reportage Zuid-Amerika 2009 Pascal Kolkhuis Tanke REISIMPRESSIE QUITO -> SANTIAGO DE CHILE (ECUADOR -> PERU -> BOLIVIA -> CHILI)
Twee maanden lang hebben we op grote hoogte geleefd. Op adembenemende hoogte, op koude hoogte, op hartverwarmende hoogte, vooral: op grootse hoogte. Voortdurend tussen de 2.000 en de 5.000 meter boven zeeniveau, snakten we naar zuurstof, rilden we van de kou, voelden we de zon als een koperen ploert op onze huid branden, kauwden we cocabladeren tegen de hoogteziekte en vooral: genoten we intens van alles wat de Andes aan natuur en mensen heeft te bieden. ECUADOR Quito is een goed geconserveerde voormalige Spaans-koloniale stad op 2.800 meter, fraai gelegen aan de voet van de vulkaan Pichincha. Met als klimaat een soort eeuwige lente, is het hier goed toeven; zo goed, dat je nog niet echt het gevoel krijgt in een exotische omgeving te zijn beland. Ten zuiden van Quito ligt de 5.897 meter hoge vulkaan Cotopaxi, die je tot aan de parkeerplaats (4.500 meter) kunt opfietsen. De meeste lokale touroperators brengen hun klanten in een wagen naar deze plek, om vervolgens iedereen op de fiets te laten afdalen. Het is heel lang geleden dat ik zo heb afgezien als in de laatste paar klimkilometers - door een combinatie van ijzige kou en hoogteziekte - dus ik kan vanaf nu beamen dat deze reisorganisatoren een verstandige keuze hebben gemaakt. Ecuador is een bijzonder land, met prachtige bergen en vulkanen, bewoond door kleurrijk geklede 'indigena's' (de oorspronkelijke bevolking). Het was wel jammer dat deze keer het droge seizoen niet zo droog was als anders: de bergtoppen werden veelvuldig gemaskeerd door een dreigende bewolking en een miezerige mist/regen maakte de afdalingen soms indringend koud. Des te aangenamer waren de thermale baden in Banos! Vooral vlak voor zonsopgang is het hier niet alleen heerlijk warm, ook de sfeer is heel gezellig. Er valt geen onvertogen woord, terwijl zo rond 5 uur 's ochtends de baden al wel flink druk zijn. Dat is trouwens opvallend in heel Ecuador: het hoffelijke, ingetogen, voorkomende gedrag, helemaal niet wat je zou verwachten op basis van Latijns-Amerikaanse TV-series. Bijna een beetje saai. PERU Tussen de Ecuadoriaans-Peruviaanse grens en de hoofdstad Lima ligt een schier oneindige woestijn, met als opvallend kenmerk dat deze een groot deel van het jaar gewikkeld is in een grijze nevel ('garua'). Dit stuk deden we vooral met de volgbus, omdat de monotonie het fietsplezier al snel onder druk zette. Maar welk fietsfestijn stond ons te wachten toen we bij Casma afsloegen naar Huaraz, de Cordillera Blanca in. De afdaling van de ruim 4.000 meter hoge Callan Pas deed iedereen individueel, heel langzaam en onderbroken door veelvuldige zit- en fotosessies. Iedereen werd stil van zoveel natuurschoon. Aangekomen in Huaraz wist ik het zeker: volgend jaar begin ik Overlanding Zuid-Amerika hier. In Lima sloten Dorina en zoontjes Ion (6) en Dacian (3) aan, waardoor deze stad - waarvan gezegd wordt dat je er flink tijd en energie in moet steken om haar te kunnen waarderen - voor mij iets heel feestelijks kreeg. De komende 40 dagen zouden ze ongeveer hetzelfde traject gaan afleggen als de fietsgroep, maar 'met grotere stappen', door bijvoorveeld met in Zuid-Amerika zo populaire nachtbussen te reizen. De 'gringo trail' is de toeristische route die de meeste westerlingen in Peru afleggen, langs de belangrijkste attracties; met natuurlijk de Inca-ruïnes van Machu Picchu als belangrijkste bezienswaardigheid. Op het eerste gezicht vreemd genoeg, neemt vrijwel nooit iemand de kortste weg van Lima naar Machu Picchu. Vroeger lag de verklaring daarvoor in de terroristische activiteiten van het Lichtend Pad, maar hun nederlaag heeft de weg niet drukker gemaakt. Wij weten nu waarom: omdat kort heel lang kan zijn. De enkele openbare bus op dit traject legt niet meer af dan 20 km/uur, door de voortdurende stijgingen en dalingen en vooral door het 'wegdek'. En laat dit vooral zo blijven! Voor de echte fietsers waren dit de twee topweken van de hele reis: heel lange beklimmingen, gevolgd door even zo lange afdalingen, slingerend door de Andes-op-zijn-meest-Andes, weids en ruimtelijk, maar ook bewoond door intieme dorpjes die bijna nooit 'gringo's zien passeren, zeker niet op een fiets. Cuzco, als historische stad en als springplank naar Machu Picchu, was bij aankomst even een cultuurschok, door het alomaanwezige toerisme. Maar gelukkig kreeg de bewondering voor zoveel schoonheid al snel de overhand. En Machu Picchu voldeed daarna aan alle superlatieven, voor iedereen.
Cuzco ligt op ruim 3.300 meter, een hoogte waarop we al enige tijd balanceerden: in de Mantaro vallei daalden we af tot 2.000 meter, sommige bergtoppen passeerden we op ruim 4.000 meter, de meeste tijd verbleven we op iets boven de 3.000 meter. Niemand had last van hoogteziekte, in ieder geval niet in het gewone dagelijkse doen. Maar even snel de trap oplopen bleef een inspanning die, ook na weken acclimatisatie, steeds genadeloos werd afgestraft door een verplicht uitblazen bovenaan. De nachten in Peru waren koud, maar boven nul. En overdag op de fiets was het lekker warm door de alomaanwezige zon; vaak was een mouwloos hemdje genoeg. De hoogvlakte Altiplano ligt maar zo'n 400 meter hoger, dat is niet het grote verschil. Het grote verschil is wel de wind die hier vrij spel heeft, die niet meer beteugeld wordt door de bergen. Vanaf Cuzco, op de Altiplano, langs het Titicaca meer Bolivia in, stond het 'Tropical' van Tropical Cyclist soms tussen haakjes. BOLIVIA Overlanding is onze reisvorm die fietsen combineert met transfers in de (grote) volgbus, zodat we ons kunnen concentreren op de mooiste fietstrajecten. In Peru legden we vrij weinig stukken af in de volgwagen, want bijna alles was het fietsen waard, de afstanden waren te overzien, de diversiteit was groot en overal kon ik accommodaties vinden. Bolivia is een land dat bij uitstek geschikt is voor Overlanding, want alhoewel het zo mogelijk nog mooier is dan Peru, zou alles fietsen geen onverdeeld plezier zijn. Juist door zo nu en dan een flinke transfer te maken, komt Bolivia het meest tot zijn recht en kun je in een beperkte tijd veel van de variatie meekrijgen. In de eerste vier dagen was La Paz - op 3.600 meter de hoogst gelegen hoofdstad ter wereld - onze thuisbasis, voor dagtrips naar onder andere de zog. 'Most dangerous road in the world'. In een grijs verleden vielen hier veel doden, maar sinds de aanleg van een nieuwe parallelweg is dit vooral een toeristische fietsattractie geworden, inclusief een T-shirt 'I survived' na afloop. Heel mooi is deze 3-4 uur lange afdaling zonder twijfel (in Peru kan ik wel wegen aanwijzen die spannender zijn). De zoutvlakte Salar de Uyuni kun je onmogelijk door met een gewone wagen of bus, dus verplaatsten we ons hele hebben en houden in Uyuni naar drie grote terreinwagens: 14 personen plus hun bagage, 11 fietsen, tenten en kampeergerei. Vervolgens fietsten en trokken we drie dagen lang door een van de meest onhergbergzame gebieden ter wereld, door de wit uitgeslagen zoutvlakte, langs meren met flamingo's, langs geisers en langs/in een verkwikkende warmwaterbron op 4.300 meter hoogte. Was het er mooi? Ja, adembenemend. Was het er koud? Ja, dat ook, 's nachts in de slaapkamer 0° C. CHILI Noord-Chili na Bolivia betekent: terug in de moderne wereld. Zelfs in de gortdroge woestijn van Atacama bekruipt je nooit het gevoel 'disconnected' te zijn. Na een kortstondig gevoel van weelde-in-welvaart, gingen de gedachten al snel terug naar de exotische avonturen van Peru en Bolivia. Daarom beperk ik me volgend jaar tot de 43 dagen vanaf de Cordillera Blanca in Peru tot en met de Salar de Uyuni in Bolivia. Die zes weken waren zo 'top-of-the-bill', ik hoef er eigenlijk niets aan te veranderen. TERUG OP ZEENIVEAU Bangkok, Muay Thai (Thais boksen). Zoals gebruikelijk krijg ik ze in het begin weer van alle kanten om mijn oren. Maar wel met een groot verschil: waar 2 keer 3 minuten 'sparren' altijd leidde tot een adembenemende zuurstofschuld, lijk ik nu te beschikken over een onuitputtelijke voorraad O2. Zouden EPO-gedrogeerde wielrenners zich ook zo voelen? Het effect van een hoogtestage schijnt helaas kortstondig te zijn. Gelukkig zal de Andes zelf me voor altijd bijblijven! Pascal Kolkhuis Tanke TROPICAL CYCLIST Bangkok, 9 september 2009
Foto's
Vulkaan Cotopaxi (5.897 meter), Ecuador Foto: Marja van Santvoord
'Indigena' meisje (Ecuador)
Verse soep (Ecuador) Foto: Ed Peelen
Cordillera Blanca
Cordillera Blanca
Fiesta Izcucharca (Midden-Peru) Foto: Riet Fokker
Mantaro Vallei (Midden-Peru)
De Mantaro Vallei uit
Al veel geklommen (ook nog veel voor de boeg)
Klaar voor een heel lange afdaling (Midden-Peru)
Llama (Peru)
Mijn Inca's in Machu Picchu
Lake Titicaca, nabij Puno (Peru)
Twee Boliviaanse vrouwen op de Altiplano, met uitizcht op La Paz Fotograaf: Evert Nijhof
Salar de Uyuni (Bolivia)
Geisers (Zuidwest-Bolivia) Fotograaf: Evert Nijhof
Laguna Colorada, flamingo's op 4.200 meter hoogte
Warme bron op 4.300 meter hoogte (Zuidwest-Bolivia) Fotograaf: Evert Nijhof
Vallei van de Maan (Noord-Chili)
Atacama woestijn (Noord-Chili)
