Jaargang 17, nr. 4, december 2006/ januari 2007
5
- WIJ ZIJN NIET VAN HET BELEID, WIJ ZIJN VAN DE KENNIS
6
- EEN VOORSPOEDIG 2007
7
- FLI-MAP 400 WAARSCHIJNLIJK NAUW KEURIG GENOEG VOOR METINGEN VAN RIJKSWEGEN
8
- HOEVEELHEDENSTAAT IN EEN HANDOMDRAAI: INFBESTEKKEN
9
- WAADPAK OF PEILBOOT: ALTIJD EEN BETROUWBARE METING
10
- LIGGING SPOORBAAN ZOETERMEERLIJN TOT OP DE CENTIMETER NAUWKEURIG
11
- HOE OMGAAN MET RISICO’S VANUIT DE ONDERGROND?
12
- ENQUÊTE GEEFT INZICHT IN WATERPROBLEMATIEK
13
- BOORGATEN BALGDOEK NAUWKEURIG BEPAALD MET TOTAL STATION... EN EEN HOUTEN LATJE
14
- DIGITALISEREN VAN BESTEMMINGSPLANNEN NOODZAKELIJK
15
- FUGRO INVESTEERT IN ROBUUST HSE-BELEID
16
- EXPEDITIE BIJ FUGRO EEN GROOT SUCCES!
Uitgave van Fugro Ingenieursbureau B.V. en Fugro-Inpark B.V.
Vanaf week 50 mogelijk vorst aan de grond bij Rotterdam CS
R
otterdam krijgt in verband met de komst van de HSL een nieuw centraal
station. En zoals we gewend zijn van de Maasstad, pakt men groot uit. Niet alleen het NS-station wordt volledig vernieuwd, ook het ondergrondse metrostation en het gehele stationsplein worden meegenomen. Verder wordt de bestaande metrolijn aangesloten op Randstadrail en komt er een enorme overkapping.
Lees verder op pagina 2 >
1
Foto’s: Daan Eijmaal, FNV Overzicht van het stationsplein met de contouren van de bouwput voor het vernieuwde metrostation.
Tijdens de bouw moeten alle trei-
tweesporige eindstation te slopen
“brug’’ wordt tijdens de bouw al
Nadat de tunneldelen op deze
nen op tijd blijven rijden en mogen
en te vervangen door een driespo-
het tramverkeer omgeleid.’
paalkoppen waren afgezonken,
de reizigersstromen – zo’n 40
rig station dat is aangesloten op
miljoen personen per jaar –
de boortunnel van Randstadrail.
niet te veel worden gehinderd.
is de sleuf aangevuld met grond. De opwaartse waterdruk van het
Om deze klus te kunnen klaren,
Peilbuizen en waterspanningsmeters
Ook de kantoorgebouwen in de
wordt rondom de bouwlocatie een
Remco Ophof: ‘Om te controleren
naaste omgeving mogen niet
betonnen diepwand aangebracht
of de diepwand waterdicht is, wor-
op zijn plaats. Door het verlagen van de waterstand op deze plaats
te veel hinder door trillingen of
tot in de laag van Kedichem, een
den pompproeven uitgevoerd. De
krijg je minder opwaartse druk en
geluid ondervinden. Voeg daarbij
ondoordringbare kleilaag op zo’n
meer neerwaartse. Daar zijn de
een gevoelige constructie van de
40 m diepte. Na afgraving ontstaat
gebruikte peilbuizen en waterspanningsmeters worden automatisch
huidige metrotunnelbuis en je hebt een aardige uitdaging voor de
hierdoor een droge waterdichte kuip. Alleen aan de zijde waar
gemonitord om verlaging van waterstanden snel te kunnen
Vooral het deel bij het gebouw van Nationale Nederlanden, waar ook
aannemers en de ingenieurs. Wij
de metrobuis de kuip verlaat, is
signaleren. Bij het overschrijden
de “trambrug” loopt en het vries-
spraken met ing. Arjan Vermeij van
geen diepwand gebouwd. Hier zal
lichaam moet komen, is gevoelig.’
aannemer Haverkort Voormolen
door middel van bevriezing een
van een door de opdrachtgever gespecificeerde grenswaarde
en ing. Remco Ophof van Fugro
waterdicht grondlichaam worden
worden automatisch een SMS en
over deze complexe en spannende
gecreëerd. Haverkort Voormolen
Gronddrukdozen, peilbuizen en tachymeters
klus.
heeft al de nodige ervaring met
e-mailbericht verzonden.’ Arjan Vermeij: ‘De huidige metro-
deze techniek opgedaan bij onder
grondwater hield deze constructie
funderingspalen niet op berekend.
Remco Ophof vult hem aan: ‘Met
Arjan Vermeij: ‘Het totale project
andere de Betuweroute en de
tunnel is in de jaren 60 van de vorige eeuw aangelegd door
is in verschillende aanbestedingen
Westerscheldetunnel. Extra moei-
caissons in een tijdelijk kanaal af te
naast de tunnel. Waterspannings-
verdeeld. Wij zijn nu bezig met
lijkheid hier in Rotterdam is dat op
zinken en aan elkaar te verbin-
meters meten de waterdruk ónder
het tweede bestek: de sloop en
de vrieslocatie een betonnen plaat
den. Als fundering waren eerder
de tunnel om te voorkomen dat de
nieuwbouw van het metrostation.
dwars over de tunnel op de randen
betonnen heipalen aangebracht
tunnelbuizen een te grote belasting
Het gaat erom het bestaande
van de diepwand ligt. Over deze
in de bodem van het kanaal.
op de paalfundering overdragen.
2
gronddrukdozen meten we daarom de totale gronddruk onder en
Door de bouwactiviteiten bij de metroaanleg is verder de bodem
te verwachten die de ligging van
45 m diepte onder het maaiveld.
Nederlanden, het Groothandels-
de constructie zouden kunnen
Om belastingverhoging op de
gebouw en het NS-station. Er zijn
flink geroerd en zijn koppelingen
veranderen. De diepwanden en
bestaande tunnel te voorkomen,
per gebouw op twee plaatsen
ontstaan tussen verschillende
de tunnel worden op hun plaats
worden horizontale vervormingen
trillingen gemeten op vier hoogten:
watervoerende lagen. Omdat in
gehouden met grote stempels.
de fundering, het maaiveld, de
dit gebied strenge eisen aan de
Verplaatsingsopnemers meten de
van de wand en van de bodem naast het vrieslichaam nauwkeurig
grondwaterstand worden gesteld,
hoekverdraaiingen om te zien of
de hoogste etage. In totaal leggen
heeft Fugro zowel de freatische
de tunnel tijdens de bouw van zijn
in de gaten gehouden. Tijdens het vriesproces (eind december 2006)
als pleistocene lagen dagelijks en
plaats komt. Daarbij zijn de tempe-
meet een nauwkeurig systeem de
hier continu de maximale trillings-
continu gemonitord. Dit gebeurde
ratuur van de omgeving, de grond
intensiteit vast in drie richtingen.
met 124 peilbuizen in en rondom
en het beton van groot belang. De
afstand tussen de wanden van de bestaande metrotunnel. De druk-
de bouwlocatie.
tunnel is normaliter omgeven door grondwater met een constante
ken en krachten – horizontale en vooral verticale spanningen als ge-
sief gebruikt gebied als dit kan als snel oplopen. Je kunt denken aan
We kijken ook landmeetkundig
temperatuur van zo’n 13º C. Als
volg van het bevriezen van grond
schade aan gebouwen; pal naast
– met tachymeters – óf en hoé
de tunnel bloot komt te liggen in
en grondwater – rondom de tunnel
de bouwput staat het al meer dan
de tunnelbakken en de trambrug
de bouwkuip, kan de temperatuur
worden automatisch gemeten met
50 jaar oude Groothandelsge-
bewegen. Als daar bijvoorbeeld
van het beton aan de bovenzijde
drukcellen in peilbuizen.
bouw. Maar het gaat vaak ook om
vier trams tegelijk overheen rijden,
sterk gaan variëren. Van –10º C in
is dat toch een belasting van 320
de winter tot 30º C op een warme
Door alle bemalingen, ontgravin-
van apparatuur. Zo staat aan het
ton. En die brug rust op de bo-
dag. Deze verschillen kunnen grote
gen en bevriezing van de grond
andere einde van de bouwput, bo-
venzijde van de diepwand. Nadat
zullen veranderingen optreden
venop de bestaande metrotunnel,
we de meetpunten (spiegeltjes)
vervormingen van de spoorstaven of zelfs tunnelsegmenten tot
in de bodemspanning. Om grote
het hoofdkantoor van Nationale
hebben aangebracht, gebeurt het
gevolg hebben. Zestien 3D voeg-
deformaties te voorkomen en op-
Nederlanden met een groot call
meten geheel automatisch door
verplaatsingsmeters worden over
barsten of zwel van de bouwput te
center en ontelbare computers.
een robot, vanaf een hoog gebouw
de voegen tussen de tunnelmoten
signaleren, meten extensometers
En in het station zit een filiaal van
in de omgeving.’
geplaatst om eventuele vervormin-
tot 50 m onder het maaiveld de
GWK; het alarm van de kluis gaat
gen meteen zichtbaar te maken.
onderlinge vervormingen (verticale
bij een bepaald trillingsniveau af...
3D-verplaatsingsopnemers Arjan Vermeij: ‘De ligging van de metrotunnel en de tunnelseg-
begane grond en op de vloer van 24 automatische trillingsmeters
Schade door trillingen in een inten-
mogelijke schade door stilstand
deformaties) van de lagen.’
Hellingmeetbuizen en extensometers
De opdrachtgever heeft ook op
Automatische trillings- en geluidsmeters
het gebied van geluidsoverlast
Remco Ophof: ‘Tot slot heeft Fugro
omgeving strenge eisen geformu-
menten zelf zijn op verschillende
Ook de bouwkuip zelf mag niet vervormen, “uitbuiken” in
manieren gemonitord. Tijdens het
vaktermen. Daarom heeft Fugro
een groot aantal trillingsmetingen
leerd. Daarom heeft Fugro op vijf
ontgraven van de bouwkuip zijn
74 hellingmeetbuizen (zespunts extensometers) aangebracht tot
uitgevoerd op de naastgelegen
plaatsen automatische geluid-
kantoorpanden van Nationale
metingsinstallaties geplaatst. Lees verder op pagina 4 >
Foto: Maas Communicatie
ontspanningen en vervormingen
voor reizigers en kantoren in de
Remco Ophof van Fugro en Arjan Vermeij van aannemer Haverkort Voormolen.
3
Alle meetdata zijn via een uitge-
ben en toen we naar een partner
breide internetapplicatie en een
zochten voor de monitoring, was
breedbandverbinding beschikbaar
de keuze niet zo moeilijk. Wij ken-
voor de aannemer en diens op-
nen Fugro al van eerdere projec-
drachtgever, het ingenieursbureau
ten, zoals de treintunnel onder het
van Gemeentewerken Rotterdam.
Pannerdensch kanaal. We wisten
Voor alle meetgegevens heeft de
dat Fugro over de benodigde
opdrachtgever randvoorwaarden
knowhow beschikt. Daarnaast kon
gesteld; een minimale en maximale
men snel beginnen en daar was
waarde. De aannemer heeft voor
grote behoefte aan. Flexibiliteit en
elk geval een bepaalde oplossing
snelheid zijn cruciale eigenschap-
opgesteld, maar binnen een RAW-
pen bij dit soort projecten.’
bestek als hier beslist Gemeentewerken uiteindelijk wat er moet gebeuren.’
Meer informatie:
Arjan Vermeij: ‘Gelukkig heeft de
R. Plugge, 070 - 311 13 47,
[email protected]
opdrachtgever de risico’s bij zo’n groot en complex project tijdig onderkend en in het bestek opgenomen. Dat betekent dat je er van tevoren goed rekening mee kunt houden en alles kunt meenemen in de offerte. Zonder monitoring zou je te grote financiële en technische risico’s lopen. Om over het gevaar voor mensen nog maar te zwijgen. De aanbesteding van dit project was een flinke rekenklus. We wilden de opdracht graag heb-
4
Delta-instituut wil kennisleverancier voor overheid, bedrijfsleven en burger zijn
Wij zijn niet van het beleid, wij zijn van de kennis
V
oor kwartiermaker Harry Baayen zijn het drukke tijden: vanaf 1 januari
2007 gaat ‘zijn’ Delta-instituut formeel van start. Samen met collega’s Hero Prins (RIZA) , Wim Westerhoff (TNO) en Sonja Bleumer (Geodelft) bereidt Harry Baayen de fusie voor van zes organisaties op het gebied van kennis ten behoeve van leven, wonen en werken in een dicht-
Foto: Maas Communicatie
bevolkte, laaggelegen delta.
‘We hebben er bewust voor ge-
dan 50% van ons budget ontvan-
waardoor wij over ingangen op
Het Delta-instituut is een sa-
kozen het Delta-instituut te laten
gen wij geld van de rijksoverheid.
hoog niveau beschikken. Die intro-
menvoeging van de volgende
opzetten door eigen mensen. Het
Het overige deel moeten wij uit
ducties gebruiken wij met steeds
organisaties en afdelingen:
is overigens niet zo dat wij met
de binnen- en buitenlandse markt
de mogelijkheden voor Nederland-
ons vieren al het werk doen. Er
halen, waarbij is aangetekend dat
se bedrijven in het achterhoofd.
- WL|Delft Hydraulics
is een Stuurgroep ingesteld met
dit ook weer om de overheidsector
Zie ons maar als wegbereider op
- GeoDelft
de directeuren van de instituten,
kan gaan. Het onderzoek dat wij
kennisintensieve onderwerpen. Het
en er zijn – naast een Strategisch
in opdracht van de Nederlandse
is niet de bedoeling dat wij binnen
Team – ook een Programma
rijksoverheid – de Waterdienst van
Nederland op prijs gaan concur-
Team en een Operationeel Team
Rijkswaterstaat is onze formele op-
reren met commerciële bedrijven.
samengesteld uit de deelnemende
drachtgever – uitvoeren, vormt de
Wel kunnen wij concrete, specia-
organisaties. In combinatie met de
basis voor onze functie richting het
listische adviezen met een hoge
- onderdelen van de Dienst Weg- en Waterbouw (DWW)
werkgroepen werken nu zo’n 65 mensen aan het vormgeven van
bedrijfsleven. Als kenniscentrum op het gebied van leven in een
toegevoegde waarde leveren op terreinen waarop marktpartijen niet
- het Rijks Instituut voor Kust en Zee (RIKZ)
het Delta-instituut,’ aldus Baayen.
drukbevolkte delta is het onze taak
over de juiste mensen of kennis
‘Per 1 januari zit ook niet iedereen
marktrijpe kennis aan te reiken.
beschikken. Onze core business
meteen op een nieuwe plek in een
Op die manier werken wij aan de
is het genereren van kennis, door
nieuw kantoorgebouw. Personele
verbetering van de concurrentie-
dáár te zijn waar vragen worden
veranderingen en eventuele ver-
positie van ons bedrijfsleven ten
gesteld. In de kern is het Delta-
huizingen zullen vanaf medio 2007
opzichte van buitenlandse bedrij-
instituut een neutraal, onafhanke-
plaatsvinden. Er zal in ieder geval
ven. Wij werken dus – in nauwe sa-
lijk en a-politiek instituut dat aan
lans aan te brengen. Er zijn meer
een hoofdkantoor in Delft komen
menwerking met de commerciële
kennis doet en niet aan beleid.’
schijnbare tegenstellingen die we
en een vestiging in Utrecht.’
sector – aan de kennisinfrastructuur van Nederland.
Hoe wordt het Delta-instituut
- TNO Bouw & Ondergrond, Business unit bodem- en grondwater
- het Rijks Instituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling (RIZA) van Rijkswaterstaat
in evenwicht moesten brengen: Hoe zit het met het evenwicht tus-
droog-nat, zoet-zout, bèta-gam-
sen de droge en de natte kant?
ma. Die laatste vind ik eigenlijk
gefinancierd?
In het buitenland ziet men ons als
Harry Baayen: ‘Ik denk dat we
veel belangrijker. Van nature zijn
Harry Baayen: ‘Voor iets minder
instituut met een publieke functie,
goed zijn geslaagd daarin een ba-
wij nogal bèta-georiënteerd en Lees verder op pagina 6 >
5
daarom willen we nadrukkelijk ook aandacht voor onderwerpen als sociologie, bestuurskunde, communicatie en economie. Die brede kennis hebben we nodig om voor burgers bruikbare oplossingen te kunnen aandragen. Qua omvang hebben wij nu een mooie kritische massa bereikt; als we straks voltallig zijn, werken er zo’n 750 mensen bij ons instituut. De keuze voor de huidige samenstellende organisaties houdt uiteraard altijd een beperking in. Maar Foto’s: Maas Communicatie
partijen zoals Alterra, KNMI en Imares weten we ook heel goed te vinden als het gaat om samenwerking met het Delta-instituut.’ Wat verwacht u van het Nederlandse bedrijfsleven? Harry Baayen: ‘Ik verwacht primair dat men oog heeft voor de
Harry Baayen: ‘Evenwicht tussen droog-nat, zoet-zout, bèta-gamma is zeer belangrijk.’
mogelijkheden die het Delta-instituut biedt, met name op langere
dat dit uit concurrentie-oogpunt
Vooral de buitenlandse markt is
voor Nederland creëren, is één van
termijn. Een mooie eerste stap
zeer gevoelig kan liggen, maar op
enorm groot: in principe gaat het
onze speerpunten. Naast overheid
is de oprichting van de Industrial Advisory Board, die adviezen gaat
die manier kun je wel onderzoeken (laten) uitvoeren die voor veel par-
om elk land waar de infrastructuur bestaat om iets met onze adviezen
en wetenschap is het bedrijfsleven immers een belangrijke draaischijf
geven, onder andere over door het
tijen interessant kunnen zijn, maar
te doen, en waar men ons kan
voor kennis.’
bedrijfsleven gefinancierde onder-
die voor afzonderlijke bedrijven of
betalen. Dáár in nauwe samenwer-
zoekprogramma’s. We beseffen
instituten niet haalbaar zijn.
king met het bedrijfsleven kansen
Een voorspoedig 2007 De titel van dit bericht is zowel een
AUV’s (Autonomous Underwater Vehicles), seismische apparatuur,
wens als een stellige verwachting.
vliegtuigen en boor- en sondeertrucks.
Fugro stevent ook in 2006 weer af op een recordomzet en -winst. De investeringsimpuls is gericht op
Met inmiddels ruim 9.000 werknemers, onder wie een groot aantal specialistische operators en engineers, is Fugro er helemaal klaar voor
verdere groei. Alle drie de divisies
de nieuwe apparatuur vakkundig te bedienen, de resultaten efficiënt
(Geotechniek, Survey en Geosci-
te verwerken en hierop gebaseerde state-of-the-art adviezen voor u te
ence) dragen bij aan dit rooskleurige
vervaardigen.
beeld. De investeringen om aan de toenemende vraag naar onze diensten te
Mede namens onze medewerkers wens ik u een voorspoedig en vooral ook gezond 2007!
kunnen beantwoorden, zijn in volle gang en lopen op schema. Het betreft hierbij o.a. de uitbreiding van de seismische vloot met een vijftal
6
schepen (waarvan vier nieuwe), een uitbreiding met twee multifunc-
Ir. K.S. Wester
tionele schepen, extra ROV’s (Remotely Operated Vehicles), nieuwe
President-Directeur Fugro N.V.
Succesvol innovatievoorstel van Fugro voor AGI
FLI-MAP 400 waarschijnlijk nauwkeurig genoeg voor metingen van rijkswegen
D
e Adviesdienst Geo-informatie en ICT (AGI) van Rijkswaterstaat heeft budget beschikbaar gesteld voor ideeën die AGI in staat stellen bestaande producten sneller en goedkoper te
vervaardigen. Fugro heeft deze kans aangegrepen om een innovatievoorstel te schrijven op basis van de succesvolle FLI-MAP 400-techniek. Op basis van dit voorstel heeft Fugro de data-acquisitie voor een DTM-ontwerp uitgevoerd met FLI-MAP 400. Fugro staat nog wel voor de uitdaging de vereiste nauwkeurigheid van 2 cm te halen.
Het idee FLI-MAP 400 te ge-
steeds nieuwe mogelijkheden en
bruiken voor metingen aan de
kansen; zo is door de sterk vergrote pulsfrequentie van het systeem
rijkswegen bestond al langer, maar het was eerder niet mogelijk
de puntdichtheid toegenomen
zo’n analyse uit te voeren. Op
en worden details in het terrein zichtbaar die voorheen ontbraken.
dit moment wordt getest of het FLI-Map 400-systeem voldoende
Sinds de start van het eerste pro-
nauwkeurig is voor het verrichten
ject in maart 2006 is het systeem vrijwel continu in bedrijf. Inmiddels
van metingen ten behoeve van een DTM-ontwerp.
Door gebruik te maken van LiDAR Boards kan FLI-MAP middels contactloos meten aan de door Rijkswaterstaat gestelde nauwkeurigheidseis voldoen.
in Europa en Noord-Afrika en worden nieuwe toepassingen gezocht,
De spreiding van de punten is bij het FLI-MAP 400-systeem 1 tot
ten zijn gewaterpast. Vervolgens zijn de paspunten gebruikt voor
vereiste nauwkeurigheid ook een andere uitdaging: het detecteren,
zoals data-acquisitie voor een
1,5 cm, waardoor het wegdek altijd
het ‘matchen’ van de laserpunten.
identificeren en karteren van kleine
DTM-ontwerp voor AGI.
op de juiste hoogte kan worden waargenomen. Daarnaast speelt
De afwijkingen tussen de laserdata en de paspunten verschillen
objecten zoals hectometerpaaltjes. Met het nieuwe FLI-MAP 400-
Data-inwinning vanuit een heli-
vooral een eventuele stelselma-
per paspunt, waardoor de gehele
systeem zijn deze objecten zicht-
kopter heeft diverse voordelen ten opzichte van het traditioneel
tige afwijking in de laserpunten een belangrijke rol. De maximale
puntenwolk niet in één keer kan worden uitgelijnd. Bij deze inge-
baar in de puntenwolk en op de foto’s.
meten langs de rijksweg. Ten
stelselmatige afwijking van het
wikkelde ‘matching procedure’ is
eerste neemt de veiligheid van de medewerkers toe. Werken
systeem bedraagt ongeveer 3 cm. Dit is te veel voor een DTM-ont-
een wiskundige functie toegepast die de laserpunten per paspunt zo
De karteringen zijn inmiddels afgerond, maar de resultaten dienen
langs de weg blijft – ondanks alle
werp, en daarom moet worden
goed mogelijk laat matchen. De
zowel door Fugro als de AGI uitge-
veiligheidsmaatregelen – gevaarlijker dan eroverheen vliegen met
gewerkt met aanvullende paspunten. De gemiddelde afwijking
voorlopige resultaten laten zien dat de maximale afwijking van de
breid te worden geanalyseerd. Dit proces is nog niet afgerond, maar
een helikopter. Daarnaast moeten
wordt voornamelijk bepaald door
laserhoogten binnen 1,5 cm te
de voortekenen zijn veelbelovend.
voor reguliere metingen bijna altijd één of twee rijstroken worden
GPS- en kalibratiefouten. In de landen die over onnauwkeurige
brengen is.
Indien de tests succesvol worden afgerond, zijn wéér nieuwe toepas-
afgesloten, waardoor de kans op
geoïde-informatie beschikken, kan
Nadat de laserpunten met de pas-
singen voor FLI-MAP gevonden.
files toeneemt. Vaak zijn afsluitingen alleen beperkt toegestaan:
een extra foutenbron ontstaan. Deze fouten vertonen vaak een
punten zijn uitgelijnd, beginnen de dataprocessors van FLI-MAP met
Niet alleen in Nederland, maar ook voor wegenbeheerders in de rest
een paar uur tussen de ochtend-
van de wereld.
Foto: Maarten Bomers, FINP
Het FLI-MAP 400-systeem biedt
zijn zeer veel projecten uitgevoerd
langgolvig karakter.
het karteren: het vervaardigen van
en avondspits of ’s nachts. Tot slot zijn de verkeersmaatregelen ook
Voor het verlagen van de afwij-
het DTM-ontwerp volgens de reguliere specificaties van RWS. En
nog eens duur; dus als ze kunnen
king is gebruikgemaakt van extra
passant is besloten een stuk DTB-
Meer informatie:
worden vermeden, bespaart dat veel geld.
paspunten. De paspunten zijn met RTK-GPS ingemeten en de hoog-
kartering te vervaardigen. Hierbij bestaat naast het behalen van de
M. Bomers, 070 - 317 07 76,
[email protected]
7
Technische voorbereiding een stuk eenvoudiger door nieuwe Infra-module
Hoeveelhedenstaat in een handomdraai: InfBestekken
O
nlangs heeft de afdeling Civiele Techniek van Fugro-Inpark Amsterdam de nieuwe Infra-module Bestekkoppeling – kortweg InfBestekken – in
gebruik genomen. Deze module is gebruikt bij de technische voorbereiding van herinrichtingprojecten.
Microstation-tekening met vlakvorming.
Het bepalen van de juiste hoeveel-
elementen, die zijn voorzien van
heden met de daarbij behorende
centroïden. Dit zijn cellen of tekst-
omschrijving is de eerste stap van een koppeling tussen de besteks-
elementen die de aard van het vlak definiëren, zoals gras, betonstraat-
tekening en het bestek. Door de
stenen, klinkers, enz.
combinatie van de tekenapplicatie Infra en de nieuwe InfBestek-
Onvolkomenheden in de topo-
ken wordt het eenvoudiger een
grafie – weergegeven op de
betrouwbare hoeveelhedenstaat te vervaardigen. Met de InfBestek-
Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) – kunnen van grote
ken is het mogelijk een bestek te
invloed zijn op de hoeveelheden.
genereren uit een MicroStation design file, in het Zelfstandig
Doordat InfBestekken het tekeningenbestand eerst structureert,
Uitdraai van de hoeveelhedenstaat.
Standaard Uitwisselings-formaat
worden deze onvolkomenheden
stelde tegenstrijdigheden worden
(ZSU-formaat). Hierdoor kan in een handomdraai de complete
zichtbaar gemaakt. Het gaat dan bijvoorbeeld over losse uiteinden:
vermeld in een rapportage.
tekening in hoeveelheden worden
vlakken zonder centroïden, vlakken
Het eindresultaat van deze
omgezet.
met tegenstrijdige centroïden en andere verstorende factoren. Als
methode hoeft niet altijd een RAWbestek te zijn. De hoeveelheden
Doordat alle teken-levels in Infra
losse of dubbele lijnen worden ge-
kunnen ook worden gepresenteerd
zijn gedefinieerd voor de verschillende materialensoorten, wordt
vonden, stopt het programma met de bewerking. Na deze automati-
in de vorm van een legenda of in de bestekstekening.
automatisch onderscheid gemaakt
sche controle en een correctieslag
tussen de soorten elementen. Zo worden anti-parkeerpalen in stuks
kunnen de juiste hoeveelheden worden vastgesteld.
Meer informatie: J. Hemmen, 026 - 36 98 470,
[email protected]
aangegeven, trottoirbanden in meters en parkeervakken van betonstraatsteen in vierkante meters.
Na het structureren zoekt InfBestekken bij iedere level of cel-
Voor het bepalen van de opper-
naam het besteknummer met de
vlakten gebruikt InfBestekken een structureermethode (vlakvormen).
daarbij behorende omschrijving en maateenheid, zoals gedefinieerd
De vlakken of polygonen worden
in het moederbestek, en vervol-
gevormd door vlak-begrenzings-
gens wordt de uitvoer geschreven.
8
Ontbrekende gegevens of vastge-
Terrestrisch profielmeten op moeilijk bereikbare waterlocaties
Waadpak of peilboot: altijd een betrouwbare meting
F
ugro is altijd bezig met het ontwikkelen van nieuwe, vooruitstrevende technie-
ken. Zo wordt voor het inmeten van moeilijk bereikbare plaatsen op het water gebruik gemaakt van een TRIMBLE S6/R8 robotic systeem in combinatie met een
Foto: Jack Poppelaars, FINP
peilboot.
Combinatie S6/R8 + peilboot.
In opdracht van het waterschap
kan uitvoeren. Bij een eventuele
voor waadpak of peilboot. Voor
Brabantse Delta heeft Fugro di-
stijging van het waterpeil kan snel
het waarborgen van de kwaliteit is
verse waterlopen ingemeten in het westen van de provincie Noord-
worden vastgesteld welke gevolgen dit heeft voor de afwatering en
in ieder gebied een toetsing uitgevoerd ten opzichte van het NAP.
Brabant. Het waterschap heeft van
welke maatregelen moeten worden
enkele gemeenten watergangen overgenomen, die moeten worden
genomen.
De metingen kunnen door één medewerker worden uitgevoerd. In
opgenomen in het beheerregister.
Voor het in kaart brengen van
verband met de veiligheid rondom
Fugro heeft de profielen (opbouw bodem en sliblaag) en de kunst-
de waterlopen wordt gebruikgemaakt van een TRIMBLE S6/R8
en in het water zorgt een extra medewerker voor assistentie.
werken (aanwezige duikers,
robotic systeem. Dit systeem blijft
Inmiddels heeft de nieuwe
stuwen, vispassages, enz.) van deze watergangen in kaart ge-
de landmeetkundig medewerker automatisch volgen, ook als deze
TRIMBLE S6/R8 robotic set zijn dienst bewezen. De snelheid en de
bracht. Zo ontstaat een duidelijk
in het water de profielen meet. De
inzet van minder personeel zorgt
beeld van alle mogelijke belemmerende objecten. In totaal zijn in
landmeter gebruikt een waadpak of – bij bredere en diepere
ervoor dat ook Fugro-Inpark zeer concurrerend de markt op kan.
24 deelgebieden 240 profielen en
watergangen – een licht alumi-
200 kunstwerken ingemeten. De resultaten vormen de basis van
nium bootje. Hiermee kan ook op moeilijk bereikbare locaties worden
Meer informatie:
een database waarmee het water-
gemeten. Vooraf zijn alle locaties
J. Poppelaars, 076 - 543 18 56,
schap berekeningen en prognoses
geïnventariseerd en is gekozen
[email protected]
9
Spoorbaan inmeten, nieuwe ligging bepalen en gegevens implementeren
Ligging spoorbaan Zoetermeerlijn tot op de centimeter nauwkeurig
H
et afgelopen jaar heeft Fugro in opdracht van BAM Rail diverse metin-
gen uitgevoerd aan de spoorbaan voor de Zoetermeerlijn. De bestaande spoorlijn moest hier compleet worden vervangen, omdat de nieuwe RandstadRailtreinen over een ander onderstel beschikken dan de ‘oude’
Foto’s: BAM Rail BV
treinstellen.
Spoor na afvoer van de oude ballast.
De gegevens voor de aanleg van het nieuwe spoor kwamen uit een
Movares. Vervolgens zijn licht- en shifttekeningen vervaardigd, die de
vaststellen van de ligging (en de verkanting) van de nieuwe Zoeter-
Deze gegevens vormen de basis voor de verrekeningen tussen
ontwerp van ingenieursbureau Mo-
positie aangeven van het nieuwe
meerlijn.
BAM Rail en hun opdrachtgever
vares. Voordat het nieuwe spoor kon worden aangelegd, heeft
spoor ten opzichte van het oude spoor.
Tijdens het aanlegproces is het
met betrekking tot de verwerkte hoeveelheden ballast.
ballastbed in de verschillende
Fugro een nulmeting uitgevoerd voor het vaststellen van de exacte ligging van het bestaande spoor.
Toen de huidige ligging bekend was, kon BAM Rail starten met
stadia ingemeten door middel van dwarsprofielen. Aan de hand van
Meer informatie: J. Schalk, 076 - 543 18 50,
[email protected]
de aanleg van het nieuwe spoor.
deze meting zijn na afronding van
Het meettraject was 17,2 km lang. De werkzaamheden bestonden uit
Hierbij werd één spoor verwijderd, waarna de MOLE – een geavan-
de werkzaamheden hoeveelheidberekeningen uitgevoerd, zodat
het bepalen van de meetkundige
ceerde spoorbouwmachine – alle
Fugro kon vaststellen hoeveel bal-
grondslag met statische GPS, tachymetrie en waterpassing. Om
aanwezige ballast tot 70 cm diepte heeft afgegraven. De ontgraven
last is gefilterd en hoeveel nieuwe ballast BAM Rail heeft aangevoerd.
de meetkundige grondslag in het
ballast is gezeefd, waarna te kleine
vervolgtraject vast te houden, zijn de aanwezige PVS*-punten in
stenen en zand werden afgevoerd. Daarna is de extra benodigde bal-
de portalen gemeten. Waar géén
last aangevoerd en zijn de dwars-
PVS-punt aanwezig was, zijn de centerpunten op de voeten van
liggers met de nieuwe spoorstaven neergelegd. Deze konden tot op
de portaalmasten gemeten. De
de centimeter nauwkeurig worden
nulsituatie van de spoorgeometrie is vastgelegd door het spoor elke
geplaatst, omdat op het naastliggende spoor elke 25 m verklik-
25 m met een spoormal te meten.
maten waren aangegeven. Daarna
Voor het vaststellen van de hoeveelheid aan- en af te voeren bal-
zijn dezelfde werkzaamheden uitgevoerd voor het andere spoor.
last zijn elke 25 m dwarsprofielen gemeten. De ingemeten gegevens van het spoor zijn vergeleken
Nadat het nieuwe spoor was geplaatst, heeft Fugro een aligne-
met de ontwerptekeningen van
ment-controle uitgevoerd voor het
* PVS = Permanent Vastlegging Systeem
10
Spoor na afronding werkzaamheden.
Nationaal Bouwcongres 2006
Hoe omgaan met risico’s vanuit de ondergrond?
O
p 26 september 2006 is in Nijmegen het Nationaal Bouwcongres ge-
houden. Fugro Ingenieursbureau en GeoDelft – twee belangrijke spelers in het bouwtraject – waren samen congrespartner.
Sinds vorig jaar zijn de vooruitzichten voor de bouwsector verbeterd. Voor een verdere groei en duurzame verbetering zijn een innovatieve aanpak, goede marketing, klantgericht werken en het omgaan met risico’s belangrijke randvoorwaarden. In de middagsessie stond daarom het onderwerp ‘Risico’s in de ondergrond’ centraal. Achtereenvolgens vertelden Martin van Staveren* (GeoDelft), Martin van der Meer (Fugro) en Sikko Doornbos
De stand van Fugro en GeoDelft op het bouwcongres.
voeren. Tijdens het project kunnen
de ondergrond. De ondergrond is
de risico’s worden bewaakt via een
een bouwmateriaal met complexe eigenschappen en complex
monitoring-systeem in combinatie met een uitvoerig datamanage-
gedrag. Grond en grondwater zijn
ment. Indien de monitoring-resul-
de dominante risicofactoren binnen een bouwproject. Falen in de
taten hiertoe aanleiding geven, kunnen het ontwerp of de uitvoe-
bouwsector blijkt voor zo’n 80% te
ring worden bijgesteld.
zijn toe te schrijven aan de factor grond. Deze faalkosten moeten en
Een andere mogelijkheid is toe-
kunnen fors worden verminderd.
passen van de applicaties GeoQ
Zo moet in het contract worden vastgelegd wie verantwoordelijk
(procesinnovatie) en GeoBrain (productinnovatie) van GeoDelft.
is voor de afwijkende grondeigen-
Hierin zijn ervaringen op diverse
schappen. Ondergrondse risico’s moeten contractueel – tussen
gebieden verzameld en samengevoegd in een database. Door
opdrachtgever en opdrachtnemer
hieraan expertise, kennis en kunst-
partijen binnen een bouwproject
Meer informatie:
– worden verdeeld, bijvoorbeeld via de Risico Verdeling Geotech-
matige intelligentie te koppelen, is het mogelijk voorafgaand aan een
– dat wil zeggen het projectteam, de opdrachtgever, de aandeelhou-
M. van der Meer, 030 - 602 81 75,
[email protected]
niek (CUR-CROW-aanbeveling).
project risicovoorspellingen uit te
der én de publieke opinie – moeten
voeren.
zich bewust zijn van de aanwezige risico’s.
Het risicoprofiel kan ook worden verminderd door voorafgaand aan
Tenslotte is het van belang dat
een project een praktijkproef uit te
sociale innovatie plaatsvindt. Alle
Foto’s: Job Nijman, FIBV
(Terracon Funderingstechniek) over hoe om te gaan met risico’s vanuit
* Martin van der Meer en Martin van Staveren geven college aan de Technische Universiteit Delft over het onderwerp ‘Risico’s in de ondergrond’.
11
Bewoners hebben last van natte voeten
Foto’s: Wouter Kooijman, FIBV
Enquête geeft inzicht in waterproblematiek Noordwijk
Digitale waarnemingen grondwaterstanden/stijghoogten in Noordwijk
Vochtige kruipruimte in de wijk Boerenburg.
I
n de wijk Boerenburg van de gemeente Noordwijk heeft een deel van de bewoners al geruime tijd te maken met wateroverlast. Op verzoek van de gemeente heeft Fugro een uitgebreid onderzoek
uitgevoerd naar de ernst en omvang van de overlast.
Bij dit onderzoek is gekeken welke
waterstand is een veldonderzoek
problemen zich voordoen, wat de
uitgevoerd. Hierbij zijn peilbuizen
oorzaken hiervan zijn en welke maatregelen moeten worden ge-
geplaatst. Gedurende een aantal maanden werd het grondwater
nomen. Het onderzoek bestond uit
gemonitord, waarbij óók digitale
een enquête onder de bewoners, woning- en terrein-inspecties, het
dataloggers zijn ingezet.
uitvoeren van een veldonderzoek
Uit de bodemgegevens en de
en het monitoren van de grondwaterstanden.
metingen is duidelijk af te lezen dat sprake is van stagnatie van het regenwater op stoorlagen, in combi-
In samenwerking met de gemeente Noordwijk is een schriftelijke
natie met kwel. Voor het oplossen van dit probleem heeft Fugro een
enquête opgesteld en verspreid.
ontwateringsplan uitgewerkt. In het
Doordat de enquêtes persoonlijk door Fugro-medewerkers zijn over-
ontwerp is onderscheid gemaakt in een systeem op gemeentelijk
handigd, was de respons groot. De
terrein voor hoofdontwatering en
resultaten gaven een goed beeld van de aanwezige problemen. Op
afvoer, en een systeem voor de individuele bewoners. De resul-
tiek heeft Fugro een praktisch
(o.a. Waterwet en Wet Gemeente-
basis van deze resultaten heeft
taten en oplossingsrichting zijn
toepasbaar maatregelenpakket
lijke Watertaken).
Fugro woningen, tuinen, omliggende omgeving en het openbare ter-
toegelicht in een folder én op een informatie-avond.
kunnen opstellen. In dit pakket wordt rekening gehouden met
rein in de hele wijk geïnspecteerd. Voor het verkrijgen van inzicht in de bodemopbouw en de grond-
12
Door de complete benadering van de grondwaterproblema-
Fugro-medewerker Hans van de Helm voert grondwaterstandmeting uit.
de verantwoordelijkheden van de
Meer informatie:
betrokken partijen conform de aankomende nieuwe regelgeving
W. Kooijman, 070 - 311 11 56,
[email protected]
ACHTER DE SCHERMEN Boorgaten in balgdoek nauwkeurig bepaald met Total Station... en een houten latje
I
n deze vaste rubriek geven wij u een kijkje achter de schermen bij één van de
Fugro-werkmaatschappijen, op de werkvloer. Dit keer spraken wij met Michel Hoenderkamp, in dienst bij Fugro sinds 1984.
Michel Hoenderkamp is begonnen als opnemer en werkt nu al jaren als senior landmeter bij Fugro. Inmiddels heeft hij 22 jaar ervaring op het gebied van landmeten/maatvoering. Michel doorkruist heel Nederland en heeft metingen uitgevoerd voor diverse doeleinden. Eén van zijn meest indrukwekkende opdrachten was de hoofd- en detailmaatvoering van een gigantisch grote balgstuw (opblaasbare waterkering). ‘Deze opdracht bevatte alles wat een maatvoerder zich kon wensen: voorbereiding, uitzetten, inmeten en rapportage,’ aldus Michel.
Gewenste nauwkeurigheid met Total Station wel bereikt.
afmeting van 4 x 0,10 x 0,02 m en
Toen mochten wij op onze manier
‘Aan het einde van dit twee jaar durende project vond de maatvoe-
een gewicht van 70 kg) de boorgaten af te tekenen. Daar stond ik
laten zien dat de gewenste nauwkeurigheid kon worden bereikt
ring plaats van drie balgdoeken.
dan met mijn uiterst geavanceerde
met behulp van een Total Station
Op het eerste doek – bestaande uit gewapend rubber met een
meetapparatuur. Even had ik het gevoel dat ik het zou afleggen
en een houten latje van ongeveer 3 m met een maatverdeling van
afmeting van circa 90 x 25 x
tegen een touwtje en wat mallen.
de boorgaten. In deze tijd werken
0,015 m – moesten ongeveer 1.200 boorgaten worden afgete-
Maar wat ik al voorzag, gebeurde ook: toen de verf door de gaten
wij met zeer geavanceerde meetapparatuur, zoals een (one-man)
kend met een nauwkeurigheid van
van de mallen werd gespoten, ont-
Total Station, digitaal waterpas-
1 mm. Het doek was vervaardigd in Japan en werd getransporteerd
stond een grote vlek op het doek, doordat de mallen niet helemaal
instrument, 3D-laserscanner en GPS, maar wij moeten hierdoor
naar Nederland, waar het op een
vlak op het doek konden worden
niet vergeten dat je een horizontale
redelijk vlak terrein is uitgerold. Uit Japan waren twee mensen mee-
geplaatst. Vervolgens bedachten ze een andere manier: een spijker
of verticale lijn ook gewoon kunt uitzetten met een timmermans-
gekomen die het installeren van de
in de verf dopen en door de gaten
waterpas.’
doeken zouden begeleiden.
– die veel groter waren dan de spijkers – prikken! Ook dit gaf niet
Het plan was met behulp van een
het gewenste resultaat.
smetdraad, verf en een flink aantal roestvrijstalen mallen (met een
13
IN HET KORT Digitaliseren van bestemmingsplannen noodzakelijk
I
n deze rubriek besteden wij elke editie aandacht aan een
kort, opvallend en spraakmakend nieuwsbericht. Deze keer: conversie van bestemmingsplannen in het Westland. Bestemmingsplannen zijn van grote invloed op onze maatschappij. Als voorbeeld nemen we de groei van glastuinbouw in Zuid-Holland. Tuinders kunnen hier zonder problemen nieuwe kassen plaatsen door gebruik te maken van verouderde bestemmingsplannen, waarin op ‘vergeten’ kavels een
Vigerende bestemmingsplannen zijn soms van zeer matige kwaliteit.
glasbestemming rust. Gemeenten hebben vaak slecht zicht op oude, maar nog steeds geldende bestemmingsplannen. Daardoor worden deze niet aangepast aan de veranderende omstandigheden. Naar verwachting treedt in januari 2008 de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening in werking. Deze wet verplicht gemeenten nieuwe ruimtelijke plannen digitaal op te stellen en te gebruiken. Gemeenten kunnen de bestaande plannen daarbij meteen herzien of actualiseren, of alleen converteren. Dit De geconverteerde bestemmingsplannen zijn eenvoudig te raadplegen en te combineren met andere ruimtelijke gegevens.
laatste kan door middel van een eenvoudige digitale weergave van
het optimaliseren van de situatie
In de praktijk blijkt de hier toege-
verdeling en heldere communicatie
het oorspronkelijke plan als pdf of
op de ‘papieren plannen’ en in de
paste manier om de papieren plan-
tussen beide uitvoerende partijen
scan, maar de in praktijk blijken deze oplossingen al snel niet meer
bestaande AutoCAD-bestanden naar de meest recente topogra-
nen te converteren naar digitale IMRO-gecodeerde bestanden,
en de opdrachtgever stonden garant voor een hoge kwaliteit.
te voldoen. Conversie naar een
fische ondergrond. In de nieuwe
een effectieve methode voor het
Ook konden de 120 plannen zo’n
digitale versie met onder andere een IMRO-codering, biedt veel
situatie treden hierdoor geen problemen op bij het vergelijken
digitaal uitwisselen van ruimtelijke plannen. Het is een beheersbaar
20% sneller worden opgeleverd dan gepland. De conversie was
meer mogelijkheden.
van verschillende plannen en her-
proces, waarmee een organisatie
hierdoor een goed beheersbaar
In de afgelopen periode heeft
zieningen. Naast het presenteren van de oorspronkelijke (juridische)
op korte termijn kan beschikken over digitale ruimtelijke plannen.
proces, dat relatief snel digitale ruimtelijke plannen opleverde
Fugro in samenwerking met
bestemmingen is ook de IMRO-
adviesbureau Marco van der Meij uit Voorschoten voor de Gemeente
codering toegepast, waardoor alle naamgeving van bestemmingen
De ruime ervaring van adviesbureau Marco van der Meij op
plannen werden nog tijdens het oplevertraject via de gemeentelijke
Westland zo’n conversie van
uniform zichtbaar is. Visuele toe-
het gebied van het opstellen en
website beschikbaar gesteld.
bestemmingsplannen uitgevoerd. Daarbij moesten grote verschil-
lichtingen op het bestemmingsplan (zoals dwarsprofielen) zijn terug
ontsluiten van digitale bestemmingsplannen, vormde een per-
Meer informatie:
len in de eigenschappen van de
te vinden via koppelingen aan
fecte combinatie met de ervaring
M.S.J. van den Outenaar,
bestemmingsplannen worden ondervangen. Dit is gedaan door
het desbetreffende object in de bestemmingskaart.
van Fugro in het converteren van geo-informatie. De duidelijke rol-
[email protected]
14
voor de gemeente Westland. De
070 - 317 07 59,
Fugro implementeert internationaal managementsysteem
Fugro investeert in robuust HSE-beleid
E
nige tijd geleden heeft Fugro een nieuw beleid
opgesteld ten aanzien van HSE. HSE staat voor
4UBZBXBZ GSPNUIFESPQQJOH [POF
%POUMJWFXJUIJU EFBMXJUIJU 5BLFBCSFBL JGTBGFUZ JTBUTUBLF
Health, Safety & Environment: Gezondheid, Veiligheid en Milieu. Aan dit beleid is voor iedere werkmaatschappij een internationaal managementsysteem gekoppeld. Voor iedere divisie, Airborne, Land en Marine, is een HSE-adviseur aangesteld. Frank Solleveld, die een half jaar geleden in dienst is getreden als Land HSE adviseur, vertelt meer over de ingeslagen weg.
-JUUMFTMJQVQT DBODBVTFOBTUZTMJQT
1MFBTF EPOUESJWF NFDSB[Z
Frank Solleveld: ‘De belangrijkste
dit systeem voor iedere werk-
punten uit het HSE-beleid hebben betrekking op het zo goed mogelijk
maatschappij vast aan welke internationale standaarden men
waarborgen van de veiligheid en
minimaal moet voldoen. Enkele
gezondheid van de werkplekken en op de uitvoering van (risicovolle)
voorbeelden van deze standaarden zijn: veiligheid prioriteit geven bij
projecten. Fugro is een mensenbe-
vergaderingen, werkplekbezoeken
drijf en onze zorg voor het individu is uitermate groot. We doen er
en inspecties, risico-inventarisaties en evaluatie, trainingen en
alles aan om te voorkomen dat
toolboxmeetings en intensief bezig
medewerkers betrokken raken bij bedrijfsongevallen of incidenten.
zijn met de oorzaken van ongevallen en het voorkómen ervan. Het
Voor een toonaangevend bedrijf
HSL-beleid valt onder verantwoor-
als Fugro is het daarnaast zakelijk niet wenselijk ongunstige onge-
delijkheid van het lijnmanagement. Alle managers moeten het goede
valcijfers te moeten rapporteren.
voorbeeld geven door hun betrok-
Tenslotte kijken aandeelhouders en opdrachtgevers daar óók naar.
kenheid te tonen en “Walk the Talk”, zodat medewerkers zullen
van 2007 moet het systeem overal formeel zijn gecertificeerd. In de
vergroten. Naast de leidinggevenden worden uiteraard ook de eigen
Fugro moet overal ter wereld
volgen.’
loop van 2007 ga ik zo veel moge-
medewerkers, opdrachtgevers en
dezelfde veiligheid kunnen bieden. Naast de gezondheid en veiligheid
Bij de divisie Land gaan 29 ver-
lijk werkmaatschappijen auditeren. Deze audit heeft betrekking op de
medewerkers van subcontractors ingelicht over dit nieuwe beleid.
van de medewerkers heeft Fugro
schillende dochtermaatschappijen
implementatie van het systeem. Dit
Hiervoor zijn een brochure met
ook aandacht voor het milieu. Zo is het voorkómen van milieubelasting
het nieuwe HSE-managementsysteem implementeren. Frank
is een moeilijke fase, want het beleid kan wel op papier staan, maar
de inhoud van het Fugro HSEmanagementsysteem en een DVD
een vast onderdeel van ons beleid.
Solleveld: ‘Dit systeem is een
het moet óók levend én vooral
met de uitleg ervan ontwikkeld.
levendig worden gemaakt!’
Het hieraan gekoppelde HSE-
algemene leidraad waaraan elke werkmaatschappij moet voldoen.
managementsysteem, genaamd
Ze hebben wél de mogelijkheid
Op dit moment is Fugro druk
Meer informatie:
OHSAS 18001, geeft ondersteuning aan het beleid. Ook stelt
een eigen invulling te geven aan de realisatie ervan. Vóór het eind
bezig de betrokkenheid van de managers bij het HSE-beleid te
F. Solleveld, 070 - 311 14 06,
[email protected]
15
Scholieren kijken ogen uit: sondeerwagen, grondmonsters, tachymeters en nog veel meer
Fugro INFO is een uitgave van Fugro Ingenieursbureau B.V. en Fugro-Inpark B.V., onderdeel van Fugro N.V., een internationale groep ingenieursbureaus die gegevens over het aardoppervlak en de (zee)bodem verzamelen en interpreteren, met wereldwijd ruim 9.000 medewerkers in meer dan 50 landen. Oplage: 7.500 exemplaren.
Colofon
Expeditie bij Fugro een groot succes!
I
n november 2006 stond Fugro een week lang in het teken
Correspondentie-adres: Fugro-Inpark B.V. Postbus 3000, 2260 DA Leidschendam. T 070 - 317 07 00 F 070 - 317 07 50
van de GeoWeek: een week
waarin scholieren van 10 tot 15 jaar kennismaken met alles op het gebied van geo-informatie. Circa 200
scholieren – afkomstig van verschillende scholen – hebben de vestiging
Fugro op Internet: www.fugro.nl www.fugro-nederland.nl
Redactie: ing. G. Janssen, mr. Ph. Reedijk, mw. M.T.M. Speekenbrink, ir. J. Nijman, P. Franken
Leidschendam bezocht.
Productie: Maas Communicatie, Rotterdam.
In kleine groepjes gingen de kinderen
Fugro INFO wordt verspreid onder relaties en medewerkers van de Fugro-Groep Nederland. Overname van (delen van) artikelen is toegestaan, indien de bron wordt vermeld.
op expeditie. In het laboratorium werd de sterkte van klei getest en zand gezeefd. Hierbij maakten de leerlingen de opmerking dat grondmonsters
Fugro Ingenieursbureau B.V. Veurse Achterweg 10 Postbus 63, 2260 AB Leidschendam T 070 - 311 13 33 F 070 - 327 70 91
eigenlijk helemaal niet eng zijn! Op de technische afdeling en op de sondeerwagen werd haarfijn uitgelegd hoe een conus wordt gebouwd en hoe een sondering wordt uitgevoerd.
Vestigingen in: Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, HardinxveldGiessendam, Leidschendam, Nieuwegein en Weert
Met de tachymeter en het waterpasinstrument mochten de expeditieleden zelf een punt uitzetten en een
Fugro-Inpark B.V. Dillenburgsingel 69 Postbus 3000, 2260 DA Leidschendam T 070 - 317 07 00 F 070 - 317 07 50
hoogte opmeten. De 3D-laserscanner maakte een leuke 3D-scan van de klassen. Er waren verbaasde reacties dat ze het laserlicht daadwerkelijk
Vestigingen in: Amsterdam, Arnhem, Breda, Drachten en Leidschendam
konden volgen. Het resultaat is weer eens wat anders dan de standaard
De GeoWeek is opgezet door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG). De week heeft als doel het vak aardrijkskunde te laten aansluiten bij de huidige maatschappelijke en economische ontwikkelingen in één van de grootste
Foto’s : Daan Eijmaal, FNV
klassenfoto.
groeibranches wereldwijd: geoinformatie. Ook dit jaar organiseert het KNAG de GeoWeek (12 t/m 16 november 2007) en zal Fugro haar deuren weer openstellen. Meer informatie: H. van der Velden, 026 - 369 84 44,
[email protected] D. van Vliet, 070 - 317 07 24,
[email protected] Overzicht van Fugro-vestigingen in de Benelux.
16
