14 mei 2004 - 55e jaargang no. 19
Reuzenkraan bij expansie Hij staat er al enige dagen, de grote kraan, welke speciaal voor het expansieproject is aangehuurd. Het gevaarte werd in de afgelopen week in delen gereden naar zijn werklocatie ten oosten van Building 045. Daar zal de kraan worden ingezet voor de bouw van drie cyclonenstructuren, welke tezamen een Cyclonen Building zullen vormen. Deze kraan, een Manitowoc Series 2 4100 Crawler is er één met een hefvermogen van 220 ton en een ‘off-set fly jib’ bij 10 graden, waardoor hij een groot bereik heeft tot ver boven de tanks van Precipitation. De kraanarm heeft een hoofdboom van maar liefst 200 voet. Wie zei ook weer: “Goed gereedschap is het halve werk?” De bedoeling is dat binnenkort van start wordt gegaan met de bouw van de ‘midsite cyclone’, de middelste van de drie cyclonenstructuren. Indien de constructiewerkzaamheden vlot verlopen, zal die tegen november/ december van dit jaar operationeel zijn. Daarvoor zijn ongeveer drie maanden nodig.
1 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
HR legt laatste hand aan tekst nieuwe CAO 2004 – 2006 Onlangs bereikten de Suralco CAO – Onderhandelingscommissie en het Bestuur van de Paranam Werknemers Bond (PWB) overeenstemming over een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst voor de periode 2004 – 2006. De onderhandelingen voltrokken zich in een overwegend goede en constructieve sfeer met af en toe gespannen momenten. Partijen zaten in totaal 23 keer met elkaar aan de onderhandelingstafel. Het is prijzenswaardig dat het eindresultaat bereikt werd zonder één werkonderbreking, waardoor de productie gedurende het gehele onderhandelingsproces ongestoord voortgang kon vinden. Partijen mogen derhalve met tevredenheid terugzien op het bereikte eindresultaat. De nieuwe CAO komt ongetwijfeld tegemoet aan het gezamenlijk streven van de Directie en de vakbond tot het scheppen van goede arbeidsverhoudingen en een doelmatige regeling van de arbeidsvoorwaarden, gericht op zowel de continuïteit van de productie als de bestaanszekerheid van de werknemers. Momenteel wordt door HR de laatste hand gelegd aan de schone tekst van de nieuwe CAO. De officiële ondertekening ervan zal spoedig plaats-vinden. Onderhandelingsduur De onderhandelingen om te geraken tot deze nieuwe CAO vingen aan op 2 juli 2003. Op 31 maart 2004 vond de laatste vergadering plaats. Ofschoon deze periode 9 maanden omvat, moet worden opgemerkt dat er niet continue is onderhandeld gedurende deze 9 maanden. Indien de talrijke onderbrekingen voor beraad binnen de eigen gelederen niet worden meegerekend, dan is er effectief ongeveer vier á vijf maanden onderhandeld. Relatief beschouwd hebben deze onderhandelingen echter toch niet korter geduurd. Het onderhandelingsteam van Suralco werd geleid door Don A. Philips, een professionele onderhandelaar, die speciaal daartoe uit de U.S.A. werd aangetrokken. Verder maakten van het onderhandelingsteam deel uit Caroline Tjin Tham Sjin (HR Manager), Lucia Oostwijk (Confidential Secretary) en Ferdinand Welzijn (Legal Adviser).
1 januari 2005 en 2006 telkens met 4% zullen worden verhoogd. Markante wijzigingen ten opzichte van de lopende CAO betreffen onder andere de volgende zaken:
verhoogde studievoorzieningen ten behoeve van kinderen van CAO employés (VOJ/ VOS/ en Universiteitsonderwijs);
huizenbouwprogramma met een maximale financiering van 100%;
aanpassing vakbondsverlof;
jubileumprogramma;
aanpassing klachtenprocedure.
Met betrekking tot het streven van beide partijen de hoge kwaliteit van de gezondheidszorg te continueren zal er binnen afzienbare tijd een gemengde commissie worden geïnstalleerd. Deze krijgt tot taak een aantal concrete mogelijkheden te bestuderen ter doorvoering van noodzakelijke veranderingen in het huidig systeem van de medische dienstverlening. Management informatie sessies In de komende twee weken zullen er informatie sessies ten behoeve van leidinggevenden plaatsvinden, waarin nader uitleg zal worden gegeven over voormelde en overige gewijzigde primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden die in de nieuwe CAO zijn vastgelegd. De redactie van Bauxco Nieuws feliciteert de Directie, het vakbondsbestuur en de CAO employés met het onlangs bereikte akkoord voor een nieuwe CAO 2004 – 2006. De arbeidsrust binnen ons bedrijf is met deze nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst voor de komende drie jaren wederom gegarandeerd.
Bereikte eindresultaat Het bereikte eindresultaat geeft een loonsverhoging te zien van 4% per jaar. Dit betekent dat de basislonen dus per 1 januari 2004 en vervolgens per 2 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
In het logo van ons bedrijf staat de ondernemingsnaam vermeld met daarachter de letters “L.L.C.” Vaker stellen lezers van Bauxco Nieuws onze redactiemedewerkers de vraag wat de afkorting L.L.C. betekent. Het antwoord op deze vraag luidt alsvolgt. De afkorting L.L.C. staat voor: Limited Liability Company. Dit is een organisatievorm die het best vergeleken kan worden met een Naamloze Vennootschap of N.V. Deze afkorting houdt zowel in het Engels als in het Nederlands in, dat de “shareholders” (derhalve aandeelhouders) slechts beperkt aansprakelijk zijn en wel tot de omvang van de totale waarde van hun deelname in het maatschappelijke aandelenkapitaal van de onderneming. Het maatschappelijk kapitaal wordt bij de aanvang van de vennootschap vastgesteld
en kan slechts door statutenwijziging hoger of lager worden gesteld. Het verricht a.h.w. de functie van “rekengrootheid” en moet deugdelijk onderscheiden worden van het vermogen van de vennootschap. Het vermogen bestaat uit de som van alle bezittingen, verminderd met de schulden van de vennootschap. Het maatschappelijk kapitaal daarentegen geeft aan het nominaal totaalbedrag van alle aandelen, welke volgens de oprichtingsakte geplaatst of uitgegeven zijn of kunnen worden. Worden alle aandelen á pari genomen en in contanten volgestort, dan zijn bij de aanvang van de vennootschap kapitaal en vermogen aan elkaar gelijk. Het vermogen ondergaat echter al gauw verandering: de waarde der bezittingen fluctueert, er wordt in het bedrijf winst of verlies gemaakt. Het maatschappelijk kapitaal verandert daardoor echter niet. Wij vertrouwen erop met deze uitleg wat meer duidelijkheid te hebben gegeven aan zij die het antwoord op deze vraag wilden weten.
LEREN EN VERANDEREN Zeven jaar
DOEN WE ALLEMAAL
Argos Het wakend oog van ARGOS (Arbeiders Gedrag Observatie Suralco) observeerde op 5 mei 2004 precies zeven jaren “ala wrokoman” op de plant. Het ARGOS observatiesysteem ging van start op 5 mei 1997 en is thans niet meer weg te denken als het gaat om veilig werken binnen ons bedrijf. Het ARGOS Management Team stond in een felicitatieboodschap “gi ala wrokoman!” op 5 mei jl. dan ook even stil bij dit heuglijk feit. De workforce werd daarbij op het hart gedrukt de doelen die gezamenlijk worden nagestreefd niet uit het oog te verliezen en veilig gedrag verder te stimuleren en te ondersteunen.
Veranderingen in de samenleving maar ook in de organisatie of onderneming zijn tegenwoordig aan de orde van de dag. Werknemers bijvoorbeeld moeten steeds vaker leren en veranderen. Waarom is dat soms zo moeilijk? Waarom leren en veranderen mensen in sommige gevallen spontaan, zelfs tegen de verdrukking in? Mensen leren voortdurend. Niet alleen op school, maar meer nog daarbuiten. Soms is leren een geleidelijke verandering, soms is het een ingrijpende herziening van opvattingen en handelwijzen. De ene keer gaat leren en veranderen bijna onopgemerkt, dan weer is het een zeer bewust ondernomen activiteit. Het is daarom binnen een onderneming of organisatie van groot belang de medewerkers te motiveren en te begeleiden bij het leer- en veranderingsproces. 3
Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
INLEIDING Vele van de verkeersongevallen in Suriname kunnen toegeschreven worden aan alcoholmisbruik. Nog steeds wordt bloedalcoholconcentratie op de oude manier gemeten. Dit is tijdrovend en corruptiegevoelig. - Met bloedalcoholmeting (op de oude manier) kan er makkelijk gemanipuleerd worden. De concentratie van alcohol in het verzamelde bloed kan afnemen door verdamping. Er zijn veel storende factoren waardoor de betrouwbaarheid van de test eraan gaat. Alcoholconcentratie in urine is even als bloedalcohol onderhevig aan allerlei invloeden n.l.: 1. de temperatuur 2. de luchtdruk 3. de cellulaire samenstelling van het bloed 4. fysieke activiteit en hyperventilatie 5. verandering in de hoeveelheid uitgeademde lucht 6. Radio Frequency Interference (RFI) BLAASTEST Het is belangrijk voor de veiligheid van het publiek dat dronken bestuurders van de weg gehouden worden. De oude manieren van testen door te checken of de persoon in kwestie naar alcohol ruikt of dat hij een rechte lijn kan houden bij het lopen, is al achterhaald. Zelfs mensen die dronken zijn, zouden die test met succes kunnen doorlopen. Daarom maakt de politie nu internationaal gebruik van de jongste
technologie om alcoholspiegels in het bloed te bepalen. Zelfs de laboratoriummethode van chemisch de bloedalcoholspiegel bepalen heeft plaats moeten maken voor de modernere en betrouwbaardere “Breath Alcohol testing devices” (Breath Analyzer is er één van) om de ‘bloedalcoholconcentratie’(BAC) te bepalen. HOE DE LONGEN WERKEN Je ademt 15 – 25 keren per minuut in en uit zonder dat je dat merkt. Als je bezig bent te oefenen (rennen) gaat de frequentie vanzelf omhoog. Je kan uit je zelf niet stoppen met ademen (probeer dat maar!!). De longen zijn ingewikkelde organen, maar wat ze doen is het verwijderen van de verbrandingsgassen (CO2) uit het lichaam en die verwisselen met verse zuurstof (O2)die het lichaam nodig heeft voor de verbranding. ALCOHOL IN HET MENSELIJK LICHAAM Alcohol is een verzamelnaam van bepaalde organische stoffen met de OH groep(en) als functionele groep. Bekende alcoholen zijn ethanol, methanol, isopropanol, etc. De alcohol die gebruikt wordt voor consumptie, is ethanol. Het is een kleurloze, vluchtige vloeistof die brandbaar is. Het heeft een lichte karakteristieke geur en is goed oplosbaar in water. Alcohol werkt in op het centraal zenuwstelsel. Het effect is afhankelijk van de hoeveelheid alcohol in het bloed. PRINCIPE VAN DE TEST Alcoholintoxicatie (vergiftiging) wordt gedefinieerd door de bloedalcoholconcentratie (BAC). De blaastest is in 1940 ontwikkeld. In 1954 heeft Dr. Robert Borkenstein dit verfijnd voor gebruik door de politie.
Graad van alcoholintoxatie: BAC (g/100 ml bloed of g/210 l uitgeademde lucht) 0.01 - 0.05 0.03 - 0.12
subklinisch euforie
0.09 - 0.25
vrolijkheid
0.18 - 0.30
verwarring
0.25 - 0.40
verdoving
0.35 - 0.50
coma
0.45+
dood
Gradatie
Klinische symptomen gedrag is bijna normaal lichte euforie; gezelligheid; spraakzaam; verhogen van zelfverzekerdheid; verminderde remming; verminderde aandacht, oordeel en controle; begin van motorische instabiliteit; het verliezen van efficiëntie in het doen van zijn werk emotionele instabiliteit; verliezen van kritisch oordeel; verslechterende waarneming, aandacht en samenhang; verminderde sensorische respons; verhoogde reageertijd; verminderd zicht, sensomotorische coördinatie; wankelend, dromerig desoriëntatie, mentale verwarring; duizeligheid; overdreven emotionele staat; verlies van visie en kleur, vormdimensie; verhoogde pijntolerantie; verhoogde musculaire incoördinatie; wankelend lopen; slordig; slaperig algemene ongevoeligheid; vertoning van verlies van motorische functie; duidelijk verminderde reactie op prikkels; duidelijke musculaire incoördinatie; niet in staat te staan of te lopen; braken; onbeheersbaarheid; slaperig compleet verlies van bewustzijn; subnormale lichaamstemperatuur; onbeheersbaarheid; onregelmatige ademhaling; mogelijke dood dood door ademhalingsstoornis
4 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
Alcohol die door iemand gedronken wordt, komt terecht in de adem omdat het in de bloedstroom opgenomen wordt via de mond, keel, maag en darmen. In het bloed blijft alcohol onveranderd en kan ook niet verdampen. Een deel van de alcohol komt via de membranen van de longzakken (alveoli) in de alveolaire lucht. De concentratie van alcohol in de alveolaire lucht is afhankelijk van de concentratie van alcohol in het bloed. Als de alcohol in de alveolaire lucht is uitgeademd, kan het gemeten worden met een breath alcohol testing device. In plaats van het nemen van bloed van de dronkaard om in een laboratorium getest te worden, kan de persoon ter plaatse worden getest met een breath analyzer en het resultaat is direct bekend. De geteste persoon kan ook meekijken als alles in orde is en dat er niet gemanipuleerd wordt. Omdat de alcohol concentratie in de adem gerelateerd is aan de concentratie in het bloed, kan je de bloedalcoholconcentratie nagaan door de concentratie in de adem te meten. De verhouding tussen alcohol in het bloed en in de lucht is 2,100:1. Dus 2,100 milliliter lucht bevat evenveel alcohol als 1 milliliter bloed. Dit is volgens de wet van Henry die handelt over partiti coëfficiënt. Bij Suralco wordt een toelaatbare BAC van < 0.04% gehanteerd. ALCO-SENSOR IV Bij Suralco gebruiken we een combinatie van RBT IV en Alco Sensor IV. ALCO-SENSOR IV is het instrument waarmee de alcoholconcentratie wordt gemeten. Het principe van het apparaat is gebaseerd op de relatie tussen de alcohol concentratie in het bloed en een concentratie van alcohol in uitgeademde lucht. Zoals reeds gezegd is de concentratie van alcohol in de adem van iemand afhankelijk van de alcoholconcentratie in de circulerende bloedstroom. De ALCO-SENSOR IV werkt
tussen 10 en 40 ?C en een relatieve vochtigheid van 0 tot 100%. Om de twee minuten kan er een test gedaan worden. Bij temperatuur of vochtigheid buiten de genoemde range zal de test geblokt worden. De meter meet alleen wanneer er 2.1 liter lucht erdoor geblazen is. Minder dan dat voor twee keren geeft de meter void aan, hetgeen betekent dat er onvoldoende is geblazen. Uit vergelijkingen is gebleken dat de bloedalcoholspiegel gemeten met de ALCO SENSOR IV en de alcoholspiegel van bloed afgetapt op hetzelfde moment nog geen ± 5% van elkaar verschillen. De ALCO SENSOR IV reageert alleen op alcohol in de adem en niet op aceton of koolwaterstoffen die in de adem kunnen voorkomen. Belangrijk voor de geteste persoon is dat hij/zij weet dat de blanco reading 0 is. Dat wordt geregistreerd op het strookje door het computergedeelte van die meter, de RBT IV. De operator van de ALCO-SENSOR IV moet dat aan de persoon in kwestie laten zien. Manipulatie is uitgesloten, aangezien er altijd een derde persoon aanwezig moet zijn en mede moet ondertekenen. Je kan ook niet te veel blazen. Bij minder blazen verwerpt de computer de test, terwijl bij precies 2.1 liter de meter niets meer opneemt en de 2.1 liter analyseert. Dus wat de meter aangeeft, is wat in het bloed zit. Na de eerste positieve test wordt na een kwartier een tweede test, de confirmatietest, afgenomen. Is die boven de vastgestelde maximum toelaatbare concentratie dan is die persoon positief bevonden. De maximale toelaatbare concentratie heeft te maken met feiten zoals het net gebruiken van Mouth Wash of een hoestdrank die alcohol bevat. Na een kwartier zou dat dan nul moeten zijn. De ALCO-SENSOR IV wordt elke maand gekalibreerd en de waarde wordt geregistreerd. Conclusie In vele gevallen is Breath Alcohol betrouwbaarder dan een in een laboratorium gemeten bloed alcoholspiegel. Manipulatie is uitgesloten.
Ze zijn er nog steeds enthousiast over, de medewerkers van Civil & Electrical Services die van 23 tot en met 25 april j.l. naar het vakantie-eiland Isadou aan de Boven-Suriname gingen. Ze wilden het accent niet alleen leggen op Team Building met het oog op hun werkzaamheden, maar ook van de gevarieerde natuur van ons binnenland genieten. De Team Building was er voor hen op gericht de onderlinge saamhorigheid noch hechter te maken en de vriendschappelijke contacten te versterken. Deze trip was voor deze afdelingsmedewerkers de vijfde. Ze spreken zelf van een zeer geslaagd evenement en zijn vast van plan er een traditie van te maken. Enkelen van de 25 deelnemers namen hun partner mee naar Isadou. Het eiland ligt dicht bij het dorp Jaw-Jaw, dertig minuten varen vanuit Atjoni.
5 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
Controller Janice Veira heeft voor het Suralco - team dat intensief meewerkte aan de SOX review die van 19 tot 23 april j.l. gehouden werd, felicitaties ontvangen, niet alleen van onze Managing Director Warren Pedersen, maar ook van financiële toppers binnen AWA. Warren Pedersen, die ten tijde van de presentatie van het eindresultaat van de review in het buitenland was, liet weten de inzet van de medewerkers om een goed resultaat te bereiken, zeer op prijs te hebben gesteld. Hij vroeg met nadruk zijn felicitaties aan alle afdelingen die aan de review hebben meegewerkt, over te brengen. Eén van de andere felicitaties was van AWA Vice President – Finance Tony Thene. Hij spreekt van een ‘tremendous effort and a job very well done’. Hij heeft aan Suralco’s Finance management gevraagd de ‘benchmark practices’ uit te dragen en ingang te doen vinden in alle AWA – locaties. Dit in samenwerking met AWA Director of Compliance Peter Phillips en BU Controller & Commercial Manager Jimmy Herring. “The AWA business is committed to being the very best in the corporation and this performance is evidence that we are moving in the right direction”, schrijft Tony Thene. Voor het succes van Alcoa’s business zijn SOX audits van groot belang. SOX staat voor de Sarbanes-Oxley Act, een wet die alle Amerikaanse bedrijven verplicht hun interne boekhoudkundige controlesysteem te laten certificeren. De wet werd in 2002 in de VSA
uitgevaardigd in een proces tot het elimineren van boekhoudkundige onregelmatigheden en ‘corporate scandals’. Alcoa verplichtte alle bedrijfslocaties uiterlijk eind december 2003 een interne audit te hebben gehouden om te voldoen aan de vereisten van de SOX. Indien de score van deze audit onvoldoende zou zijn, heeft de locatie tot eind september dit jaar de tijd om orde op zaken te stellen en ervoor te zorgen dat hun financiële rapportage wel voldoet aan de normen die in de wet worden gesteld. Er zijn 65 locaties geselecteerd om de SOX reviews uit te voeren. Ons bedrijf werd in februari ervan op de hoogte gesteld dat het tot de geselecteerde groep behoorde. Bill Campbell Sindsdien is conAlcoa Audit Manager stant nagegaan of wij op de juiste manier voldoen aan de normen. Het audit team kwam tot de bevinding dat de documentatie van de Alcoa Self Assessment Tool (ASAT) over het algemeen voldoende was om te kunnen vaststellen dat de vereisten ‘in place’ zijn. De opmerking van Alcoa’s Audit Manager Bill Campbell dat self assessment bij Suralco veel kenmerken heeft van level 5, het hoogst bereikbare niveau, klonk goed in de oren van het management van Finance, Purchasing/Stores en Human Resources.
6 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
Ongelooflijk maar waar: een kolonie bavianen – doorgaans agressieve vechtersbazen – leeft nu relatief vreedzaam samen. Nieuwkomers nemen de hoffelijke omgangsvormen over.
Bavianen zijn geen lieverdjes. Ze staan bekend als agressieve vechtersbazen die elkaar flink treiteren. Maar nu blijkt dat ze hun leven kunnen beteren en hun vreedzame gedrag zelfs overdragen op immigranten uit andere kolonies. Begin jaren tachtig voltrok zich in enkele Keniaanse bavianenkolonies een drama. Veel bavianen stierven aan TBC, nadat ze besmet vlees hadden gegeten. De slachtoffers waren allen vechtlustige volwassen mannetjes die sterk genoeg waren geweest om met een naburige kolonie bavianen om het vlees te vechten, zodat de samenstelling van de groep grondig veranderde. Vooral vrouwtjes en nog wat zachtaardige mannetjes bleven over. Een drastische cultuuromslag is het gevolg. Het onderzoekers-echtpaar Robert Sapolsky en Lisa Share beschrijft in het tijdschrift PloS Biology hoe de overgebleven apen nu vreedzaam samenleven. Terwijl de bavianen in het verleden elkaar nog regelmatig beten, bedreigden en mepten, zijn de apen nu vaker bij elkaar te vinden en vlooien ze elkaar meer. Natuurlijk zoeken de dominante mannetjes nog steeds ruzie, maar daarvoor dagen ze vooral bavianen van eigen grootte en rangorde uit. Maar waar ‘gewone’ bavianen hun slechte humeur vaak botvieren op vrouwtjes of op laaggeplaatste mannetjes, is de vredelievende groep voor hen juist opvallend tolerant. Daardoor zijn de apen onderaan de pikorde veel minder gestresst. De primatologen toonden aan dat deze bavianen inderdaad minder van het stresshormoon cortisol in hun bloed hadden dan laaggeplaatste soortgenoten uit andere kolonies. Het meest opmerkelijke is nog dat de kolonie zo lang vreedzaam is gebleven. Dat is wonderlijk, omdat er nog maar weinig bavianen van de oorspronkelijke vreedzame kolonie over zijn. Alle mannetjes die nu tot de groep behoren, zijn immigranten uit andere kolonies. Mannetjesbavianen gaan in hun puberteit namelijk op zoek naar een andere kolonie om zich bij aan te sluiten. Dat de bavianen hun hoffelijke samenleving hebben weten te behouden, betekent dat de bavianen op een
of andere manier de immigranten hun bijzondere omgangsvormen hebben geleerd. Aangezien de mannetjes allemaal vertrokken zijn, moeten het de vrouwtjes zijn die de sociale tradities hebben overgedragen op de nieuwe mannetjes. Het blijft de vraag hoe de vrouwtjesbavianen dat voor elkaar hebben gekregen. Misschien weten ze het gedrag te sturen door positief te reageren op bepaalde gedragingen, suggereert etholoog Frans de Waal in een begeleidend essay. Of misschien hebben de nieuwkomers het gedrag van de vrouwtjes simpelweg overgenomen. Dat klinkt allemaal prachtig, maar hoe lang het vriendelijke sociale milieu van de bavianen zal voortbestaan, durven de onderzoekers niet te zeggen. Hoewel ze hopen dat het zo blijft, denken ze dat de samenleving kwetsbaar is voor nieuwe invloeden. De komst van twee of drie etterende volwassen mannetjes zou een omslag kunnen betekenen in hun cultuur. Dan is het gewoon weer vechten geblazen. Corlijn de Groot, NOS Online
7 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004
Wat is koortsstuip? Een koortsstuip doet zich voor bij kinderen en is een tijdelijke ontregeling van de hersenen tijdens koorts, vrijwel altijd in de periode dat de koorts snel oploopt. Hierdoor reageert het kind niet meer normaal. Dit is te zien doordat het kind heel stijf of juist heel slap wordt, soms gevolgd door schokken in armen of benen. Twee tot drie procent van alle kinderen krijgt er last van. Kinderen tussen zes maanden en vier jaar oud zijn het meest vatbaar voor koortsstuipen, met name kinderen tussen de anderhalf en twee jaar. We spreken van een koortsstuip als de stuip niet langer duurt dan vijftien minuten, het kind niet langer dan 24 uur koorts heeft en het kind niet jonger is dan een half jaar en niet ouder dan vijf jaar. Hoe is koortsstuip te herkennen? Meestal ontstaat een koortsstuip wanneer een kind net ziek is geworden. In het begin van een ziekte loopt de temperatuur namelijk snel op. Vanaf een temperatuur van 38,5 graden kunnen koortsstuipen ontstaan. Opeens reageert het kind dan niet meer normaal en wordt het vaak helemaal stijf. Daarna kunnen schokken van armen en benen voorkomen. Meestal aan twee armen en benen tegelijk, maar soms aan één kant van het lichaam. Het kind kan vreemd ademhalen of juist zijn adem inhouden. Soms kan de plas niet meer opgehouden worden. Soms komt er slijm uit de mond. Sommige kinderen worden tijdens een koortsstuip alleen maar slap en hebben geen last van schokken. Zelden houdt een aanval langer dan een paar minuten aan. Vervolgens kan het kind nog enige tijd huilen en onrustig zijn, waarna het vaak in slaap valt. Wanneer het wakker wordt, reageert het eerst soms nog wat slaperig, maar vervolgens weer normaal. Hoe ontstaat koortsstuip? De meeste gevallen van koortsstuipen doen zich voor bij door (bijna altijd onschuldige) virussen veroorzaakte infecties van de bovenste luchtwegen. Bij zo’n verkoudheid, keel- of oorontsteking ontstaat bij kleine kinderen vaak snel oplopende koorts. Door de koorts wordt de lichaamstemperatuur hoger. Dit is een reactie van het lichaam om de ziekteverwekker te bestrijden. Ze is dan ook nuttig. De hersenen kunnen echter niet goed tegen een te snel stijgende temperatuur en functioneren daardoor tijdelijk niet optimaal. De signalen die van de hersenen naar de spieren worden doorgegeven, komen verkeerd over waardoor stijfheid, schokken of juist verslapping van de spieren ontstaan. De hersenen passen zich vervolgens aan de verhoogde temperatuur aan. Daardoor verdwijnen de verschijnselen van de koortsstuip. Is het ernstig en wat kunt u verwachten? Hoewel een koortsstuip er heel ernstig en akelig uitziet, gaat deze meestal vanzelf weer over. Het kind functioneert (wanneer de ziekte die de koorts veroorzaakte ook over is) na de aanval weer helemaal normaal. Meestal
herhaalt een koortsstuip zich niet tijdens dezelfde ziekteperiode. Bij een nieuwe ziekteperiode met koorts kan zich wel een herhaling voordoen. Dit is bij één op de drie kinderen het geval. Meestal groeien kinderen er in de leeftijd van drie tot vijf jaar vanzelf overheen. Soms verwijst de huisarts een kind dat een koortsstuip heeft gehad, naar het ziekenhuis, met name als hij twijfelt of er sprake is van hersenvliesontsteking als oorzaak van de koorts. Als de kinderneuroloog of de kinderarts ook denkt aan hersenvliesontsteking, zal een ruggenprik worden gedaan. Na een koortsstuip herstelt een kind volledig. Wanneer naar de huisarts? Het is verstandig contact op te nemen met uw huisartspraktijk als: • uw kindje voor de eerste keer een koortsstuip heeft; • uw kindje nog geen half jaar of ouder dan vijf jaar is; • uw kindje vaker een koortsstuip heeft gehad én o de koortsstuip anders verloopt dan normaal; o de koortsstuip zich herhaalt tijdens dezelfde ziekteperiode; o er sprake is van nekpijn en koorts; o er sprake is van een stuip zonder koorts; o u ongerust bent. Wat kunt u er zelf aan doen? Hoewel een koortsstuip er heel beangstigend uit kan zien, is het toch van belang zo rustig mogelijk te blijven. Houd gevaarlijke voorwerpen uit de buurt van uw kind. Probeer niets tussen de tanden te stoppen of armen en benen tegen te houden. Blijf bij uw kind en laat een ander de huisarts bellen. Meestal houdt de aanval na enkele minuten op en valt het kind in slaap; laat het dan lekker slapen. Afsponsen met water is niet nodig. Geef paracetamol alleen na overleg met de arts. Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen Wanneer een kind al veel koortsstuipen heeft gehad, kan de huisarts of de kinderarts een medicijn geven waarmee u zelf een koortsstuip kunt doen stoppen. Dit medicijn is een vloeistof die u via de anus (het poepgaatje) geeft. Dit is niet moeilijk. Maar als u het niet prettig vindt om het zelf te geven, dan heeft de huisarts dit medicijn ook vaak bij zich. Vroeger werd nog wel eens paracetamol gegeven om de koorts te onderdrukken. Hiermee kan ook een koortsstuip voorkomen worden. Te veel paracetamol kan echter ook bijwerkingen geven. Geef dus nooit op eigen initiatief paracetamol, maar overleg eerst met de arts.
8 Bauxco Nieuws no. 19 - 14 mei 2004