AZL April 2013
Samen op weg naar het nieuwe pensioenstelsel De pensioenadministratie verandert ingrijpend door de komst van het nieuwe pensioenstelsel. Begrijpelijk dat bij pensioenfondsen zorgen leven: hoe gaat u verder in het nieuwe stelsel en hoe soepel zal de overgang zijn? Wij zijn ons bewust van de vragen die leven over de administratieve uitdagingen, we werken daarom ondertussen hard aan de antwoorden. Dat willen we graag samen met u doen. Inleiding
Alweer drie jaar geleden sloten overheid, werkgevers en werknemers het Pensioenakkoord. Sociale partners moeten kiezen voor een nominaal of reëel stelsel. Pensioenaanspraken krijgen in het reële stelsel een minder zeker karakter, maar wel jaarlijks toeslagverlening. Fondsen die kiezen voor het nominale stelsel worden geconfronteerd met hogere buffereisen, de zekerheid zal er door toenemen. De premie staat in beide stelsels in principe vast. Kanttekening daarbij is dat via het overleg over de arbeidsvoorwaarden de hoogte van pensioenpremies aan te passen is. De hoogte van de nieuwe pensioenuitkering is wel beweeglijk: stijgt de levensverwachting, dan kan minder pensioen worden toegekend uit de vaste premie. Ook de bestaande pensioenopbouw ademt mee met de levensverwachting, via het levensverwachtingaanpassingsmechanisme (LAM). Neemt de levensverwachting toe, dan daalt de jaarlijkse uitkering. Kiezen sociale partners voor het reële stelsel, dan ademen de pensioenen ook mee met de financiële resultaten van een fonds, via het rendementsaanpassingsmechanisme (RAM). De uitwerking van het Pensioenakkoord gaat intussen met horten en stoten. Regeringswisselingen werken bijvoorbeeld vertragend. Ondertussen is de exacte wetstekst nog in de maak. De Stichting van de Arbeid heeft in het sociaal akkoord aangedrongen op het opzetten van één nieuw FTK met verplicht invaren van opgebouwde aanspraken. Dit zou een vereenvoudiging betekenen vergeleken met de kabinetsplannen die vorig jaar in de hoofdlijnennotitie zijn gepresenteerd. Het is echter onzeker of het kabinet de wensen van sociale partners zal honoreren. Staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken presenteert naar verwachting in december 2013 de voorstellen. Het nieuwe pensioenstelsel moet per 1 januari 2015 in werking treden. Waar de keuze ook op valt, een reëel contract of een nominaal contract met een complexe toepassing van het LAM, het betekent ingrijpende wijzigingen in de pensioenadministratie. En bij het huidige tijdpad moet de administratie vóór 2015 zijn aangepast.
1
Duidelijkheid
Wij ervaren dat pensioenfondsbestuurders met zorg kijken naar de veranderingen en hun gevolgen. Begrijpelijk, want wij willen allemaal graag precies weten hoe het nieuwe pensioenstelsel eruit komt te zien. Als fondsbestuur wilt u duidelijkheid. Ook om uw deelnemers een helder verhaal te kunnen vertellen natuurlijk. We kunnen en moeten aan de slag voordat alle wetten en regels definitief zijn. Wij zijn binnen AZL een tijd geleden begonnen met de voorbereidingen. Wij willen onze dienstverlening zonder rimpelingen voortzetten, ook bij de uitdagingen die nu op ons af komen. De nieuwe wet is nog geen feit maar de contouren van het stelsel zijn al wel zichtbaar. Vanaf het moment dat die eerste contouren duidelijk werden, verkennen wij wat er in de pensioenadministratie en in de communicatie met deelnemers moet gaan gebeuren. Wij delen hier onze visie op de administratieve uitdaging met u. En wij willen graag benadrukken dat wij een gezamenlijke marsroute met u van essentieel belang vinden. Vanuit onze ervaring kunnen wij u en sociale partners adviseren met welke besluiten een soepele overgang mogelijk is. En wij horen graag van u met welke wensen wij rekening moeten houden, welke vragen bij u en uw (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden leven en welke ervaringen u onderweg naar het nieuwe stelsel op doet.
Efficiënte basis
Hoe ver is AZL met de voorbereidingen? Om die vraag te beantwoorden, nemen wij u mee naar de oorsprong van ons administratieve systeem Compas. Met ruim 45 jaar ervaring is het in ons DNA gaan zitten om alle mogelijke regelingen te kunnen administreren. De praktijk laat zien dat dit lukt. De basis moest in onze ogen wel een systeem zijn dat uniform en flexibel tegelijk is. Dat maakt het nu mogelijk diverse regelingen efficiënt uit te voeren De flexibiliteit komt voort uit de opbouw van de administratie. Mutaties in een deelnemersdossier gebeuren vanuit ‘events’ in het leven van de individuele (gewezen) deelnemer of pensioengerechtigde. Bijvoorbeeld in- en uitdiensttreding, maar ook gebeurtenissen als huwelijk en echtscheiding. Daarbij zijn er voor 36 verschillende processen blauwdrukken getekend. De blauwdrukken zijn zo ontworpen dat we steeds kunnen bewaken dat de totale pensioenadministratie efficiënt opereert. Binnen ons raamwerk is het steeds mogelijk nieuwe processen toe te voegen als daar behoefte aan ontstaat. De pensioenregeling bepaalt welke processen nodig zijn. Daarmee hebben wij een stevige basis voor de voorbereidingen op het nieuwe stelsel.
Ons systeem en het nieuwe stelsel
AZL investeert jaarlijks in de doorontwikkeling van systemen. Met het nieuwe pensioenstelsel in het vizier zijn wij eind 2010 begonnen met het Pensioenakkoord en het Uitwerkingsmemorandum van de Stichting van de Arbeid als leidraad. Analisten van AZL hebben alle min of meer vastomlijnde principes vertaald naar blokken met sets van nieuwe rekenregels. Die werkzaamheden zijn zo ver gevorderd dat wij de nu bekende aanpassingen van het nieuwe pensioenstelsel in de administratie kunnen doorvoeren. Daarbij is het bestaande systeem nog steeds de basis. Nadere invulling van wetgeving kan nog leiden tot aanpassingen en uitbreidingen. Extra blokken, als het ware. Daarom is het belangrijk dat de wetgeving definitief en zo snel mogelijk duidelijkheid gaat bieden. Zijn er dan nog afwijkende keuzes? Aanvullend maatwerk is uiteraard altijd mogelijk. Dankzij de systematische benadering is de administratie van AZL in staat om veel en grote veranderingen te verwerken. Dit neemt niet weg dat het van belang is om tijdig afspraken te maken over de wijzigingen die doorgevoerd moeten worden in de administratie. Verder betekent dit dat de dienstverlening gewoon doorgaat.
2
Kosten
Uiteraard hebt u als bestuurder ook belangstelling voor de financiële aspecten, hier is AZL heel transparant in. Ofwel: wat gaat het kosten? Wij bereiden indicatieve standaardopties voor. Die zijn gebaseerd op een aantal standaard pensioenregelingen. Tweede helft van dit jaar kunnen wij die indicatie aan u verstrekken. Zodra duidelijk is, wat er exact voor uw fonds moet gaan gebeuren, volgt een offerte op maat. Deze offerte is belangrijke input in al uw besluitvorming.
Ons advies Wij adviseren u in een zo vroeg mogelijk stadium met ons te overleggen over de nieuwe pensioenregeling. Wij verkennen graag samen met u en de sociale partners hoe u uw pensioenregeling zo vorm geeft dat we onnodige kosten voorkomen. Daarnaast mag u van ons ook een gedegen advies verwachten hoe de nieuwe regeling zo in te richten dat uw (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden begrijpen wat er is geregeld. Zo’n gezamenlijk traject zorgt er voor dat we uw uiteindelijke keuzes efficiënt kunnen verwerken in de pensioenadministratie.
Wijzigingen in AOW-leeftijd en Witteveenkader Een belangrijke component van de stelselwijzigingen is het opschuiven van de AOW-leeftijd. Er zijn aanscherpingen op komst van het Witteveenkader, dat de fiscale kaders van de pensioenregelingen aangeeft. Per 1 januari 2014 gaat de pensioenricht leeftijd naar 67. De maximale pensioenopbouw is dan volgens middelloonregelingen 2,15 procent. Waarschijnlijk zakt dit percentage in 2015, naar maximaal 1,75 procent. Het kabinet heeft het voornemen om alleen jaarinkomens tot € 100.000 vanaf dat jaar fiscaal te faciliteren.
Ons advies Hou de ingangsleeftijd voor aanvullende pensioenen voor iedereen en iedere regeling hetzelfde. Dat is een duidelijk uitgangspunt en het vereenvoudigt de rekenregels. Zorg er tegelijk voor dat er in de regeling voldoende mogelijkheden tot flexibilisering zitten. Verwerking door AZL in Compas is administratief geen probleem.
Nieuw Financieel Toetsingskader In 2015 gaat er een nieuw Financieel Toetsingskader (FTK) in. Kiest u voor een nominaal contract, dan krijgt u met de keus voor het levensverwachtingaanpassingsmechanisme (LAM) te maken. Bij reële contracten komt daar het rendementsaan passingsmechanisme (RAM) bij. Er zijn binnen het LAM en het RAM weer verschillende opties. Er is een collectieve en een individuele variant denkbaar. En tussenvarianten natuurlijk. Op dit vlak is nadere informatie van de wetgever nodig. Pas dan is precies duidelijk hoe en wanneer toekomstige kortingen en toeslagen verwerkt moeten worden in de pensioenen, pensioenaanspraken en bijbehorende voorzieningen.
Direct kunnen aanpassen
Zoals we het nu zien, is in het reële stelsel de dekkingsgraad altijd gelijk aan 100%. Dit betekent dat alle LAM- en RAMkortingen en -toeslagen die fondsen willen of moeten toepassen, meteen verwerkt moeten worden in de voorziening. En dus ook in de pensioenadministratie. Dit kan op individueel niveau. We onderzoeken deze maanden hoe we die voorzieningen voor toeslagen en kortingen op een efficiënte wijze kunnen verwerken. AZL heeft al wel duidelijke ideeën over de mogelijkheden. We zien twee invalshoeken. Of je beschouwt kortingen en toeslagen als eenmalige uitkeringen. Of je beschouwt iedere toepassing van LAM of RAM als een deel van een lineaire stijging of daling van de uitkering met bijbehorende reservering. In beide gevallen sluiten deelnemersadministratie en voorziening aan bij de uitkeringen die naar verwachting plaats gaan vinden.
3
In het nominale kader is op dit moment niet duidelijk of kortingen en toeslagen door LAM meteen verwerkt moeten worden in de voorziening. Afhankelijk van de informatie van de wetgever zal blijken of het nodig is om (op individueel niveau) toekomstige kortingen en toeslagen bij te houden in de rechtenadministratie zodat de voorziening juist bepaald kan worden. Het LAM komt niet alleen in de voorziening, maar ook in de premie tot uiting. Zoals gezegd staat de premie in principe vast en leiden wijzigingen in de levensverwachting tot wijzigingen in het opbouwpercentage. Een wijziging in het opbouwpercentage betekent een wijziging in de administratie. Een aantal fondsen in de administratie van AZL heeft de afgelopen jaren het opbouwpercentage een of meerdere keren gewijzigd. Daarmee hebben we ervaring op dit vlak. Is het opbouwpercentage niet gewijzigd de afgelopen jaren? Dan moeten fondsen hun administratie nog wel aanpassen. Het nieuwe FTK kent ook andere aspecten zoals de wijze van vaststelling van de rekenrente, de hoogte van de egalisatiereserve en de toetsing van de risicobereidheid. Deze onderdelen raken naar verwachting de administratie niet.
Grote schoonmaak
Bijna alle pensioenfondsen hebben te maken met meer dan één pensioenregeling. Veel van deze regelingen zijn ontstaan in 2006, bij de invoering van de Wet VPL. Deelnemers geboren vóór 1 januari 1950 vallen veelal onder een andere regeling dan deelnemers die jonger zijn. Daarnaast zijn er toen veel overgangsregelingen ontstaan. Als we niet oppassen vormen alle oude regelingen en pensioenvormen samen met de regelingen die eraan komen een enorme kluwen. Dit brengt veel extra administratie en communicatie met zich mee. Pensioenfondsen zouden er goed aan doen om grote schoonmaak te houden.
Ons advies Ga na of het haalbaar is om alle rechten uit oude pensioenregelingen in één keer actuarieel neutraal om te zetten, waarbij 67 jaar als pensioengrens de basis is. Op deze operatie is AZL voorbereid.
Hoe nu verder met de omzetting oude regelingen?
Helaas is de wetgeving nog niet eenduidig op dit vlak. Instemming van deelnemers lijkt volgens de wet nodig bij de (actuarieel neutrale) omzetting van pensioenaanspraken naar een nieuwe pensioenleeftijd en pensioenregeling. Staatssecretaris Klijnsma heeft in een brief van 17 januari 2013 aangegeven dat onder voorwaarden geen instemming vereist is. De kans bestaat echter dat het omrekenen van oude rechten naar een nieuw stelsel op bezwaren stuit van deelnemers. Op dit moment is het daarom verstandig instemming van de deelnemers te vragen via een negatieve optie: bij geen bezwaar stemt een deelnemer in. AZL vindt het van belang dat ‘omzetten’ van oude rechten bij wet mogelijk wordt. Dat voorkomt het risico op juridische procedures bij omzetting van oude pensioenaanspraken en –rechten zonder instemming van deelnemers. De introductie van mechanismen die levensloop- en rendementsaanpassing in de regelingen brengen, maken het geheel van oude en nieuwe regelingen niet eenvoudiger. Invaren van oude pensioenaanspraken in regelingen met LAM en RAM is een must. Zonder invaren van oude aanspraken is oprichting van een nieuw fonds, naast het huidige fonds noodzakelijk. De toezichtskaders op de oude en nieuwe pensioenaanspraken verschillen en zijn ook nog in ontwikkeling. Twee typen regelingen kunnen moeilijk samen in één fonds: vergelijkbare aanspraken worden zo onvermijdelijk op verschillende manieren behandeld. Er loopt een invaarpilot van het ministerie van Sociale Zaken bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Daarnaast is er een groep pensioenfondsen die op diverse onderdelen meedoet in die pilot. Een van deze fondsen zit in de administratie van AZL. Bij nieuwe ontwikkelingen informeren wij u.
4
Tot slot
Wij bereiden ons voor en zetten dat graag samen met u voort. De rondetafelbijeenkomsten in december en april/mei zijn hiertoe de eerste aanzet. We bespreken daar knelpunten, ervaringen, zorgen. Maar ook mogelijke oplossingen en de consequenties daarvan. De aanwezigen ervaren de meerwaarde van tegelijk met elkaar aan tafel te zitten. Op tijd. Onze kennis is beschikbaar voor sociale partners en pensioenfondsbesturen. Wij helpen u graag bij het verder verkennen van de mogelijkheden. Samen kunnen we er voor zorgen dat bij alle veranderingen één groot goed onveranderd blijft: een efficiënte uitvoering van uw pensioenadministratie. Wilt u samen met ons denken over oplossingen? En uw ervaring inbrengen? Bel dan met Dianne Böhr voor een afspraak: (045) 576 33 64. Of meldt u zich bij haar aan voor een van onze volgende rondetafelgesprekken. Check daarvoor www.azl.eu. Wilt u op de hoogte blijven over de veranderingen in het pensioenstelsel? Kijk regelmatig op www.azl.eu.
5
