DIsKusr SuWUAH DAN UNDANG-UNDANG
SIRIS
RUKSHAH DAN KESAHIHAN WUDHUK JEMAAH HAJI MALAYSIA DALAM PEMILIHAN QAUL DI DALAM MAZHAB SHAFIE DI TANAH SUCI Tn. Hj. Lukmanul Hakim Hj. Hanafi Asmidah Ahmad Kamilah Wati Mohd Abstrak
Ibadat haji merupakan rukun Islam yang kelima, walaupun ianya hanya diwajbkan keatas orang-orang Islam yang berkemampuan, seluruh umat Islam tidak pemah ingin melepaskan peluang melaksanakannya, malah berlumba-lumba dan berebut untuk melaksanakannya kerana mengejar haji mabrur yang mana pahala dun ganjarannya amat luas dan besar. Sepertimana Hadis Rasulullah S.A. K "haji yang mabrur: tiada ganjaran baginya melainkan Syurga. Oleh sebab itu, seluruh umat Islam dimuka bumi Allah S. KT ini ingin melaksanakannya dengan harapan memperolehi haji mabrur.Namun persoalann~a,adakah semua Jemaah haji terutamanya dari Malaysia memperolehinya?. Kebanyahnjemaah haji yang melaksanakan rukun Islam yang kelima ini adalah dari golongan warga emas, ini adalah kerana kos serta perbelanjaannya yang tinggi dun ianya hanya dapat dihimpun apabila mencapai peringkat usia yang telah tua. Dan ketika melaksanakan ibadat haji dalam usia yang sudah uzur sudah pasti banyak dugaanyang ditempuhi ketika ingin memenuhi rukun dun wajib haji. Begitu juga bagigolonganmuda ataupertengahanumur;keadaan cuaca,perbezaan mazhab, kurang pengalaman menyebabkan berlakrrnyaperasaan was-wa didalam melaksanakan ibadat haji, sehingga merasakan ibadat haji yang dilaksanakan tidak sah atau kurang sempuma. Sebagai contoh dalam permasalah batal wudhuk dan sebagainya, mereka merasakan ibadat haji
SYARlAH AND LAW DISCOURSE
ISSUE S
5
yang mereka lakukan di bawah kendalian Lembaga Tabung Haji Malaysia kurang sempurna dun tidak mengikut qaul mazhab Shajie yang muktamad. oleh sebab itu, mereka swing mempertikaikan Pihak Lembaga Tabung Hajj, dun kemudian mekdmkan ibadat tersebut berulang kali mengikut fahaman mereka sendiri. Kertas kerja ini akan menerangkan bagairnunu rnbhah didalam ibadat haji berlah didalam permasalahan wudhuk dari qauI Mazhab Sha$e sertaperanannya mempermudahkan ibadat haji ketika berlah kekhilafan dalam melahanakan ibadat haji, seterusnya memberi keyaknan kepadajemaah haji dalam mencapai haji mabrur:
1. Pendahuluan Pensyariatan Haji dan Umrah 1.1. Ibadat fardhu haji termasuk juga urnrah rnerupakan salah satu daripada Islam yang lima. Hukumnya ialah fardhu ain ke atas setiap orang Islam yang mukallaf dan mampu. Firman Allah S.W.T. dalam surah al~ a q a r a hayat 196;
Maksudnya : 66
an sempurnakanlah ibadat haji dan umrah kerana Allah S.W.T.
Sabda Rasulullah S.A.W.;
Maksudnya : "Didirikan islam itu di atas lima rukun : Pengakuan bahawa tiada tuhm rnelainkan Allah S.W.T dan bahawasanya Muhammad S.A.W. itu p e s u
DISKUS1 fiARlAH DAN UNDANG-UNDANG
SIR15
3. Pendahuluan Permasalahan Wudhuk
3.1. Wudhuk didalam rukun haji adalah perkara yang disyaratkan kepada mereka yang hendak melakukan ibadat tawaf, dan tanpanya tidak sah ibadat tawaf. Apabila ibadat tawaf tidak sah, maka tidak sempurnalah ibadat haji seseorang jemaah haji. Oleh kerana keadaan di tempat ibadat tawaf pada musim haji penuh sesak dan berlakunya percampuran diantara jemaah haji lelaki dan jemaah haji perempuan yang bukan mahram, maka amat sukarlah bagi Jemaah Haji Malaysia yang bermazhab Shafie menjaga wudhuk mereka samaada yang berpegang kepada pendapat yang azhar iaitu yang paling kuat dalam Mazhab Sh&e ataupun yang berpegang kepada pendapat yang maqabil al-azhar ketika melaksanakan ibadat tawaf
3.2. Pendapat yang Azhar didalam Mazhab Shafie ialah batal wudhuk bagi orang yang menyentuh dan yang kena sentuh samaada sengaja atau tidak sengaja tanpa lapik oleh bukan muhramnya, manakala pendapat yang kedm dari Mazhab Shafie iaitu yang maqabil al-azhar menyatakan adalah batal orang yang menyentuh dan dan tidak batal orang yang kena sentuh oleh bukan mahramnya.
4. Permasalahan
4
4.1. PemasalaJlan n memfokuskan berkenaan kemusykilan wudhk yang dihadapi oleh j'bmaah haji Malaysia ketika menunaikan ibadat tawaf pada musim haji di Tanah Suci Makkah. 4.2. Tatkala kedatangan musim haji, Jemaah haji Malaysia sering meghadapi masalah mengekalkan wudhuk ketika melaksanakan ibadat tawaf di Masjidul haram, ini adalah disebabkan percampuran jemaah haji lelaki dan jemaah haji perempuan yang bukan mahram dari serata dunia di ternpat tawaf. Walaupun Jemaah Haji Malaysia telah berpegang dengan pendapat macpbil-al-azhar ketika melaksanakan ibadat tawaf sepertimana yang dipduskarkan oleh Lembaga Tabung Haji Malaysia melalui muzakarab
SYARIAH AND LAW DISCOURSE
-
ISSUE 5
haji peringkat kebangsaan yang ke 4 pada tahun 1988' iaitu bertujum rnemudahkan pelaksanaan ibadat tawaf, namun masalah batal wudhuk dikalangan Jemaah Haji Malaysia ketika sedang bertawaf se&g sahaja berlaku dan ianya seperti tiada nos penghujungnya kerana walaupun ~ ~ m Haji a h Malaysia dalam keadaan berjaga-jaga atau cuba mengawal dirinya supaya tidak tersentuh atau melanggar bukan mahramnya sepanjang mengerjakan tawaf tetapi Jemaah Haji Malaysia masih lagi &pat mengawal dirinya dari menyentuh, melanggar atau terlanggarjem& haji lain kerana keadaan manasik yang terlalu sesak.
4.3. Dan jika Jemaah Haji Malaysia cuba juga tidak melaggar atau menyentuh jemaah haji lain Yag bukan mahramnya, berlaku pula sebaliknya iaitu jemaah haji lain pula yang menolak atau melanggar Jem& Haji Malaysia, disebabkan itu, Jemaah Haji Malaysia akan melaggar a bmenyentuh ~ jemaah haji lain yang bukan mahramnya, maka batal juga wudhuknya. Inilah yang telah menyebabkan Jemaah Haji Malaysia berasa amat takut dan terlalu bimbang ketika ingin melaksanakan ibadat tawaf k e r a a ibadat haji tidak akan sah jika ibadat tawaf terbatal. Mereka sering memper~oalkanadakah sah tawaf mereka jika melanggar atau terlanggar jemaah haji lain yang bukan mahram ketika menunaikan ibadat tawaf. persoala ini terbawa-bawa daripada Tanah Suci Makkah hingga ke Tanah Air Malaysia.
5. Lembaga Tabung Haji Malaysia (
fzll %uu*
5.1. Bagi Lembaga Tabung Haji Malaysia, mulai musim haji 2005, Lembaga Tabung Haji Malaysia telah memutuskan bahawasanya Jem& Haji Malaysia akan berpegang dengan q a ~marjuh l didalam Mazhab $hafie Lembaga Tabung Haji Malaysia, Iv*l
Haji peringkat Kebangsaan ke 4 ( Selangor, 1988 1,
him. 2-3; Lembaga Tabung Haji Malaysia, M~zalcarahHaji p e ~ g k aKebangsaan t ke 9 ( Selmgor 19g2), hlm.70; Lembaga Tabung Haji Malaysia, M *
Haji peringkat Kebangsrn ke 19 ( d(
kedah,2003), Page 27; Lembaga Tabung Haji Malaysia, Bicara Haji Di Akhbar Berita ~ ku& Lumpur, 2006), hlm. 169.
~
sendiri dan tidak akan lagi berpegang dengan qaul Azhar atau Qaul Maqabil Azhar didalam permasalahan wudhuk ketika menunaikan ibadat tawaf di Tanah Suci Makkah. 5.2. Qaul Marjuh didalam Mazhab Shafie menyatakan tidak batal wudhuk jika berlaku persentuhan antara jemaah haji lelaki clan wanita yang bukan mahramnya ketika melaksanakan ibadat tawaf tetapi dengan syarat mestilah tanpa syahwat. Oleh kerana itu, ibadat haji dan ibadat tawaf Jemaah Haji Malaysia yang bermazhab Shafiejika melanggar atau terlanggarjemaah haji lain yang bukan mahram mereka ketika menunaikan ibadat tawaf, adalah sah dan dibolehkan serta tidak dikenakan dam dan tidak berdosa kerana ianya adalah satu rukshah kerana mashaqqah ( kepayahanl kesusahan ) tetapi seperti dinyatakan, syaratnya ianya mestilah tanpa syahwat. Oleh itu, Jemaah Haji Malaysia tidaklah perlu berasa takut atau terlalu bimbang lagi ketika menyempurnkan ibadat tawaf mereka.
6. Lembaga Tabung Haji Malaysia memutuskan sedemikian berdasarkan keputusan Muzakarah Haji Peringkat ~ebangsaan'. 6.1. Qaul Marjuh didalam Mazhab Shafie menyatakan tidak batal wudhuk jika berlaku persentuhan antara lelaki dan wanita yang bukan mahramnya ketika melaksanakan ibadat tawaf tetapi dengan syarat tanpa syahwat. Qaul ini merupakan Qaul paling sesuai untuk diamalkan jemaah haji Malaysia ketika menunaikan ibadat tawaf di Tanah Suci Makkah kerana ianya qaul yang paling sederhanayang mana tidak terlalu sukar dan tidak terlalu mudah. 6.2. Imam al-Rafi'ie meriwayatkan dari al-Hanati bahawa Ibn S~raiJ berpendapat sentuhan yang membatalkan wudhuk ialah sentuhan ymg disertai syahwat, al-Hanati mengatakan bahawa ungkapan ini adalah dari
2
Lembaga Tabung Haji Malaysia, Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 22 (Terenggan* 2006 ), hlm. 20; Lembaga Tabung Haji Malaysia, Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 21 (Selangor ,2009, hlm. 12-28,121; Lembaga Tabung Haji Malaysia, Panduan Ibadat Haji, Umrah Dan Ziarah, W l a Lumpur, Cetakan Perkma, 2007), hlm. 36.
SYARIAH AND LAW DISCOURSE
ISSUE 5
Imam Syafie sendiri. Bahkan terdapat pandangan sebahagian u1ama.k Syafie seperti al-Faurani dan Imam al-Hararnain yang menyatakan bahawa auk hays &an terbatal akibat persentuhan yang dilakukan dengan niat d m qasad (Majmuk Syarfu al-Muhazzab, 2/29). Penulis al-Majmuk membuat komentar bahawa pandangan di atas adalah syaz dan daif
6.3. Ini bermakna, Dalam Madzhab Shafie sendiri pun ada yang berpendapat yag rnengatakan tidak batal wuduk dengan persentuhan mutlak. wuduk hays batal jika berlaku persentuhan yang disertai syahwat seperti yang diriwayatkan al-Rafiedari al-Hanati bahawa Ibn Suraij berpendapat senwan yag rnembatalkan wudhuk ialah sentuhan yang disertai syahwat, al-Hanati mengataka bahawa ungkapan ini adalah dari Imam Syafie sendiri. Bahkan ter&pat pandangan sebahagian ulamak Syafie seperti al-Faurani dan Imam al-~aramainyang rnenyatakan bahawa w ~ U ~ uhanya k akan terbatal akibat persentuhan yang dilakukan dengan niat dan qasad. Walaupun pendapat ini dianggap marjuh dan daif dalam Mazhab Syafie namun ianya masih sesuai dipilih kerana pendapat ini lebih menjana maslahat kepada jemaah haji dan .&pat menghindarkan masyaqqah daripada mereka (Majmuk Syarfu al-Muhazzab, 2/29).
6.4. ~ e l a i nitu juga, Qaul ini merupakan qaul paling tepat dengan maqasid Syariah. yang bwmaksud bahawa hukum Allah akan berada bersama maslahat manusia. Maslahat Manusia adalah menjadi maqasid syariah yang menjadi alasan kenapa hukum-hukum syariat itu d i t a s w a n . Oleh kerana pendapat mempakan qaul yang paling hamper dengan rnaqasid Syariah, iaitu menjana maslahat dan menolak masyaqqah daripada jemaah haji, maka pendapat ini sepatutnya menjadi pilihan. uogkapan Ua&dl membawa pengertian bahawa ajaran dan hukum islam bertujum menjamin maslahat manusia. Maslahat manusia berlaku &lam dua bentuk iaitu menjana nIaslahat dan menolak mudharat. Menjamin maslahat manusia merupakan maqasid Syariah paling utarna. Semua hukum Islam qat9ie dan ijtihadi mestilah bertujuan menjamin maslahat manusia. E*inya
dimana ada mlislahat manusia disitu terdapat
hukum Allah.
DISKUS1 SYARLAH DAN UNDANG-UNDANG
SIR15
Dengan kata lain apa-apa yang membawa kemudharatan, masyaqqah dan haraj kepada manusia, ianya mestilah dihapuskan, kerana ia bertembung dan bertentangan dengan maqasid Syariah yang menuntut supaya semua perkara yang membawa mudarat dan masyaqqah di hapuskan. ( 31.A ). Dalam isu batal wuduk ini, maslahat jemaah haji dapat dijamin, masyaqqah dan haraj mereka dapat dihindarkan dengan beralih dari qaul Shafie ymg paling azhar dan berpegang kepada qaul marjuh dalam Mazhab Shafie sendiri. Selagi pilihan ini tidak dibuat, jemaah haji akan tetap menghadapi masyaqqah dan haraj, sedangkan Allah SWT telah menyatakan tiada haraj dalam agama Islam seperti mana Firmannya :(VA:
;>I)
F+&&al&@ -.
&Lij
Maksudnya : "Dan ia tidak menjadikan karnu menanggung sesuatu keberatan dan S payah dalam perkara agama".
U S ~ ~
6.5. Masalah far'iyah z a ~ i y a hadalah masalah ijtihadiyah. Ijtihad mmbenarkan berlakunya perbezaan pendapat dalam sesuatu permasalahm. Ikhtilaf dan perbezaan pendapat ini bukan sesuatu yang tidak baik, tetapi ianya sebenarnya membawa kepada kebaikkan. Umat Islam bebas memilib maria-mana pendapat ijtihadiyah di atas alasan ianya pendapat paling kuat atau ianya pendapat paling membawa maslahat kepada urnat Islam, aJi sekalipun ianya pendapat yang marjuh. Ini adalah kerana prinsip menerima pendapat selain dari Mazhab Shafie. Manakala pendapat m d u h dalam Mazhab Shafie dalam isu ini adalah pendirian yang bersesuaim dengan semangat syariat. Sebaliknya terikat dengan Mazhab Shafie sahaja atau satu qaul sahaja adalah pendirian yang tidak sihat kerana ia bertentmgan dengan prinsip maslahah dan tidak menepati tuntutan Fiqh al-Aulawiyat dan Fiqhal-Muawazanah.
SYARIAH AND LAW DISCOURSE
ISSUE S
6.6. Rasulullah menyatakan ''&J (;yi -1). khtilaf menjadi rahmat kerana ijtihad yang dibuat semua pihak yang Iayak berijtihad diiktiraf Allah SWT, Jika tepat dan benar maka ia mendapat dua pahala, d m jika tersalah atau kurang tepat maka ia menciapat Satu pahala. Jemaah haji pula bebas untuk memilih rnana-maria pendapat tersebut yang diyakini atau yang dikira &pat menjana maslahat. Semua perbuatan yang didasarkan kepada ijtihad itu diiktiraf dan dikira sah oleh Allah. Ini adalah rahmat Allah SWT kepada hambanya (kashful khifa, 2/67). 6.7. Kesernpurnaan ~ e n g a a l hukum a syarak ialah dengan melaksanakan rukshah dan azimahpada tempatnya. Dari satu sudut berpindah dari penbpat Azhar dalam Mazhab Shafie kepada pendapat marjuh dalam mazhab Shafie sendiri dalam kes batal wdhuk merupakan satu rukshah. Hadis Qudsi rnenyatakan " Rukshah itu hidangan atau jamuan Allah SWT di bumi, m a t Islam diminta menghadiri hidangan Allah itu. Yakni mengamalkan rukshah tempatnya. Hadis Rasulullah SAW. ini mengalakkan kita mengamalkan rukshah. Kenapa kita tidak menerima gahkkan Baginda ini clan tetap terikat dengan satu qaul sahaja di d a l m mazhab Shafie sedangkan pendirian itu bertentangan dengan semangat galakkan Baginda ini, malah bertentangan dengm roh sykat. 6.8 Dengan memilih Qaul M a u h didalarn Mazhab Shafie ketika berwudhuk bagi rnenyernpurnakan ibadat tawaf, iaitu tidak bataI wudhuk bersentuhan dengm bukan mahram dengan syarat tanpa syahwat, ianya dapat membantu ~ ~ ~ Haji a aMalaysia h mengatasi pelbagai permasalahan yang berlaku di T ~ Suci & Makkah, diantaranya : a. Batal wudhuk clan berulang-ulang kali mengambil wudhuk. b. berulang-ulang melaksanakan tawaf.
.,
~enghabiskanmasa dan tenaga serta menyusahkan pihak lain kerana tempat berwudhuk berjauhan daripada Kaabah.
a) Menghilangkm perasaan was-was dm berasa yakin ketika rnenyempunakan ibadat tawaf.
d. Menghindarkan daripada berlakunya tolak-menolak dan pijakmemijak dikalangan jemaah haji ketika sedang bertawaf kerana takut wudhuknya terbatal yang mana akan membatalkan ibadat tawafhya. e. Menghindarkan jemaah haji daripada bertaqlid kepada Mazhab lain, yang mana akan menjadi ikutan umat Islam di Malaysia untuk bertaqlid kepada Mazhab lain dalam lain-lain permasalahan ibadat 'dengan menjadikan ibadat haji sebagai contoh, sebab dan ikutan.
b) Yakin akan ibadat hajinya dalam mencapai haji mabrur .
7. Sejarah Dan Kedudukan Wudhuk Jemaah Haji Malaysia Di Tanah Suci Makkah 7.1. Gambar Rajah dibawah menunjukkan carta aliran sejarah dan kedudukan Wudhuk Jemaah Haji Malaysia di dalarn qaul Mazhab Shafie di Tanah Suci Makkah yang berlaku sejak sekian lama iaitu dari zaman kapal laut sehinggalah ke hari ini; Sejarah Dan Kedudukan Wudhuk Jemaah Haji Malaysia Dalam Pemiiihal Qaul Di Dalam Mazhab Shafie Di Tanah Suci Makkah. P
Qaul / Pendapat Pertama (Qaul Azhar) Pendapat yang Azhar ialah pendapat pertama yang paling kuat di dalam qaul Mazhab Shafie, iaitu batal wudhuk bagi orang yang menyentuh dan yang kena sentuh samaada sengaja atau tidak sengaja tanpa lapik oleh bukan mahrarnnya. Pendapat pertama ini seperti mana yang diamalkan di negara Malaysia telah diambil dan diamalkan oleh Jemaah Haji Malaysia di Tanah Suci Makkah sejak sekian lama iaitu dari zaman kapal laut sehinggalah pada tahun 1988.
SYARlAH
AND LAW DISCOURSE
ISSUE S
Kesan 1Masalah Yang Berlaku Jemaah Haji Malaysia sering meghadapi masalah untuk mengekalkan wudh& seperti mana di Tanah Air Malaysia ketika melaksanakan ibadat tawaf di Masjidul Haram, ini adalah disebabkan percampuran jemaah haji lelaki dm jemaah haji perempuan yang bukan mahram dari serata dunia di tempat tawaf Simasi bertambah buruk apabila berlaku tolak-menolak, sentuh-menyentuh dan pijak-memijak dikalangan jemaah haji dari serata dunia yang pasti akan rnembatalkan wudhuk jemaah haji haji terutamanya dari Malaysia yang berpegang dengan qaul Azhar di dalam Mazhab Shde. Dalam masa yang sama sebahagian jemaah haji Malaysia telah b e w a r d m bertaqlid kepada mazhab lain seperti Mazhab Hanafi dan Mazhab Hanbali di da1m pennasalahan ~ d h di~ Tanah k Suci Makkah. Pertukaran Mazhab ini telah menimbulkan kekeliruan di kalangan jemaah haji Malaysia sehingga ianya terbawa-ba~akepada ibadat Ymg lain sekembalinya ke Tanah Air Malaysia. Lebih m e r n b d m keadaan lagi, fatkala bertaqlid kepada mazhab lain iaih ( b k m ~ a z h a bShafie) dalam masalah wudhuk, jemaah haji Malaysia hanya rnengambil, berpegang dan mengamalkan perkara-perkara yang membatalkan wudhuk sahaja, manakala mengambil wudhuk dalam menyempurnakan rukun wu&uk tetap dengan kaedah Mazhab Shafie.
& Qaul I Pendapat Kedua (Qaul Maqabil al-Azhar) Manakala pendapat yang kedua dari qaul Mazhab Shafie ialah qaul maqabil alazhar menyatakm adalah batal orang yang menyentuh dan dan tidak batal orang yang kens sentuh oleh bukan mahramnya. Kepumsan ini telah diambil dan dilaksanakan sepertimana yang diputuskankan *leh Lembaga Tabung Haji Malaysia melalui Muzakarah Haji Peringkat KebangsaaIl yang ke 4 pads tahun 1988 iaitu bertujuan memudahkan p e l a k ~ a n a aibadat tawaf di Tanah Suci Makkah. Qaul ini dil&saaakao dari 1.988 sehinggalah 2004.
Kesan / Masalah Yang Berlaku Walaupun Jemaah Haji Malaysia dalam keadaan berjaga-jaga atau cuba mengawal dirinya supaya tidak tersentuh atau melanggar bukan mahramnya sepanjang mereka mengerjakan tawaf, adakalanya Jemaah Haji Malaysia masih lagi tidak dapat mengawal dirinya dari menyentuh, melanggar atau terlanggar jemaah haji lain kerana keadaan manasik yang terlalu sesak. Dan jika Jemaah Haji Malaysia cuba juga tidak melanggar atau menyentuh jemaah haji lain yang bukan mahramnya, berlaku pula sebaliknya iaitu jemaah haji lain pula yang menolak atau melanggar Jemaah Haji Malaysia, disebabkan itu, jemaah haji Malaysia akan melanggar atau menyentuhjemaah haji lain yang bukan mahramnya, maka batal juga wudhuknya. Inilah yang telah menyebabkan Jemaah Haji Malaysia berasa amat takut dan terlalu bimbang ketika ingin melaksanakan ibadat tawaf kerana ibadat haji tidak akan sah jika ibadat tawaf terbatal. Mereka sering mempersoalkan adakah sah tawaf mereka jika melanggar atau terlanggar jemaah haji lain yang bukan mahram ketika menunaikan ibadat tawaf. Persoalan ini terbawa-bawa daripada Tanah Suci Makkah hingga ke Malaysia.
Qaul / Pendapat Ketiga (Qaul Marjuh) Pendapat yang ketiga dari qaul Mazhab Shafie ialah tidak batal wudhuk jika berlaku persentuhan antarajemaah haji lelaki dan wanita yang bukan mahramnya ketika melaksanakan ibadat tawaf tetapi dengan syarat mestilah tanpa syahwat. Bagi Lembaga Tabung Haji Malaysia, mulai musim haji 2005, Lembaga Tabung Haji Malaysia telah memutuskan bahawasanya Jemaah Haji Malaysia akan berpegang dengan qaul marjuh didalarn Mazhab Shafie sendiri dan tidak akan lagi berpegang dengan qaul Azhar atau Qaul Maqabil Azhar didalam pennasalahan wudhuk ketika menunaikan ibadat tawaf di Tanah Suci Makkah.
SYAIUAH AND LAW DISCOURSE
I
ISSUE5
Kesan 1Penyelesai Yang Terhasil kerana itu, ibadat haji dan ibadat tawrf iemaah Haji M a h W Yang bemazhab Shaiie jika melaggar atau terlanggar jemaah haji lain yang bukan rnahram mereka ketika menunailcan ibadat tawaf, adalah sah d m dibolehkm seda tidak dikenakan dam dan tidak berdosa kerana ianya adalah satu d s h a h kerana mashaqqah ( kepayahanl kesusahan ) tetapi seperti dinyatakan, syaratnya ianya mestilah tanpa syahwat. Oleh itu, Jemaah Haji Malaysia tidaklah perlu berasa takut atau terlalu bimbang lagi ketika menyempurnkan ibadat tawaf mereka dan terus menyakini ibadat
8. Kesimpulan
8.1. Memilih pendapat selain Mazhab Shafie atau menerima pendapat rnarjuh dalam Mazhab Shafie didalam melaksanakan ibadat tawaf boleh dianggap sebagai satu keringanan atau rukshah. 8.2. Selagi pintu ijtihad di buka kepada mujtahid, selagi itulah ikhtilaf akan berlaku. Ia merupakan perkma tabi'ie, keluasan dan rahmat Allah. Individu ,tau jemaah haji bebas menerima pendapat mana-mana mujtahid yang d i Y w atau dikira menjana maslahat dan menolak mudharat. Pemilihan ini bukan aib. Dalam isu batal atau tidak batal wudhuk kerana bersentuhan lel& dan perempuan, kita dibolehkan dan diberi kebebasan untuk memilih pendapt mana-mana qaul didalarn sesuatu mazhab atau mazhab-mazhab lain yang dikira dapat menjana maslahat jemaah haji dan menghindarkm mudharat atau masyaqqah mereka. Tiada keraguan lagi dalarn masalah ini. 8.3. ~ ~ k s h adalah a h keringanan ymg Allah SWT berikan kepada umat Islam dalam melaksanakan perintah-perintahAllah SWT di saat-saat a& dharurah masyaqq& atau haajah. Azimah pula ialah satu kemestian melaksmakan perintab atau h u m Allah SWT dalam apajua keadaan sekalipun &pa ada tolak ansur. Pelaksanaan Islam yang sempurna mestilah mengambil &hah
DISKUS1 SYARIAH DAN UNDANG-UNDANG
SIR15
pada waktu rukshah di berikan dan melaksanakan azimah pada waktu azimah dimestikan. Melaksanakan azimah sahaja dalam semua keadaan bukan suatu yang istimewa dan menunjukkan kesempumaan pengamalan islam tidak lengkap. Memilih Rukshah sahaja dalam semua keadaan juga bukan pelaksanaan Islam yang sempuma. Hadis Qudsi menyatakan " Rukshah itu hidangan atau jamuan Allah SWT di bumi, umat Islam diminta menghadiri hidangan Allah SWT itu. Yakni mengamalkan rukshah pada tempatnya.
8.4. Dalam permasalahan batal dan tidak batal wudhuk kerana bersentuh kulit lelaki dan perempuan bagi jemaah haji ketika menyempumakan ibadat tawaf, mernilih qaul pendapat mazhab yang lain selain pendapat Syafie atau memilih pendapat marjuh didalam dalam Mazhab Shafie sendiri, dari sat1 sudut, boleh dianggap sebagai satu keringanan atau rukshah. Oleh kerana rukshah itu hidangan Allah SWT di dunia, sepatutnya kita berlurnba-lumba menghadirinya, bukan merasa jengkil dan ragu-ragu. Kenapa kita harm merasa jenglul dan ragu-ragu ketika menghadiri hidangan Allah SWT, bukankah ia satu penghormatan dari Allah SWT kepada kita hambanya. Dengan ini maslahatjemaah haji dapat dijamin, masyaqqah dan haraj mereka seperti kesesakkan yang berlaku di tempat tawaf yang boleh menyebabka berlaku persentuhan lelaki clan perempuan dapat dihindarkan dengan beralih dari pendapat Shafie yang masyhur dm berpegang kepada pendapat majuh dalam Mazhab Shafie.
8.5. Semoga dengan kemaslahatan yang wujud serta pengambilan hukum rukshah didalam ibadat tawaf bagi menyempumakan rukun haji, akan &pat melahirkan perasaan yang yakin dan dapat menyingkirkan perasaan waswas ketika melaksanakan ibadat haji seterusnya mencapai haji mabw. Amin, insyaallah.
SYARlAH AND LAW DISCOURSE ISSUE S
Rujukan
Al-Quran al-Karim Ibn Faris. Abual-Husayn Ahmad bin Faris bin Zakariyya. 1070. ~ ~ Maqayis al-lughah, Cet.2. al-Qahirah: Syarikat Maktabah wa Matbayah Mustafa al-Babiyy al-Halabiyy wa Auladuh. Ibnu manzur, Jamal al-Din Muhammad bin Makram. 1997. Lisan &Arab. Get 2. J 4. Beirut: Dar Ihya at-Turas al-Arabi. A]-~urjaniyy,Ali bin Muhammad Ali. 1992. Kitab al-Ta9rifat. Get. 2. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi. ~ 1 - k h a n nMustafa, , al-Sharbaji~~, Aliyy, al-Bugha, Mustafa. 1996. al-Fiqh al-Manhajiyy. Cet.2. Dimashq: Dar al-Qalam. An-Nawawi, Abi Zakaria Mahyuddin bin Syarfu an-Nawawi.200 1. Majmuk Syarfu al-Muhazzab. Cet. 1. J. 2. Beirut: T.pt. ~ l - s h a f i eIsmail , Bin Muhammad. T. th. kashful khifa. T.Q. ~ . p t . ~ l - ~ ~ t a~ nu hi a, m m a dNur. T.th. Khifayatul Muhtadi,. Cet. 2. T.Q. ~ . p t . Lembaga Tabung Hajj Malaysia. 2007. Panduan Ibadat Haji, Umrah Dan ziarah.Cet. 1. Kuala Lumpur. Lembaga Tabung Haji Malaysia.1988. Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 4.Selangor. Lembaga Tabung Haji Malaysia. 1992. Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 9. Selangor. Lembaga Tabung Haji Malaysia. 2002. Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 19. Kedah. Lembaga Tabung Haji Malaysia. 2006. Bicara Haji Di Akhbar Harian. kuala Lumpur. Lembaga Tabung Haji Malaysia. 2006. Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 22. Terengganu. Lembaga Tabung Haji Malaysia. 2005. Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 21. Selangor. ~ ~ ~ b Tabung a g a Haji Malaysia. 1997. Muzakarah Haji peringkat Kebangsaan ke 13. Selangor. *l-Bukhari, Muhammad Bin Ismail Abu Abdullah. 1987. Sahib al-Bukhari. Get, 2. Beirut: Dar Ibnu Kathir.
