Ruimtelijke onderbouwing uitbreiding kegelligplaatsen in Amsterdam Rijnkanaal nabij Heemstederbrug (plofsluis)

Ruimtelijke onderbouwing uitbreiding kegelligplaatsen in Amsterdam Rijnkanaal nabij Heemstederbrug (plofsluis) Versie Definitief 17 maart 2 014

1 (11)

1. Inleiding

Ruimtelijke onderbouwing uitbreiding kegelligplaatsen in Amsterdam Rijnkanaal nabij Heemstederbrug (plofsluis)

Het bouwplan is een initiatief van Rijkswaterstaat om rustplaatsen te realiseren voor de binnenvaart op het Amsterdam Rijnkanaal. Het Amsterdam Rijnkanaal/Lekkanaal maakt onderdeel uit van

Auteur

de scheepvaartverbinding voor de binnenvaart van Amsterdam

Rijkswaterstaat Midden Nederland

I

naar Rotterdam/Antwerpen en richting Duitsland. Op het

Inhoudsopgave.

Amsterdam Rijnkanaal en het Lekkanaal varen schepen met blz

gevaarlijke stoffen, waaronder kegelschepen. Kegelschepen

1.

Inleiding

.

.

.

.

1

vervoeren explosieve, brandbare en/of toxische ladingen die

2.

Ligging

.

.

.

.

2

externe veiligheidsrisico’s opleveren voor de omgeving.

3.1.

Rijkskader

.

.

.

.

2

Kegelschepen kennen verplichte rusttijden en mogen ook niet

3.2.

Provinciaal en regionaal beleid .

.

3

op elke beschikbare ligplaats afmeren. Het aantal ligplaatsen

4.1.

Ruimtelijke ordening

.

.

.

4

voor kegelschepen op het traject Amsterdam – Rotterdam is

4.2.

Stedenbouw

.

.

.

.

5

zeer beperkt. Door het vervallen van de ligplaatsen voor

4.3.

Verkeer.

.

.

.

.

5

kegelschepen in het Amsterdam Rijnkanaal bij Maarssen en

4.4.

Milieu

.

.

.

.

6

Nigtevecht is gezocht naar een nieuwe ligplaats. De ligplaats

4.5.

Waterhuishouding

.

.

.

7

nabij Maarssen was vanuit nautiek onveilig (lag in het profiel

4.6.

Cultuurhistorie en archeologie .

.

8

van het kanaal) en in combinatie van een technische reden

4.7.

Natuur en landschap

.

.

.

10

(onderspoeling van de damwand) is de ligplaats opgeheven.

4.8.

Flora-fauna

.

.

.

10

De kegelligplaats bij Nigtevecht is opgeheven omdat de

4.9.

Sociale veiligheid

.

.

.

11

ligplaats te dicht bij het opslagterrein van Gulf ligt en daardoor

4.10.

Afval

.

.

.

11

binnen de externe veiligheidscontour van de walinrichting lag.

5.

Economische uitvoerbaarheid .

.

11

Daarnaast is tevens in opdracht van de Tweede Kamer der

6.

Maatschappelijke uitvoerbaarheid

.

11

Staten Generaal gezocht naar een ligplaats voor kegelschepen.

.

.

. .

De nieuwe ligplaats is gevonden in het Amsterdam Rijnkanaal nabij de Heemstederbrug bij km 43.0. De Heemstederbrug wordt in het dagelijks spraakgebruik de plofsluis genoemd. Bij


realisatie van de nieuwe ligplaats dient de huidige ligplaats aangepast te worden.

2 (11)

3.1. Rijkskader Op 22 december 2011 is in de Tweede Kamer der Staten Generaal het wetsvoorstel ”Vaststelling van de begrotingsstaat

2. Ligging

van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2012” aangenomen.

De nieuwe ligplaats voor 1-kegelschepen en de aanpassing van

De aanleiding voor het realiseren van de ligplaats voor

de bestaande kegelligplaats door verwijdering van het

kegelschepen vloeit voort uit een amendement van 9 januari

hamerstuk, is gelegen in de gemeente Nieuwegein in het

2012 op de eindstemming van de leden van de Eerste Kamer

Amsterdam Rijnkanaal kadastraal bekend als Jutphaas, sectie

der Staten Generaal op het eerder genoemde wetsvoorstel. In

D nr. 3380 (voorheen 1822). Zie figuur hieronder. Het werk

dit amendement van de leden Dijkgraaf/De Rouwe wordt

wordt volledig begrensd door water van het Amsterdam

voorgesteld om extra middelen voor de aanleg van ligplaatsen

Rijnkanaal. Het Amsterdam Rijnkanaal is in eigendom van de

voor de binnenvaart te bestemmen. Hierdoor kunnen een

Staat (Rijkswaterstaat, dienst Midden Nederland). Voor de

aantal eenvoudige ligplaatsprojecten in uitvoering worden

realisatie behoeft door de Staat geen gronden te worden

genomen uit de top 10 knelpuntlocaties van de

verworven.

binnenvaartsector. Het realiseren van extra ligplaatsen op korte termijn is van belang om veilig en efficiënt op congestiegevoelige corridors meer vracht via de binnenvaart te kunnen vervoeren en de vaarweg beter te benutten. Deze maatregel vergroot de efficiency van het gebruik van de beschikbare netwerkcapaciteit. Hiermee past dit voorstel binnen het programma Beter Benutten (beleidsartikel 12.05) en wordt hier onderdeel van. Het is in lijn met het Regeerakkoord waar gesteld wordt dat het kabinet wil investeren in de binnenvaart om wegen en milieu te ontlasten. Dit eerder genoemde amendement is aangenomen door de SP, PvdD, PvdA, GroenLinks, VVD, SGP, ChristenUnie, CDA en PVV. De reden dat een extra ligplaats wordt aangelegd op de nu voorgestelde locatie bij de plofsluis, is gelegen in het feit dat

Visualisatie aanpassing bestaande en aanleg nieuwe ligplaats. Bovenste deel van water is Amsterdam Rijnkanaal

voor de kegelschepen wettelijke rusttijden bestaan en in de directe nabijheid van de betreffende ligplaatsen geen


3 (11)

bebouwing aanwezig is. De veiligheidscontour rondom de

plaats. Dit betekent dat de contouren onveranderd blijven met

bestaande kegelligplaats (zoals opgenomen in paragraaf 6.2.5.

de aanleg van de nieuwe steiger, deze contouren worden per

van de Richtlijn Vaarwegen 2011) wordt weliswaar iets

definitie gemeten vanaf het midden van de vaargeul. Ook blijft

vergroot maar blijft volledig op het waterniveau van het

de hoogte van het groepsrisico gelijk aan de huidige situatie,

Amsterdam Rijnkanaal. De veiligheidscontour is 100 m voor

onder 0,1 x de oriëntatiewaarde. Voorgaande houdt in dat de

1-kegelschepen. Aan de hand van de figuur op de vorige

nieuwe steiger niet in strijd is met het provinciaal beleid.

bladzijde ligt de oever van het groengebied Overeind (= oostzijde van Amsterdam Rijnkanaal) op 125 m, dus bij een

Daarnaast is er een gemeentelijke beleidsvisie externe

maximale schipbreedte van 25 m ligt de veiligheidscontour

veiligheid. Conform deze visie is “een risico onaanvaardbaar

geheel in het water.

indien ….. de mogelijkheden van zelfredzaamheid en

Aan de westzijde van de bestaande ligplaats voor

beheersbaarheid van een ramp ontoereikend worden geacht”.

kegelschepen is de afstand over het water meer dan 125

De Veiligheidsregio Utrecht (VRU) heeft de gemeente hierover

meter waardoor de veiligheidscontour richting het

schriftelijk geadviseerd. Vanuit het oogpunt van externe

bedrijventerrein De Plettenburg eveneens in het water ligt.

veiligheid vindt men deze nieuwe kegelligplaats een goede locatie, mede vanwege de aanwezigheid van de plofsluis die

3.2. Provinciaal en regionaal beleid.

voor een gedeelte van de ligplaats kan fungeren als

Op de uitbreiding van het kegelligplaatsen is tevens het

aanvaarbeveiliging. Ook deelt men het oordeel van de

reguliere beleid externe veiligheid van provincie en gemeente

gemeente dat op grond van het Basisnet Water het

van toepassing. In het provinciaal Milieubeleidsplan wordt voor

groepsrisico niet verantwoord hoeft te worden. Zorgpunt is wel

uitbreidingslocaties ernaar gestreefd om de risico’s verder

de bereikbaarheid van de nieuwe steiger vanwege de grote

terug te dringen dan het wettelijk geformuleerde

afstand tot de walkant. In haar advies geeft de VRU enkele

basisveiligheidsniveau voor het plaatsgebonden risico (PR) en

verbeterpunten. Deze zijn als volgt meegenomen:

groepsrisico (GR). Dit houdt in dat gestreefd moet worden

aanbrengen van grasbetontegels 2 x (4 x25 m2) langs de

-8

naar het voldoen aan de 10 contour voor het PR (10

-6

is de

wettelijke eis), en 0,1 x de oriëntatiewaarde voor het GR. Voor

damwand ter plaatse van de parkeergelegenheid en een keermogelijkheid voor hulpdiensten.

de kegelligplaatsen mag ervan worden uitgegaan dat de contouren van het Basisnet water van toepassing zijn. Het

Na realisering van de kegelligplaats zullen rijproeven worden

Basisnet houdt al rekening met een kegelligplaats op deze plek

gehouden met de brandweer en Rijkswaterstaat zal de

en voor kegelligplaatsen vindt geen aparte risicoberekening


4 (11)

bomen/bosschages dusdanig onderhouden dat deze geen

activiteiten wordt wel inzicht gegeven wat de totale

belemmering vormen voor de hulpdiensten.

werkzaamheden bevatten. Een uitsnede van de plankaart van het bestemmingsplan is

De locatie is op de volgende wijze bereikbaar voor

hiernaast geprojecteerd.

hulpdiensten. Vanaf de brug over het Lekkanaal bestaat de mogelijkheid om met een blusvoertuig door te rijden tot op de brug aan de plofsluis en vanaf daar bluswerkzaamheden uit te voeren. Ook is het mogelijk om vanaf de brug over het Lekkanaal in zuidelijke richting over de Vuilcopsekanaaldijk te rijden en na circa 200 meter scherp linksaf te draaien om parallel aan het Amsterdam Rijnkanaal in noordelijke richting naar de afmeerplaats voor de kegelschepen te rijden. Deze informatie voor aanrijden is besproken met de VRU. 4.1. Ruimtelijke ordening Bestemmingsplan Op de gronden van de te realiseren werken vigeert het bestemmingsplan Het Klooster 2004, correctieve herziening.

plangebied Uitsnede plankaart Het Klooster 2004 correctieve herziening. Ter plaatse van het plangebied bestemming Waterstaatsdoeleinden zonder specifieke aanduiding Kegelligplaatsen toegestaan.

Ter plaatse van de te maken nieuwe ligplaats geldt de bestemming “Water”. Binnen deze bestemming mogen

Procedure

voorzieningen voor de beroepsvaart worden gerealiseerd

De aanleg van de nieuwe ligplaats voor de kegelschepen zal de

echter uitgezonderd ligplaatsen voor kegelschepen.

uitgebreide project Omgevingsvergunning moeten doorlopen.

Ter plaatse van het te verwijderen hamerstuk geldt de

De aanpassingen van de bestaande ligplaats voor de

bestemming “Waterstaatsdoeleinden”. De voorgenomen

kegelschepen is een activiteit passend binnen het huidige

activiteiten voor de aanpassing van de bestaande ligplaats

bestemmingsplan Het Klooster 2004 Correctieve herziening. De

passen binnen de voorschriften van het bestemmingsplan en

vergunningen voor deze laatst genoemde activiteit vallen

maken geen onderdeel uit van de aanvraag

buiten deze omgevingsvergunning maar worden voor de

omgevingsvergunning. Voor een totaal beeld van de

volledigheid van alle activiteiten wel genoemd voor een compleet beeld van de activiteiten.


4.2. Stedenbouw

5 (11)

Een andere locatie voor een nieuwe ligplaats voor de

Bij het maken van afwegingen van een keuze voor een locatie

1-kegelschepen is niet voor handen op het Amsterdam

van een ligplaats voor de kegelschepen is door Rijkswaterstaat

Rijnkanaal. Mogelijke andere locaties voor de 1-kegelschepen

gekeken naar de huidige locatie van de 1-kegelschepen. De

op het Amsterdam Rijnkanaal liggen te veel in de vaarroute

ligplaats voor 1-kegelschepen kent enkele ruimtelijke

van de schepen.

beperkingen voor onder andere intensieve woonbebouwingen. Dit is een zone van 100 meter. Aan de noordzijde van de

De nieuwe kegelligplaats wordt direct ten noorden van de

plofsluis bestaat de ligplaats voor de 1-kegelschepen en aan

plofsluis gerealiseerd. De plofsluis is een rijksmonument en

de zuidzijde van de plofsluis bestaat de ligplaats voor

uniek in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De plofsluis wordt

2-kegelschepen.

niet aangetast. De open structuur van de nieuwe kegelligplaats

De ruime watervlakte op het Amsterdam Rijnkanaal ter plaatse

zal het aanzien van de plofsluis vanuit het noorden enigszins

aan de oostzijde van de huidige ligplaats is ontstaan door de

doen veranderen. Echter, de plofsluis zal vanaf het loopbordes

verruiming van het Amsterdam Rijnkanaal in het begin van de

bekeken kunnen worden. Dit geeft een volledig andere

80-er jaren. Bij de verbreding van het Amsterdam Rijnkanaal

invalshoek/zichtlijn voor het kijken naar de plofsluis. Men zal

heeft Rijkswaterstaat er voor gekozen om rond de plofsluis het

dan goed de onderzijde van de plofsluis en de sluisdeuren

kanaal te verbreden. Het slopen van de plofsluis was een

kunnen zien.

dusdanig grote, zware en dure werkzaamheid dat gekozen is voor een goedkopere oplossing door de verbreding rondom de

Op 26 juli 2013 heeft de welstand- en monumentencommissie

plofsluis te realiseren. Door deze wijze van verbreden van het

Midden Nederland met het plan ingestemd.

kanaal is een grote wateroppervlakte ontstaan. De nieuwe ligplaats wordt door de aanwezigheid van de plofsluis buiten

4.3. Verkeer

de vaarroute van de scheepvaart op het Amsterdam Rijnkanaal

Op de steigers van de nieuwe kegelligplaats kan uitsluitend

gesitueerd. Een extra ligplaats evenwijdig aan de huidige

worden gelopen. De auto’s van de bemanningsleden van de

ligplaats betekent slechts een kleine vergroting van ruimtelijke

aangemeerde kegelschepen kunnen niet vanaf de nieuwe

beperkingen. De zone van de beperkingen is bij de nieuwe

kegelligplaats op de wal worden gezet. Aan de oostzijde van

ligplaats volledig op het water van het Amsterdam Rijnkanaal

het Lekkanaal nabij de Schalkwijkse Wetering is een

geprojecteerd en kent daarom geen ruimtelijke beperkingen

afzetplaats voor auto’s.

voor bebouwingen.

Aan de noordzijde van de plofsluis bevinden zich aan de westelijke kant van de plofsluis de voormalige omloopriolen


6 (11)

Deze omloopriolen zijn afgedicht. Ter plaatse van deze

de 1-kegelschepen, de 2-kegelschepen en de 3-kegelschepen.

omloopriolen zal een parkeervoorziening worden aangebracht

Een kegelschip herken je aan een blauwe met de punt naar

voor enkele voertuigen van de bemanningsleden.

beneden gerichte kegel op de voor- en achtersteven van een

Deze locatie zal tevens geschikt zijn voor de hulpdiensten voor

schip. Bij de 1-kegelschepen moet men denken aan schepen

bluswerkzaamheden in geval van een calamiteit en om te

gevuld met gasolie of met LPG. Bij de 2-kegelschepen (dus 2

kunnen keren.

blauwe kegels op elkaar gestapeld op zowel de voor- en

De aanpassing van de bestaande ligplaats heeft tot gevolg dat

achtersteven van het schip) moet men denken aan schepen

de keermogelijkheid aan het einde van de kistdam versmald

gevuld met ammoniak en bij de 3 kegelschepen aan schepen

wordt. Een voertuig keren zal meerdere draaibewegingen met

gevuld met dynamiet. De 1-kegelschepen komen veelvuldig

een voertuig tot gevolg hebben. Een andere optie is achteruit

voor op het Lekkanaal/ Amsterdam Rijnkanaal. De

rijden.

2-kegelschepen zelden en de 3-kegelschepen vrijwel nooit.

De nieuwe kegelligplaats en de aanpassing van de bestaande

Deze schepen kennen ook een apart schutregime bij de sluis.

kegelligplaats kent ter plaatse geen verandering in het verkeer

Kegelschepen mogen gezien de aard van de lading niet op alle

en vervoer. Zie hiervoor tevens de inrichtingstekening van de

beschikbare gelegenheden langs het kanaal afmeren. Voor

bijlagen 1a en 1b.

kegelschepen zijn locaties op het kanaal aangewezen waar deze schepen mogen afmeren. Nabij de plofsluis is zo’n locatie

4.4. Milieu

voor kegelschepen.

De huidige ligplaats voor de 1-kegelschepen is een niet-

Schepen met gevaarlijke stoffen niet-zijnde een kegelschip,

geluidgevoelige bestemming voor industriegeluid of wegen

vervoeren bijvoorbeeld diesel of kerosine.

railverkeergeluid. Op de kegelligplaats is milieuzonering volgens de uitgave ‘Bedrijven en milieuzonering’ niet van

Er bestaat aparte weten regelgeving voor de

toepassing. Deze kegelligplaats kent geen bedrijven en

veiligheidsrisico’s van: A. afgemeerde kegelschepen; B. voorbijvarende schepen met gevaarlijke stoffen, waaronder kegelschepen.

milieuzonering wanneer er geen schepen afgemeerd zijn. Op het Amsterdam Rijnkanaal en het Lekkanaal bevinden zich schepen met gevaarlijke stoffen, waaronder kegelschepen. Kegelschepen vervoeren explosieve, brandbare en/of toxische ladingen die externe veiligheidsrisico’s opleveren voor de omgeving. Om deze reden zijn bepaalde functies niet toegestaan nabij de ligplaatsen van kegelschepen. We kennen

Ad A: wet en regelgeving voor afgemeerde kegelschepen: In paragraaf 7.1.5.4.3. van het ADN 2013 (= de Engelse afkorting van European agreement concerning the international


7 (11)

carriage of dangerous goods by inland waterways) en in

ontwerp-Besluit externe veiligheid transportroutes (Bevt). De

paragraaf 6.2.5. van de Richtlijn Vaarwegen 2011 zijn

Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen zal

veiligheidsafstanden opgenomen voor ligplaatsen van

worden vervangen door het uiteindelijke Bevt en het Basisnet

kegelschepen. Deze veiligheidsafstanden moeten worden

vervoer gevaarlijke stoffen (spoor, water en weg). Op 25 juli

aangehouden t.o.v. andere schepen, tankopslagen,

2013 is de wet Basisnet gepubliceerd in het staatsblad nr. 307.

kunstwerken en aaneengesloten woongebieden. Hieronder

Bevt en Basisnet treden naar verwachting in werking medio

volgt een overzicht van de minimale veiligheidsafstanden van

2014. In het huidige en het nieuwe beleid ligt het

een afgemeerd kegelschip tot woongebieden. 1. Bij een schip dat één blauwe kegel voert: 100 meter van aaneengesloten woongebieden. 2. Bij een schip dat twee blauwe kegels voert: 300 meter van aaneengesloten woongebieden. 3. Bij een schip dat drie blauwe kegels voert: 500 meter van aaneengesloten woongebieden.

plaatsgebonden risico van 10-6 per jaar als gevolg van de scheepvaart met gevaarlijke stoffen maximaal op de rand van het Amsterdam-Rijnkanaal en het Lekkanaal. Voor de ligging van de rand van beide vaarwegen wordt aangesloten bij de begrenzing van een Rijksvaarweg uit de legger van de Waterwet. Hier doet de vreemde situatie zich voor dat de begrenzing van de Rijksvaarweg alleen over de zuidzijde van

In de regelgeving wordt niet concreet aangegeven hoe een

de plofsluis loopt. Dit betekent dat de gehele plofsluis binnen

tijdelijke afmeervoorziening waar geen overslag plaatsvindt,

de risicolijnen ligt van 10-6 per jaar, ofwel binnen de

geconstrueerd moet worden; uitgezonderd 2 vluchtroutes.

basisnetafstand uit het ontwerp-Bevt. Het “schiereilandje” aan

Bij de nieuwe kegelligplaats zijn echter aanvullende

de oostzijde van de plofsluis ligt dichter bij de vaarroute van

veiligheidsmaatregelen toegepast, te weten: explosieveilige

gevaarlijke schepen maar ligt wel buiten de risicolijnen.

verlichting en glasvezelversterkte looproosters met een hogere

Afgemeerde schepen gebruiken voor hun eigen

smelttemperatuur dan de ‘traditionele’ stalen roosters. Beide

energiebehoefte een generator. De verblijfstijd van de

maatregelen worden veelvuldig toegepast in de petrochemie.

kegelschepen is van een relatief korte duur. De invloed op luchtkwaliteit is niet in betekenende mate (NIBM).

Ad B: wet en regelgeving inzake voorbijvarende schepen, waaronder kegelschepen:

4.5. Waterhuishouding

Qua beleid is nu (maart/april 2014) sprake van een enigszins

Het Amsterdam Rijnkanaal en het Lekkanaal vervullen een

complexe situatie. Op dit moment moet worden uitgegaan van

belangrijke schakel in de waterhuishouding ten behoeve van

de Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen.

waterberging, wateraanvoer en waterafvoer. Tevens faciliteren

Tegelijkertijd publiceerde het Rijk op 10 december 2012 het

de kanalen het verkeer te water. De waterstroming in het


Lekkanaal en het Amsterdam Rijnkanaal is overwegend van

8 (11)

4.6. Cultuurhistorie en archeologie

zuid naar noord. Het Amsterdam Rijnkanaal en het Lekkanaal

Het Amsterdam Rijnkanaal en het Lekkanaal in de omgeving

kennen enkele inlaatpunten voor het innemen van water.

van de kegelligplaatsen zijn gegraven in de 2e helft van de 30-

Onder andere voor het maken van drinkwater en ten bate van

er jaren. Het Lekkanaal en de in dit kanaal gelegen Prinses

industriewater (onder andere Tata-steel en Crown van Gelder).

Beatrixsluis, werd officieel geopend op 23 maart 1938. Het

Het dichtstbijzijnde inlaatpunt voor drinkwater ten opzichte

Amsterdam Rijnkanaal vanaf de plofsluis tot aan prinses

van de kegelligplaats is het inlaatpunt van de Waterleidings-

Irenesluis in Wijk bij Duurstede is begin 50-er jaren in gebruik

maatschappij Rijn Kennemerland (afgekort WRK en beheerd

genomen. Het Amsterdam Rijnkanaal was net zo breed als de

door Waternet) aan de westzijde van het Lekkanaal, circa

breedte van de plofsluis. De watervlakte van het kanaal ten

1250 meter ten zuiden van de Overeindsebrug.

oosten van de plofsluis was toen land.

De kegelligplaats komt in de beschermingszone van de

In de omgeving van de kegelligplaats is het grootste

waterwinning te liggen. Het waterwinbelang dient beschermd

cultuurhistorische object de plofsluis. Dit object maakt

te zijn. Rijkswaterstaat en de WRK hebben afspraken gemaakt.

onderdeel uit van de 85 km lange Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Bij een ongeval/calamiteit op het Amsterdam Rijnkanaal of het

Een militaire verdedigingslinie die zich uitstrekt vanaf Muiden

Lekkanaal wordt door het sluispersoneel van de Prinses

tot in de Biesbosch. De plofsluis is een rijksmonument en uniek

Beatrixsluizen direct contact opgenomen met de WRK. De WRK

in de waterlinie.

kan beslissen om de inlaat van water uit het Lekkanaal te

De plofsluis had ten doel om het Amsterdam Rijnkanaal af te

stoppen. Via de Prinses Beatrixsluizen wordt dan extra water

sluiten met sluisdeuren in geval van een inundatie. Opgemerkt

naar het Lekkanaal gespuit om als het ware een waterfront te

wordt dat in die tijd het Amsterdam Rijnkanaal smaller was

maken. Bij een calamiteit op de Lek wordt het schutten in de

dan de huidige situatie. Het huidige water aan de oostzijde van

Prinses Beatrixsluis geminimaliseerd.

de plofsluis was grond. De plofsluis sloot aan beide zijde van

Door Waternet is recent een principeverzoek ingediend bij de

de sluis aan op een grondlichaam. Indien de vijand de

gemeente voor een windpark van maximaal 5 grote

mogelijkheid kreeg om de sluisdeuren kapot te kunnen

windturbines. De meest noordelijk gelegen windturbine van

schieten, waardoor inundatiewater weg kon stromen, bestond

het beoogde windpark ligt in de nabijheid van deze

de mogelijkheid om de bodem van de bak boven de

kegelligplaats op een afstand van ca. 400 meter ten

sluisdeuren te laten ontploffen. Door het ontploffen van de

zuidoosten van de plofsluis. Extra aandacht voor risico externe

bodem kon het zand en grind dat in de bakken boven de

veiligheid windturbines t.o.v. kegelligplaats is nodig.

deuren zich bevindt, over de sluisdeuren vallen. De deuren en het erover heen gestorte zand en grind vormden dan samen


9 (11)

een doorgaande dijk om inundatiewater vast te houden. De

geen nieuwe oeververbinding gemaakt over het verbrede

vijand zou dan de deuren niet meer kapot kunnen schieten om

gedeelte van het kanaal.

de inundatie te laten doen mislukken. De plofsluis is nooit

Bij de verbreding van het Amsterdam Rijnkanaal zijn de

gebruikt om te laten “ploffen”.

omloopriolen van de plofsluis afgesloten. Aan de westzijde van

In de 80-er jaren heeft Rijkswaterstaat het Amsterdam

de plofsluis zijn de contouren van de openingen van de

Rijnkanaal verbreed. Bij de verbreding van het kanaal is men

omloopriolen nog zichtbaar.

aan de oostzijde om de plofsluis heen gegaan. Het was

Het is verboden om onder de plofsluis door te varen.

eenvoudiger om rond de plofsluis heen te graven voor de

Direct ten zuiden van de plofsluis aan de oostzijde van het

verbreding dan het slopen van de plofsluis. Daarom staat de

Lekkanaal, bevindt zich over de gehele lengte van het

plofsluis nu wat vreemd als uitstulpsel in het Amsterdam

Lekkanaal de liniedijk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Rijnkanaal.

Deze dijk maakte vanaf eind 30-er jaren onderdeel uit van de

De plofsluis bestaat uit een grote bak van circa 60 x 40 m2

hoofdweerstandslijn om vanachter te kunnen schieten naar de

met daaronder in iedere opening 2 sluisdeuren. De bak is

oprukkende vijand en om inundatiewater vast te houden.

verdeeld in 5 evenwijdig gesitueerde buizen van circa 7 x 60 m2 waar vroeger zand en grind in lag. Het zand en grind zijn

De aanleg van de nieuwe kegelligplaats leidt niet tot een

uit de plofsluis gehaald. De 2 zuidelijke buizen zijn heden

fysieke aantasting van de plofsluis. De open structuur van de

verhuurd aan een schietsportvereniging en zijn aan de

kegelligplaats zal het aanzien van de plofsluis vanuit het

bovenzijde van de buis open. De 3 andere buizen zijn met

noorden iets veranderen. Daarentegen zal staande op het

schuifluiken afgesloten aan de bovenzijde. Er wordt in deze 3

bordes van de nieuwe ligplaats de plofsluis vanuit een geheel

buizen geen enkele activiteit uitgevoerd. De buizen zijn leeg.

ander standpunt bekeken kunnen worden.

De onderzijde van de grote bak van de plofsluis ligt circa 8 meter boven het waterniveau van het Amsterdam Rijnkanaal.

De bestaande ligplaats voor de kegelschepen en het

De bakconstructie van de plofsluis is circa 12 meter hoog.

omringende water zijn gebouwd en gegraven vanaf eind 30-er

Aan de noordzijde van de plofsluis is een brug over het

jaren. Het ligt niet in de lijn der verwachtingen hier

Amsterdam Rijnkanaal. De brug maakt onderdeel uit van de

archeologische vondsten aan te treffen. (info Archeologische

plofsluis. Vóór de verbreding van het Amsterdam Rijnkanaal

verwachtingskaart & bestaande elementen Tweede

was dit een vaste verbinding van de beide oevers van het

Wereldoorlog kaart van de gemeente Nieuwegein).

kanaal. Bij de verbreding van het kanaal in de 80-er jaren is


10 (11)

De gemeentelijke monumentencommissie Nieuwegein is op

Op het ruitvormige hamerstuk zijn in 2013 alle 13 winterlinden

d.d. 07-08-2013 akkoord gegaan met het voorgestelde plan.

(Tilia Cordata) gerooid in verband met ziekten.

De zichtlijnen onder de plofsluis door blijven in dit plan gewaarborgd en het aanzicht van de sluis zelf wordt in dit

4.8. Flora-fauna

specifieke ontwerp niet aangetast. De monumentencommissie

Bij de plofsluis is een vindplaats van brede rietorchis (tabel 1 =

ziet geen bezwaar in de voorgenomen plannen met

niet beschermd bij ruimtelijke ontwikkelingen, wel behouden

uitzondering van de aanhechting van de steiger aan het

want belangrijke vindplaats voor Nieuwegein). Iets verderop

plofsluiseiland. (= het terrein met grasbegroeiing ten noorden

de grote keverorchis (tabel 2 = zwaarder beschermd). De

van de westelijke omloopriolen)

werkzaamheden hebben geen invloed op deze locaties.

Bij brief van 6 maart 2014 heeft het kwaliteitsteam van de

In de plofsluis en omgeving komen vleermuizen voor. De

Nieuwe Hollandse Waterlinie aangegeven akkoord te gaan met

invloed van deze ontwikkeling op deze populatie kan van

de nieuwe ligplaats. Het kwaliteitsteam vraagt aandacht voor

invloed zijn. Om de invloed te minimaliseren is er voor

de openbare toegankelijkheid nabij de plofsluis (zie bijlage 2)

gekozen de verlichting op de nieuwe kegelligplaats zodanig op te stellen dat de verlichting uitsluitend naar beneden schijnt en

De Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) van het ministerie van

niet in de richting van de plofsluis of de omgeving van de

Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft op 7 maart 2014

plofsluis. Ook de kleur van de verlichting mag geen invloed

aan de gemeente laten weten dat door de aanleg van

hebben op de vliegbewegingen van de vleermuizen.

ligplaatsen het rijksmonument niet aangetast zal worden. Deze

De ontwikkeling is niet gesitueerd in een ecologische

rijksdienst geeft aan dat formeel geen advies van de RCE

verbindingszone. Op tekening in bijlage 1b is zichtbaar dat er

benodigd is.

geen beplanting wordt aangetast. Op 4.7. Natuur en landschap

de foto hiernaast is

De directe omgeving tussen de plofsluis en de Overeindsebrug

de huidige

worden niet gekenmerkt met bijzondere bosschages of

boombeplanting

begroeiingen. In het bestemmingsplan Het Klooster 2004

zichtbaar die tevens

correctieve herziening wordt deze omgeving bestemd voor

behouden blijft.

Waterstaatsdoeleinden. Voor de uitvoering van de nieuwe ligplaats worden geen bomen gerooid of geraakt/beschadigd.


11 (11)

200 meter ten opzichte van het meest in het water stekende 4.9. Sociale veiligheid

punt van de nieuwe ligplaats.

De omgeving van de kegelligplaats en de plofsluis is een

Het plan is in het kader van het vooroverleg ex artikel 3.1.1

uiterst stille omgeving waar geen tot weinig activiteiten

van het Besluit ruimtelijke ordening voorgelegd bij het

plaatsvinden. Het gevolg is dat er op enkele momenten

kwaliteitsteam Nieuwe Hollandse Waterlinie, de Rijksdienst

incidenten in het verleden hebben plaatsgevonden.

voor het cultureel Erfgoed, het projectbureau Nieuwe

Rijkswaterstaat zorgt voor lage begroeiing zodat er zicht blijft

Hollandse Waterlinie en Waternet.

bestaan op aanwezigheid en (ongewenste) activiteiten van personen.

De projectomgevingsvergunningsprocedure wordt gevolgd conform artikel 3.10 van de Wabo. Het ontwerpbesluit met 4.10. Afval

bijbehorende stukken wordt gedurende zes weken voor een

Het betreft hier bedrijfsafval, de schepen moeten zelf voor

ieder ter inzage gelegd voor zienswijzen. Na afloop van deze

afvoer zorgen.

periode wordt met inachtneming van ingediende zienswijzen een definitief besluit genomen op het verlenen van de

5. Economische uitvoerbaarheid

projectomgevingsvergunning.

De kosten voor het uitvoeren van alle beschreven werkzaamheden worden gedragen door Rijkswaterstaat

Tegen het definitieve besluit staat gedurende 6 weken beroep

Midden Nederland (ministerie van Infrastructuur en Milieu)

bij de rechtbank open. Tegen de uitspraak van de rechtbank is

Voor de gemeente Nieuwegein zijn er geen kosten aan

hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad

verbonden. De ambtelijke kosten van de gemeente Nieuwegein

van State mogelijk.

voor de planologische procedure worden niet in rekening gebracht bij de initiatiefnemer. Dit project valt niet onder de wettelijke criteria van kostenverhaal. 6. Maatschappelijke uitvoerbaarheid De aanleg van de nieuwe ligplaats voor kegelschepen is volledig in het water geprojecteerd. De dichtstbijzijnde woning (oostzijde Amsterdam Rijnkanaal aan de zuidzijde van de Overeindseweg) is gelegen op een afstand van iets meer dan

Ruimtelijke onderbouwing uitbreiding kegelligplaatsen in Amsterdam Rijnkanaal nabij Heemstederbrug (plofsluis)

Recommend Documents