Rolmodel en gesprekspartner

digitale versie: juli 2004 • jaargang 6 • nr

Rolmodel en gesprekspartner

In dit nummer: • Interview met het Participatieteam pag 1/3 • Gemeentelijke emancipatieconferenties voorzien in behoefte pag 4/5 • Europese Richtlijnen: Seksuele intimidatie en wetgeving pag 7 • Column Lin McDevitt-Pugh: Ik zet mijn schouders onder .... Password: Women pag 8 En verder: • E-Quality berichten • Signalering • Site-seeing

pag 2 pag 6 pag 6

Fatos¸ Ipek-Demir, Agnes Jansen (eindredactie), Sabine Kraus, Gerla van Ophem.

Colofon

Redactie

Uitvoering en druk ACI Offsetdrukkerij b.v., Amsterdam

Oplage 4.000 Matters is een uitgave van E-QUALITY Postbus 85808, 2508 CM Den Haag Telefoon: 070 365 97 77, fax: 070 346 90 47 website: http://www.e-quality.nl e-mail: [email protected] ISSN-nr: 1389-9430 nformatie opgenomen tot en met 28 juni 2004. Matters nummer 6 verschijnt september 2004. Overname van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding.

5

door Leonie van den Schoor De commissie PaVEM heeft versterking gekregen van dertig ‘daadkrachtige en enthousiaste’ zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen: het participatieteam. Maandag 7 juni jl. werden zij in de raadszaal van de gemeente Amsterdam voorgesteld aan het grote publiek. De leden van het ‘P-team’ fungeren als gesprekspartner van gemeenten en als rolmodel voor andere vrouwen. E-Quality interviewde drie van deze aansprekende persoonlijkheden. Najiha Elmorabit (32) is in de ogen van veel mensen het toonbeeld van de succesvolle, allochtone vrouw. Ze studeerde rechten en werkt als gerechtssecretaris bij de rechtbank van Breda. Al jaren wil ze iets ‘terug doen’ voor zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen (zmv-vrouwen). “Ik heb het zelf redelijk makkelijk gehad, maar dat geldt niet voor álle allochtone vrouwen.” Daarom zei ze meteen ‘ja’ toen ze werd gevraagd voor het participatieteam van de commissie PaVEM (Participatie van Vrouwen uit Etnische Minderheidsgroepen). Omdat er al te lang over de hoofden van zmvvrouwen heen is gesproken, vond de commissie PaVEM het hoog tijd de vrouwen zelf eens aan het woord te laten over hun participatieproces. Het participatieteam is daartoe een eerste aanzet. Het team bestaat uit dertig vrouwen met verschillende etnische achtergronden (veelal Turks, Marokkaans en Antilliaans) en uiteenlopende beroepen (van advocaat en directeur tot verloskundige en filmmaakster). Samen vormen ze een vrouwennetwerk dat zich als een olievlek moet gaan uitbreiden. Het idee is dat de teamleden zmv-vrouwen uit hun eigen achterban gaan mobiliseren. Dit om het isolement waarin veel zmv-vrouwen verkeren, te doorbreken en hen te betrekken bij de maatschappij.

Behoeften peilen Ondanks haar succesvolle loopbaan ziet Najiha Elmorabit zichzelf niet als een rolmodel. Althans, niet eentje waar tegenop gekeken moet worden. “Het is niet zo uitzonderlijk wat ik gedaan heb, studeren moet voor iedereen weggelegd zijn. Ik hoop dat het participatieteam dat ook uitstraalt. Wij zijn niet dertig vrouwen die hét gemaakt hebben, maar dertig doodnormale vrouwen die iets bereikt hebben wat voor iedereen haalbaar is.” Naast een rolmodel voor zmv-vrouwen zijn de leden van het participatieteam ook gesprekspartner voor de gemeenten. Hun kennis, ervaring en contacten

maken hen bij uitstek geschikt om gemeenten te adviseren bij het maken van participatiebeleid voor vrouwen uit etnische minderheidsgroepen. Najiha Elmorabit denkt dat ze – door haar Marokkaanse achtergrond – de behoeften van zmv-vrouwen beter kan peilen. “Die kan ik doorgeven aan gemeenten. Dat voorkomt dat gemeenten projecten opstarten waaraan geen behoefte is. Een voorbeeld: tijdens de presentatie van ons team opperde iemand het idee om mannen naar taalles te sturen, in de veronderstelling dat hun vrouwen dan vanzelf wel zouden komen. Dat vind ik niet zo’n goed idee. Marokkaanse mannen en vrouwen leven sterk gescheiden, zeker in de leeftijdsgroep van de oudkomers, maar ook bij jonge stellen waarvan de vrouw als bruid naar Nederland is gekomen. Als de taallessen in gemengde groepen worden gegeven, zullen die vrouwen juist wegblijven.”

Kleinschalige aanpak Nezos Demirel (34) is door de voormalige burgemeester van Bergen op Zoom voorgedragen voor het participatieteam. “Zij heeft mijn ontwikkeling gevolgd van medewerker bij de gemeente tot zelfstandig ondernemer. Sinds drie jaar heb ik een bedrijf dat zich richt op arbeidsmarktvraagstukken van allochtonen. Ik geef onder andere reïntegratieadvies en interculturele trainingen.” Gezien haar expertise wil zij de gemeenten vooral adviseren op het gebied van de arbeidsmarkt. Volgens Demirel werkt bij allochtonen kleinschaligheid het beste. “Begin bijvoorbeeld met vijf vrouwen die je aan de slag helpt binnen een organisatie. Dat kan in het bedrijfsleven zijn, of bij de gemeente zelf – want een gemeente moet wel het goede voorbeeld geven natuurlijk. Geef hun geen gesubsidieerde baan, maar volwaardig werk. Deze vrouwen moet je zien als trendsetters, zij kunnen weer andere allochtone vrouwen bereiken.”

lees verder op pag 3


E-QUALITY berichten

Start campagne Bel Gelijk ‘Op 29 juni jl. heeft minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het startsein gegeven voor de campagne ‘Discriminatie? Bel gelijk!’, om het centrale meldnummer bij discriminatie ‘0900 BelGelijk’ onder de aandacht te brengen bij een breed publiek. De campagne biedt alle Nederlanders één centrale plek om vormen van vermoede discriminatie te melden. Dit kan bijvoorbeeld gaan om discriminatie op grond van geslacht, leeftijd, etnische herkomst, seksuele gerichtheid of handicap. Ook voor algemene vragen over gelijke behandeling kan het publiek er terecht. Uit onderzoek blijkt dat lang niet alle klachten over (vermoedelijke) discriminatie worden gemeld. De campagne kan daarom informatie opleveren over de aard en de omvang van verschillende vormen van discriminatie en ongelijke behandeling, en over de verwevenheid van verschillende vormen (intersectionele discriminatie). De campagne wordt gecoördineerd door de Landelijke Vereniging van Anti Discriminatie Bureaus en Meldpunten (LVADB). E-Quality neemt deel aan de klankbordgroep van ‘Discriminatie? Bel gelijk!’ Meer informatie over de campagne is te vinden via www.belgelijk.nl Meer informatie over gelijke behandeling of intersectionele discriminiatie is te vinden via www.e-quality, dossier gelijke behandeling en diversiteitsbeleid.

2

Vooraankondiging Jaarlijkse Prinsjesdagborrel E-Quality Datum: 30 september a.s. Locatie: Koninklijke Schouwburg, Den Haag Tijd: 15.30-18.30 uur Traditiegetrouw luidt E-Quality het nieuwe parlementaire jaar in met de Prinsjesdagborrel, waarin een analyse van delen van de Rijksbegroting 2005 centraal staat. Joan Ferrier, directeur van E-Quality, zal ingaan op het emancipatiegehalte van de beleidsplannen die het kabinet heeft op diverse terreinen. Daarna zal de voorzitter van de Visitatiecommissie Emancipatie, Tineke Lodders, onder andere het werkplan van de commissie bespreken. U kunt zich voor de Prinsjesdagborrel aanmelden via de website van E-Quality: www.e-quality.nl, of via [email protected]. Vermeld bij uw aanmelding dat het om de Prinsjesdagborrel gaat, evenals uw naam, de naam van uw organisatie, adres, telefoonnummer, e-mail en functie. Wilt u liever eerst meer informatie ontvangen, dan kunt u contact opnemen met Gerla van Ophem via (070) 3129 782 of e-mail [email protected]

Jaarverslag 2003

IIAV & E-Quality

In 2003 heeft E-Quality zich op diverse manieren ingezet om het emancipatieproces in de multiculturele samenleving te versnellen. Door nauwlettend analyseren van overheidsbeleid en hierover zowel schriftelijk als mondeling te informeren. Door mee te denken met rijksambtenaren en anderen over het meest gewenste beleid. Door deelname aan diverse formele en informele overlegstructuren, conferenties en bijeenkomsten. Door debatten te organiseren en zo belangrijke thema’s in emancipatieperspectief te plaatsen en visies en oplossingen aan te dragen voor beleidsknelpunten. Door de website van E-Quality, waaraan nieuwe dossiers zijn toegevoegd en door het maandblad E-Quality Matters. Daarnaast presenteerde E-Quality in 2003 bijna maandelijks een nieuw product. Een overzicht van alle projecten, activiteiten en producten vindt u in het jaarverslag 2003. Het jaarverslag is beschikbaar via www.e-quality.nl.

In 2004 gaan het Internationale Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging (IIAV) en E-Quality op een aantal manieren elkaars functie versterken. Hiervoor is een samenwerkingstraject gestart dat onder andere bestaat uit een aantal pilotprojecten.

E-QUALITY Matters nr 5

Bestuur E-Quality Het nieuwe bestuur van E-Quality bestaat uit: Aaltje Emmens-Knol, burgemeester Castricum (voorzitter); Peter Kouwenberg, directeur de Veranda BV, consultancy (tijdelijk secretaris en penningmeester); Carmelita Wijngaarde, adviseur zmv-vrouwen en arbeidstoeleiding (oude bestuur E-Quality); Gladys Frijmersum, directeur IMOLA Management en actief in Stichting GIVING BACK die goed presterende veelal allochtone scholieren begeleidt; Nera Jerkovic, manager/projectleider Radar Advies, lid van de Adviescommissie voor Vreemdelingenbeleid die de regering adviseert; Naema Tahir, jurist bij de Raad van Europa; Khalid Boutachekourt, directeur BC&O Advies (bureau sociale vraagstukken).

 vervolg van pagina 1

Verborgen talenten Brigida Meyer (67) is het daar helemaal mee eens. “We hebben goedlopende projecten gehad, bijvoorbeeld de migratiewerkwinkel, maar die zijn allemaal wegbezuinigd. We moeten weer opnieuw beginnen. Maar als we dat doen, stellen we er wel voorwaarden aan: voor hoeveel jaar gaan we dit opzetten? Projecten moeten in het systeem verankerd worden, zodat er niet na twee, drie jaar weer een streep door wordt getrokken.”

Brigida Meyer wil zich in het participatieteam vooral inzetten voor Antilliaanse vrouwen. Want die willen met alle aandacht voor Turkse en Marokkaanse groepen nog wel eens tussen de wal en het schip vallen. Ze is druk bezig met het benaderen van Antilliaanse organisaties en het plannen van een bijeenkomst. Daar wil ze de projecten en regelingen van de afgelopen jaren inventariseren: wat heeft wel gewerkt en wat niet? En welke aanbevelingen zijn er al? “Gemeenten gaan nu luisteren naar de vragen die vrouwen zélf formuleren en wat ze nodig hebben. Dat is een nieuwe manier van werken.” Veel vrouwen hebben verborgen talenten waarvan nooit gebruik wordt gemaakt, vindt Brigida Meyer. De meertaligheid bijvoorbeeld. “Daar zou het bedrijfsleven veel aan kunnen hebben. Ook zijn veel Antilliaanse vrouwen goed in catering. Op de Antillen doen ze het wel, hier niet. Je zou een groep van vijf of zes vrouwen kunnen leren een eigen bedrijf op te zetten. Oudere vrouwen zouden voor kinderen kunnen zorgen. Helaas is het bestaande systeem vaak te knellend voor dit soort ideeen. Daarom moeten we nieuwe modellen bedenken waarin vrouwen zich kunnen ontwikkelen. Dat zou ook voor autochtone vrouwen een uitkomst zijn.”

Positieve beeldvorming Najiha Elmorabit wil vooral iets doen aan de beeldvorming van zmv-vrouwen en -meisjes in de media. Die is tot nu toe veel te negatief, veel vrouwen herkennen zich er niet in. “De laatste tijd is vrouwenbesnijdenis veel in het nieuws. Dat wordt dan meteen gekoppeld aan de islam. Voor zover ik weet komt vrouwenbesnijdenis in Marokko niet voor. Daarmee wil ik het probleem niet bagatelliseren, maar er wordt zoveel de nadruk op gelegd dat Marokkaanse meisjes er moe van worden: hè, niet weer die vrouwenbesnijdenis.” Positieve beeldvorming werkt naar twee kanten, vertelt Elmorabit. Ten eerste naar de kant van de allochtone meisjes, die er een beter zelfbeeld door krijgen. Ten tweede naar de kant van de autochtone bevolking, die een completer beeld krijgen van allochtone vrouwen en meisjes. “Allochtone meisjes en vrouwen doen het zo slecht niet, er zijn ook veel positieve voorbeelden. Juist in deze tijd kan positieve beeldvorming het contact tussen allochtonen en autochtonen verbeteren. Dat moet op een laag niveau beginnen, het gaat er tenslotte om dat je je buren leert kennen.”

E-QUALITY Matters nr 5

Interview Participatieteam

Demirel benadrukt het belang van een langetermijnaanpak. “Als eerste zou ik een gemeente willen vragen: wat is jullie beleid tot nu toe? Hoe ga je het aanpakken om allochtone vrouwen aan het werk te krijgen. En vooral: wat is jullie visie op de lange termijn? Want het moet wel structureel worden ingebed in de bestaande voorzieningen. In het verleden zijn er al te veel scholings- en werkgelegenheidsprojecten geweest die gericht waren op de korte termijn. Daar krijg je allochtone vrouwen misschien één keer warm voor, maar een tweede keer bereik je ze niet meer. Ze passen ervoor om weer voor een korte tijd te komen opdraven. Zorg er dus voor dat er voldoende financiële middelen zijn, zodat de zaken niet moeten worden afgeblazen als er geen geld meer komt uit Den Haag.”

3

Emancipatiebeleid

Gemeentelijke emancipatieconferenties voorzien in behoefte door Rahma el Hannoufi Naast landelijk emancipatiebeleid, gecoördineerd door de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid (DCE) van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is er uiteraard ook sprake van emancipatiebeleid op lokaal niveau. Gemeentes gaan verschillend om met opstelling en uitvoering van hun lokale emancipatiebeleid en de mate waarin zij daarin actief burgers, (vrouwen)organisaties en expertisecentra betrekken. In onderstaand artikel beschrijft E-Quality enkele drukbezochte activiteiten van de gemeentes Den Haag en Rotterdam, gemeentes waar emancipatie hoog op de politieke agenda staat. Rotterdam: agenda van de derde golf Een van de gemeentes die al jaren een lokaal emancipatiebeleid voor vrouwen voert is de gemeente Rotterdam. Uit de resultaten van de eerste Rotterdamse emancipatiemonitor 1 kwam onder andere naar voren dat Rotterdam op vele terreinen nog steeds wordt geconfronteerd met een achterstand van vrouwen ten opzichte van mannen. De gedachte was dat een bundeling van kennis en expertise een krachtige impuls kon geven aan het emancipatiebeleid. Waar willen vrouwen, zelforganisaties, beleidsmakers, bestuurders en welzijnsorganisaties zich de komende jaren op richten en voor inzetten? Wat worden de belangrijkste emancipatiethema’s voor zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen (zmv-vrouwen)? Welke kennis en expertise is nodig om een extra impuls te geven aan het emancipatorische proces binnen Rotterdam? Onder het motto ‘emanciperen doe je niet alleen’ is daarom op 14 mei jl. in Rotterdam een grootschalige emancipatieconferentie gehouden, met als thema ‘De agenda van de derde golf’. In het ochtendgedeelte van de drukbezochte bijeenkomst stond de geschiedenis van emancipatie centraal. De twee achtereenvolgende emancipatiegolven passeerden kort de revue en Joan Ferrier van E-Quality bestempelde zmv-vrouwen als voorhoede van een derde feministische golf. Daarnaast wees zij ook op de eerste successen van de derde golf: “In het algemene overheidsbeleid, dus ook in het emancipatiebeleid en in het minderhedenbeleid, was er vaak weinig aandacht voor zmv-vrouwen. Daarin komt de laatste jaren duidelijk verandering. Belangrijk aandachtspunt is dat zmv-vrouwenorganisaties zelf nauw betrokken worden bij het verder ontwikkelen en uitvoeren van het beleid. Hiervan zien we recent gelukkig goede voorbeelden.” Hans Dijkstal van de Commissie PaVEM schetste een beeld van de plannen van PaVEM en de betrokkenheid van gemeentes en zmvvrouwen bij het realiseren ervan. De workshops in het middaggedeelte gaven volop gelegenheid tot inventariseren en bediscussiëren van de belangrijkste agendapunten voor de emancipatie van Rotterdamse vrouwen in 2004.

1

4

Het resultaat van de dag werd in de vorm van tien speerpunten aangeboden aan de Rotterdamse wethouder Veiligheid en Volksgezondheid, Marianne van den Anker: 1. Modern werkgeverschap: arbeid en zorg, diversiteitsbeleid en persoonlijke ontwikkeling 2. Empowerment: het versterken van eigen persoonlijkheid en assertieve vermogens 3. Genderopvoeding doorbreken 4. Economische onafhankelijkheid van vrouwen versterken en verbeteren 5. Mobiliseren van netwerken van vrouwen en mannen om culturele taboes bespreekbaar te maken 6. Emancipatie is meer dan integratie 7. Doorbreken van beeldvorming van vrouwen en mannen 8. Doorbreken van taboes (seksualiteit en drugsgebruik) 9. Bestrijding van geweld achter de voordeur 10. Emancipatie en geloof Deze gezamenlijk gekozen toptien zal in Rotterdam als basis dienen voor het lokale emancipatiebeleid.

Roode, A.L. & Reijnen, J.M. (2004). Emancipatiemonitor Rotterdam 2004. Rotterdam: Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS).

E-QUALITY Matters nr 5

Een andere grote stad die zich al jaren inzet voor lokaal emancipatiebeleid is de gemeente Den Haag. In de ‘Kadernota Emancipatie en Anti-Discriminatie 2004-2006’ geeft Den Haag aan zich in het bijzonder in te willen zetten voor de emancipatie van zmv-vrouwen en -meisjes. Gelijke kansen en gelijke rechten staan centraal in deze nota. Jetta Klijnsma, wethouder Welzijn, Volksgezondheid en Emancipatie: “Emancipatie is voor mij dat alle mensen samen ongeacht ras, sekse, lichamelijke/verstandelijke handicap een eigen plan kunnen maken zonder dat men dat hoeft te vragen”. Klijnsma vindt het erg belangrijk dat vrouwen zelfstandig beslissingen kunnen nemen. Nog steeds ervaart zij dagelijks dat er te weinig vrouwen topfuncties bekleden. In overlegstructuren met wethouders van andere gemeentes is zij vaak de enige vrouw. Ook op gemeentelijk niveau breken veel vrouwen toch niet door het glazen plafond. Raden Adjeng Kartiniprijs Om succesvolle en inspirerende vrouwen meer voor het voetlicht te plaatsten heeft de gemeente Den Haag een aantal emancipatieprijzen ingesteld. Een van deze prijzen is de Raden Adjeng Kartiniprijs, vernoemd naar de Indonesische voorvechtster van vrouwenemancipatie en bestemd voor een vrouw of organisatie die met aantoonbare initiatieven duidelijk bijdraagt aan de positieverbetering van zmvvrouwen in multicultureel Den Haag. Op 14 juni jl. reikte Jetta Klijnsma de prijs uit aan Annie Jahangir-Alibaks, voorzitter van de sociaal-culturele vrouwenvereniging AASRA. Eervolle vermeldingen waren er voor Maria Brand, oprichtster van Casa Amiga, en voor Fatma Aktas, voorzitter van de stichting Avrasya. Jetta Klijnsma vindt zulke rolmodellen van wezenlijk belang om vrouwen te stimuleren. Een lokaal emancipatiebeleid is noodzakelijk om de mensen in de wijken te bereiken. De gemeente Den Haag blijft dan ook projecten op kleinschalig wijkniveau subsidiëren. Zo organiseert de Openbare Bibliotheek diverse activiteiten, gericht op onder andere zmv-vrouwen. Klijnsma: “Heel veel vrouwen en meisjes komen hier naartoe. De vrouwen en meisjes spreken met elkaar over verschillende onderwerpen, bijvoorbeeld over de juridische positie van vrouwen, zwangerschap en opvoeding.” Maar ook over seks en islam is recentelijk in de bibliotheek gediscussieerd. Daarnaast was de gemeente Den Haag ook initiator van de conferentie ‘Emancipatie in actie’, voor zmv-vrouwen en -meisjes. De organisatie van deze conferentie was in handen van de unit Multiculturele Instelling (MCI), een welzijnsorganisatie die zich bezig houdt met het bevorderen van sociale cohesie in Den Haag. De vraag die op 9 juni jl. centraal stond was: ‘Welke wegen kunnen zmv-vrouwen bewandelen op weg naar emancipatie?’ Een aantal genodigden, waaronder Ferdi Licher van de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid, ging in gesprek met de zaal over het lokaal emancipatiebeleid. Dit leidde soms tot heftige discussies, die later in de diverse workshops werden voortgezet. De uitkomsten van deze workshops zijn eveneens mee-

gegeven aan wethouder Jetta Klijnsma. Hopelijk dienen ook deze als extra aandachtspunten voor het lokale emancipatiebeleid in Den Haag.

E-Quality en de gemeente Sinds 1 januari 2004 heeft E-Quality de taak om ook op gemeentelijk niveau emancipatiekennis en expertise te verstrekken. Zowel de gemeente Rotterdam als de gemeente Den Haag heeft voor de genoemde emancipatieconferenties gebruik kunnen maken van de expertise van E-Quality. Dit ging bijvoorbeeld om een bijdrage als dagvoorzitter, workshopbegeleider en debatleider en het geven van inhoudelijke kennis en informatie. Op verschillende beleidsterreinen rond emancipatie in de multiculturele samenleving heeft E-Quality immers de expertise in huis om beleidsmakers te adviseren bij het vormgeven van hun lokale emancipatiebeleid! 

Emancipatiebeleid

Den Haag: zmv-vrouwen en meisjes

De 17-jarige Amal Kharkhach sloot de MCI-conferentie af met het gedicht ‘Emancipatie in actie’: Dit is voor de vrouwen onder ons Die emancipatie als iets onmogelijks zien Laat dat vanaf vandaag anders zijn Kruip uit je vel, blijf niet ongezien Wat maakt ons minder dan de andere sekse Hebben wij, omdat we vrouwen zijn, minder rechten? Wij hebben zelfrespect en het recht Om voor een hoog plekje in de samenleving te vechten Diplomatie en tact, zet ze voorop Blijf gemotiveerd en het zal je makkelijk gaan Laat de wereld zien dat je een vrouw bent Die altijd haar mannetje weet te staan Laat anderen niet langer voor jou spreken Heb een drang naar rechtvaardigheid Spreek voor jezelf en laat je stem horen Want ook voor jou liggen er kansen verspreid Blijf niet langer een onderdaan Kruip uit je vel, blijf niet ongezien Laat dat vanaf vandaag anders zijn En dat jullie de emancipatie als iets mogelijks zien.

Rahma el Hannoufi werkt als beleidsmedewerker bij E-Quality.

E-QUALITY Matters nr 5

5

Signalering

Publicaties

WWW

Glazen plafond

Kinderopvang

Deeltijdarbeid

Sleutels tot succes: hoe organisaties de deur naar de top voor vrouwen kunnen openen, Directie Coördinatie Emancipatiebeleid, 2004. Gratis te bestellen via: info@mixed–equal.nl

Gewijzigd voorstel van wet, Eerste Kamer, 18 mei, 28 447, nr. A.

Discussion paper ‘Explaining the growth of part-time employment: factors of supply and demand’ Centraal Planbureau, april 2004. Te downloaden via: www.cpb.nl > Overige publicaties

Kamerstukken

Levensloopregeling Brief van de minister van SZW met het compromisvoorstel aan de Stichting van de Arbeid over de levensloopregeling, 3 mei, 29 210, 29 208, nr. 99.

Vrouwenbesnijdenis Arbeidsmarktbeleid Brief van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over de naleving van de Wet SAMEN (stimulering arbeidsdeelname etnische minderheden) 28 april, Kamerstuknummer 27 223, nr. 54.

Kabinetsreactie op het onderzoeksrapport ‘Strategieën ter voorkoming van meisjesbesnijdenis, inventarisatie en aanbevelingen’, 23 april, 29 200 XVI, 29 200 VI, 29 200 XV, nr. 231.

Kinderopvang De kwaliteit van de Nederlandse kinderopvang, R. van IJzendoorn, L. Tavecchio, M. Riksen-Walraven, 2004. Te downloaden via: http://www.minszw.nl > Officiële publicaties 2004 > op datum: 21 april.

www.opgelijkevoet.nl

Nota ‘Grondrechten in een pluriforme samenleving’, 17 mei, 29614, nr. 2.

Verslag van een algemeen overleg over onder andere vrouwen in de WAO, 7 mei, 28 333, nr. 33.

De aprileditie van de e-zine ‘Op gelijke voet’ bevat onder andere de volgende artikelen: - ‘Allochtone vrouwen verdienen alle aandacht’ - ‘Project Gendermainstreaming afgelopen’

Inburgering

Zorg

www.vrouwentijdschriften.nl

Verslag van een algemeen overleg over de vierde, vijfde en zesde voortgangsrapportage Groot Project Inburgering Oudkomers, 7 mei, 27 083, nr. 42.

Zorg en maatschappelijke ondersteuning, brief van de minister en staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de hoofdlijnen van de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning, 23 april, 29 538, nr. 1.

Geschiedenis, heden en de toekomst van het Nederlandse geïllustreerde vrouwentijdschrift. Bestaande uit: webtentoonstelling, collectie online en onderzoek.

WAO Grondrechten

Integratiebeleid Kabinetsreactie op het rapport ‘Bruggen bouwen’ van de Tijdelijke commissie onderzoek integratiebeleid (commissie-Blok), 24 mei, 28689, nr. 17.

Bestellen van kamerstukken: Sdu, telefoon (070) 378 98 80. De integrale kamerstukken zijn ook te vinden op internet, via http://www.overheid.nl

door Ellen Verpoorten

Site-seeing

Gender statistics website for Europe & North America door Ines Orobio de Castro

www.unece.org/stats/gender/web/ De ‘Gender statistics website for Europe & North America’ van de Economische Commissie voor Europa van de VN (UNECE) bevat tal van statistieken en trendrapporten. Op verschillende manieren kun je toegang krijgen tot de gegevens, bijvoorbeeld via indicatoren om te selecteren op thema’s als arbeid, onderwijs, misdaad, demografie, gezondheid, politieke participatie, of toegespitst op data zoals abortus en werkgelegenheid in de landbouw. Ook kan er per land worden gezocht.

De site bevat tevens een glossary (woordenboek) van gender statistics terms, informatie over de ECE en over internationale organisaties en netwerken. Om snel een overzicht te krijgen van de positie van vrouwen in Europa en Noord-Amerika is deze site prima en helder en duidelijk opgezet zodat het niet moeilijk is er je weg te vinden. Een aanrader dus.  Ines Orobio de Castro werkt als senior beleidsmedewerker bij E-Quality.

Rectificatie In Matters 4 is helaas de URL van de website van Mixed onjuist vermeld. Het juiste webadres is: www.mixed-equal.nl

6

E-QUALITY Matters nr 5

Implementatie Europese Richtlijn Gelijke Behandeling in het arbeidsproces

door Simone Timman In 2005 dient de herziene Europese Richtlijn over gelijke behandeling in het arbeidsproces in Nederland geïmplementeerd te zijn (76/207/EEG). Belangrijk winstpunt van deze herziening betreft de toevoeging van intimidatie op grond van geslacht, alsmede seksuele intimidatie, als vorm van discriminatie Daarnaast zijn werkgevers vanaf het moment van inwerkingtreding verplicht maatregelen te nemen om alle vormen van discriminatie en in het bijzonder seksuele intimidatie, te voorkomen. Op dit moment is een aanpassing in wetgeving in voorbereiding. Speciaal voor deze Matters vroeg E-Quality een aantal experts naar de mogelijke gevolgen van de diverse voorgestelde wetswijzigingen. De herziening van de Europese Richtlijn 076 betekent onder andere dat lidstaten verplicht worden het verbod op seksuele intimidatie in hun nationale wetgeving op te nemen. In Nederland zijn diverse wetten van kracht die betrekking (kunnen) hebben op het voorkómen of verbieden van seksuele intimidatie. Nederland had de Arbo-wet in 1994 uitgebreid met een bepaling over seksuele intimidatie, met als doel deze vorm terug te dringen op de werkplek. Deze wet verplicht werkgevers om beleid te voeren op dat gebied. In de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) uit 1994 is tevens een artikel opgenomen, waarin een verbod op intimidatie staat (artikel 1a). Vooruitlopend op de implementatie beval E-Quality vorig jaar al aan om ‘intimidatie’ uit te breiden met ‘seksuele intimidatie’ aangezien intimidatie van vrouwen heel vaak een seksuele connotatie heeft. Bovendien is er bij de herziening van de Europese Richtlijn 076 ook voor gekozen om te spreken van ‘sexual harassment’. Bij de implementatie van deze richtlijn zal voor de non-discriminatiegrond ‘sekse’ de AWGB in ieder geval aangepast moeten worden met ‘seksuele’ intimidatie. Het zou daarnaast logisch zijn om ook voor andere non-discriminatiegronden seksuele intimidatie te erkennen als vorm van discriminatie. Arbo-wet Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft opdracht gegeven tot een evaluatie van de Arbo-wet. Het uitgangspunt is een vereenvoudiging en vermindering van regels. De uitkomst van deze evaluatie zou kunnen zijn dat de bepaling ‘seksuele intimidatie’ verdwijnt, mede omdat deze na implementatie van de ‘richtlijn 076’ ondergebracht wordt in de AWGB. Volgens Advies- en Trainingsbureau Bezemer en Kuiper is het absoluut niet wenselijk om seksuele intimidatie

uit de Arbo-wet te halen. Alie Kuiper: “Ten eerste verplicht de Arbo-wet bedrijven en organisaties nu om een beleid te voeren om seksuele intimidatie tegen te gaan. Zou je de bepaling uit de Arbo-wet halen dan vervalt deze expliciete wettelijke verplichting. Het gevolg zal zijn dat seksuele intimidatie weer in de taboesfeer valt. Bedrijven gaan zich afvragen: Komt het bij ons wel voor? Hoe ernstig is het nu eenmaal? De stimulans om beleid te voeren zal vervallen. Ten tweede voorkom je met de Arbo-wet dat alle klachten over seksuele intimidatie bij de rechter komen. Nu worden veel klachten vroegtijdig en laagdrempelig via bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon opgelost. Vervalt deze mogelijkheid dan zullen conflicten sneller escaleren en – mogelijk via de Commissie Gelijke Behandeling – bij de rechter belanden”.

Preventief Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat een goed beleid, dat gesteund wordt door directie en management, een absolute voorwaarde is voor het voorkómen van seksuele intimidatie en geweld op de werkplek. Seksueel intimiderend gedrag krijgt in een gezond werkklimaat immers minder kans. De FNV gelooft in wetgeving als instrument om goede arbeidsomstandigheden te realiseren. “De Arbo-wet richt zich op de totale beleidsvoering. Deze omvat zowel preventie als opvang en begeleiding van slachtoffers. Niet gaan wachten tot het mis gaat, maar juist preventief maatregelen treffen is van essentieel belang”, aldus Wim van Veelen, beleidsmedewerker arbeidsomstandigheden. Het Landelijke Bureau ter Bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR) pleit eveneens voor handhaving van de bepaling in de Arbowet en wil bovendien nog een stapje verder gaan. Najat Bochhah, juridisch beleidsadviseur LBR: “Wij pleiten ervoor om de term

‘discriminatie’ explicieter in de Arbo-wet op te nemen. Organisaties zouden ook wettelijk verplicht moeten worden om beleid te voeren ter voorkoming en bestrijding van discriminatie op alle gronden. Er mag geen rangorde bestaan tussen verschillende ongewenste omgangsvormen. Door discriminatie niet expliciet in de Arbo-wet op te nemen wordt die suggestie van een rangorde wel gewekt. Als seksuele intimidatie uit de Arbo-wet gehaald zou worden dan is de kans wel heel klein geworden dat een discriminatieartikel wél opgenomen gaat worden”.

Europese Richtlijnen

Seksuele intimidatie en wetgeving

Companies Care Organisaties hebben uiteraard ook een eigen verantwoordelijkheid en kunnen naast (inter)nationale wet- en regelgeving ook een eigen beleid opstellen. E-Quality heeft met behulp van Europese subsidie in het kader van het EQUAL-programma ‘Companies Care’ opgericht. Hiertoe werkt zij samen met het LBR, het LBL, expertisecentrum leeftijd en maatschappij en COC-Nederland. Companies Care helpt organisaties met het opstellen van gedragscodes om discriminatie tegen te gaan en diversiteit op de werkvloer te bevorderen. Op dit moment zijn twee proefprojecten juist afgerond. Daaruit blijkt dat het niet alleen belangrijk is dat de directie zich committeert om het traject in te gaan. Barbara Schaap, assistent-projectleider Companies Care: “Het is tevens belangrijk dat alle lagen binnen een organisatie betrokken worden bij het opstellen van een gedragscode. Juist de discussie op gang brengen zorgt ervoor dat de resultaten optimaal zijn.” Om het project meer bekendheid te geven zal binnenkort de website operationeel zijn. Daarnaast zal Companies Care bedrijven ook actief gaan benaderen. Voorlopig kan men voor meer informatie terecht bij www.e-quality.nl. 

E-QUALITY Matters nr 5

7

3 september Pensioen Utrecht, Vrouwen Alliantie, 13.30-16.35 uur. De Vrouwen Alliantie organiseert samen met FNV-Vrouwenbond een serie bijeenkomsten over pensioen. De eerste bijeenkomst gaat onder andere in op het Nederlandse pensioenstelsel, gender- en etniciteitsaspecten van het pensioenstelsel en de invloed van het Europese beleid . Met lezingen van onder andere Linda Rigters (FNV-Vrouwenbond), Ieke van den Burg (Europarlement) en Fatos¸ Ipek-Demir (E-Quality). Meer informatie? Vrouwen Alliantie, Twie Tjoa, (030) 2332 669.

24 en 25 september Working fathers, caring men Rotterdam, World Trade Center. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid organiseert samen met het Verwey-Jonker Instituut de Europese conferentie ‘Working Fathers, Caring Men’, die zal plaatsvinden op 24 en 25 september a.s. De conferentie vormt de afsluiting van de ESF-Equal-projecten ‘Werkende Vaders, Zorgende Mannen’ en ‘Wie doet wat.nl’. Centraal staat de rol van de man in het gezin. Tijdens de conferentie wordt onder andere ingegaan op de combinatie van taken thuis en betaalde arbeid, waarbij succesvolle voorbeelden uit verscheidene Europese landen aan bod komen. Voertaal Engels. Meer informatie? www.wiedoetwat.nl

30 september Prinsjesdagborrel E-Quality Den Haag, Koninklijke Schouwburg, 15.30-18.30 uur. Traditiegetrouw luidt E-Quality het nieuwe parlementaire jaar in met de Prinsjesdagborrel, waarin een analyse van delen van de Rijksbegroting 2005 centraal staat. Joan Ferrier, directeur van E-Quality, zal ingaan op het emancipatiegehalte van de beleidsplannen die het kabinet heeft op diverse terreinen. Daarna zal de voorzitter van de Visitatiecommissie Emancipatie, Tineke Lodders, o.a. het werkplan van de commissie bespreken. Aansluitend is er uitgebreid gelegenheid tot netwerken. Meer informatie? Gerla van Ophem, (070) 3129 782 of e-mail [email protected] Aanmelden? Via www.e-quality.nl of via [email protected], o.v.v. Prinsjesdagborrel, uw naam, naam organisatie, adres, e-mailadres, telefoonnummer en functie.

8

E-QUALITY Matters nr 5

... toegang tot informatie over vrouwen. Password: Women

Column

Activiteiten kalender

Ik zet m’n schouders onder...

Lin McDevitt-Pugh In de westerse maatschappij worden we overspoeld met informatie. Dagelijks lezen we kranten en tijdschriften, luisteren we naar de radio, kijken we tv en surfen we op internet. We hebben vrije toegang tot diverse media, en baseren onze beslissingen op de informatie die we snel en eenvoudig kunnen vinden. Vele mensen wereldwijd ontberen basale informatie, simpelweg omdat ze er geen toegang toe hebben. Of omdat beschikbare informatie niet toegespitst is op hun situatie. Informatie is noodzakelijk voor ontwikkeling en zou voor iedereen beschikbaar moeten zijn. Secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties stelde het eind vorig jaar tijdens de internationale conferentie World Summit on the Information Society (WSIS): “Er wordt te weinig rekening gehouden met de belangen van vrouwen en de belangen van kinderen bij het maken van beleid op het gebied van beschikbaarheid van en toegang tot informatie.” Annan pleitte ervoor om juist op hen te focussen in beleid. Toegang tot informatie bieden, betekent kansen creëren. Twee feministische journalisten uit Costa Rica waren aanwezig op de WSIS. Zij legden Annan’s woorden vast op een taperecorder, om het later in hun land uit te kunnen zenden op de radio en via internet. Zij struinen wereldwijd congressen af op zoek naar informatie en bespreken bijvoorbeeld de consequenties van overheidsmaatregelen voor vrouwen en stimuleren vrouwen op te komen voor hun rechten. Hoe kan dat beter dan via de radio: een niet weg te denken medium in een maatschappij waar analfabetisme vooral voorkomt onder vrouwen. In de film Password: Women worden inspirerende vrouwen gevolgd die zich inzetten om de positie van vrouwen te verbeteren met behulp van informatie. Zoals de twee eerdergenoemde journalisten. En de Oegandese Anastasia die vrouwen op het Afrikaanse platteland leert hoe ze bijvoorbeeld kunnen profiteren van land dat niet wordt gebruikt. Met behulp van een cd-rom krijgen ze praktische tips om de opbrengst van het land te herinvesteren. Een ander voorbeeld zijn Roma-vrouwen die in Macedonië dankzij internet contact kunnen houden met Roma-vrouwen in omringende landen. Ze ondersteunen elkaar in de strijd om als onderdrukte vrouw voor hun rechten op te komen en overleggen via het net over mogelijke acties. Drie voorbeelden die aantonen hoe informatie kan bijdragen aan het verbeteren van het leven van vrouwen. Wat is de invloed van het digitale tijdperk op de positie van vrouwen in verschillende werelddelen? Deze vraag wandelt als rode draad door Password: Women, die op initiatief van het IIAV wordt gemaakt. De film gaat eind september in première en zal worden ondertiteld in het Spaans en Engels, zodat de boodschap wereldwijd kan worden overgebracht. ‘Information empowers!’ is mijn credo. Samen met vele inspirerende vrouwen zet ik daar graag mijn schouders onder.  Lin McDevitt-Pugh is Programma Directeur Internationale Samenwerking van het IIAV.

Password: Women is tot stand gekomen dankzij financiële steun van het ministerie van SZW, DCE, Hivos, Novib, NCDO en Mama Cash. Meer weten over deze film en/of de première? Stuur dan een e-mail naar [email protected].