Arbocatalogus Nikhef Nummer RSI0004V1SVM Versie 1 Bestandsnaam:
Arbo-management Occupational Health & Safety
RSI beleid NIKHEF
RSI beleid NIKHEF
blz. 2 t/m 6
Inleiding
blz. 2
Beschrijving problematiek
blz. 2
Stand van zaken
blz. 2
Doelstelling
blz. 2 en 3
Opsporen risico’s
blz. 3
Preventieve acties
blz. 3 en 4
Curatieve acties
blz. 5
Procedures
blz. 5 en 6
Communicatie
blz. 6
Evaluatie
blz. 6
Inleiding Het voorkomen en bestrijden van RSI is een zaak die iedereen binnen het instituut aangaat. Voortdurende aandacht is nodig om iedereen bewust te maken en houden van de risico’s die men loopt en hoe men die risico’s zo klein mogelijk kan maken en houden. In 1999 is door de ArboUnie Amsterdam e.o. (verder aangeduid als “de Arbo dienst”) een Risicoinventarisatie en –evaluatie (RI&E) uitgevoerd. Uit de RI&E kwam het advies om een Arbo beleid op instituutsniveau te formuleren. Het Arbo beleid staat beschreven in de notitie Arbo beleid. Tevens kwam uit de RI&E het advies om op een onderdeel van het Arbo beleid, het gebied van RSI, samenhang en structuur te brengen in de acties, gericht op het voorkomen en terugdringen van RSI. Arbeidsomstandigheden verdienen continue aandacht. Dit is een van de redenen geweest om in 2005 wederom een RI&E te laten uitvoeren door de Arbo dienst. Aangaande RSI en het hieraan gerelateerde beleid kwam naar voren dat op curatief gebied veel aandacht is besteed aan RSI. De aandacht dient de komende jaren gericht te worden op preventie van RSI. Vooral voorlichting en onderricht aangaande RSI is van wezenlijk belang. In deze notitie wordt de samenhang en structuur beschreven. Tevens wordt met deze notitie een vervolg gegeven aan punt 1 van het FOM Arbo jaarplan voor 2000: “het opstellen van een plan van aanpak per instituut ter voorkoming van RSI”. Beschrijving problematiek Medewerkers kunnen RSI (achtige) klachten hebben. Het niet behandelen van deze klachten kan leiden tot langdurige -, zelfs blijvende arbeidsongeschiktheid. Daarom is het nodig RSI te voorkomen en te bestrijden. Stand van zaken In 1999 is door de Arbo dienst voorlichting gegeven over beeldschermwerken. In het 1e kwartaal van 2000 zijn er door de Arbo dienst trainingen gegeven voor medewerkers (preventie RSI & stress) en leidinggevenden (stress- en verzuimmanagement). In januari 2000 is een proef gestart met het spreekuur van de bedrijfsfysiotherapeute. Tot eind 2000 hield zij tweewekelijks spreekuur op dinsdagmiddag. Medio 2005 zijn al het niet instelbare kantoor meubilair vervangen door instelbaar meubilair. Hierbij zijn alle bijbehorende bureaustoelen ook vervangen. Alle nieuwe medewerkers en medewerkers met RSI-achtige klachten kunnen een werkplekonderzoek aanvragen (bij PZ, direct leidinggevende of medewerker SVM). Zie verder procedure werkplekonderzoek verderop in deze notitie. Doelstelling De doelstellingen van het RSI beleid zijn:
2
-
Het voorkomen van RSI; Het vinden van de juiste behandeling voor medewerkers die RSI hebben; Terugkeer in het arbeidsproces van medewerkers die RSI hebben. Bevorderen reïntegratie.
Hoe kunnen deze doelstellingen bereikt worden? Door een planmatige aanpak: 1. Opsporen van de risicofactoren die kunnen leiden tot RSI klachten en opsporen van medewerkers met RSI-klachten. 2. Preventieve acties nemen, gericht op verkleinen van de geconstateerde risico’s. 3. Curatieve acties nemen, ter behandeling, begeleiding en reïntegratie van medewerkers met RSI. Opsporen risico’s RI&E Een inventarisatie van de risicofactoren en -groepen is eerder gedaan door de Arbo dienst in de RI&E. Hieruit bleek dat een aantal factoren het risico op RSI verhogen: deadlines, stress, werkdruk en de cultuur van veel overwerk en hard werken. Er is sprake van beeldschermwerk indien een medewerker langer dan 2 uur gebruik maakt per dag van een computer voor het verrichten van zijn taken. Ook bleek dat bepaalde groepen medewerkers een verhoogd risico lopen op RSI, namelijk beeldschermwerkers die intensief gebruik maken van de computer: OIO’s, ontwerpers, elektronici en de medewerkers op DESY en CERN. Periodiek Arbeids Geneeskundig Onderzoek (PAGO) In overleg met de Arbo dienst zijn afspraken gemaakt over inhoud en frequentie van het PAGO. In het nieuwe PAGO zijn (voor de risicogroepen) vragenlijsten / tests opgenomen, gericht op het opsporen van RSI en werkstress (werkdruk). Preventieve acties Preventieve acties zijn gericht op het voorkomen van RSI en het zoveel mogelijk wegnemen van de risicofactoren. Leidinggevende: - is verantwoordelijk voor Arbo zaken binnen zijn afdeling / groep / het programma; - dient aandacht te besteden aan RSI in het werkoverleg; - kan de experts van de Arbo dienst uitnodigen om uitleg / voorlichting te geven op zijn afdeling; - kan voor zijn medewerkers de hulp inroepen van de beeldscherm- en werkplekdeskundige. - laat voor nieuwe medewerkers kort na indiensttreding de werkplek beoordelen door de beeldscherm- en werkplekdeskundige. - is alert op signalen van stress en RSI bij medewerkers; is hierin ook getraind; - dient er op toe te zien dat medewerkers instructies m.b.t. veilig en gezond werken ook daadwerkelijk opvolgen. - bespreekt in het jaarlijks te houden functioneringsgesprek standaard de onderwerpen RSI, stress, werkdruk en werkomstandigheden.
3
-
spreekt in een zo vroeg mogelijk stadium met de bedrijfsarts en de medewerker over mogelijke aanpassingen in de aard van het werk teneinde ziekteverzuim te voorkomen.
Medewerker: De medewerker heeft een eigen verantwoordelijkheid om werkstress en RSI te voorkomen. - moet alert zijn op klachten en deze melden (bij leidinggevende en medewerker SVM), en zonodig zelf in een vroeg stadium maatregelen nemen. - kan een afspraak maken met bedrijfsarts, bedrijfsfysiotherapeut en/of de beeldscherm- en werkplekdeskundige; - dient adviezen van deskundigen op te volgen; - dient zelf initiatief te nemen indien geadviseerde aanpassingen aan de werkplek niet tijdig worden gedaan. - moet bij een te hoge werkdruk danwel minder goede werkomstandheden de direct leidinggevende hiervan in kennis stellen en hem verzoeken maatregelen te nemen. Additioneel gelden voor medewerkers die gebruik maken van een laptop (notebook) de hieronder genoemde regels. Deze zijn van toepassing als de medewerker 2 uur of langer werkzaamheden verricht achter een laptop. - indien de medewerker de beschikking heeft over een desktop computer heeft het gebruik hiervan de voorkeur. - de volgende accessoires dienen gebruikt te worden: 1) los toetsenbord 2) losse muis 3) laptop- cq notebookhouder. De accessoires zijn verkrijgbaar bij de medewerker SVM. Werkplekonderzoek: Medewerkers kunnen via de afdeling SVM de beeldscherm- en werkplekdeskundige vragen de werkplek te beoordelen. De geadviseerde aanpassingen aan de werkplek worden door de afdelingen SVM en THD uitgevoerd. Voorlichting / training: Informatie over beeldschermwerk wordt gegeven in de FOM brochure “Veiligheidsvoorschriften en wenken” die aan iedere nieuwe medewerker wordt uitgereikt. Leidinggevenden worden in de gelegenheid gesteld om de cursus Stress en verzuimmanagement van de Arbodienst te volgen. Deze cursus is gericht op het herkennen van signalen van RSI en stress bij medewerkers en tevens op verzuimbegeleiding. Leidinggevenden van medewerkers in het buitenland dienen bij het contact met de gedetacheerden extra aandacht te besteden aan RSI en werkstress.
4
Curatieve acties Bij de curatieve acties gaat het om de behandeling en begeleiding van medewerkers met RSI. Individueel behandelplan Voor medewerkers die al RSI hebben wordt door de bedrijfsarts een individueel behandelplan opgesteld. De bedrijfsarts bewaakt de voortgang van dit plan. Spreekuur bedrijfsarts - De bedrijfsarts is veelal de eerste die te maken krijgt met medewerkers die RSI (-achtige) klachten hebben; - kan doorverwijzen naar specialisten binnen en buiten de Arbo dienst; - stelt zich regelmatig op de hoogte van de situatie van medewerkers die RSI hebben door hen op het spreekuur uit te nodigen; - stelt zich regelmatig op de hoogte van de werkomstandigheden van medewerkers die RSI hebben; - bewaakt voortgang van het individueel behandelplan. Aanpassing werkplek Medewerkers kunnen aanpassingen aan de werkplek krijgen indien nodig (bv. spraakherkenningssoftware – advies en implementatie door de Computergroep). Reïntegratie De reïntegratie van (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte werknemers en de terugkeer na een ziekteperiode gaat verder dan alleen de wettelijke verplichtingen. De werknemer is erbij gebaat als hij merkt dat zijn terugkeer gewenst wordt. Bij de reïntegratie dient de leidinggevende een actieve rol te spelen. Leidinggevende bespreekt met werknemers maatregelen ter voorkoming van uitval als gevolg van identieke oorzaken. In het Sociaal Medisch Team worden afspraken gemaakt over de reïntegratie; de werknemer en de directe chef worden daar zo vroeg mogelijk bij betrokken. Procedures Werkplekonderzoek Werkplekonderzoeken worden uitgevoerd door de beeldscherm- en werkplekdeskundige van het CWI, de heer F.G. Stroobants. • • • •
De beeldscherm- en werkplekdeskundige verricht op verzoek van de afdeling SVM het werkplekonderzoek en stelt een advies op. Het advies wordt door SVM rechtstreeks gezonden aan de medewerker, aan PZ, de THD en de directe chef SVM levert de hulpmiddelen die zij zelf in voorraad hebben; op aangeven van SVM bestelt de THD de overige hulpmiddelen.. THD plaatst het meubilair en levert de hulpmiddelen aan de medewerker en verzorgt ook het hoger / lager zetten van bureaus.
5
Spreekuur bedrijfsarts Een afspraak voor het spreekuur van de bedrijfsarts kan gemaakt worden via PZ. De bedrijfsarts houdt op de eerste en derde woensdag van de maand spreekuur in kamer H253, van 13.40-14.20 uur. Op andere dagen kan men terecht op het spreekuur van de bedrijfsarts bij de Arbo dienst te Amsterdam.
Overleg Over de uitvoering van het RSI-beleid zal minimaal eenmaal per jaar overleg plaatsvinden tussen de verschillende deskundigen (PZ, SVM, beeldschermdeskundige, bedrijfsarts). NIKHEF-medewerkers in het buitenland NIKHEF-medewerkers die werkzaam zijn in het buitenland vallen onder de verantwoordelijkheid van NIKHEF. Dit betekent voor RSI dat op indicatie werkplekonderzoek plaatsvindt in het buitenland door de arbo deskundige (veiligeheidskundige) van NIKHEF. Indien het kantoormeubilair niet op eenvoudige wijze aangepast kan worden aan de medewerker draagt NIKHEF zorg voor nieuw kantoormeubilair. Communicatie Website Informatie over RSI en beeldschermwerk is te vinden op de NIKHEF website (klik op local info, klik dan op ARBO informatie). Brochure Informatie over beeldschermwerk wordt gegeven in de FOM brochure“Veiligheidsvoorschriften en wenken” die aan iedere nieuwe medewerker wordt uitgereikt. Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de afdeling SVM en Personeelszaken. Evaluatie De evaluatie van het RSI beleid is onderdeel van de evaluatie van het plan van aanpak en zal daarom minimaal eenmaal per jaar plaatsvinden.
6
Comment [m1]: Teus, dit stuk borging doen we niet. Als we dit opschrijven dan moeten we er ook naar handelen. Zie bijgevoegde voorstel procedures.
