■ Yamaha durft als eerste een streetfighter op de straat te zetten, die zijn krachtsvertoon niet uit pk’s haalt, maar uit koppel. Daarvoor namen ze de 1700cc dikke stoterstangen V-twin van de Road Star Warrior, maakten hem nog wat krachtiger en stopten hem vervolgens in een minimalistisch rijwielgedeelte met supersport-specificaties. Het resultaat is de radicale en compromisloos geconstrueerde MT-01. Een machine die het niet moet hebben van hoogtoerig multicilinder geweld, maar van vette klappen van onderuit. Yamaha noemt dit bijzondere huwelijk van een dik cruiser blok met een slank sportframe ‘Torque Sports’. Een sportief paar, eh…. koppel dus.
Tekst René van Tienhoven Foto’s Yamaha
DRAAI MOMENT
68
Yamaha MT-01
proefrijden
69
> Voor het ontwerp van de MT-01 hoefden de Yamaha ingenieurs zich niet te houden aan de dwingende uitkomsten van marktonderzoeken. Het ontwikkelingsteam mocht zijn eigen creativiteit geheel de vrije loop laten. Dat is een gewaagde benadering, want de kans is groot dat je een machine krijgt, die ver af staat van de gemiddelde smaak van de gemiddelde motorrijder in de wereld. En zoiets stuit gegarandeerd op commerciële bezwaren van de marketingafdeling. Maar Yamaha nam dit risico bewust, met de lichtelijk geruststellende ge-dachte dat Japanse ingenieurs met hun handen vrij, vaak met verrassende ontwerpen voor de dag komen. Het publiek kon het studiemodel van de MT-01 voor het eerst zien op de Tokyo Motor Show van 1999. Het was een ronduit verbluffende machine, die qua styling zo uit een Italiaanse ontwerpstudio had kunnen komen en ook technisch bol stond van de innovatieve details. De krijgshaftige vormgeving met zijn prominent uit
de tank naar buiten stekende luchthappers en de ongewone opstelling van de hefboom achtervering naast de cilinders maakten vele tongen los. Maar ook de bijzondere mix van een gigantisch grote V-twin in een frame met supersport specificaties was nog nooit eerder vertoond. Alleen de net zo eigenzinnige Buell’s hebben zo’n concept, maar wel met een krachtbron die een halve liter lichter is. Inmiddels zijn we vijf jaar verder en is de definitieve productie versie van de MT-01 klaar. De Yamaha technici veranderden er gelukkig niet al te veel aan, waardoor hij er nog net zo spectaculair en dominant uitziet als het prototype. Dat dit in al die jaren nog niets van zijn originaliteit verloren heeft, blijkt uit de prijs die Yamaha er onlangs voor kreeg van de Motor-cycle Design Association. Die vond het de mooiste motorfiets van 2004!
REGELKLEPPEN >
Het machtige motorblok van de MT01 is de grootste tweecilinder die
STAGES Yamaha levert voor de MT-01 een breed scala aan performance accessoires, carbon delen en andere cosmetische verfraaiingen. Ook zijn er drie tuning kits, die allen gebruik maken van de bijzonder mooi gemaakte en nog mooier klinkende Akrapovic titanium uitlaatdempers. Op de Stage 1 kit vormen die het enige onderdeel, bij de Stage 2 kit zijn ook de uitlaatbochten van titanium en zit er tevens een andere ECU in het pakket. Bij de Stage 3 kit komen daar nog andere zuigers en een sportievere nokkenas bij. De machine`is dan helemaal klaar voor de door Yamaha georganiseerde ‘MT-01 Performance Racing Cup’, waarvan de races zoveel mogelijk in het voorprogramma van de Moto GP’s zullen komen. Alleen al voor het geluid zou je daar heen gaan.
70
■ Mooie gegoten achtervork met extra verstevigingsarm, die gelijk de liggende achterveer indrukt.
Yamaha ooit bouwde. Hij is gebaseerd op de 48º V-twin met vier kleppen en twee bougies per cilinder van de Road Star Warrior en lijkt daar aan de buitenkant ook veel op. Maar binnenin is heel wat tuningwerk verricht om het toch zeker niet misselijke koppel van de Warrior nog verder op te schroeven. De meeste aandacht ging naar de verbetering van het in- en uitlaat traject. Omdat er in de smalle ruimte tussen de luchtgekoelde cilinders te weinig
ruimte is voor een mooi recht lopend inlaatkanaal, construeerde Yamaha een geheel nieuw en zeer compact inlaatspruitstuk, dat een kwart slag omhoog is gedraaid. Hierdoor steken de twee aanzuigbuizen nu dus niet meer opzij naar buiten, maar schuin langs elkaar omhoog in het grote luchtfilterhuis onder de tank. Dat wordt fraai geaccentueerd door de markant naar buiten stekende luchtinlaten, die overigens niet naar het luchtfilter leiden, maar de ach-
terste cilinderkop van koellucht voorzien. De echte aanzuigopening van de luchtfilterkast zit vooraan bij het balhoofd, en is voorzien van een vacuüm bediende klep, die de hoeveelheid aangezogen lucht voortdurend afstemt op de behoefte van de motor. Samen met de nieuwe valstroom aanzuigbuizen zorgt dat voor een veel betere cilindervulling. Ook in het uitlaat traject van de MT01 is een systeem te vinden, dat de gasstromen controleert. Yamaha monteerde hier de van de R1 bekende EXUP regelklep, die door het motormanagement wordt aangestuurd en continu de diameter van de uitlaat aanpast aan het toerental. Dit beïnvloedt de snelheid van de uitlaatgassen en het pulserende effect daarvan wordt gebruikt om te voorkomen dat onverbrand mengsel in de uitlaat verdwijnt. Samen met de betere beheersing van de aangezogen gasstromen zorgt het EXUP systeem ervoor dat de MT-01 op een imposant koppel komt van 150 Nm bij 3.750 tpm. Er moest echter nog meer gebeuren om het relatief langzaam malende cruiserblok van de Road Star Warrior sportieve aspiraties te geven. De belangrijkste sta-in-de-
sowieso niet veel meer terug, want 90% van alle componenten van de MT-01 is nieuw. Dankzij het op grote schaal leentjebuur spelen bij de R1, en het rijkelijk gebruik van titanium en aluminium, komt de machine op 240 kg en dat is 35 kg minder dan de Road Star Warrior.
GIETWERK >
Van welke kant je de MT-01 ook bekijkt, steeds vallen je ogen weer op dat alles overheersende gigantische motorblok en de twee reusachtige titanium dempers. Yamaha’s styling department heeft er alles aan gedaan om die indruk van ‘een motorblok op wielen’ te versterken. Allereerst met een minimalistisch frame, dat net als bij de nieuwe Fazer is opgebouwd uit twee gegoten helften (een linker en een rechter) die als een strakke bodystocking om en rond het motorblok heen vallen. Dankzij het gietproces is er geen enkel lasnaadje te bekennen en bovendien kon het frame door de grotere design vrijheid die spuitgietwerk biedt, onopvallend in het totale ontwerp worden opgenomen. Motorblok en frame zijn - ondanks de afwezigheid van een balansas - star aan elkaar
■ Links: Zo moet een teller zijn. Simpel, duidelijk, recht voor je neus en een plezier om naar te kijken.
■ Rechts: In het uitlaat traject zitten zo min mogelijk bochten. Samen met de grote lengte zorgt dat voor extra koppel.
DE MT-01 IS EEN BIJZONDERE MIX VAN EEN DIKKE V-TWIN IN EEN SUPERBIKE FRAME weg daarbij was de krukas, die voor een sportfiets als de MT-01 gewoon te zwaar is. Yamaha ontwikkelde daarom een compleet nieuw 2 kilo lichter exemplaar, dat door zijn geringere massa sneller op toeren komt en daardoor bijdraagt aan een vlottere respons op het gas. Verder leverden praktisch alle andere motorcomponenten ook wat gewicht in, waardoor het motorblok per saldo maar liefst 20 kilo lichter is geworden. Van de donor zie je
geschroefd, zodat de berijder de krachtpulsen van de machtige Vtwin ongefilterd kan voelen. De Yamaha ingenieurs hebben de MT-01 (net als hun andere supersport modellen) een korte wielbasis gegeven, in combinatie met een extra lange swingarm. Want die verbetert door zijn lengte de druk van de achterband op de weg, natuurlijk zeer welkom bij een megakoppel van 150 Nm. Nu is een dry sump Vtwin aan de onderkant van zichzelf
al lekker compact, maar er moest meer gebeuren om extra ruimte achter het motorblok te winnen. Om te beginnen verkleinde Yamaha de diameter van de koppeling, waardoor het koppelingshuis aan de linker achterzijde van de motor minder plaats inneemt. Verder maakte de eveneens aan de linkerkant lopende volumineuze riemaandrijving plaats voor een veel minder ruimte innemende kettingaandrijving aan de rechterkant. Dat scheelt niet alleen in gewicht, maar je bespaart ook een extra tussenas en dus lengte. Het scharnierpunt van de achtervork kon hierdoor een flink stuk naar voren opschuiven, wat een langere achtervork mogelijk maakt bij een tegelijk flink ingekorte wielbasis. De vrijgekomen ruimte achter het motorblok werd verder benut om de achterveer horizontaal achter de motor te plaatsen. Voor de olietank was echter geen plek meer en dus verhuisde die naar de linker voorkant van de motor, waar hij niet alleen markant in het blikveld ligt, maar ook pal in de rijwind. Dat koelt beter en draagt tegelijk bij aan een verlaging van het zwaartepunt. Dat we nog steeds met een grote motor te maken hebben, blijkt uit de wielbasis. Die bedraagt 1525 mm en dat is weliswaar 14 centimeter korter dan de Road Star Warrior, maar nog altijd 10 cm langer dan een gerenommeerde streetfighter als de Triumph Speed Triple. De
extreem compacte Buell XB12 is zelfs 20 cm korter dan de MT-01 en die heeft toch ook een dikke V-twin onder de tank.
NOG MEER GIETWERK >
Omdat de achterveer naar onderen werd verplaatst, moest een geheel nieuwe achtervork worden gemaakt, die net als het frame uit twee gegoten helften bestaat. In verband met de grote lengte werd dit fraaie stukje gietwerk aan de onderkant verstevigd met een extra arm, die meteen ook via een compact hefboomsysteem de schokbreker bedient. Over de voorvork kunnen we kort zijn. Die is rechtstreeks afgeleid van de 43 mm dikke upside-down vork van de R1 en, net als de monoshock achter, volledig instelbaar. Tussen de vorken vinden we nieuw ontworpen 17 inch vierspaaks wielen met Metzeler Z4 radiaal banden. De voorrem is al net zo sportief uitgevoerd als de veerelementen en komt eveneens van de R1. En dus zit er de laatste stand van de techniek op, met een radiale rempomp, radiale uit één stuk vervaardigde vierzuiger remklauwen en hele grote zwevend gemonteerde remschijven.
BRUTAAL >
De krachtbron van de MT-01 krijgt zijn anabolen toegediend uit een smalle 15 liter brandstoftank die onopvallend tussen de bovenste framebalken zit en als een halve
71
maan over het luchtfilterhuis heen loopt. De teller en koplamp partij vallen heel wat meer op. Het instrumentarium zit in een mooi strak vormgegeven rond huis, dat prominent in het blikveld ligt. De analoge toerenteller speelt de hoofdrol, met eronder een forse digitale snelheidsmeter. Boze tongen beweren dat Yamaha het koplampdesign van de MT-01 (en de naakte Fazer) heeft gepikt van de MV Agusta Brutale. Maar het is eerder andersom, want het studiemodel van de MT-01 had dit type koplamp met zijn opvallende dubbele reflectoren al in 1999. Dus wie is er hier nu de brutaalste? Aan de achterkant zit uiteraard een uit LEDjes opgebouwd achterlicht, dat als een horizontale lichtbalk over de volle breedte tussen de twee titanium dempers loopt. Recht onder het achterlicht aan de binnenzijde van het achterspatbord zit nog een
interessante technische vondst. Een door een sensor aangestuurde elektrische ventilator zuigt hier de warmte weg van de dicht langs de buddyseat lopende uitlaatdempers en blaast die via een uitstroomopening naar achteren.
BASTOON >
Dankzij de automatische decompressor en choke volstaat een enkele druk op de startknop van de MT01 om het reusachtige drijfwerk onder je aan het draaien te krijgen. Gelijk staat de machine prachtig stationair te stampen met een mooie bastoon, die doet vermoeden dat er nog veel meer uit de kelder gaat komen zodra je gas geeft. En dat voorgevoel komt helemaal uit. De MT-01 is een machine die tegen je praat, met een prachtige donkerbruine viertakt grom bij het gas geven en een heerlijk ouderwetse snork als je het gas afsluit. Klinkt echt fantastisch, temeer omdat er
■ Links: De radiale monoblock vierzuiger remklauwen behoren tot de absolute top op remgebied.
■ Rechts: Een ventilatortje onder het achterspatbord zuigt de warmte weg van de uitlaatdempers.
bij het remmen op de motor ook af en toe nog een nostalgisch naverbrandingsplofje uit de uitlaten ontsnapt. Geweldig, zo’n blok dat het geluid van vroeger combineert met het prestatieniveau van nu! Stationair draaiend levert de dikke twin al 50 Nm trekkracht en als je wilt kan je daarmee met gemak wegrijden zonder gas te geven. Wil je echt vlot uit de startblokken, laat dan de motor iets meer dan 2000 tpm
gebied. En dat voel je, want bij iedere draai aan het gas accelereert de MT-01 alsof hij van achteren op volle snelheid door een stoomloc wordt aangereden. En in bochten zorgt diezelfde continu aanwezige turbine-achtige trekkracht ervoor dat je er prachtig vloeiend uitkatapulteert. Maar cruisen gaat met zo’n bullig motorkarakter natuurlijk ook fantastisch. Tussen de 1800 en 3000 tpm is er altijd meer dan 140 Nm
BIJ GAS AFSLUITEN KLINKT ER AF EN TOE EEN NOSTALGISCH NAVERBRANDINGSPLOFJE
■ Compositie van rode lichtbalk met titanium dempers.
draaien. Daar zit hij al bijna aan zijn hoogste koppel en begint je met grote stappen en voelbare klappen voorwaarts te stuwen. Ver doortrekken in de versnellingen heeft weinig zin, want de maximum trekkracht komt al vrij bij 3750 tpm en het maximum vermogen 1000 toeren later. Boven de 4750 tpm is de koek op en een eindschot zit er dus niet in. Maar wel een zeer krachtig startschot dus, want de zware twin is helemaal gebouwd op lineaire trekkracht in het lage en middentoeren-
aanwezig en kan je dus met een streepje gas rustig voorttokkelen. Trillen doet de grote motor bij al dit krachtsvertoon niet noemenswaardig. Bij 2000 tpm zijn de powerpulsen van de meer dan 800cc grote zuigers eventjes goed voelbaar in het zadel, maar echt hinderlijk mag je dat niet noemen, eerder communicatief. En dat was ook precies de bedoeling. De transmissie doet zijn werk onopvallend. Jammer alleen dat de verkleinde koppeling ook zwaarder te bedienen is, maar verder niets dan lof over de volstrekt probleemloze versnellingsbak. Die schakelt lekker licht en heel precies, met korte slagen en meestal geluidloos. Echt zo’n bak waar je niet over na hoeft te denken, want elke schakelbeweging is raak. Een dikke voldoende.
BALANS >
We reden de MT-01 op het rijk met natuurschoon geze-
Yamaha MT-01
proefrijden
■ IN HET KORT Motor Luchtgekoelde 48º dry sump V-twin met 4 kleppen per cilinder bediend door gevorkte tuimelaars, stoterstangen, hydraulische klepstoters en 2 onderliggende nokkenassen Boring x slag 97 x 113 mm Cilinderinhoud 1670 cc Compressieverhouding 8,36 : 1 Brandstofsysteem elektronische injectie met geregelde 3-weg katalysator Ontsteking elektronisch Transmissie primair door tandwielen, meervoudige natte platen koppeling, vijfbak, ketting Rijwielgedeelte gegoten aluminium brugframe met aangeschroefde voorbuizen en meedragend blok, volledig verstelbare 43 mm ups voorvork, gegoten aluminium swingarm met door hefbomen bediende volledig verstelbare horizontale monoshock Lengte / breedte / hoogte 2185 x 790 x 1160 mm
Wielbasis 1525 mm Balhoofdhoek 65º Naloop 103 mm Zithoogte 825 mm Veerweg voor / achter 120 / 117 mm Remsysteem voor Dubbele zwevende 320mm schijven, vierzuiger remklauw Achter enkele zwevende schijf 267mm met tweezuiger remklauw Bandenmaat voor 120/70 ZR17M/C Achter 190/50 ZR17M/C Bandenmerk en type Metzeler Z4 Tankinhoud 15 liter Droog Gewicht 240 kg Prestaties (fabrieksopgave) vermogen 66,3 kW / 90 pk bij 4750 tpm, koppel 150,1 Nm bij 3750 tpm Prijs 15.999,- euro excl. afl. kosten Kleuren donkerpaars en zilver
Importeur Yamaha Motor Nederland B.V., Schiphol-Rijk, 020-6546000, www.yamaha-motor.nl
gende schiereiland ten zuiden van Kaapstad, waar tijdens de testdag een stormachtige mistral op de meest onverwachte momenten probeerde de MT-01 uit zijn evenwicht te brengen. Maar dankzij zijn nog steeds stevige gewicht en een voortreffelijk afgesteld rijwielgedeelte raakte hij daar nauwelijks van onder de indruk. Zowel in bochten als rechtuit blijft de machine over zijn gehele snelheidsbereik keurig stabiel. Hij volgt exact de gekozen lijn, storm of geen storm. Ook bij remmen in de bocht blijft de MT-01 onverstoorbaar op koers, zonder zich op te richten of in de bocht te vallen. Heel goed dus, die wegligging, en zeker op het niveau van de R1. Hetzelfde geldt voor de fameuze voorrem die van dat model geleend is. Twee vingers zijn meestal al voldoende om een zeer forse vertraging op te wekken en knijp je harder dan neemt de remkracht schitterend lineair toe, met een uitstekend voelbaar drukpunt en een zeer fijngevoelige doseerbaarheid. Ook weer grote klasse. We blijven even bij de R1, want beide Yamaha’s delen eveneens de voorvork. Die is sportief stug en tegelijk comfortabel afgeveerd, een combinatie die je maar weinig aantreft op supersportmotoren. Wegoneffenheden verwerkt hij straf, zonder dat de fiets stuitert of huppelt. Op welk soort wegdek je ook rijdt, de voorkant houdt zich altijd voorbeeldig rustig en ook de feedback is dik in orde. De achtervering heeft een zelfde karakteristiek en weet de enorme krachten die de motor op het achterwiel overbrengt uitstekend in bedwang te houden. Zelfs in hobbelige bochten kan je
het vermogen er rustig opzetten, want de prima demping drukt gelijk alle onrust de kop in, waardoor de machine keurig op koers blijft. Al met al slaagde Yamaha er in een harmonieus compromis te vinden tussen veerkarakteristiek, remvermogen en wegligging, waardoor de MT-01 zeker op hetzelfde hoogsportieve niveau staat als de R1, zonder daarbij in te boeten op comfort. Integendeel zelfs, want de zithouding van de MT-01 is veel meer ontspannen. Zodra je achter het mooi gemaakte stuur - met zijn van binnen naar buiten kleiner wordende diameter - plaatsneemt, weet je het al. Dit zit goed. Alles valt op de goede plaats, er is genoeg zit- en knieruimte, het bovenlijf staat exact in de goede hoek en waar je armen en benen ophouden zitten stuur en
pedalen. Een voortreffelijk zadel ondersteunt de zitpositie. Hier houd je het met gemak een hele dag op uit, ook bij hoge kruissnelheden. Voeg daarbij de prima in het blikveld liggende toerenteller en snelheidsmeter en er is maar één conclusie mogelijk: hier heeft Yamaha vijf jaar lang heel goed over nagedacht. Lichaam en machine zijn bij alle snelheden goed met elkaar in balans en dat is het zoveelste compliment voor deze indrukwekkende machine.
CONCLUSIE >
De Yamaha MT-01 is de meest spraakmakende motorfiets van dit jaar. Het is een bijzondere mix van cruiser en supersport elementen en daardoor verrassend genoeg een hele prakti-
■ Dankzij de compacte horizontale achtervering is er genoeg plaats voor het uitlaatsysteem. Het nieuwe inlaat traject is hier ook goed zichtbaar.
sche funbike met een breed inzetgebied. Het enorme koppel dat hij produceert, bepaalt in hoge mate z’n karakter, samen met de fantastische sound. Slechts een paar hooggetunede superbikes komen aan een zelfde draaimoment, maar pas bij toerentallen boven de 8000. De MT-01 doet het bij minder dan de helft. En toch is hij net zo spannend als een hoogtoerige sportfiets. Want hij remt, veert en stuurt als een R1. En heeft een minstens even spectaculair motorkarakter. Maar is wel veel toegankelijker. Want hij zit beter, rijdt makkelijker en geeft door het ontbreken van een kuip ook veel meer de sensatie van snelheid door. En daarmee is de MT-01 een waardige opvolger van de legendarische V-Max. ■
73
