Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Woord In januari 2007 zijn door het Project Ouderen Samen vier bijeenkomsten georganiseerd waarvoor alle Vughtse inwoners van 55 jaar en ouder waren uitgenodigd. Centrale vraag aan de senioren was: Geef aan wat u belangrijk vindt om in Vught op een goede manier oud te kunnen worden. Ruim 300 senioren hebben hun wensen en ideeën geuit over het oud(er) worden in Vught. Hierna gingen 45 senioren aan de slag om de vraagstelling op de terreinen wonen, zorg, welzijn, werk en inkomen te concretiseren. Het resultaat van al hun werk is vastgelegd in het rapport ‘Vughtse ouderen aan het woord’ met beleidsaanbevelingen en projectvoorstellen. Ouderen Samen heeft voor 2008/2009 een vervolgtraject uitgezet. Een van de actiepunten is het actief aanpakken van gesignaleerde knelpunten door middel van deelprojecten. Daartoe zijn, op basis van de conclusies van de rapportage ‘Vughtse ouderen aan het woord’, enkele kernthema’s geformuleerd: - de behoefte aan informatie - het toetsen en verbeteren van de eigen woning en woonomgeving - de zorg over voldoende geschikte seniorenhuisvesting - de mogelijkheden van senioren om actief te blijven.
Vervolg in deelprojecten De acht projectideeën zijn in februari 2008 aan de vrijwilligers voorgelegd. Om praktische reden is er gestart met vijf deelprojecten. Voor de aanpak van elk deelproject is een werkgroep gevormd die onder voorzitterschap van een lid van de Projectgroep aan de slag is gegaan. Er is in de afgelopen maanden hard en met veel enthousiasme gewerkt aan het opstellen van de projectplannen. Welzijn Vught heeft de werkgroepen ondersteund. Vier projectplannen zijn nu gereed. Eén projectplan wordt later dit jaar afgerond. Daarnaast willen we dit jaar alsnog starten met de projectideeën Blijvend Thuis in Eigen Huis en Veilig Wonen. Het project Welzijnsdiensten voor en door Ouderen wordt ontwikkeld door Welzijn Vught. Bij de uitvoering van het project Welzijnsdiensten worden de senioren, die zich eerder hadden aangemeld voor dit project bij Ouderen Samen, betrokken. De nu • • •
uitgewerkte vijf deelprojectplannen betreffen: Rondje Welzijn, Sport en Cultuur Schouwen van de Wijk Informatiegids 55+ o Deze drie projectplannen zijn klaar voor uitvoering. • Vrijwillige Ouderenadviseurs o De uitvoering van dit projectplan is afhankelijk van de besluitvorming van de gemeente Vught over de vervolgaanpak van de welzijnsbezoeken van Wegwijs (augustus 2008). • Woonwensen o Dit deelproject wordt later dit jaar uitgewerkt in relatie tot de Woonvisie die door de Gemeente Vught in 2008 uitgebracht wordt.
Hierbij vindt u een samenvatting van de vijf projectplannen; indien gewenst zijn de volledige projectplannen op te vragen bij de Projectgroep Ouderen Samen.
Projectgroep Ouderen Samen Vught, juli 2008
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
1
Deelproject “Rondje Welzijn, Sport en Cultuur” Probleemstelling Uit Rapportage “Vughtse ouderen aan het woord” blijkt: Naarmate senioren ouder worden is de kans op sociaal isolement/ eenzaamheid groter. Welzijns-, sport- en culturele activiteiten zijn belangrijk voor de sociale contacten. Het bestaande (specifieke en algemene) aanbod is echter niet voldoende bekend bij senioren. Veel ouderen zijn geen lid van een organisatie en nemen niet deel aan activiteiten. Zij zien niet altijd het belang van deelname aan activiteiten op het terrein van sport, welzijn en cultuur. De wensen van ouderen ten aanzien van sport, welzijn en cultuur sluiten vaak niet aan bij het aanbod van organisaties. Ouderen vragen met name om meer sociale activiteiten, hebben meer vrije tijd maar naarmate de leeftijd vordert ook beperkingen. De vraag dient zich aan of het aanbod van de organisaties aansluit op de vraag van ouderen. Een onderzoek kan inzicht bieden in verbeteringen m.b.t. de samenwerking, overlappingen en hiaten, de dienstverlening, informatievoorziening, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Doel Vughtse welzijn-, sport- en cultuurorganisaties stemmen hun aanbod af op de vraag/behoefte van de Vughtse senioren zodat deelname door 55-plussers aan welzijn-, sport- en cultuuractiviteiten vergroot wordt. De door de organisaties gesignaleerde belemmeringen zijn in beeld gebracht en met een ondersteuningsaanbod moeten vraag en aanbod optimaal op elkaar aansluiten. Resultaat Een rapportage, gereed in november 2008, met de uitkomsten van de enquête en een ondersteuningsaanbod voor organisaties. Twee bijeenkomsten in november 2008 met de organisaties waarin de rapportage en het ondersteuningsaanbod wordt besproken. Plan van aanpak voor kennismakingsrondjes van senioren met activiteiten op het gebied van welzijn, sport en cultuur. Doelgroep Primaire doelgroep: - organisaties en verenigingen in Vught op het terrein van welzijn, sport en cultuur - senioren Secundaire doelgroep: - Gemeente Vught, Sportraad, Lokaal Beraad, Culturele raad i.o., MEE Sportcoach. Tijdspad Maart 2008 tot eind 2008 Kosten - onderzoek en rapportage - bijeenkomsten organisaties - deskundigheidsbevordering organisaties - onvoorzien totaal:
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
2.695 200 600 130 3.625
2
Deelproject “Schouwen van de Wijk” Probleemstelling Uit Rapportage “Vughtse ouderen aan het woord” blijkt: Bij de woonomgeving komen zaken aan de orde als multifunctionele gemeenschapsruimte bij woningen, bereikbaarheid winkels, goed bereikbaar openbaar vervoer, meer fietspaden, verbetering trottoirs, veiligheid openbare ruimte, verlichting van straten en brandgangen, controle op snelheid, meer politie op straat. Toegankelijke ontmoetingsplaatsen met activiteiten afgestemd op senioren zijn belangrijk om sociale contacten op te bouwen. Ouderen geven aan dat het hierbij vooral gaat om het voorkomen van eenzaamheid of het activeren van ouderen om weer contacten aan te gaan. Voor mensen met een beperking en ouderen met rolstoel, scootmobiel of rollator is de toegankelijkheid van voorzieningen en de openbare ruimte soms een obstakel. Doel Het doel van het project Schouwen van de wijk is om een model te ontwikkelen dat ouderen en groepen van ouderen kunnen gebruiken wanneer hun wijk in aanmerking komt voor een wijkschouw zoals door de gemeente Vught, Welzijn Vught, Woonwijze of een andere organisatie die zich op dit terrein begeeft. De ouderen in een wijk zijn daardoor in staat hun wensen en behoeften te (doen) inventariseren op het brede vlak wonen, woonomgeving en leefbaarheid van de wijk. Het model schouwen van de wijk moet voor iedere wijk in Vught bruikbaar zijn. Achterliggend doel van het gebruiken van het model is meer samenhang en saamhorigheid in de wijk te bewerkstelligen. Resultaat Een rapportage, gereed in november 2008, die een model bevat dat hanteerbaar is voor ouderen voor het schouwen van een wijk door senioren (wijkbewoners) en te gebruiken is als voorbereiding op het schouwen van een wijk door andere organisaties. Dit model dient al getoetst te zijn in een wijk. Doelgroep Primaire doelgroep: - senioren en groepen van senioren in wijken binnen de gemeente Vught. Secundaire doelgroep: - gemeente Vught, Welzijn Vught, Woonwijze en andere organisaties en instellingen die zich in Vught bezig houden met het bevorderen van de leefbaarheid van een wijk binnen de gemeente Vught. Fasering/tijdspad Van maart 2008 tot december 2008 Kosten - organisatiekosten werkgroep - ontwikkelkosten pilot totaal
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
500 200 700
3
Deelproject “Vrijwillige Ouderenadviseurs” Probleemstelling: Uit Rapportage “Vughtse ouderen aan het woord” blijkt: Senioren in Vught hebben behoefte aan een gestructureerde informatievoorziening. De regelingen en voorzieningen op het brede terrein van wonen-welzijn-zorg-inkomen-vervoer zijn zo gecompliceerd, dat het vaak moeilijk is om hierin zelf de weg te vinden. Hierbij gaat het zowel om - het vinden van de juiste organisatie/instelling/regeling: aan deze vraag wordt voldaan door de te ontwikkelen “Informatiegids 55+”; senioren (of hun mantelzorgers) kunnen hiermee zelfstandig verder om bij de juiste voorziening terecht te komen; - daarnaast hebben senioren (m.n. de zgn. kwetsbare ouderen) een persoonlijke vorm van informatie, advies en ondersteuning nodig om (tijdig) gebruik te kunnen maken van ondersteunende voorzieningen en regelingen. Uit onderzoek blijkt dat ouderen (75+) vaak geen gebruik maken van voorzieningen en regelingen omdat: o ze niet weten dat ze bestaan o denken er geen recht op te hebben o of omdat er een taboe ligt op het gebruik maken van voorzieningen en regelingen Toelichting: Het Huisbezoekproject is in Vught niet nieuw: de gemeente Vught (Zorgloket Wegwijs) is in juni 2006 gestart met het “welzijnsbezoek” in wijk De Baarzen, in 2008 uitgebreid naar de wijk Schoonveld. Een evaluatie van dit project wordt in juni 2008 verwacht. Uit de nu beschikbare informatie blijkt dat in twee jaar tijd 150 75+ers bezocht zijn. In Vught wonen echter ong. 1500 75+ers. Door de inzet van een groep vrijwillige ouderenadviseurs kan het tempo en bereik drastisch verhoogd worden. Daarnaast blijkt uit ervaringen elders dat een bezoek door vrijwilligers een meer gelijkwaardig, informeel en vriendschappelijk karakter heeft, wat drempelverlagend werkt: de oudere heeft niet met een instantie te maken en kan gewoon “buurten” met een vrijwilliger. Bovendien: het is magnifiek vrijwilligerswerk: er wordt een beroep gedaan op mensen in Vught die wat te bieden hebben (door hun voormalige werk/door levenservaring/door hun betrokkenheid) om zich in te zetten voor ouderen; dit “menselijk kapitaal” dat vooral beschikbaar is in de doelgroep 50-70 jaar (zilveren kracht) wordt goed benut en voor de vrijwilligers is het een kwalitatief hoogstaande vrijwillige inzet. Kortom: het deelproject “Vrijwillige Ouderenadviseurs” betekent zowel voor de gemeente Vught, als voor de ouderen én voor de vrijwilligers nieuwe kansen! Doel Het deelproject “Vrijwillige Ouderenadviseurs” heeft ten doel: - ouderen tijdig te informeren m.b.t. voorzieningen en regelingen die er zijn op het gebied van wonen-zorg-welzijn-inkomen-vervoer - hen te adviseren/activeren om hiervan gebruik te maken - en daar waar nodig te ondersteunen bij het aanvragen van voorzieningen en regelingen zodat ouderen zo lang mogelijk goed en zelfstandig kunnen blijven wonen en leven. Resultaat Een stevige organisatie van “vrijwillige ouderenadviseurs” met een professionele ondersteuning van een ouderenadviseur, ten behoeve van structureel informatief huisbezoek aan 75+ers, waardoor ouderen in Vught goed geïnformeerd, geadviseerd en ondersteund worden, zodat zij tijdig gebruik kunnen maken van de voorzieningen en regelingen op het gebied van wonen-zorg-welzijn-inkomen-vervoer. Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
4
Doelgroep De primaire doelgroep bestaat uit zelfstandig wonende 75+ers. De secundaire doelgroep bestaat uit jongere ouderen (55-75) die op eigen initiatief een huisbezoek aan kunnen vragen. Speciale aandacht is vereist voor de groep Molukse ouderen (eerste generatie) o.a. door vrijwilligers die kennis hebben van hun cultuur en achtergronden. Tijdspad Voorbereiding: april 2008 – juni 2009 Start: september 2009. Het betreft dan een structureel aanbod aan 75+ers in Vught. Kosten - projectvoorbereiding -
structurele jaarlijkse kosten
9.000
55.000
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
5
Deelproject “Informatiegids 55+” Probleemstelling: Uit Rapportage ‘Vughtse Ouderen aan het Woord” blijkt: Er is een grote behoefte aan overzichtelijke informatie over de mogelijkheden op het gebied van wonen-zorg-welzijn-financiën-vervoer. Telkens blijkt dat ouderen niet weten wát er is, wáár men moet zijn, en hóe je aan informatie kunt geraken. Foldermateriaal en informatiesites blijken versnipperd en moeilijk toegankelijk. Dit alles resulteerde in vragen vanuit alle werkgroepen naar een actuele en overzichtelijke informatievoorziening (zowel op papier als digitaal), toegespitst op vragen van ouderen. Doel Mensen vanaf 55 jaar overzichtelijke informatie bieden over voorzieningen en regelgeving op de belangrijkste levensgebieden. Doelgroep Primair: - Vughtenaren van 55+ Secundair: - Mantelzorgers, familie - Doorverwijzers. Resultaat deelproject - Een schriftelijke Informatiegids 55+ - Digitale informatie site - Waarborg voor toekomstige actualisering in relatie tot ontwikkeling sociale kaart Gemeente Vught Tijdspad Voorbereidingsfase: juni – augustus 08 Realisatiefase : september 2008 – oktober 2009 Nazorgfase: oktobernovember 09
Kosten deelproject 1. Organisatie en secretariaat: 2. Gids: 3. Verspreiding, pr en presentatie
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
2.500,00 10.000,00 7.500,00
6
Deelproject “Wonen” Probleemstelling Uit Rapportage “Vughtse ouderen aan het woord” blijkt: De 55-plussers in Vught hebben woonwensen van diverse aard. Dat varieert van grondgebonden seniorwoningen, groot en klein, huur en koop, tot appartementen, groot en klein, huur en koop, en aanleunwoningen, al dan niet met een tuintje, en mogelijkheden tot uitbreiding van de eigen woning, woningen geschikt voor mensen met een beperking. De vraag naar en het aanbod van seniorenwoningen zijn echter onvoldoende op elkaar afgestemd. Door de steeds voortschrijdende vergrijzing in Vught zijn er voor senioren te weinig mogelijkheden in de huur- en koopsector. Er is onvoldoende zicht op de wensen van senioren met betrekking tot huisvesting. De gemeente Vught en de woningstichting beschikken over beperkte informatie over de woonwensen van senioren in Vught. De woningstichting beschikt alleen over informatie van de huursector. In het woonwensenonderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren door het bureau Companen zijn de conclusies gebaseerd op een beperkte steekproef onder het aantal senioren in Vught. Een breed opgezette enquête onder alle Vughtse senioren zal een veel betrouwbaarder beeld te zien geven.
Doel Het deelproject Wonen wil zicht krijgen op de woonwensen van senioren in Vught in de leeftijdscategorieën 55 – 65, 65 – 75 en 75 en ouder. Op basis van deze informatie moet een verdere strategie worden ontwikkeld met betrekking tot de beleidsbeïnvloeding van de instellingen in Vught die op dit punt het beleid bepalen: de gemeenteraad van Vught en de beide woningstichtingen. De resultaten van dit beleid zouden moeten leiden tot een reëel aanbod van voor senioren geschikte woningen, zowel in de huur- als in de koopsector. Tijdspad - najaar 2008: inspraak “Woonvisie” - daarna, en afhankelijk van de inspraakresultaten, wordt besloten of er een uitgebreide enquête onder 55+ers wordt gehouden m.b.t. hun woonwensen. Kosten - Inhuren deskundigheid t.b.v. inspraak Woonvisie - Uitvoeren enquête
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen, juli 2008
1.000 8.500
7