Rijbewijs voor diabetici, voor wie en door wie
Bart Vets Imeldaziekenhuis
Voor een goed begrip … • Diagnose diabetes rijbewijs laten aanpassen binnen 4 werkdagen – Ongeacht vorm van diabetes – Ongeacht aard van behandeling
• Groep 1 = privaat vervoer Groep 2 = professioneel vervoer
Nieuwe wetgeving • KB 15/09/2010 • Waarom? • • • • •
Oudere bevolkingsgroep die langer mobiel wenst te blijven Rol van huisarts als centrale coördinator Toenemend gebruik van insuline, ook bij type 2 Scherpere diabetesregeling Problematiek hypo unawareness
Nieuwe wetgeving Positieve zaak: • • • • •
Risico op hypoglycemie wordt grondig besproken Huisarts of endocrino/diabetoloog? Niet de aandoening maar de complicaties bepalen de rijgeschiktheid Individuele benadering RB groep 2 niet meer standaard geweigerd
Rijgeschiktheid Groep 1 Kandidaten rijbewijs groep 1: • Rijgeschiktheidsattest door huisarts en/of endocrinoloog
Rijgeschiktheid Groep 1 Welke arts? • Levenstijlaanpassingen en/of bloedsuikerverlagende medicatie (oraal/inspuiten) – huisarts • 3 insuline inspuitingen of meer, gebruik van insulinepomp, na recurrente hypoglycemie: – endocrinoloog
Voorwaarden rijgeschiktheid Voldoen aan ‘minimumnormen en attesten inzake lich. en geest. Geschiktheid’ (groep 1 en 2) – – – – – –
Stabiele diabetes Inzicht in de aandoening Regelmatig medisch toezicht Therapietrouw Geen bijzonder verhoogd risico op hypoglycemie Attest
Rijgeschiktheid Groep 1 Rijgeschikt tenzij: • problematiek van ernstige en frequente hypo’s • complicaties die rijvaardigheid beïnvloeden
Rijgeschiktheid: • Ongeacht de leeftijd max 5 jaar
Voorwaarde bij medicatie die hypo kan veroorzaken: • Steeds snelle suikers voorhanden
Rijgeschiktheid Groep 1 Bezitter rijbewijs groep 1: • Bezitter van rijbewijs zonder vervaldatum: nieuw rijbewijs aanvragen • Bij verstrijken vervaldatum: zelf nieuw rijgeschiktheidsattest aanvragen • Zelf autoverzekeraar verwittigen (kopie attest)
VII. Rijgeschiktheidsattest voor de kandida(a)t(e) voor het rijbewijs van groep 1 Ik ondergetekende, ……………………..…………, geneesheer, verklaar hierbij de hierna vermelde kandida(a)t(e) onderzocht te hebben en hem/haar overeenkomstig de bepalingen van bijlage 6 van het koninklijk besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs naar de desbetreffende specialist(en) te hebben verwezen. Op basis van mijn vaststellingen en van de ingewonnen adviezen verklaar ik de kandida(a)t(e) voor het rijbewijs geldig voor de categorie: (*) niet rijgeschikt voor de categorieën (*) A3 A B B+E rijgeschikt voor de categorieën (*) A3 A B B+E, zonder aanpassingen, voorwaarden noch beperkingen rijgeschikt voor de categorieën (*) A3 A B B+E, onder volgende voorwaarden of beperkingen: code 02.01: gehoorprothese voor één oor code 02.02: gehoorprothese voor beide oren code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van ….. km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats of streek code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan ……. km/h code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen code 05.07: niet geldig op autosnelwegen Op basis van medische vaststellingen en overeenkomstig de genoemde bijlage 6 heeft deze rijgeschiktheidsverklaring: (*) een onbeperkte geldigheidsduur een geldigheidsduur beperkt tot …../…../….. Ik verklaar dat ik de mij ter beschikking gestelde medische adviezen voor een periode van 6 jaar in het dossier van de kandida(a)t(e) zal bewaren. Identificatie van de kandida(a)t(e) Naam: ……………………………….. Voornaam: …………………………... Geboortedatum: …../…../….. Rijksregisternummer (facultatief): …... ………………………………………. Adres: ……………………………….. ……………………………… (*) Aankruisen wat van toepassing is
Identificatie van de geneesheer Naam: ……………………………Stempel Adres: …………………………… ...…………………………..
Datum: Handtekening:
Rijgeschiktheid Groep 2 • Behandeling met dieet/tabletten die geen hypo veroorzaken: rijgeschiktheid = mogelijk • Behandeling met insuline/tabletten die hypo kan veroorzaken: niet rijgeschikt, tenzij men voldoet aan de bijkomende voorwaarden
Voorwaarden rijgeschiktheid Bijkomende voorwaarden groep 2 (indien behandeling met insuline/tabletten die hypo kan veroorzaken) – Goede diabeteseducatie hebben genoten – Goede verkeerservaring kunnen voorleggen – Regelmatige zelfcontrole
Rijgeschiktheid Groep 2 • Nu onder bepaalde voorwaarden mogelijk • Behandelend arts – Rijgeschiktheidsadvies: • Behandeling die geen hypo’s kan veroorzaken: huisarts • Behandeling die hypo’s kan veroorzaken/insuline: endocrinoloog
– Kopie evaluatieformulier
• oogonderzoek steeds nodig bij groep 2
Risico op hypo volgens behandeling Zie ook BCFI: http://www.bcfi.be Significant risico op hypoglycemie
Hypoglycemiërende sulfamiden: • glibenclamide: Bevoren®, Daonil®, Euglucon® • gliclazide: Diamicron®, Unidiamicron® + generische producten • glipizide: : Glibinese®, Minidiab® • glimepiride: Amarylle®, + generische producten • gliquidone: Glurenorm® Gliniden: • repaglinide: Novonorm® Combinatiepreparaten: • glibenclamide + metformine: Glucovance® Alle insulines
Geen significant risico op hypoglycemie
Acarbose: • Glucobay® Metformine: • Glucophage®, Metformax ®+ generische producten Glitazones: • pioglitazone: Actos® DPP4-inhibitoren: • sitagliptine: Januvia® • vildagliptine: Galvus® • saxagliptine: Onglyza® Combinatiepreparaten: • sitagliptine + metformine: Janumet® • vildagliptine + metformine: Eucreas® GLP1-analogen: • exenatide: Byetta® • liraglutide: Victoza®
Rijgeschiktheid Groep 2 • Rijgeschiktheidsattest: door keurend arts (Medex, arbeidsgeneesh., VDAB, …) • Rijgeschiktheid: max. 3 jaar • Soms overleg behandelend en keurend arts!
Administratieve stap patiënt • Naar gemeentedienst – Rijgeschiktheidsattest – Vooraf enkele kopies nemen!!! – 2 pasfoto’s (soms 3) – 11 € (vernieuwing rijbewijs via attest) → vanaf 1 november 2009 gratis voor groep 1 dankzij actie VDV
• Duurt 4-tal werkdagen
Administratieve stap arts • Rijgeschiktheid beoordelen: het evaluatieformulier is goede standaard • Attest of advies opmaken • Bewaren in dossier gedurende 6 jaar: – Advies en/of attest – Evaluatieformulier (ondertekend) – Vragenlijst en richtlijnen (ondertekend)
• Patiënt herinneren aan verstrijken termijn
Een door de VDV voorgesteld EVALUATIEFORMULIER voor het bepalen van de rijgeschiktheid voor een rijbewijs van groep 1 dat aan de endocrinoloog/diabetoloog moet toelaten om zich een oordeel te vormen over de rijgeschiktheid van deze persoon, en dat als basis dient voor de staving van het advies. Het eigenlijke attest voor rijgeschiktheid voor groep 1 kan zowel door de diabetoloog als door een ander arts afgeleverd worden. (steeds een fotocopy bewaren in Uw dossier gedurende 6 jaar / opsturen samen met het officieuze advies-document en met een copy van de vragenlijst van de patiënt aan de concluderende geneesheer indien u dat zelf niet bent) (versie febr 2002)
invullen
naam + voornaam: geboortedatum en plaats adres: cat RIJBEWIJS:
groep 1:
het niet toepasbare schrappen
cat A3, A, B, B+E aankruisen
SOORT BEHANDELING:
kruis de situaties aan
dieet bloedsuikerverlagende tabletten (geen hypo mogelijk) bloedsuikerverlagende tabletten (wel hypo mogelijk) insuline DETAILS VAN ALLE (ook niet-diabetes) MEDICATIE, met inbegrip van dosage:
invullen
COMPLICATIES:
indien ergens “niet OK” onderzoek bij betrokken specialist eventueel. NIET rijgeschikt binoculair: moet > 5/10 1 oog functioneel: moet > 6/10 bij amputatie of zenuwstelselprobleem: noodzaak advies CARA 02/2441552 (aan concluderend arts suggereren )
conclusie: OK/ niet OK ogen
visus: re: ………. li: ………. (datum: ……….)
zenuwstelsel
voetwonde: parese, paralyse, belangrijke stoornis gevoeligheid: microfilament 10 g gestoord: ischemisch hartlijden: pacemaker / inwendige defibrilator: EKG:………………………….…(datum: ……….)
hart
bloedvaten
ja / neen ja / neen ja / neen ja / neen ja / neen
Problemen rijbewijs • Informatie over nieuwe reglementering • Praktische uitwerking • Informatie en motivatie patiënt
Info over reglementering • Hoe betrokkenen informeren? (diabetespas, …) • VDV: flyer ‘Aangepast rijbewijs’, artikels ‘Diabetes Info’, • Bij problemen: – FOD mobiliteit en vervoer (infodesk) 02 / 277 31 11 – B.I.V.V., afd. CARA 02 / 244 15 52 www.bivv.be – Diabetes Infolijn 0800 96 333
Praktische uitwerking Knelpunten: – Huisarts of endocrino/diabetoloog? – Wat als vervaldatum verstrijkt? – Aanpassen rijbewijs binnen 4 werkdagen na diagnose
Informatie en motivatie patiënt 1 • • • • • •
Informatie: wettelijke verplichting RB Aanmoedigen: RB in orde brengen Gunstige Belgische RB-wetgeving Meestal zijn personen met diabetes rijgeschikt RB: iedereen zelfde kleur RB en attest: geen vermelding diabetes, enkel datum
Informatie en motivatie patiënt 2 • Louter administratieve stap (gemeentehuis) • Geen nieuwe theoretische of praktische examens (tenzij na aanpassing voertuig) • Kostprijs 11 euro valt weg vanaf 1 november 2009 voor groep 1 • Periodieke evaluatie = voor ieders veiligheid!
Wettelijke verplichting 1 • Wettelijke verplichting van de arts om patiënt in te lichten – Bepaalde medicatie kan rijgesch. beïnvloeden – Bepaalde aandoeningen vereisen een attest
Bespreken problematiek hypoglycemie • Patiënt aanraden om steeds snel resorbeerbare suikers in de wagen te hebben • Geen maaltijden overslaan • Anticiperen op abnormale fysieke inspanningen • Vooraf bloedglucose meten bij langere rit • Bij dreigende hypo suiker innemen en minstens 30 min wachten
Wettelijke verplichting 2 • Patiënt riskeert: – – – –
Gevangenisstraf 15 d tot 6 mnd Boete van 200 tot 2.000 € Vervallenverklaring tot recht op sturen Geen dekking door verzekering BA-auto
Als je hier passeert, …
… dan mag je hiermee rijden
