De toegevoegde waarde van RISICO MANAGEMENT? 1
Risico management
©2012 Elements of this presentation may be used only after written consent from Stephan van den Broek / Tjeu Blommaert
© Blommaert Business Academy 2012
Drs. Stephan van den Broek RA RC Protiviti Risk Consulting Blommaert Business Academy Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Q1. Waarom risico Waarom zou je tijd en management? energie spenderen aan
risico management??
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
In het algemeen willen “investeerders” graag antwoord op de navolgende vragen : •Verwacht rendement (wat is het doel / wat gaat het opleveren?) •Benodigde investering (wat moet ik er in stoppen?) •Zekerheid (welke zekerheid / vertrouwen heb ik dat dit goed gaat?) •Rest risico (wat is het risico dat ik als investeerder uiteindelijk nog loop)
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
3
Risico en risico management
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
4
Q2. Risico Capaciteit versus Risico Tolerantie
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Wat is de belangrijkste drijver van risk appetite (risico tolerantie)? En wat is dan het verschil met risk capacity (risico capaciteit)? 5
Hoe zou u de risk capacity/appetite bepalen van een woningbouwcooperatie? Hoe zou de risk capacity/appetite bepalen van een groot chemisch bedrijf?
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Van risico tolerantie naar appetite? Hoe sta ik ervoor?
Wat zijn “objectief” gezien mijn individuele omstandigheden
1
Risico Capaciteit (welk risico kan ik dragen?)
Let wel: Voor veel mensen is Risk Appetite > Risk Capacity
2
Risico Appetite (welk risico wil ik dragen m.b.t. deze investering?)
Wat zijn de beslissingsvariabelen?
Hoeveel levert deze investering op? Kwaliteitskring Limburg juni 2012
7
Stelling Zonder duidelijke “risk appetite” (risico tolerantie) heeft risico management geen ziN Binnen mijn onderneming is er voldoende duidelijkheid over de risk appetite!
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Het idee van “Risk appetite”
Surplus
Te veel aan risico
Rest risico Risk Appetite
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Wanneer het risico te groot is… zou je dus niet investeren.!
9
Q3. Wat is Risico?
RISICO = Kans x Impact ?
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
10
Q4. Impact?
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Impact waarop en met welk tijdshorizon?
11
Q5. Kans?
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Wat voor een kans en binnen welke termijn?
12
De risicomanagement gedachte in 8 stappen 2
Kan c.q. wil ik dit risico wel lopen?
4
Risico Capaciteit
1
Risk Appetite
Risico Analyse
5
Risico beheersing Waargenomen Financiele 6 Risico Analyse
7 Investeringsanalyse
3 Is het verwacht rendement minimaal het vereist rendement?
Vereist Rendement
Verwacht Rendement
8
Risicomanagement? 14 Risk Assessment
Identificatie en classificatie van risico’s
Risico
Nee
Mijd het risico
Herevalueer Controleer
Mag / kan / wil ik dit risico lopen?
Wet – en regelgeving Strategie en beleid Risico tolerantie
Ja Krijg ik er een fatsoenlijke vergoeding voor? Ja
Afweging risico / rendement Groei potentieel Verbeter potentieel
Transfreer het risico Kostenefficient? Core/non-core Afhankelijkheid
Tref beheersmaatregelen Kostenefficient? Effectief? Flexibiliteit
Accepteer het risico Monitor Herevalueer
Risico en rendement gaan altijd hand in hand! 15
+ WAARDE Risico
Rendement
+
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Wanneer het rendement stijgt, stijgt ook het risico!
15
Q6. Kostenreducties Tenzij er duidelijk door een risico sprake is van “overtollig bril… vet”, waartoe leiden
verder gaande kostenbesparingen?
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
16
Waarde realisatie 17
Een investering realiseert (economische) waarde wanneer deze meer rendement oplevert dan je op basis van het bijbehorende risico eist!
Wanneer je een investering dus meer rendabel wilt maken, moet je of het rendement zien te verbeteren (door de toekomstige netto inkomsten uit de investering te verhogen en/of de investeringsuitgaven te verlagen) of je moet het risico op de investering zien te verlagen….
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
17
Een willekeurig bedrijf
Activa
Passiva Investering
VA
EV
Dividend Lening
VLA
VV
Rente & Aflossing
Investeerder
Risico ! Kwaliteitskring Limburg juni 2012
18
Q7. Wie ‘eist’ een hoger rendement, de vreemd (vermogenskosten) of eigen vermogen verschaffer Cost of Capital
Het gemiddelde rendement dat vreemd en eigen vermogen verschaffers eisen noemen we de gemiddelde vermogenskostenvoet ofwel Weigthed Average Cost of Capital (WACC) Kwaliteitskring Limburg juni 2012
19
Twee projecten…. 20
STEL ONDERNEMING DO-IT
STEL ONDERNEMING DO-IT
WACC = 10%
WACC = 10%
INVESTERINGSVOORSTEL ALPHA Rendement = 8%
INVESTERINGSVOORSTEL BETA Rendement = 12%
DOEN OF NIET DOEN?
DOEN OF NIET DOEN?
Wat nu wanneer je weet dat – na een gedegen assessment het risico van project Beta zeer hoog is (en ruim twee keer zo hoog wordt ingeschat als het risico van project Alpha)… Kwaliteitskring Limburg juni 2012
20
Voorbeeld van een “Risk Universe”… Market: Customers Industry Market: Competitors Commodity Price Interest Rate Forex
Market: Products
Financial Instrument
Macro Trend
Market risk
Equity
Credit risk
Settlement
Counterparty
Business Relations
Employee Relations
x
Financial risk
Company X
Operations Property risk Operational risk Legal risk
Political risk
War Legal/ Regulatory Security
Fiscal/ Monetary Policy
Natural Disaster
Health & Safety
IT Information Systems Information for Security Decision Making Ethics Intellectual Property Insurance
General Liability
Political risk
Country / Area
∆p =
Empowerment
risk
Funding
∆x
Image
Control & Project Supervision Management R&D Stakeholder Production Information for HR Alignment satisfaction Sales Decision Process Making Distribution Supply Strategic Management Customer Chain risk Satisfaction risk Sourcing Environmental Business Outsourcing
Information for decision making
Liquidity risk
Pension Fund Cash & Reserves Management
Organization Structure
Product Liability
Taxation
Contract
Institutional
ћ/2
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
21
Risico matrix
Kans
Zeer hoog
Zeer laag Zeer laag
Impact
Zeer hoog
LET OP: de kleuren in de template creëeren percepties m.b.t. risico tolerantie Kwaliteitskring Limburg juni 2012
22
Likelihood and Impact (RAM) Likelihood of occurrence 1
2
3
4
5
Very low
Low
Average
High
Very High
Never heard of relation to ……industry
Heard of in …..industry
Incident has occurred within …. Europe
Happens once or more than once per year within ….. Europe
Happens frequently within …. Europe
Financial
< 10 k€
10 k€-100k€
100 k€-1 m€
1 m€-10 m€
> 10m€
People / Health
Very small effect / injury
Limited effect / injury
Large effect injury
Permanent or total handicap/ 1-3 casualties
>3 casualties
Environment
Very limited impact
Limited impact
Local impact
Big / regional impact
Extreme impact
Reputation
Very limited impact
Limited impact
Considerable impact
National impact
International impact
Impact
Kwaliteitskring Limburg juni 2012
23
RISK IS AN OPINION (as is PROFIT)
Financiele NS Analyse Mastercourse en Risicomanagement November 2007
24
“Risico” indicatoren… DIAGNOSTISCH PRODUCT PORTFOLIO! fase in de productlevensscyclus Govindarajan&Gupta
embryonaal
groei
rijp
aflopend
leidend NEDERLAND
sterk
SPANJE UK
gemiddeld kwetsbaar
NEDERLAND LUX
zwak concurrentiepositie Miles&Snow Kwaliteitskring Limburg juni 2012
25
25
‘Risk-Return trade-off’ e.g. WACC%
Risico High D
F MAX (owned risk)
B E
A C
Low Low Prof. Dr. Tjeu Blommaert Kwaliteitskring Limburg juni 2012
High MIN
% Rendement 26
Waarde drijvers & onzekerheid Activa Basis
Waarde Creatie
Werk Kapitaal
Voorraad niveau
Waarde Drijvers & Onzekerheid
Allen gemanaged In de bedrijfsprocessen
# SKU’s
Cycle times
Customer Dedicated grades
Run Lenght
PtO
Man
Operational Value drivers Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Safety stock
Sales Run Forecast Lenght Reliability
PtO
Plant Reliability
Man Uncertainty drivers 27
Integraal model voor “Controlling the Strategy” Baldrige; Demming; EFQM; INK; ISO
LEADERSHIP
100
HRM 90
EMPLOYEE SATISFACTION 90
RESOURCES 90
CUSTOMER SATISFACTION 200
POLICY & STRATEGY 80
ENABLERS 500 Kwaliteitskring Limburg juni 2012
PROCESSES 140
WAARDE
BUSINESS RESULTS 150
IMPACT on SOCIETY 60
RESULTS 500 28
Inzicht in klantsegmenten kan zeer waardevol zijn Klanttevredenheid
HOOG
KS4 KS3
MEDIUM
CS1
KS2
LAAG
Euro 5
Euro 10
Prof. Dr. Tjeu Blommaert, 2011 Kwaliteitskring Limburg juni 2012
Euro 15
Euro 2O
Euro 25
Euro 30 WINST / KLANT 29
Dank U ! Stephan van den Broek i.s.m. Prof. Dr. Tjeu Blommaert Protiviti Risk Consulting Blommaert Business Academy
[email protected]
© Blommaert Business Academy 2012
