Richtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie " acuut, chronisch, postoperatief A. Rappaport
Spinale beeldvorming
RX
CT
MRI
Guidelines spinale beeldvorming • Focus on medical imaging: acute lage rugpijn
• Guidelines belgian society of radiology: http://www.health.belgium.be/richtlijnenmedische-beeldvorming
Lumbale wervelkolom
RX
CT
MRI
RIZIV nomenclatuur 455475 455486 : RADIOGRAFIE VAN DE LUMBALE WERVELKOLOM, INCLUSIE EVENTUEEL DE SACRO-ILIACALE ARTICULATIE, MINIMUM DRIE CLICHÉS "K.B. 6.3.2013" (in werking 1.4.2013) "De verstrekking 455475-455486 is vergoedbaar indien het voldoet aan de indicaties beschreven in het referentiedocument « Richtlijnen voor het goed gebruik van medische beeldvorming » voorgesteld door het Consilium Radiologicum en gepubliceerd bij de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Indien van deze indicaties wordt afgeweken, wordt de omstandige motivatie hiervoor in het medisch dossier bewaard. De verstrekking 455475-455486 is niet aanrekenbaar voor aspecifieke lage rugpijn. De verstrekking 455475-455486 kan pas na een tijdvak van één jaar opnieuw worden aangerekend. Als het onderzoek binnen het jaar om medische redenen dient te worden herhaald, dan moet de motivering in het dossier van de patiënt ter beschikking zijn van de adviserend geneesheer."
Focus on medical imaging: acute rugpijn • Pijn-anamnese! • Normaal geen beeldvorming eerste 7 weken tenzij “red flags”
Focus on medical imaging: acute rugpijn alarmsymptomen
NEEN, 1 e keer
JA
behandelen/afwachten => herevalueren
CT of MRI
GEEN BEELDVORMING
Focus on medical imaging: chronische rugpijn
Nieuwe acute episode
Subacute/chronische rugpijn
- Afhankelijk van klinisch beeld - evtl rugschool; gedrag aanpassen - GEEN beeldvorming tenzij alarmsymptomen
- Therapeutische consequenties van beeldvorming - Type onderzoek afh van wat men wil aantonen
Trauma Geen pijn
Pijn
Geen neurologische sympt
Geen neurologische sympt
• GEEN BEELDVORMING
• RX • CT/ (MRI): ernstig trauma
Pijn
Neurologische uitval • CT • MRI (myelum, ligamenten)
RX
<20 jaar isthmolyse
Acute rugpijn bij ouderen: indeukingsf racturen
Posttraumatisch: indien laag risico en onder 14 jaar
Osteosynthesema teriaal: controle pre-en postoperatief
CT
Posttraumatisch
Osteolyse
Isthmolyse oudere patiënt
Contraindicaties MRI
postoperatief
MRI
Discale- radiculaire pathologie
Cauda equina
Botoedeem/tumor/inflammatie
Spinaalkanaalstenose
Dorsale wervelkolom
RX
CT
MRI
Dorsale wervelkolom • Beeldvorming zelden geïndiceerd bij pijn • RX: weinig nut, tenzij : acute pijn bij pt met osteoporose Acute pijn bij pt met gekende tumor
• MRI persisterende pijn ondanks therapie myelopathie
Trauma Geen pijn
Pijn
Geen neurologische sympt
Geen neurologische sympt
• GEEN BEELDVORMING
• RX • CT/ (MRI): ernstig trauma
Pijn
Neurologische uitval • CT • MRI (myelum, ligamenten)
RX
Acute pijn bij ouderen: indeukingsfracturen
Posttraumatisch (face/profiel): indien laag risico en onder 14 jaar (ACR guidelines suspected spine trauma)
Osteosynthesemateriaal: controle pre-en postoperatief
CT
Posttraumatisch
Osteolyse
Contraindicaties MRI
postoperatief
MRI
Discale- radiculaire pathologie
myelopathie
Botoedeem/tumor/ inflammatie
Spinaalkanaalstenose
Cervicale wervelkolom
RX
CT
MRI
Nekpijn • Enkel beeldvorming indien behandeling faalt of verergering. • Geen herhaalde beeldvorming bij zelfde type pijn • RX: • eventueel voor lokale behandeling (manipulatie)
• CT/MR: enkel indien • inflammatie/tumor/infectie • klinische tekens van myelopathie
Cervicobrachialgie • RX: GEEN nut • MRI/CT: indien ongunstige evolutie invasieve behandeling vereist
Trauma • RX : enkel nuttig indien: Bewustzijnsproblemen Intoxicatie Focaal neurologisch probleem Gelokaliseerde pijn bij KO
• CT • MRI
Trauma • RX • CT Indien CT schedel nodig RX suboptimaal Schedelletsel met neurologische uitval
• MRI Verdenking ligamentaire letsels Verdenking traumatische myelopathie
NEXUS criteria
Canadian C-spine rules
RX
Posttraumatisch
Osteosynthesemateriaal: controle pre-en postoperatief
CT
Posttraumatisch
Osteolyse
Contraindicaties MRI
postoperatief
MRI
Botoedeem/tumor/inflammatie
Discale- radiculaire pathologie
myelopathie
Spinaalkanaalstenose
Full spine
RX
CT
MRI
RX • Scoliose • RX face/(profiel • Niet voor beoordeling indeukingen/degeneratieve noch osseuze pathologie!!!
CT Oncologische beeldvorming: multipele botletsels: osteolyse vb Morbus Kahler Metastasen: osteolytisch of osteoblastisch
MRI • Myelopathie • Metastasen: bot, intraspinaal • Ruggenmergcompressie
• NIET voor degeneratieve pathologie!!!
Interpretatie
Casus 1 • vrouw, 37 jaar • Subacute ischialgie links
MRI
MRI
bron: radiologyassistant.nl
bron: radiologyassistant.nl
sekwester
bron: radiologyassistant.nl
bron: radiologyassistant.nl
Casus 2 • vrouw, 74 jaar • aanslepende ischialgie rechts meer dan links. • Neurogene claudatio.
MRI
MRI
Casus 3 • Vrouw, 26 jaar • pijn chronisch. Klinisch indruk scoliose
Scoliose • Hoek van Cobb > 10° • Posturaal of structureel • Breedstralig versus kortstralig
Hoek van Cobb
Posturaal of structureel
Bron: http://www.rad.washington.edu
Breedstralig vs kortstralig
Case courtesy of Dr Mohammad Taghi Niknejad, Radiopaedia.org, rID: 21169
• ENKEL VOOR STATIEK ! • GEEN ANDERE INDICATIE !
Casus 4 • Man, 79 jaar • Subacute dorsale pijn
RX
Types wervelindeuking
Acuut/recent
Kummel disease
Take home message! • Anamnese, KO, therapeutische consequenties belangrijk voor al dan niet aanvraag en type radiologisch onderzoek • Guidelines overheid en BvR, regels aanrekening LWZ • RX full spine: enkel voor scoliose • MRI full spine: niet voor degeneratieve pathologie
Dank u voor uw aandacht