Rondzendbrief
de rondzendbrief verschijnt 3 tot 4 maal per jaar
nummer 76 - juni 2013
Neve Shalom
Wahat al-Salam
Impressies vanuit de AGM (7 tot 9 mei 2013) Namens de Nederlandse Vriendenstichting hebben Jan Peters (voorzitter) en Pieter Rookmaaker (lid) deelgenomen aan de Algemene Vergadering (AGM) van Neve Shalom/Wahat al-Salam in Israël. Samen met de andere vriendenstichtingen uit Europa en Amerika is gesproken over de actuele situatie in het dorp en de plannen voor de toekomst. Jan Peters vertrouwde direct na thuiskomst zijn impressies aan het papier toe. In de volgende rondzendbrief zal verdere informatie volgen.
gekeken: initiatieven die anderhalf jaar geleden, bij de vorige AGM, werden gepresenteerd komen nu in een fase van concrete uitwerking en realisering. Allereerst betreft dat de geplande uitbreiding van het dorp: de vergunning is binnen voor de bouw van woningen voor 34 nieuwe gezinnen, de helft daarvan voor kinderen van huidige bewoners. Dat laatste is een teken dat het samenleven van Joden en Arabieren ook door de jongere generatie heel positief wordt beoordeeld. De komst van nieuwe bewoners brengt ook extra inkomsten mee voor het dorp en hopelijk (op termijn) ook nieuwe leerlingen voor de basisschool. Tegelijkertijd gaat de planontwikkeling door voor nog weer 57 nieuwe woningen, waarmee het dorp meer dan tweemaal de huidige omvang zal krijgen. Daarmee zijn overigens de grenzen van de (ruimtelijke) mogelijkheden wel bereikt.
Vertrouwen in de toekomst en de vaste wil om door te zetten! De hele groep Het afgelopen jaar is voor de mensen in Wahat al-Salam / Neve Shalom pijnlijk en zwaar geweest. Het overlijden van twee belangrijke steunpilaren heeft diepe sporen nagelaten. Dat klonk telkens weer tijdens de sessies van de afgelopen AGM, de vergadering van de verantwoordelijken in het dorp samen met een twintigtal afgevaardigden uit alle vriendenstichtingen, waaraan van onze kant Pieter Rookmaaker en ik als bestuurslid deelnamen. De emoties waren ook voelbaar in de presentaties van de verschillende instellingen in het dorp. Toch was verdriet niet de belangrijkste emotie in deze dagen. Wat overheerste was een gevoel van vertrouwen in de toekomst en de vaste wil om door te zetten. Dat maakte indruk.
Het meest ingrijpend is het overlijden geweest voor de School for Peace, waar Ahmad Hijazi de drijvende kracht was, en voor het Pluralistic Spiritual Center dat zonder Abdessalam Najjar verder moet. Dit laatste wordt nu geleid door Dafna Karta-Schwartz, die met veel enthousiasme en vertrouwen in de toekomst haar plannen ontvouwde. Veel moeilijker is het voor Nava Sonnenschein, die nu alleen de School for Peace moet leiden en bovendien geconfronteerd wordt met het aflopen van een forse subsidie uit de Verenigde Staten. Wat menskracht en financiën betreft heeft ze een forse dobber aan haar werk. Maar ook zij geeft de moed allerminst op. Ook buiten deze twee instellingen wordt weer met vertrouwen naar de toekomst
1 - nummer 76 - juni 2013
Bij de vorige AGM werd ook een plan voor een nieuw hotel en voor de renovatie van de bestaande kamers gepresenteerd. Ook die plannen zijn verder uitgewerkt: een uitbreiding met 80 kamers en met conferentiefaciliteiten. Het dorp hoopt daarmee meer congressen uit Israël en uit het buitenland te accommoderen. Omdat deze nieuw(lees verder op pagina 3)
Aandacht tijdens de vergadering ( Jan Peters, 3e van rechts)
Primary School
“Onze school is groen”
“Kijk eens hoe mooi mijn ei geworden is”
Colofon De rondzendbrief is een uitgave van de stichting vrienden van Neve Shalom/Wahat al-Salam. Hij wordt 4 maal per jaar gratis toegezonden aan alle begunstigers van de stichting en aan alle belangstellenden voor het werk van het dorp Neve Shalom/Wahat al-Salam in Israel. Stichtingsbestuur Jan Peters, voorzitter Maaike Lok-Funcke, secretaris/penningmeester Thijs Kolster, lid Ed Dumrese, lid Sheila Gogol, lid Pieter Rookmaaker, lid Comité van aanbeveling Prof. Dr. Simon Schoon, Amersfoort Rabbijn Awraham Soetendorp, Den Haag Prof. Dr. Anton Wessels, Amsterdam
Adressen
Wat betekent het “groen” te zijn als je samen als Joodse en Arabische leerlingen de natuur bestudeert in een deel van de wereld dat verscheurd is door conflicten? Voor de leerlingen van de Primary school betekent zorg niet alleen voor elkaar als medeburgers maar zeer zeker ook voor de wereld om hen heen. Rayna, een zesdeklasser (In Nederland een 8ste–groeper) zegt: “Het betekent dat wij ons willen inzetten om de wereld schoner te maken voor de mensen en de dieren die hier leven”. Elke klas in de school heeft een “groene commissie” die bedenkt wat de klas kan doen om het milieu te verbeteren. Naryah zegt, “Elke klas heeft drie prullenbakken: overgebleven voedsel wordt naar de dieren gebracht en flessen en kranten worden gerecycled”. De school vindt recycling zo belangrijk dat er een “gerecyclede kunstkamer” is ingericht die geleid wordt door Michal Mozes, een
leraar en inwoner van NSWAS. De ruimte zelf bestaat uit één van de twee houten hutten waar de eerste bewoners van het dorp in gewoond hebben. Alles binnenin en op het buitenerf is gemaakt van hergebruikte spullen. De kinderen maken “kunst”werken van 100% gerecycled materiaal. Voor het Chanoekafeest bouwden de leerlingen een grote Menora van plastic verpakkingsmateriaal. Voor El Adha, een Islamitisch offerfeest, maakten ze kleine schapen van gerecyclede flessen. Voor het Kerstfeest verzamelden ze in plaats van het kappen van (kerst)bomen omgevallen boompjes en op de grond gevallen takken. Ze brachten hun vondsten naar de klaslokalen en versierden ze met geschilderde dennenappels en decoraties gemaakt van gerecycled papier. Dit zou slechts het begin kunnen zijn .......... De leerlingen zijn opgegroeid met liefde en zorg voor het milieu. Het personeel bekijkt de mogelijkheden een systeem te ontwikkelen om regenwater op te vangen ten behoeve van irrigatie, de bouw van zonne-elektrische panelen op het dak en zelfs de bouw van een nieuw kleuterschoolgebouw in adobe (gedroogde steen van leem en stro) stijl met gerecyclede materialen. Vakantie!!! Om de voorjaarsvakantie in te luiden heeft de school een picknick georganiseerd in het nabijgelegen bos. Er werden matzes gebakken, eieren beschilderd en dennenappels verzameld om te versieren. Het personeel gebruikte de eerste vrije schooldag om een training te volgen over tweetalig onderwijs onder leiding van Dr. Ora Mor van de Haifa Universiteit. De leiding van de school is er trots op dat de school dit jaar is uitgenodigd om mee te doen aan het “International Friendship Project in Californië. Tekeningen van de leerlingen over het thema ”Vrede begint bij mijzelf” hebben NS/WaS vertegenwoordigd tijdens een kunstmanifestatie van jongeren uit de hele wereld. Schapen maken
Secretariaat Kruisweg 1103, 2131 CV Hoofddorp Tel.: 023-5615104 E-mail:
[email protected] Rekeningnummer van de Stichting Giro: 14 32 655, t.n.v. Stg. Vrienden van Neve Shalom / Wahat al-Salam Redactieadres rondzendbrief Maaike Lok-Funcke Kruisweg 1103, 2131 CV Hoofddorp E-mail:
[email protected] Internetsites Neve Shalom/Wahat al-Salam www.nswas.nl www.nswas.com
2 - nummer 76 - juni 2013
(vervolg van pagina 1) bouw niet door het dorp zelf kan worden bekostigd, wordt gezocht naar een “ideële” investeerder. Volgens de verhalen is er op dit moment contact met een tweetal mogelijke kandidaten voor deze rol, waardoor de realisatie een belangrijke stap dichterbij zou komen. Dat overigens ook de huidige kamers (gebouwd als een jongeren hostel) aan renovatie toe zijn merk je als je daar een paar dagen verblijft.
Aan plannen geen gebrek! Ook de plannen voor een universitaire master-opleiding van twee jaar (het zogenaamde “World Peace College”) hebben concrete vormen aangenomen. Een Amerikaanse universiteit heeft het initiatief genomen toestemming daarvoor te vragen aan de Israëlische regering. Ze wil deze opleiding geven in NSWaS in samenwerking met de School for Peace en met mensen ter plaatse. Als deze opleiding van start gaat (medio 2014 als alles héél voorspoedig verloopt), kunnen daaraan studenten uit Israël en de USA deelnemen, maar ook studenten uit bijvoorbeeld ons eigen land. Er is ook een mogelijkheid voor formele samenwerkingsverbanden met universiteiten uit andere landen. Voor studenten en docenten uit ons eigen land kan het een verrijking zijn om hier (voor korte of langere tijd) te studeren of te werken. Naast al deze presentaties en de daarop volgende gesprekken was ook tijd ingeruimd voor de uitwisseling van ervaringen tussen de vriendenstichtingen. Er valt – ook voor ons - veel te leren van de (positieve en
boven: Ervaringen uitwisselen midden: Boomplanten door Herman Sieben
minder positieve) ervaringen van collega’s van elders. Om de deelnemers aan de AGM ook te confronteren met de soms harde omgeving waarbinnen NSWaS probeert een teken van hoop te zijn, was er ook een bezoek aan de stad Ramallah op de West Bank gepland met onder meer een gesprek met de leiding van de PLO. Bij de evaluatie van deze AGM bleek dat ook dit bezoek hoog werd gewaardeerd.
De 100-jarige (!) Zell Lurie uit Amerika deed nog volop mee!
De AGM werd afgesloten met een roerend afscheid voor Hermann Sieben, die meer dan dertig jaar de Duitse vriendenstichting heeft geleid en persoonlijk en financieel heel veel voor het dorp heeft betekend. Zijn tachtigste verjaardag in juni van dit jaar is voor hem een aanleiding om het stokje over te dragen, maar duidelijk toch met pijn in het hart. Ter gelegenheid van dit afscheid is op een historische plek (restanten van een boerderij van 2000 jaar geleden) bij de ingang van het dorp een nieuw parkje aangelegd. Hier plantte Hermann symbolisch een olijfboom en onthulde hij een inscriptie die uiting geeft aan de grote dankbaarheid van de bewoners van het dorp. 3 - nummer 76 - juni 2013
Pluralistic Spiritual Centre (PSC)
Gesprek met Jo Berry en Pat Magree Activiteiten voor vrouwen 1. Op 20 maart heeft het PSC een speciale avond georganiseerd voor een groep van zeven vrouwen (bedoeïen, moslim, jood en christen) die op 12 maart waren vertrokken uit Jordanië voor een wandeling naar Jeruzalem om op te roepen tot “vrede in het pad van de vrouw”. De groep, geïnitieerd door Lana Nasser , een Jordaanse actrice en toneelschrijver/verteller, heeft gereisd langs de oude handelsroutes. In Jeruzalem (“de stad van de vrede”) heeft de groep plaatsen bezocht die belangrijk zijn voor christenen, moslims en joden. Langs de weg zijn bedoeïenenkampen aan gedaan. Samen met de vrouwen uit Neve Shalom/Wahat al-Salam hebben zij hun tocht in het dorp afgesloten met een feestelijk diner, waar zij hun verhalen verteld en hun voornemen uitgesproken hebben om de weg naar de vrede met elkaar te realiseren.. 2. Ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag heeft Samah Salaime (inwoner van het dorp) een bijeenkomst georganiseerd waar gezongen werd, verhalen verteld werden, een film vertoond werd en een feestelijke maaltijd genuttigd! 3. Een andere happening, ter ere van Moe-
derdag, werd georganiseerd door Mai Shbeta (een jonge inwoner van NS/WaS). Er was veel muziek, een lezing van de monoloog “Bloemen zijn niet genoeg” door Hawla Dibsi (NS/WaS-lid en dramaturg) en een lezing van Eve Ensler met deelname van Israëlische entertainers Rivka Michaeli en Tiki Dayan. 4. Het PSC heeft eind maart 60 jonge mensen( Joden en Arabieren) bij elkaar gebracht voor een ontmoeting met Jo Berry en Pat Magee, voormalig deelnemer van het Iers Republikeins Leger. Jo’s vader, het Conservatieve Partij MP-lid Sir Anthony Berry, werd gedood door Pat in de Brighton bombardementen van 1984. In november 2000 heeft Jo het verhaal verteld van zijn eerste pijnlijke ontmoeting met Pat. Enige tijd later hebben zij de beslissing genomen om samen te werken aan vergeving onder slachtoffers en oud-strijders van conflicten. Hun persoonlijke strijd om vergeving diende als een herinnering dat na het afsluiten van een gewelddadig conflict overlevenden moeten leren leven met hun pijn. De bijeenkomst heeft bij de deelnemers het belang doen groeien om op een geweldloze manier te werken aan een betere toekomst.
Vijf “wandelvrouwen”
Obama in Israël Onlangs heeft Obama voor het eerst als president van de Verenigde Staten Israel bezocht. Nava Sonneneschien (SfP) en Rita Boulos (PR-office) hebben Neve Shalom/Wahat al-Salam vertegenwoordigd tijdens de
receptie ter gelegenheid van het bezoek van de president. Zij hebben de boodschap die het dorp al jaren uitdraagt van gelijkwaardigheid en vreedzaam samenleven van de bevolkingsgroepen onder de aandacht van de president gebracht. En niet alleen de 4 - nummer 76 - juni 2013
president kon deze boodschap vernemen: er waren veel buitenlandse journalisten aanwezig, bijvoorbeeld uit Qatar, Japan, Frankrijk, Zweden en Canada.
Nava Sonnenschein, directeur van de School for Peace, schreef onderstaande brief aan alle vriendenstichtingen. U hebt allemaal gehoord van het dramatisch verlies dat we geleden hebben door het overlijden van Ahmad Hijazi en zijn zoon Adam in augustus 2012. Het zal zeker tijd kosten voordat de School for Peace zijn evenwicht herwonnen heeft. In september nam ik de leiding van de SFP over in de overtuiging dat we ons werk moeten voortzetten. Ik wil u hierbij op de hoogte stellen van onze recente activiteiten en onze visie voor de toekomst. Recente activiteiten Wij hebben met succes de cursus voor milieuactivisten, change-agents en de cursus voor aankomende politici voltooid. De Israëlisch-Palestijnse dialooggroep over de toekomst van Jeruzalem is ook afgerond. We hebben vanuit de SfP twee universitaire opleidingen (één op de Tel Aviv University en één op de Ben Gurion University) begeleid. Daarnaast organiseerden we een uni-nationale workshop voor studenten uit het Rupin College en twee workshops voor de studenten van het Arava Instituut. In februari en maart zijn er twee jongerenworkshops (de z.g. youth encounters) verzorgd in het dorp. Vanuit de SfP zijn er twee delegaties naar het buitenland geweest, één naar Berlijn en één naar Polen. De studenten namen deel aan een simulatie over Noord-Ierland en een simulatie van casussen uit het Internationaal gerechtshof. We gaven
advies en training aan groepen buiten NS/ Was en aan NGO’s in het omgaan met het Israëlisch-Palestijnse conflict. We hebben onlangs met meer dan 10 NGO’s in Tel Aviv een vredesrally georganiseerd ter ondersteuning van het verzoek van de Palestijnse autoriteiten om binnen de VN de status van waarnemer te verkrijgen. In de komende maanden zullen we 2 trainingen verzorgen, één voor docenten literatuur en één voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg. Plannen voor de lange termijn 1. Ontwikkelen van cursussen voor change-agents, universitaire cursussen, trainingen voor facilitators en cursussen voor docenten ‘. 2. We willen graag onze afgestudeerden, in het bijzonder degenen die werken in “gemengde” steden activeren om een infrastructuur te creëren die de gelijkheid en mensenrechten tussen Joden en Palestijnen nastreeft. 3. We willen ons dorp maken tot een centrum voor opleiding op het gebied van conflictoplossing door het organiseren van conferenties in de Vredesbibliotheek, het trainen van facilitators en het ontwikkelen van meer academische opleidingen in de universiteiten en hogescholen, het adviseren en trainen van Joodse-Arabische NGO’s en joodse instellingen die werken met Arabische bevolking. 4. Het uitbreiden van het Peace College 5. Het uitbreiden van de Vredesbibliotheek Uitdagingen Als gevolg van de financiële crises zal in juni begonnen worden met het ontslaan van personeelsleden tenzij voldoende inkomsten verzekerd zijn. De financiële problemen wordt veroorzaakt door verschillende redenen: 1. De USAID subsidie (uit Amerika) is beëin-
Nava digd en het is niet duidelijk wanneer nieuwe subsidievoorstellen ingediend zullen worden. Als dat al gebeurt, dan duurt het nog een jaar voordat er geld binnenkomt; 2. Sinds september 2012 hebben de Amerikaanse vrienden geen geld meer overgemaakt. In het verleden waren de Amerikaanse Vrienden de grootste en meest stabiele financiers van de SfP. 3. De precaire financiële situatie in de Primary School heeft ertoe geleid dat het meeste geld van de vriendenstichtingen hier naar toe is gegaan. Er zijn drie voorstellen ingediend bij de Europese Unie die, indien gefinancierd, uitgewerkt kunnen worden in 2014 . Ook wordt er hard gewerkt om via andere wegen inkomsten te genereren. Om de SFP in stand te houden betekent dat een investering van 90.000 NIS per maand (ongeveer $ 25.000). Voor de komende maanden zullen we de hulp van de Vriendenstichtingen nodig hebben om te overleven. Ik hoop dat u in staat bent om ons te helpen dit moeilijke probleem op te lossen.
Youth encounter
‘Vijanden zijn mensen die de andere partij nog niet hebben ontmoet’ In de Jeruzalem Post is onlangs een interview verschenen met Mai Shbeta, dochter van Eyas en Evi, het interreligeuze koppel uit het dorp. Mai is student rechten aan de Bar-Ilan-universiteit en heeft met een aantal medestudenten deelgenomen aan een wedstrijd voor internationale bemiddeling in Parijs. Het team oogstte succes met zijn bemiddelingsplan en eindigde daarmee op de tweede plaats. Maar terwijl Mai’s vaardigheden als bemiddelaar, en haar waarde voor het team in de competitie duidelijk werden, bleek ze als persoon nog boeiender over te komen vanwege haar uitspraken over vrede.
Mai: “Mijn motto is dat vijanden mensen zijn die nog niet de kans hebben gehad om de andere partij te leren kennen. Mai is natuurlijk geen gewone Bar-Ilan student. Ze is immers opgegroeid in Neve Shalom/Wahat al- Salam als dochter van Eyas Shbeta, de general manager en moslim en Evi Guggenheim (Jodin). Samen hebben (lees verder op pagina 6)
5 - nummer 76 - juni 2013
(vervolg van pagina 5) zij een boek geschreven over de problemen van destijds over hun relatie. Mai noemt zichzelf half Joods, half moslim maar dan wel in de verhouding 100 % van de één en 100% van de ander. Dat een jonge vrouw als Mai, afkomstig uit een Joods-Arabisch dorp, studeert aan de Bar-Ilan universiteit is een verhaal op zich.
Mai is van mening dat wanneer het conflict in Israel politiek wordt benaderd, er geen oplossing komt zolang er geen begrip is voor wat de andere partij vindt. “Ik wil problemen oplossen door middel van dialoog en niet door te procederen in de rechtszaal,” zegt ze. Mai vertelt dat ze heeft gezien dat Israëli’s uit het zuiden die uit hun huizen verdreven werden [door raketaanvallen] en Palestijnen
Verzoek van de penningmeester Er zijn steeds meer donateurs die via girotel of internet een gift doen. De Postbank vermeldt geen adressen op het rekeningafschrift en mag deze om privacyredenen ook niet doorgeven. Als er geen betalingskenmerk of een adres wordt vermeld, is een donatie niet te traceren. Dit geldt met name voor gulle gevers die zich op deze wijze aanmelden als donateur. U wordt dan ook vriendelijk verzocht –als u nog geen donateur bent- deze gegevens bij uw overschrijving te vermelden. Als donateur ontvangt u altijd de rondzendbrief. Bij voorbaat dank.
De acceptgirokaart De acceptgirokaart heeft bij het versturen van onze rondzendbrief drie functies: Adresdrager voor de verzending
Mai Deze universiteit staat namelijk bekend als zeer religieus Joods. Mai zegt daarover:” Het is misschien vreemd dat ik deze universiteit vertegenwoordig, maar ondanks de streng-religieuze reputatie van de universiteit zijn drie van de vier studenten niet religieus. De universiteit heeft zelf geen agenda of politieke richting. Het is geen probleem. Ik vertegenwoordig hier Israël niet; ik ben een Israëlische vrouw en ik ben mezelf. Ik ben geen Jood of Arabier, ik ben een mens, geboren en getogen in Neve Shalom/Wahat al-Salam en ik wil dat ieder mens in dit land, net als wij in ons dorp, in vrede kan leven.”
in de Westelijke Jordaanoever die familieleden gedood hebben zien worden tijdens de gevechten, later bij elkaar komen zoals tijdens het Creativity for Peace-kamp [voor jonge Joodse en Palestijnse meisjes] en die dan een compleet andere “creatieve” benadering hebben voor de vrede zodra zij elkaar persoonlijk ontmoeten.
In Neve shalom/Wahat
Mai heeft tijdens de Gaza-oorlog best spanning gevoeld maar ze heeft geprobeerd aan Joodse Israëli’s uit te leggen dat niet iedereen in Gaza uit was op moorden. Ook moet er onderscheid gemaakt worden tussen extremisten en wat volgens haar de mening is van de meeste inwoners is van Gaza.
al-Salam kun je voluit leven wie je bent Op de vraag of ze ooit ergens anders zou kunnen wonen, antwoordt ze: “Alleen in Neve Shalom/Wahat al-Salam kun je voluit leven en zijn wie je bent. In een gemengde familie in een Joodse of Arabische stad, moet je altijd een kant kiezen en dat wil ik niet”. Mai voegt eraan toe dat haar focus op de samenleving, namelijk het oplossen van conflicten in tegenstelling tot rechtszaken,voor haar de aanleiding is geweest om mee te doen met het opstellen van een bemiddelingsplan dat inzet is geweest voor deze buitenlandse competitie.
Overmaken van uw donatie Vriendelijk verzoeken wij u uw donatie door middel van de acceptgirokaart voor het jaar 2013 over te maken. Indien u uw donatie reeds heeft overgemaakt, dan hoeft u zich dus niet “aangemaand” te voelen. Doordat onze rondzendbrief viermaal per jaar verschijnt, kunt u uw donatie eventueel gespreid over het jaar betalen. Overmaken van extra giften Wilt u naast uw donatie nog een extra gift overmaken, dan stellen wij dat uiteraard zeer op prijs! De penningmeester
Ze gelooft ook sterk in de macht van mensen om te veranderen. Haar voorbeeld is haar Joodse moeder die vanuit Zwitserland naar Israel kwam en niet eens wist dat daar een Arabische minderheid woonde. Later werd ze een vredesactivist en trouwde Mai’s islamitische vader.
Zij besluit het interview door op te merken dat de meeste mensen gewoon een einde willen aan het vallen van bommen en het opblazen van bussen. “Ik geloof in vrede. Ik weet niet of het snel zal komen, maar ik doe mijn best om het te laten gebeuren.”
6 - nummer 76 - juni 2013
Uw website linken aan de onze? Mocht u (bestuurs)lid zijn van een organisatie en onze website willen linken aan de uwe? Dat kan. Ons webadres is www.nswas.nl. Laat ons vooral weten dat u onze site op uw site hebt vermeld en geef ons uw adres door, via contact op onze website, dan kunnen wij ook uw site aan die van ons linken. Het bestuur
Lezingen/spreekbeurten De vrienden van Neve Shalom/Wahat al-Salam kunnen op verzoek lezingen met dia’s verzorgen. Graag komen wij bij u voor verenigingen, scholen, gemeenteavonden of andere bijeenkomsten. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de secretaris.
