Samenvatting bijeenkomst Overasselt “Senioren zelf aan zet voor hun toekomst!” Project: “Voorzieningenladder voor zelfstandig wonende ouderen” Datum: 27-2-13 Locatie: Verenigingsgebouw Overasselt Tijd: 14.00-16.00
Inleiding Het project Het project wordt uitgevoerd vanuit het brede programma “Passend wonen voor ouderen”. In de projectgroep zitten de KBO, Oosterpoort, Malderburch en de gemeente Heumen. Het project gaat over algemene voorzieningen voor zelfstandig wonende ouderen in de gemeente Heumen. Dit zijn voorzieningen waarvan iedereen gebruik kan maken. Dus zonder selectie of indicatie. Soms moet je voor algemene voorzieningen betalen en soms niet. De voorzieningen worden ingedeeld in de volgende 7 leefgebieden: 1. Huisvesting en leefomgeving 2. Financiën 3. Zingeving 4. Psychisch functioneren 5. Praktisch functioneren 6. Lichamelijk functioneren 7. Sociaal functioneren en dagbesteding Het project heeft de volgende 2 doelen: 1. Benoemen van een minimaal basispakket aan algemene voorzieningen voor zelfstandig wonende ouderen 2. Aangeven welke organisatie de verantwoordelijkheid neemt voor welke voorzieningen uit dit basispakket De bijeenkomst voor senioren in Overasselt: doel en aanpak Het doel van de bijeenkomst is om van ouderen zelf te horen welke algemene voorzieningen voor hen belangrijk zijn. Dit is, naast informatie uit rapporten, belangrijke informatie voor het benoemen van het minimale basispakket aan algemene voorzieningen. Gisteren heeft een soortgelijke bijeenkomst in Malden plaatsgevonden. Tijdens de bijeenkomst vindt een korte presentatie plaats. Daarna wordt er geïnventariseerd welke voorzieningen naar voren komen bij een open inventarisatie. Hierbij wordt gevraagd naar voorzieningen die het belangrijkste zijn om zelfstandig te kunnen wonen en naar voorzieningen die niet belangrijk zijn. Dit gebeurt aan de hand van voorzieningen die mensen op gele briefjes geschreven hebben. Vervolgens kunnen mensen met behulp van gekleurde stickertjes per leefgebied hun mening geven over de prioriteit van voorzieningen, die daarbij door de projectgroep zijn opgesomd op basis van literatuur en ervaring. Opbouw samenvatting In deze samenvatting hanteren we de volgende volgorde: A. Belangrijke voorzieningen Praktisch functioneren Huisvesting en leefomgeving Lichamelijk functioneren Financiën Sociaal functioneren en dagbesteding Zingeving Psychisch functioneren B. Minder belangrijke voorzieningen C. Reflectie D. Vervolg
Pagina 2 2/3 3 4 4 5 5 6 6 6 7
1
A. Belangrijke voorzieningen De volgende leefgebieden worden bij de open inventarisatie het vaakst genoemd (zie tabel 1 voor voorbeelden): “praktisch functioneren”, “huisvesting en leefomgeving” en “lichamelijk functioneren”. Hierbij merken deelnemers op dat deze (kwantitatieve) prioritering niet betekent, dat deze leefgebieden ook (kwalitatief) het meest belangrijk zijn. Bij de open inventarisatie spreekt een aanwezige bijvoorbeeld zijn verwondering uit over het ontbreken van gele briefjes bij het leefgebied “zingeving” en “psychisch functioneren”, terwijl hij de indruk heeft dat er wel veel problemen zijn bij deze leefgebieden. Hij stelt de volgende vragen: 1) Zijn de drempels te hoog (bijvoorbeeld bij rouwverwerking)? Hoeveel mensen zitten nog in rouwverwerking? Verlies van vermogen? Hoe plaatsen we deze problemen in ons eigen leven? Of zijn we allemaal alleen maar praktisch? Anderen vullen aan dat eenzaamheid hier ook onder valt; dat komt niet naar voren, daar komen mensen niet makkelijk voor uit. Een vertegenwoordiger van de KBO vertelt dat er de afgelopen jaren meerdere keren bijeenkomsten georganiseerd zijn over “zingeving”. Steeds zijn daar maar heel weinig mensen naartoe gekomen. Wellicht dat de drempel voor sommige mensen te hoog is om daarover te praten. Vele aanwezigen herkennen bovenstaande en men concludeert dat “zingeving” een belangrijk punt is. Tabel 1: Belangrijke voorzieningen die mensen bij de open inventarisatie noteren Leefgebied
Belangrijke voorzieningen
Praktisch functioneren
- Supermarkt (11x), winkel (9x), maaltijdvoorziening, boodschappen thuis bezorgd - Voldoende openbaar vervoer (5x), buurtbus, bus, vervoer van deur tot deur, bereikbaar zijn, mobiliteit - Vervlak alle wegen, vlakke stoepen, vlak trottoir, goede fietspaden, stoepen, toegangen - Seniorenwoningen, gelijkvloers wonen, beneden slaapkamer, zelfstandig blijven wonen, voldoende bejaardenwoningen, gelijkvloers, handvaten, aanpassing van woning, alarm, huizen en voorzieningen die goed zijn - Veiligheid op straat, verlichting - Mooie leefomgeving, honden aan de lijn Huisarts (10x), prikpost (4x), thuiszorg (6x), gezondheid, zorgvoorziening, algemene gezondheidszorg - Ontmoetingsplaats, ook in kleine kernen (5x), contact - Verenigingsgebouw (5x), bibliotheek - Goede leefomgeving, recreatie - Oudereneducatie; computer, informatie - Binnen sociaal verkeer kunnen blijven en zelfstandig kunnen blijven wonen en minimaal te kortschieten door middel van beperking. - Pinautomaat (7x) - Voldoende middelen om zaken te doen - Organiseren c.q. beheren financiën - Kerk (2x)
Huisvesting & leefomgeving
Lichamelijk functioneren Sociaal functioneren & dagbesteding
Financiën
Zingeving
Praktisch functioneren Zowel bij de open inventarisatie als bij de gerichte prioritering komen winkels en supermarkten als meest belangrijk naar voren bij het leefgebied “praktisch functioneren” (zie tabel 2). Mondeling wordt toegelicht dat men de huidige tijden dat de bus naar Heumen rijdt te krap vindt (deze bus zou niet alleen van 9.00 tot 17.00 moeten rijden maar ook daarbuiten).
2
Tabel 2: Gerichte prioritering “praktisch functioneren” Praktisch functioneren
Prioriteit 1
Prioriteit 2
Prioriteit 3
Minder belangrijk
Supermarkt
13
3
2
Winkels
11
5
1
Hulpmiddelen
4
5
1
Bezorgservice
3
3
1
Openbaar vervoer
3
9
3
Oplaadpunt elektrische fietsen
2
4
0
Maaltijdvoorziening aan huis
1
5
5
1
Hulpdienst kortdurende klusjes
1
1
2
1
Rol- en scootmobiel pool
0
2
0
Taxivervoer
0
1
0
Brievenbussen
7
Info: waar moet je zijn voor wat?
6
Aangepast vervoer
5
Invalide parkeerplaatsen
3
Openbaar toilet
0
1
Internetcafé
3
1
15
2
16
Huisvesting en leefomgeving Bij het leefgebied “huisvesting en leefomgeving” komende volgende voorzieningen als erg belangrijk naar voren: 1) Een voor iedereen toegankelijke leefomgeving (zoals straten, voet- en fietspaden) 2) Opplusadvies 3) Veilige leefomgeving als heel belangrijk naar voren Dit geldt zowel voor de open inventarisatie als bij de gerichte prioritering. Tabel 3: Gerichte prioritering “huisvesting en leefomgeving” Huisvesting en leefomgeving
Prioriteit 1
Prioriteit 2
Minder belangrijk 0
Toegankelijke leefomgeving
20
4
Opplusadvies woning
13
4
2
Veilige leefomgeving
12
2
0
Domotica
5
5
3
Parkeervoorzieningen
1
4
19
Bank om te pauzeren
0
3
11
Toegankelijke openbare gebouwen
0
2
5
3
Lichamelijk functioneren Bij het leefgebied “lichamelijk functioneren” ervaart men de huisarts als zeer belangrijk en ook de bloedprikdienst en apotheek komen als belangrijk naar voren (zie tabel 4). Het zwembad wordt duidelijk minder belangrijk gevonden. Tabel 4: Gerichte prioritering “lichamelijk functioneren” Lichamelijk functioneren
Prioriteit 1
Prioriteit 2
Prioriteit 3
Minder belangrijk 0
Huisarts
25
4
1
Bloedprikdienst
3
9
5
0
Sociale alarmering
4
2
3
0
Apotheek
2
11
1
1
Seniorensportverenigingen
2
2
5
0
Wijkverpleegkundige
3
2
3
0
Wandel- en fietsroutes
1
2
6
2
Paramedische zorg
1
2
5
0
Lichamelijke verzorging
0
3
4
8
Automatisch externe defibrillator
0
3
1
0
Sportvereniging
0
0
2
1
Zwembad
0
0
0
26
Financiën Bij het leefgebied “financiën” komt de pinautomaat als meest belangrijk naar voren. Mondeling wordt toegelicht dat er bijvoorbeeld in het dorp Heumen geen winkel en geen pinautomaat zijn en dat ervaart men als een gemis. Tabel 5: Gerichte prioritering “financiën” Financiën
Prioriteit 1
Minder belangrijk 2
Pinautomaat
36
Ondersteuning bij financiële zaken
4
2
Cursussen leren omgaan met geld
3
22
Hulp bij invullen belastingformulier
2
4
Bank
1
13
4
Sociaal functioneren en dagbesteding Binnen het leefgebied “sociaal functioneren en dagbesteding” worden zowel in de open inventarisatie als in de gerichte prioritering ontmoetingsruimten (zoals het verenigingsgebouw) als heel belangrijk ervaren. Ook vrijwilligers die thuis bij mensen op bezoekgaan vindt men erg belangrijk. Verder laat de gerichte prioritering bij dit leefgebied een gevarieerd beeld zien. Tabel 6: Gerichte prioritering “sociaal functioneren en dagbesteding”
Sociaal functioneren & dagbesteding Ontmoetingsruimten in dorpshuis, verenigingsgebouw
Prioriteit 1
Prioriteit 2
Prioriteit 3
Minder belangrijk 0
13
1
5
Vrijwilligers die bij mensen op bezoek gaan
8
3
3
0
Georganiseerd samen eten
3
5
1
0
Vrijwilligerswerk
3
4
1
0
Ondersteuning van vrijwilligers
3
2
3
0
Cursussen
1
4
1
2
Bibliotheek of bibliobus
2
6
4
3
Cultuuractiviteiten, podium
2
5
2
3
Georganiseerde activiteiten tbv ontmoeting/dagbesteding
4
5
5
4
Verenigingsleven
3
4
3
4
Recreatie en toerisme
0
0
7
5
Horeca
0
0
2
14
Zingeving Ondersteuning bij het leren omgaan met beperkingen en achteruitgang komt als meest belangrijk naar voren bij de gerichte prioritering van het leefgebied “zingeving. Tabel 7: Gerichte prioritering “zingeving” Zingeving
Prioriteit 1
Minder belangrijk 0
Ondersteuning bij het leren omgaan met beperkingen
17
Ondersteuning bij het leren omgaan met ouder worden
5
3
Georganiseerde activiteiten voor zingeving en levensvragen
5
6
Ondersteuning bij zingeving
4
4
Gebedsruimte
4
12
5
Psychisch functioneren Binnen het leefgebied “psychisch functioneren” scoort men ondersteuning voor dementerenden en/of hun naasten als een belangrijke prioriteit. Tabel 8: Gerichte prioritering “psychisch functioneren” Psychisch functioneren
Prioriteit 1
Prioriteit 2
Minder belangrijk 1
Ondersteuning dementerenden (+ naasten)
23
6
Ondersteuning mantelzorgers
6
7
2
Maatschappelijk werk
4
0
0
Vrijwilligers die ondersteunen bij thuis sterven
3
6
4
Ondersteuning mensen die grip op leven (even) kwijt zijn
3
2
0
Tijdelijke overname taken mantelzorger
3
1
0
Ontmoetingsactiviteiten voor mensen met dezelfde problemen
1
13
0
Psycholoog
1
6
13
Cursussen
0
0
19
B. Minder belangrijke voorzieningen De tabellen in bovenstaande paragraaf laten in de laatste kolom ook zien welke voorzieningen als minder belangrijk worden gescoord en in deze paragraaf gaan we daar kort op in. Bij “praktisch functioneren” ervaart men het openbaar toilet en internetcafé als minder belangrijk. Bij “huisvesting en leefomgeving” geeft men aan dat parkeervoorzieningen en banken om even te kunnen pauzeren niet zo belangrijk zijn. Bij “lichamelijk functioneren” geeft de meerderheid aan dat het zwembad niet zo belangrijk is. Bij het leefgebied “financiën” ervaart men cursussen om met geld te leren omgaan en de bank als minder belangrijk. Bij “sociaal functioneren en dagbesteding” komen horecagelegenheden zoals cafés en restaurant, als minder belangrijk naar voren. Bij het leefgebied “zingeving” vindt de meerderheid een gebedsruimte niet zo belangrijk en bij “psychisch functioneren” geldt dit voor cursussen en de psycholoog. C. Reflectie Het was voor aanwezigen lastig om een keuze te maken, mede doordat zij zich ervan bewust zijn dat de prioritering in de loop der tijd kan veranderen: “je kiest wat je nu belangrijk vindt, dat kan veranderen, en je moet dit herhalen. Dit is in overeenstemming met de bevindingen in Malden waar mensen ook aangaven dat ze in gesprek willen blijven (deze bijeenkomsten zijn in dat kader te zien als een startpunt). Mensen geven ook aan dat de voorzieningen waar veel gekleurde stickertjes opgeplakt zijn niet vanzelfsprekend ook de belangrijkste zijn: “veel plekken veel briefjes, maar andere dingen op de lijstjes kunnen ook belangrijk zijn.” Als het gaat om “zingeving” en “psychisch functioneren” dan lijkt het er bijvoorbeeld op dat mensen dit niet zelf inbrengen, omdat het moeilijk is om erover te praten en het wellicht een soort van taboe onderwerpen betreft. Mogelijk ook dat mensen niet meteen de link leggen met voorzieningen (en het gevoel hebben dat ze dit zelf, binnen eigen kring, moeten en willen oplossen). Aanwezigen vinden het belangrijk om te weten wat er met de gegevens wordt gedaan en iemand merkt op: “Toch niet de prullenbak in?”. Ook waren er aanvullingen op de lijst, zoals: “maar bij de Dagbesteding stond niets op, maar dit is wel een belangrijk punt.” En: “Sommige banken brengen contact
geld thuis…Kies dus maar een andere bank die dat ook doet. Nu moet de gemeenschap opdraaien voor de pinautomaat”.
6
Overig Mondeling blijkt dat er onrust is over regeermaatregelen met betrekking tot thuiszorg en verpleeghuizen en Peter Strikkeling licht toe dat mensen met lichtere zorg, meer thuis moeten blijven wonen. Op 14 maart is er om 14.30 uur een KBO-bijeenkomst in het Verenigingsgebouw Overasselt over nieuwe ontwikkeling op het gebied van wonen welzijn en zorg. Iedereen is welkom. Toelichting ouderenadviseur: er zijn veel één op één mogelijkheden om met eenzaamheid om te gaan (het matchen van mensen). Tijdens de bijeenkomst is gevraagd naar de woonplaats van de aanwezigen en hun leeftijd. Uit tabel 9 blijkt dat de meerderheid in Overasselt woont. Tabel 9: Woonplaats aanwezigen Woonplaats
Aantal
Overasselt
57
Heumen
10
Nederasselt
9
Malden
5
Figuur 1: Leeftijden aanwezigen
Leeftijden Overasselt 25
23
20
18
15 11
10
9
10
Aantal 5
5
3
2
0 50-55
55-60
60-65
65-70
70-75
75-80
80-85
85-90
De leeftijd van de aanwezigen varieert tussen de 50 – 90 jaar. De grootste groep bestaat uit ouderen tussen de 70 – 80 jaar. D. Vervolg De aanwezigen die hun adres opgegeven hebben, ontvangen een verslag van de bijeenkomst. Nadat de werkgroep het voorstel voor een basispakket aan voorzieningen heeft geformuleerd, volgt een adviesperiode. Deze periode wordt aangekondigd in de Regiodiek. Pas nadat de adviezen beoordeeld zijn, wordt een besluit genomen over het basispakket.
7
