloof ondanks overtuigend tegengesteld bewijs o gedesorganiseerd denken en spraak o verhoogde perceptie en hallucinaties o ontoepasselijk affect negatieve symptomen; o verminderde spraak o verminderd affect of ‘plat affect’ (geen emoties) o het niet beginnen of afmaken van een actie o sociale terugtrekking psychomotorische symptomen; o catonia; geen reacties meer op de omgeving en stil blijven staan voor een lange periode. What Is the Course of Schizophrenia? De meeste mensen die leiden aan schizofrenie gaan door drie fases; prodormale fase; symptomen zijn nog niet duidelijk, maar men trekt zich sociaal terug, verminderde spraak, rare ideeën of laten weinig emotie zien actieve fase; symptomen worden duidelijk residuale fase; hierin gaat men terug naar een prodormaal niveau van functioneren Diagnosing Schizophrenia Veel theoretici stellen twee types schizofrenie voor; type I schizofrenie; met name positieve symptomen type II schizofrenie; met name negatieve symptomen DSM kent vijf soorten schizofrenie; gedesorganiseerd, catonisch, paranoïde, onverschillig en residuaal. How Do Theorists Explain Schizophrenia? Biological Views
37
Schizofrenie blijkt een hoge mate van erfelijkheid te bezitten. Daarnaast blijken de neurotransmitter dopamine te vaak te vuren waadoor de symptomen van de stoornis ontstaan. Psychological Views Freud geloofde dat schizofrenie voortkwam uit twee psychologische processen; regressie naar een voor-ego fase en het proberen van het herstellen van ego controle. Sociocultural Views Veel socioculturele psychologen denken dat de kenmerken van schizofrenie beïnvloed worden door het label van de diagnose. Er ontstaat een zelfvervullende profetie. How Is Schizophrenia Treated? Institutional Care in the Past Doordat de instituten overvol zaten halverwege de jaren ’50 begon men met extreme operaties zoals lobotomie, waarbij men gedeelte van de frontale cortex wegsneed. Insitutional Care Takes a Turn for the Better Eind jaren ’50 begin men met milieu therapie, waarbij een instituut aan patiënten leerde hoe ze een sociaal klimaat konden opbouwen die productieve activiteiten, zelfrespect en individuele verantwoordelijkheid genereerden. Genomen economie programma;’s richten zich op het operante conditioneren. Hierbij kregen patiënten een beloning wanneer ze zich goed gedroegen. De beloningen kon men later inruilen voor objecten, zoals sigaretten en privileges. (vandaar het principe van de economie). Antipsychotic Drugs De medicijnen die in de jaren 60 t/m 80 zijn ontstaan noemt men de conventionele drugs, beter bekend als neuroleptische medicijnen, omdat ze vaak ongewenste bewegingseffecten veroorzaken die gelijk zijn aan de symptomen van neurologische ziekten. Dit noemt men extrapiramidale effecten. De atypische antipsychotica zijn laten ontwikkeld. Psychotherapy The Community Approach Enkele kenmerken van een goed gemeenschap zorg programma zijn; coördinatie van patiënt service korte termijn hospitalisatie gedeeltelijke hospitalisatie gesuperviseerde herintreding beroepstraining
38
Hoofdstuk 13 Psychopathologie Personality Disorders Een persoonlijkheid is een unieke en lange termijn patroon van innerlijke ervaringen en gedrag. De manier waarop we meestal reageren noemt men persoonlijkheidskenmerken. Een persoonlijkheidsstoornis is een rigide patroon van innerlijke ervaringen en gedrag. Deze komen niet overeen met de verwachtingen van iemand cultuur en leidt tot het disfunctioneren van het individu. “Odd” Personality Disorders De ‘vreemde’ persoonlijkheidsstoornissen zijn de paranoïde, schizoïde en schizotypische persoonlijkheidsstoornissen. Ze zijn grotendeels verwant aan schizofrenie. Paranoid Personality Disorder Paranoïde mensen wantrouwen andere mensen en vinden hun motieven verdacht. Ze denken dat iedereen hen wil beschadigen en vermijden daardoor relaties. Schizoid Personality Disorder Mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis vermijden sociale relaties en laten weinig emoties zien. Ze wantrouwen anderen echter niet, maar zijn liever ‘gewoon alleen’. Schizotypal Personality Disorder Mensen met een schizotypische stoornis laten enkele interpersoonlijke problemen zien die worden gekenmerkt door extreem ongemak in relaties, zeer rare patronen van denken en waarnemen en excentrieke gedragingen. “Dramatic” Personality Disorders Antisocial Personality Disorder Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis (ook wel psychopaten of sociopaten genoemd) schenden andermans rechten en respecteren deze niet. Borderline Personality Disorder Mensen met een borderline stoornis laten een grote instabiliteit zien, waaronder grote veranderingen in stemmingen, een instabiel zelfbeeld en impulsiviteit. Dit zorgt ervoor dan hun relaties zeer onstabiel zijn. Histrionic Personality Disorder
39
Mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis (ook wel hysterie genoemd) zijn extreem emotioneel en proberen de hele tijd in het middelpunt van de belangstelling te staan. Narcissistic Personality Disorder Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis denken dat ze geweldig zijn, hebben veel bewondering nodig en voelen geen empathie voor anderen. Ze verwachten constante aandacht van de mensen om hen heen. Deze stoornis is zeer moeilijk om te behandelen, met name omdat men met andere klachten naar de therapeut komt. “Anxious” Personality Disorders Avoidant Personality Disorder Mensen met een vermijdende persoonlijkheidsstoornis voelen zich oncomfortabel en gedragen zich terughoudend in sociale situaties. Ze zijn bang voor negatieve evaluatie. Vaak hebben deze mensen ook een sociale fobie. Mensen met een sociale fobie zijn echter angstig voor sociale omstandigheden, terwijl mensen met een vermijdende persoonlijkheidsstoornis bang zijn voor sociale relaties. Dependent Personality Disorder Als men een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis heeft, heeft men de persistente behoefte dat er zorg voor zich gedragen wordt. Ze zijn veeleisend en hebben een scheidingsangst. Omdat ze zo veel rekenen op anderen kunnen ze zelf geen beslissen nemen. Obsessive-Compulsive Personality Disorder Mensen met een obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis zijn erg gericht op orde, perfectie en controle. Hierdoor verliezen ze alle flexibiliteit, openheid en efficiëntie. Mensen met de gewone obsessieve-compulsieve stoornis vinden hun symptomen storend, terwijl mensen met de obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis ze vaak niet storend vinden en ze willen houden. What Problems Are Posed by the DSM Categories?
40
Hoofdstuk 14 Psychopathologie Disorders of Childhood and Adolescence Childhood and Adolescence Childhood Anxiey Disorders Scheidingsangst (of seperatieangst) wordt als een aparte categorie benoemd in de DSM. Kinderen met deze stoornis voelen een extreem angst (paniek) wanneer ze gescheiden worden van thuis of van een ouder. Childhood Depression Ongeveer 2 tot 4 procent van de kinderen onder de 17 jaar ervaren een depressieve stoornis. Net zoals bij volwassenen wordt een depressie bij een kind vaak veroorzaakt door een negatieve levensgebeurtenis. Disruptive Behavior Disorders Oppositionele deviante stoornis is een stoornis waarbij kinderen veel ruzie maken met volwassenen, hun geduld snel verliezen, vloeken en zich vaak kwaad voelen. Bij een gedragsstoornis overschrijdt een kind vaak de basis rechten van anderen, laat hij agressie zijn en maakt hij soms zelfs andermans spullen kapot of steelt hij. De gedragsstoornis ontwikkelt zich vaak in de antisociale persoonlijkheidsstoornis. Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Kinderen met ADHD hebben grote moeite om zich te richten op taken en reageren vaak overactief en impulsief. Meestal gebruikt men Ritalin om ADHD te behandelen. Elimination Disorders Kinderen met eliminatie stoornissen plassen (enuresis) herhaaldelijk of poepen (emcopresis) herhaaldelijk in hun kleren, bed of op de vloer. Ze zijn al op een leeftijd waarop ze deze lichamelijke functies zouden moeten kunnen controleren en hebben geen lichamelijke gebreken. Long-Term Disorders That Begin in Childhood Autism Autisten reageren niet of slecht op anderen, hebben een slechte communicatie en hebben repetitief en rigide gedrag. In het begin dacht men dat autisme werd veroorzaakt door de opvoedingsstijl van de ouders (koelkastouders). De oorzaken die men nu met name kent zijn het niet ontwikkelen van een ‘theory of mind’ (de bewustheid dat andere mensen hun gedrag baseren op hun eigen geloven en intenties), invloed van genen, prenatale moeilijkheden, geboorte complicaties en biologische afwijkingen in het cerebellum.
41
De meeste behandelingen zijn erop gericht om autisten beter te leren communiceren. Via gedragstherapie en conditioneren probeert men hen gesproken taal aan te leren. Met argumentatieve communicatiesystemen probeert men autisten zichzelf uit te laten drukken. Mental Retardation Mentale retardatie bestaat uit een algemeen intellectueel functioneren dat ver onder het gemiddelde ligt in combinatie met slecht adaptief gedrag. Deze symptomen moeten zich voor het 18e levensjaar voordoen. Men kind meerdere vormen van mentale retardatie; milde retardatie (IQ tussen 50 en 70) gemiddelde retardatie (IQ tussen 35 en 49) ernstige retardatie (IQ tussen 20 en 34) profronde retardatie (IQ onder de 20) Elke vorm heeft een andere soort van begeleiding nodig en aan de twee ernstigste vormen liggen vaak organische oorzaken aan ten grondslag. Ook chromosomale afwijkingen kunnen leiden tot mentale retardatie (Syndroom van Down, fragiele Xsyndroom).
42
Hoofdstuk 15 Psychopathologie Disorders of Aging and Cognition Old Age and Stress Geropsychologie houdt zich bezig met de mentale gezondheid van oudere mensen. Depression in Later Life Anxiety Disorders in Later Life Substance Abuse in Later Life Psychotic Disorders in Later Life Disorders of Cognition Delirium Delirium is het vervagen van het bewustzijn. Hierdoor wordt het moeilijker om zich te concentreren en om systematisch te denken wat kan leiden tot illusies, misinterpretaties en zelfs hallucinaties. Dementia Mensen met dementie hebben een significant geheugenverlies maar ook verliezen in andere cognitieve functies zoals abstract denken of taal. Er zijn ook soorten dementie waarbij er veranderingen in de persoonlijkheid optreden. De meest bekende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer. Mensen met Alzheimer ontkennen dat ze een probleem hebben, daarnaast zijn ze zich minder bewust van hun beperkingen. Uiteindelijk worden ze geheel afhankelijk van andere mensen. De oorzaken zijn een extreme vorming van plaque in de hersenen en andere biologische aspecten. Alzheimer heeft daarnaast een genetische basis. Vasculaire dementie (multi-infarct dementie) kan komen door cerebrovasculair ongeluk, of hersenbloeding, waarbij bepaalde hersengebieden beschadigd zijn geraakt. De symptomen van dementie treden dan zeer plotseling op in plaats van geleidelijk. Issues Affecting the Mental Health of the Eldery
43
Hoofdstuk 16 Psychopathologie Law, Society, and the Mental Health Profession Psychology in Law: How Do Clinicians Influence the Criminal Justice System? Criminal Commitment and Insanity during Commission of a Crime In de loop der tijd zijn er verschillende tests ontwikkelt om te kijken of iemand ‘gek’ was op het moment dat hij of zij een misdaad pleegde. Aan de hand hiervan kon men bepalen hoe de verdachte berecht zou worden. Criminal Commitment and Incompetence to Stand Trial Ook kunnen verdachte declassificeren worden dat ze mentaal incompetent zijn om het proces te volgen. Vaak wordt men dan eerst behandeld in een mentaal ziekenhuis tot men wel het proces kan volgen. Law in Psychology: How Do the Legislative and Judicial Systems Influence Mental Health Care? Civil Commitment Protecting Patients’ Rights In de loop van de tijd zijn er verschillende extra rechten gekomen voor patiënten zodat men nu bepaalde behandeling niet hoeft te ondergaan op het moment dat men dat niet wil. In What Other Ways Do the Clinical and Legal Fields Interact? Law in Psychology: Malpractice Suits Law in Psychology: Professional Boundaries Psychology in Law: Jury Selection Psychology in Law: Psychological Research of Legal Topics What Ethical Principles Guide Mental Health Professionals? Mental Health, Business, and Economics Bringing Mental Health Services to the Workplace The Economics of Mental Health The Person within the Profession
44
