SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME! 2 B LAD

SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

2|BLAD

WOORD VOORAF Landgenoten, De ontwikkeling van ons land is voor elke Surinamer de vaderlandse verantwoordelijkheid. Mik op grote hoogten voor Suriname. Wij weten wat wij samen willen. Wij zijn ons bewust van wat wij samen moeten doen voor ons vaderland om tot hogere levensstandaarden te komen voor elkeen. Het streven van de politieke partij Pertjajah Luhur voor Suriname is dat ons land verder groeit als democratisch land waarin elke burger gelijke kansen heeft voor duurzaam wonen, studeren, carrière maken, ondernemen en met gemak de oude dag naar wens doorbrengen. Ontwikkelingsgericht denken en doen met als doel het vestigen van een duurzaam Suriname staan daarom voorop. De afgelopen regeerperiode heeft ons vooral de laatste jaren, ver weg gebracht van het uitgezette ontwikkelingspad dat de politieke partij Pertjajah Luhur in haar ontwikkelingsplan 2010 – 2015 had uitgezet. Tegen deze achtergrond worden de nieuwe bouwstenen voor duurzame ontwikkeling gelegd. De hoogste prioriteit voor de komende tijd wordt gegeven aan het versterken van de Surinaamse rechtsstaat die zo eigen is aan de vrije mens. Optimale beleving en naleving van democratie zijn fundamentele plichten. Hieraan dienen wij ons allen te verbinden om maximaal tot ontplooiing te komen. Het verduurzamen en verzekeren van de nationale en persoonlijke welvaart en welzijn staan op het spel. “Surinamers voor Suriname” is in onze ontwikkelingsgedachte de leidraad, omdat elke Surinaamse burger verantwoordelijk is voor het verduurzamen van het leef- en werkklimaat in Suriname. De overtuiging van “Samen vooruit” omdat vele handen licht werk maken, is een gouden gezegde dat nog altijd inherent is aan de “Gotong Royong”-basis van de politieke partij Pertjajah Luhur. Deze overtuiging gaat hand in hand met het gedachtegoed dat elke burger de vruchten plukt van de ingezette inspanning, maar tegelijk oog heeft voor een ander. Dit genot moet duurzaam worden gewaarborgd door de handhaving van wet en recht. Immers, een land dat fundamentele waarden naleeft van burgerlijke vrijheid, democratie, recht en sociale gelijkwaardigheid, is een land waarin alle burgers goed kunnen gedijen. Een welvarend land gericht op het welzijn van haar burgers is in alle opzicht afhankelijk van een sterke economie die lange termijn zekerheid geeft aan veilig wonen, werken, studeren en ontspannen. Een van de economische prioriteiten van Pertjajah Luhur is werken aan een sterke marktpositie in de regio middels een daarop toegespitste handelsproductie– en investeringsbeleid, toegankelijk voor in eerste instantie de Surinaamse burger, met de mogelijkheid SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

3|BLAD

tot duurzame buitenlandse partnerschappen. Een faciliterende fysieke en administratieve infrastructuur is hiervoor onmisbaar. Met een sterke en stabiele economie groeit eveneens de Sociale Kracht van de Surinaamse gemeenschap. Sociale zekerheid naar financiële draagkracht zal alleszins belangrijk zijn. Immers, een land dat burgers sociale zekerheden biedt zonder duurzame inkomstenwervende productie daartegenover te bezitten, is arm en wordt steeds armer. Suriname is daar niet mee geholpen en maakt daarmee juist grote stappen achterwaarts. Devaluatie, inflatie en geweld vanwege toenemende criminaliteit door armoede zijn de broden die langzaam maar zeker op de eettafel zullen komen. Wij zijn ons ervan bewust dat die zorgen bij u dicht aan de oppervlakte zijn, want de kwaliteit van onze samenleving staat op het spel. Het gaat om uw werk, uw inkomen, hetzij in de vorm van loon, pensioen of bijstand. Kortom, het gaat om uw sociaalmaatschappelijke zekerheden nu èn in de toekomst. Alle zeilen moeten bijeen worden gezet om opnieuw een solide basis te leggen voor stabiliteit en een duurzame “Surinamers voor Suriname” waarbij wij “Samen vooruit” zij aan zij op ons doel zullen afstevenen. De 4 fundamentele pijlers die reeds waren geïdentificeerd in ons Partijbeleidsprogramma 2010 – 2015 zijn in grote lijnen nog alleszins valide, zij het in de prioriteitsvolgorde die past in ons Suriname van vandaag, namelijk: 1) Democratie en bestuur, 2) Vernieuwende en gezonde economie, 3) Sociale samenhang en 4) Duurzame leefomgeving. Met “Surinamers voor Suriname” omarmen wij onze democratische kracht, onze burgerlijke verantwoordelijkheid èn ons Surinaams erfgoed om de nationale droom van welvaart en welzijn te verwezenlijken. Doordrongen van “Alleen is geen” staan wij tegelijkertijd open voor de internationale wereld om op gelijkwaardige wijze te participeren in de ontwikkeling van onze natie. Gesteund door u, waarde landgenoten, zal de realisatie van ons Partijbeleidsprogramma 2015 – 2020 mogelijk zijn, om te komen tot de duurzame welvaart en welzijn waar wij zo naar streven en werken. Suriname is ons land, Suriname is onze verantwoordelijkheid. Wij gaan daarom “Samen vooruit”. Uw stem is daarom Pertjajah Luhur voor “Samen vooruit”, op weg naar een“Surinamers voor Suriname”. Paramaribo, 01 januari 2015 Paul Salam Somohardjo Voorzitter politieke partij Pertjajah Luhur SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

4|BLAD

INHOUDSOPGAVE INLEIDING

PERTJAJAH LUHUR: Samen vooruit, Surinamers voor Suriname!.......................................7

Een sterke democratische rechtsstaat ............................................................................................................ 7 De Partij Filosofie ............................................................................................................................................ 7 De Partij Visie .................................................................................................................................................. 8 Doelen van de Partij ........................................................................................................................................ 8 Het Partijbeleidsprogramma ........................................................................................................................... 9 HOOFDSTUK 1 DEMOCRATIE EN BESTUUR: ..........................................................................................10 De kracht van collectiviteit en samenwerken ..........................................................................................10 1.1

Waarborging democratische rechtsstaat ...................................................................................... 10

1.2

Een terugtredende overheid die faciliteert, bijstuurt en ordent .................................................. 11

1.3

Efficiënte overheidsdiensten......................................................................................................... 11

1.4 Toezicht en monitoring decentralisatie van bestuur .............................................................................. 11 1.5

Bevolkingsbeleid............................................................................................................................ 12

HOOFDSTUK 2 VERNIEUWENDE EN GEZONDE ECONOMIE: ...................................................................13 Een sterke economie door en voor ons allen............................................................................................13 2.1

Districtsbranding ........................................................................................................................... 14

2.2

Stedenontwikkeling Commewijne ................................................................................................ 14

2.3

Duurzame exploitatie en beheer van mijnbouw- en bosbouwactiviteiten .................................. 14

2.4

Stimuleren en structureren micro-ondernemingenklimaat.......................................................... 15

2.5

Verbetering invulling commerciële agrarische ontwikkeling ........................................................ 15

2.6

Versterken investeringsklimaat..................................................................................................... 15

2.7

Alternatieve energie voor gezinshuishoudens .............................................................................. 16

2.8

Marktgericht onderwijs en werkgelegenheid ............................................................................... 16

2.9

Uitbreiding beschermde beroepen ............................................................................................... 17

2.10

Bereikbaarheid en connectiviteit .................................................................................................. 17

2.11

Toerisme ........................................................................................................................................ 18

2.12

Regionale politiek .......................................................................................................................... 18

HOOFDSTUK 3 SOCIALE SAMENHANG: Samen vooruit ..........................................................................20 3.1

Civiele natie ................................................................................................................................... 20


5|BLAD

3.2

Kwalitatief Onderwijs .................................................................................................................... 21

3.3

Sterke kinderen en jeugdigen ....................................................................................................... 22

3.4

Duurzaam Nationaal Zekerheidstelsel. ......................................................................................... 22

3.5

Gezondheidszorg ........................................................................................................................... 23

3.6

Ieder een gelijke kans: human empowerment ............................................................................. 23

3.7

Intensivering community development ........................................................................................ 24

3.8

Gender en gelijke kansen .............................................................................................................. 24

HOOFDSTUK 4 DUURZAME LEEFOMGEVING:........................................................................................25 Mens, milieu en duurzame ontwikkeling in harmonie..............................................................................25 4.1

Vrij van criminaliteit ...................................................................................................................... 25

4.2

Ruimtelijke ordening ..................................................................................................................... 26

4.3

Duurzame inrichting van huidige en toekomstige woongebieden ............................................... 29

4.4

Milieuverantwoord handelen ....................................................................................................... 31

4.5

Duurzame vuilverwerking ............................................................................................................. 32

HOOFDSTUK 5 ACTIEPUNTEN ..............................................................................................................33 5.1

Democratie en bestuur: de kracht van collectiviteit en samenwerken ........................................ 33

5.2

Vernieuwende en gezonde economie: een sterke economie door en voor ons allen ................. 34

5.3

Sociale samenhang: samen vooruit .............................................................................................. 39

5.4

Duurzame leefomgeving: mens, milieu en duurzame ontwikkeling in harmonie ........................ 42


6|BLAD

INLEIDING

PERTJAJAH LUHUR: Samen vooruit, Surinamers voor Suriname!

Een sterke democratische rechtsstaat Meedoen aan de algemene vrije en geheime verkiezingen om richting te geven en voorwaarden te scheppen voor de ontwikkeling van de Republiek Suriname is heden ten dage een enorme uitdaging. In een wereld waarin landsgrenzen haast nog maar een formele aanduiding zijn van de territoriale natie, stroomt de mondiale wereldhandel vrijelijk door continenten en haar landen. De regionale alsook de wereldpolitiek laat ons vooral in economisch opzicht evenmin onaangeroerd. Deze beweging is ook zeer nadrukkelijk aanwezig in ons land. Het nationale thuisfront opnieuw versterken in democratische en rechterlijke zin, in sociale en economische zin, in het bewuste duurzaam handelen door overheid en burgers in het algemeen zijn een pure noodzaak. Het Surinaamse aandeel in Suriname moet wederom in balans worden gebracht. Elke Surinamer is nodig om hieraan een constructieve bijdrage te leveren.

De Partij Filosofie Gotong Royong, het unieke culturele bindmiddel van mensen helpen mensen is onafgebroken de rotsvaste overtuiging van de politieke partij Pertjajah Luhur. Bewust van de kracht hiervan, gaat de politieke partij Pertjajah Luhur voor een “Surinamers voor Suriname”en wordt de nadruk gelegd op “Samen Vooruit”. Suriname ontwikkelen is een dynamische samenwerking tussen overheid en haar burgers, zo ook collectieve inspanningen van burgers onderling. Het nationale belang van algemene welvaart en welzijn is de drijfveer. Optimale beleving van democratie, rechts- en wetshandhaving, burgerlijke vrijheid, veiligheid, goede en betaalbare gezondheidszorg, onderwijs, eenheid en vooruitgang zijn daarin absolute waarden.


7|BLAD

De Partij Visie Pertjajah Luhur gelooft in de oprechte wilskracht van elke Surinamer om ons land tot grote hoogte te brengen. Suriname groeit hiermee uit tot een solide sociale rechtstaat met een sterke democratische beleving, een sociaal sterke samenleving met een florerend ondernemersklimaat gestuwd door een faciliterende overheid en een gedreven burgerij die zowel op creatieve als innovatieve en verantwoorde wijze de natuurlijke hulpbronnen aanwendt en een sterke marktpositie heeft, in het bijzonder in de regio.

Doelen van de Partij De partijfilosofie en de visie die Pertjajah Luhur zijn gericht op herstel en ontwikkeling van Suriname, zijn de drijfveren van de partij om de volgende doelen op korte-, middellange- en lange termijn te realiseren: 1. Versterken van de democratische rechtsstaat; 2. Versterken van het nationale bewustzijn voor eenheid en respect voor diversiteit; 3. Versterken van sociaaleconomische zekerheid; 4. Verbreden en versterken van gelijke ontwikkelingskansen voor elke Surinaamse burger; 5. Waarborgen van een veilig en leefbaar Suriname; 6. Scheppen van randvoorwaarden voor de totstandkoming en versterking van een sterke productie- en diensteneconomie; 7. Intensiveren van een gezonde wisselwerking tussen overheid en burgerij; 8. Faciliteren en stuwen van burgerinitiatief in sociaaleconomische zin op micro-, meso- en macroniveau; 9. Ontwikkelen van een doelmatige ruimtelijke ordening met een efficiënte infrastructuur ten behoeve van de sociaaleconomische ontwikkeling; 10. Duurzaam aanwenden van natuurlijke hulpbronnen en het waarborgen daarvan; 11. Bevorderen van duurzame regionale en internationale handelsbetrekkingen ten behoeve van de verdere groei en duurzame instandhouding van de nationale economie; 12. Versterken van de jeugd in voorbereiding op de duurzame voortzetting van de nationale toekomst; 13. Gelijkmatig spreiden van welzijnsvoorwaarden en -faciliteiten over de gehele natie; 14. Verhogen van de doelmatigheid van het algemene sociaal zorgen zekerheidsstelsel voor elke burger, met speciale aandacht voor seniore burgers, mensen met een beperking en andere kwetsbare doelgroepen in Suriname; 15. Ontwikkelen en toepassen van goed een onderwijs- en educatiesysteem.


8|BLAD

Het Partijbeleidsprogramma Het partijbeleidsprogramma heeft als essentiële motoren de partijfilosofie en –visie en de doelstellingen die Pertjajah Luhur nastreeft om te realiseren. Het collectieve streven van de partij ten behoeve van de Surinaamse natie en haar burgers, kan nog altijd worden teruggevoerd naar de 4 ontwikkelingspijlers, al dan niet in aangepaste prioriteitsvolgorde. Ingegeven door de huidige politieke realiteit, de actuele samenlevingsvraagstukken en de internationale ontwikkelingen ziet de volgorde voor het toekomstige beleid er als volgt uit: 1. Democratie en Bestuur; 2. Vernieuwende en gezonde economie; 3. Sociale Samenhang; 4. Duurzame leefomgeving


9|BLAD

HOOFDSTUK 1

DEMOCRATIE EN BESTUUR: De kracht van collectiviteit en samenwerken Democratie is verweven in de identiteit van de Republiek Suriname. Aantasting daarvan betekent een enorme aantasting van de waarden en normen van ons land welke zijn weerslag zal hebben op het burgerlijke moraal en de nationale ontwikkeling.

Verder invulling geven aan de democratische rechtstaat en behoorlijk bestuur ziet Pertjajah Luhur als een actieve wisselwerking tussen overheid en burger om het nationale ontwikkelingsfundament verder te versterken. Pertjajah Luhur ziet daarom de volgende speerpunten gerealiseerd voor Suriname: 1. Waarborgen democratische staat; 2. Een terugtredende overheid die faciliteert, bijstuurt en ordent; 3. Efficiënte overheidsdiensten; 4. Toezicht en monitoring decentralisatie van bestuur; 5. Bevolkingsintegratie; 6. Verantwoord bevolkingsbeleid; 7. Gelijke kansen voor een ieder.

1.1

Waarborgen democratische rechtsstaat

Handhaving van de grenzen van Wetgevende, Uitvoerende en Rechterlijke Macht(Trias Politica) zijn inherent aan de Surinaamse beleving van een Democratische Staat waarin het volk via De Nationale Assemblee erop toeziet dat deze machten zich van hun taken kwijten. Burgerlijke vrijheid, veiligheid en bescherming van persoonlijk have en goed, gelijke rechten en gelijke kansen voor een ieder dienen te allen tijde te prevaleren. Overheidsverantwoordelijkheid en overheidsintegriteit, ordeschepping en -handhaving, beschaving en burgerlijke dienstverlening zullen in ere worden hersteld. Publieke verantwoordelijkheden zullen wederom naar de letter van de wet en regelgeving worden ingevuld. De overheidsinstituten zoals President, Vicepresident en Raad van Ministers zullen de taken op zich nemen die conform de Grondwet aan hen zijn toebedeeld. Transparantie in besluitvormingsprocessen van de overheid en verruiming van het maatschappelijke initiatief zullen beter in balans worden gebracht om de volkssoevereiniteit te garanderen die inherent is aan de democratische rechtsstaat.


10 | B L A D

Voor het waarborgen van behoorlijk bestuur is op initiatief en met inspanning van Pertjajah Luhur de conceptwet Openbaarheid van Bestuur(WOB) tot stand gekomen. Alle inspanningen zullen worden ingezet om deze te verheffen tot een wet voor toepassing in de praktijk. De invoering van de IDEE (Integer, Dienstbaar, Effectief en Efficiënt) ambtenaar is een verdienste van de Partij om de prestatiecultuur binnen de overheid te stimuleren. Dit zal worden geïmplementeerd en verder worden versterkt.

1.2

Een terugtredende overheid die faciliteert, bijstuurt en ordent

Het concept van een meer faciliterende dan een “voortouw nemende” overheid past binnen een jonge, moderne en dynamische samenleving. Zo een overheid voorziet in een flexibel beleid en regelgeving, naar de ontwikkelingsbehoefte van het land. Ondersteund door haar werkorganen, staat zij dichtbij haar samenleving om deze rol efficiënt en effectief te kunnen vervullen. Tegelijkertijd erkent zij de kracht van de collectiviteit en organisatiezin van haar burgers en zal zij particulier initiatief ruim baan bieden om de Surinaamse ontwikkeling mede te stuwen. Het zal op lange termijn moeten leiden tot een creatieve samenleving die innovatie aan de dag legt om de sociaal-economische bedrijvigheid in Suriname vorm te helpen geven en te consolideren.

1.3

Efficiënte overheidsdiensten

Ten behoeve van de samenleving is dit een pure noodzaak. Grondige doorlichting van de dienstverlenende processen die dichtbij de samenleving staan zal plaatsvinden. Het zal die overheid een betere armslag bieden voor een meer (burger)ontwikkelingsgerichte en klantvriendelijke overheidsdienst.

1.4 Toezicht en monitoring decentralisatie van bestuur Decentralisatie van bestuur is inmiddels een begrip die niet meer is weg te denken in Suriname. Van overheidswege zal de monitoring en het toezicht op decentralisatiebeheer en –uitvoer kwalitatief worden verbeterd. Gelet zal worden op de mate van burgerlijke inspraak, kwalitatieve administratievoering, efficiënt en transparant financieel beheer alsook de uitvoeringsmanagement van geplande activiteiten. Waar nodig zal de algemene overheid de nodige deskundigheid en instrumenten aanbieden om effectief in te spelen op de SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

11 | B L A D

behoefte van de plaatselijke gemeenschap. De inspanningen van de gedecentraliseerde overheid en haar gemeenschap moeten resulteren in de uitvoering van een gezamenlijk uitgezette roadmap waar overheid en gemeenschap zich in terug kunnen vinden. Zelfstandigheid, zelfredzaamheid en duurzaam burgerschap moeten de vruchten zijn die door de burgers zelf zullen worden geconsumeerd.

1.5

Bevolkingsbeleid

Een verantwoord bevolkingsbeleid is alleszins relevant, want iedere Surinamer is belangrijk. Verschillende ontwikkelingsvraagstukken zoals het participatieve evenwicht van het Surinaamse aandeel in de sociaaleconomische ontwikkeling versus de vreemdelingenvestiging en de weerslag op de samenleving voert ons terug naar dit beleidspunt. In het belang van een gezonde volksontwikkeling en duurzame sociaaleconomische ontwikkeling en stabiliteit, zal het bevolkingsbeleid meer uitgediept worden. De Pertjajah Luhur heeft een concept Nota “Contouren van een Bevolkingspolitiek” ontworpen die de ontwikkeling en groei van deze samenleving ten goede komen. De bevolkingspolitiek is een nuttig instrument om de samenhang tussen allerlei politieke-, economische- en sociale ontwikkelingen in de maatschappij te realiseren. Een bevolkingsbeleid streeft naar duurzame menselijke ontwikkeling ter verwezenlijking van de rechten en behoeften van elk lid van de gemeenschap met behoud van ecologische balansen en de benutting van natuurlijke hulpbronnen.


12 | B L A D

HOOFDSTUK 2

VERNIEUWENDE EN GEZONDE ECONOMIE: Een sterke economie door en voor ons allen Open economieën, internet en vergevorderde technologieën maken de wereld steeds kleiner. Voortdurend worden we geconfronteerd met de realiteit dat het scheppen van ontwikkelingsgerichte randvoorwaarden voor onze economie eerder een basale noodzaak is dan een keus. Dit zal de mate van relevantie bepalen van Suriname op de eigen en de internationale markt.

Centraal staan het particuliere initiatief en een voorwaarden scheppende overheid die voorziet in een duurzame ontwikkelingsomgeving. Een land met meer dan de helft van de beroepsbevolking in loondienst bij de overheid werkt niet. Het is niet creatief en innovatief en de private sector komt hierdoor niet tot volle bloei. Een gedachten ommekeer dat lange termijn sociale zekerheid slechts geboden wordt door de overheid zal op gang worden gebracht. Dit gaat gepaard met het scheppen van een gunstig entrepreneursklimaat. De aandacht wordt gericht op het stimuleren en faciliteren van een duurzaam ontwikkelde economische dynamiek in Suriname. Dit moet resulteren in een lange termijn stabiele private productie- en dienstensector, gekenmerkt door een levendige handels- en industriesector, een aantrekkelijk investeringsklimaat en een gevarieerde productiebedrijvigheid die allen duurzame werkgelegenheid bieden, waardoor een groter aandeel van de beroepsbevolking bestaanszekerheid kan genieten. De economische ontwikkelingsformule die deze economische groei mogelijk moet maken wordt gezien in de volgende actiepunten die de Partij voorstaat: 1. Districtsbranding; 2. Stedenontwikkeling Commewijne; 3. Duurzame exploitatie en beheer van mijnbouwactiviteiten (gouden bosbouw); 4. Stimuleren en structureren micro-ondernemingenklimaat; 5. Verbetering invulling commerciële agrarische ontwikkeling; 6. Versterken investeringsklimaat; 7. Alternatieve energie voor gezinshuishoudens; 8. Marktgerichte onderwijs en werkgelegenheid; 9. Uitbreiding beschermde beroepen; 10. Bereikbaarheid en connectiviteit; 11. Toerisme; 12. Regionale politiek.


13 | B L A D

2.1

Districtsbranding

Binnen de gedachte van gelijkmatige spreiding van ontplooiingskansen voor elke Surinaamse burger, wordt districtsbranding gezien als elementair van belang. Districtbranding moet maken dat districtsgemeenschappen kunnen bloeien in eigen district en hun eigen district prominent op de kaart zetten. Uitvoering van deze strategie is vanwege de districtsafbakening betrekkelijk makkelijk uit te voeren, te monitoren, bij te sturen en beter meetbare resultaten te behalen. De kwaliteit van het leven in onze districten zal hiermee worden verhoogd. Een District Voorspoed Plan is hierbij zinvol, waarbij de diverse districtsbesturen en –gemeenschappen er de voornaamste inhoud aan geven. Gemikt wordt op het branden van het district op hun bestaande of nieuw gecreëerde niche. De sterke natuurlijke rijkdommen, de sociaal-culturele schatkisten en de kracht van creativiteit en innovatie van het district zullen binnen dit concept goed tot uiting komen. Een sterke nationale en internationale promotie hiervan moet een lucratieve exploitatie op gang brengen die duurzame welvaart en welzijn voor de plaatselijke bewoners voortbrengt.

2.2

Stedenontwikkeling Commewijne

Paramaribo kampt de afgelopen decennia met een ruimtelijke en administratieve verzadiging. Herinrichten van Paramaribo is geen optie. Hiermee gaan teveel financiële middelen gepaard en blijft de ontwikkeling van Suriname gecentraliseerd in de hoofdstad. Grote delen van onze republiek kunnen daarin moeilijk tot niet participeren. Het verder ontwikkelen van het district Commewijne is een voor de hand liggende ontwikkelingsstrategie. Dit district heeft een strategisch goede ligging om in het Oosten de economische verbinding te maken met Europa via Frans Guyana. Voor een betere spreiding van duurzame handel en industrie is Commewijne bij uitstek ideaal, waardoor de bewoners van dit district, maar ook van Marowijne actief kunnen deelnemen in deze ontwikkeling. De ontlasting van Paramaribo zal door deze ontwikkeling zichtbaar zijn. Met een succesvolle stedenontwikkeling Commewijne als testcase, zal de ingeslagen weg worden vervolgd met de stedenontwikkeling van onze overige districten. Economische ontwikkeling en ruimtelijke ordening gaan hand in hand. Bestemmingsplannen aangepast op het bestaande leefmilieu en de aanleg van nodige infrastructurele werken voor onder andere verdere ontsluiting van economisch relevante gebieden zullen worden ontworpen.

2.3

Duurzame exploitatie en beheer van mijnbouw- en bosbouwactiviteiten

Daadwerkelijk duurzame exploitatie en beheer van mijnbouwactiviteiten met de nadruk op goudwinning in ons binnenland is tot nu toe uitgebleven. Het aspect van milieuvervuiling en aantasting van de gezondheid van de mens door het gebruik van kwik is hierdoor intussen een SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

14 | B L A D

realiteit die grote leefgroepen reeds aantasten. Zowel het binnenland als de binnenstad van Paramaribo zijn in groot gezondheidsgevaar. Instellen van een autoriteit die erop toeziet dat mijnbouwactiviteiten en daaraan gerelateerde industriële en handelsactiviteiten op duurzame en verantwoorde wijze wordt geëxploiteerd is daarom noodzakelijk. De aandacht zal worden gevestigd op zowel micro- als macroniveau activiteiten. Deze autoriteit zal naast de toezicht op de uitvoering van vergunningsvoorwaarden, controlewerkzaamheden uitoefenen om illegale goudwinningsactiviteiten tot een minimum te beperken. Een nauwe samenwerking met de justitiële autoriteiten zal in dit verband worden opgezet.

2.4

Stimuleren en structureren micro-ondernemingenklimaat

Micro-ondernemers zijn een belangrijk deel van de ruggengraat van de Surinaamse economie. De afgelopen jaren heeft deze sector een uitbreiding meegemaakt. Facilitering en sturing van de uitbreiding met het oog op kwaliteitsverbetering en –uitbreiding, productdiversificatie voor bestendiging van deze sector is noodzakelijk. Op maat geformuleerde financieringsmogelijkheden, kennisuitbreiding en professionalisering zullen hierbij de belangrijkste speerpunten zijn.

2.5

Verbetering invulling commerciële agrarische ontwikkeling

Agrarische productie houdt steeds moeilijker stand in Suriname. Daarbij opgeteld dat de productie die er wel is, lang niet altijd mensen milieuveilig wordt gepraktiseerd, zal de aandacht meer worden gevestigd op de verruiming van duurzaam geproduceerd groenten en vlees. De omgevingsfactoren waarin de commerciële agrariër beweegt wordt systematisch geordend en wel zodanig dat er nadruk wordt gelegd op het scheppen van een stimulerende productie- en verhandelklimaat zowel nationaal als internationaal. Een positief rendement uit deze inspanning is dat er eveneens verbeterde omgevingsfactoren worden geboden voor productdiversificatie en ontwikkeling van een kwalitatief handelsklimaat gebaseerd op de eigen agrarische productie.

2.6

Versterken investeringsklimaat

Duurzaam investeren in de hedendaagse wereld vereist een goed doordacht systeem waarin monetaire planning, fysieke en administratieve infrastructuur en risico assessment en management de boventoon dienen te voeren. - Suriname heeft de laatste jaren veel te maken gehad met multinationale maatschappijen die wensen te investeren in ons land. Goed beschouwd zou dat een significant rendement SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

15 | B L A D

-

-

2.7

opleveren voor Suriname. Ons land mist echter voldoende kennis en vaardigheden om een juiste risico assessment te maken. Voldoende inzichten om het korte en lange termijn nationale rendement tijdig en adequaat te kunnen bepalen en af te dwingen ontbreken eveneens. Scholing, kennisoverdrachten en vaardigheidsbevordering op dit stuk zal onvermijdelijk zijn. Een specifieke infrastructuur speciaal gericht op het op kort termijn ontwikkelen van een gespreide ondernemersklimaat zal alvast de nodige ondernemingsvoordelen opleveren. Ontwikkelingsruimte voor innovatieve productie- en dienstverlenende bedrijven door het voeren van een stimulusbeleid waarbij productie-incentieven en belastingkortingen deel van zullen uitmaken. Een gezond investeringsklimaat investeert steeds weer in zichzelf. Een autoriteit zal in het leven worden geroepen om het beheer van investeringsrendement terug te voeren naar nieuwe revolverende investeringsprojecten en behoud van de huidige.

Alternatieve energie voor gezinshuishoudens

Energiedistributie en –beheer drukken de afgelopen jaren steeds zwaarder op de staat en de burgerij. Een van de mogelijkheden die zullen worden geëxploreerd is het voorzien van gezinshuishoudens van natuurlijke energiebronnen zoals zonne-energie, zodat waterkracht energie bestemd kan worden voor de productiesector. Voor het milieu zal het een positieve ontwikkeling zijn, omdat de Surinaamse voetafdruk minder zwaar zal drukken op het milieu. Een ander positief resultaat is dat gezinshuishoudens op lang termijn minder elektriciteitskosten hoeven te betalen en daardoor beter kunnen deelnemen aan de economische groei van ons land. De wettelijke basis zal worden aangepast naar de hedendaagse behoefte en beschikbare moderne energiebronnen.

2.8

Marktgericht onderwijs en werkgelegenheid

De samenleving is geconfronteerd met het feit dat het huidige onderwijssysteem blijft achterlopen op de nationale en internationale maatschappelijke ontwikkeling. Optimale bloei van het land komt hierdoor moeizaam op gang. De afhankelijkheid van buitenlandse krachten neemt steeds meer toe, terwijl de lokale beroepsbevolking niet aan bod komt vanwege het gebrek aan de nodige specifieke moderne kennis en kunde. Teruggaan naar de basis is van strategisch belang. Onderwijsmethoden en -curricula zullen kritisch worden doorgelicht en aangepast aan de hedendaagse marktvereisten en technologische ontwikkeling, veelal in samenwerking met zowel lokale als internationale stakeholders. Financieel zal hervorming van het onderwijs echter een zware wissel trekken op de overheidsbegroting en dient daarom planmatig, systematisch en strategisch gebeuren.


16 | B L A D

2.9

Uitbreiding beschermde beroepen De grootste hindernis van professionalisering en kwaliteitsverbetering moet worden gezocht in de vrijheid van het uitoefenen van diverse beroepen zonder daarvoor een gedegen scholing te hebben genoten. Regulering van specifieke beroepsbeoefenaars, alsook bescherming van specifieke beroepen waar scholing van essentieel belang is voor levering van vakmanschap is noodzakelijk. Terwijl de vakman wordt beschermd, heeft de consument ook baat bij een kwalitatief en betrouwbaar product of dienst.

2.10 Bereikbaarheid en connectiviteit Nationale verbindingen: Ontwikkeling is alleen mogelijk als mensen onderling, diensten en economische producten goed met elkaar in verbinding staan. Dit geldt niet alleen voor dienstverlenende producten zoals overheidsdiensten, medische, esthetische en toeristische diensten, maar ook handelsproducten. Verbindingen faciliteren schaalvergroting van de nationale economie en bevorderen professionalisering. Dit brengt met zich mee dat de kwaliteit van producten wordt verbeterd, waardoor ruimte wordt gecreëerd om door te dringen tot de internationale markt. Deze economische schaalvergroting helpt de nationale economie op haar beurt duurzaam bestendigen en in stand houden. Met de implementatie van district branding zullen nationale verbindingen van essentieel belang zijn. Efficiënte verbindingen over land, lucht en water zullen daarom opnieuw worden bekeken. Mogelijkheden voor een verbeterde en betaalbare verbinding Paramaribo – Commewijne – Albina – Nickerie lijkt in dit opzicht alleszins relevant voor relatief goedkope personen- en goederenverkeer. Zoals eerder aangegeven wordt als eveneens essentieel geacht een goede verbinding over water voor intensivering van de economische activiteit tussen Paramaribo en het district Commewijne. De nodige aandacht zal ook worden besteed aan de landelijke connectiviteit op telecommunicatie gebied in nauwe samenspraak met het Telecommunicatie Bedrijf Suriname voor uitbreidingsmogelijkheden om te komen tot een verbeterde landelijke toegang tot internetfaciliteiten betaalbaar voor de doorsnee huishoudens in Suriname. Internationale verbindingen: Verruiming van luchtvaartovereenkomsten, mogelijkheden voor de uitbreiding van de internationale vaarroute verbindingen, het outilleren van de Surinaamse haven als regionale afhandelingshaven en liberalisering van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij die zich zal toeleggen op het transformeren van de luchthaven en diens faciliteiten naar ook een transito luchthaven, zullen voornamelijk de prioriteitsgebieden zijn om de internationale verbinding van


17 | B L A D

Suriname te helpen verruimen en te intensiveren. Dit zal moeten resulteren in een verbeterde personen- en handelsverkeer voor Suriname die doorwerkt naar de lokale economie.

2.11 Toerisme Toerisme in Suriname is nog onderontwikkeld. Over het algemeen kent Suriname nog het type interne toerisme en op kleine schaal binnenlandse toerisme. Hoewel interne toerisme met voornamelijk de input van de private sector een zichtbare boost heeft gehad voor wat betreft de recreatieve mogelijkheden in Suriname, zal er infrastructureel nog veel moeten gebeuren om een duurzaam karakter hieraan te kunnen verbinden. Met het oog op de potentiële verdiencapaciteit en de mogelijkheden voor verruiming van de werkgelegenheid in de private sector, is het alleszins valide om de nodige investeringen in deze sector te investeren. Aandachtsgebieden zullen zijn: - Inventarisatie en evaluatie van uitgegeven concessies om deze te koppelen aan een maximaal termijn; - Inventarisatie en evaluatie van beschadigde natuurgebieden (zowel vegetatie als bodem) - Inventarisatie van de capaciteiten per gebied op het gebied van toerisme en indien nodig, de nodige aanpassingen verrichten voor verbetering. Binnen dit concept zal de rode draad zijn het behoud van de daar aanwezige culturen en tradities van de plaatselijke bewoners, terwijl ook de natuurlijke omgeving zoveel als mogelijk wordt behouden. - Verbetering stadsverfraaiing met name monumentale gebouwen en of woningen. - Fondsontwikkeling voor het onderhoud van monumentale woningen; - Ontwikkeling van partnerschappen tussen de overheid en private sector om te komen tot verbetering van de sector toerisme en verbetering van de kwaliteit. Om de toeristen maar ook de lokale bevolking ertoe te bewegen om op zondagen en feestdagen de binnenstad te bezoeken zal er in de gehele Domineestraat (winkel straat van Paramaribo) elke zondag in de ochtenduren een “Happy markt” worden georganiseerd. Daarbij zullen alle thans over de stad verspreide verkoop activiteiten/zondagse markten (ook de Chinese markt) naar deze locatie worden overgebracht om voor een ieder —meer in het bijzonder de “kleine ondernemer”— zodoende de gelegenheid te scheppen om in georganiseerd verband een verkoopstand op te zetten c.q. te bemannen. Het doel is de hoofdstad ook op zondag aantrekkelijk te maken voor de toeristen maar zeker ook voor de lokale bevolking waarbij o.a. de kleine ondernemer wat inkomsten kan verdienen. Paramaribo zal op deze wijze op zondag weer een levende stad worden.

2.12 Regionale politiek Internationale ontwikkelingen bieden Suriname kansen steeds meer kansen om in de ontwikkelingsmogelijkheden verder te verbreden. Aan de Oost-West ontwikkeling is de afgelopen regeerperiodes veel aandacht besteed en dit zal worden voortgezet. Vanwege de regionale beweging en de veranderde mondiale machtsverdeling in politieke en economische zin, is het SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

18 | B L A D

echter in sociaal-economisch opzicht zeer relevant voor de Noordzuidelijke ontwikkeling van Suriname. De mogelijkheden voor de infrastructurele ontsluiting van de zuidelijke ‘s lands grens zal worden geëxploreerd. Een belangrijk uitvoeringsinstrument van het buitenlands beleid is de daadwerkelijke implementatie van economische diplomatie. Mede met de inzet van de vertegenwoordiging en de Honorair Consuls van Suriname in het buitenland, zullen de mogelijkheden die Suriname te bieden heeft, actief worden gepresenteerd en maximaal worden benut om een bijdrage te leveren aan de nationale sociaaleconomische ontwikkeling van de Republiek Suriname


19 | B L A D

HOOFDSTUK 3

SOCIALE SAMENHANG: Samen vooruit

Sociale samenhang wordt breed bezien door Pertjajah Luhur. Het is werken naar de complementaire verhoging van de sociaalculturele waarden en normen van de diverse culturen en harmonisering van diverse leefmilieus. Als samenleving met een brede sociaal-culturele diversiteit moet de nadruk worden gelegd op wat ons bindt in plaats van wat ons onderscheidt. Bindmiddelen worden gezien in de ontwikkelingsdoelen en –handvatten die ons land nodig heeft om een ieder de kans te geven op een duurzaam leefbaar milieu waarin mensen oog hebben voor elkaar en elkaar de hand toereiken. Het gaat in deze om elkeen, geen enkele leefgroep of individu uitgesloten. Prioriteit voor de ontwikkeling van een duurzame sociale samenhang wordt gegeven aan: 1. Civiele natie; 2. Kwalitatief onderwijs; 3. Duurzaam sociaal zekerheidstelsel; 4. Sterke kinderen en jeugdigen; 5. Ieder een gelijke kans: Human empowerment; 6. Intensivering community development; 7. Gender en gelijke kansen

3.1

Civiele natie

Dit gaat de partij ter harte. Een natie bestaat uit groepen mensen die het gevoel hebben tot een volk te behoren. De Surinaamse bevolking is cultureel heterogeen: het gevoel een natie te vormen is het bindmiddel van het volk en het is dit gevoel dat onderhouden moet worden. De Surinaamse maatschappij is een voorbeeld van ‘verscheidenheid in eenheid’. De eenheid bestaat uit de gemeenschappelijke acceptatie dat de bevolkingsgroepen van elkaar verschillen: wat zij gemeen hebben zijn respect, erkenning en waardering van elkaars culturen. Deze waarden vormen de politieke eenheid. Dit natieconcept ofwel civiele natie stellen burgerschap, politieke instituties en democratie centraal en laat grotere ruimte voor groepen met een andere cultuur en andere opvattingen over het leven. Voorts telt Suriname een half miljoen aan inwoners en heeft een indrukwekkende religieuze diversiteit. Het christendom, hindoeïsme en de islam vormen de grootste godsdiensten gevolgd door de andere natuurreligiën die ook behoren tot de voornoemde diversiteit en tevens onderdeel is van dit natieconcept. Dit natiebeleid moet worden bevorderd.


20 | B L A D

3.2

Kwalitatief Onderwijs

Onderwijsis een belangrijk ontwikkelingsinstrument dat dwars door alle ontwikkelingpijlers loopt. Ook binnen sociale samenhang wordt het erkend als een fundamenteel bindmiddel, naast het gegeven dat het een gezonde aanwas kan bieden van een sterke jonge beroepsbevolking. In Surinaamse zin moet onderwijs vooral jonge burgers leveren om participatief deel te worden van een sterk ontwikkelingsgerichte en gemeenschapsbewuste samenleving die de moderne maatschappelijke ontwikkeling kan bijbenen en helpen vormen. Prioriteit zal daarom worden gegeven aan: - Modernisering van het onderwijssysteem afgestemd op de nationale en internationale sociaalmaatschappelijke, economische en technologische realiteit. - Onderwijs voor elk kind: Onderwijs vormt een individu en bereidt het voor op deelname aan de maatschappij. Omdat kinderen en jeugdigen de verdere bouwstenen zullen moeten toeleveren aan de instandhouding en de verdere verheffing van welvaart en welzijn binnen onze samenleving is gedegen voorbereiding hierop noodzakelijk. De toegang tot onderwijs is echter niet vanzelfsprekend makkelijk voor elk kind vanwege onder meer de geografische hindernissen. Gewerkt zal worden aan de verdere landelijke spreiding van onderwijsmogelijkheden tot op zijn minst het middelbare niveau, naar gelang de mate van de plaatselijke behoefte. - Updaten van ICT-kennis en vaardigheden. Sociaaleconomische ontwikkeling heeft als belangrijke faciliterende hulpmiddel de moderne technologie. Op dit stuk loopt het Surinaamse onderwijs tot op heden achter en een inhaalslag hierop zal moeten worden gemaakt. - Naschoolse educatie: binnen de naschoolse educatie zal naast remedial teaching, het accent voornamelijk worden gelegd op de sportieve, artistieke, sociaal-cognitieve en culturele vorming van kinderen en jeugdigen. Dit zal een van de onderdelen zijn van het vernieuwde onderwijssysteem. Leerkrachten zullen hiervoor worden bijgeschoold en waar nodig volledig worden opgeleid, waardoor een speciaal daarop toegespitst curriculum kwalitatief kan worden uitgevoerd. Kinderen zullen daarom langere uren op school doorbrengen, terwijl aan ouders de zekerheid wordt geboden voor kwalitatieve naschoolse educatie binnen het reguliere onderwijs. Gekozen is voor sport, artistieke expressie, cultuur en sociaal-cognitieve vorming, omdat al deze vaardigheden het individu versterken van lichaam en geest. Sport vormt voor een belangrijk deel een gezond levensstijl en stimuleert het fysieke en psychische welbevinden van een individu. Aan artistieke expressie in de vorm van voornamelijk muziek, zal ook meer aandacht worden besteed om de creatieve en innovatieve geest te stimuleren. Vanwege de pluraliteit van de Surinaamse gemeenschap zal binnen het naschoolse educatie curriculum cultuur ook een belangrijk onderdeel zijn. Uitgaande van kennen is erkennen en respecteren, is vroege vorming hierin essentieel voor de unificatie om te komen tot een daadwerkelijke natie. Sociaal-cognitieve SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

21 | B L A D

-

-

-

3.3

vaardigheden moeten onze jeugd de nodige tools aanreiken om al vanaf de schoolbanken oog te hebben voor gemeenschapszin en gemeenschapsparticipatie door reeds vroeg betrokken te zijn hierin. Universiteitsonderwijs: met een realistische kijk op het vermogen van de Surinaamse overheid, zal het universiteitsonderwijs in eerste instantie worden uitgediept om verdere wetenschappelijke en technische specialismen te faciliteren. Studiebeurzen bieden onze studenten een breder aanbod aan internationale studiemogelijkheden. Naast de verruiming van het studiebeurzenaanbod, zal het studiebeurzenbeleid worden doorgelicht en intensiever worden gepromoot. Op deze wijze zal een zo groot mogelijke aantal jonge burgers een universitaire en/of specialistische scholing kunnen genieten in het buitenland. De bekendheid van beschikbare studiebeurzen zal worden vergroot, terwijl de selectieprocedure en selectievoorwaarden transparant zal zijn voor alle studenten. Verbreding en introductie van meerdere mogelijkheden van vakmanonderwijs in zowel technische als creatieve beroepen. Het tekort aan specifieke vakmanschappen binnen diverse technische beroepen is evident in onze samenleving, terwijl aan andere vaardigheden inmiddels een overschot bestaat.

Sterke kinderen en jeugdigen

Jeugdparlement: Naast kwalitatieve educatie via een modern onderwijssysteem, is het Jeugdparlement de belangrijkste autoriteit die de jeugd zal moeten vormen. Aan dit instituut zal meer handvatten worden aangereikt om haar doelgroep te versterken in onder meer innovatief, creatief en kritisch denken en handelen om te komen tot zelfredzame en proactieve jonge burgers. De inspanningen moeten leiden tot het uitgroeien van het Jeugdparlement tot een belangrijke partner binnen het maatschappelijk middenveld als volwaardige adviesorgaan en spreekbuis voor de ontwikkelingsbehoeften van kinderen en jeugdigen in Suriname. Kinderopvangcentra: een autoriteit belast met de toezicht op kwalitatieve kinderopvang zal worden geïntensiveerd naar analogie van de wettelijk gestelde normen. Kinderopvangcentra zullen niet alleen meer worden beoordeeld op basis van hun fysieke inrichting, maar ook op de vorming van de kinderen die zij opvangen. Deze autoriteit zal verantwoordelijk zijn voor het begeleiden van kinderopvangcentra tot fysieke en inhoudelijke kwaliteitsverbetering overeenkomstig de aanvaardbare normen.

3.4

Duurzaam Nationaal Zekerheidstelsel.

Een goede sociale samenhang betekent ook terug kunnen vallen op een duurzame algemene sociaal zorgen zekerheidsstelsel voor elke burger, met speciale aandacht voor de noden en behoeften van seniore burgers, mensen met een beperking en andere behoeftige doelgroepen in Suriname. Verhoging van de doelmatigheid van dit stelsel is daarom essentieel, waarbij waardevastheid en doelgroepgerichtheid enkele van de kritische aandachtsgebieden zullen zijn. SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

22 | B L A D

Hieronder vallen onder meer: een kwalitatief goede gezondheidszorg voor elke burger, garantie op waardevaste pensioenen en aov-uitkeringen. De vigerende wetgeving moet eventueel worden aangepast.

3.5

Gezondheidszorg

Ontwikkeling valt en staat met gezonde burgers. Een goede doorlichting van de huidige gezondheidszorg van overheidswege moet ertoe leiden dat deze doelmatiger wordt voor zowel de overheid die verantwoordelijk is voor de toezicht op de kwaliteit van de zorg in relatie tot de burger die betaalt voor de geboden zorg. Ook zal worden gekeken naar het effect van het bestaande gezondheidszorgstelsel op zowel de overheidsoperatie als de burgers zelf.

3.6

Ieder een gelijke kans: human empowerment

Elke samenleving heeft leefgroepen die zonder hulp moeilijk tot optimale ontwikkeling kunnen komen. Ook zij hebben het recht op een gelijke kans om zelfstandig te worden en te komen tot persoonlijke welvaart een welzijn. Bijzondere aandacht gaat uit naar: - Kwetsbare huishoudens: Deze doelgroep zullen de nodige ontwikkelingshandvatten voor versterking en verzelfstandiging worden aangereikt om zichzelf op termijn als volledig volwaardig te zien om verantwoordelijk te zijn voor de eigen welvaart en welzijn. Welzijns- en ontwikkelingsprogramma’s op maat zullen worden doorgelicht naar hun effectiviteit op de vorming en versterking van deze doelgroep; - Senioreburgers hebben de eerste bouwstenen gelegd van de Surinaamse maatschappij. Leeftijd mag nimmer een hindernis zijn om de kwaliteit van het leven te mogen blijven ervaren. Senioreburgers die in staat en bereid zijn hun kennis en kunde in te zetten voor de komende beroepsbevolking, zullen in een programma worden opgenomen om hun kennis over te dragen. Een ander steeds voorkomend verschijnsel waar de samenleving geconfronteerd raakt, is het tekort aan kwalitatieve gemeenschapswoningen voor senioreburgers die niet meer zelfstandig kunnen of wensen te wonen. Toezicht hierop zal worden aangescherpt. Sociale programma’s gericht op recreatie en gemeenschapsactiviteiten voor senioreburgers zullen worden geïntensiveerd; - Mensen met een beperking hebben binnen het concept van “gelijke kansen voor een ieder” ook het recht om naar vermogen actief bij te dragen aan de ontwikkeling van ons land. Beperkingen vanwege de inrichting van de maatschappij zullen daarom in samenspraak met deskundigen, mensen met een beperking zelf en het Maatschappelijk Middenveld verder worden aangepakt.


23 | B L A D

3.7

Intensivering community development

Een sterke sociale samenhang gaat alleen van de grond komen als mensen daadwerkelijk in contact komen met elkaar. Gemeenschapsprogramma’s op buurtniveau zullen samen met de gedecentraliseerde besturen en buurtorganisaties worden samengesteld, teneinde de leefkwaliteit van de Surinaamse buurten te verhogen.

3.8

Gender en gelijke kansen

Gender wordt vaak slechts geassocieerd met het geslachtelijke verschil man – vrouw en de sociaalculturele verwachtingen die aan beide seksen worden toegeschreven. Het begint al bij de opvoeding waar ouders van hun jongens en meisjes vaak genoeg verschillende verwachtingen hebben, afhankelijk van hun sekse. Beleidsmatig zal daarom aandacht moeten worden besteed aan oudereducatie. Ouders moeten ervan bewust zijn dat vanaf het begin van de opvoeding kinderen hun toekomst zelf zullen moeten bepalen, ongeacht geslacht, ras of afkomst. Cultuurgebonden verwachtingen gebaseerd op sekse moet daarom tot een minimum worden beperkt. Beleidsplannen,de staatsinrichting en het private arbeidsprocesmoeten worden doorgelicht en gendergebalanceerd worden aangepast. Faciliteiten om zowel mannen als vrouwen een evenredige kans op welke carrière dan ook, zullen beter worden gereguleerd, waardoor het gendergelijkheidsstreven een realiteit wordt. Een adequaat genderplatform als belangrijk werkinstrument zal de grote aandrijfkracht zijn om gericht en efficiënt de samenleving te stuwen naar een daadwerkelijke gendergelijke samenleving.


24 | B L A D

HOOFDSTUK 4

DUURZAME LEEFOMGEVING: Mens, milieu en duurzame ontwikkeling in harmonie

Als gedacht wordt aan een duurzame leefomgeving is men gauw geneigd te denken aan milieuvriendelijk handelen om zo min als mogelijk het milieu verder te vervuilen. Duurzame leefomgeving is echter meer dan dat. Een duurzaam leefomgeving wordt ervaren door optimaal woongenot, veiligheid, milieuvriendelijk handelen, een goede sociale samenhang en het genot ervaren van duurzame bestaanszekerheid. Deze elementen dienen harmonieus op elkaar te worden afgestemd. Enkele van de aspecten die bijdragen aan een duurzame leefomgeving zijn reeds aangehaald in de voorgaande ontwikkelingspijlers. Binnen dit deel van het programma zal duurzame leefomgeving meer benadrukt worden in termen van: 1. Vrij van criminaliteit; 2. Ruimtelijke ordening; 3. Duurzame inrichting van huidige en toekomstige woongebieden; 4. Milieuverantwoord handelen; 5. Duurzame afvalverwerking;

4.1

Vrij van criminaliteit

De afgelopen jaren heeft de angst om overvallen of beroofd te worden veel Surinaamse burgers in een wurggreep. Have en goed worden zodanig uitgerust om de kans crimineel geraakt te worden tot een minimum te beperken. Geconstateerd wordt dat burgers die crimineel gedrag vertonen veelal in de adolescenten leeftijdsgroep zitten. Nagegaan zal worden in hoeverre de huidige wetgeving op strafrecht gebied moet worden aangepast aan de huidige samenleving, alsook de administratieve en infrastructurele inrichting van het strafrechterlijke proces voor snelle en efficiënte afhandeling van strafzaken, verdere professionalisering van het resocialisatieproces en de intensivering van veiligheidspatrouilles door de justitiële werkarmen in woonbuurten en uitgaanscentra.


25 | B L A D

4.2

Ruimtelijke ordening

Grond met inbegrip van natuurlijke hulpbronnen zijn belangrijke basisgegevens bij het vaststellen van het ontwikkelingsbeleid van Suriname. Naast deze basisgegevens is bij het tot stand brengen van duurzame ontwikkeling tevens ruimtelijke ordening vereist. Bij de ruimtelijke ordening zijn planmatige grondbestemming en optimale grondbenutting belangrijke doelen. Bij grondbestemming wordt een optimale spreiding van sociaaleconomische activiteiten beoogd, terwijl bij grondbenutting optimale productieve aanwending van de grond centraal staat. Ruimtelijke ordening is een complexe aangelegenheid en vereist een multidisciplinaire en interdepartementale aanpak. Ruimtelijke ordening kan samen met o.a. milieu en ‘governance’ beschouwd worden als facetten van het ontwikkelingsbeleid en zijn sectordoorsnijdend en sectoroverstijgend.

• •

Er zijn hedendaags veel problemen die op de samenleving afkomen, vanwege het ontbreken van een goede ruimtelijke ordening. In de urbane gebieden zijn deze problemen duidelijk in o.a.: een slechte verkeerscirculatie en parkeervoorzieningen, die grote verkeersopstoppingen, steeds langere en meer files veroorzaakt; het ontbreken van structuurplannen en bestemmingsplannen als ruimtelijke kaders voor het huisvestingsbeleid en vergunningenbeleid voor stedelijke voorzieningen zoals supermarkten, grote loodsen en werkplaatsen in woonbuurten met als gevolg een slechter wordende leefomgeving. In de niet urbane gebieden gaat het met name om de aantasting van het milieu, slechte ontsluiting van productie en woongebieden en een op ecologisch economisch onverantwoorde wijze benutting van de grond.

Bij ruimtelijke ordening gaat het om de meest optimale wederkerige aanpassing van de ruimte en samenleving, waarbij duurzame ontwikkeling mogelijk is. Met behulp van ruimtelijke ordening wordt het patroon van locaties van activiteiten, alsmede de kwaliteit van onderlinge bereikbaarheid en het fysisch milieu bepaald. De ruimtelijke ordening vindt in gevolge de Planwet van 1973 en de Stedebouwkundige Wet van 1972 zijn beslag in bodembestemmingsplannen (structuur-, bestemmings- en verkavelingsplannen), alsmede verkeerscirculatieplannen. Deze plannen worden voor middellange en lange termijn vastgesteld (gemiddeld 10 jaar). Het vertrekpunt bij de analyse van de ruimtelijke ordening is het bestaande patroon van het grondgebruik. Deze vertoont een sterke spreiding, waarbij vrijwel alle sociaaleconomische activiteiten en ontwikkelingen plaatsvinden langs het netwerk van landen waterwegen. Het grootste deel van deze activiteiten en ontwikkelingen is evenwel in de kustvlakte geconcentreerd, SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

26 | B L A D

met de grootste dichtheden in en rondom het gebied Groot-Paramaribo. Ondanks de concentratie van activiteiten en ontwikkelingen in het kustgebied blijven toch grote delen van het ontsloten areaal in dit gebied, onontgonnen voortbestaan. Het grondgebied omvat geoccupeerde of cultuurgebieden en niet-geoccupeerde gebieden. De geoccupeerde gebieden zijn nader onder te verdelen in productiegebieden, woongebieden en infrastructuur. In de kustvlakte zijn de geoccupeerde productiegebieden langs het netwerk van de hoofdontsluitingswegen, alsmede de natuurgebieden. De cultuurgebieden betreffen meestal agrarische productiegebieden. De ontsloten gebieden hebben een oppervlakte van ca. 373.000 ha en vertonen clusters van productiegebieden, die wel toegankelijk zijn, maar vanwege slechte waterhuishouding niet zonder meer productief kunnen worden aangewend. Het gevolg is dat de onderscheiden clusters worden gekenmerkt door een niet optimale aanwending van de grond. De productiegebieden betreffen hoofdzakelijk agrarisch grondgebruik. Uit een globale inventarisatie blijkt verder dat: • door de Overheid uitgegeven gronden slechts deels in gebruik zijn, waarbij er veel onbenutte eigendomsgronden voorkomen; • op uitgegeven gronden, gebruikers niet altijd voldaan hebben aan de door de Overheid gestelde voorwaarden bij de uitgifte van deze gronden; • de lintbebouwing langs landelijke wegen niet in overeenstemming is met economisch bodemgebruik; • in de stedelijke gebieden zich een ongebreidelde verstedelijking voordoet, die niet voorkomen kon worden vanwege het vrije eigendomsrecht en het ontbreken van een adequaat wettelijk kader; • in de stedelijke gebieden er geen sprake is van een schone en beschermde woonomgeving, als gevolg van vrije vestiging van alle typen bestemmingen. Ruimtelijke ordening is een basisvoorwaarde voor duurzame ontwikkeling. Zonder een gedegen ruimtelijke ordening zal ontwikkeling niet duurzaam en effectief plaatsvinden. Ten aanzien van ruimtelijke ordening zal er een strategie volgen waarbij voorwaarden voor ruimtelijke ordening gecreëerd worden. Deze strategie richt zich op het formeel vastleggen van bestemmingsgebieden ten behoeve van wonen, recreatie, productie (m.n. agrarische productie) en groen. De kritieke succesfactoren bij het realiseren van deze strategie zijn het doen van onderzoek, het operationeel maken van adequate wetgeving en het vaststellen van bestemmingsplannen en het uitoefenen van controle op de naleving van de wetten. De belangrijkste gebieden waar ruimtelijke planning noodzakelijk is, zijn de urbane en landelijke agrarische gebieden in de kustvlakte. Enkele van de kernuitgangspunten in een notendop zijn: - Wonen en werken in harmonie.het principe van wonen en werken zal in nieuwe bestemmingsplannen, de rode draad zijn tegen de achtergrond van een efficiënte ruimtelijke ordening van ‘s lands grondgebieden. In reeds bestaande woongebieden zal erop worden toegezien dat commerciële activiteiten in kwantiteit niet worden uitgebreid en dat bestaande commerciële activiteiten veilig en duurzaam worden geëxploiteerd ten behoeve van het welzijn van de SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

27 | B L A D

-

-

-

woongebieden en haar bewoners. In commerciële en productiegebieden wordt de nadruk gelegd op duurzame inrichting voor duurzame exploitatie; Stadsontwikkelingsplannen: nieuwe bouwkundige plannen zullen worden gericht op duurzame ontwikkeling van woongebieden die complementair werken op werkgebieden. De Surinaamse realiteit geeft aan dat mensen niet graag al te ver van huis wensen te werken vanwege de financiële belasting. Met dit in gedachte, alsook de gezondheid van de mens en het milieu daarbij opgeteld, zullen nieuwe bouwkundige plannen hierop zijn gebaseerd, met in zich eveneens educatie- en recreatiecentra vriendelijk voor het gezinsleven en welbevinden van de mens in het algemeen. Uitzondering wordt gemaakt op industriële gebieden, daar deze een geheel andere benadering vereisen vanwege het potentiële gevaar voor de gezondheid en de veiligheid van de mens; Toezicht en ordening doelmatige gronduitgifte: het is van belang dat de gronduitgifte op verantwoorde en doelgericht wijze plaatsvindt, rekeninghoudende met de sociaaleconomische ontwikkeling van vrijstaande grond. Bestemmingswijziging ten behoeve van de groei van de omgeving is een overweging waard welke met strikte voorwaarden gegeven moet worden. Voor wat betreft het toezicht op de uitgegeven concessies in het binnenland is het van wezenlijk belang om ook mee te nemen een daadwerkelijke herstructurering en ontwikkeling van een zodanig systeem om concessief terug te doen vloeien naar de boezem van de Staat. Ruimtelijke ordening vanuit agrarische invalshoek: de agrarische sector is de grootste gebruiker van grond en stuurt daardoor de ruimtelijke planning in belangrijke mate. In de kustvlakte alleen is in totaal ca. 260.000 ha grond langs rivieren en wegen ooit eens in cultuur gebracht als landbouw areaal. In het binnenland zijn er sporen van zwerflandbouw op nog eens een 200.000 ha. Thans geven de landbouwstatistieken aan dat slecht 64.000 ha in de kustvlakte in productie is. Suriname heeft in het verleden vele plantages gekend waarvan de basis infrastructuur nog op luchtfoto’s te zien is. We hebben ook een aantal grote landbouwbedrijven gekend die heden ten dage alleen nog op papier bestaan. Suikeronderneming Mariënburg, SML Wageningen, Victoria, Patamacca, SLOC zijn hier voorbeelden van. Wat over is gebleven van deze bedrijven zijn de bedrijfsdorpen, die er verwaarloosd bij staan en grote werkloosheid vanwege sluiting van de bedrijven heeft ertoe geleid dat de mensen veelal zijn weggetrokken naar de stad. Vanwege de potentie van de agrarische sector door de aanwezigheid van vruchtbare grond, voldoende zoetwater en een gunstig klimaat zijn er een aantal grootschalige projecten te verwachten in de agrarische sector.

Grootschalige projecten vereisen voorzieningen, zoals diensten, huisvesting, nutsvoorzieningen, veiligheid, infrastructuur, onderwijs etc. Indien ook rekening wordt gehouden met het feit dat de agrarische sector de grootste gebruiker is van fossiele brandstoffen is het clusteren van de verschillende schakels in de agrarische ‘supply chains’ om de afstanden zo kort mogelijk te houden enorm belangrijk. De ontwikkeling van de agrarische sector is een van de speerpunten. Gericht beleid is noodzakelijk om de agrarische sector bij te laten dragen aan een optimale voedselzekerheid zowel nationaal als regionaal. Suriname zal daadwerkelijk de voedselproducent en leverancier van het Caribisch gebied worden. Om dit doel te realiseren is een ruimtelijk plan een belangrijke voorwaarde mede gelet op het feit dat er daarvoor grond, ‘business development support’ diensten, infrastructuur en mensen nodig zijn. Bij de export van producten is het erg SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

28 | B L A D

belangrijk dat deze kunnen concurreren voor wat betreft de prijs en kwaliteit. Voor het verhogen van de competitiveness van onze agrarische producten op de buitenlandse exportmarkten is een ruimtelijk plan gericht op het bevorderen van clusterontwikkeling noodzakelijk.

4.3

Duurzame inrichting van huidige en toekomstige woongebieden

Optimaal woongenot wordt beleefd door gerieflijk wonen in een huis dat onder andere past bij de persoonlijke behoefte van dat moment, beschikbaarheid van kwalitatief goed stromend water, elektriciteit, communicatiemogelijkheid, een goed afwateringssysteem en een efficiënt vuilophaalsysteem. Een ruimtelijk plan voor huisvesting is een belangrijke voorwaarde bij het initieren van woningbouwprojecten. Het basisconcept voor evenwichtige en optimale distributie van voorzieningen, inclusief huisvesting is een hiërarchische kernenstructuur en ontwikkeling van corridors die belangrijke kernen verbinden. Onderstaand in afbeelding 1. is een ideale kernenhiërarchie in de Surinaamse context aangegeven als basis voor een nationaal ruimtelijk plan. In het ideale concept zijn een nationale kern, zes regionale kernen en lokale kernen geïdentificeerd. In dit ideale concept wordt ook een meer evenwichtige en relatief evenredige spreiding van de bevolking verondersteld door het bevolken van de regionale kernen, hetgeen in werkelijkheid niet zo is als men naar de volkstellinggegevens kijkt. Een belangrijke voorwaarde om een ideale kernenhiërarchie te realiseren is dus het bevolken van de geïdentificeerde ideale regionale kernen naar een zodanig niveau dat hoogwaardige voorzieningen en diensten economisch verantwoord zijn. Het realiseren van een ideale kernenhiërarchie is geen gemakkelijke opgave. Hoewel het op een utopie lijkt, moet er naar gestreefd worden om een kernenhiërarchie te realiseren, en beleid en strategie hiervoor te ontwikkelen.


29 | B L A D

Calcutta

Nieuw Amsterdam

Groningen

Tamanredjo

Meerzorg

Totness

Albina Moengo

Langatabbetje

Nickerie Wageningen Brokopondo

Lelydorp

Atjoni

Paranam

Apoera Nationale Kern

Bronsweg

Regionale Kern Lokale kern

Huisvesting op maat is een logische stap. Met het wettelijke gegeven dat elke burger recht heeft op een woning, vinden wij het belangrijk om de huisvesting in Suriname met een nieuwe bril te bekijken. Deze wet impliceert dat huisvesting een gezamenlijke inspanning is van overheid en burger. De overheid faciliteert, terwijl de burger de nodige eigen inspanning aan de dag dient te leggen. De afgelopen jaren heeft de overheid veelal het voortouw genomen om het huisvestingsvraagstuk ter hand te nemen. Hoewel dit voor enige verlichting heeft gezorgd, blijkt de huidige strategie geen effectieve soelaas te bieden. In de nieuwe benadering zal de aandacht behalve op scheiding van wonen en werken, ook worden gevestigd op het categoriseren van de verschillende woningbehoeften. Dit is van belang, omdat in elke fase van het leven, de woonbehoefte anders is. Anderzijds wordt ook gedacht aan speciale leefgroepen in onze samenleving waarbij zelfstandig wonen geen optie is of waar aangepast wonen vrijheid geeft tot een volwaardig bestaan. Welzijn staat hierbij op de eerste plaats. Gedacht wordt aan studentenwoningen, instapwoningen, doorstroomwoningen, koopwoningen en gemeenschapswoningen voor speciale leefgroepen zoals SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

30 | B L A D

mensen met een beperking en seniore burgers, maar ook staatswoningen die in huur beschikbaar worden gesteld aan kwetsbare groepen. Welzijn in relatie tot wonen is echter niet alleen afhankelijk van een adequate huisvesting, maar ook het hebben van toegang tot recreatie en educatiemogelijkheden. In de nieuwe bestemmingsplannen en de ontwikkeling van woongebieden zal hieraan ook meer aandacht worden geschonken. Wettelijk en institutioneel kader voor het Ruimtelijk beleid:Het beleid voor de ruimtelijke ordening zal een belangrijke bijdrage moeten leveren aan duurzame ontwikkeling. De mogelijkheden van sanering van o.a. landbouwgebieden en het treffen van beheersmaatregelen voor stedelijke gebieden zullen worden onderzocht. De institutionalisering van de ruimtelijke ordening, alsmede de vaststelling van structuurplannen en bestemmingsplannen als ruimtelijke toetsingskaders voor het grondgebruik, naar de richtlijnen van de Planwet 1973, de Stedebouwkundige Wet 1972 en de Grondwet 1987 zullen gestalte moeten krijgen. Deze wetten behoeven met de instelling van het ministerie van Ruimtelijke Ordening, Grondbeheer en Bosbeheer (RGB) echter eerst aangepast en geactualiseerd te worden. Een belangrijke tekortkoming in bijvoorbeeld de Planwet is dat, noch de inhoudelijke taken, noch de beheersdaden van het in de wet genoemde planorgaan uitgewerkt zijn in een planprocedure. Hierdoor is het niet mogelijk aan bestaande beheersorganen deeltaken toe te kennen om een integraal beheer van bodem en ruimte tot stand te brengen. De Planwet is bovendien ook meer functioneel van aard dan operationeel. Zo zou de wet veel meer operationeel van aard gemaakt kunnen worden als er beleidsdirectieven inzake de ruimtelijke ordening in de wet zouden worden opgenomen. Het voorbereidende onderzoek, dat aan middellange en lange termijn ruimtelijke ordening voorafgaat, is omvangrijk en zal nationaal gecentraliseerd en aangepakt worden door het ministerie van RGB. Naast de belanghebbende ministeries en instituten zullen de Regionale Organen mede betrokken worden in dit onderzoek alsmede in het planproces. Voorts zal bekeken worden of de uitvoeringsorganisatie die versnipperd is over de verschillende sectoren en daarvoor verantwoordelijke sectorministeries meer gestroomlijnd kan worden door de taakstellingen van de verschillende departementen die met ruimtelijke ordening te maken hebben op elkaar af te stemmen, alsmede de verantwoordelijkheden.

4.4

Milieuverantwoord handelen

Bij milieuverantwoord handelen wordt het onderscheid gemaakt tussen woongebieden, werkgebieden en ons achterland. Binnen woongebieden zullen er buurtcontrole mechanismen in het leven worden geroepen die bewoners van de woonwijken begeleiden en stimuleren in het schoonhouden van de omgeving, bescherming van het persoonlijke leefmilieu en dat van de buurt, goed nabuurschap en gemeenschapsontwikkeling. Binnen werkgebieden zullen er richtlijnen zijn SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

31 | B L A D

waaraan elke onderneming zich aan zal dienen te houden voor behoud van een vriendelijk werkmilieu. Vanuit de overheid zullen er ook gedegen faciliteiten in het leven worden geroepen om dit milieuverantwoord handelen mogelijk te maken en in stand te houden. Gedacht wordt aan aanleg en onderhoud van groene stroken, een efficiënt vuilverwerkingsysteem, verbeteren van het afwateringssysteem in de binnenstad en woonwijken. Voor het achterland zullen de inspanningen worden ingezet voor o.a. het bewustmaken van de plaatselijke leefgroepen voor behoud van een gezond groen milieu, alsook het zich gezamenlijk inzetten voor verantwoord afvalverwerking en sociale controle daarop. Het verbieden van kwikverbruik in het binnenland om de vervuiling van de natuur en de gevolgen voor de mens tegen te gaan.

4.5

Duurzame vuilverwerking

De Surinaamse samenleving komt er niet onderuit om zich serieus te buigen over de toename van afval. Het gaat om toegenomen afval van huishoudens en van bedrijven. Binnen de duurzame ruimtelijke ordeningsgedachte zal worden gekeken naar de mogelijkheden om vuilstortplaatsen tijdig te ledigen middels het opzetten van een of meerdere faciliteiten voor milieuverantwoorde vuilverwerking.


32 | B L A D

HOOFDSTUK 5

ACTIEPUNTEN

In dit hoofdstuk zijn de actiepunten opgesomd naar volgorde van de ontwikkelingspijlers die in de voorgaande hoofdstukken zijn behandeld met name: 1. Democratie en Bestuur, de kracht van collectiviteit en samenwerken; 2. Vernieuwende en gezonde economie, een sterke economie door en voor ons allen; 3. Sociale samenhang, samen vooruit; 4. Duurzame samenleving, mens, milieu en duurzame ontwikkeling in harmonie.

5.1

Democratie en bestuur: de kracht van collectiviteit en samenwerken

DEMOCRATIE EN BESTUUR 1. De President en de Ministers zijn verantwoording schuldig aan het Parlement 2. Een Staatshoofd dat boven partijen staat 3. Een kiessysteem gebaseerd op het landelijk evenredigheidsstelsel 4. Een efficiënter bestuurssysteem gericht op decentralisatie 5. Waarborging democratische rechtsstaat 6. Een terugtredende overheid die faciliteert, bijstuurt en ordent 7. Efficiënte overheidsdiensten 8. Toezicht en monitoring decentralisatie van bestuur 9. Bevolkingsintegratie 10. Verantwoord bevolkingsbeleid 11. Gelijke kansen voor een ieder BUITENLANDS BELEID 1. Intensievering van de bilaterale relatie met China, India, Indonesie en Afrika Vergroten van de relatie met de Organisatie van Islamitische Landen (OIC) toegespits op 2. wederzijdse voordelen Het upgraden van de diplomatieke-/samenwerkingsrelaties met de grens- en buurlanden 3. (Guyana, Frans Guyana, Brazilië en Venezuela) 4. Strategische allianties aangaan 5. Evaluatie ter verdere bevordering van de integratie in de regio 6. Het verder doen prevaleren van het multilateralisme boven het unilateralisme Het verder uitdiepen en vergroten van de diplomatieke-/samenwerkingsrelaties met de zgn. 7. traditionele samenwerkingspartners (Koninkrijk der Nederlanden en de Verenigde Staten van Amerika), zo ook met de zgn. herkomstlanden (India, China, Indonesië en Afrika) Surinamers meer in contact brengen met onze Latijns Amerikaanse buurlanden o.a. door 8. studenten uitwisseling en betere luchtvaart verbinding Het gestaag voeren en inhoud geven aan de (bi)-regionale, continentale en internationale 9. samenwerkingsverbanden


33 | B L A D

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID 1. Intensiveren van de rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Effectieve preventie en bestrijding van de misdaad met het accent op vermogens-, geweldsen verkeerscriminaliteit en corruptie. (Rechtshandhavings- en Hulpverleningsinstituten, zoals 2. het Korps Politie Suriname, het Korps Brandweer Suriname (KBS) en het Nationaal Leger, zullen worden versterkt met betrekking tot middelen en menskracht Versterking van internationale samenwerkingsrelaties ter garantie van de internationale 3. rechtshandhaving en grensoverschrijdende aanpak van het veiligheidsvraagstuk Gedegen resocialisatieprogramma’s voor gedetineerden waardoor de kans op terugval in 4. crimineel gedrag wordt geminimaliseerd. Stimulering van zelf werkzaamheid van gedetineerden 5. Landelijke spreiding van KBS, tenminste 1 unit per district als aanzet. DEFENSIE 1. Materiële en immateriële rehabilitatie van de krijgsmacht Internationale samenwerkingsverbanden verdiepen en uitbreiden. In de praktijk zal dit 2. neerkomen op continuering van gezamenlijke oefeningen. Aanvulling van het bestaande informatievergaringsbeleid, d.m.v. toepassing van moderne 3. technologieën en integratie in de regionale veiligheidsmechanismen. Belangrijk wordt ook het aanstellen van defensie-attachés ter ondersteuning van de 4. uitvoering van het beleid 5. Verlenen van speciale bijstand aan civiele autoriteiten 6. Optimaliseren medische en gezondheidszorg defensie

5.2

Vernieuwende en gezonde economie: een sterke economie door en voor ons allen

VERNIEUWENDE EN GEZONDE ECONOMIE 1. Verkorten van wettelijke procedures bij het starten van ondernemingen. 2. Vergroten en vereenvoudigen van toegankelijkheid van financieringsbronnen. Verzorgen van en/of faciliteren in trainingen betreft het produceren van hoogwaardige 3. producten conform internationale standaarden. Creëren van een vriendelijk Investeringsklimaat voor lokale alsook buitenlandse 4. ondernemingen. Tot stand brengen van duurzame industriële ontwikkeling met inachtneming van de 5. bescherming van het milieu, een adequate ruimtelijke ordening en een efficiënte infrastructuur. Stimuleren van lokaal- en exportgerichte productie van hoogwaardige industriële producten 6. alsmede diversificatie van de industriële sector. Treffen van maatregelen van overheidswege om de kostprijs van de productie sector te 7. verlagen. Bevorderen van Foreign Direct Investment (FDI), buitenlandse investeringen die direct aan de 8. man toekomen. SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

34 | B L A D

VERNIEUWENDE EN GEZONDE ECONOMIE Heroriënteren van onderwijs- en binnenlands beurzenbeleid afgestemd op de 9. productiesectoren toegespitst op de regeneratieve natuurlijke hulpbronnen en afgestemd op de vraag van de arbeidsmarkt. Stimuleren van “Research & Development” door dit te institutionaliseren, zoals het opzetten 10. van een ontwikkelingsfonds uit de opbrengsten van de extractieve sector ten behoeve van de regeneratieve sectoren. 11. Wederom in productie brengen van gebieden die braak staan waaronder verlaten plantages. Scheppen van voorwaarden voor de stimulering van Kleine en Middelgrote Ondernemingen 12. (KMO’s). 13. Voeren van een retourmigratie beleid als complementaire actie. 14. Invoeren van de dubbele nationaliteit. Creëren van een investeringsvriendelijk klimaat voor zowel lokale als buitenlandse 15. ondernemers waaronder een adequate investeringswet. Benutten van kansen uit de bestaande handelsovereenkomsten en het aangaan van nieuwe 16. handelssamenwerkingen. AGRARISCHE ONTWIKKELING Verbeteren van de afzet van agrarische producten waarbij het accent zal liggen in het 17. produceren op basis van internationale standaarden met als resultante een groter deel van de opbrengsten voor de producent. Voeren van een simultaan ontwikkelingsbeleid ter verruiming van de afzetmarkt, bevordering 18. van de export en uitbreiding en planmatige opbouw van de verwerkingsindustrie i.c. productieontwikkeling. Creëren van een productie milieu waarbij incentieven worden gegeven aan innovatieve 19. ondernemers in de vorm van fiscale faciliteiten. Aangaan en uitdiepen van samenwerkingsvormen op agrarisch onderzoeksgebied met bevriende naties, waarbij centraal staat toegepast onderzoek ter verbetering van 20. teelttechnisch onderzoek, voorlichting en technologische ontwikkeling in de klein, middelgrote verwerkingsindustrie. Verhogen en uitbreiden van het kennisniveau van agrarische producenten, door het 21. aanbieden van agrarische vakopleidingen op lager en middelbaar niveau en door trainingsprogramma’s aan zittende agrariërs. Verbetering van natte- en droge infrastructuur en transport randvoorwaarden, welke 22. bijdragen tot de logistieke ondersteuning binnen de sector. 23. Bredere en diepere publiekprivate samenwerking voor de gewenste agrarische ontwikkeling Het spoedig privatiseren van daarvoor in aanmerking komende staatsbedrijven o.a. Alliance 24. Citrus bedrijf, Bruynzeel, SML, Surland, enz. Zowel slacht- als melkvee zal worden uitgebreid met rassen die hoger produceren; er zal aan 25. de huidige melkvee producten bijzondere aandacht worden besteedt ter oplossing van de problemen uit deze belangrijke sector. 26. Het betrekken van de totale pluimvee sector in het vaststellen van de huidige knelpunten SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

35 | B L A D

AGRARISCHE ONTWIKKELING binnen de sector. Van hieruit een samengedragen plan van aanpak vaststellen met uiteenlopende maatregelen om deze sector tot export niveau te kunnen tillen. Uitbreiding van de hoofdstad Paramaribo, naar het district Commewijne onder het motto 27. ‘uitbreiding naar Nieuw Paramaribo’. FINANCIERING 1. Voortzetting van het budgettaire en monetaire stabilisatieregime. Verruiming van de leningscapaciteit en verlaging van de SRD-leningsrente van de banken 2. voor onder andere productieve bedrijfsinvesteringen. Instelling van een garantiefonds voor risicodragende lange termijn productieve investeringen 3. voor locale industriële bedrijven. Bestendigen en verruimen van het Agrarisch Krediet Fonds (A.K.F.) voor kleine en 4. middelgrote landbouw-, veeteelt- en visserijbedrijven (waaronder ook aquacultuur) , alsmede de groente-, fruit- en sierteelt. 5. Desgewenst privatisering van de staatsbanken. TOERISME 1. Het opzetten van toeristische parken. 2. Verder stimuleren van het eco- en cultureel toerisme. Versoepeling van de toegang tot de Republiek Suriname voor buitenlandse bezoekers c.q. 3. toeristen. 4. Invoeren c.q. intensiveren van het open sky beleid. In samenwerking met de particuliere sector zorgen voor betaalbare accommodatie en 5. services. Verbetering van de infrastructuur van en naar de airport, van en naar het binnenland, o.a. de 6. aanleg van vierbaanswegen. Stimuleren van attracties die buitenlands bezoek aan de Republiek Suriname zullen 7. intensiveren, zoals het aangezicht van de binnen- en randstad verder veraangenamen met monumentale kunstwerken en duurzame toerisme exploitatie van natuurgebieden. Het verder samenstellen / samenbundelen van een attractief toeristisch product dat zowel de lokale, regionale en internationale markt aanspreekt. Hierbij wordt gedacht aan “man-made” 8. attracties onder andere de oude binnenstad, festivals, sportevenementen (savanne rally’s, avondvierdaagse), congressen, e.d. 9. Het ontwikkelen van de grensstad Albina tot een toeristenstad. 10. Het waar mogelijk aanleggen van fietspaden ter stimulering van fietstoerisme. Het intensief vermarkten van het toeristisch product in reeds bestaande deelmarkten en het 11. identificeren van nieuwe markten. 12. Het aanleggen op korte termijn van een toeristenhaven / steiger speciaal voor cruiseschepen. MIJNBOUW 1. Stimuleren van de exploratie van overige, anders dan de traditionele minerale delfstoffen SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

36 | B L A D

2. 3. 4. 5. 6.

voorkomens, alsmede de exploitatie daarvan door middel van participatie van de overheid en de private sector. Door een zinvolle en sterke verbinding tussen grondstoffenproductie en de industrie. Geldmiddelen uit deze sector in een fonds te storten met het doel die aan te wenden voor investeringen in de duurzame regeneratieve sectoren en de ontwikkeling van de gebieden. Inkomsten verhogen uit de mijnbouwsector door ordening van de kleine mijnbouw. Het ordenen van met name de klein mijnbouw in de goud sector tot optimalisatie van productie en bescherming van leefgemeenschappen, het milieu en de bossen. Het uitbannen van het ondoelmatig gebruik van kwik en het stimuleren van het gebruik van moderne middelen bij goudwinning.

BOSBOUW Bosexploitatie op ecologisch en economisch verantwoorde wijze plaats laten vinden. Dat wil 1. zeggen goede benutting van de grondstoffen i.c. hout, zonder de duurzaamheid van het bos aan te tasten. Een goed evenwicht realiseren tussen het economisch belang van de bosexploitatie en dat 2. van leefgemeenschappen Het vergunningsstelsel afstemmen gezien de hoge investeringen die gevergd worden bij de 3. bosexploitatie. Dat vertaald zich in het verstrekken van vergunningen voor een langere periode en meer intensieve controle van de bosexploitatie plaats laten vinden. Behoud van het tropische regenwoud, duurzame benutting en het verantwoord opvoeren 4. van de houtproductie zal plaatsvinden met in achtneming van de ecologie Het versneld op gang brengen van de benutting van de mogelijkheden in het mondiaal 5. gebeuren met betrekking tot de klimaatverandering, waarbij staande bossen een cruciale rol spelen Het opzetten van verwerkingsindustrieën van ruw hout naar triplex en gereed hout zal 6. worden ondersteund INDUSTRIE Randvoorwaarden en stimuleringsregelingen (“incentives”) creëren voor het wederom 1. stimuleren van het aanleggen van fabriekshallen voor productie bedrijven Het realiseren van verschillende Industriële Free Zone’s die o.a. gericht zijn op assemblages van o.a. kleine motoren, fietsen, bromfietsen, pick-ups, computers, landbouwwerktuigen, de productie van kleding, schoeisel, medicijnen, plastiek en papieren zakken voor export, enz. 2. Het Free-Zone model is in veel landen in Midden- en Zuid Amerika (Dominicaanse Republiek, Panama, enz.), het Caribische gebied, Aruba en de Nederlandse Antillen, Azië o.a. China, en Maleisië, een model dat met succes is gebruikt om snelle werkgelegenheid te creëren en deviezen te genereren uit export gerichte industrieën. Gekoppeld aan bovengenoemd punt B, is het beschikbaar stellen van speciale gronden voor het aanleggen van industrie terreinen voor zowel de eigen lokale grote en kleine productie 3. bedrijven alsmede de buitenlandse groot ondernemers van groot belang. Dit zal een belangrijke en noodzakelijke ondersteuning en stimulans zijn voor de bloei van deze sector. 4. Het opzetten van een Industrie Park en Free Trade Zone (inclusief een “hi-tech” SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

37 | B L A D

INDUSTRIE e-commerce park) te Mariënburg (oud plantages Amsterdam en Belwaarde) als onderdeel van het overkoepelend integraal Mariënburg Master- en ontwikkelingsplan (MDP-Plan). Aanleggen van een verbindingsweg van de Oost-West verbinding (Plantage Amsterdam) naar de steiger te Belwaarde. Het installeren van een visverwerkingszone. Dit is een heel bijzondere Industrie Free Trade Zone waarin veel potentie ligt ondermeer het verwerken van visblaas voor export naar China. 5. Deze industrie moet een plaats krijgen langs het water waar vissersboten makkelijk kunnen aanmeren. Het bestemmen van het zgn.Bethesda-gebied voor de visverwerkingsindustrie is van eminent belang. Aanpassingen maken aan de huidige wetgeving om bovengenoemde industrie zones te 6. realiseren. Het bevorderen van de meerwaarde in de visserijindustrie m.n. seafoodverwerking tot eind 7. product. Het importbeleid aanpassen zodat vele van de huidige producten die thans bijvoorbeeld door Chinezen worden geïmporteerd (o.a. kleding en schoeisel), hier in Suriname zelf 8. geproduceerd kunnen worden door een combinatie van zowel lokale en buitenlandse ondermeer Chinese ondernemers / investeerders. LANDBOUW 1. Landbouwgronden toekennen aan het Ministerie van LVV 2. Creeren van lage crediet faciliteiten met mogelijke incentives. 3. Verbetering van de natte en droge infrastructuur en instelling van nieuwe en versterking van bestaande waterschappen. 4. Verruiming van de exportmarkt/ goede export infrastructuur. 5. Bevorderen van agro-industrie. 6. Bevorderen van ‘research and development’ voor de agro-industrie. Verlaging van de kostprijs van padie door verhoging van de opbrengst per hectare en voordeligere aanschaf van machines, werktuigen en input. Hierbij moet efficiëntere inzet van 7. dure kapitaalgoederen middels het door padieproducenten hanteren van zaaischema’s worden nagestreefd. Verlaging van de kostprijs van padie door verhoging van de opbrengst per hectare en voordeligere aanschaf van machines, werktuigen en input. Hierbij moet efficiëntere inzet van 8. dure kapitaalgoederen middels het door padieproducenten hanteren van zaaischema’s worden nagestreefd. VISSERIJ Ondersteuning van de ontwikkeling van de aquacultuur door verdere uitbreiding van 1. onderzoek en stimulering van de particuliere sector. Dit o.a. door het helpen en begeleiden van de kleine ‘farmer’ bij het opzetten van visvijvers en het leveren van jongpoot vissen (tilapia, kwie-kwie, enz.). Verder het intensiveren van de voorlichting en begeleiding. Behoud en verbetering van de bestaande productie op een wijze waarbij viswateren niet 2. overbevist raken en duurzame exploitatie wordt ondersteund. Dit houdt tevens in SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

38 | B L A D

3. 4.

5.3

verbetering van toezicht op en bescherming van de economische zone tegen piraten en toezicht op de naleving van vergunningsvoorwaarden. Het opzetten van bevolkingsvisserij in de districten die de potentie daartoe bezitten. De rechteroever van de Commewijnerivier bestemmen voor de aquacultuur

Sociale samenhang: samen vooruit

SOCIALE SAMENHANG 1. Bevordering Civiele natie. 2. Intitutionaliseren van directoraat Religieuze Zaken 3. Werken aan kwalitatief onderwijs. 4. Werken aan sterke kinderen en jeugdigen. 5. Bieden van duurzame gezondheidszorg. 6. Werken aan human empowerment. 7. Intensivering van community development. 8. Bewerkstelligen van gender en gelijke kansen. KWETSBARE HUISHOUDENS 1. Professionaliseren materiële ondersteuningsprogramma’s met aflopend karakter. Professionalisering immateriële ondersteuningsprogramma’s voor psychische weerbaarheid 2. huishoudens. 3. Business startup programma’s voor stimulering micro ondernemerschap. 4. Management- en vaardigheidstrainingprogramma’s voor opstartende micro ondernemingen. 5.

In het kader van een gezond leefpatroon, voedselveiligheid en eiwitbehoefte voor kwetsbare groepen zoals senioren, kinderen en schoolgaande kinderen, zal worden gewerkt aan sociale projecten die deze groepen voorzien van melkbehoefte tegen gereduceerde tarieven.

SENIORENBURGERS Binnen het arbeidsproces zal er een aanzet worden gemaakt om gepensioneerde 1. seniorenburgers als leerbegeleiders aan te trekken. Stimulerende maatregelen voor de opzet van seniorencentra met educatieve en recreatieve 2. doeleinden, zullen seniorenburgers de mogelijkheden geven sociaal actief te blijven. Particuliere partnerschappen voor het opzetten van tehuizen voor seniorenburgers, met 3. inachtneming van de algemene regels voor opvang en zorg. 4. Dagopvangfaciliteiten voor senioren om hen uit de dagelijkse sleur te halen. 5. Economisch weerbaar maken door o.a. waardevast maken van pensioenvoorzieningen. 6. Verplichting instellen voor bedrijven om werknemers te verzekeren voor pensioen. 7. Betaalbare senioren- en thuiszorg. Sociale tarieven voor seniorenburgers voor o.a. openbaar transport en recreatieve 8. attracties. SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

39 | B L A D

BURGERS MET EEN BEPERKING 1. Uitbreiding van bestaande vakgerichte onderwijsfaciliteiten. 2. Deelname aan regulier onderwijs voor mensen met een beperking die hiertoe in staat zijn. Verdere fysieke aanpassingen aan bouwwerken van openbare gebouwen om hun 3. beweegruimte te vergemakkelijken. Binnen het arbeidsproces zullen begeleidingsprogramma’s worden ontworpen voor 4. werkgevers, zodat de aantrekking van mensen met een beperking structureel kan worden gegarandeerd. Financiële en andere specifieke ondersteuningsprogramma’s zullen worden aangepast aan de 5. reële basisbehoeften van mensen met een beperking. 6. ICT-onderwijs opnemen in het onderwijscurriculum voor mensen met een beperking. JONGEREN 1. Het instituut gezin wordt de werkbasis voor dit specifieke sociaalbeleid. 2. Uitbreiding van jongerencentra, buurthuizen en sport- en spelhuizen. Stimulerende buurt- c.q. wijkfaciliteiten creëren voor de vorming van een eigen forum voor 3. buurtontwikkeling, ondernemersgeest, vooruitgang, democratische bewustzijn en het stimuleren van andere jongeren in hun positieve ontwikkeling. 4. Uitbreiden en reguleren van naschoolse opvang en begeleiding. Verder inhoud geven aan het concept “Jeugdambassadeurs” in samenwerking met de 5. jongeren zelf. Verder gestalte geven aan het jongerenforum m.n. het jeugdparlement om een effectievere 6. participatie van jongeren als belangrijke stem in de gemeenschap te bewerkstelligen. ONDERWIJS Verbeteren van het onderwijscurriculum om aan de behoeften op de arbeidsmarkt op zowel 1. nationaal als internationaal niveau te voldoen. Versterking en transformatie van de Anton de Kom Universiteit die gericht is op de productie 2. economie in ons land. Verder de aflevering van afgestudeerden die de marktwaarde dragen om deel te nemen aan de productie-economie en deze verder te verhogen. Uitbreiding van universitaire studies aan de Anton de Kom Universiteit, met o.a. sierteelt 3. sector en het geven van korte cursussen. Het bouwen van studentenopvangcentra in de omgeving van scholengemeenschappen ten 4. behoeve van studenten die verafgelegen werken en / of wonen. Financieren van korte uitwisselingsprogramma’s voor studenten naar met name Latijns 5. Amerikaanse Universiteiten alsmede Azië, t.w. Indonesia, India, Brazilie, Venezuela, enz. Het verder implementeren (met mogelijke aanpassingen) na gedegen voorbereiding en 6. bestudering van het Sectoraal Educatief plan zoals het 11 jarige basisonderwijs, de accreditatie van het hoger onderwijs e.d. 7. Stimuleren van ‘distance learning’ door toegankelijker maken van ICT-mogelijkheden. 8. Computeronderwijs stimuleren voor mensen met een beperking. 9. De bouw van een scholengemeenschap/complex in het binnenland. Gekwalificeerde SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

40 | B L A D

ONDERWIJS onderwijzers op de scholen met het doel het onderwijs niveau tot een hoger niveau te brengen. Het bouwen, renoveren en onderhouden van dienstwoningen voor gekwalificeerde 10. onderwijsgevenden met standaard voorzieningen: elektra, sanitaire en telecommunicatie. 11. ICT reeds in een vroeg stadium als vakonderdeel opnemen in het onderwijscurriculum. 12. Culturele heterogeniteit in de curricula. CULTUUR 1. Verbetering van de kwaliteit cultuureducatie. 2. Stimulatie van artistieke uitingen en cultuurproductie. 3. Verbetering condities voor behoud van heterogeen cultureel erfgoed. 4. Culturele betrekkingen uitbouwen. 5. Faciliteren van meer monumentale kunstwerken in en rond Paramaribo en de districten. 6. Inburgeringsplicht voor immigranten. Bouw, renovatie en onderhoud van gemeenschapshuizen in de stad en districten. HUISVESTING Het voortvarend bouwen woonrijp maken van gronden ten behoeve van de woningbouw. 1. Om dit doel op korte termijn te kunnen bereiken is de verdere operationalisering van het grondontwikkelingsbedrijf een absolute voorwaarde. Het verder ontwikkelen van de sociale woningbouw ten behoeve van minder daadkrachtigen 2. en mindervaliden in de samenleving m.n doelgroepen seniore burgers en kwetsbare groepen. Het verder verruimen van de financieringsmiddelen en -mogelijkheden ten behoeve van de 3. woningbouw in het algemeen. Het verlenen van krachtige bevorderlijke incentives ten behoeve van de zelfbouw zowel 4. individueel als collectief. 5. Evaluatie en voortzetting van LISP (“Low Income Shelter Program”). Het krachtig bevorderen van de institutionele ontwikkeling en versterking van de instituties 6. van de volkshuisvesting binnen de publieke sector, de private sector en het maatschappelijk middenveld (NGO’s en CBO’s).. Introductie van de etage-bouw bevorderen waar zinvol, en in overeenstemming met de 7. woonbehoefte en de -beleving in ons land. 8. Het bestendigen van de samenwerking met particulieren c.q. stakeholders. Stimuleren van het ontstaan van woonkernen t.w. stadjes o.a. Mariënburg, Peperpot, Richelieu, Domburg, Lelydorp. Dit ter voorkoming van verdere lintbebouwing hetgeen een 9. zeer ondoelmatig bouwsysteem is met o.a. overbelasting van de wegen en zeer dure infrastructuur als elektra water, telefoon, enz. GENDERBELEID 1. Dataverzamelingscapaciteit versterken. 2. Geslachtspecifieke dataverzameling stimuleren bij relevante instanties/instituten/ SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

41 | B L A D

GENDERBELEID organisaties. 3. Capaciteitsversterking relevante actoren. 4. Opzetten systeem voor gendermanagement. Het Nationaal Bureau Genderbeleid verheven tot tenminste een Directoraat met specifieke 5. taakstelling 6. Heroriëntatie van de gendergevoelige Public Sector Reform. Het institutionaliseren van een “genderoverleg” tussen de verschillende actoren zoals de 7. overheid, NGO’s en internationale organisaties. 8. Efficientere implementatie Integraal Gender Actie plan met maatschappelijke actoren. 9. Gendermainstreaming van alle beleidsprogramma’s. Opzetten van brede bewustwordingscampagnes voor alle lagen van de samenleving; 10. introductie van gendergevoelig onderwijs, en gender in het curriculum. 11. Ontwikkeling wettelijk kader. GEZONDHEIDSZORG Gezondheidsbevordering en preventie zullen verankerd moeten zijn in de missie, het beleid en de organisatie die verantwoordelijk is voor de verstrekking van de medische voorziening 1. aan de behoeftigen in de samenleving. “Goede preventie voorkomt dure curatie” is de slogan die in deze benadering centraal dient te staan. De zorg zal ook aandacht moeten hebben voor leefstijl, ondersteuning in zelfmanagement, 2. vroegtijdige signalering etc. Versterken van de thuiszorgdiensten van de Overheid en particuliere organisaties en controle 3. op de kwaliteit van de zorg staan hierbij centraal. Optimalisering van de samenwerking tussen alle relevante stakeholders in de zorg – zowel de 4. publieke als private actoren – is van wezenlijk belang. SPORT 1. Recreatiesport, jeugdsport en schoolsport intensiveren en uitbouwen 2. Bewegingsrecreatie uitbouwen en intensiveren 3. Verbetering fysieke infrastructuur van de sportfaciliteiten Institutionele versterking middels onderzoek, informatievoorziening en 4. deskundigheidsbevordering Het ondersteunen van sportorganisaties en -instellingen in het algemeen, en met name het 5. vercommercialiseren van de voetbalsport (“betaald voetbal”).

5.4

Duurzame leefomgeving: mens, milieu en duurzame ontwikkeling in harmonie

DUURZAME LEEFOMGEVING 1. Vrij van Criminaliteit middels (intensievere preventieprogramma’s ) 2. Ruimtelijke ordening SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

42 | B L A D

DUURZAME LEEFOMGEVING 3. Duurzame inrichting van huidige en toekomstige woongebieden 4. Milieuverantwoord handelen 5. Duurzame afvalverwerking RUIMTELIJKE ORDENING Ontwerp van een gedegen structuur- en bestemmingsplannen voor alle districten en in het bijzonder voor Paramaribo, Nickerie, Brokopondo, Albina en Commewijne, teneinde een 1. beter woon-, werken leefklimaat in verschillende regio’s van het land te creëren en Paramaribo te ontlasten. Nieuwe bedrijfsvestingen moeten zoveel mogelijk naar die regio’s worden verwezen en met bijzondere faciliteiten worden aangemoedigd terwijl vestiging in de hoofdstad Paramaribo 2. moet worden ontmoedigd en / of stopgezet. Bestaande industrie bedrijven in woonwijken zullen worden verplaatst. Het stimuleren van centrumvorming als de nucleus van waaruit de ontwikkelingsprocessen binnen de districten en de regio’s worden geleid. Enkele plaatsen die in het huidige 3. maatschappelijke verkeer hiervoor in aanmerking komen zijn: Brownsweg, Brokopondo, Pokigron, Atjoni, Botopassie, Stoelmanseiland, Njoeng Jacob Kondre en in het distrikt Commewijne, de plaats Peperpot en Mariënburg, verder Nickerie, Domburg en Lelydorp. MILIEU Wettelijke regelgeving per sector voor het garanderen van een schoon milieu door 1. afdwingbare sancties in te voeren. 2. Adequate vuil en afvalverwerking met continu schoonmaak acties. Milieubeleid zal moeten aansluiten op de internationale ontwikkelingen, gericht op het 3. binnen halen van financiële voordelen voor de natie. GRONDBELEID Gezien de vele bedreigingen vanwege klimaat verandering, zal de kustbescherming via kustwerken en natuurlijke kustbeschermingen worden aangepakt zoals mangrovebossen. 1. Het gaat hierbij om voornamelijk de bestaande mangrovebossen te beschermen en het aangetaste mangrovebestand te herstellen. Op termijn zal de oude kustvlakte die thans minimaal wordt ingezet worden bestemd om de jonge kustvlakte te ontlasten. Er zal evenwijdig met de huidige concentratie van ontwikkeling 2. op de jonge kustvlakte zuidelijker nieuwe woon- en productiegebieden worden ontwikkeld, waarbij de balans tussen mens, infrastructuur en de natuur in tact blijft. De bestemming van grond zal deels ingevuld worden. 3. Formulering oplossing van het grondenrechten vraagstuk. Efficiënte grondbenutting met name: − Bevorderen van het verkrijgen van de titel op grond; 4. − Het niet adequaat benutten van gronden, c.q. het niet ontginnen en aanwenden voor productie doeleinden zal worden tegengegaan. 5. Gefaseerde institutionele versterking van domein diensten. SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

43 | B L A D

ONTWIKKELING BINNENLAND 1. Het opzetten van een programma ter veiligstelling van de drinkwater voorziening. 2. Het opstarten van een onderzoeksprogramma voor levering van alternatieve energie. Stimulatie en eventueel verplicht stelling door de Geologische Mijnbouwkundige Dienst van 3. milieuvriendelijke goudwinningstechnieken. Opzetten trainingen specifiek gericht op het vercommercialiserenvan het binnenlands fysiek 4. en cultureel erfgoed voor de sterk groeiende toerismesector. Aanpassen kredietraamwerk dat moet leiden tot verhoogde toegang tot kredieten om 5. voornoemde activiteiten te ondernemen. Reorganisatie van de goudontginning door kleine ondernemers waarbij kwik niet op de juiste 6. wijze wordt aangewend hetgeen tot kwik verontreiniging leidt zal worden aangepakt / opgelost. Verdere ontsluiting van het binnenland door aanleg van ontsluitings- en binnenwegen naar 7. de diverse woongemeenschappen. 8. Uitbreiding landelijke spreiding van medische centra. Aanmoedigen van de opzet en het gebruik van eco-toiletten (eco-sanitair), en wel zodanig dat 9. de volksgezondheid (vooral de waterbronnen) niet in gevaar komen. De zogenaamde beerputten dienen plaats te maken voor eco-toiletten. Gedegen onderzoek naar de haalbaarheid van de uitvoering van het advies van de 10. Presidentiële commissie grondenrechten m.b.t. het collectieve eigendomsrecht. INFRASTRUCTUUR 1. Aanleg van gedegen loop-, bromfietsen fietspaden bij de aanleg van nieuwe wegen. Aanleg en onderhoud van mini-parken en mini botanische tuinen zowel in de stedelijke als de 2. rurale gebieden. 3. Efficiënt plannen van busroutes en busparkeerruimten. 4. Centrum vrijhouden van snelverkeer. Herstructureren en verbeteren van het openbaar vervoer, o.a. verplichte registratie van 5. taxi’s. De aanleg van meer rotondes, verkeerslichten en ander noodzakelijk verkeersmeubilair. 6. Voorts meer bredere en ook vierbaans wegen alsook eenrichtingswegen, fietspaden enz. Te zwaar beladen voertuigen zullen niet op elke weg mogen rijden, hetgeen middels verkeersborden e.d. zal worden aangegeven. Het zal dus niet meer mogelijk kunnen zijn dat 7. een voertuig met een asdruk van b.v. 20 ton zal rijden op een asfaltweg die niet is bestand tegen een dergelijk gewicht. Ook de aanleg van parkeerhavens in de stad voor lang parkeerders, bijv. verdiepingen 8. constructies van 4, of 5 verdiepingen zullen worden gerealiseerd ondermeer in samenwerking met het bedrijfsleven. Het invoeren van betaald parkeren middels parkeermeters in de binnenstad en het invoeren 9. van controle door parkeerpolitie. 10. Reorganisatie van de centrale markt en de chaotische bussen in deze buurt. SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME!

44 | B L A D

TRANSPORT Uitbreiding van vliegvelden in het binnenland en rehabilitatie van reeds bestaande 1. vliegvelden. 2. Opvoeren van veerdiensten in het binnenland waar zinvol. Bouw, renovatie en onderhoud aanmeersteigers in de kuststroken en het binnenland waar 3. nodig en zinvol. 4. Aanleg van busdiensten tussen dichtbevolkte dorpen in het binnenland. 5. Instellen van regelgevende autoriteit voor transportsector. 6. Verbetering van de regionale en interregionale wegtransport. Bevordering van het gebruik van watertransport voor het afvoeren van rondhout, grind, steenslag en zand vanuit het binnenland naar de kustvlaktegebieden door het aanleggen van 7. chutes voor het laden van deze producten langs de Surinamerivier en de Saramaccarivier, alsmede toegangswegen vanuit de winningsgebieden van rondhout, steenslag en zand naar de diverse chutelocaties.


45 | B L A D

SAMEN VOORUITSURINAMERS VOOR SURINAME! 2 B LAD

Recommend Documents