C e n t r a l e I n l i eh tingendl enst C.I.
;'
1
No.32937
i
'8-Gravenhage 1 6 September 1932.
Geheim.
Ten vervolge op h e t gemelde i n dezerzijdsch schrijven d.d.
:
i j 9 Sept. 1932 C . I .
No.32849
\ gende worden medegedeeld.
geheim, kan op d i t oogenblik nog h e t vol-
8
Na de weigering van den Burgemeester t o t h e t houden van een demonstratie h e e f t h e t " i n i t i a t i e f oomIt6 Roode Dinsdag" eenîge
zalen gehuurd, waarin op 20 Sept. vergaderingen zullen plaats vinden.
Deze zalen z i j n : Gebouw voor Kunsten en Wetensohappen. ffMusIcaw, Delfbhelaan.
wMusis Sacrumw, Ged .Burgwal, t e r w i j l nog betreffende h e t huren van verdere zalen wordt o n d e r h a deld.
De vergaderingen zullen a l l e n t e 1G uur worden geopend.
I n den avond van 20 Sept. zal een g r o o t e openbare vergadering p l a a t s vinden i n h e t Gebouw voor Kunsten en Wetensohappen, d i e om 8 uur aanvangt.
JSr wordt. g e t r a c h t levensmiddelen enz. t e v e r k r i j g e n ten-
einde de deelnemers u i t andere p l a a t s e n een m a a l t i j d t e kunnen verstrekken, welke maaltijden dan gebruikt kunnen worden In nMusIs
Sacrum" Wat de deelname b e t r e f t , is nog n i e t v e e l m e t zekerheid t e zeggen. T o t
nu
t o e is bekend 8at Amsterdam,
Zaandam en Wormerveer
v r i j van stempelen is gegeven. Zaandam rekent op eenige honderden deelnemers. Volgens de Tribune z a l een e x t r a - t r e i n u i t Amsterdam komen. U i t Rotterdam zijn nog geen g e t a l l e n bekend.
Groningen wil een f i e t s t o c h t organiseeren en Arnhem h e e f t
-2-
een auto-bus gehuurd voor de oudere deelnemers, t e r w i j l de r e s t h e t p l a n heeft t e gaan loopen. Daartoe z a l men Zaterdag u i t Arnhem ver-
trekken. Krommenie kont m e t plm. 100 man, Haarlem m e t 120 p e r boot
en een a a n t a l p e r f i e t s , Leeuwarden met een autobus, Uit de Zaanstreek wordt gerekend op plm.400 man i n 1 6 autobussen.
Voorts kwam u i t een aantal k l e i n e r e plaatsen. b e r i c h t d a t d e p u t a t i e s van 3 à 4 man z u l l e n worden gezonden. De kosten,
verbonden aan d e reis, enz. z i j n voor de
meeste afdeelingen t e zwaar, en men t r a c h t door d e verkoop van bonnen nog wat r e i s g e l d b i j e e n t e krijgen.
Tevens s t a a t h e t nu v a s t d a t de O.S.P.
n i e t meedoet aan
den Rooden Dinsdag, doch i n begin November een demonstratie fin den Baag z a l houden. ’
De C . I .
b l i j f t ook v e r d e r i n deze a c t i e d i l i g e n t .
Chef C. I.
V e r zonden aan:
Z.$, den Minister van Binnenl.Zaken Z.&. den E i n i s t e r van J u s t i t l e Z.&.
den U n i s t e r van Defensie
. Commandant-Veldleger
Bevelhebber I e Ml1,Afdeeling Garnizoens Commandant Insp. Kon.Marechaussee Commandant Pol.troepen.
Vervolg NR.
m l C t i T OP SCHRIJVEN V A N
40/1
AFD.
Kabinst.
27 September 1932?No 400, Kabinet BETREFFENDE
'S-GRAVENHAGE.
11 October
1 9 32.
Vragen van den heer Albarda. M E N GELIEVE BIJ H E T ANTWOORD NAUWKEURIG HET ONDERWERP, D E DAGTEEKENING E N HET N U M M E R VAN DIT SCHRIJVEN T E VERMELDEN.
,
1932,No.400
ik de eer Uwer Excellentie
Kabinet M.R.?heb
mede te deelen,dat?in verband met de mijnerzijds voorge-
nomen behandeling van de onderwerpelijke aangelegenheid in den Raad van Ministers en den termijn van 1 maand, vor de beantwoording bescnikbaar, welke 26 September jl.
is
aangevangenr een spoedig antwoord op d a t schrijven door mij op prijs wordt gesteld. DE MINISTER VAN STAAT? MINISTER VAN BINNENLANDSCHE ZAKEIT, VOOR DEN MINISTER, DE SECRETARIS -GENERAAL0
I
Aan
den heer Minister van Just itie
VOORZITTER
Piw !,-
.
, I
VAN DEN
RAAD VAN MINISTERS.
'S-GRAVEN HAGE,
4
L-
193 2.
MEN GELIEVE BIJ HET ANTWOORD NAUWKEURIG HET ONDERWERP. DE DAGTEEKENING EN HET NUMMER VAN DIT SCHRIJVEN TE VERMELDEN.
N? 400 KABINETM.R. Vervolg n
Qctober
.
I
1:.
P SCHRIJVEN VAN
I
f -
27 SF!Dt.193S,30.400egab=id.3*
I
BETREFFENDE
vrager: van ? e n h s a r Albarda.
Ten v e r v o l g e o p n e v i n v e r m l d schrijven moge i k , voor z o o '
> -
vec.1 n o o l i g Uwer I x c e l l s n t i e ' s aandacht vestigen op het a r t i h
Nieuwe Rottsrdamschl Courant van Z a t e r d a g e l October ji. !
i
(Avonablad), g e t i t o l d : "Be n a t i o n a l e Unie b i j de opening van c Staten-Generaa;", w a a r i n de 3;:tionaie Unie o p l e vrzgen van dt
Heer A l b a r d a reageert. Ik z o u h e t op prijLi s t e l l e n , i n ä i e n U., belopld a r t i k e l , n e t name p u n t 1 daarvan, i n Hare beschowingt
er, i n l i c h t i n 7 e n nopens de n a g e i . van den Haer A l b a r d a z o u w i l len b9trekken.
No. Onderwerp:
.I
i'z
,
- . . I
de uodot heeft aan dezen wrik %erstond gsvoLg gegeven en
1-
clalaire
'¶a
culaíre, 4 e Regeert*
en hare organen hebben m a t deze
L"fO0 -a
..
c<-
lPI Eet io der 3egeering bebLiL!, dat l e d e n van versohillwide V( eenigingen z i j n opgeroapvn, om, b i j eventueel0 pogingea het S t a E
hoofd b i j het gaan naar en Bornen var) de aìdderaaal o p 20 September 1932 door sahreeuwen o f andeïsains onaangenaan t e zijn, d a t
optreden d o o r een E r a o h t i g e h u l d i g i n g t e overstemen,
-A w i e i a i n g t o t deze oproeping waLs de omstandigheid, iiat p î a nen van a o m m i s t i s o h e z i j d e , om, o n d w h de weigering d o o r het h o o f d van politie v a vergtuuriiig v o o r demonstratie, j u i s t op den dag van de aponiiig der Staten-Generaal naar *a-Oravenhage te ko-
men, waren bekend geworden, waarbij een optrederi, a l s hierboven /
b e d o e l d , n i e t denkbeeldig waab Y
De- oproeping is W - r m - - d e OierhsSd dlt;gegaan. -I
Uit
& publiatie$
van eon-
liezar vereenigingen kan,
.._
naza het o o r d e e l &er Regeering: worden a f g e l e i d , d a t hot de bedoel i n g i s geweeat, om, mocht van Comunistiwhe z i J d e d a a r t o e aanlei Uing worden gegeven, desnooda met gewela op t e treden, Eeo &ergelijk o p t r e d e n zou de B e g e 3 r i n g in geen geval hebben goedgehurd.
,
,
. * I
.
I
.
!
2.
~ e z ev r a a g wordt ontkennend b e a n b o o r d r
3*
Bedoelde o i r o u l a i m , aaaririi ora* op een verwacht oommunis-
-. tisch optreden op 20 September j*1* wordt gezinspeeld,
-:i
..-
-
-
i a der
Segearing beken& Reeds hier m o e worden apgemerkf, dat de aan* geha lae paasua van de o i r o u l a i r e geh e l b l i j f . voor re Xaning van
,..
hem, d i e haar sohreef. r-
Die passus g e e f t den achijn, dat over den inhoud van de o i r %
-.
.,
.._<. -
,
aula
re m e t Be &geering of met veran Jooordeli, ke organen d e r
Overheiä o v e r l e g z o u z i j n gepleegd.
Zoodarìig o m r l e g heeft n i e t
p l a a t s gehad.
!fel blijkt de algemene a e o m t a r ì e der :Jationale Unie na
rondzending een exexiplaar aan een i n s p e a t e a r Tan p o l i t i e t e
re-Graoenhage t e hebben overgelead*
2.
I
D e i n aeze vraag bedoelde hulpverleening aan de p o l i t i e door
4*
eeri---&adetis der dege ? r i n g bekend. Bedoelde militair heeft deze hulp verleend, t o o n de p o l i t i e z i c h i n zijn nabijheid genoodzaakt zag, gewapenderhand op
t e t r e d e n tegen een u e n i g t e demonstranten
ma a f l o o p v a dit t r e f i e n heeft een i n s p e a t e m van p o l i t i e de& cadet t e >mmen gegeven,
dat z i j n hulpverleening n i e t xerd ver-
,
l a n g d ; de cadet heeft aan dezsri w n d t e r s t o n d g e v o l g gegeven en.
is z i j n s geegs gegaan,
,
V a n de3Ineming aan een charge o f aan e e n i g ander p o l i t i e o p -
treden d o o r jongelieJ.en, met s t o rken genapend, i8 n i e t -runnen
i
,'
blijken. i
5, 1 HiiiVdragen van uniforaen door fasoisten is aar **geeririg 1
3 v m o n m e l g e v a ì l i g a l s h e t di.ager1 van u n i i o r m n d o u r andere p o l i
tbeire groepen.
-
/Ofschoon ;OE worden verwacht, dat de f a s o i s t e n aioh b i j de
acSr-gPmr,äi gde manifestaties d e r oo'Ínmunisten n i s & onbetuigd zoudFi: l a t e n , i s var,
e m herhaaldelijhr de orde i n gevc~arb r m g e i ?
v m de z i j d e der eersten n i e t gebleken.
Je p o l i t i e noest
~ F . ~ YaI a n t a l
gascisten t e g e n een &reigende
?neni$e i n bescherming nemen, hetgeen h m p l i c h t %as. O m ha;,r taclk t e ~ z ~ g e r n a k ~ ~ e l i jheeft r i e n de p o l i t i e de f a s c i s t e i i verzclcht b i j elka.-,r t e b l i j v e n . Deze bescherming w e e s t dan aan e l k e anrlere groep
deel gevallen
-
-
rlie geen andere is ge
b u r g e r s , z o o noodig, ware ten
i s , e v e n a l s b i j s n d e r e gelegerheden, o p onopoal
l e n d e w i j z e verlêorjd. Zij is s l e c h t s evePre3ig geweest aan h e t Gemar, d a t d r e i g d e
ûptochtec z i j n 6,
niB t
t oegesta,&
i
I,
Voor zdovoi- d e z e vr:x+g n i e t re-ids
iIL
h a c bovenataande b e -
a n í x o o r d i n g v i l f a t , d e - l t d e ;ieg;eoritig mede, d a t z A j u i t t e r r a d 0,311? i p m m c h t i
l i t i e over te
U ~ X ' F ] I I : L I van p a r 5 i c u l i e r q n , om de taak der po
.9m,rl,
zf,;ewt.
3c
!'Ielke e c h t e r ook de plannen van sommige groepen z i j n geweest
voor het geval, dat de cornmunisten z i c h am h i n d e r l i j k e manifesta-
t i e s , a l s bovenbedoeld, 80ud4n schuläi g maken, f e i t e l i j k is h e t t o t
u i t v o e r i n g van die plannen n i e t gekomen. Tegen dargelijxe onevraagde h u l p v e r l e e n i c g sal ook in de toekomst moeten worden opgetreden. De moeilijkhedan daarbij mogen ech-
t e r n i e t over het h o o f d worden @ z i e n . Immers (daarvan u o r d t i n de vragen met geen woord afkeurend w o o r d
-
-
i a a t staan
gerept) de politie stond,-en z a l in andere geval-
len van g e i i J k s o o r t i g e n aard staan- v o o r demen m o e i l i j k e als ondankbare taak om de uit versohillende p l a a t s e n des lands mede ter
r e r a t o r i n g van de openbare orde ssmngeiroreen elernenten met geweld t e dwingen, z i o h n a a d i e orde t e gedragen. Men zal x i a h b i j de beo o r d e e l h g van de uitoefening van b i e taak hebben r e k a s o h a p t e ge-
ven van de mocsilijlrheid d a a r b i j t e g e l i j k e r t i j d hen, d i e r e u h t e en geheel afkeuremwa88;Pdig
-
- ten on-
d a m b i j ongevraagd de behulpzam
hand b i e b n , op aidoende w i j z e t o t inkeer t e brengene
i
IS het d e r iieg e r i n g bek rid dat vÓÓr en op 20 Septerabm 11. de 1" leden Y W ~enkele v n r e s u l g i n ~ n , e ~ a l de s gatioriale Unie en hs t la4tion u s 1 Jongeren Verbond, z i j n opgeroepen om z l a h op dien dsg gereed tg houden terì s i n d s , i n d i e n vt:n o o m n n i B t f a c h e z i j d e @enige damor:stratio rnooht' %ordenbeproefd, dmztsgen op vereohìllemb wijmm eri o o k s e t
433i'ield LIJ t e getan?
2. !Y8et de Jege r i n g , bat i n be b i jeenkomat op Jinedagmorgon 20 september onder de l e i d i n g v m den heer van ,%llanät gehouden i u den Dierentuin t e t 8 - G r a v e 1 ~ ~ ws ,a a r hut optreden in de Straten werd v o o r b e r e i d , onder auderen de r a d ia gegevan r i o h voor dat optreden a311 een 8 agewezen adreu van staler: ploerfendoodors t e voorzien:
Heett de Lileggering o o k vernozren, dat be he;r Groenvan Joelen, in z i j n qnaliteit van algameen eeoretariii der nationale Unie, erga geheim o irunlaire heeft rondgeeoadern, raorlfi opgeroepen Berd tof anti-oomuniatisoh optreden op XI Septexher, 801 waarik vmrd ukd e g e d e e l d , d a t m a n *de celierheid bad verkregen, hiermede de desbetrefzende organen der o a s r b i a van dienst t e t i j n 3.
18 het der .&gearing beksnâ, dat aan het optreden der p o l i t i e op 20 3epte;:ìber, o.a. aan haar oharge tegen een in de Korte B t e n beknelde menigte, is àseigeinorn0~&or peroorien die aieZ t o t de p o l i tie behooren, o,a. door een otadet, d i e d a a r b i j van ai@ s a b e l pbrnik n8f-i< t e , e n door j o n g e l i e d s n , die ï u m b i j =et stokken miraren @-
4.
rapend? 64 Het:?ft het ook be aandaoht van de ,iegesring g e t r o ' h n , dat OP 20 Seutenber, nog mwr dun reeba op eerdere dagen, in uniform gekleeda faacisteo door een uitbagend optreden op &e a t r a a t herhn&.îdelijk de orde bi gevaar brachten, en âat âese fqa
Indien de 2egrariug de hierboven geatel@ vragen gehm1 o f t e n d a o l e bevestigend bwUtWoOrd, w i1 r i j dan zede "eelen, t o t welke maatragelen z i j dankt over t e gam, t e n einde t e voorkomen, dat v o a r t aan p a r t i o u l i e r e a eigerimachti8; e m gedeelto van de t a a x der p o l i t i e op s i a h nemen en door dreigend en tartend optreifen G m r e n ' v o o r de opecbere orde t e vooreahijn roepen en ten einde t e voorkomn, âtit de uitdagende vertoonfrigen van fasoisiten door de p o l i t i e sordeu beq m s t i g d ; en i a r i j b e r e i d ~ ~ m dtee d e d e n , a0Ure "organen d0r over1 ' 1 h e i d " den secretaris der l a a t i o n a i e Unie hebben v e m w z m ï , ant het optre-:en v a bie vereanig~rig op p r i j a zou worden g e m i a ? 6.
;ij
'+Gravenhage
24 October 19326
De antwoorden op de vragen van den heer blbarda s c h i j n e n m i j , w a t de e e r s t e v i j f vragen aangaat, t e wijdloopig en w a t de
zesde vraag aangaat t e s l a p o Het geheel maakt d a a r d o o r een i e t -
w a t zwakken indruko I k moge m i j daaram veroorloven, o n d e r s t a a t amendement voor t e s t e l l e n *
lo 9 e t is d e r Regeering bekend, d a t leden van v e r s c h i l l e n d e vereenigingen z i j n opgeroepen, om, b i j eventueele pogingen h e t S t a a t s h o o f d b i j het gaan n a a r en komen van de Ridderzaal op 20 September 1932 door schreeuwen of a n d e r s z i n s onaanganaasi t e z i j n , d a t optreden door een k r a c h t i g e h u l d i g i n g t e overstemmen. U i t l a t e r e p u b l i c a t i e s van een=
d e z e r vereenigingen kan,
naar liet oordeel der Regeering1 w a d e n a f g e l e i d , d a t h e t de bed o e l i n g i s geweest, om, mocht van Communistische z i j d e daartoe a a n l e i d i n g worden gegeven, desnoods met geweld op t e t r e d e n o
2* Deze vraag w a r d t ontkennend beantwoordo
3* Deze vraag wordt bevestigend beantwoorde
4 * De i n deze vraag bedoelde hulpverleening aan de p o l i t i e door
een cadet is der Regeering bekende Bedoelde m i l i t a i r h e e f t deze
hulp v e r l e e n d , toen de p o l i t i e z i c h i n z i j n n a b i j h e i d genoodzas zag, gewapenderhand op t e t r e d e n tegen een menigte demons&ter.
Na a f l o o p van d i t t r e f f e n h e e f t een i n s p e c t e u r van p o l i t i e den d e t t e kennen gegeven, d a t z i j n hulpverleening n i e t werd verlangd; de c a d e t h e e f t aan dezen wenk t e r s t o n d gevolg gegeven ez:
-is-
20
is z i j n s weegs gegaan.
Van deelneming aan een charge of aan eenig ander p o l i t i e -
optreden door jongelieden, met stokken gewapend, is niet geblekene
i'
5. Dat van de zijde van f a s c i s t e n herhaaldelijk de orde in 6 &. I: w
n,,.Gt
i
gevaar zou z i j n gebracht, i s
n.
De p o l i t i e moest een a a n t a l f a s c i s t e n tegen een dreigende menigte in bescherming nemeno Om haar taak t e vergemakkel i j k e n h e e f t de p o l i t i e de f a s c i s t e n verzocht, b i j elkaar t e b l i j v e n o Deze bescherming
- die
geen andere i s geweest
dan aan e l k e andere groep burgers, zoo noodig, ware t e n d e e l gevallen
- is,
evenah b i j andere gelegenheden, op weinig
opvallende wijze verleendb Optochten z i j n n i e t toegestaan.
6 e Voorzoover der Begeering is gebleken, hebben geen organen L
"
der DPerheid den s e c r e t a r i s der Nationale Unie verzekerd, d a t het optreden van d i e vereeniging op p r i j s zou worden gesteld.
Br z i j n n i e t door dreigend en t a r t e n d optreden van p a r t i c u l i e ren gevaren voor de openbare orde t e voorschijn geroepen, en evenmin z i j n u i t dagende v e r t ooningen van f a s c i s t e n d o o r de p o l i t i e beguns t i g d o Indien o o i t p a r t i c u l i e r e n eigenmachtig een gedeelte van de taak d e r p o l i t i e zouden t r a c h t e n op zich t e nemen, dan zou het de taak der p o l i t i e z i j n , aan d i t r e v o l u t i a n a i r optreden onniddellljk een e i n d te maken.vIedere
poging om, buiten af
tegen het wettig geeag, met geweldmiddelen de openbare orde t e handhaven, beteekent
een verstoring van de openbare orde
en ml, a l s een begin van burgeroorlog, i n iqederland in de kiem worden gesmoordo
DE MINISTHR VaN FINAHCIEB, . -
--
*-
,-
e
Biji*orgsol bij No.
U.
/
Overdruk o n t l e e n d aan ,,Ik Zal Handhaven"? ter beschikking g e s t e l d d o o r d e n N a t i o n d n Bond tegen
Revotutie0
ri
Rusland i' zoekt bondgenooten. , Op het antisoorlogscongres te Amsterdam, ,,het Mekka van communisten en illusionisten". ,,Amsterdam, het Mekka vi111 communisten en illusionisten". ZOO luidt het opschrift boven een kort artikeltje in de Deutsche Allgemeine Zeitung van 13 September, waarin gewezen wordt op een viertal congressen, weike kort na elkaar in onze hoofdstad gehouden werden; het internationale wereldcongres tegen den oorlog, de bijeenkomst van anti-militaristen en pacifisten, de vergadering van links-radicale artsen e n de jaarvergadering van onafhankelijk-socialistische partijen uit Nederland, Uuitschland, hoorwegen en Polen. Al die communisten en iilusionisten kwamen naar Neerlands hoofdstad om zich vol te drinken met revolutionaire redevoeringen en - samen plannen te smeden tegen aile niet-communistische landen onder de leuze ,,tegen den oorlog". Ons land krijgt een goeden naam in het buitenland i Het eerstgenoemde congres (einde Augustus gehouden) was het grootste en gevaarlijkste. Dit stond onder de . ausDiciën van Moskou. geeds het uiterlijk van de zaal liet daarover geen twijfel bestaan, Die was vol roode vlaggen, leuzen en geschriften en zeker drie kwart der aanwezigen waren communisten, Van de afgevaardigden, die grootendeels uit Frankrijk en Duitschland afkomstig waren, was de helft communistisch. De rest waren radicale burgerlijke elementen, die zich door de communisten op sleeptouw laten nemen. Daar zat de bekende generaal v. Schönaich tusschen p ,
;
zijn nieuwe vrienden, werden voorgelezen van Heinrich Mann enDa.ar natuurlijk ookbrieven van Profkinstein, die nooit eenknap gelegenheid te bewijzen, dat men razend kan zijn verzuimt in een of om ander vak en tegelijk van politiek geen flauw benul kan hebben. Er werd op het congres duidelijk gemaakt, dat ,,tegen den oorlog" practisch moest worden uitgelegd als ,,strijd voor het communisme, tegen den. godsdienst en het kapitalisme". Enkele redenaars, die ook bij Sowjet-Rusland imperialistische neigingen meenden t e hebben opgemerkt en die in hun naïviteit daartegen kwamen waarschuwen, werden uitgejouwd. De kreet ,,Hood front" was niet van de lucht en het slot was de Internationale. De Iswestia over het doel van het congres.
'
.Wat is nu, zoo zal men vragen, het doel, dat de communisten beoogen met deze gemengde congressen ? Het antwoord zullen we laten geven door de ,,Iswestia". In het nummer van 31 Augustus van dit blad kon men het volgende lezen, dat alle Hollandsche praatjesmakers over d e ,,onafhankelijkheid" van dit congres den mond dichtslaat : ,,In een rij van landen zien wij schrijvers van beteekenis, die vroeger de overtuiging en de stemming van de kleine burgerij weergaven zich tegen het imperialisme, tegen de nationale reactie keeren. Zij zoeken de redding van de menschelijke beschaving der heele wereld bij het proletariaat. Karakteristiek is de verklaring van een André Gide, de houding van een Dreiser, een Romain Roland, een Thomas Mann. Men heeft hier te doen met opmerkelijke symptomen van een beweging binnen de kieinbwgerlijke massa, die in de toekomst, bij het toenemen van de crisis van het imperialisme in staat is aan het strijdende Proletarlat nieuwe bondgenooten te s c h e d e n tegen den oorlogt in den strijd voor den vrede, voor het socialisme."
Ret communisme, zoo vervolgt de ,,Iswestia", verwe het zuchtende en bloedlooze pacifisme van de Volkenbor menschen. Maar ,,anders staat het proletariaat tegeno die vertegenwoordigers van de kleine burgerij, die al grepen hebben, dat het nutteloos is te hopen op de vrei iievendheid van de bourgeoisie en die met het proletari willen samenwerken. Oezen menschen moet het prole riaat de hand reiken. Het gaat hier niet om een paar zijn of een paar honderd schrijvers en geleerden, maar millioenen kleine burgers, wier zorg en angst deze sch vers vertolken. Het congres van Amsterdam heeft vorm gevonden van een samenwerking in den strijd t schen de proletarische voorhoede en deze burgerli elementen."
In de lijn van Litwínofs optrec Men zie nu deze actie in verband met'Litwinofs treden in Genève. Op de ontwapeningsconferentie deed de Rus zijn uit ste best om de taal van de pacifistische burgerij te sp ken. Hij had daarbij herhaaldelijk succes. Men herinn zich maar, hoe vaak in onze groote pers berichten v schenen van Geneefsche correspondenten, die den R sischen minister luide prezen om zijn mooie taal en d. pere voorstellen. Practisch heeft Litwinof niet veel i reikt met zijn poging om de Westeuropeesche staten ontwapening te drijven en daardoor Rusland relatief st Maar zijn pogingen om de openbare m , ker te-in maken, Westbumpa te. bewerken e~ ind& te maken . de vredelievende burgerij, heeft door welwillende mec werking der eneefsche berichtgevers, wel eenig suc gehad. Up de langen duur, bil het aoorvreten van 1 illusionisme in, Westeuropa, kan de Rus op meer eff ._ hopen. Het congres van Amsterdam was een andere 1 ging om de openbare meening te bewerken. Rusland ZO( bondgenooten. 'pet zoekt die o.a. bij de intellectueelen Westeuropa, en bij de burgerij, die blind genoeg is r zich door Moskou te laten gebruiken. (
B
Een permanent comité van ac informaties over de verdere actie v
rs achter de schermen van het h s t Er is een ,,Permanent Internation; " opgericht. Dat zal zooveel mogel n aan het manifest ten congresse c verder tot opdracht het organiseer de wederkeerige informatie over ,, " en de tegenacties, een systematisc g en bestrijding" van de ,,national
het Congres de opdracht, bij verdere verscherping van h oorlogsgevaar of wanneer zich andere situaties voordoe waarin dit noodzakelijk wordt geacht, opnieuw een were1
congres bijeen t e roepen om de dan noodzakelijke maatregelen te bespreken. Tot leden van het Comité werden volgens d e ,,Tribune“ gekozen : Maxim Gorki, Schwernik, btassowa (SowjetUnie), Henri Barbusse, Romain Rolland, Marcel Cachin, Mde. Duchêne en een tiental arbeiders voor Frankrijk, Einstein, Heinrich Mann, Willy Miinzenberg, von Schoenaich en een aantal arbeiders voor Duitschland. Voorts voor Duitschland Klara Zetkin. Voor Engeland wordt o,a. Tom Man gekozen, voor Amerika Theodore Dreiser, Dos PasSOS, prof. Dana en Sherwood Andersen. Voorts worden gekozen : Mw. Soen J a t Sen, Vallabhai Patel, Saklatvaia, een Indonesiër, Sen Katayama, Miglioli, Germanetto, Smeral, Andersen Nexö, Louis dê Visser, Albert van Dalsum e n twee Hollandsche arbeiders, Karin Michaelis, Traute Hoelz voor de vrouwen, Hugo Graf voor de oorlogsinvaliden. Nederlandsche bondgenooten.
Wij voegen hier een lijstje aan toe van diegenen in Nederland, die zich blijkens een oproep destijds in de ,,Tribune” geplaatst, bijzonder voor het werk van het Congres interesseeren. Het zijn : PLter Alma, Amsterdam ; Heleen Ankersmit, Amsterdam ; S . Ankersmit Bessem, Diepenveen; A. Bakker, Ede ; A. K. Bakker, R’dam ; L. A. Bakker, A d a m ; Chris Beekman, A’dam ; Dr. H. P. Berlage, Den Haag; Ds. B. Boers, Roorda Huizen ; Dr. J. van Breemen Amsterdam ; M. J.
Houdt ze van de straat! De a.r. ,,Standaard” is getroffen door een bericht in de ,,Kijnlandsche Courant” van 3 September over een te Alphen gehouden straatbetooging, waarbij men ook den beurtzang beoefende. Daarbij werden echter liederen gezongen, die meer dan schandelijk waren en waarin men zich o.a. ten opzichte van den Minister-president op zoo grove wijze uitte, dat wij meenen goed te doen den tekst niet af te drukken. De ,,Standaard” voegt aan zijn bericht toe : ,,Men behoeft nog geen bewonderaar van het beleid van dit kabinet te zijn om zulke publieke uitlatingen ten scherpste te veroordeelen. Hier wreekt zich de slapheid in de hooghouding van het gezag, die een der-kenmerken is van de laatste twee decenniën. Dat is niet op eens zoo gekomen. Niet dadelijk heeft iedere scharenslijper zich de evenknie gevoeld van een minister-president of een President van den Hoogen Raad. Dat is geleidelijk gegaan, in dezelfde m a t e als verwaande domheid het mentorschap over den goeden smaak verkreeg. En juist omdat het zoo ongemerkt, zoo stilletjes aan, zich tot de tegenwoordige grove vormen heeft ont- ’ wikkeld, bleef repressie achterwege. Maar nu wordt het dan toch hoog tijd, dat men zich weer eens ernstig gaat bezighouden met de vraag of de hooggeplaatsten in den lande in dit opzicht vogelvrij zijn, ‘dan wel of zulke van minachting getuigende en daardoor het gezag ondermijnende uitlatingen van het publieke terrein geweerd moeten worden. Wij zouden voor het zoeken naar het antwoord op zulk -en vraag al heel weinig tijd behoeven.. . - En de meest rffectieve manier om deze grove, kwetsende, feitelijk opuiende taal te .weren, ligt voor de hand. W e e r h e n, die Jij hunne demonstraties blijkbaar niet buiten zulke veragende taal kunnen v a n d e s t r a a t, zoodra ze haar als lemonstranten begeeren te gebruiken”. Russische lucifers op d e markt. Wij- lezen in de ,,Fascist”, orgaan van den Nederlandchen Fascistenbond : ,,Het is bewezen, dat de beruchte ,,Doms Rijkers”-
Brusse, Rotterd:,,. Herik Bruyntjes, Rotterdam ; prof. dr. J. M. Burgers, Delft ; Albe4 van ~ ~ Amsterdam l ; Maurits ~ ~Dekker,~ Am- , sterdam ; Lotte. D n b r Rotterdam ; C. van Eestereq, Amsterdam ; Elisabeth Emrik, Amt+iam Louis van Gasteren, Den Haag ; Frenny de Graaff, Leiden, p de Graaff Levy, Wassenaar; Sam Goudsmit, Amsterdam ; mr. P.y..,,an ‘t Hoff Stolk, Amsterdam ; E. M. s. Hooghwinkel, Amsterdam ; A. Hoogerwerf, Vlaardingen , A. A van der Horst, Wassenaar ; A. (&v. d. Horst Janssen, Wassenaar i J. A. v. d. Horst, Wassenaar H. V- Horat, Haag ; C. Houtman, Wassenaar; E’. Jansen, H a a g ; F. J. G. Janssen, H a a g ; mr. s. d e Jong, Amsterd a m ; dr. G- K a M Bussum; B. Kolkman, Amsterdam ; J a n J. C. Kraamer, Amsterdam ; N. Kraamer,~~uider, Amsterdam ; dr. d e KruYff, Schiedam ; Hildo Krop, Amsterdam, ij,-, Loge I.O.O.F., Arnhem prof. G. Mannoury, Amsterdam ; A. ‘Manka Zernike, Rotterdam ; Elise Menagé Challa, Den Haag ; F. ~~~i~ Wyngaard, Den Haag; c. Mmassen Diamant, Amersfoort; A. M. c. ~ ~ i l e ~ - H e ~Den ff, MacDonald, Rotterdam Perhimpoe.Haag ; mr. 1. E. Prins-Willekes nan Indonesia, Leiden ; Dr. K. F. Proost, Rotterdam; dr. A. Perdeck, Leiden ; dr. M. V. Polak, Oegstgeest ; M.Ponstyn, Amsterdam ; H. Ponstyn van Hilten, Amsterdam ; dr. J. Presser, Amsterdam ; J. K. Rensburg, Amsterdam ; Henriëtte Roland Holst, Bloemendaal ; dr. J a n Romein, Amsterdam ; R. van Riel, Amsterdam ; J. A. Reyken, Arnhem ; -Roestam Effendi, Den Haag ; prof. W. Schermerhorn, Delft ; .F. Schröder-Schräder, Utrecht ; C. Schalker, Amsterdam ; Sophia van Slee, Den Haag ; K. J. Sneyders d e Vogel, Rotterdam ; dr. J. Snethlage, O y e n ; F. Spanjaard, Den H a a g ; P. Swart, Andijk; A. G. J. Swart, Andijk ; Pgui Schuitema, Rotterdam ; prof. P. Valkhoff, Hilversum ; Gerard Vanter, Amsterdam ; Marcel van der Velde, Amsterdam ; Louis de Visser, Den Haag ; ir. D. d e Waard, Hilversum ; J. A. Waldrop-van der Tuyll, Hilversum ; mevr. G. de Weerdt, Nederhorst den B e r g ; M. Welter, Rotterdam; K. E. Wensink, Hilversum; A. Wiebrem, Rotterdam ; D. Wijnkoop, Amsterdam. .. ..
lucifers van Sowjet-fabrikaat zijn. Dit liep op den duur flink in de gaten, zoodat de Russische spionnen (bijv. in Rotterdam) met deze kwasi-Nederlandsche lucifers bleven zitten. Plotseling verschijnen e r nu op onze markt nieuwe lucifers, gemerkt ,,Automaat-Lucifers”. In smakelijk uitgedoste doozen in den vorm van een automaat, worden deze lucifers aangeboden. Van onzen sigarenhandelaar kregen we zoo‘n doosje mede en toen we vroegen of ze wel van Nederlandsch fabrikaat waren, antwoordde onze sigarenhandelaar : ,,De reiziger zei, dat ze van Nederlandsch fabrikaat ’zijn.” Toen wz het doosje echter wat nauwkeuriger’bekeken, bemerkten we, dat er onder het mooie etiketje nóg een etiketje zat. Met wat warm water werd dit er af zeweekt en groot was onze verbazing, toen daar te voorschijn kwam.. . . de bekende reddingboot, waarboven ,,Dorus Kijkers” gedrukt was. Ziedaar, landgenooten, op welk een infane wijze m e r ons weer deze besmette lucifers in d e handen stopt en moeten we dit tolereeren? Sigarenhandelaren, weigert deze lucifers aan t e schaffen, en schopt den reiziger buiten de deur ! Landgenooten, boycot die bedrijven waar ze aangeboden worden !“
1 4 Amsterdam (Brederodestr. 17) is het secretariaat gevesfigd van het Comité Anti-fascisme en oorlog, ,,Antifoe’. De volgende organisaties werken daaraan mee : N.A.S. (Ned. Arbeiderssecretariaat), O.S.P. (Onafh. Soc. Partij], R.S.P. [Rev, Socialistische Partij), B.A.S. (Bredasch Arb. Secr.), P.I. (Indonesische Partij), R.J.B. (Revol. Jongerenbond) e n N. Vrouwenbond. Het doel is t e strijden tegen fascisme, tegen plannen tot ,,vernietiging van Sowjet-Rusland”, tegen versterking der Nederlandsche weermacht, tegen het Nederlandsch bestuur in Indië, tegen verhooging van belasting en het rapport Welter. Het Comité wil ook de socialistische arbeiders, de leden der communistische pjìrtij en d e vakbonden voor haar actie in één front vereenigen.
TEGEN VERLACUVG WFRKLBOZEMSTEUN. Tegen loonmeriaging en massa-ontslagen. -
Tegen de cynische uitliongeringspolitiek van Ruys.
TEGEN ONDER WlJS-. AFBRAAK. VOOR HET SOCIALISME!
ging, tegen afbouw van het onderwqs soclale verzekering en cuïtureele wa&den komt deuionstreeren, nlet te tarten1 Dat zou slechts olie op het vuur ziJn Toch zullen de demonstreerende arbelders hun strijdwil toonen Nkmand heeft, zwak provoceerend in onderstaande gehelme hckten-circulaire wordt opgemerkt - het parool gegeven om de koningin te hinderen, Het Parool is gegeven om te demonstreeren tegen het Welter-rapport en de regeering-Ruys en tegen het demonstratie-verbod, in verschillende massavergaderingen. De demonstranten. die uit alle deelen v L n het Isnd komen eischen het recht om zonder lastig te &den gevallen de. monstratief deze vergaderingen te b n nen bezoeken. We richten hlerblj nog een oproep tot Iedere arbeider, tot iedere arbeidersvrouw, tot alie jeugdkameraden om op Dlnsdag 20 September naar den'Haag te trekken naar de vergaderingen, dle om half twee beglnnen. Slecht8 strljd onder revolutionaire leldlng. tegen de reformlstlsche leiders. van christelijke sociaal-demo-ratdsche of .,lluks-soclállstische" soort*ln kan nog de regeering dwingen de ellekde die het Welter-rapport thans reeds verspréldt on' d a a n te maken en nieuwe ellende te' voorkomen. De Roode Dlnsdag zal des te lnpkwekkender eifn naar mate
ulnsdag a s wordt in den Haag de zitting van het parlement geopend. Een iroonrede zal worden vwrgelaen, die teheel ln het tecken van het Wel'*:tapport zal staan, dus In het teeken van een verdere aanval OP het levenspeil van de werkende massa's. Daarna wordt om h a r t over d r l e In do Tweede Kamer de Btaatsbegrooting en de mlllioenennita ingediend, dle de plannen zullen bevatten waarmee de regeering-Ruys ln de M S S ~toekomst de belangen van een kle4e kliek van bezitters wil veillg n"-,',<". ien ten kotrte van de d e b b d J k l % ~ * 8 ~ -=bela-11&liuoEen Vele oranjekbanten sullen dien &g eenheidsfront h e n de reacti? naa~den Haag komen om zlch aan de mee-demonstreeren. ,,gouden koets" en 8an de konlngin te Laat de bourgeoisie de crfsislasten draTergapen. Dat zal een soort demonstratie pnl Het werkende volk -Ischt recht om v66r d e p a c t i e en voor de uithongering te leven, recht op brood en arbeld het van het Wik zijn. een stijgend1- levexpeil Daartegenover stelt de voorhpede van recht -op -,.L....*2 - 4. . . ...-a..
. .-
"^I
.....
.....
Demonstratieverbod te YOQRNAAMSTE NIEUWS. ras Leeuwarden. Geheime circulaire van de fascisteli
kan zich om. het gehi voordoen, d s t communistische spree en (de hierliij betrokken elementen % a er geen beReactie wordt heviger. zwaar In zlen de riawale kleuren te dragen) tot den doo' den stoet te volgen weg zouden c?oordringe& la van ouds zal Ook. tmaal een ovec- TER DOORVOERING VAN wegend oran]e-g€!zind bliek aanweza zijn een onvoorbereide Basa heeft =;iWELTERKAPPORT. ter 'lelding nooäig. inden ïrieine op bepaalde punten geplaatste groepen deze leiding geven, ux, zuiieil ewntueele communistische demonstthties aanstonds overstemd. zoo noocig'onderdrukî kuiinen worden. Indien gij bereld zijt aan dlt ,,posten' deel te nemen, zoo wordt u verzocht hat algemeen secretarlaat der Nationale Unie hlervan onverwijld té verwittlgen. U wordt de d h e l d geB.û?ll ook anderen niet-leden der WnL die Bu meent. dle hiertoe ln aanmer&p;homen tot deelnemina ult n0odlgen.j Deelnemers zullen Dmdag-ochtend om 10% uur samenkomen'p het achtersto deel van de Mallebad la8IIVang Haagsche Bosch). Nadevr cties zullon hier worden gegeven. dit Punt Is het tracé van den stoet; In Vijf minuten te berelken Blj de uitvoering dit voomemsn dient elk demonstreuef karakte* vermeden te worden. De deebiemera zullen z k h vanaf de playk der &enkomst In groo pen van 10 man naar e hun aangeweddil plaats begeven, elc\ t e r ongemerkt onder het publlek op&@, en zich in acht nemen op geenwIe:3'%e den indruk te iaekkeri. dat dch i4i nde'gebeurknissen zouden kUMen Voordoen. De Nationde Uido Is tot d ~ e n in . elk opzicht meewones oliroep overgegaan DS de iekerheid te hebben verbegen Mermedr de deshrtreffende orCsncn ie+ Overheid van alewc run. -_-^ , , t b Lnl.
&
4:
$"ai" $
-
L"..+-".
1-8
- I
3
..
'T
over de Roode Dinsdag. ........... Demonstratte op 20 September te Leeuwarden plotseling verboden ... De O S P . spre2kt over.... een Zwarte Dinsdag en $ut ach uit in machteloos geschimp .................... Open brief van nlet-communistisch(' radlo-luhterairs aan de V A R A . . . . . Vrachtauto te Beverwijk op grOePje ..... kinderen hgeredrn .........~. Japan concentreert oorlogsschepen OP de Jangtsr
1
1 1
1 J
......................
7
Pantserkruiser C wordt gebouwd.. .. I Werkloozen oesiarmen een stadhuis in Engeland ..................... 1 Bloedige botsingen in een Pookch dorp .............................. 1 Nieuwe socialistische steden verrijzen 'I --____
2 OCTOBER EINDE
ZOMERTIJD. 2 October a.s., 's morgens om 3 uur eln-
di@ de zomertijd. De klokken zullen in den vroegen morgen als ze drle uur aanwijzen. één uur wo;den stligezet of 66n uur worden achteruitgezet. In den nacht van 1 op 2 October krijgt men dus &én UUI cadeau, dat somin V'II zullen willen verslapen, maar anderen zulien gebruiken om in den nacht van 1 October eens extra voor , p e Tribune". propaganda te gaan schilderen of plak. ken. . . ~
~
~~~~
Hnar gehe 9 ,actie" xicht dc1 tegen de C o - u d i d h e %&V: D e ..hkkeI" ontzlet zich nlet, te schrijven' ,,De communlstische lelders kunnen nlet demcnstreeren. Ze hebben een geweldlg gebral aangehevza; "st De konze5entle zou zijn. I
A..-..-..
-6
1-
Y L Y
y"l.ruirii.
Ejruyrliu.
&Le11
iroonrede zal worden voorgelezen. dle ieheel in het terken van het Wel'+-rapport zal staan, dus in het teeken van een verdere aanval op het levenspeil van de werkende massa's. Daarna wordt om M a r t over drie in de Tweede Kamer de Btaatsbegrootinp en de miliioenenn.it3 Lnaediend. die de plannen zullen bevatin de ben waarmee de regeering-Ruys naaste toekomst de belangen van een k k 4 e kliek van bezitters wll veilig n ien ten koste van de debtxHtters.8-'ï Vele oranjelrlanten m e n men d a t naar den Haag komen om zlch san da ,,gouden koets" en aan de koningin te vergapen Dat zal een mrt demonstratie v66r deseacüe en mor de uithongering van hel voïit Z i h Daartegenover stelt de voorhoede Van h& werkende volk hsar demonst=t.Ie. ne unode Dmsdacr in den Haag zalaan &-&&g Fays -moeten toonen, hoe door haar regeeringspolltiek het werkend e vnlk tot r e v o l u t i o ~ verzet ontwaakt & hoehit ontsnapt aan de invloed van christelijke en sociaal-democratische leiders, dle door christelijke of radicale fram n het volk hair het kapitalisme wi!len binden. De regeering-Rugs heeft de ordelijke ptraatdemonstratie dlen dag in denRaeg verboden. :-lelnu! Dit zal velen uit de,strljders In den lande juist aansporen dien d i g n i a r den Haag te komen, om krachtig en indruku,ekkend door machtige de rnonstratieve vergad-n hun strijdwil tegen de gehate regeering-Rugs te toonen. De regeerende klieken toonen teekenen van zenuwachtigheid tegenover deze onverzettelijke strijdwil, die zich door verboden niet laat weerhouden. Ze Zien met angst d a t het verbod van demonstratie allee; de wil heeft doen groeien om naar Den Haag te komen. Znmmers thans moet ook geprotesteerd worden tegen
-
HET O m l E N VAN ON6 IIECIIT OM \'RIJ OP STR?LAT TE DMONCTRl?.RFN.
Reeds zijn alïe verloven van de polltfe van Den Haag voor Dinadag ingetrokken.
De koningin wordt op haar tocht verge-
zeld door gewapende soldaten en ,madnlers die dit jaar volgena mededeeling in de bbrgerlijke pers extra talrijk Zullen zijn. Bovendien worden - in overleg met de overheid, zooals uit de geheime Circulaire blijkt die we op deze pagina afdrukken - fas'cistlsche organtsaties naar Den Haag gebracht, zoogenaamd om de koningin te beschermen(! I ) , maar In waarheid om de politie bij te staan om het werkende volk, dat komt om tegen de groeiende reactie te protesteeren, te prikkelen en om relletjes uit te lokken. Wij stellen vast, d a t de autoritelten, dic de fascisten en de burgerwacht bijeen roepen, het er op zetten, om onlusten te verwekken. Wij waarschuwen hen. het volk dat tegen loonsverlaging, tegen steunverla-
~
__
1114"-
y lI
-c.,
""UB
K
-'"~iuIyi~
dlgt de iomertfld. De klokken zullen In den vroegen morgen, ais ze drie uur aanwijzen, één uur worden stilgezet of &n uur worden achterutgezet. In den nacht van 1 op 2 October iUiJgi men dus een u u cadeau, dat somm i 1 1 zullen willen verslapen, maar anderen zullen gebruiken om In den nacht van 1 October eens extra voor ,,De Tribune". Op den Rooden Dinsdag'in Den Haiaff propaganda te gaan schilderen of plak. ken en te Leeuwarden zullen de arbeiders hun protestvergaderingen daar het ant- ~ _ _ - woord u p gwen, en door ..inssale opkomd bewiben. regeering ernst dat de wordt. strijd tegen de R U ~ T Haar gehe e actie" richt zhl tegen de Gommun#tis&e Pärtif De ,&akkel" De NaWonale Uni0 is tot dezep. in elk ontziet zlch niet, te schruven ,,De comoplicht ongewonex oproep overgegaan 111i munistische leiders kunnen niet demcnde zekerheid te hebben verkregen hlerstreeren. Ze hebben een geweldig gebral medr de desbrbeifende mmnen 3er aangeheven. dat ze hun demonstratie De konrekwentie ondants zou zijn, aiie De en Overheid van alenst ra run. D e mogelijkheid bestaat. dat mlsdadlg. verboden hielden Ze doen dat niet Oeelementen zullen trachten H M de k+ lukidg niet, :ant het leed zou niet ia nlnan bU Haar tocht naar de oneninmaovenlrn zlen plechtlgheid onasngenaam te zijn 00Men z a l moeten toegeven. dat de burdanks alle waakzaamheid der polftie ia gemeester van Den Haag zich zulk geMachteloos geschimp. het ten eenenmale OnmoeelUk nillu np schrij! niet beter zou kunnen wenschen. ieder nunt op afaoende wika te voor(cnWij hebben het volle vertrouwen, dat men. Meer behoeft niet aezeed ie worden de arbelders van de O.S.P. de politieke Moeen velen z'ch den m n a van hii's van zulk geschrijf zullen doorMaar geen protest tegen het beteekenis zoo noodie een rels naar Den H a w pezien. WU weten, dat velen van hen met troosten Verloopt alles naar wensrh 7oa de andere revolutionaire arbelders op 20 demonstratieverbod, , zult cru de vrellede hebben uw LandsSeptember naar Den Haag zullen trekken, vrouwe toe te Juichen; doen zirh s h W om te strijden tegen Welter en Ruys. nlssen voor, VOO hebt gij uw pllcht qeHet wtu te verwachten, dat de ,Fakkel". Het aantal arbelders. dat de O.S.P. den die zljn lezers eerst maandenlang opge- rug daan. toekeert, neemt toe. zooals de ,FakMet netionalen Kroet warmd heeft, op 20 September naar Den zelf. met allerlel verdachtmakingen Uw rl+.ictwlilive d b n a n r Haag te gaan. om OP het laatste oogen- kel" natuurlijk, gedwongen 1s te erkennen. g krabbelen, nieuwe pogingen bllk t e ~ te R GROENINX VAN ZOFZEN, De leiders van de O.S.P.,deze Jlnksche" zou doen, om het figuur van de lelders reformisten, Algem Secr. hebben weer eens - en der OBP.te redden. e t wel met alle duldelijkheld bewezen. Maar het artikel onder den titel thans de gevaarlijkste vijanden van den strUd Bovenstaande circulaire dle we dJlr ..Zwarte Dinsdag" moet ook voor de taevalllge omstandigheden in handen k s i arbeiders-leden van de O S P . een bittere der arbeldersldasse te zijn1 --gen, bewijst d?t de fascistische organbi teleurstelling zUn. Dat het vol is van gifties - in overleg met de overheid - n a r tig en machteloos geschimp op de ComMededeeingen yan het Initia. Den Haag komen oni wanorde te verOu.- munistische P a r t i spreekt vanzelf en we zaken. e zullen daar geen aandacht aan widen. tief-Comité Den Haag. De fascistische organisaties laten zl-h Maar hoogst opmerkeuk is het, dat er hierdoor duidzXik kennen ala hulDtr ,.)-ook in dit nummer, evenals ln het vorlge, Fietsers, die deelnemen aan de Roodo pen van d e kolirgeoisle tegen de arbi.. met geen woord geprotesteerd wordt tegen D h d a a . k a n e n hun fietsen stallen bii de dersklasse en am een werktulg om de re. het brutale demonstratie-verbod van Ruys navolgënde adiessen: Dunne Bier63 ** actionalre Weiterpolitlek te steunen. 21, Spijkermanstraat 6, Sumatrastraat en de burgemeester van Den Haag1 De arbeider: zullen niet op provoeatlea Laten de lezers van de ,,Fakkel" zich 116. Lage Nieuwstraat, en in het gebouw irsaan en zlch - zoo noodlg - deze afvragen. waarom dit ,,revolutionaire" Musk Sacrum, Gedempte Burmal. Iedere Welterknechten. met behulp van de orgaan voor dit demonstratie-verbod geen kameraad moet zeli het adres-onthouden. proletarische afweer van het lijf houden. woord van krltiek of aikeuring over heeft I waar hij zijn fiets heeft geplaatst. Het gebouw Musis Sacrum zal de geheeOp 20 September wordt het parlement geopend. Op 20 September zal de regee- le dag geopend zijn voor eetgelegenheld. ring bU monde van de koningin verklaren enz.. doch men moet zlch nlet langer opdat 'zij het Welter-rapport voor haai houden dan strikt noodzakelijk is. Het weer van heden. Zij die ver van bulten de stad komen, rekening neemt. en het zal uitvoeren, met en reeds Maandag in Den Haag komen. Zwakke wind ult Oostelijke richtin- nog heel wat erger dingen er bijl gen, helder tot Ucht of half bewolkt, De SDAP.en het N.V.V. doen OD dien. vervoegen zlch aan het Lenlnhuls. Nieuwe droog warm weer. voor den klassenstrijd belangrijkein d a g Molstraat 32. Verdere vooruitzichten: nog wanlg niets. ZU willen het proletariaat nied verandering. mobiliseeren. Zij willen wachten, tot de De baromekr staat op ongev. 764 m.m. bourgeoisle de eerste slag heeft ioege- Vanuit Boskoop m r Den Hang De temperatuur mas gisteren om 4 u. bracht. Hun politiek Is het, de arbeldersík) Vanult Boskoop gaan we Dinsdag te Amsterdam 71 gr. F, en om 3 uur van- klasse te ontwapenen. met leuzen per flets naar de Rijn en dan nacht 62 gr. F. De 0.6.P. doet op 20 September ook gezamenlijk met Alfen a.d. Rljn naar Den De w n gaat heden onder om 1.10.Lan- niets, kondigt zelfs geen enkele vergade- Haag. JULSîe uur van vertrek maken w e tarns opsteken 7.40. De Tan gaat mor- ring aan. staat ter zUde, ziet zonder een Maandag aan het stempelbureau bekend gen op om 6.41. woord van protest. dat een arbeiders- Dok In de omgevlng wordt propaganda Laatste kwartier 23 dezer 2.07 uur. demonstratie verboden wordt. gemaakt
trekken naar de vergaderingen, die om half twee beginnen. hler worden gegev Slechts strijd onder revolutionaire lei- het tracé van den dlng, tegen de reformistische leiders, van christelijke. sociaal-democratische ol .,ituks-soclaiistlsche" soort in, kan nog de regeering dwingen de ellende dle hel Welter-rapport thans reeds verspieidt on"4aan te maken en nieuwe ellende te voorkomen. De Roode Dinsdag zal des ta indrukwekkender zUn naar mate
._ -...,. arbeiders
.
"
ran alla richtkgen
~-
een
eenheidslront twen de reactie mee-demonstreeren. Laat de bourgeoisie de crisislasten dragen1 Het werkende volk A c h t recht om te leven, recht op brood en arbeld. het recht op een stijgend levenspell. Het werkende volk is de kapitallstische uitbuiting beu en strijdt vwr het s o b Lisme! De paar dagen, die ons nog resten. moeten overal In het teeken van de vwrberelding van de R o d e Dinsdag staan.
EEN GEHEIME FASCIS. TEN-CIRCLJLAIRE. Het gespuis komt Dinsdag o p de Ma&baan bGeen.
IN OVERLEG MET DE OVERHEID. De volgende circulaire is aan de leden ran de Natio-ialc Unie oyeral in het land rerzonden: 4lgemeen secretariaat der Nationale Unie. 's-eravenhage. 16 Sept. 1932. Amabastraat.
4
AAN ONZE
LJ3DENI
lmtient den inhoud van dit ichrijven worde slechts in iertrouwen en onder opleg:lng van discretle aan anleren mededeeling gedaan. Den 20sten September, datum der op:iing van de Staten-Generaal, worden van ian communistische zUde r 8000 revolu.Ionalren naar Den Haag gedirigeerj ian de hand van verschillende onlangn roorgevallen Incidenten, waarvan slechts
tot d e demonstraweingetroirkeni HU aai, dat hiJ moellilkheden met de regeerlol vreesde ah i111 demonstratie onder de leuze: Weg met Ruys" toeliet. Het Lukt, dat de bourgeolsie - ?m haar aanvallen op het levenspeil van le massa's. te kumen doorvoeren - aan de strath ontneemt. arbeldenklasse ook het recht van demon
O.W. de RQWL Dinsdag.
..
AMSTERDAMMERS! MORGEN ALLEN OM 10 UUR 'S MORGENS NAAR MET TERREIN VAN r' VOORMALIGE PALEIS VOOR VOLKSVLIJT (FREDERIKSPLEIN). SPREKERS: D. WIJNKOOP, MANOE, LAKERVELD, EN EEN STAKER VAN HET S.S. ,,ROTTERDAM". Tegen het demonstratieverbod op den Rooden Dinsdag!
Tegen het Welter-plan!
Tegen den beraamden moord op de negen van Scottsborol
H A AFLOOP VAN D E RIEETING DEMONSTRATIE. MUZIKRLC MEDCWERRINQ VAN EET CORPS ,,DE ROODE STRIJDERS". ENTREE 16 CENT. WERKLOOZEN 6 CENT,
int. Roofle nulp en Comm. Partij.
IJIT DE ZAANSTREEK OE; ZAAN DEMONSTREERT
TEGEN HET
PLAN-WELTER. Opmarseh van de Zaansche werkloozen naar Den Haag. 4
Deze vertrekken: Zaandam: 7.45 uw van de Dam, Koog: 8.00 uur Noorderbrug, Zaandifk: 8.10 uur Guispad, Wormerveer: 8.25 u w Spoorstraat, Krommenie: 8.45 uur Padlaan, Wormer: 8.10 uur Viersprong, Westzaan: 7.20 uur Westzanerdijk Thuisblijvers! Doet de betooLaten alle kameraden vooral op tijcl aanwezig zJn. Bij een dergeuken grooten gers uitgeleide. tocht kan niet op laatkomers gewacht WOLäen (Arcor.) De Zaansche arbeiders maken Doet de Zaansche werkloozen uitgeleide I zich op voor den Rooden Dinsdag. Reeds Wij roepen alle arbeiders en arbeidersweken lang hebben de werkloozen Strijd vrouwen, niet in de gelegenheid zijn Comité’s een breede agitatie gevoerd. Nu 3m me tedie gaan, om in grooten getale de 20ste September nadert, verhoogt zich 3 i j het wrtrek der auto’s te zijn. ook de activiteit. Reeds hebben zich een Laat heel de Zaan in het aanwedg teekcn van den 400 kameraden opgegeven voor den tocht Roodeii Dinsdag staan! . naar Den Haag en het is mogelijk, als alle werkers hun beste beentje voorzetten, dit aantal nog tot 500 op te voeren. uitzending Wij roepen alle arbeiders op, om als zlj zich nog n i e t opgegeven hebben, dit direct van werkloozen, te doen. De kosten bedragen f 1.60 per persoon. Ook de vrouwen wekken Wij op om mee De werkloozen van Krommenis te gaan. Zij moeten begrijpen, dat als het plan Welter wordt doorgevoerd, zij met weigeren! hun gezin nog dieper in de ellende worWoensdag j.L heeft het W.S.C. te Kromden getrapt. Overal in het land maken de vrouwen zich op om in Den Haag te gaan nenie ’s avonds een protestvergadering demonstreeren e n om van hun groeiende :ehouden tegen de gedwongen uitzending strijdwil te gaan getuigen. Ook de Zaan- ran 20 werklooze kameraden naar de sche vrouwen hooren daarbij. Geeft u nog verkverschaffing te Castricum. De zaal vas stampvol. Na breedvoerige discussies heden op! Ruim 16 groote auto’s hebben wij afge- Terd met algemeene stemmen de volende motie aangenomen. huurd!
ZESTIEN AUTOBUSSEN GEHUURD.
Gedwongen
De organisatie vanuit Friesland.
I 9)
De R o d e Vaan" i s je behulpzaam. __t.l
VERKOOPT OVERAL HET ANTIWELW-R-NURIMER.
In de actie tepen het plan-Welter, m,,ot, zoowel voor ah na de Roode Dinsdag met liet uitstekende materiaal dat de ROODE VAAN hierover brengt, hard gewerkt W J ~ den. Op duidellike wijze is in een@ $rtikelen uiteen gezet wat het WeNer-plan voor de werkloozen, het overheidsy?rwneel en voor de geheele arbeidersklasse beteekent. Het gceft aan de hand van cltaten uit dit nistorische honger-docurntbnt , de arbeiders een beeld van wat de reg?e-
Alle afdeelingen C.P.H., I.R.H., W.S.C. hbbben nog geen afgevaardigde gezonden. Dit kan alsnog geschieden vóór aa. Zaterdag.
De bus vertrekt uit Leeuwarden om 4 uur 's morgens, via Akkrum, Oldeboorn, Tijnje, Heerenveen. Kosten heen en terug f 3.-. Opgave aan M. de Haan, Achter de Hoven 154, Leeuwarden.
-
-
F genct iom r isse n-vergad ering R. V.O.-W.S.C. te Amsterdam. De functionarissen van de R.V.O. en W. S. C.'s district Noord-Holland-Utrecht houden gezamenlijk een bijeenkomst ter bespreking en regeling van verschillende aangelegenheden betreffende de mode Dinsdag op Zaterdagmiddag in gebouw Huize Bob, Amstel 27 naast Casino. Hiermede vervalt de vergadering van de W.S.c.'s, die gehouden zou worden in de SIUkstraat. Ieder functionaris op ziin post.
DE RQODE DINSDAG Stempelproleet, toon hun j e tanden, Kom uit 't krot, waar j e in hui&, Bal je werklooze handen Tot een harde, stalen vuist. Jij hebt een millioenenvordering Op Welter en Honger-Rugs, Breng hen de rekening Op de Roode Dinsdag aan huiis. Marcheer, trek op In eindelooze drommen, Hijscht de roode vlag in top Trots sabels en traangasbommen. Ginds wenkt de vrijheid Sla toe met alle twee je handen, Verschaf je werk en levensbluhdd, Verbreek je slavenbanden. Stormpas dan, vaandel en doel getrouw, Proleet, sla door en straten vrij, Proleet, de wereldvrede foul !! D. V.
I-
3
rKIJ3 I'll L C N I
m H o o f d r e d a c t e u r : Prof. Dr. t e Oegstgeest
H. P.
Lgfspreuk vin Wiliem de Zwvger.
I
~ena"sp,rs"te;;,,n,,~~~~~~~ 'de
I
üegoin b'e$pórer 'goiir etttreprenbre ORGAAN VAN DE NATIONALE UNIE Redactie-adrer: Amaliastraat 4, Den Haag
enkele voorwaarde, den iödruk laten bestaai dat zij iets anders of iets meer heeft gezegd da de volle eenvoudige waarheid, Doch twee redenen deilen het wenschelij voorkomen het antwoord ieenige dagen op t schorten. In de eerste plaats scheen het zaak niet O courantenversiagen af te gaan, maar het offi cieel verslag van 's Heeren Bosch redevoenn af te wachten, om van de juiste termen van he woordenspel kennis t e nemen. In de tweede plaats kan het niet op den we van de N a t i o d e Unie liggen, tot eene publicati over te gaan, waardoor het gezag der Overheii niet dan schade leiden kan, indien dit, tot wet tige zelfverdediging en tot handhaving van eigei eer, volstrekt is. Daarom scheen het wenschelijk, althans ge durepde eenige dagen, de mogelijkheid open t, laten, dat eene zijde, die de ware feiten ken1 de juistheid ~ volstrekte ~ r ~ van deP bestreden mede deding van de Nationale Unie bevestigt op eeni zoo ondubbelzinnige wijze, dat verdere mededee lingen onzerzijds kunnen achterwege blijven,
Treden wij, tot toelichting van deze stelling, van bet terrein van het theoretisch staatsrecht op dat der recente werkelijke volkshistorie. In 1918 stond aan het hoofd v$n Rotterdam In de vergadering van den Gemeenteraad van : 's-Gravenhage van 3 Oct. j.l., heeft de Burgeeen regent met groote qualiteiten. h a a r wien - . . meester op een vraag van den Heer Vliegen het aan de ,,underlying strength" van d e goede : : beginselen schortte. Toen de bedreiging van . . een antwoord gegeven, waaruit de Heer Vliegen heeft geconcludeerd, dat, het geheek oerhad revolutie over de oostelijke grens kwam waaien, bezwijmde zijn regeerkracht. Instede . .. uan den kant dor Nationale Unie onwaar is. van d e revolutie te weerstaan, wist hij niets (Handelingen Gemeenteraad, p, 846). beters te doen, dan te pogen het met d e : i Naar aanleiding van dit feit heeft d e Nationale Unie op 4 Oct. aan de pers medegedeeld, ,,komende macht" op een accoordje te gooien, 3 om, zooals de klassieke term luidt, d e ,,bewe,.dat alle door den Burgemeester medegedeelde ging te leiden." feiten haar onbekend zijn en zij daaraan geen deel . Voor ons, terwijl wij dit schrijven, ligt d e aanheeft. maar dat dsarentegen alle feiten, welke teekening van een man, wiens nagedachtenis haar bestreden mededeeling. dat rij ,,zekerheid had verkregen. hiermede de betreffende organen der den schrijver van deze regelen boven alles dieroverheid van dienst te zijn", ten volle rechtvaar. haar is, omtrent een telefonisch gesprek door digen, door den Burgemeester zijn verzwegen. ~e hem, in dat uur van ontsteltenis, met dien regznt Nationale Unie zal echter haar exposé van deze gevoert. feiten, ten einde niet in dubbele beantwoording te ,,Maar waarom", Mijnheer de Burgemees~ ~ ter, ,,ontbiedt gij geen huzaren uit Den Haag?" vragen van den heer Albarda bekend zal zijn". luidde de vraag van het christelijk-historisch Kamerlid." Maar de huzaren werden niet ontDe Nationaie Unie kan en mag, onder geen F. boden, 'om d e zelfde reden waarom door den Burgemeester van 's-Gravenhage de, wettelijk 1 voorgeschreven, assistentie der militairen wordt afgekeerd, . . . Deze défaillance was de werkelijke oorzaak Het optreden van de Nationale Unie en de me van Troelstra's optreden. Troelstra begreep, haar bevriende vereenigingen op 20 Septembe volkomen terecht, d a t hij, bij abdicatie van het is een groot succes geweest. Dit is geblekei wettig gezag, niet slechts gerechtigd, maar zelfs uit de sympathieke houding èn van het publiek verplicht was om, als volksleider, het hoogste èn van de politie overal waar d e witte strikkei volksrecht geregeerd te worden, te doen gelden zich vertoonden. Het volk voelt zoo fijn: wa gesproken. of ander~;*bnqaangekondgd,cxposi e q het doet ons goed, op deze plaats en op dit - d w r zekere poli!ici al+ een soort onwettit oogenblik de nagedachtema van rlrren waarlijk zal zijn verschenen, de zaken loyaal z u l h complot met de politie wordt voorgesteld, wert nationalen Nederlandschen staatsman te mogen rechtzetten. door den man iri de straat aanstonds hegreper a . * eeren. Troelstra heeft zichzelf nooit zoozeer een als iets natuurlijks: de burgerij, die met politii Veel belangrijker is echter de critiek op hei verantwoordelijk staatsman getoond als op het en leger één is, één om de Koningin t e omrin Jogenblik, dat hij, in anti-revolutionaire reactie laatste punt van ons communiqué, dat wij hiei gen e n te beveiligen. Het blijkt nog steeds ui tegen een revolutionaire Overheid, zich gereed opnieuw overdrukken. de brieven, die op ons secretariaat blijven bin naakte om de teugels van het gezag in handen nenkomen, ook uit kringen, waaruit wij geer .,De Nationale Unie, die geen. zelfs scherpe te nemen. legale opposine schuwt, staat op het standpunt bijval verwacht hadden. dat elke wettige Regeering als zoodanig, zoolang Was nu, gelijk het Handelsblad wil, ons volk en in zoover zij haar primaire taak, bescherming der staatsorde. niet verwaarloost. ondersteuning rerplicht om het ,,wettig gezag in onze NederToch is ook critiek ons niet bespaard geble. verdient. Doch voor het geval eene Regeering in andsche democratie onder alle omstandigdie taak t e kort schiet, handhaaft rij het recht ven, e n in zoover deze critiek, in behoorlijker ieden", (dus ook onder te 's-Gravenhage e n van eigenmachtige bescherming van d e hoogste vorm e n in achtenswaardige organen als hei totterdam op dien gedenkwaardigen avond bevolksgaederen - in Nederland in d e eerste plaats ,,Iiandelsblad", De (a...) ,,Kotterdammer", de van Oranie - als een onvervreemdbaar historisch ;taande omstandigheden) te eerbiedigen? Had ,,Nieuwe Eeuw" en nog enkele andere bladen en naiuurlijk burgerrecht. Zoodanig eigenmachtig iet, nadat d e zaak mis was, zich moeten beoptreden zal zonder twijfel in d e e d s breeder krintot uiting is gekomen, gaan wij daarop zeer >alen tot eene ,,interpellatie" in het parlement gen als onvermijdelijk worden gevoeld. wanneer gaarne in; het spijt ons, dat de plaatsruimte i n bver d e omgeworpen staatsorde? een zwakke Regeering - men vergelijke het anions orgaan niet gedoogt, om de bedoelde bewoord van den Minister van Binnenlandsche Zaken Wij ontkennen het ten sterkste. In de door schouwingen althans in uiftreksel aan onze aan het Tweede Kamer-lid Boon - zich op het en lamlendige Overheid geschapen revolutiostandpunt blijft stellen, dat haar ,.de middelen antlezers mede t e deelen. .aire situatie, was het volk, was elke volksgebreken", om op afdoende wijze, autoritair te veroot tot anti-revolutionair verzet volkomen gehinderen. dat d e fielden der Staatsbedeeling warden misbruikt tot hel organireeren van tegen echtigd. Deze critiek betreft twee verschillende punOranje gerichte rol let ie^." 0 . . ten: io. ons feitelijk optreden op 20 September; 20. de verklaring in ons communiqué van 2 Het ,,Handelsblad" noemt dit stand unt Dat onmiddelijk verzet van het historische October omtrent d e rechtsgrond van een der- ,,natuurlijk" even ,,onlogisch als onaanneme&k". volksbewustzijn is toen, gelukkig, niet uitgeble,,Wie wettig gezag geëerbiedigd wil zien, moet ven. Men heeft niet deemoedig gewacht lot het gelijk optreden in abstracto. Wat het eerste punt betreft, kunnen wij kort beginnen het zelf t e eerbiedigen. En om eene ,,parlement" bijeen kwam. Binnen zes uren zijn. Wanneer b.v. het ,,Handelsblad' ondanks slappe regeering tot kracht op te wekken, staan nadat Troelstra esproken had, was het verzet onze stellige verklaring dienaangaande, stelt, wettige wegen open in een parlementairen georganiseerd. d o g hooren wij, in de kleine dat de Nationale Unie op 20 Sept. ,,slap regee- staatsvorm". beneden-zijkamer van zijn woning, d e oude ringsgezag wilde verbeteren door eigenmachtig E n d e ,,Rotterdammer" voegt daaraan toe Lohman, die door Van Bylandt was gewaaren onwettig de overheid van dienst te zijn", door de mogelijkheid te stellen van eigenmachlig schuwd, zeer ,,onwettige" bevelen dicteeren. dan wijzen wij die stelling terug, omdat zij optreden ,,komt men wezenlijk op den verkeer- Nog zien wij, na middernacht, Patijn. in zijn materieel onjuist is. Het betreft hier geen kwes- den weg. Hier stelt men zich tegenover de kamerjapon het telefonisch bericht uit Amstertie van waardeering maar een kwestie van Overheid." dam opnemend: ,.er is geschoten, goddank! Nu feiten. Het Handelsblad oordeelt hier onjuist, kunnen we rustig gaan slapen." En wij hebben omdat het, ten onrechte, aflaat op de onjuiste vernomen, dat de jonge Colijn, die, wij Ons antwoord is: deze critiek stelt zich op het nooit mededeelingen van den Burgemeester van vreezen op last van eene niet bepaald heel erg s-Gravenhage. Hoe verwarrend deze mededee- m-Nederlandsch standpunt, dat gehoorzaam- ,,bevoegde" autoriteit de hal van zeker minislinten hebben gewerkt, blijkt uit een opmer- heid aan d e Overheid onder alle omstandigheden terie met een ietwat heterogene ,,eenheid" beking van de ,,Rotterdammer", die - en wij zijn m r g e r p k h t is, Dit pseudo-legitimistisch stand- zet had, een reprimande over zijn onwettig daar dankbaar voor - niet is uitgegaan van de m n t verwerpen wij op grond van Beginsel e n 3ptreden van zijn Heer Vader, den anti-revogedachte, dat de Nationale Unie zoo maar wat Historie beide. lutionairen partijleider, heeft ontvangen. . . Het Recht der Overheid op gehoorzaamheid zou hebben beweerd. De aandacht valt, bestaat slechts zoolang de Overheid haar plicht schrijft het blad Doch. . . . taisons 1.5-dessus. . . . tot bescherming der rechtsorde nakomt. Het vervalt, wanneer de Overheid, uit angst, heult ,,op de nadrukkelijke vermelding, welke later herhaald wordt, dat de Nat. Unie vooraf zekerheid Jf parlementeert met revolutionairen, of aan De Nationale Unie heeft, in haar optreden op had Rekrefen de betreffende overheidsoranen revolutionaire velleïteiten concessies doet. 20 Sept. eenvoudig de principieele lijn doorgevan dienst te zijn. Dan treedt het Volksrecht in de plaats van trokken, die haar oprichters reeds in 1918 hebDe woordkeus is hier opvallend. Er staat niet, het Overheidsrecht en komt, uit het Volk, de ben gevolgd. dat d e oproeping geschiedde in overleg rf na toeitemminc der overheid; neen, men had iekerNieuwe Overheid op. Voor ,,gaan in de revolutionaire richting" heid verkre8en. dat men de overheidsoitanen behoeft daarom in geen enkel opzicht te worvan dienst kon zijn."
MEBEDEELING.
-. .
#egt
ni be réu$$ir pour pergfbértr.
BLOK -
L A I E K U A G 15 OCTOBER 1932
..
- _
..
Revolutionaii
..
..
..
..
Q
.. ..
..
.
.
1'
den gevreesd', n e fe&g vati de Uni6 is in vasb handen. Eliet dout perlioneri, maar door eel beginsel wordt zij, ook in, de gezegskwestie geleid, Niet door het revolutionair, niet dooi het confta-tcvolutionaii, maai doof het anti revoldtioflait beginsel.') En dat beginsel brengí mee, d a t zij met dt zelfde bëslistheid staat tegenover een, dooi angst, revolutionaire Overheid, als tegen een door moedwil, revolutionair volk.
..
ook lslmte middel unt I. o e h CII d c krishtcn b o l gemaakt. Het is t i k va. een sterke, zellb4 wuste regeering die zichzelf en d e adie r i l p e < teert, om die convergeerende krachfa o p t e *an gen, en er doelbowus(. richthg a n t. t e w %
d
Het was om dif doel te bereiken, d a l de Nafío nale Unie is opgetreden. Wij mogen er fier o zijn, deze waarschuwing ie hebben gegaven, UI het nog tijd is. ..
De vraag rijst ten slotte: òf e r nu, op 20 Sept aanleiding was, om dit heginseì te accen tueeten7 Er is hier ruimte voor appreciatie, waarbi men, hij de heldhaftige woorden van ,,afge wezen hulp,", die volgens het verhaal van dei Burgemeester gesproken zoudeii zijn, maai niet gesproken zijn, moet denken aan het feit dat heldenmoed zeer overvloedig is nà het ge vaar. Men is m e i reden in hooge mate ongerus geweest. Niet omdat er onder het volk, met inbegril van het socialistische volk, eenige roering eenjge stemming tegen d e Koningin was. Daar, voor is ons volk, ook het socialistische volk te weldenkend. Wij voor ons zullen nooi. meedoen aan eenige Hetze tegenover on26 sociaal-derrìocratie, die een der belangrijkstt steunpilaren is van de kapitalistische orde, eri op welke wij slechts tegen hebben, dat e r ir deze critische jaren zoo absoluut geen ver. niewende kracht van uitgaat. Een goed-con. versatieve landjonker als de Heer Polak, eet: zoo typische burgermeneer als Albarda, eer door hard werken geslaagde volksjongen al: Vliegen: ze hooren tot de beste typen van on: volk, e n wij zouden ze met heel wat gerustei hart Burgerneestet van Den Haag zien, dar Jhr. Bosch. Reden tot ongerustheid lag in d e twakheic van de Overheid, die op dezen dag het afzakken van een bende rapalje, waarvan de laffe sluip moorder van den agent Baas een specimen is, naar de Haagsche straten en pleinen heeft ge. toleteerd, en daardoor de politie voor d e onmogelijke taak heeft gesteld om tegelijkertijd een ndtionaat volksfeest te leiden en een oproerige bent te bedwingen. De dag van de opening van de Staten-Generaal is de eenige dag, waarop, in het openbare contact tusschen Koningin en Volksvertecenwoordigin de zoo armetfeilge Staat der Nederlanden in zijn staatsie manifesteert. Rebellen behooren dan van de straat te worden geweerd. Deze dag behoort aan het Volk in zijn geheel, in zijn eeaheid.
I
ziti
'.* De treurige dood van den verdienstelijken Baas Is, voor wie de zaken eerlijk beziet, het evolg van deze zwakheld van de Overheid. 00%anderen, wier leven voor den Staat van onschathare waarde Is, hadden van deze misdadige zwakheid slachtoffer kunnen zi'n Het is dit, onbetwistbare, feit, dat het overIeg der bevoegde Overheid met de Nationale Unie ten volle rechtvaardigt.
..
En het is dit waardoor eveneens 't optreden van de Unie - met inbegrip van de instructie om elke demonstratie tegen de Koningin in woord en daad, fe onderdrukken, - ook uit anti-revolutionair standpunt, ten volle wordt gedekt. De Heer Vliegen, die overi enz een zeer sympathieke antirevolutionaire gefoufsbelijdenis heeft afgelegd, heeft het ,,democratisch" beginsel zeer aardig geformuleerd: ,,monden vrij", maar ,,handen thuis". Daarmede kunnen wij ons, als regel, wel vereenigen. Maar - en ziehier nu het verschil tusschen den democraat en den volksman: voor (ins zijn er ook aan de ,,vrijheid van mond" zekere trenzen, die in bepaalde gevallen het best door de ,,vrijheid van hand" worden aangewezen. Reeds de zekerheid, zooals op 20 September bestond, van de onmiddellijke applicatie van een stevigen vuist op elke mond, die het Hoofd van den Staat zou durven heleedigen, kan, in tijden als deze, een uiterst heilzame anti-revolutionaire calmans zijn.
*.* Wij hesluiten met het woord waarmede ook het Handelsblad zijn artikel tegen o n s besluit. De regeering zal goed doen deze symptomen tach wel terdege te begrijpen. Er blijkt in elk geval uit dat e r in breede kringen van ons volk e n van onze jeugd oen graote behoefte bestaat om in dezeh moeilijkon tijd van do wetilge nationale leidetb eeh grootere mate van wasiberadeühdd te voelen uitgaan. een duidelijker besef van dgen recht en kracht en kunde. e n een rootere h o e r e l h&d relfvertroiiwea dan bp M k p l c m b e t ütt d e
Tmoatcdc @prak.
De moeiXike omshndigheden die wi$ beleva
hebben in Dns volk finast middtlgont-u Y 5s d e u d
') Dit beteekent natuurlijk niet; anti-revolutionair i den partij-technischen, maar in den staatsrechtelijke br teekenis van het woord, in welke ook onze liberale lede het aanvaarden, evenals sommige liberale beginselen do0 onze niet-liberale vrienden worden onderschreven. Me vgl. de beginselverklaring der N. U.
,,DE UNIE STAAT OP MONARCHAAI STANDPUNT; ERKENT DE LEGITIEM1 SOUVEREINITEIT VAN HET HUIS VA1 ORANJE; STEUNT HET WETTIG GEZAG. Punt i van het Unie-beginne
In aansluiting aan ons hoofdartikel ,.Nie reuolutionair", laten wij hier het afschrift u01 gen van een brief, den ZOsten April 1924 uit gegaan van het secretariaat e n gericht aan eel der leden uan d e toenmalige commissie val redactie, 't Gold hier de opstelling van he ,,Staatkundig Advies", dat destijds werd uitge bracht aan zekere zich nationaal noemende partij besturen, deze tevergeefs opwekkund tot samen werking. Genoemd ,.Aduies" is later de grondslag ge worden van het Unie-beginsel, Hooggeleerde Heer, ,,Hierbij heb ik de eer U het nieuwe concep toe te zenden. Na veel moeite: uitbreiding vai commentaar, schrappen van commentaar e n ten slotte beperking van de hoofdpunten, is het dai eindelijk tot stand gekomen. De spil, waarom de nieuwe volkspolitiek za moeten draaien blijft natuurlijk punt V, zooal: dit ook in nns laatste onderhoud besproker werd".') De onderwijs-paragraaf vloeit hier logisch ui voort, of beter geze@ ,,de vrije school" is al! een eerste toepassing ?an dit beginsel te be, schouwen, welke wij als roodanig dan ook aan. vaarden. In het bijzonder wilde ik echter Uw aandachi vestigen op de omgewerkte eerste zinsnede betreffende de monarchie. De erkenning van ,,legitieme souvereiniteit' veronderstelt in geenen deele. dat wij eer super-grondweftige macht van de Kroon aan. wezig achten. t Woord ,,legitiem" houdt vooi nns dit in, dat Oranje zijn souvereiniteit in deze landen niet aan de grondwet ontleent; m.a.w. wij ontkennen, dat het kiezerscorps van heden het recht zou hebben door d e procédure van rondswetsherziening de souvereiniteit van hei uis van Oranje op te heffen. Prol, Kjellhn heeft in zijn werk ,,Die GroszMächte der Gegenwart" de stelling naar voren tebracht, dat een volk geenszins uitsluitend ioor d e voor het oogenhlik levende generatie Zevormd wordt, maar een samenhorig geheel iormt met de vraegere en komende gedachten. Uit hoofde van die overweging ontseggen wij aan het huidig geslacht het recht >m te beslissen over het ai dan niet handhaven ian ,,nationaal goed"') in den hoogsten zin des noords, dat zoowel aan verleden ais toekomst ioort. Wil het kiezerscorps van den dag 't 3ranje-Huis omverwerpen, zoo moet het zich iangorden tot geweld. Omtrent d e uitkomst, welke deze dan ook zij, zal dan het komende [eslacht [en elk jaar brengt er een, in zooverre lat het niet meer gelijk is aan het voorgaande) e oordeelen hebben. Dan is de volksvoorwaarde vervuld; hoe het lok uitvalle, de v o r m wordt aannemelijk en d e ieschiedenis doet er haar voordeel mede: .,Les .ais n'abdiquent pas, ils sant détrônésl" Indien wij dus het levende geslacht het .echt betwisten om door een grondswetsher:iening den slaat van het regime te wijzigm, lit doet niets af aan het feit, dat d e Koning, iie bij zijn troonsbestijging den eed van trouw tan de grondwet aflegt, zich hiermede in den neest volstrekten zin gebonden heeft. Een indere vraag is natuurlijk, in hoeverre d e ,,doorshoten" grondwet ontdaan moet worden van ierouderde en van elk getag gespeende invoeg.els, dfe allengs den teest van den tekst door le varianten der vertolkint hebben uitgebannen. Doch dit ter zijdt. Waar 't hier om gaat, is iet voorbehoud, dat wij, als vereeniging op ,trikt wettigen grondslag, ten aanzien van ioogst onwaarschijnlijke, doch theoretisch
R
denkbare ,,wettige" -iagei,
o p ome diepste
mpíaiighg, makea.
t Komt mij voor, dat dit een opvatting is, die het overgroote áed van het Nederlandsche Volk, veelal onbewust, deelt. Wat meer bewnstzija kan hier echter alIerminst k w a a b Lafea w g althans onze kleuren toonen! In dezen tijd van pathologische stemmingen, malaise, massa-neurose en zenuwtoestanden, heeft ieder doordenkend burger den plicht om zoodanige waarden, die hij in zichzelf als eeuwig beleeft, naar vermogen boven dit niveau op t e heffen en veiIig t e stellen. Slaan desniettemin d e golven van het heden e r over heen, zoo treff hem geen blaam en ongeschonden kan hij d e gebluschte toorts dec traditie overgeven in de handen van hen, die na hem zullen komen, in d e hoop, dat zij haar opnieuw zullen weten te ontsteken, Ik weet niet of het simpele woordje: ,,legitiem", d.w.z. wettig door zich zelf. in de volgende commissie-vergadering aanleiding tot debat zal geven, in elk geval stelde ik er prijs op U den gedachte-inhoud van het motief nader toe ie lichten. Met alle hoogachting, Uw dienstwillige dienaar, R. GROENINX VAN ZOELEN". '1 Bedoeld punt V betrof het beginsel der Antarchie (zelfbestemming in eigen kring), dat thans in d e corporatieve staatsgedachte haar nadere uitwerking gevonden heeft. *I O p dezelfde gronden zouden wij d e Overheid het recht betwisten om, ter voldoenning van d e neurotische belasting-betalers van 1924, e e n Nederlandsche volksaanplanting als Suriname te verkaopen.
's Lands Diensten.
'
Gedurende de roemruchte gemeenteraadszitting te '&ravenhage, waarin de Burgemeester en de heer Vliegen elkander de bal op zoo handige wijze toegooiden en het advocatendehat als 't ware er op ingesteld was laatstgenoemde een flink figuur tegenover zijn nog roodere broeders te laten slaan, terwijl J h r . Bosch als de ideale en ministrahle magistraat van het gulden midden verrijzen zou, bereid en in staat alle gevaar van uiterst Rechts en uiterst Links te bezweren - dit alles natuurlijk ten koste van den goeden naam der Nationale Unie - in deze sfeer dan van zooveel welwillendheid e n overeenstemming heeft zich een wanklank doen hooren! De communistische leider stond op en zwaaide zegevierend den geheimen brief der Unie heen en weer, zich er op beroepend, dat dit stuk hem in een ommezien door zijn agenten in handen was gespeeld. Een wanklank niet in dien zin, dat Lou de Visser hiermede uit de t o m viel - zooals w i j straks zuilen zien heeft ook hij een stil rolletje gespeeld, dat wonderlijk dicht de welwil'ende houding van den heer Vliegen benadert, naar in zóóverre, dat hij hiermede een geweldige .rap op een der zeerste teenen (collectief zeer!) Jan onze vroede vaderen gaf: de rotheid der werheidsdienstenl Ons secretariaat had dezen rondzendbrief, in !esloten enveloppe, zonder eenig herkenningseeken (een voorzorg, waartoe voornoemde ,,rotieid" ons sedert lang genoodzaakt heeft - al Leeft 't dan ook weinig!) uitsluitend aan de aan[esloten leden toegezonden en de uiteraard niet e contraleeren abonnés er van verstoken doen dijven. Ook deze voorzorgsmaatregel gaf geen afloenden waarborg tegen al dan niet opzettelijke ndiscretic. maar d e omstandigheid, dat alleen 'i de stad Utrecht tien brieuen niet bezorgd wer'en, dat d e publicatie in d e Tribune plaats uond n dat d e heer d e Visser zich LOO nadrukkelijk mp de uingerulugheid zijner agenien beriep, laat ,ter geen twijfel ouer. - Een twijfel, die voor mns, die steeds opnieuw met de stille sabotage Ier soviet-cellen in d e Koninklijke Posterijen te ampen hebben, trouwens geen oogenblik betaan heeft. Wanneer wij hier spreken van de rotheid der Iverheidsdiensten, zoo houdt dit allerminst een laam in op de alleszins deskundige leiding, venmin o p d e overgrmie meerderheid der lichtsgetrouwe beambten, die, welke ook hun olitieke overtuiging zij, zich voor de allergeingste nnregelmatigheid in dienstverband zouden :hamen. De schuldige is hier de Regeering zeil, ie de leiding dec diensten de hand niet hoven hoofd houdt en toelaat, dat een goed honderd11. haar bij name bekende, sinistere elementen ngestraft hun ondermijnend werk kunnen voortctten. Deze lijst is d e Regeering bekend, mocht r i j I het dngereede rijn geraakt, of onder een of nderen berg van refrO-QCfa beddvun zgn. zoo
-
zal de Nationale Unie haar gaarne een daplicaa bezorgen. Gaarne, maar schouderophalend teven - er komt toch niets van e n er zal niets val komen, totdat anderen de taak overnemen, di; de Overheid uit de hand glijdt - maar dan zal ook geboterd gaan! Maar genoeg van dezen, laten wij terugkeerei tot dien anderen, die, gedekt door zijn parlemen taire imiiniteit, zoo da$per onze Landsvrouwi dorst beleedigen, zoo gereedelijk van het politie geleide gebruik maakte om veilig in zijn taxi ti kruipen e n zoo voorzichtelijk zijn boevenpak, ge durende de critieke uren, in de vergaderings gebouwen verborgen hield. Beide eerste pun ten zijn zonder meer te verklaren, het derdi echter eischt eenig onderzoek. De H.H. de Visser en Wijnkoop hebben zicl zeer wel rekenschap gegeven, dat iedere pogin) tot geweld of zelfs tot gewelddadige demon stratie tegen Oranje onverwachte e n ongedacht1 reserves van de vaderlandsche volksziel tot gel ding zou brengen - kortom, dat nà dien dt communisten in Nederland geen leven meer zou den hebben. Daarom hebben zij 't gansche geva allerakeligst gevonden, misschien nog akelige dan de S.D.A.P., die al akelig genoeg werd bi de gedachte aan de portie, die er eventueel VOO haar op over zou schieten. De Komintern echter, welk realistisch insti tuut er weinig aan gelegen is of onze Lou dt Visser al dan niet veilig in taxi's plaats kar nemen en of David Wijnkoop zich nogmaals aar ,,glaasjes water" te buiten zou moeten gaan dacht e r geheel anders over. Inderdaad uit Moscositisch standpunt liet zicl nauwelijks een schooner gelegenheid indenken Een allerliefste Regeering, genegen door hart organen, het samentrekken van 's lands rapaillt in de Residentie te bevorderen, een Regeerint vol Chineesche zelf-achting, die om haar ,,gezich te redden" om den dooien dood geen zichtbaa machtsvertoon ontplooien zou! (al werd dan ooi ter elfder ure regardless of costs, al wat aar macht beschikbaar was samengetrokken en weg testopt, als een appeltje voor den dorst). - Lr dit alles op een dag, waarop, als van ouds, eer Oranje-feest met een niet te controleeren massa. opkomst uan publiek, ongewijzigd plaats ZOL vinden. - Plaats moest vinden, ooidat de traditie eischt, dat op dien dag het Staatshoofd in praal en statie, dwars door de menigte heen, van het Koninklijk Paleis naar de Ridderzaal rijdt e n omdat de Overheid, zonder zichzelf onmogelijk te maken, aan dit aloud program tittel noch jota veranderen kan. Een paar groepen samenwerkende, vastberaden en desnoods eenigszios burgelijk opgetuigde communisten, waren onder deze omstandigheden voldoende geweest, om, op een bepaald punt, 't goedmoedig publiek vóór hen, met vrouwen en kinderen door het cordon heen te dringen, de paarden te doen stijgeren e n paniekstemming te doen ontstaan. Alle publiciteitsagentschappen stonden gereed en hebben gereed gestaan het bericht over de communistische verstoring van den Koninklijken Stoet de gansche wereld door rond te telegrapheeren - welk 'n indruk had het niet op Indië's volken gemaakt te vernemen, dat Maharadjah Wilhelmina door de vuist van Moskou belet was Haar Staten-Generaal te openen? Men kan zich voorstellen, dat de Kominfern likkebaardde en van hoogerhand op de Visier en Wijnkoop pressie werd uitgeoefend om het avontuur dan toch te wagen. Evenzeer kan inen zich Voorstellen, dat deze braven zich afvroegen hoe het ééne te doen en tegelijk het andere niet te laten. Goed, 't zou dan gebeuren; maar tecelijkertijd droeg men zorgi den eigen luidjes, door middel van hun ,,Tribune", te doen weten, dat de burterij zich niet zou laten overriimpelen en geenszins voornemens was, anti-orangistische demonstraties, in welken vorm ook, lijdelijk te dulden. Vandaar de wonderlijke, volledige publicatie van de Unie-brief op de eere-pagina der Tribune. O p last van Moskou cing de linkerhand omhoog om toe te slaan, maar ook de rechterhand haalde uit met een dramatische pennezwaai en .. .hield de vuist 't mouwtje.
.
De Nationale Unie is geen partij, doch een beweging. Leden der Nationale Unie ontvangen het weekblad g r a tis, mitsgaders kostelooze toegangsbewijzen voor de landdagen, lezingen e n bijrenkomsten der 'Inie. Iniichthgen verkrijtbaar aM he' fdsecretariaat 4 Amdmstriat, 's-C-' ago.
Het Ondermijnen van de Krijgstucht door den Haagschen Burgemeester. De rede van den Burgmeester van 's-Gravenhage, pijnlijk door het gebrek aan moed, bevat nog een frappant sfaaltje, hoezeer d e ,,angst voor de rood" van talrijke overheidspersonen de openbare orde ondermijnt. Het ,,Reglement betreffende de Krijgstucht" bevat eene bepaling, art, 24, welke den militair verplicht, ook buiten dienst aan burgerlijke dienaren van de openbare macht, onder welke omstandigheden ook, en zelfs zonder vordering, medewerking te verleenen. Deze bepaling is, voor de handhaving van de publieke orde, van het hoogste gewicht; door het ontbreken van eene behoorlijke samenwerking tusschen burgerlijk e n militair gezag is, in 1830, bet Vereenigd Koninkrijk t e gronde gegaan. Wanneer, op het eerste oogenblik, dat de relletjes in de benedenstad van Brussel uitbarstten, de militairen d e gemeentelijke en rijkspolitie (de maréchaussee), die op de Groote Plaats door het grauw waren omsingeld, hadden bijgesprongen, zou, hierover zijn alle ooggetuigen het eens, de muiterij in de kiem zijn gesmoord. Doch dit geschiedde niet, omdat de beoogde gemeentelijke autoriteiten, welke de oppositie, die achter de relletjes stond, te vriend wilden houden, het requireeren van de militaire macht ontactvol vonden. Daarom is sedert aan bet geciteerde artikel 24 terecht groote waarde gehecht: elke soldaat wordt, reeds in de eerste dagen van zijn verblijf onder de wapenen, den plicht ingescherpt om d e politie ten allen tijde ongevraagd t e assisteeren. Ieder, die met het soldatenleven bekend is, weet, hoe weinig die plicht den gemid$eIden, anarchistisch aangelegden, Hollandrchen jongen ligt en hoeveel moeite het kost iem van het redelijke e n noodzakelijke van dit roorschrift te overtuigen. Nu was er, bij deze gelegenheid, een jong nilitair, een aanstaand officier, die zijn damned íuty deed. En wat gebeurt e r nu? Hij wordt, over zijn dichtsbetrachting, in het openbaar door den lienstdoenden inspecteur à faire genomen, met le mededeeling, dat zijn plichtsbetrachting ,uitermate ongewenscht" is, en hij wordt gevezen op ,,de ernstige onaangenaamheden"[??) lie daarvan het gevolg [voor hem, voor den urgemeester, voor wie?) konden zijn. Kan men het zich belachelijker, maar ook be-
O V E R KOLONIAAL NATIONALISME. -
)r. J . G. Loohuis schrijft ons: LAsie sans I'Europe n e serait qu'un amaa de m i n e s . , . . C'cst nous. les Barbares d e I'Ouest, h qui la pensee orientale semblait devoir être fermée, qui e n avona reveille I'écho chez ses héritiers mèmes.
PASQUIER. Vele zijn d e stroomingen, groepen en parijen, die zich, uiteindelijk, ten doel stellen de estaande politieke banden tusschen de moeerlanden en de koloniën te verbreken en in e koloniale gebieden het gemengd Westerschiheemsch bestuur willen vervangen door een itsluitend Inheemsche regeering. Doelbewust estructief van opzet is deze beweging slechts in deele; vaak komt zij voort uit eene, zoorel in het Westen als in het Oosten, beerchende miskenning van de imperatieven van e t economisch leven. Niet zelden gebeurt het, a t men juist in kringen, waar men met reden :n beter inzicht e n een juister oordeel zou iogen verwachten, overtuigingen beleden vindt, ie iederen feitelijken gronbsíag missen e n d e ualificatie défoiiisfisch ten volle verdienen. Onder d e hooger aangeduide stroomingen is en der meest op den voorgrond tredende wel
I
denkelijker voorstellen? In het openbaar, tegenover de relletjesmakers, toont het Gezag zich tegen zich zelve verdeeld! En nu zou men deuken, dat de Burgemeester natuurlijk den inspecteur, die dit artikel, (dat iemand in zijn positie natuurlijk in de allereerste plaats moet eerbiedigen), niet blijkt te kennen, in het openbaar een scherpe terechtwijzing zou hebben gegeven, en aanstonds maatregelen zou hebben getroffen om deze ernstige lacune in de primaire kennis van zijn ondergeschikten zoo spoedig mogelijk aan te vullen. Volstrekt niet. De Burgemeester kiest openlijk partij tegen d e gestelde orde en keurt het opvolgen van de voorschriften van de krijgstucht door den cadet af. Dat de cadet, volgeos zijn plicht, ongerequireerd hulp heeft verleend, acht de Burgemeester ,,zeer ongewenscht" en ,,verkeerd". ,,Is het den Raad goed duidelijk? Een cadetsergeant heeft dat gedaan. Hij is gewaarschuwd door een inspecteur; hij is. niet gerequireerd. Ik acht.het buitengewoon onjuist., , ." Wanneer een communist de militairen aanspoort om hun plicht te verzaken, e n aan de bevelen niet te gehoorzamen, dan vindt iedereen dat heel ernstig. Maar wanneer de Burgemeester der Residentie het opvolgen der uitdrukkelijke militaire voorschriften afkeurt, en het ,,waarschuwen" tegen Plichtsbetrachting in bescherming neemt, dan heeft niemand den moed, dien magistraat op het onbehoorlijke van zijn houding te wijzen. Waarlijk, het gevaar voor revolutie ligt niet bij le communisten. Deze zijn, wat het gros van hun leger betreft, òf misdadige elementen òf, voor iet overgroote deel, overprikkelde stakkers, en Nat hun leiders betreft, tot dusver menschen zonIer karakter. Het eenige, werkelijke gevaar voor revolutie en onzent ligt bij een zwakke, naar links scheende Overheid, die het gezag, in de oogen des rolks, stinkende maakt. Dat een magistraat, in iet openbaar, zonder tot de orde geroepen te vorden, den eerhied voor de dwingende voorxhriften van de krijgstucht bij toekomstige )fficieren ondermijnen kan, behoort tot d e reurigste symptomen van den ,,Zieken Staat", lie de kabinets-secretaris van den Haagschen 3urgemeester op zoo verdienstelijke wijze bechreven beeft,
het nationalisme in de koloniën. Het is een ervaringsfeit, dat e e n volk geneigd is mee: van eigen heerschers te verdragen dan van een vreemde overheid. Het ligt nu eenmaal in den mensch t e idealiseeren, wat niet of niet meer is en ook voor den Oosterling geldt deze uitspraak. Toen dan ook in het Westen het zelfvertrouwen dreigde t e verdwijnen, toen amoraliteit en déíait i m e hand in hand voortschreden, toen e e n vaag verlangen naar wereldvrede en inte~nationaal recht zich van d e gemoederen meester scheen t e gaan maken, toen achtten tal van Oosterlingen het moment gekomen om hun stem te verheffen tegen - wat dan genoemd wordt - d e ,,blanke overheersching. Europr, en Amerika deinsden aanvankelijk terug; merkwaardig is, dat een Oostersch land, Japan, de eenige staat was, die d e toestanden rustig bleef bezien en niet aarzelde groote gebieden in Azië - ten deele door Westersche mogendheden geabandonneerd - binnen zijn invloedsspheer te brengen, Pathetisch en tragisch, veeleer dan heroisch, zijn de adjectieven, waarmede men tal van koloniaal-nationalistische uitingen het best ber tempelen kan. Overal op aarde worden d e kleine belangen - vaak met geweld - onderzeschikt gemaakt a a n de grootere, wijl de noodzakelijkheid zulks gebiedt. Houdt men dit voor ienevens enkele Japanners. fungeeren al.
.
NAIIoNALE
4 leiders van het productie-proces. Indien mer van nationalistische zijde goed werk wilde doen tot heil van eigen stam, dan diende men zich tc richten op de economische weerbaarmaking var d e weinig ontwikkelde volkeren in de kolcniën Stimuleeren tot zelfwerkzaamheid, tot meerderr activiteit zijn vooralsnog van veel grooter be. lang dan aansturen o p politieken vrijheden. Ook voor de internationale consequenties var hun streven hebben de koloniale nationalister in het algemeen weinig oog. Men houdt onvol. doende rekening met d e eischen van het inter. nationale ruilverkeer, dat als imperatieve voor waarde stelt: handhaving der grondstoffenpro. ductie in d e koloniale gebieden. Daarom is niei slechts het moederlandsche Gouvernement doch d e geheele beschaafde wereld ernstig geïnleres. seerd bij den gang van zaken in d e diverse koloniën. Onvermijdelijk zou buitenlandsche interventie de consequentie zijn van een slagen mogelijk al van een te sterke actie, der naliona. listen. Ecn juist inzicht in den gang der moderne geschiedenis, een goed begrip van den econo. mischen achtergrond der politieke gebeurtenis. sen zou den nationalisten in Zuid-Oos!-Azii! zeer t e stade komen. De internationale politiek laat zich weinig aan idealen of leuzen gelegen liggen, indien groote belangen daardoor be. dreigd worden. Het voorbijzien van deze waarIicid is een notoire fout, die zou leiden tol verzwaring van den, in het nationalistische kamp als hinderlijk aangevoelden, buitenlandschen druk. Niet eer voor de leiders der Inheemsche beweging t e voorschijn zullen kunnen komen met een rijk, sterk en economisch weerbaar volk, zullen zij internationale erkenning verkrijgen. De tijden zijn te ernstig om aan humanitaire leuzen of politieke idealen - die bovendien nog zeer aanvechtbaar zijn - veel waarde toe te kennen, wanneer het gaat om hei zich scherper en scherper stellende probleem van de welvaart der menschheid. Voor idealisme is slechts plaats voor zoover het zich stelt op den bodem der concrete verschijnselen. Het is moeilijk den juisten omvang der nationalistische beweging vast te stellen; d e meeningen van hen, die als het meest bevoegd tot oordeelen mogen worden aangemerkt, divergeeren op dit punt. Zeker is wel - en dit werd mij in verscheidene koloniën door Inheemsche zegslieden beaamd - dat er van een gedisciplineerde volksbeweging geen sprake is, terwijl men tevens kampt met een gebrek aan bezonken en kundige leiders, Met een variant op Surya Ningrat (in: Soembangsih, Gedenboek Boedi Oetomo, 1918, p, 28) zouden wij willen schrijven: ,,Het koloniaal nationalisme is, meer dan een cultureel, een politiek begrip, waarvan het bestaan voorshands streng incidenteel is. Hiermede bedoel ik, dat de oorsprong van het koloniaal nationalisme t e danken is aap het bestaan van één e n dezelfde overheersching (lees: gemengd Westersch-Inheemsch bestuur), waaronder alle bevolkingsgroepen uit een kolonie zijn gekomen en welke voodoopic eene onvermijdelijke voorwaarde is voor de aan. wezigheid van het koloniaal-nationaal begrip". Het koloniaal nationalisme brengt tal van problemen en verwikkelingen met zich, die niet in enkele regels kunnen worden beschreven, laat staan opgelost. Vraagstukken van racialen, ethischen, economischen, socialen en religieuzen aard zijn ten nauwste verbonden aan dat van het nationalisme in d e koloniën. In volgende artikelen zullen wij enkele dezer problemen nader bezien.
Afdeeliog Nijmegen.
-
Het Bestuur dezer Afdeeling is definitief benoemd. Adres voor briefwisseling, enz. aan den Secretaris: J. D. van der Waall, Kapiíein der Infanterie, St. Annastraat 420, Nijmegen
UNlb
District ,,UTRECHT" -
Behoefte aan meer koopers
OPENBARE VERGADERING ,
Aan den Uitgever van ,,The Daily Telegraph".
o p MAANDAG 24 OCT. 1932 t e U T R E C H T in het GEBOUW' v. KUNSTEN e n W E T E N SC H A P P E N
'
WelEdelG. Heer,
ONDERWERP:
,,Achteraf beschouwen" is makkelijker dan ,,vooruitzien", helpt ons bitter weinig in het tegenwoordige een toekomst op te houwen. Menigeen heeft zich ongerust gemaakt bij de overweging, dat de machine de plaats van de menschelijke kracht zou innemen. Deze ongerustheid heeft alleen reden van bestaan, indien wij lui blijven in het maken van een plan voor een nieuwe toekomst.
Vaderlandsliefde in verband met Fascisme-vrees en DilettantenCommunisme. IN LEI D E R :
Daar de machine de productie vermeerdert en goedkooper maakt, moeten deze feiten goed gemaakt worden door een vermeerderde consumptie. Daarom zal men moeilijk kunnen ontkennen, dat de eerste zorg moet zijn zich te concentreeren in de questie, hoe men die vermeerderde consumptie moet scheppen. Wij moeten veel minder aandacht schenken aan overdreven en bombastische artikelen over economie en het scheppen van kapitaal. De kreet in de geheele wereld moet rijn hoe men de werkloosheid zal kunnen verminderen. Het is niet iets om over te roepen, wanneer men voorspellen zou, dat een verdere vermeerdering van de werkloosheid ten slotte beteekent de vernietiging van alle staathuishoudkunde? Gegeven het grootste gedeelte van d e bevolkine der wereld toch vurig verlangd naar meer en beter voedsel en naar meer weelde, kan er dan nog eenige twijfel bestaan, dat de koopkracht van dat grootste gedeelte moet versterkt worden, willen wij de werkloosheid verminderen door het scheppen van werken tot het vervaardigen van datgene, wat de wereld zou willen koopen, indien de koopkracbt vermeerderd ware? Laat daarom iedereen zijn krachten samenbrengen in het vermeerderen van d e koopkracht van de massa.
WOUTER LUTKIE R K . PRIESTER A A N V A N G 2 0 U U R . Z A A L O P E N 19.30 U U R A L G E M E E N ENTREE 25 CENT PLAATSBESPREKEN IO CT. EXTRA Torgangshewijren vooraf vcrkrijshaar hij het Bestuur (Postbus 'i7 Utrecht c Giro 197.155) en o p Donderdng 20 en Vrijdag 21 Oct van l i 3 0 uur tof 22 uur in de Hal van h e t Hotel De I'Europa, (Vredrnhurgh) Utrecht e n verder voor i o o v e r beschikbaar op de a v o n d der
vergadering a a n Je zaal
Het Bestuur behoudt zich het recht voor. zonder opgave vali redenen, d r toegang te weigeren.
Haal de centen maar, waar ze z i j d Nog sfeeds doet deze uitroep opgeld op vergaderingen van de linksche partijen, zoowel bij bloedrood als bij rood. Dat in dit opzicht de grens van het mogelijke bereikt is, moge blijken uit onderstaand tabelletje, dat niet algemeen bekend is. Het is samengesteld uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek, e n wel uit de ,,Statistiek der inkomens e n vermogens in Nederland. 1930/31". (Uitgave - 1932 - Martinus Nijhoff, N,V., 's-Gravenhage. Prijs f 0.55).
I
f 800- 1400 f 1400-2000
f KLANTEN IN HET OOSTEN.
Er zijn 500.000.000 Chineezen
en zeker 200.000.000 andere Oosterlingen, die bemoeilijkt zijn in hun koopkracht door hun ,,eenige middel om te koopen", het zilver, daar dit metaal kunstmatig en opzettelijk - om welke reden weet ik niet - in waarde is achteruit gezet. Daar bestaat geen behoefte om de verhoudingen tusschen de waarde van het goud en het zilver vast te stellen. Werkelijke (dat is vrije] vraag en aanbod daarvan zal automatisch ieder verhouding bepalen. Het eenifie wat daarvoor noodig is, is, dat de Naties ophouden met het uitgeven van zoogenaamde ,,zilveren munt", hestaande voor een groot gedeelte uit metaal van een lage waarde, en dus doende, door kunstmatig de vraag naar zilver te verminderen, de waarde daarvan actueel te doen dalen. De tegenwoordige attractie om begrootingen op deze wijze te doen sluiten is bestemd om in de naaste toekomst veroordeeld Le worden. Indien 160.000.000 Russen door de overige wereld geholpen zouden kunnen worden bij de verlossing uit de ellende e n uit den toestand van minimale consumptie, zou aldus hunne slavernij bij de productie veranderd worden in vrijheid tot verbruiken en zouden wij daarbij een dubbel voordeel behalen. Heeft het nooit iemand getroffen, dat de vermeerdering in de kracht tot verbruik van 860.000.000 menschen van zelf de mogelijk 40.000.000 werkloozen in het overig gedeelte der wereld moet doen verdwijnen en dat de genezing (verhelping] van de werkloosheid daarin gelegen is? Uw enz. (w.g.) HENRI DETERDING. London, E.C. 3, Sept. 21.
2000-3000
f 3000-5000 f 5000-10000 f 10 O00 en meer
oio van het totaal
42 OIO 28 '10 16 Oio 8 Qh 4'/û
2 OIO
20 O i o 20 o i o
I6 O i o 13 O i o 11 O f 0 20 '10
3 Oio
7% 9 Oio 10 @/o 12 oio 59 Oio
100 i10 m.a.w. 42% van het aantal aangeslagenen met tezamen 20% van het belastbaar inkomen, betalen met zijn allen maar 3% van de totale belasting, terwijl de hoogst aangeslagenen tezamen slechts 2 % van het aantal uitmaken, samen eveneens 20% van het totale belastbare inkomen hebben, doch daarvan in totaal 59% van de geheele belasting opbrengen; d. i. dus over hetzelfde bedrag aan belastbaar inkomen bijna 20 keer zooveel als door de laagst aangeslagenen wordt opgebracht. H.
Nationale Unie U itgave:
N.V. Haagsche Drukkerij en Uitgevers-Mij.
-
Dit blad verschijnt Benmaal in de 14 dagen REDACTIE:
Voor correspondentie en te plaatsen artikels zich wenden tol: ?hr. R. GROENINX VAN ZOELEN, 4 Amaliastr., s-Gravenhage. tel. 112484.
ADMINISTRATIE: Storting van abonnementsgelden: Ir. H. J. MATHLENER LODERUS. VIjvWtaan 71-8. R'dam, Postgiro 160926, adm. ,,Nahenale Unie". ABONNEMENTSKOSTEN : ûij vooruitbetaling per jaar: Nederland f 2.-; Koloniën per
landmail
f
3.-
Ter voorkoming van inningskosten worden onze abonné's verzocht h u n contributie voor het 2e halfjaar op bovengemeld gironummer der Admlnlslratie te storten. Dli geldi uiteraard niei voor leden d e r Nailonale Unie, noch voor abonn6'8, dle h u n oonirlbuila bll voorulibaiaiing voldoen.
oenigineen zUn opgeroepen om, waar k k e & wcw, d a t tan communts~ hrt t i s c h e eYde plannen k e t o n d e n om ondank# d e w e i & e r i tan hoofd tan p o l i t l o om tergunning voor demonetratie t e verleenen, j u i s t op den deg tan de Opening der Btaten-ûenersal naar '8-Or&veahage
t e komen on het n i e t deakberldig
'a l r d a n sepooqb u da Ridder-
~ 6 0 dat ,
h l M J
zou worden het Btaatahoofd blj h e t gksnc'ón komen
"5
zaal door schreeuwen of anderrzinr ontìa~easaint e zUn, dat, o p
t r e d e n door eon krachtige huldiging P u b I. M ' J
roopâng Is n i e t van d r
t e
over8temni.n. Bedoelde Op-
uit$e&bmh D a t het de bedoeling
eenige t e r e e n u i n g e n is gereerit om, mocht van communistloche
Van
zUde deartoe a a n l e i d i u worden gegeven, doenoode
m i t ' goweld
op
t e treden, Itan naar h e t oordeel t a n de Regeering u i t de l a t e r e p u b l i c a t i e s van d i e tereenigingen Worden afgeleid. Een dergeluk optreden zou zu I n geen geval hebben goedgekeurd. 2. Deze v r a q w o r d t
optreden op
20
ontkennend beantwoord.
September
jl.
sprake 1 8 , l a der Regeer142 bekend.
Reed8 hier moge worden opgom9rl-t.dc.t d e d m r i n aandjehaalde pamom
geheel b l U f t voorbekenslgilap ran
k,d i e hkar a c h r g .
V a een
de mst da Hegeering of m e t oerantusooräol:.!k.a organen á a r Overheid,
inepectsur
VSR
p o l i t i e t e Ie-Oravenhage t e hebben overgelegd.
September ongevraagd aan een politiecharge hoeft deelqenornen. ìiij is door
oen inspecteur van p o l i t i e Over do onwe~mch.ìi,jk.ñeid
daarvan onderhouden. Ofrchoon de cadet
een bepaling r a n
de
een beroep
krui doga Op
krWgstucht, kan niet worden ontkend dat d i k
optreden beter achterwege had kunnen blwan. van deelnsrniag sen
(ran
chsrge of aan eenig ander politieoptreden door jongelieden
met! etokken grragend, is niet kunnen b l u k e A r j.
Het dragen v m uniformen door f a e c i e t e n l e der Regeering even
Onwelgevallig
als
het dragen taxa uniformen door andere p o l l t i e k a " groepen
-
groepen. Ofschoon kon worden vetnacht, d a t zioh bU de aongekondig-
1 1
-?
A _;i
WJ 14%'
; i
y
f - :'4 .t-T *
i
*
~
de nrinifestatier d e r communieten de f a r c i r t e n niet onbetuigd souden l a t e n , Is Tan een herhaaldrlUk de orde I n gciraar brengen deze n i e t
Tail
gebleken. H e f 1 s voorgekomen, dat de p o l i t i e een aantal
f a s c i s t e n tegen een dreigende menigtr in bescherming h e f t moeten nemen, hetgeen haar p l i c h t m e l i d e p o l i t i e heeft de f a e c i s t e n d a r bU verzooht bij e l k a a r t e blî&en teneinde hsar tsak %e vergemakkr
1Uken. De wlJae, waarop deze bercherning le verleend
188
rtenrnin
$
&'
-1s b U a n d e r e gslegsnhrden opvallend en s l e c h t e evenredig
LM
het
gevear dat dreigde. Optochten zijn n i e t toegrotaan.
Boorzoover deze vraag n i e t med8 in het borenetranäe beantwoor-
6.
d i n g v i n d t , d e e l t de Regeering mede, d a t eU uiteraard een eigen-
w \
machtig optreden van partiCulieren om de taak d e r p o l i t i e
0101'
t e nemen alkeurt. Welke eohter ook de plannen van eommige groepen zlln geweest voor het geval d e communiiiten z i c h aan hinderlijke ma-
n l f e d a t i e s hu het
gam
en komen Tan het Staatshoofd t e r kamerope-
ning zouden schuldig maken, f e i t e l l j k ie het t o t uitvoering v a d i e plannen n i e t gokomen. Mocht e r zich voor het
t O f ~ k O ~ ~ S t leen g@
ge-
r a l voordoen, dat oen dergelijke ongevraaude hulp aan d e poli ti^ Wb7
moeten worden opgetreden, a l iwe4w do moei1Ukheden daarbif aiet -Anv%r.
u.*A~>
worden over het hoofd~gozien. ~mmerr,en daarvaa Wordt gen
103
t geen woord -laat e t a a n afkeurend woord
IA de
- gerept,
vra-
d e poU-
t i e etonâ, en z a l in andere gevallen ran geliJkooortigen aard staan, v o o r de eren moeili&@als ondankban taak Om do u i t verrchillende
plaatsen
der h d i
-
mede t e r v e r s t o r i q van de o p n b a r e orde ramen-
gekomen elementen met gewald t e drinaon zich
die orde
te
ge-
dragen en men e d zioh biJ do beoardeellng ten do uitoefening van d i e taak hebben rekenschap t e geren,hoe moeilm h e t Is áaarbu be-
gell.lkerDW hen, d i e t e n onreohbe en Oeheel afkeurenawaardlg daar bij
de behulpzame hand z u l l e n bieden, op afdoende m e t o t inkeer
t e brengen.
. i.
Ret le der Regeering borend, dat ledon
tsll
eenieine@nzffa opgeroepen om, waar bekend mu, tiaohe eUde plennen h e t o n d e n om ondank61 de r e i e e r i ~tafl hob
hoofd van p o l i t i e om vergunniw voor demonetrntie t e YerLeenen, j u i s t op den dag tan de O p e n 4 der Statsn-Oenerod naar 'e-Olaoenhage t e komen en h e t n i e t denkbeeldig w e @ ( ds6 aledm
#0gOOgd
de Ridderzou worden het Staatshoofd bU h e t gsan en komen n ~ m
z a a l door achreeuren of anderezin8 oaaa4feasam t o zUn, dat op-
t r e d e n door rocping
i0
e512
krachtige h U l d i g i w t e OVeretexw!on. Bedoeld@ op-
n i e t van d e Regeering uitgegaan. D a t het de bedoeling
van eenîge vereenkainssn l a geweest om, mocht van comnuniati~chr
ZWO d a a r t o e
worden gegeven, desnoodu m t geweld op
ataleillin$
t e treden, kan naar het oordeel van Pe Regeering uit de Latere p u b l i c a t i e 8 van d i e voreenigingen worden afgeleid. Een äerSe1i.k optreden
ZOU
zij i n geen geval habben floedgekaurd.
2. Deze vraag wordt ontkennend beantwoord.
3. D i e circulaire, waarin optreden op
20
September
van een oerwschb communiati6oh
o.a. jl.
aprske is, i e dor Regeering bskenb.
Reed0 hier moue worden opgemerkt dat de d a w i n ao.aa&ehaalde p a s e W
..
geheel b l u f t voorbeken& overleg vsn den Bte1l.r
VM
hen, d i e haar echr
199p. ~ s neen
der c i r o u l a i r o omtrent het d a a r i n Vermei-
Verfmbwoorde1:ko organen á o r Ov9rheid,
d 8 met d e Regeerim of met;
waarvan d i e p e o u e don e c h u g e e f t , i s geen eprako
g%WbeSt.
wel
b l u k t do auteut na roadaendirw ook oen axemplaar daarvan aan
inspecteur van p o l i t i e t e 4. RU
onderzoek
i ü der
8
c4rnvenhage
te
8.1
hebben overgelegd.
R@geûrillEgebleken, dat oen Oadet Op 20
September ongevraagd oaa oen politieoharge heeft deeUenomen. ñiJ le door een inepecteur vctn p o l i t i e oyer de onweneoheH)kheib
baaroan OndQrhoud@&l. Ofschoon de owlet oen beroep kEoi doen op
een bepaling van de krugstuohû, kan a i e t worden onttend dat d i 8 optreden beter achterwege had kunnen blijven. V M deelnernînö aan een charge of met
&an o e n i g
ander polftieoptreden door jonselieden
etokken gewapend, ie n i e t kunnen bluken.
5. Het dragen +en uniformen door f a s c i e t e n
i e der Regeoriw even
onwelgevallig a l s het drasen van u n i f o r m n door andere politieke
-
groepen
-
poa apen. Ofechoon
b n worden
VSRMht
dat Zich blJ dO 83ngSkOadie-
de m i S e s t a t i o e d e r communisten de faaicfrtea aiart oab&uiqd zouden laten, i s van
den
horhaaidelijk de ordo i n grraar brengen tan
nemn, hetgeen îucir p l i c h t was; ds p o l i t i e herft do f a e c i r t o n d r a t bij reruaoht bU e l k a a r te blUwn tenuindo haar taak t e tergemoklre-
lijken. Do rUze, waarop deze borcherming
Is
rerlrend wan otsn~n&n
,:le bU anäars galegenheden opvallend on oloohts w e n r o d i s aan heb gcwanr ant d r a i a d r . Optochten
6.
2îJn
n i e t toegeo3aan.
Zoorzooter daze vraag nist reodr In het bo?enebaandr beantsoor-
ding v i n d t , d e e l t dr Regeering ineâe, dat zij uiteraard oen rigen~arìChtigoptreden rnn g a r t l C u l i e r O n te
om de taek der p o l i t i e OYOT
nemen Afkeurt. Welke ochter ook de plannen f a n sommigca groopen
zijn genaast voor hot g e v a l d e ccmnunietrn zich
n l f e s t t ~ t l e rFIJ h3t
gam
abri
UnderllJke ma-
en komen tan hot Staatehoofd t e r kamerope-
nin6 zouden echuldig maken, feiûeluk
ie
het t o t uitvoering rlne d i a
plannen n i e t gckromen~ Mocht or z í o h voor hat toekonratigo oon goi n oenige omrnngriJke mate zou worden v?rloenä, dan sal daartegen moeten worden opgetreden, a l moeten de moellUkhwáon daarbv niet
worden over hot hoofd ge%ioao h e r e , en daarvan wordt in do tra-
gen m t
geen
woord -laat staan af'keurond woord
-
gorept, de poli-
tie stond, en zal i n andere gevallen vaa g~11Pcsoortigenaard etaen, v o o r do oven moeilllko a l e ondenkbaro taak om do uit tereohlllendr
plcratern d e s land8 mede t e r r o r s t o r i n g van do ownbar. ordo mamengekomen elementen met gor014 t o dringen zioh naar d i e ordo b r 80dragon en men z a l zioh b U do beoordoellng tan do u i t o e f r n i n g vaat d i e taak hebben rskenechap t e geven hos meilijk het is dsarbiJ 60-
ge1t.lkertW hen, d i e 69x1 oaroahbe on gehoel dkeurenirwaardlu daarbfj de behulpzam hand
t e brengen.
z u l b n bieden, op aîdooudo
tot
lnkeor
1. D e r Regeering z i j n t e d e z e r Zake, behoudens hetgeen onder 3 wopdt 'L
medegedeeld, geen andere f e i t e n hekend, dan in d e desbetreffende
p e r s b e r i c h t e n vermeld. Eenige oproep, als h i e r bedoeld, i s niet van Overkeidsaege uitgegaan. 2.
E B Z P vraag wordt ontlenrend 5eantwoord.
3. Ook te dezer zake was der Regeering op 20 September
n i e t s b2':encl,
dan wat in de pers was gepub ,iceerd. Asede
-
i n antwoord op het l a a t s t e g e d e e l t e van vraag 6 mode
'
hieraan worden toegevoegd, hetgeen d e r Rogeerhg u i t ingewonnen arahtsberichten is g e bleken. C e burgemester van 's-Cravenhage heeft met de
Kationnile Unie
of n a t i o n a l i s t i s c h e elernemten gc?.er,,:rlei contact gehad.
Tussc!len d e P o l i t i e en n a t i o n a l i s t i s c h e elenenten hf--'êPtslezktE h e t navolgend c o n t a c t plaats ge-gonden. Op Z a t e r d a g ,
17 September j.1.
h e e f t z i c h b i j den waarnemend
€7oofdcornnissaris aargemeld de & a r H . J .
de Jonge, 5ie z e i d e l i d t e
zijn van den Gen? r a l e n Raad van het Nederlandach Ver?,ond van Y a t i o n a l i s t e n , niet de vraag, hoe! er! waar n a t i o n a l i s t e n hulp konden verleenen. Deze Commissaris h e e t d i e h u l p nadruk!;.elijlc afgewezen
Br
den vrager onder h e t oog gebracht, dat h i j en de z i j n e n z'ich van elk optreden tot hulp der P o l i t i e hadden t e onthouden.
I n den morgen van den 2Osten September is de floofdcom-issa;lia opgeheld u i t den D i e r e n t u i n met eenzelfde v-sag en m e t het verzoek
om een 1: s p e c t e u r van P o l l t i e t e zGndan voor ssnwi !zing, waayheen i e daar verzamelde personen z i c h moesten ?mgeven. I3e Yoofdcomrisr a r i s heeft
9
ari
dezen v r a g e r , den reserve-Majoor V l e m i n g , Comrnandr.nt
van de drandwaer t e Utrecht, nadruk!reIijk verkìaare, dat geen hulp werd gev:iagd,
h e e f t eveneens geweigerd een I n s p e c t e i f l t e zenden en
tegen h e t bieden van ongevraagde hulp gewaarschuwd
2. Na d e vergadering
van den &a.<schen geneenteraad van 3 October
1.1. is nog g e b l e k e n , d a t de heer
Groeninx van Zoelen t w e e m a a l op
h e t p o l i t i e h u r e a u i s geko-en e n d a r r den Inspecteurs Van der. ? / i j k
en S e a i n k mededeel7ngen hi-left gedaan, b e t r e f f e n d e hetgeen de R a t i o nnle Unie meende t e moeten v e r r i c h t e n op 20 September. C e p o l i t i e behoort t e allen t i j d e mededeelingen, welke haar
Korden gedaan, te ontvsmgm. Si' geen d e z e r bezoeken is door de
p o l i t i e ook maar i n e e n i g e r l e i opzicht t e kennen gegeven, dat men op h u l p v e r l e e n h g b i j mogel. ;f'.ie o r d e v e r s t w i n g of op contramanif estat l e s prijs s t e l d e .
Slechts i s t e b e t r e u r e n , dat van een en ander t e bestemder
p l a a t s e n i e t d a d e l l j ' x is rapport gedaan, waardoor aan een vsr':aerde i n d r u k voedsel ware ontnomen.
Afschrlf ten van rappo-ten van de bovengenoemde i n s p e c t e u r s o p deze materie b e t r e k k i n g hebhende, worden aan d e K a m e r ter inz'age
overgelegd , 4 , Defensie (IiEtwoord
moet nog 'rom;:n).
5. C o m d s s a ~ i sd e r Kor,in&in's antwo ;rd overnemen, behoudens redactie 6 . Tot overwegen van nastzagelen, a l s i n daze m a a ~bedoeld, kan de
Regeering, gezien h e t bovenstaa~de, geen a a n l e i d i n g vinden.
Het tweede gcdaelte v m d a z e vraag is n a a r aanleiüing van vraag 3 beantmoord.
.
VOORZITTER 22 &3%ob9Z
VAN DEN
RAAD VAN MINISTERS. N?
432
KABINET M.R.
BERICHT OP SCHRIJVEN VAN
'S-GRAVEN HAGE,
a. 193
MEN GELIEVE BIJ HET ANTWOORD NAUWKEURIG HET ONDERWERP, DE .DAGTEEKENING EN HET NUMMER VAN DIT SCHRIJVEN TE VERMELDEN.
,
1
s Gravenhage,
i9 October
1932 ,
A a n Zi.jne E x c e l l e n t i e den hlinister van
J U S T I T I Eo
Excel1 e n t i e ,
Bijgaand doe i k U de nog n i e t officieel verschenen proefdruk toekomen van hetgeen Ik i n de Raadsvergaderin, van Maandag j.1.
i n d r i e v e r s c h i l l e n d e i n s t s n t i e s heb ge-
zegd, Ik voeg daaraan t o e a f s c h r i f t van een heden ontvengen nota van den H o o f d c o m i s a a r i s , U i t het U vroeger toegezonden proces-verbaal kan U b l i j k e n , d a t de Hoofdcommissaris i n de gedachte heeft v e r
keerd en door dengene, met wien h i j sprak, i n de gedachte I s
g e l a t e n , d a t h i j den heer Vleming aan het t o e s t e l had,
Te t r e f f e n d e r i s d i t , doordat de Hoofdcomissaris den persoon, m e t wien
hi3
sprak, met den naam"Vlemingn h e e f t aange.
sproken en hem a l s zoodanig u i t vroeger r e l a t i e tutoyeerde. Men kan t h a n s n a a r de meening ven den H o o f d c o m l s s a r i s aannemen, dat h e t r e l a a s van den heer Vleming j u i s t i s , Met de meeste hoogachting, UW
dW
m,
7
’
De Voorzitter. Het komt mij noodig voor, inede wegens verschillende berichten in de pers, alvorens het debat wordt voortgezet, mijn antwoord op vraag 5 van den heer V l i e g e n betreffende de zinsnede van den oproep van de Nationale unie ,,dat zij tot dezen in elk opzicht ongewonen oproep zijn overgegaan, na de zekerheid t e hebben verkregen, hierinede de desbetreffende organen van dienst te zijn”, nader aan te vullen. Gevraagd werd of de Burgemeester of de Hoofdcommissaris van Politie (in dezen de eerst in aanmerking komende organen der overheid) te voren met de Nationale Unie in contact van dien aard zijn geweest. Het is mijn vaste gewoonte in dergelijke gevallen, als ik inlichtingen geef, ook volkomen opening van zaken t e doen. Oni nu zooveel mogelijk te voorkomen, dat later bij de politie iets zou kunnen bljjken, waar ik onkundig van was, heb ik het antwoord op deze vraag voor de vorige Raadsvergadering opgesteld in tegenwoordigheid van den Hoofdcoiilinissaris,, den Cominissaris plaatsvervangend Hoofd-Commissaris (de andere Commissarissen hebben een justitieele taak) e n den Hoofdinspecteur V a n d e r M e y, die met de regeling op 20 September was belast. Ik ben ii-iij bewust ter zake de eenige verantwoordelijke autoriteit te zijn en met een negatie mijnerzijds te kunnen volstaan, doch door deze ambtenaren in te schakelen, achtte ik de inogelijkheid van misverstand te kunnen uitsluiten. Mijn antwoord luidde: ,,Van het vooi-nenien dei. fascisten tegen inanifestaties te houden, is den Burgerneester niet gebleken; hij heeft alleen uit de couranten vernoiiien, dat de Nationale Unie zen als door den interpellant bedoelde circulaire zou hebben uitgegeven. De Burgeineest e r is noch direct, noch indirect met de Nationale Unie in contact geweest; ook de Hoofdcominissai-is heeft zich daarvan volkomen onthouden. Op Zaterdag, 17 September, heeft zich bij den d.d. waarnemend Hoofdcommissaris iemand aangemeld met de vraag, hoe en waar Nationalisten hulp konden verleenen. Deze Coniinissaris heeft die hulp natuurlijk geweigerd en den vrager e r op gewezen, dat hij en de zijnen zich van elk optreden t o t hulp der politie hadden te onthouden. Op 20 September is de Hoofdcoiniiiissaris opgebeld uit den Dierentuin inet een zelfde waag en inet het verzoek 0111 een inspecteur van Politie voor aanwijzing, waar de daar verzamelde personen zich heen moesten begeven. De
61
Hoofdcoiiiiiiissaris heeft verklaard, dat geen hulp werd gevraagd, heeft geweigerd een inspecteur te zenden en tegen het bieden van ongevraagde hulp gewaarschuwd". Van bovengenoemde feiten maakte ik melding 0111 den Raad duidelijk te maken, dat integendeel de Politie de hulp van dergelijke organisaties heeft geweigerd. NU deze feiten schijnen ontkend t e m r d e n . zal ik namen noemen en mededeelen, dat het gesprek van den Commissaris B e s s e 1 i n g op het Politiebureau is gevoerd niet den Heer H. J. d e J o n g e , lid van den Centralen Raad van h e t Nederlandsch Verbond van Nationalisten, e n dat van den Hoofdconmiissaris per telefoon - den 20sten September ' s morgens werd er opgebeld uit den Dierentuin, waar deze heeren blijkbaar verzameld waren - met den hein bekenden majoor der Reserve V 1 e 111 i n g uit Utrecht. I n beide gevallen is de hulp van bui-gers uitdrukkelijk geweigerd, in het laatste geval werd een inspecteur van politie gevraagd voor aanwij zing, waar de verzamelde personen zich heen moesten begeven en dit eveneens geweigerd. Duidelij ker kan ik niet aantoonen, dat noch de Burgemeester, noch de verantwoordelijke leiders van de politie hulp van particulieren voor de handhaving der orde hebben ingeroepen, of gewenscht. Ik kan herhalen, wat ik in de vorige vergadering heb gezegd, d a t een overheid, die toestaat, d a t particulieren, behalve in het geval van art 446, Wetboek van Strafrecht - hulp bieden, zich een brevet van onvermogen geeft. Nu heeft men na de vorige Raadsvergadering o.a. in de pers de zaak over een anderen boeg geworpen. n.1 niet meer gesproken over hulp r a n orgunisaties aan de Politie voor handhaving der orde of voor tegenmanifestaties, maar omgekeerd over medewerking der Politie met verschillende organisaties OM deze op 20 September op het Voorhout op te stellen. Ik hecht eraan vooraf t e verklaren, dat wij nu op een heel ander terrein zijn. Persoonlijk wist ik tot voor enkele dagen hiervm alleen het volgende : Mij was bekend. dat het Nationaal Jongeren Verbond een vergadering met andere organisaties had gehouden en ik had vernomen, d a t dit Verbond besloten had den 30sten September van het NXWLIplein georganiseerd up te :rekken naar het T'oorhûL1t. Ik heb den 1-Ioofdcommissnri.s toenni:ds te kennen gegeven, dat noch van een saixenkoliien op het Nils-
62
sauplein, noch van gezamenlijk optrekken, sprake mocht zijn, doch dat ik van harte toejuichte, wanneer de leden dezer organisatie zich op het Voorhout opstelden, doch niet in een georganiseerd verband. Ook de politie heeft, zooals van zelf spreekt, wanneer gevraagd werd of op betuigingen van loyaliteit langs de route, welke het hoofd van den Staat volgde, prijs werd gesteld, terecht bevestigend geantwoord. Dat de opdracht, dat dit niet in georganiseerd verband behoorde te geschieden, is nagekomen, blijkt uit het volgende. Ik heb hier de verklaring van den Hoofdinspecteur V a n d e r M e y : ,,Ik ben op 20 September j.1. door U verantwoorde,,lijk gesteld voor de goede orde op de wegen, waar,,langs de Koninklijke Stoet van en naar het Binnen,,hof zou optrekken. Ik heb aan niemand van mijn ,,onlder.geschikten opdrachten gegeven om aan be,,paalde groepen of menschen speciale plaatsen, welke ,,door die groepen of menschen zouden worden inge,,nomen, aan te wijzen. Een dergelijke opdracht is ,,inij noch door U, noch door den waarnemend Hoofd,,commissaris, gegeven. Ter verduidelij king wensch ,,ik hieraan toe t e voegen, dat alleen op het Binnenhof ,,- zooals dit telken jare pleegt te geschieden ,,voor journalisten, fotografen, filmoperateurs, wees,,kinderen en ge’brekkigen, een plaats is openge,,houden.” Op dit gebied en in diezelfde lijn valt volkomen te begrijpen het in de pers genoemde optreden van den Inspecteur V a n d e r M a r k, die zonder bijzondere opdracht en daartoe uit Katholieke kringen aangezocht, met organisaties contact heeft gehad. Verder heeft op ditzelfde gebied betrekking, wat noch den Burgemeester, noch de vermelde politieautoriteiten vóór de vorige Raadsvergadering bekend was, n.1. dat de heer G r o e n i n x v a n Z o e l e n op 15 September. op het politiebureau is geweest en daar aan een Inspecteur de bewuste circulaire heeft overgereikt, welke, naar hij zeide, w a s verzonden, met de mededeeling zijne leden naar Den Haag t e zullen laten komen. Bedoelde Inspecteur nam van de circulaire na het vertrek van den heer G r o e n i n x kennis en vond de zinsnede, ,,na de zekerheid te hebben verkregen, hiermede de desbetreffende organen van dienst t e zun” ; aangezien hij geenerlei reden had t e veronderstellen, dat met ,,deze organen’’ de politie kon zijn bedoeld, heeft hij aan deze zinsnede geen verdere aandacht besteed, doch slechts aan het feit, dat te samen werd geroepen op de Maliebaan, wat, naar hij wist, niet zou worden toegelaten en ook niet
63
.
is gebeurd. Bedoelde Inspecteur zou juister gehandeld hebben, wanneer hij deze circulaire, welke verzonden was en twee dagen later in de pers verscheen, via den Hoofdcommissaris aan den Burgemeester had doorgezonden ; misschien zou ik dan nadere informaties ingewonnen hebben. Op Maandag, 19 September, is bedoelde heer weer bij dien Inspecteur geweest en heeft een papier afgegeven, waarop vernield stond, waar hij zijn leden zou opstellen op het Voorhout, met de mededeeling, d a t zij witte strikjes zouden dragen. Aangezien ieder burger. die dat wenscht, natuurlijk op het Voorhout kon staan en dit zelfs toe t e juichen viel, heeft deze Inspecteur ook die mededeeling voor notificatie aangenomen. Noch daar, noch elders zijn door de politie aan eenigerlei organisatie plaatsen aangewezen. Nog is 19 September getelefoneerd door den heer G r o e n i n x aan dien Inspecteur, dat zijne leden deel zouden nemen aan een ovatie vóór het Paleis. Hoewel een en ander voor het wezen der zaak van weinig belang is t e achten, hecht ik eraan den Raad uitdrukkelijk mede te deelen, dat zoowel ik als de Hoofdcommissaris van deze mededeelingen van den heer G r o e n i n x aan een Inspecteur, ten tijde van de vorige Raadsvergadering geheel onkundig waren. Thans is het woord aan den heer J7 a n d e r L o o. 64
De Voorzitter. Het zij mij vergund met een enkel woord de verschillende sprekers te beantwoorden. De heer S c h a d d e l e e is geëindigd met mij de beschuldiging toe te voegen, dat wanneer er den 20sten September slachtoffers gevallen zijn, ik daarvoor de verantwoordelijkheid draag en dat ik die slachtoffers bewust heb gewild. Laat ik den Raad veizekeren, kennende de richting, vanwaar die beschuldiging afkomstig is, ik die, komende vandaar, rustig naast mij neerleg, maar aan den anderen kant mij mijn groote verantwoordelijkheid ter zake volkomen bewust ben, en dat ik eventgoed, zij het voor, zij het na zulke gebeurtenissen, mij met zorg afvraag, welke richting gekozen had moeten worden, opdat zooveel mogelijk slachtoffers, zij het op den dag zelf, zij het in de toekomst, vermeden kunnen worden. Ik kan den Raad - niet den heer S c h a d d e l e e verzekeren, dat als er iets is, dat mij dezen dag van 20 September en daarna heeft bezwaard, mij zelf en mijn verantwoordelijk, dat het is geweest de slachtoffers, die gevallen zijn. De heer F e b e r heeft gevraagd: kan de Burgemeester de verzekering geven, dat in het onderhoud van de weduwe B a a s en de opvoeding van het kind van B a a s door de gemeente afdoende is voorzien? Ik kan dat antwoord op het oogenblik niet geven, maar ik ben bereid daaromtrent bij nota of op andere wijze, dat weet ik nog niet, aan den Raad mededeeling t e doen. De heer S c h a d d e l e e heeft nog een punt t e r sprake gebracht, dat ik toch niet zoo mag laten doorgaan, want daar zit een bedekte beschuldiging in, welke ik niet onbeantwoord mag laten. Hij heeft gezegd: het zal nog de vraag zijn of de agent B a a s gestorven is aan den dolksteek, dien hij heeft ontvangen, dan wel dat zijn dood een gevolg is geweest van de verpleging - hij bedoelde natuurlijk de minder goede zorg - ik meen ook, dat hij dit woord heeft gebiwikt, in het ziekenhuis. Wat in het ziekenhuis is voorgevallen is mij volkomen bekend. De heer Schaddelee. Vertelt u dat eens. De Voorzitter. Als u dat wilt weten heb ik e r geen bezwaar tegen. De heer Schaddelee. De heer &I o o n e n vindt dat brutaal. 169-170
De Voorzitter. Ik geef hier de wijze van handelen t e kennen, niet anderen. Dr. S c h o e i n a k e r schrijft: ,,Op 22 September j.1. des avonds om 7.15 uur is patient B a a s , die steeds zeer rustig te bed was geweest, eenige oogenblikken alleen gelaten, terwijl zijn vrouw in de gang vóór de openstaande deur zat. De vrouw zag plotseling haar man naast het bed staan, ze is toen naai- binnen geloopen en vond patient in elkaar gezakt. Op haar geroep zijn onmiddellijk zusters toegesneld, die patient t e bed hebben gelegd. Tegelijkertijd is dokter C. A. S c h o e m a k e r gewaarschuwd, die aanwezig was toen patient juist weer in bed lag. Deze constateerde, dat de algemeene toestand dezelfde was als een uur tevoren, doch dat er een schram aan de kin was ontstaan. Een hernieuwde bloeding had niet plaats gehad. De getroffene is den volgenden morgen omstreeks 11 uur overleden en mijn overtuiging is, dat de dood door dit ongeval niet is veroorzaakt of verhaast”. De dokter heeft uitdrukkelijk ontkend, dat e r verband zou bestaan tusschen den val en den dood van den agent. De heer V a n d e r L o o heeft gevraagd of het niet beter ware het aantal paarden bij de politie uit te breiden en of op deze wijze de orde niet beter t e handhaven ware. Ik zal het onderzoeken en ben bereid om bij de begrooting te antwoorden. Ten aanzien van mijn verklaring, welke ik bij den aanvang van de behandeling dei. interpellatie op heden heb afgelegd, zou ik den heeren V a n d e r Z o o en S n o e c k H e n k e m a n s willen verzoeken die nog eens na te lezen. Ik ben overtuigd, d a t zij dan niet anders dan kunnen instemhien met hetgeen ik heb gezegd. E r is, zooals de heer F e b e r terecht heeft gezegd, terzake van hulp door derden aan de politie in den Raad geenerlei verschil van meening. Laat ik den heer V a n d e i* L o o nog antwooiden. naar aanleiding van een door hem geciteerd courantenbericht, wat betrof een vergadering, welke zou zijn tezamen geroepen door of namens den hoofdcmimissaris. Het is overbodig t e zeggen - ik heb het i-eeds tweemaal gezegd, maar ik wil het nogmaals herhalen -, dat e r vanwege de leiding van de politie geen directief en geen initiatief is uitgegaan, zij het voor maatïegelen van orde, zij het voor tegeninanifestaties of wat dan ook. Ik heb bij den aanvang van de behandeling van vandaag gezegd, dat er bij de politie natuurlijk telkenmale menschen kwaiiien, die verzochten op welke wijze zij toch de politie konden helpen. Deze hulp is altijd ten eeneninale afgewezen, maai. wanneer het betrof, dat zij zeiden: wij wilden zoo gaarne op de straten en pun171-173
-
ten zijn. waar de Koningin voorbij komt, om bewijzen van onze loyaliteit te geven, welnu, dan spreekt het vaiizelP - en dat is ook gebeurd -, dat e r vanwege de politie alle instemming mede is betuigd. Ik zou haast vergeten, wat in de vorige Ruadsvergadei'ing is besproken en nog een antwoord behoeft. De heer V 1 i e g e n heeft mij toen geantwoord op hetgeen ik gezegd heb over incidenteele ooggetuigen. Ik heb incidenteele ooggetuigen van het gebeurde op 20 September nimmer gewraakt, noch verklaard, dat ik daaraan geen waarde zou hechten. Ik heb slechts gezegd, dat inen daarmede uiterst voorzichtig moest zijn. Betreft het justitieele kwesties, zooals enkele iiialen het geval is geweest, dan wensch ik daarop niet in te gaan, inaar de zaak aan de justitie over te laten, waar ze behoort, In de tweede plaats moet ik den heer V 1 i e g e n nog antwoorden op een ander punt. Er is geen andere order door de politie uitgegeven, dan dengeiie, dien ik den Raad heb voorgelezen, van 19 September. Er is geen order op den morgen van den 20sten September voorgelezen, waarbij op krachtig en energiek optreden werd aangedrongen. Op den 20sten des morgens zijn de personen, met de leiding belast, nog eens schriftelijk gewezen - op het papier, dat ik hier heb en d a t ik den heeren kan overleggen, en waarop de order voor dien dag staat met niets anders dan dit zinnetje: indien geweld moet worden gebruikt, eerst gebruik t e maken van den gummistok, daarna van den sabel en liefst niet van vuurwapenen. Er staat dus geen woord in van krachtig, energiek optreden, het is ook geen order, het is eenvoudig het papiertje, dat alleen gegeven wordt, zooals het altijd gegeven wordt, aan de leiders op bepaalde punten: gij zult u te begeven hebben naar dat en dat punt, daar zijt ge met die en die taak belast en er staat aan toegevoegd : indien geweld moet worden gebruikt, dus indien verzet aanwezig is, zult gij eerst gebruik maken van den gummistok, daarna van den sak1 en liefst niet van vuurwapenen. Aan het personeel is op 20 September geen order voorgelezen, geen order gegeven en niet aangedrongen op krachtig en energiek optreden. Van de geschiedenis van 's-Gravemande heeft de heer V 1 i e g e n gezegd, dat verhaal zit niet kwaad in elkaar, niaar ik zou het niet hebben geloofd. Ik kan den heer V 1 i e g e n het geloof niet geven, maar ik heb de politi€!-iiienschen zelf gehoord en ver174-1 76
c
trouw ten volle, daar door hen de geheele waarheid en niets dan de waarheid is gezegd. Een enkel woord over den correspondent van de Nieuwe Rotterdammer, die zich terzake in het gezelschap van den heer D e V i s s e r bevond, niet op dien 20sten September, maar bij het betoog in den Raad. De politie betreurt het natuurlijk, dat deze correspondent ook een klap heeft gekregen. Zij heeft met genoegen kunnen constateeren, dat die hem BOO weinig heeft gedeerd, dat het hem niet heeft kunnen beletten, direct daarop eenige kolommen van zijn courant daarover vol te kunnen schrijven. Ik spreek het vermoeden uit, dat zijn subjectieve gevoeligheid zijn objectief oordeel, dat uiteraard nog beperkt was tot de plaats, waar hij zich bevond, heeft geinfluenceerd. Misschien moge ik nog opmerken, dat ook een goed oorlogscorrespondent tijdens een strijd door een partij kan worden gewond, doch dat dan een beroep op het publiek in Génève hem weinig zal baten. De heer V 1 i e g e n is geëindigd met een goeden raad, n.1. dat de verhouding tusschen de politie en de burgerij een 30 ad 40 jaar geleden afschuwelijk 'was en laat nu, zoo zeide de heer V l i e g e n , d e politie oppassen, dat men dien ouden toestand niet weer in het leven roept. Laat mij nu ook met een goeden raad eindigen. Ik kan niet spreken over zoo lang geleden, maar wel weet ik, dat de politiecorpsen tegenwoordig, en het Haagsche politiecorps in het bijzonder, uitzonderingen natuurlijk daargelaten, bestaan uit rustige, bezonken en ontwikkelde menschen, die zich volkomen bewust zijn van hun taak en waarop de welgezinde burgerij terecht volkomen vertrouwt. En laat mij nu ook, evehals de heer V 1 i e g e n , geheel in het algemeen, een raad geven, al valt die mat anders uit, n.1, deze, dat zij die prijs stellen op orde en handhaving van wet en gezag, die goede verhouding niet ondergraven door op zijn minst genomen tendentieuse voojstellingen. Ik bedoel dat niet tegen den heer V 1 i e g e n, ik heb dit zeer in het algenieen gezegd.
177-179 .i
'
De Voorzitter. Het was mijn voornemen direcî nadat de heer V 1 i e g e n had gesproken, de interpellatie te sluiten. De wijze, waarop de heer V 1 i e g e n in laatste instantie heeft gesproken, dwingt mii echter tot een antwoord. De heer V 1 i e g e n heeft gezegd, dat, wanneer dergelijke interpellaties, door verschillende partijen mochten worden geweigerd, dit niet geschikt zou zijn noch e r toe zou medewerken om de zaken t e verhelderen en de verhoudingen beter te maken. i k meen echter, dat het betoog, zooals dat door den heer V 1 i e g e n in laatste instantie is gehouden, zeer zeker niet geschikt is om de vei-houdingen beter te maken. Voor en aleer ik daarover spreek, wil ik twee punten uit d a t betoog lichten. Het eerste is de beschuldiging van den heer D u y s in een brief. Wanneer die woorden hier in den Raad waren uitgesproken, zou ik ze als een persoonlijk feit hebben aangevoeld; thans laat ik ze passeeren. Het tweede punt is dit, dat de heer V 1 i e g e n heeft ge~rraagd,heeft die meneer G r o e n i n x v a n Z o e 1 e n gevraagd naar den hoofdcommissaris en waarom is hij daar niet bij toegelaten. De heer G r o e n i n x v a n Z o e l e n heeft aan het politiebureau gevraagd n a a r een zeer onderdergeschikt ambtenaar, die toevallig niet aanwezig was. Hij is daarop toegelaten in een kamer, waar. twee inspecteurs zaten, inspecteur V a n d e r W ij k en inspecteur S e e s i n g . Ik heb de rapporten van de inspecteurs, die vrijwel gelijkluidend zijn, hier liggen en zij houden niets anders in, dan dat de heer G r o e n i n x v a n Z o e 1 e n een mededeeling heeft gedaan. Nu worden herhaaldelijk mededeelingen gedaan aan de politie en de politie moet ten allen tijde open oogen en open ooren hebben. Zij moet de mededeelingen, die bij haar binnenkomen, laten inkomen, laten instroomen. Deed zij dat niet, dan zou zij h a a r taak niet vervullen. Wanneer zij die mededeelingen krijgt, moet zij die, zooals zij :die van alle kanten ontvangt, bij zich laten binnenkomen. Het eenige punt, waarover verschil van meening was en dat ik in eerste instantie heb uiteengezet, was, dat ik het beter zou geacht hebben, wanneer de circulaire, die ter tafel van de twee inspecteurs mas gelegd via den hoofdcommissaris te mijner kennis ware gebracht, wat niet is geschied. Ik wil er i n u s - . schen dit uitdrukkelijk bijvoegen : wanneer ik mij neerzet en achteraf beoordeel, wat ik zou hebben gedaan, wanneer die circulaire te mijner kennis was gebracht, weet ik nog niet zeer zeker, of ik e r wat 2 13-2 15
aan zou hebben gedaan. Waarom niet? Om twee redenen niet. In de eerste plaats ging het dien dag om h e t o p t r e d e n van de communisten en was van fascistische zijde op 15 of 17 September niets t e verwacht en. In de tweede plaats: wanneer ik in de circulaire had gelezen, dat men zich met de autoriteiten verstaan had, zooals het in de circulaire in een dergelijken zin stond - de juiste woorden heb ik op het oogenblik niet bij de hand - zou ik gedacht hebben: de eenige autoriteit ben ik, ik weet e r niets van, ik heb met die menschen niets te maken. Ik wil u wel zeggen, dat ik uiterst voorzichtig ben en zoii geweest zijn aan de partij dezer heeren meer gewicht toe t e kennen dan hun in werkelijkheid toekomt. De heer V 1 i e g e n heeft gesproken en dat is eigenlijk de conclusie, waartoe hij gekomen is, dat het op dien dag heeft ontbroken aan 1 e i d i n g, dat er allerdwaast en onverantwoordelijk zou zijn gehandeld. Ik heb die woorden opgeschreven. De heer Vliegen. Alleen op het eene punt, dat ik speciaal heb genoemd, op de Korte Poten. De Voorzitter. Dus alleen op de Korte Poten. De heer Vliegen. ,,Alleenyyzeg ik niet, maar dat was het speciale punt, dat i k genoemd heb. De Voorzitter. Ik ben het volkomen oneens met de conclusie van den heer V 1 i e g e n, zooals vanzelf spreekt. Ik wil er aan toevoegen, dat die dag voor de politie uitermate zwaar is geweest en dat het niet aangaat op zoo’n dag een scheiding te maken, zooals de heer V 1 i e g e n heeft gedaan, tusschen de ondergeschikte politie-ambtenaren, die eigenlijk niets anders zouden heblben gedaan dan de leiding volgen en onschuldig waren, en de leiding. De politie is een geheel. Mijn bezwaar tegen den heer V l i e g e n en de zijnen is in groote lijnen vooral dit, dat de partij van den heer V 1 i e g e n en de zijnen naar mijn overtuiging evenzeer gesteld is op de handhaving van de wet en het gezag als ik het ben, dat zij, wanneer zij de regeering had en dat is in andere landen bewezen - evenzoo zou handelen, maar dat zij, met alle respect, vooral in haar pers op het oogenblik wil eten van twee wallen. Men wil aan den eenen kant erkennen, dat n e n de orde, het gezag en de wet wil handhaven en aan den anderen kant de gelegenheid hebben oin 216-219
.
‘
mede t e critiseeren niet de ontevreden elementen. Daategen protesteer ik ten sterkste en een ernstige partij, waarvoor ik die van den heer V 1 i e g e n en de zijnen gaarne wil acanzien, zal op zeker oogenblik moeten kiezen; of zij den kant wil uitgaan van de handhaving van de orde en het gezag, of dat zij mee wil doen aan tendenzieuze voorstellingen, die van een anderen kant worden gegeven. Ik heb nog een voorbeeld. Mijnheer T ’ l i e g e n , u hebt gesproken van de order. U hadt gezegd in de vorige raadsvergadering, dat, nadat ik voorgelezen had de order van 19 S e p tember, van de zijde van de politie was uitgegaan een order op den 20sten September. U hebt gezegd, dat in de order van den 20sten September werd gesproken van krachtdadig en energiek optreden. Ik heb deze zaak heeleinaal onderzocht en er was niets van waar. De heer V 1 i e g e n zegt nu: ik houd mijn bewering vol en als het niet in een schriftelijke order stond, heeft men het mondeling medegedeeld. Schriftelijk heb ik het hier: hier is het papier, dat uitgaat, waarop staat de order, die uitgaat naar den inspecteur van politie. Daarin staat woordelijk : ,,Bij geweld eerst gebruik maken van den gummistok, daarna van sabels en liefst niet van vuurwapenen”. Er staat geen woord in van krachtdadig e n energiek optreden. Nu weet de heer V 1 i e g e n heel goed, d a t per slot van rekening een order altijd schriftelijk is. Daarmede is de zaak dezerzijds overwonnen, e r is geen tweede order uitgegeven. N a a r nu kom ik met mijn critiek, want nu eindigt de heer V 1 i e g e n met t e zeggen: Misschien is het ook niet aan elke sectie of afdeeling gegeven, maar aan twee afdeelingen wel. Laat ik nu eens aannemen - wat ik niet weet - dat het bij twee afdeelingen is gebeurd, dat e r mondeling is opgedragen op 20 September krachtig en eneigiek op te treden : stel dat dat waar is - wat ik ontken, want ik weet het niet - stel dus dat een bepaald inspecteur het gezegd heeft, dan kan men toch nog niet zeggen, dat e r zoo’n order is uitgegaan! Alvorens de interpellatie te sluiten nog een woord. De Raad heeft thans gezien, waartoe het vragen en geven van inlichtingen omtrent de facto gevoerd politiebeleid op een bepaalden dag aanleiding kan geven. Ik zal in het licht van de thans gevoerde debatten ernstig overwegen, welk beleid ter zake van het geven van inlichtingen over politie-aangelegenheden verder door mij moet worden gevolgd.
220-222
AFSCHK
R A P P O R T .
Naar aanleiâlng van het hierbijgaand a r t i k e l "de P o l i t i e op 20
tember, h e t contaot met de vereenfgingen" i n de Residentfebode van \r dsg,
7 October 1932,
heb ik S.W.J.
v.d.
Mark, Inspecteur v m
gemsente 's-Cfrevenhage, de eer het navolgende ter kenniB t e brengon.
In de dagen, welke vooraf gingen aan Dinsdag, 20 September, werd mij van diverse zijden uit katholieke h-on
gevraagcl o f het wam wass
dat commmlsten het voornemen hadden de orde Ce verstoren tijdens de/opening der Staten-Generaal ûoor H.M.
de K a n l n g h . Ik heb s t e o â s geantwoord,
dat e r zoodanige politiemaatregelen gouden genomen worden, d a t van Benl.* ge ordeverstoring wel hasst p e n aprake kon zijn, en dat hoogstens âoor
schreeuwen of fluiten men mogelijk zou trachten Hare Majesteit onaangenaam te ~ t i j n ,Toen opperde, men het plan of men n i o t , eooals B i t bij het
bezoek van H.E.
t e Amsterdam e;eschle#
I s , op de een of andere wijze
Oranjemenschen kon opwekken, op den weg van den s t o e t aanwezig te zijn
en H.W.
door gejuich t e huldigen. Ik g0VOelde onmlddellfjk v e e l vobr B i e
gednohte en zegde toe de zack te overwegen. T o t geed begrip d i m e , dat
ik overtuigd katholiek ben en in katholieke kringen geen onbekende. Bij
nadere oveswegîng, op welke w i j z e ik er too zou kunnen bijdragen d i t plan naäer u i t te voeren, rceenda ik, dat ik a l s "po1itie"ambtenacr niet
op den voorgrond moest komen en meende voorts
&IS het meeat
VOOP
de hanâ
ltggenâe, dat ik een voorman u i t de katholieke beweging voor mijn geâach-
te zou probeeren te w&nsn, Met dit voornemen heb i k contaot gezocht met Luitenant Kortekaes, s e c r e t a r i s van Katholiek 's-Gravenhaga, op z i j n bu-
reau ín de Javastraat. Nadat i k horn uitûrukkelijk gezegd had a l l e e n faur. 63s kathollek te komen 5n n í e t 61s golitienmbtenaar, vroeg ik hem, nadat
ik hem het doel van mijn komst had uiteengezet, of h i j in principe iets voelde voor de geâachte, H i j kon mij geen bssliseing geven, daar hij de zark met z i j n v o o r z i t t e r w i l d e bosprokon, hij zou mij mäer berichten, Inderdancl
2.
Inderdaad heeft de heer Xortokaae d j nader gemeld, dat el,@
zitter
iIle8nd0,
VOOP-
dat een äergelijke eaak moer op den weg lag van den heex.
Jansen, voorzitter van de Propagandaclub äer Katholieke Garde, alhier. Ik heb drnsrns den heer Janeen thuis opgebeld, alwunr hlj n i e t
WQB,
Daarna
belde i k aan de aohool, alwaer h i j ondozwijnser ia, Bprak met hem en vroeg
hem, waar en rpanneor ik een8 met hem praten kon. Hierop seide hij, dat hl3
wel even n a a r mij t o e zou komen, daar hij toch in de buurt meet zijn, of i'L-it
woorden gua gelijke etrekking. Alhoewel d i t voor mij l a s t i g was, daar ik
geen eigen vrije kamer ter beschikking hBd, meende i k hiertegen geen be-
zwaar ' t e moeten maken en omstreeke half' v i j f n& s c h o o l t i j d h a m de heer
ik Janeen m i j opeoeken, Opnieuw vestigde Ik de aandacht er op, dat/als kathol i e k en n i e t a l s poïltieambtenaer tot hem sprak en ontvouwde mijn idee, Ik gaf d a a r b i j te kennen, àat ket woord p o l i t i e z e l f s niet genoemd mooht
worden en dat mijn bedoeîtng alleen wae de katholieke busgerij op te wekken om H.M.
bi3 dege gelegenheid t e huldigen. De heor ikneen voelde v e o i
voor de gedaohte en beloofde spontaan eon door hem geteekend artikeltje
in de Residentiebode t e laten plaatsen, E313 het verlaten van d J n kamer d r u k t e ik hem nog op het hart de politio
er absoluut buiten te frkira $ga-
den en ik herînner mij, dat ik hem zeide: "denk er aan, mijnheer Sanseni
de woorden "politie" en "oornuniet" mogon e o l f s n i e t genoemd woldon, het
moet een volkomen neutraci berichtje zijn". Hierop varklaarâe de heer JanB~A,
dat ik m i j op hem kon verlaten, Nadien heb ik n i e t s mor
V8n
ham ver-
nomen en h e t beloofde a r t i k e l is n i e t geplaatst, Uitdrukkelijk meen ik nog te moeten verklaren, dat ik met geen andere poiltioarnbtenaren mor deze kwestie heb gesproken, ook d8t ik van niemand opdracht heb gekregon mi3 voor deze eaak te interesseeren, ik deed het a l s warm asnhnnger van het
Met verbazing nnm ik gistsrenavonä dnn ook konnis van het a r t i k e l l n Be Residentlebode. Op de e e r ~ t ep l a a t s , omdat i k het onderhoud vertrouwe-
lijk heb gevoerd, Voorts
i8
hot artikel. boeijcîen de waarheid, hetwelk u i t
mijn vorenstaenâ rapport blijkt. Qeheei
3, Oeheel onbegrijpelijk I s mij d i t artikel echter n i e t , De Residentie bode beweert, &at de heer Jansen haar direct na het ‘’onderhoudr’volledig
heeft ingelicht. Desoadanka vermeldt de Residenthbode op Vv’oensdagavond8
5
ûotober, %neen artikel “ 0 e n publicatie van de Nationale Unie”, dat de
H o o f d c o x m t a f m r i s ~pereoonli jk vereenigingen had uftganoodigd, Het ligt
voor mijr rapporteur, voor d e hand, dat de heer Jansen in geswollen woorden bij de Redactie van de Residentlebode h e e f t gewa~gdvan conferenties
met den Boofdaommîesaris, clie hem steun gWrae&d hcd. De hoer Jan8en heeft nooit vermoed, dat h i j deze bewering nog een8 w a s 8 zou moeton maken
en nu hij d i t doen moet, weet hij niets bstere’te bedenken Ban te verklrn-
ren, d a t ik hem, namens den Hoofdconmiiosaris, heb gesproken, Waarom toch geeft de Reeidentieboûe, d i e tooh reeds volkomen op de hoogt;e wal nu een
andere lee-,
dan voordat ZIJ de heer Jansen
-
5 eens gesproken had?
En waarom vraagt de Reaidontiebode mij n i o t , hoe de mok zich heof’t toe* geäragan, ik ben voor de Resiäentisbode zeer zeker geen onbekende. Zonder twijfel vermoedde men sterk dat er, zoo men d i t deeâ, van hun verhaal w e b i g of n i e t s zou overblijven en
dAt
moeat ten koste v m nllee varaeûsa
worâen. Het fs vaneeLfsprekend, dat ik geen oogonbllk heb kunnen verond e r s t e l l e n , dat äeze zaak op deze wijze în het geding zou komen, daar ik
zeker anders den Roofdcomissarls eou hebben i n e e l i c h t .
De Inepsoteur van P o l i t i e , (get.) S,Y!.J,
v.d.
Mark,
Voor eens luiden8 a isohr,if t De Gemeenteaooretaris v m sdravonhnge,
.
.Het komt m i 3 noodlg voor, mede wegens verschillen-de b e r i c h t e n fn de pers, alvorens h e t debat wordt voort-
gezet, mijn tinhwoord op vraag
5
van den Heer VlZegen be-
t r e f f e n d e de zinsnecïe van den oproep van de NationRle Unie "dat z i j t o t dezen in elk opzicht ongewonen oproep
z i j n overgegaan, na de zekerheid t e hebben verkregen, hiermede de desbetreffende organen van d i e n s t t e z i j n " ,
nader a m t e vullen. Gevraagd werd of' de Burgemeester of de H o o f d c o d e sar18 van P o l i t i e ( I n deze de eorst I n aanmerking kornen-
de organen d e r overheid) t e voren met de Nationah3 Unie
i n contact van dien aard zijn geweest. H e t i s mijne vaste gewoonte i n d e r g e l i j k e gevallen,
-
a l e i k i n l i c h t i n g e n geef, ook volkomen opening v m zaken
t e doen. Om nu zooveel mogellJb t e voorkomen, dat later b i j de p o l i t i e l e t s zou kunnen b l i j k e n , WR&P ik onkun-
dig van was, heb ik h e t cntwoorà op d e z e vrang voor de
v o b g e Rasdsvergadering opgesteld In tegenwoordigheid L,
van den Boofdcommlsserfs, den Comissaris plv. E.C.
(de
andore Commissarissen hebben een j u s t i t i e e l e taak) en &n
HQofd1n~pecteurVan der Mey, d i e met de r e g e l i n g op 20 September was b e l a s t . Ik ben r a i j bewust ter zake de eenla
ge
2, ge verantwoordelijke a u t o r i t e f t te eldn en met @en -ga-
t i e mijnereljâs t e kunnen volstaen, doch äoor âeae amb-
tenaren In t e echakelen, achtte Ik de mogelîjkheid van
Mijn antwoopd luîddep
*'Van het voornemen äer fascisten tegsnntanifestatles " t e houden, i8 den Burgemeester n i e t geblekenj hij heem
"alleen u i t de couranten vernomen, â a t äe Nationals Unie
neen ale door Ben interpellane bedoelde circulläire zou
"hebben uitgegeven, De BurGemeeeter l a noch d i r e a t , nocrh "indirect met de Nationale Unie in contaut geweest; ook "de Roofdcommleearls heeft; z i c h daarvan volkomen onthou-
"Ben "Op Zaterdag, 17 September, heeft zich bij' den dd, Iemand aangemeld met de
"waarnemend
HOOf@dCOnmii8t!mri8
"vrmg, hoe
en waas Nationalisten hulp konden verleenen,
"Deze Conaniairraris heeft die hulp natuurlijk geweigerd en "den vrager er op gewezen, d a t hij en de zijnen zich van "elk optreâen tot hul3 der p o l i t i e hadden t e onthouden. ''Op 20 September I s de
HOOfdCOxm!i88RriS
opgebeld u l t Ben
"Dierentuin met een eelf'äe vraag en met het verzoek om
een -
"een Inspecteur van P o l i t i e voor aanwijzing, waar c "daar verzamelde personen zfch heen moeston begeven
"Hoofdcomissaria heeft verklaard, d a t geen hulp werd "vmagd, heeft geweigerd een
Inspecteur t e zenden en ti
"gen het bieden van ongevrasgde hulp gew8ar8chuwd.*i
.
Van bovengenoemde f e i t e n markte ik meläing OM den
Raad duidelijk te =ken,
dat fn tegendeel de P o l i t i e de
hulp van dergelijke organísaties heeft geweigord. Ter na, dere toelichting kan ik mededeelen, dat het gesprek van den Commissaris Beaseling op h e t Politiebureau I s gevoerd met den heer H,J, de Jonge, lid van den Centralen Raad van het Ned, Verbond van Nationalí8ten, en dat ven
den Hoofdcomiosaris per telefoon t
B
- den 20sten September
morgens werd er opgebeld u i t don Disrentuh, waar de-
ze hoeren bìîjkbasr verzameld waren
- met den hem beken-
den majoor der Reserve VLeming, Commandant van de Brandweer te Utrecht,
In belde g e v a l l e n i8 d 8 hulp vun burgers uitdrukkelijk geweigerd, in h e t l a g t s t e geval werd een inspecteur
van politie g a v r m g d voor ficnwijzing,
WQQT
de verzamelde
personen z f c h heen moesten bogeven On d i t eveneena gewei-
Berd.
gerd. Duidelijker kan ik n i e t aantoonen, d a t noch de Burgemeester, noch de verantwoordelijke leideccl van de
P o l i t i e hulp )van partlculieren voor d e handhaving der ,
c . orde hebben Ingeroepen, of gewsnscht .* 4
1
%
<
i
Ik kan herhalen, w a t ik I n des vorige vergadering heb gezegd, dat een overheid, d i e toeeitoot, dat p a r t l i
uulieren, bshsîve in het geval van art. Strafrecht L
;
-
4.46,
Wet4 v.
hulp bieden, z h h een brevet geeft van
onvermogen,
Nu heeft - men na de vorige Raadevergaderhg
0.13.
In
de per8 de zaak over een geheel andere boeg $eaorpen,n.l,
n i e t moer gesproken over hulp van organisaties a m de P o l i t i e voor handhaving der opde a l s anderszins, maar om(
gekeerd over medewerking der Politie met verechfllende organieaties om deze op 20 September op het Voorhout op
te atellen. Ik hecht eraan vooraf uitdrukkelijk te verklaren, dat w i j nu op een heel ander t e r r e i n z i j n .
Persoonlijk w i s t ik tot voor enkele dagen hiervan a l l e e n het navolgende: M i j was bekend, d e t het Natiana81 Jongeren Verbond
$0
een vergadering m e t Luidere organisatie8 h s d gehouden en ik hP-d vernomen, d a t d i t Verbond besloten hnd den meten September van het Illasaaupleân georganiseerd op te trekken
naar het Voorhout, Ik heb den Hoofduommisssris toemaal8 uitdrukkelijk t e kennen gegeoen, dat noch ven een samenkomen op h e t BasRauplaIn, noch van gezamenlijk optrekken, aprakt mocht z i j n , do& d a t Ik van h a r t a toejuichte, wan-
neer de leden dezer organisatie zich op b e t Voorhout opstelden, doch n i e t in een gsorgsniaeerâ verband. Deze op, dsncht i a
nagekomen; ik heb hier de veiklaring van dan
Booîdinspeateur Van der May:
.
aIk ben op 20 September j .l. door U verantwoordeliJk mgesteldvoor de goede orde op de wegen, mnrlenge de
*Koninklijke Stoet v m
en naar het Blnnenhof zou op-
"trekken. Ik heb aan niemand,van mijn ondergeschikten
uopdrachten gegeven om aan bepaalds groepen o f mensahen
*speciale plaatsen, welke door d i e groepen o f menschen "zouden worden ingenomen, ann t e wijzen* Een dergelijks mopdrncht is m i J nÒah door U, noah door Ben wnâ, Hoofdm00m%8R8ri8,gegeven.
Ter verduidelijing wensah i k hier-
"aan t o e t e voegen, dot a l l e e n op h e t Binnaxbof
8ooaìir
* d i t telkm j a r e plea& t e gesahleben a f a tofbraien,
O
voor journnliatan,
Pi’hmoperateurs, weeskinderen en gebrekkigen,
‘ben plaRt8 f a apengahouden** Op d i t gebied sn ia dieia;al.fds l i j n v a l t h e t in de pars genoemde optreden v a den fnspeotaur Van dar Park.
Verder valt op d i t z e l f d e gebied t e vermelden, ar:.* nÒah den Burgemeester, nÒah de vennelde p o l f t i e - a u t o r i t s i v
ten vóór de vorige Rnadsvereederíng bekend m a b d n t de
I
I
heer Groen& van Zoelen op 1s Saptenbar op h e t p o l i t i e J
I
/ I
-
bureau is geweest en daar aan een infipeotaur de bewuste <
,
.
u i r a u l a l r a heeft overgereikt, welks, nnrtr hl$ zeids,
verzonden, met de msdedeeling zi3ne leden nam den Barag
vond de zinenede %a
de zekerheid t e hebben verkregen, I
\
hiermede de desbetreffende orwnen van d i e n s t t e rLîJnnJ ecMk
aanc:ezien h i j i d l e .raden hnd t e veronderstellen, d a t m e t
h i j aan deze zinekede gaei verdere aandracht barstsad,
doch shuhts aan het felt, dat t e eman nard geroepen op de Maliebaan, wat, naar hi$ w i s t , niet zou worden
toegelaten en ook niet ,
%OU
gsbsurä. Bedoelde Inspsuteur
juister gehfindald hebben, wanneer h i j deze oircu-
h i r e , welke verzonden
.
ini
weblp
en t w e e dagen later in de
6
per6 verscheen, a den H o o f d u o m i e s a r i s aan den Burge-
/ 9 1 ,
I
I
\ t
&
L
.
L
‘<, c
. 2
’
%
.
I
e--’
neeater had doorgaaondan; rnisecLian zou ik dnn nadere ,
I
infarmaf3e8 îngamrnnen babban. Op Xmndag, 19 Eiepternbsr, i a bedosläe heer weer bi3 d i e n Inapaotsur g6tRbeBt en heeft een papier afgegevan, ,wamop vemelä Btond,
mm h i j z i J n l e d e n zou
o p s t e l l e n op het V o o r h o u t , m e t de rnsâeäealâng, dat z i j w i t t e strikjes zouden drogen. Aangezien ieder burger, d i e dat wensoht, op het Voorhout k o n e t s ~ n ,heeft deze
Inspeateur ook d i e mededaeling voor n o t î f i a a t f e aanga.
eenígarleâ &wgeMj% organieatie plnateen Bangewepiem+ BOEI;is 19 8epterriber getelefoneerd door den heer
Groenlx nan d i e n Inspeuteur, dat z i j n e leden deel dan nemen aan een ovatie vóór h a t Palei84
ZOUI.
,
t.
kocht ik eraan den Raad uit8nikkelijk mede t e 44 dRt eoowel ik a l s de Eoofdcomraissarls van deze
rnr
1. Ts het der Regeering bekend dat vóór en op 20 September I!. de !eden van enkele wreenigingen, zoonls de Xtttioniile Unic eri het Siition;ial Jongeren Verbond, zijn opgeroepen om zicdli op dien dtig gereed te houden ten einde, indien r a n coinniiinistisch;: zijde eenige demonstratie mocht worden beproefd, dtiiirtegen op verschillende wijzen en 001; niet, geweld in te p a n ?
i. Weet de Regeering, dat in de bijeenkomst8 op 1)itisd;i~morgen 20 September onder de leiding v;in den heer vnn Pn1l;intlt gehouden in den Dierentuin te ‘ s Gravenhage, wmir het optredeli in de straten werd voorbereid, onder anderen de r a d is gegeven zich voor dat optreden aiin een timgervezen adres viiï1 at;ilen ploert endooders te voorzien? 3. Heeft de Regeering ook verriomen, d a t de heer Groeninx viin Zoelen, in zijn quditeit van aigemeen secretaris der Xtitionde Unie, een geheime circulaire heeft rondgezonden, wmrin opgeroepei? werd tot ;inti-c.ommunistir(li optreden up 20 September, cn w:iiirin werd medegedeeld &it men , , d e zekerheid had verIrregen, hiermede de desbetreffende orgnnen der overheid van dienst te zijn”?
4 . I s het der Regeering M i e n d , dat, ann het optreden der politie op 20 September, c.ti. ann haar charge tegen eeii in i e Korte Poten beltnelde menigte, is deelgenomen ‘door personen, die niet tot de politie behoorei;, o.a. door een cadet, die daarbij v m zijn sabel gebruik matilite, en door jongelieden, die daarlij met stoliken waren gewapend ? 5 . Heeft het ook de :iandwht van de Regeering getroklien, dat’ op i0 September, nog meer-Idan reeds op eerdere dagen, in uniform gelileede fascisten door een uitdiigend optreden op de str:h$i herhaaldelijk de orde ‘in $gevaar brachten, en dat deze fascisten, op 20 September op nog meer opvallende wijze dtin bi,; vorige gelegenheden, door de politie zijn beschermd, in p h t s imn door deze in het houden van, zij het ook kleine, optochten zonder vergunning te norderi beiet >: -6. Indien de Regeerin; de hierboven gestelde vragen gelieer of ten deele bevestigend beiintn.oordt, wil zij d a n mededeelen, tot n-elke maatregelen zij denkt orer te gittin, ten einde te Tooilmrnen, dat voort;inn pxticulieren eigenmachtig een gedeelte v i i i i de tauli der politie op zich nemen en door dreigend en tiirtend optreden geraren voor de openbare orde te voorschijn roepen en t e n einde te voorkomen, dat de uitdagende vertooniny m T.:~II fascisten door de politie worden begunstigd; en is zij bereid mede te deelen. n-elke ,.organen der overheid” dei1 secretaris der Siitioilale Unie hebben verzekerd, dat hef optreden va11 dic r-ereeniging op prijs zou iv0rde.n gesteld?
