Samenvattend overzicht vacaturescans A+O regio’s voorjaar 2004 1
Inleiding
In opdracht van de A+O regioteams Noord, Oost, Rijndelta, West, Zuidoost en Zuidwest heeft DIJK12 Beleidsonderzoek, in het voorjaar van 2004, vacaturescans uitgevoerd met als doel de regionale toekomstige vacatures in de Metalektro te inventariseren. Het gaat dus niet om een inventarisatie van actuele vacatures, maar om verwachtingen daaromtrent van bedrijven. Dit kent uiteraard zijn beperkingen en het inventariseren van een toekomstige vraag is per definitie speculatief. Daarnaast wordt in de vacaturescan de validiteit van de resultaten niet nagegaan. Dit is echter ook niet het eerste doel. De resultaten van de vacaturescans dienen primair als basis voor initiatieven die de diverse regioteams willen ontplooien voor ondersteuning van metalektrobedrijven op het gebied van de arbeidsmarkt, arbeidsmarktbeleid en personeelsvoorziening. Het toeval wil dat in het voorjaar van 2004 bij alle regio’s de vacaturescan op min of meer op een gelijk tijdstip heeft plaatsgevonden in de zes A+O regio’s. Aangezien de diverse resultaten zijn weergegeven in zes deelrapportages, is er behoefte aan overzicht aangaande de zes regio’s gezamenlijk en hoe een en ander landelijk uitpakt. In deze rapportage wordt daarom een samenvattend overzicht geboden van de belangrijkste resultaten van de zes afzonderlijke vacaturescans.
2
Respons
De vacaturescans worden uitgevoerd door middel van een schriftelijke enquête onder alle regionale metalektrobedrijven. Voor de uitvoering van de scans wordt verwezen naar de diverse regionale rapportages. De respons op deze enquête is als volgt. Tabel 1
Respons naar regio Noord
West
Rijndelta
Totaal aantal benaderbare bedrijven
135
261
144
260
Aantal bedrijven vragenlijst gestuurd
93
167
95
Aantal vragenlijsten terug gestuurd
65
81
48%
31%
Netto eindrespons in %
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
1
Zuidoost Zuidwes t
Oost
Totaal
104
248
1.152
207
74
185
821
43
146
49
125
509
30%
56%
47%
50%
44%
De totale netto eindrespons van de vacaturescans van alle regio’s samen bedraagt 44%. Dit is een relatief hoge respons voor een schriftelijke enquête onder bedrijven. De netto eindrespons van de regio Zuidoost is relatief het hoogst (56%). Opvallend is de relatief lage respons in de regio’s West en Rijndelta. In deze twee regio’s heeft in tegenstelling tot de andere regio’s geen telefonische vooraankondiging en verzoek tot medewerking plaatsgevonden. Dit kan een mogelijke verklaring zijn voor de lagere respons.
3
Vacatures
Bedrijven konden in de vacaturescan aangeven in welke mate zij op termijn (3-6 maanden en 612 maanden) vacatures verwachten. Figuur 1 geeft het aantal bedrijven dat vacatures verwacht over drie tot twaalf maanden weer. Figuur 1
Bedrijven met vacatures over 3 tot 12 maanden naar Nederlands gemiddelde en per regio
60% 50%
49%
46%
44%
47% 43%
40% 40%
32%
30% 20% 10% 0% Nederland
Noord
West
Rijdelta
Zuidoost
Zuidwest
Oost
Iets minder dan de helft van alle bedrijven (44%) verwacht vacatures binnen drie tot twaalf maanden. In de regio Zuidoost worden door relatief de meeste bedrijven vacatures verwacht (49%). In de regio Noord wordt door relatief het minste aantal bedrijven vacatures verwacht (32%). Over het algemeen verwachten bedrijven wat meer vacatures over drie tot zes maanden (53%) dan over zes tot twaalf maanden (47%). Met name voor de wat langere termijn (zes tot twaalf maanden) lijkt het voor bedrijven lastiger in te schatten of zij vacatures verwachten. Ongeveer éénvijfde van de bedrijven geeft aan niet te weten of zij over zes tot twaalf maanden vacatures zullen hebben. In totaal worden door 222 bedrijven 1.937 vacatures verwacht. De onderstaande tabel geeft het aantal verwachte vacatures per regio weer.
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
2
Tabel 2
Aantal vacatures naar regio
Regio
Aantal
%
Gemiddeld aantal vacatures per bedrijf dat vacatures verwacht
Noord
129
7%
6
West
320
17%
8
Rijndelta
91
5%
5
Zuidoost
677
35%
10
Zuidwest
290
15%
13
Oost
430
22%
8
1.937
100%
9
Totaal
Iets meer dan eenderde van de vacatures (35%) worden in de regio Zuidoost verwacht. In deze regio zijn ook de meeste bedrijven gevestigd. In de regio Zuidwest is het gemiddeld aantal vacatures per bedrijf, dat vacatures verwacht, het hoogst. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het gemiddeld aantal vacatures per bedrijf wordt beïnvloed door enkele ‘grote’ bedrijven die redelijk veel vacatures verwachten. In de regio Rijndelta wordt relatief het minste aantal vacatures verwacht (5%). Hier zijn de minste bedrijven gevestigd en is het gemiddeld aantal vacatures per bedrijf, dat vacatures verwacht, het laagst. Beroepenclusters Bedrijven konden in de vragenlijst aangeven voor welke functies zij vacatures verwachten. De verschillende functies zijn gecategoriseerd in een zevental beroepenclusters: • verspaning; • constructie; • productietechniek, machinebediening; • machinebouw, samenbouw, installatie; • service en onderhoud; • engineering, ontwerp, tekenen; • werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek. In tabel 3 wordt het aantal vacatures per beroepencluster weergegeven. Tabel 3
Vacatures naar beroepenclusters
Beroepenclusters
Aantal
%
Verspaning
133
7%
Constructie
249
13%
Productietechniek, machinebediening
525
27%
Machinebouw, samenbouw, installatie
204
11%
Service en onderhoud
206
11%
Engineering, ontwerp, tekenen
323
17%
Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek
297
15%
1.937
100%
Totaal
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
3
Iets meer dan een kwart van de vacatures (27%) wordt verwacht binnen het beroepencluster ‘productietechniek, machinebediening’. 17% Van de vacatures wordt verwacht binnen het cluster ‘engineering, ontwerp, tekenen’. Binnen het cluster ‘verspaning’ wordt relatief het minste aantal vacatures verwacht (7%). Meer dan de helft van de vacatures binnen het beroepencluster ‘productietechniek, machinebediening’ wordt verwacht in de regio Zuidoost (53%) en meer dan een kwart in de regio Oost (27%). Ongeveer eenderde van de vacatures binnen het cluster ‘engineering, ontwerp, tekenen’ wordt verwacht in de regio Zuidwest (30%). Opleidingsniveau Bedrijven konden in de vacaturescan aangeven wat voor opleidingsniveau (tot en met Hboniveau) voor de vacatures gewenst is. Figuur 2 geeft het percentage vacatures per opleidingsniveau weer. Figuur 2 40%
Vacatures naar opleidingsniveau 36%
34%
35% 30%
26%
25% 20% 15% 10% 4%
5% 0% Vmbo
Mbo
Hbo
onbekend
Voor ruim eenderde van de verwachte vacatures (36%) is Vmbo-niveau wenselijk. Voor ongeveer eenderde van de vacatures (34%) is Mbo-niveau wenselijk. Ongeveer een kwart van de vacatures (26%) is van Hbo-niveau. In de figuren 3, 4 en 5 wordt het percentage vacatures per opleidingsniveau voor de afzonderlijke regio’s weergegeven.
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
4
Figuur 3
Percentage vacatures op Vmbo-niveau naar Nederlands gemiddelde en per regio
60% 47%
46%
50%
41% 40%
36% 31%
30%
23%
20% 8%
10% 0% Nederland
Figuur 4
Noord
West
Rijndelta
Zuidoost
Zuidwest
Oost
Percentage vacatures op Mbo-niveau naar Nederlands gemiddelde en per regio
60% 51%
52%
50% 40%
34%
35%
35% 30%
30% 20% 20% 10% 0% Nederland
Figuur 5
Noord
West
Rijndelta
Zuidoost
Zuidwest
Oost
Percentage vacatures op Hbo-niveau naar Nederlands gemiddelde en per regio
60% 48%
50% 40% 30%
27%
26%
25%
22%
22%
16%
20% 10% 0% Nederland
Noord
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
West
Rijndelta
5
Zuidoost
Zuidwest
Oost
• •
•
In de regio’s Noord en Zuidoost worden relatief veel vacatures op Vmb-niveau verwacht. In West worden relatief weinig vacatures op Vmbo-niveau verwacht. In de regio’s West en Rijndelta worden relatief veel vacatures op Mbo-niveau verwacht, respectievelijk 51% en 52%. In Zuidwest worden relatief weinig vacatures op Mboniveau verwacht. In de regio Zuidwest worden relatief veel vacatures op Hbo-niveau verwacht (48%). In de overige regio’s worden de meeste vacatures op Vmbo-niveau verwacht. In Noord worden relatief weinig vacatures op Hbo-niveau verwacht.
Over het algemeen wordt voor functies binnen de beroepenclusters ‘constructie’ en ‘productietechniek, machinebediening’ Vmbo-niveau wenselijk geacht. Voor functies binnen de clusters ‘machinebouw, samenbouw, installatie’ en ‘storing en onderhoud’ wordt vooral Mbo-niveau gevraagd. Hbo-niveau wordt over het algemeen gevraagd voor functies binnen de clusters ‘engineering, ontwerp, tekenen’ en ‘werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie logistiek’. In de regio Zuidoost wordt binnen het beroepencluster ‘verspaning’ vooral Vmbo-niveau gevraagd terwijl in alle andere regio’s binnen dit cluster vooral Mbo-niveau gevraagd wordt. Vervulbaarheid Bedrijven konden in de vacaturescan aangeven of zij verwachtten dat vacatures makkelijk of moeilijk vervulbaar zullen zijn. In figuur 6 wordt het percentage vacatures naar vervulbaarheid weergegeven. Figuur 6
Vacatures naar vervulbaarheid
45%
41% 37%
40% 35% 30% 25% 20%
17%
15% 10% 4% 5% 0% makkelijk
niet makkelijk/ niet moeilijk
moeilijk
onbekend
Bijna driekwart van de verwachte vacatures wordt als ‘niet makkelijk/niet moeilijk vervulbaar’ getypeerd. Ruim eenderde van de vacatures wordt ‘moeilijk vervulbaar’ verwacht. 17% Van de vacatures wordt als ‘makkelijk vervulbaar’ getypeerd. In regio Noord worden relatief veel vacatures ‘makkelijk vervulbaar’ verwacht (29%). In regio’s West en Zuidwest worden relatief veel vacatures ‘moeilijk vervulbaar’ verwacht (beide 58%).
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
6
Met name vacatures binnen de beroepenclusters ‘engineering, ontwerp, tekenen’ en werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek’ worden als moeilijk vervulbaar getypeerd. Vacatures binnen het cluster ‘productietechniek, machinebediening’ worden hoofdzakelijk als makkelijk vervulbaar gezien. Uit de zes vacaturescans van het voorjaar 2004 kan het volgende overzicht opgemaakt worden. Overzicht 1
Karakterisering van regio’s
Noord
West
Rijndelta
Zuidoost
Zuidwest
Oost
Meeste vacatures in beroepenclusters
Productietechniek, machinebediening
Storing en onderhoud
Constructie Storing en onderhoud
Productietechniek, machinebediening
Engineering, Productietechontwerp, tekenen niek, machinebediening
Meest gewenste opleidingsniveau
Vmbo
Mbo
Mbo
Vmbo
Hbo
Vmbo
Vervulbaarheid van vacatures
makkelijk
moeilijk
moeilijk
niet makkelijk/ niet moeilijk
moeilijk
Niet makkelijk/ niet moeilijk
DIJK12 Beleidsonderzoek/182/25 juni 2004
7
