Fietsen op 2 van de 5 werkdagen “Rij2op5 is gericht op de automobilist die de auto pakt voor korte woon-werkafstanden. Juist bij hen willen we een gedragsverandering bewerkstelligen. Ze hoeven echt niet verplicht alleen nog maar te fietsen. We willen fietsen leuk maken én mensen laten nadenken over hun keuzes. Niet meer automatisch de auto pakken maar eerst bedenken of het weer en de geplande afspraken het toelaten vandaag eens te fietsen naar het werk. Als dat op 2 van de 5 werkdagen lukt (‘rij2op5’), is dat een heel mooi resultaat.” Mirjam de Boer, projectleider rij2op5, Fietsersbond
Rij2op5 - stap eens wat vaker uit de auto en op de fiets In het kort Duurzaamheid, gezondheid, parkeerproblemen. Voor veel bedrijven zit hier de motivatie tussen om fietsen te stimuleren onder hun medewerkers. Dat kan ook want veel medewerkers gebruiken hun auto voor woon-werkverkeer terwijl ze binnen een straal van 7,5 kilometer van hun werk wonen. Een prima te fietsen afstand. Met een e-bike is de goed fietsbare afstand zelfs 15 kilometer. Hoe kunnen werkgevers zorgen dat deze groep automobilisten vaker de fiets pakt? Bijvoorbeeld door mee te doen aan fietsstimuleringscampagne Rij2op5. Organisatie De Fietsersbond is de grootste belangenvereniging voor 13,5 miljoen fietsers in Nederland met ruim 35.000 leden. De Fietsersbond werkt onder andere aan: • Comfortabele en snelle fietsroutes • Meer en betere stallingen • Aanpak van fietsdiefstal • Grotere verkeersveiligheid voor fietsers De Fietsersbond is dé belangenbehartiger van fietsers in Nederland en zet zich sinds 1975 succesvol in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. De kracht van de Fietsersbond is de stevige basis: 35.000 leden, 150 lokale afdelingen en 1500 actieve vrijwilligers die zorgen dat de belangen van fietsers overal in Nederland meetellen. Op het landelijk bureau in Utrecht werken meer dan 40 professionals aan onderzoek, lobby, publiciteit en consumentenvoorlichting. Locatie De Fietsersbond is gevestigd in Utrecht. In deze provincie startte dan ook de rij2op5 campagne in 2010. De regionale mobiliteitsmakelaar VNM zorgde ervoor dat tientallen bedrijven zich aansloten bij de campagne. In 2011 rolden ze samen de campagne landelijk verder uit in de regio’s ArnhemNijmegen, Leeuwarden en Haaglanden. Vraagstuk Veel medewerkers gebruiken hun auto voor woon-werkverkeer terwijl ze binnen een straal van 7,5 kilometer van hun werk wonen. Een prima te fietsen afstand. Met een e-bike is de goed fietsbare afstand zelfs 15 kilometer. Hoe kunnen werkgevers zorgen dat deze groep automobilisten vaker de fiets pakt? Maatregel Meedoen aan fietsstimuleringscampagne rij2op5 Doel ‘Rij2op5 is gericht op de automobilist. We willen juist bij deze groep die de auto pakt voor korte woonwerkafstanden een gedragsverandering bewerkstelligen. Daarbij laten we de automobilist in zijn/ haar waarde. Het is geen verplichting om de auto te laten staan en voortaan alleen nog maar te gaan fietsen. We willen dat mensen fietsen als leuk gaan ervaren. En dat ze na gaan denken over hun
keuzes. Niet meer automatisch dagelijks de auto pakken maar eerst bedenken of het weer en de geplande afspraken het toelaten vandaag eens de fiets te nemen. Als dat op 2 van de 5 werkdagen lukt (‘rij2op5’), is dat een heel mooi resultaat. We weten allemaal wel dat fietsen gezond is en goed voor het milieu en je portemonnee. Deze campagne helpt om ook écht vaker op de fiets te stappen naar het werk, op een leuke manier.’ Je weet niet wat je ziet ‘Eén van de dingen die fietsen prettig maakt, is dat er onderweg zoveel moois en verrassends te zien is. Dat horen we ook veel van de mensen die binnen de deelnemende bedrijven al langer fietsen. Het thema van rij2op5 is dan ook ‘je weet niet wat je ziet’. Van koeien in de ochtendmist en mooie zonsondergangen tot struisvogels in de wei. Van die ‘je weet niet wat je ziet’ momenten hebben we een serie campagneposters gemaakt die overal in het bedrijf kunnen worden opgehangen.’ Bezint eer ge begint ‘Voordat u zich als organisatie aanmeldt voor de campagne, is het belangrijk om eerst inzicht te krijgen in het potentieel aan fietsers, de motivatie om mee te doen en de huidige stand van zaken rond fietsen.’ Checklist: • Hoe groot is de groep aan potentiële rij2op5-fietsers? Wie woont er binnen een straal van 7,5 kilometer en komt nu met de auto? • Waarom willen we meedoen, wat verwachten we aan resultaten? Gaat het om gezondheid (minder ziekteverzuim), meer tevreden medewerkers, minder druk op de beschikbare parkeerruimte? [link erbij naar cijfermateriaal: http://www.fietsersbond.nl/de-feiten/fietsencijfers] • Wat doen we al aan fietsstimulering binnen onze organisatie? o Zijn de fietsvoorzieningen in orde? Voldoet de stalling bijvoorbeeld aan alle eisen en is er voldoende plek? Is er een fietspomp en een plakset aanwezig? o Hoe is onze reiskostenvergoeding? Worden fietskilometers wel vergoed? Misschien moeten we fietsers dezelfde kilometervergoeding geven als automobilisten. Of krijgen autorijders alleen nog een vergoeding als ze verder dan 10 kilometer van het werk wonen. o Hebben we een fietsplan? En nog belangrijker: weten medewerkers hiervan en weten ze hoe het werkt? Geef bijvoorbeeld net als Pot Verhuizingen in Amersfoort rekenvoorbeelden. Dit stimuleerde de aanschaf van fietsen via het fietsplan enorm. o Gaan we rond rij2op5 nog meer acties houden, afhankelijk van wat we willen bereiken? Denk aan een mobiliteitsmarkt om medewerkers ook met andere vervoersalternatieven kennis te laten maken. Of een gezondheidsdag compleet met fittesten. Een mobiliteitsadviseur kan u helpen met dit voortraject. Hij of zij bepaalt bijvoorbeeld aan de hand van een postcodecheck de fietsdoelgroep binnen uw organisatie en kan u ook helpen met het vormgeven van uw fietsbeleid. De sites die u vindt onder het kopje ‘meer weten’ bieden ook veel informatie over fietsstimulering. Kijk ook eens op www.fietsinspiratietool.nl waar advies, goede voorbeelden, fiscale maatregelen en fietsdiensten te vinden zijn.’ Waar bestaat de campagne uit • Feestelijke kick-off: Deze kan plaatsvinden bij een individueel bedrijf of met een groep bedrijven tegelijk. Zo’n gezamenlijk startmoment is belangrijk om de medewerkers enthousiast te maken en levert veel goodwill en positieve energie op. Een ontbijt staat klaar, er is pers, medewerkers kunnen een e-bike testen enzovoorts. • Fietsambassadeur: iemand die altijd al fietst naar het werk, of het nou zomer of winter is. De echte bikkels dus die het leuk vinden over fietsen te praten met collega’s, uiteraard zonder dwang. Zij geven alvast het goede voorbeeld. • Communicatiemiddelen: posters, placemats, een slagboomkoker, teksten voor intranet, nieuwsbrieven en een speciale campagnesite kunt u inzetten om de campagne kracht bij te zetten binnen de organisatie. Ook krijgt elk deelnemend bedrijf een opvallende gele weegschaal om bijvoorbeeld in de kantine te zetten. Deze weegschaal genereert veel aandacht voor de campagne. • E-biketest: de mogelijkheid om gratis een e-bike te testen tijdens de kick-off en daarna gedurende een aantal weken vormt voor veel deelnemers het hoogtepunt van rij2op5. De reacties zijn
onverdeeld positief en veel deelnemers gaan na de testperiode over op aanschaf van een e-bike of gewone fiets. ‘Mensen zitten tijdens de kick-off stralend op zo’n e-bike en roepen dat ze het zo leuk vinden.’ Vaak kunnen medewerkers na de proefperiode via een bedrijfsdeal met een plaatselijke fietsenhandel en/ of via het fietsplan voordelig een e-bike aanschaffen. • Pech-onderwegservice: krijgt een deelnemer een lekke band, dan kan hij bellen en krijgt hij een leenfiets terwijl zijn fiets naar de fietsenmaker gebracht wordt. Of hij wordt met een busje naar zijn bestemming gebracht. Een veilig idee voor veel deelnemers en een extra stimulans om de fiets te pakken. In Amersfoort verzorgt Besseling [link naar case Besseling] deze service, in Arnhem/ Nijmegen doet Fietsned [link naar Fietsned] dit. • Winterbeurt: als een bedrijf een fietswinterbeurt voor fietsende medewerkers regelt, levert dat zeer veel positieve reacties op. Dat ondervond ook AkzoNobel [link case Akzo] in Amersfoort, net als Aedes in Hilversum en de gemeente Houten. Een lokale fietsenmaker neemt voor € 35,- per fiets alle fietsen onderhanden en maakt ze winterklaar voor het ‘bikkelseizoen’. De winterbeurt kan te declareren zijn vanuit het fietsplan of als geste betaald worden door de werkgever. • Fittest: medewerkers leggen een fittest af en fietsen vervolgens mee in het rij2op5 seizoen. Doel is het verbeteren van de conditie en natuurlijk een beter resultaat bij de tweede fittest in het najaar. Het aanbod aan fietsservices (e-biketest, pech-onderwegservice, winterbeurt en fittest) tijdens de campagnedeelname verschilt per deelnemende regio. Hoe kunt u meedoen In 2010 en 2011 konden alleen bedrijven meedoen die zijn aangesloten bij mobiliteitsplatforms in de regio’s Utrecht (VNM), Haaglanden (Bereik!), Arnhem/ Nijmegen (Offensief Bereikbaarheid) en Leeuwarden (Leeuwarden Vrijbaan). [links onder alle mob.makelaars] Voor deze bedrijven is deelname aan rij2op5 inclusief alle materialen en fietsservices gratis. In 2012 gaat dit ook gelden voor organisaties gevestigd op het Haarlemse bedrijventerrein Waarderpolder. In 2012 kunnen ook andere, niet bij mobiliteitsplatforms aangesloten, bedrijven mee gaan doen aan rij2op5. De prijs is afhankelijk van de grootte van de organisatie en de specifieke wensen die u heeft, bijvoorbeeld met betrekking tot het aantal test e-bikes. Het campagneseizoen loopt van 21 maart (start van de lente) tot 1 november. De winter is het ‘bikkelseizoen’. Baten Voor de Fietsersbond • Per 1 november 2011 stond de teller op 149 deelnemende organisaties. • Deze organisaties hebben samen 77.000 medewerkers. • Met name bij grotere bedrijven is het lastig meetbaar hoeveel van de medewerkers daadwerkelijk (blijvend) vaker de fiets pakken en dus de auto meer laten staan. Op bedrijfsniveau kan gekeken worden naar stijgend gebruik van het fietsplan, dalende bezetting van parkeerplaatsen en kunnen tellingen in de fietsenstalling worden uitgevoerd.. • De contactpersonen binnen de deelnemende bedrijven zijn enthousiast over rij2op5. 90% van de bedrijven die in 2010 meededen, waren in 2011 weer van de partij. Voor de deelnemende bedrijven • Gezondere medewerkers, kan dalend ziekteverzuim als resultaat hebben. • Meer tevreden medewerkers (geen filestress of parkeerstress, fietsen ontspant). • Meer keuzevrijheid in vervoersalternatieven maakt werkgever aantrekkelijker. • Wanneer meer medewerkers vaker op de fiets komen kan dit de druk op de beschikbare parkeerruimte doen afnemen. • Past in duurzaam beleid. [kadertje?] Deelname aan rij2op5 voor UWV in Amersfoort een groot succes. Belangrijk was dat een directielid de e-bike ging proberen. Dit gaf gespreksstof waardoor de campagne goed ging leven onder de medewerkers. Dit directielid kwam vroeger zelf altijd met de auto, maar is helemaal over op de fiets! Het parkeerprobleem is opgelost, de fietsenstalling wordt uitgebreid ten koste van parkeerplaatsen. Ook komt er een douche. Mensen bleken weinig tot niets te weten van het fietsplan. Zij maken nu volop gebruik van de mogelijkheid een fiets te kopen door inlevering van verlofdagen.
Voor de medewerkers • Fietsen is goed voor de gezondheid, ontspant en maakt het hoofd leeg. Afvallen is voor veel deelnemers een leuke bijkomstigheid van vaker de fiets pakken. • Fietsen is goed voor het milieu. Vaker de auto laten staan ten gunste van de fiets vermindert de CO2-uitstoot. • Fietsen is ook goed voor de portemonnee. [kader?] Vervoersbedrijf Besseling in Amersfoort doet mee aan de fietscampagne Rij2op5. De medewerkers zijn enthousiast: 'Het verbaasde mij dat ik bijna net zo snel op mijn werk was als normaal gesproken met de auto. Ik voel me ook een stuk fitter.' Kosten Voor de organisatie • Deelname is gratis voor bedrijven die zijn aangesloten bij mobiliteitsplatforms in de regio’s Utrecht (VNM), Haaglanden (Bereik! alleen in 2011, 2012 is nog onzeker), Arnhem/ Nijmegen (Offensief Bereikbaarheid), Leeuwarden (Leeuwarden Vrijbaan) en Haarlem (bedrijventerrein Waarderpolder). Voor andere bedrijven geldt dat de prijs afhankelijk is van de grootte van de organisatie en de specifieke wensen. • Tijdsinspanning is relatief gering: zo’n 8 uur voor het intern opstarten van de campagne en de kick-off en daarna om de 2 maanden een half uurtje bij het uitkomen van de nieuwsbrief en nieuwe posters. • Per bedrijf is er 1 contactpersoon, 1 fietsambassadeur en uiteraard een aantal deelnemers. Voor de medewerkers • Deelname is gratis. Promotie • Intern via posters, placemats, weegschaal, slagboomkoker, teksten op intranet, verspreiding van campagnenieuwsbrieven. • Extern via de campagnesite, kick-off, eventueel in regionale pers. Tips • Communicatie is zeer belangrijk, ook op de langere termijn. Het gaat hierbij niet om overtuigen (‘je moet op de fiets komen’) maar om informeren (‘weet je hoe je gebruik kunt maken van het fietsplan?’) • Maak 1 persoon verantwoordelijk voor fietsstimulering binnen de organisatie. • Maak en hou het onderwerp fietsen bespreekbaar binnen de organisatie. • Doe mee met rij2op5. • Maak fietsen leuk. Meer weten? Fietsersbond Kanaalweg 50 3526 KM Utrecht www.fietsersbond.nl Mirjam de Boer Projectleider rij2op5 T (030) 291 81 13 | E
[email protected] www.rij2op5.nl www.fietsinspiratietool.nl Tim Wille Mobiliteitsadviseur in de stadsregio Arnhem-Nijmegen M ( 06- 811 07 801 E
[email protected] Astrid Homan Mobiliteitsmakelaar regio Haaglanden
M (06) E
[email protected] Martin Dijkstra Programmaregisseur mobiliteitsmanagement regio Leeuwarden M (06) - 215 78 289 E
[email protected] VNM/ Roel Lenoir Mobiliteitsadviseur regio Utrecht M (06) 27 19 10 20 E
[email protected] www.vnm.nu/fietsen Slimmer-op-wegwijzer: brochure met uitgebreide informatie over fietsstimulering in een handig stappenplan [link: http://www.vnm.nu/fietsen/downloads/17-slimmer-op-wegwijzer-fietsen [Nodig qua illustraties: ] •
Foto geïnterviewde
•
Logo organisatie
•
Algemeen plaatje passend bij quote
[Om welk vraagstuk gaat het? Gezondheid, parkeren, bereikbaarheid, MVO] [Om welke maatregel gaat het? Fiets] [zichtbare tekst bij ‘gevonden cases’ rechtsboven, 2/3 regels:]
Veel bedrijven willen fietsen stimuleren vanwege duurzaamheid, gezondheid of parkeerproblemen. Hoe zorg je dat medewerkers die dichtbij wonen maar met de auto komen, vaker de fiets pakken? Bijvoorbeeld door mee te doen aan fietsstimuleringscampagne rij2op5.
