Richtlijnen Gezondere Kantines voor scholen

Richtlijnen Gezondere Kantines voor scholen Jongeren zijn de toekomst. Willen we dat jongeren gezond leven, dan is het belangrijk dat zij ook op school gezond kunnen eten en drinken. Ze brengen hier immers een groot deel van hun tijd door. Ervaren dat gezond eten lekker en heel gewoon is, helpt hen een gezond eetpatroon te ontwikkelen. Wachten we te lang met het stimuleren van een gezonde leefstijl? Dan kan dit negatieve gevolgen hebben, zoals overgewicht. Hét moment om te investeren in een gezonde toekomst is nu.

Hoe stimuleer je leerlingen om gezonder te eten? Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat mensen vaak kiezen voor eten dat makkelijk te krijgen is. Op basis van o.a. deze inzichten, heeft het Voedingscentrum -in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)- de Richtlijnen Gezondere Kantines opgesteld. Het belangrijkste uitgangspunt van deze nieuwe richtlijnen is dat de hele kantine een gezonde uitstraling heeft, terwijl leerlingen hun keuzevrijheid behouden.

De nieuwe richtlijnen zijn onder meer gebaseerd op de inzichten van gedragswetenschappers: we maken keuzes veel minder bewust dan we zelf denken. Dit betekent dat het gezonder maken van de omgeving zorgt voor gezonder kiezen. Het gaat niet alleen om de soorten producten die worden aangeboden en de hoeveelheden, maar ook om de presentatie ervan. En om de uitstraling van een schoolkantine als geheel. Leerlingen kiezen eerder voor producten die aantrekkelijk worden aangeboden en hun keuzes worden beïnvloed door de beeldmaterialen die ze zien. Scholen die een gezondere kantine willen, kunnen zelf bepalen of ze kleine of grote stappen zetten. Iedereen kan een kantine vrij eenvoudig zó inrichten dat gezonde keuzes letterlijk en figuurlijk voor de hand liggen. Deze brochure beschrijft hoe. Je vindt verder veel praktische tips op www.voedingscentrum.nl/gezondeschoolkantine Veel scholen zijn al aan de slag gegaan met de voormalige Richtlijnen Gezonde Schoolkantine. Zij hebben daar zeker profijt van als ze hun kantine willen inrichten volgens de nieuwe, verbeterde Richtlijnen Gezondere Kantines, waarover deze brochure gaat. In 2016 kunnen scholen nog kiezen welke richtlijnen ze willen hanteren, in 2017 gebruikt het Voedingscentrum alleen nog de nieuwe richtlijnen: Richtlijnen Gezondere Kantines.

’’

De meerderheid van de Nederlanders vindt de school geen plek om te snoepen en te snacken. 2

’’

Wat staat er in de nieuwe richtlijnen? Natuurlijk zie je graag dat je leerlingen met smaak gezond lunchen. Een Gezonde Schoolkantine maakt gezonde keuzes vanzelfsprekend, door het aanbod gezonder te maken en de uitstraling van de kantine zelf te verbeteren. In de Richtlijnen Gezondere Kantines zie je hoe je dat kunt doen. We nemen je graag mee in de wereld van de zilveren en gouden schoolkantines. Waar ligt jouw ambitie en waar let je op als je aan de slag wilt met de Richtlijnen Gezondere Kantines?

n

Vier basisregels.

n

Negen punten over uitstraling.

n

Verhouding tussen betere keuzes en uitzonderingen. Welke producten we rekenen tot

betere keuzes, vind je in de keuzetabel op pagina 6. Uitzonderingen zijn producten die je beter alleen af en toe kunt eten. n Aanbod van groente en/of fruit.

Verschillende niveaus

In de Richtlijnen Gezondere Kantines zijn voor scholen de volgende niveaus gedefinieerd: Zilver en Goud. Hoe ‘edeler’ het metaal, hoe gezonder het aanbod en de uitstraling van de kantine. Voldoe je eraan, dan kun je een zilveren of een gouden Schoolkantine Schaal verdienen. Hieronder staat kort samengevat waaraan de verschillende niveaus moeten voldoen. In de volgende hoofdstukken lees je de toelichting daarop.

Een zilveren kantine v oldoet aan de vier basisregels v oldoet aan minimaal zes uitstralingspunten (waarvan punt 1 t/m 3 in ieder geval) estaat voor minimaal 60% van het zichtbare aanbod (balie én automaten) uit betere keuzes, zoals b n n n

n

volkorenbroodjes met gezond beleg, halfvolle melk, fruit of snackgroenten iedt minstens groente of fruit aan b

Een gouden kantine v oldoet aan de vier basisregels v oldoet aan minimaal acht uitstralingspunten (waarvan punt 1 t/m 3 in ieder geval) estaat voor minimaal 80% van het zichtbare aanbod (balie én automaten) uit betere keuzes, zoals b n n n

n

volkorenbroodjes met gezond beleg, halfvolle melk, fruit of snackgroenten iedt zowel groente als fruit aan b

Ons ideaal Zilveren en gouden kantines geven gezonde producten een hoofdrol, zonder ongezonde keuzes te verbannen. Nog idealer is als je leerlingen in je kantine alleen betere keuzes kunnen krijgen die in de Schijf van Vijf staan. Kantines die alleen maar gezonde producten willen aanbieden, kunnen dat doen. Zoete snacks, hartige snacks, zoals chips en ijs, komen dan helemaal niet voor in je assortiment. In de overige productgroepen als brood, zuivel, groente en fruit, biedt de kantine alleen betere keuzes aan.

3

Vier basisregels Het eerste ga je aan de slag met de vier basisregels:

Basisregel 1

De kantine biedt in elke productgroep minstens één betere keuze aan. Binnen de verschillende productgroepen (zoals fruit, brood, zuivel) kunnen je leerlingen keuzes maken. In alle productgroepen biedt de kantine minstens één betere keuze aan. Dit geldt voor het uitgestalde aanbod én voor het aanbod in de automaten. Een voorbeeld: Wanneer je zowel bij het uitgestalde aanbod als in de automaten frisdranken aanbiedt, zorg er dan voor dat op beide plekken een betere keuze beschikbaar is, zoals water of thee. Welke producten de betere keuzes zijn, vind je in de keuzetabel op pagina 6.

Basisregel 2

Op de opvallende plaatsen liggen betere keuzes. De kantine voldoet aan de eerste drie uitstralingspunten (zie ook pagina 5): n Op opvallende plaatsen bij het uitgestalde aanbod, liggen uitsluitend betere keuzes. Gezonde producten liggen vooraan en op ooghoogte. n Op opvallende plaatsen in de automaten staan betere keuzes. Ten minste de bovenste helft (meestal op ooghoogte) bestaat uit betere keuzes. Heb je nog meer betere keuzes, dan plaats je deze in de onderste helft op de beste plek. n Als je eten of drinken aanbiedt bij de kassa, staan daar uitsluitend betere keuzes, zoals fruit.

Basisregel 3

De kantine stimuleert water drinken. In een Gezonde Schoolkantine is water altijd beschikbaar, zowel bij het uitgestalde aanbod als in de automaten. Zet bijvoorbeeld een watertappunt of een watercooler of kannen met water neer. Flesjes water aanbieden kan eventueel ook.

Basisregel 4

De kantine heeft een gezonde aanpak schriftelijk vastgelegd in het beleid. In de schoolgids staan in ieder geval basisregel 1 t/m 3 beschreven.

’’

4

De kantine stimuleert water drinken.

’’

De kantine heeft een gezonde uitstraling De uitstraling van je kantine is belangrijk. Leerlingen kiezen eerder voor producten die je aantrekkelijk aanbiedt. Denk bijvoorbeeld aan fruitspiesjes, voorgesneden stukjes groente zoals komkommer. Ook de beelden die leerlingen zien, beïnvloeden hun keuzes. Daarom prijst een Gezonde Schoolkantine op beeldmaterialen zoals posters en stickers alleen betere keuzes aan. De uitstraling van je kantine verbeter je aan de hand van 9 punten. Basisregel 2 kun je afvinken als je kantine in ieder geval aan de eerste drie uitstralingspunten voldoet. Een zilveren schaal bemachtig je als je aan nog drie extra uitstralingspunten voldoet (drie van de punten 4 t/m 9). Je verdient een gouden schaal als je aan nog vijf extra uitstralingspunten voldoet (vijf van de punten 4 t/m 9). Uitstraling niveau zilver

Uitstraling niveau goud

Uitstralingspunten 1 t/m 3

Je voldoet aan punt 1, 2 en 3

Je voldoet aan punt 1, 2 en 3

Uitstralingspunten 4 t/m 9

Je kiest hieruit 3 punten

Je kiest hieruit 5 punten

1. O p opvallende plaatsen bij het uitgestalde aanbod staan betere keuzes. Betere keuzes staan en liggen letterlijk en figuurlijk voor de hand; ze zijn gemakkelijk te pakken. Vooraan op de balie, in de vitrines en op de rekken liggen uitsluitend betere keuzes.

2. O p opvallende plaatsen in de automaten staan betere keuzes. Op opvallende plaatsen in de automaten staan betere keuzes. Ten minste de bovenste helft (meestal op ooghoogte) bestaat uit betere keuzes. Producten zoals waterflesjes en zakjes groente en fruit in de automaat bevinden zich zodoende op ooghoogte. Heb je nog meer betere keuzes, dan plaats je deze in de onderste helft op de beste plek.

3. A ls je eten of drinken aanbiedt bij de kassa, staan daar uitsluitend betere keuzes. Het gaat hier om producten die bij de kassa liggen, waardoor leerlingen ze gemakkelijk kunnen pakken als ze afrekenen, of daarop staan te wachten.

4. G roente en fruit presenteer je op een aantrekkelijke manier. Bijvoorbeeld op een mooie schaal of in een mand bij de kassa. Denk daarnaast aan voorgesneden, hapklare porties groente en fruit in bakjes. Denk ook aan groente en fruit op broodjes en tosti´s.

5. O p de looproute door de kantine zie je de betere keuzes het eerst. Kijk goed naar de looproute en zorg dat betere keuzes het eerste in zicht komen.

6. B ij (prijs)acties bied je uitsluitend betere keuzes aan. Denk bijvoorbeeld aan aanbiedingen, spaaracties en acties waarbij je twee producten samen voor een lagere prijs aanbiedt. Bijvoorbeeld een volkoren broodje en een stuk fruit. Ook bij andere (prijs)acties promoot je alleen betere keuzes.

7. H et aanbod op de menukaart en/of prijslijst bestaat voor het merendeel uit betere keuzes. Minimaal de helft van je aanbod op je menukaart bestaat uit betere keuzes.

8. O p beeldmateriaal van eten en drinken laat je uitsluitend betere keuzes zien. Bij beeldmateriaal kun je denken aan posters, flyers, tafelbordjes of decoratiemanden.

9. D e reclames op automaten van eten en drinken, laten uitsluitend betere keuzes zien. Bijvoorbeeld water of fruit.

5

Betere keuzes en uitzonderingen Binnen verschillende productgroepen kun je keuzes maken. Sommige keuzes zijn beter dan andere, omdat ze meer voedingsstoffen, vezels en minder calorieën bevatten. Denk aan volkorenbrood in plaats van witbrood, halfvolle melk in plaats van volle melk en een plakje ontbijtkoek in plaats van een roze koek. Onder ‘uitzonderingen’ verstaan wij producten die je alleen af en toe zou moeten eten, omdat ze weinig voedingsstoffen bevatten en relatief veel zout, verzadigd vet en/of suiker. Het Voedingscentrum beoordeelt eten op voedingswaarde, volgens de Richtlijnen Voedselkeuze (zie voor meer informatie de factsheet Richtlijnen Voedselkeuze op www.voedingscentrum.nl/richtlijnen). De tabel hieronder geeft aan welke producten betere keuzes zijn. Daarnaast biedt het Voedingscentrum inspiratielijsten aan, met daarop producten die passen in een gezond aanbod. Deze verhoudingen gelden voor het uitgestalde aanbod én voor het aanbod in de automaten. Wanneer je betere keuzes in grotere aantallen aanbiedt dan de uitzonderingen, veranderen de percentages mee. Zo zorgen 12 appels en 8 roze koeken voor een verhouding van 60% - 40%. Maar 16 appels en 4 roze koeken voor 80% - 20%.

Productgroep

Betere keuzes

Uitzonderingen

Groente

Snackgroente zoals cherrytomaatjes en komkommers, rauwkost (voor op brood)

Groente a la crème

Maaltijdsalades

Salade met minimaal 150 gram groente

Salade met minder dan 150 gram groente

Fruit

Handfruit zoals appels, peren, bananen, verse fruitsalade zonder toegevoegde suikers

Fruit in blik/glas met toegevoegde suikers

Brood

Volkorenbrood, volkoren knäckebröd, bruinbrood, panini en tosti van bruin- of volkorenbrood

Wit brood, croissant, beschuit, panini en tosti van wit brood

Zuivel

Karnemelk, magere- of halfvolle melk, yoghurtdrank zonder toegevoegde suikers, chocolademelk light

Volle melk, yoghurtdrank, chocolademelk, vruchtenyoghurt met toegevoegde suikers

Water, koffie, thee

Water, koffie en thee zonder suiker

Koffie en thee met ≥ 2 suikerklontjes en/of volle koffiemelk

Frisdrank

Light frisdrank ≤4 kcal per 100 ml, frisdranken met ≤30 kcal per 100 ml én maximum van 110 kcal per portie

Dranken met >30 kcal per 100 ml, zoals frisdrank regular, sportdrankjes, vruchtensap

Zoete snacks

≤ 110 kcal/verpakking Bijv. plakje ontbijtkoek en kleine mueslireep

>110 kcal/verpakking Bijv. roze koek, wafel en grote candybar

Hartige snacks

≤ 110 kcal/verpakking Bijv. zakje zoute popcorn en popchips

>110 kcal/verpakking Bijv. saucijzenbroodje en kroket

IJs

≤110 kcal/portie Bijv. waterijs

>110 kcal/portie Bijv. roomijs

Warme maaltijd

Maaltijd met minimaal 150 gram groente

Maaltijd met minder dan 150 gram groente

Soep

≤100 kcal/100 gram bereide soep Bijv. soep met minimaal 50 g groente/portie, en Cup-a-Soup

>100 kcal/100 gram bereide soep Bijv. gebonden soep met vlees

n n

Betere keuzes = alle voorkeurs- en middenwegproducten in de Richtlijnen Gezonde Schoolkantine, zowel in de categorie basisproducten als niet-basisproducten. Uitzonderingen = alle uitzonderingsproducten in de Richtlijnen Gezonde Schoolkantine, zowel in de categorie basisproducten als niet-basisproducten.

6

Hoe bepaal je de verhouding? Het uitgestalde aanbod n

n

n

n

n

n

n

n n

n

Met ‘uitgestald aanbod’ bedoelen we: het aanbod dat niet in automaten zit, dus alle producten op de balie, in de koeling, in vitrines, op rekken en in manden. Kies een moment op de dag waarop er een gemiddeld aanbod aanwezig is, en noteer op welk tijdstip je bent begonnen met tellen. Een volgende keer dat je je aanbod naloopt om te checken of je volgens de richtlijnen werkt, kies je hetzelfde tijdstip, zodat je de resultaten goed kunt vergelijken. Per productgroep tel je het aantal betere keuzes en uitzonderingen van het uitgestalde aanbod in de hele school. Je telt alle producten, dus niet alleen de productsoorten. Het gaat niet alleen om het uitgestalde aanbod in de kantine zelf, maar ook om het aanbod in een koffiecorner elders op het terrein van de school. Tel alleen de producten die je klanten kunnen zien. De inhoud van je automaten reken je hier niet mee. Producten in voorraad, die niet zichtbaar zijn, tel je ook niet mee. Producten die op de prijslijst of de menukaart staan, die je op aanvraag klaarmaakt, tel je één keer mee. Een voorbeeld: op je menulijst staan een broodje brie en een broodje ham. Deze tel je als twee broodjes, al verkoop je op aanvraag acht broodjes brie en geen broodjes ham. Tel alle aantallen betere keuzes bij elkaar op en alle aantallen uitzondering en noteer de subtotalen. Beide subtotalen opgeteld is het totaal aantal producten. Ga ervan uit dat dat aantal 100% is. Om het percentage betere keuzes uit te rekenen, deel je een subtotaal door het totaal aantal producten en vermenigvuldig je dit met 100%. Een simpel rekenvoorbeeld: bij de uitgestalde producten liggen 12 appels en 8 roze koeken = 20 stuks totaal. Betere keuze: 12 x 100% = 60% 20 8 Uitzondering: 20 x 100% = 40%

7

Automaten n n

n n

n

n

n

Kies een moment op de dag waarop de automaten een gemiddeld aanbod bevatten. Je telt de facings: de producten op de eerste, zichtbare rij. Hoeveel producten achter het voorste product liggen, is niet belangrijk. Het gaat erom hoeveel betere keuzes en uitzonderingen de leerlingen zien als ze voor de automaat staan om een keuze te maken. Neem alle automaten in het gebouw en op het terrein van de school mee in je berekening. Tel alle aantallen betere keuzes bij elkaar op en alle aantallen uitzonderingen en noteer de subtotalen. Beide subtotalen opgeteld is het totaal aantal producten. Ga ervan uit dat dat aantal 100% is. Om het percentage betere keuzes uit te rekenen, deel je dit aantal door het totaal aantal producten en vermenigvuldig je dit met 100%. Rekenvoorbeeld: wie voor de automaat staat, ziet 3 flesjes water, 3 flesjes cola light, en 2 cola regular. Het subtotaal van de betere keuzes is dan 6. Het subtotaal van de uitzonderingen is 2. In totaal zijn er 8 flesjes op de voorste rij te zien. Het percentage betere keuzes is dan 68 x 100% = 75%

Het percentage uitzonderingen is dan

2 8

x 100% = 25%

Niveaus

Om een niveau te kunnen bepalen, hebben we de volgende verhoudingen gedefinieerd: Niveau zilver: 60% betere keuzes en 40% uitzonderingen. Niveau goud: 80% betere keuzes en 20% uitzonderingen. In onderstaande tabel kun je zien welke niveaus bij welke verhoudingen horen:

Percentage van het uitgestalde aanbod dat uit betere keuzes bestaat: ≥ 80%

100%

Geen niveau

Geen niveau

Geen niveau

Geen niveau

Geen niveau

Niveau zilver

Niveau zilver

Niveau zilver

Geen niveau

Niveau zilver

Niveau goud

Niveau goud

Geen niveau

Niveau zilver

Niveau goud

Ideaal

<60%

≥ 60%

100%

≥80%

≥60%

Percentage van het automaten-aanbod dat uit betere keuzes bestaat: 8

<60%

Aanbod van groente en fruit Een Gezonde Schoolkantine geeft groente en fruit de hoofdrol. In een zilveren kantine bied je minstens groente óf fruit aan. In een gouden kantine bied je groente én fruit aan. Groente en fruit zijn rijk aan vitamines en mineralen en bevatten vezels die nodig zijn voor een goede spijsvertering. Ook beschermen de voedingsstoffen in groente en fruit tegen chronische ziekten.

Groente Je kunt groente aanbieden in stuk-vorm, zoals snoeptomaatjes, mini-komkommers of mini-paprika. Maar ook als plakjes tomaat, komkommer of sla op broodjes. Een spiesje met stukjes tomaat, komkommer en olijfjes is ook feestelijk. Hoe meer groente je aanbiedt, hoe beter natuurlijk. Het advies is om ten minste 200 gram groente per dag te eten. Groente en fruit vormen samen vak 1 in de Schijf van Vijf. Groente levert weinig calorieën en veel voedingsstoffen. Daardoor is groente goed voor het houden van een gezond gewicht. Het is goed om niet alleen bij het avondeten groente te eten, maar ook bij de lunch en tussendoor.

Fruit Fruit bied je aan in diverse varianten. Je kunt appels, mandarijnen, bananen aantrekkelijk presenteren op een fruitschaal die je geregeld bijvult. Of maak fruitspiesjes en bakjes gesneden fruit. Ook kun je fruit op brood aanbieden. Denk aan schijfjes appel, verse ananas en banaan op een tosti, of een broodje geitenkaas met peer. Hoe meer fruit je aanbiedt, hoe beter natuurlijk. Fruit valt samen met groente in vak 1 van de Schijf van Vijf. Ook fruit heeft een hoge voedingswaarde. Het advies is om twee stuks fruit per dag te eten. In plaats van een stuk fruit, zoals een appel of een flink stuk meloen, kun je ook een schaaltje aardbeien of kersen eten, of een schaaltje met gemengd fruit.

9

Bij de kassa staan uitsluitend betere keuzes. Groente/fruit presenteer je op een aantrekkelijke manier.

Op beeldmateriaal van eten en drinken laat je in de kantine uitsluitend betere keuzes zien.

De betere keuzes

liggen op een opvallende plaats, zodat ze makkelijk te pakken zijn.

Het zichtbare aanbod bestaat uit minimaal 60% betere keuze-producten.

De Gezonde Schoolkantine n

n

Op de looproute zie je betere keuzes als eerst.

Het drinken van water wordt gestimuleerd.

In de automaten alleen betere keuzes in de bovenste helft Bij (prijs)acties uitsluitend betere keuzes n Op de menukaart en assortimentslijst als merendeel betere keuzes n Als reclame op automaten van eten en drinken uitsluitend betere keuzes n Een gezonde kantine als beleid

Dit doen we zo:

Wij hebben een gezonde kantine, met een gezonde uitstraling en sfeer.

Voorbeeldassortiment Zilveren kantine uitgestald aanbod Indeling balie Groente en fruit

Categorie

Aantal stuks per product

Indeling balie

Betere keuze

Belegde broodjes*

Uitzondering

uitg esta ld a anb od

Aantal stuks per product Categorie

Betere keuze

* alles besmeerd met margarine

Oranje paprika (zakje)

Basis

5

Bruine puntjes, los

Basis

2

Komkommer (zakje)

Basis

5

Meergranen kampioentjes, los

Basis

2

Appel

Basis

7

Krentenbol met 48+ kaas

Basis

5

Banaan

Basis

5

5

Basis

10

Volkoren pistolet met zalm & plakjes komkommer

Basis

Mandarijn Fruitsalade

Basis

5

Basis

5

Goji&blueberry mix (zakje)

Basis

Gesneden bruinbrood met brie Basis

5

Dranken

Categorie

5 Betere keuze

Uitzondering

Volkoren pistolet met kipfilet & plakjes komkommer

Uitzondering

Witte pistolet met filet americain, ei en sla

Basis

5

Wit kaiser broodje met jong belegen kaas, schouderham & augurk

Basis

5

Spa intense (0,5 l)

Basis

6

Coca cola light (33 cl)

Basis

4

Wicky framboos (2 dl)

Basis

4

Fernandes pink melon (33 cl)

Basis

5

5

Niet basis

3

Wit, zacht broodje met tonijnsalade

Basis

Coca Cola regular (33 cl) Fanta orange (33 cl)

Niet basis

3

Wrap met zalm en eiersalade

Basis

5

Appelsientje Goudappel

Basis

4

Tosti van bruinbrood met kaas

Basis

Appelsientje Sinaasappel

Basis

4

Basis

AH knijpzakje appel banaan

Basis

3

Panini van witbrood met kaas en tomaat

Appelsientje Multi vitamientje oranje vruchten

Basis

0

Croissant (klein)

Zuivelproducten

Categorie

Betere keuze

Halfvolle melk, Jumbo

Basis

3

Vifit Drink Sinaasappel

Basis

2

Tomaat

Basis

2

Optimel Drink framboos

Basis

2

Zoete snacks

Categorie

Halfvolle chocolademelk, AH

Basis

5

Betere keuze

Melkunie Breaker aardbei

Basis

5

M&M, mini zakje (20 gram)

Niet basis

2

Maltesers (zakje 37 gram)

Niet basis

5

Basis

5

Categorie

Betere keuze

Champignon

Basis

2

Kip

Basis

2

Soep* Uitzondering

3

* Cup a soup

In totaal per categorie

Uitzondering

Uitzondering

2 Betere keuze

Uitzondering

In totaal (exemplaren)

98

64

In totaal (percentage)

60%

40%

11

auto mat en

Voorbeeldassortiment Zilveren kantine automaten Indeling automaten


Indeling automaten

Drankenautomaat 1: Categorie bestaat uit 5 rijen en 6 spiralen per rij (plek voor 30 ‘zichtbare’ producten)

Betere keuze

Snoep-/ drankautomaat 2: bestaat uit 6 rijen en 8 spiralen per rij (plek voor 30-46 ‘zichtbare’ producten)

Categorie

Betere keuze

Chaudfontaine water (0,5 l)

Basis

3

Komkommer (zakje)

Basis

2


Basis

2


Basis

2

Coca cola Zero (33 cl)

Basis

2

1

Basis

1

Snelle Jelle Tussendoor Kruidkoek (reep 36 gram)

Niet basis

Fernandes cherry bouquet sugar free (33 cl)


Niet basis

1

Wicky zero fruit (2 dl)

Basis

1

1

Basis

1

Mentos Now Mints sinaasappel (pakje 18 gram)

Niet basis

Fernandes pink melon (33 cl) Dr Pepper (33 cl)

Basis

1


Basis

3

Aquarius lemon (33 cl)

Basis

2


Basis

1

Basis

1 1

Uitzondering

Aantal stuks per product Uitzondering

Sprite (33 cl)

Basis

2



Basis

1

Basis

Wicky appel (2 dl)

Basis

1


Wicky sinaasappel (2 dl)

Basis

1

Stroopwafel

Niet basis

1

Roosvicee boomfruit (2 dl)

Basis

1

Suikerwafel

Niet basis

1

Roosvicee roodfruit (2 dl)

Basis

1

Chocobiscuit

Niet basis

1

Dubbelfrisss citroen/ fruit (2 dl) Basis

1

Chuncky rood kitkat

Niet basis

1

Lipton peach (2 dl)

Basis

1

Snicker

Niet basis

1

Lipton lemon (2 dl)

Basis

1

Twix

Niet basis

1

Taksi splash aardbei framboos (2 dl)

Basis

1

Bueno

Niet basis

1

Zure matjes

Niet basis

1

Niet basis

1

Sisi sinas (2 dl)

Basis

1

Biggetjes

Sisi aardbei (2 dl)

Basis

1

Tangafastic

Niet basis

1

Coca Cola regular (33 cl)

Niet basis

1

Starmix

Niet basis

1

Niet basis

1

Coca cola vanille (33 cl)

Niet basis

1

Pinnballs

Fanta orange (33 cl)

Niet basis

1

Maomix

Niet basis

1

1


Niet basis

3

Betere keuze

Uitzondering


Niet basis

2


Niet basis

2


26

4

Fanta lemon (33 cl)

Niet basis


87%

13%

Beoordeling automaat 2

Betere keuze

Uitzondering


13

21


38%

62%


Betere keuze

Uitzondering


39

25


61%

39%

Fanta lemon (33 cl) Beoordeling automaat 1

12

Niet basis

1

Bij de kassa staan uitsluitend betere keuzes. Groente/fruit presenteer je op een aantrekkelijke manier.

Op beeldmateriaal van eten en drinken laat je in de kantine uitsluitend betere keuzes zien.

De betere keuzes

liggen op een opvallende plaats, zodat ze makkelijk te pakken zijn.

Het zichtbare aanbod bestaat uit minimaal 80% betere keuze-producten.

De Gezonde Schoolkantine n

n

Op de looproute zie je betere keuzes als eerst.

Het drinken van water wordt gestimuleerd.

In de automaten alleen betere keuzes in de bovenste helft Bij (prijs)acties uitsluitend betere keuzes n Op de menukaart en assortimentslijst als merendeel betere keuzes n Als reclame op automaten van eten en drinken uitsluitend betere keuzes n Een gezonde kantine als beleid

Dit doen we zo:

Wij hebben een gezonde kantine, met een gezonde uitstraling en sfeer.

Voorbeeldassortiment Gouden kantine uitgestald aanbod Indeling balie Groente en fruit

Categorie


Indeling balie

Betere keuze

Belegde broodjes*

Uitzondering

uitg esta ld a anb od

Aantal stuks per product Categorie

Betere keuze

* alles besmeerd met margarine


Basis

10

Bruine puntjes, los

Basis

3

Komkommer (zakje)

Basis

10

Meergranen kampioentjes, los

Basis

3

Appel

Basis

8

Krentenbol met 48+ kaas

Basis

5

Banaan

Basis

5

5

Basis

15

Volkoren pistolet met zalm & plakjes komkommer

Basis

Mandarijn Fruitsalade

Basis

10

Basis

5

Goji&blueberry mix (zakje)

Basis

Volkoren pistolet met kipfilet & plakjes komkommer

Gesneden bruinbrood met brie Basis

5

Dranken

Categorie

3 Betere keuze

Uitzondering

Uitzondering

Witte pistolet met filet americain, ei en sla

Basis

2

Wit kaiser broodje met jong belegen kaas, schouderham & augurk

Basis

2

Spa intense (0,5 l)

Basis

10


Basis

10


Basis

6

Fernandes pink melon (33 cl)

Basis

10

2

Niet basis

3

Wit, zacht broodje met tonijnsalade

Basis

Coca Cola regular (33 cl) Fanta orange (33 cl)

Niet basis

3

Wrap met zalm en eiersalade

Basis

2

Appelsientje Goudappel

Basis

3

Tosti van bruinbrood met kaas

Basis

Appelsientje Sinaasappel

Basis

3

Basis

AH knijpzakje appel banaan

Basis

0

Panini van witbrood met kaas en tomaat

Appelsientje Multi vitamientje oranje vruchten

Basis

2

Croissant (klein)

Zuivelproducten

Categorie

Betere keuze

Halfvolle melk, Jumbo

Basis

6

Vifit Drink Sinaasappel

Basis

5

Tomaat

Basis

3

Optimel Drink framboos

Basis

7

Zoete snacks

Categorie

Halfvolle chocolademelk, AH

Basis

3

Betere keuze

Melkunie Breaker aardbei

Basis

3


Niet basis

2

Maltesers (zakje 37 gram)

Niet basis

14

3

Basis

3

* Cup a soup

Categorie Betere keuze

Uitzondering

Champignon

Basis

3

Kip

Basis

3

Soep* Uitzondering

3

Uitzondering

2


Betere keuze

Uitzondering


152

39


80%

20%

auto mat en Voorbeeldassortiment Gouden kantine automaten Indeling automaten


Indeling automaten

Drankenautomaat 1: Categorie bestaat uit 5 rijen en 6 spiralen per rij (plek voor 30 ‘zichtbare’ producten)

Betere keuze

Snoep-/ drankautomaat 2: bestaat uit 6 rijen en 8 spiralen per rij (plek voor 30-46 ‘zichtbare’ producten)

Categorie

Betere keuze


Basis

3

Komkommer (zakje)

Basis

4


Basis

3


Basis

4


Basis

2

1

Basis

1

Snelle Jelle Tussendoor Kruidkoek (reep 36 gram)

Niet basis



Niet basis

1

Wicky zero fruit (2 dl)

Basis

1

1

Basis

1

Mentos Now Mints sinaasappel (pakje 18 gram)

Niet basis

Fernandes pink melon (33 cl) Dr Pepper (33 cl)

Basis

1


Basis

5

Aquarius lemon (33 cl)

Basis

2


Basis

3

Basis

2 1

Uitzondering

Aantal stuks per product Uitzondering

Sprite (33 cl)

Basis

1



Basis

1

Basis

Wicky appel (2 dl)

Basis

1


Wicky sinaasappel (2 dl)

Basis

1

Stroopwafel

Niet basis

1

Roosvicee boomfruit (2 dl)

Basis

1

Suikerwafel

Niet basis

1

Roosvicee roodfruit (2 dl)

Basis

1

Chocobiscuit

Niet basis

0

Dubbelfrisss citroen/ fruit (2 dl) Basis

1

Chuncky rood kitkat

Niet basis

0

Lipton peach (2 dl)

Basis

2

Snicker

Niet basis

0

Lipton lemon (2 dl)

Basis

2

Twix

Niet basis

1

Taksi splash aardbei framboos (2 dl)

Basis

1

Bueno

Niet basis

0

Zure matjes

Niet basis

1

Niet basis

1

Sisi sinas (2 dl)

Basis

1

Biggetjes

Sisi aardbei (2 dl)

Basis

1

Tangafastic

Niet basis

0


Niet basis

1

Starmix

Niet basis

0

Niet basis

1


Niet basis

0

Pinnballs


Niet basis

1

Maomix

Niet basis

1

0


Niet basis

1

Betere keuze

Uitzondering


Niet basis

1


Niet basis

1


28

2

Fanta lemon (33 cl)

Niet basis


93%

7%

Beoordeling automaat 2

Betere keuze

Uitzondering


22

10


69%

29%


Betere keuze

Uitzondering


50

12


81%

19%

Fanta lemon (33 cl) Beoordeling automaat 1

Niet basis

0

15

Jongeren kunnen wel wat hulp gebruiken Jongeren in de groei ontwikkelen zich het beste als ze vaak kiezen voor eten waar het lichaam iets aan heeft. Daar kunnen ze wel wat ondersteuning bij gebruiken, zeker in de kantine op school. In een onderzoek onder ruim 400 scholieren geven jongeren aan dat zij door het aanbod in de schoolkantine worden verleid. Een deel van hen vindt dat schoolkantines alleen gezonde producten zouden moeten verkopen.

Politiek vindt gezonde kantines belangrijk De overheid ziet graag dat alle schoolkantines in Nederland gezond zijn. Dit is vastgelegd in een aantal moties. Het Voedingscentrum heeft van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de opdracht gekregen om scholen te helpen hun kantines gezonder te maken en zo gezond kiezen gemakkelijker te maken voor leerlingen. Scholen zijn zelf verantwoordelijk voor het aanpassen van het aanbod.

Gezond eten is beter voor het milieu Gezond eten volgens de Schijf van Vijf is volgens de Gezondheidsraad in grote lijnen beter voor het milieu. Het gaat dan vooral om minder vlees eten, meer volkoren graanproducten, groente en fruit en minder energierijke producten.

Aan de slag? Scholen kunnen zelf met de Richtlijnen Gezondere Kantines aan de slag gaan, maar kunnen ook samen met een cateraar het aanbod verbeteren. In het Akkoord Gezonde Voeding op Scholen hebben cateraars afgesproken minimaal niveau zilver te willen realiseren. Wil je meer weten over wat je zelf kunt doen en wat je misschien kunt uitbesteden aan cateraars? Of wil je weten hoe je ouders en leerlingen bij je gezonde aanpak kunt betrekken? Kun je met een gezonde kantine net zoveel verdienen? Antwoorden op deze vragen vind je op onze website www.voedingscentrum.nl/gezondeschoolkantine Voor de genoemde onderzoeken zie onze factsheets ‘Richtlijnen gezondere kantines’ en ‘Invloed van de omgeving op eetgedrag’ op www.voedingscentrum.nl/factsheets

De Schoolkantine Brigade kan je helpen met praktische tips. Bel ons zelf voor een afspraak: 070-306 8875 Email [email protected] Twitter @GezondeBrigade

www.voedingscentrum.nl/gezondeschoolkantine 02/2016

Richtlijnen Gezondere Kantines voor scholen

Recommend Documents