Report. Platform Promotie Techniek laat zien waar het voor staat. Landelijk Platform Bèta Techniek investeert 1,4 miljoen in Midden-Brabant

Report infokrant over techniek, bedrijven en activiteiten in midden-Brabant, najaar 2006

in deze uitgave

2slag helpt leerlingen pagina 2

Meer kennis voor de regio pagina 5

Bekijk een bedrijf pagina 6

en verder... Timing en tastbaarheid pagina 3

Techniek op basisscholen pagina 3

Succesvolle leskisten pagina 4

Nog niet erg hip? pagina 4

Samenwerking voor de regio pagina 5

Process Class pagina 7

Bouw je eigen zweefvliegtuig pagina 7

Conferentie PPT krijgt vervolg pagina 8

kijk voor deze krant ook op www.platformpromotieentechniek.nl

Platform Promotie Techniek laat zien waar het voor staat Het is alweer een jaar geleden dat we met meer dan tweehonderd mensen bij elkaar kwamen in het Willem II stadion om de koers van het Platform Promotie Techniek voor de komende jaren door te spreken. Zijn we goed bezig? Hoe ziet onze omgeving eruit, nu en in de nabije toekomst? Waar moeten we op inspelen en hoe pakken we dat aan? Binnen het Platform hadden we natuurlijk al wat huiswerk gedaan. Zo lag er al een voorlopige Programmabeschrijving voor de periode 2006 – 2008. Maar de uitkomsten van de conferentie scherpten de koers op een aantal punten nog verder aan. Ik pak er twee uit. Om te beginnen is er meer aandacht nodig voor leerlingen op niveau 2. De missie van het Platform: meer en beter gekwalificeerde mensen in de techniek in Midden-Brabant, zou opgevat kunnen worden als een pleidooi om ons vooral te richten op de hoogste opleidingsniveaus en op veel genoemde begrippen als “kenniseconomie” en “innovatie”. Het belang hiervan staat buiten kijf, laat daar geen misverstand over bestaan. Maar tegelijkertijd moeten we ook een boodschap hebben aan de overgrote groep kleinere bedrijven en minder hoog geschoolde leerlingen, die voorlopig nog andere vragen aan hun hoofd hebben. Daarnaast kregen we van de conferentiegangers de opdracht mee om onze

Hans Janssen, Peter van Ierland en Fred de Bruin in overleg voor het congres “Kansen creëren met techniek in Midden-Brabant”.

resultaten méér te tonen. “Be good and tell it” was de boodschap. We willen de komende jaren meer massa maken: meer bedrijven en scholen die techniek promoten. Maar dan moeten onze activiteiten wel bekend zijn. En daar is deze krant voor bedoeld. We willen u informeren over de activiteiten van het Platform Promotie Techniek, zodat u daarvan gebruik kunt maken. Zodat u ook onderdeel kunt worden van het netwerk van nu al meer dan honderd bedrijven en scholen

in de regio. In deze krant vindt u geen ‘mooie PR verhalen’ over wat we van plan zijn, maar concrete informatie over hoe ver we nu zijn, wat we bereikt hebben en waar we nog aan werken. Ik wens u veel leesplezier!

Voor meer informatie: Peter van Ierland, Voorzitter Platform Promotie Techniek: (013) 539 70 90 of via e-mail: [email protected]

Landelijk Platform Bèta Techniek investeert 1,4 miljoen in Midden-Brabant Op landelijk niveau werkt het Platform Bèta Techniek aan versterking van de positie van techniek in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Het Platform is een projectorganisatie met als doelen om in 2010 15% meer leerlingen en studenten te laten instromen in het bèta- of technisch onderwijs en een betere benutting van bestaand talent in bedrijven en onderzoeksinstellingen te realiseren. Gelet op deze doelstelling is het Platform Promotie Techniek al sinds medio 2005 in gesprek met het Platform Bèta Techniek over de bijdrage van Midden-Brabant aan de landelijke doelstelling.

Financiële injectie voor scholen en bedrijven Naar aanleiding van deze contacten heeft voorzitter Arie Kraaijeveld van het Platform Bèta Techniek onlangs te kennen gegeven de integrale aanpak van het Platform Promotie

Techniek Midden-Brabant erg toe te juichen. In een recente brief aan burgemeester Ruud Vreeman en gedeputeerde Wim Luijendijk voorzag hij een investering van € 1,4 miljoen van zijn Platform in Midden-Brabant, om de ambities op het gebied van bèta techniek waar te maken. Deze investering gaat in de vorm van stimuleringsbijdragen naar scholen en bedrijven voor de realisatie van hun ambities. Het Platform is daarbij de netwerkorganisatie om waar nodig een integrale aanpak van scholen en bedrijven beter mogelijk te maken. Over de manier waarop de middelen ten goede komen aan de regio hebben wij ook in de komende periode contact met het Platform Bèta Techniek.

Voor meer informatie: Fred de Bruijn, programmacoördinator Platform Promotie Techniek: (070) 306 68 00 of via e-mail: [email protected]

Arie Kraaijeveld van het Platform Bèta Techniek: “integrale aanpak”.

links pagina 2 - rechts pagina 3

2Slag helpt leerlingen bij oriëntatie op technisch MBO als leerlingen een sector moeten kiezen. Het is de opzet dat de tweedejaars leerlingen model zweefvliegtuigen gaan bouwen. Dit mondt eerst uit in een wedstrijd binnen de scholen en vervolgens een grote finale in april 2007 met deelnemers van de verschillende scholen. De scholen hebben de handen ineen geslagen met de Koninklijke Luchtmacht en de vereniging KNVvL van modelbouwers. De Luchtmacht levert de materialen en modelbouwers trainen de docenten VMBO. De organisatie Technific uit Eindhoven heeft lesmateriaal ontwikkeld. Zie elders in deze krant voor meer informatie over de wedstrijd.

Enthousiasme over formule

Leerlingen uit de pilot groep krijgen hun certificaat voor een gegarandeerde plaats op het ROC.

Hoe is het om een technische opleiding te gaan volgen in het MBO? Het antwoord is ingewikkelder dan het lijkt, want in feite zijn dit meerdere vragen in één. Wat leer ik er precies? Wat is het niveau? Hoe is het onderwijs daar? Hoe zijn de docenten? Allemaal wezenlijke vragen voor leerlingen in het VMBO om vast te stellen of een technische opleiding voor hen de goede keuze is, of ze het aankunnen én of ze het leuk vinden.

2Slag vastgesteld dat techniek voor hem niet de goede keuze is en had nu – beter gefundeerd – een keuze voor een andere richting gemaakt.

De economische opleidingen van het ROC Midden-Brabant ontwikkelden enkele jaren geleden de formule 2Slag. Een formule waarbij eindejaars leerlingen VMBO een deel van een economisch programma kunnen volgen bij het ROC. Daardoor leren ze wat een opleiding aan het ROC concreet inhoudt. En ze krijgen bovendien vrijstelling als ze instromen in het ROC.

En nu? Vanzelfsprekend gaat 2Slag in dit schooljaar weer van start. Maar daarnaast willen de scholen leerlingen al eerder spelenderwijs laten kennismaken met techniek en technisch onderwijs. In het tweede jaar van het VMBO,

Pilotgroep ROC “Gezien het succes bij Economie wilden we bij Techniek iets vergelijkbaars”, aldus Rocco Bastiaansen. Rocco is manager van een aantal technische opleidingen van het ROC en de drijvende kracht achter 2Slag Techniek. “Op onderdelen moesten we de formule wat aanpassen, omdat het oriëntatieprogramma bij techniek vrij breed van opzet is. Daardoor is het bijvoorbeeld niet goed mogelijk om doorstromers vrijstellingen te verlenen in het eerste jaar MBO”. In september 2005 besloten het ROC en de VMBOscholen in Tilburg en Goirle om 2Slag in Techniek te starten. Het Platform had de scholen bij elkaar gebracht en een ontwikkelbudget vrijgemaakt. En al kort daarna startte het oriëntatieprogramma voor een pilotgroep van 13 leerlingen van vijf scholen, onder leiding van projectleider Marijn van de Brand van het ROC. In een periode van 20

weken kwamen zij elke dinsdagmiddag naar het ROC. Het betekende voor hen een kennismaking met het gebouw, met het onderwijsconcept PGO (probleemgestuurd onderwijs) en natuurlijk vooral met het technische onderwijs op MBO-niveau. Het programma bestreek het cluster Werktuigbouwkunde, Mechatronica en Luchtvaarttechniek op middenkaderniveau. De studenten leerden onder meer enkele elementaire vaardigheden, zoals het tekenen met CAD.

Wedstrijd model zweefvliegtuigen bouwen

Rocco Bastiaansen: ”Het is leuk om te zien dat de leerkrachten uit het VMBO ook zo enthousiast zijn. Wanneer deze opzet slaagt, hebben we een mooie formule voor het tweede leerjaar. Een formule die natuurlijk ook helemaal past bij de bijzondere aandacht voor vliegtuigtechniek in onze regio. De volgende slag is dat deze formule volledig selfsupporting wordt. Als ze echt bijdraagt aan een beter doordachte sectorkeuze mag dat geen probleem zijn. Maar ook dan zijn we nog niet klaar”, merkt hij op. “In ieder geval gaan we de opzet voor het 4e jaar en het 2e jaar elk jaar doorontwikkelen. Via het Platform kijken we ook of we hierbij een goede verbinding kunnen leggen met ‘Bekijk een Bedrijf’. Daarnaast zoeken we nog naar een goede opzet voor het 3e jaar VMBO. En dan praten we vanzelfsprekend niet alleen over doorstroom naar niveau 4, maar naar alle niveaus. Voorlopig dus nog voldoende werk aan de winkel!” Meer informatie, suggesties of meedoen? Neem contact op met projectleider Cees van Gerwen van ROC Midden-Brabant: (013) 539 71 17 of via e-mail: [email protected]

Beter beeld technische opleidingen De afsluiting was op 13 april 2006 bij Nedtrain in Tilburg. Deze sessie viel samen met de jaarlijkse Dag van de Industrie. Ten overstaan van onder meer burgemeester Ruud Vreeman, wethouder Hans Janssen, gastheer Lucas van de Weijer (Nedtrain) en enkele andere ondernemers presenteerden de leerlingen wat ze in 2Slag hadden opgestoken. De uitkomst daarvan was heel positief. Ze hadden allemaal een veel beter beeld gekregen van hoe het is om een technische opleiding op het ROC te gaan doen. Dat leidde er bij twaalf van hen toe dat zij hun voorlopige keuze voor een technische opleiding omzetten in een definitieve. Zij kregen allemaal een certificaat waarmee hun plaatsing op het ROC gegarandeerd werd. Eén leerling had via

Leerlingen tonen het winnende ontwerp aan Burgemeester Ruud Vreeman.

uitkomsten Monitor Techniek Tilburg 2005

Timing en tastbaarheid cruciaal in keuze voor techniek Het centrale doel van de Monitor Techniek Tilburg is om goed inzicht te krijgen in de motivatie van leerlingen om wel of juist niet voor een technische opleiding te kiezen. De Monitor is al drie keer afgenomen, in 2002, 2004 en 2005. Aan de Monitor wordt deelgenomen door scholen voor VMBO, MBO, HAVO/VWO en HBO in Tilburg. De Monitor biedt een grote hoeveelheid informatie, die onmogelijk in deze krant kan worden gepresenteerd. Hieronder laten we de belangrijkste uitkomsten zien aan de hand van vier invalshoeken: de beeldvorming rond techniek, de invloed van het basisonderwijs, het keuzeproces en werk & regio.

Beeldvorming rond techniek De beeldvorming rond techniek is redelijk consistent door de jaren heen. Hoewel de algemene beeldvorming positief is en blijft, geeft het toch te denken dat nog steeds een aanzienlijk deel van de leerlingen van VMBO, VO en MBO vindt dat techniek iets voor jongens is. Opvallend is dat er in het VO verschillend wordt gedacht over de exacte vakken. Weliswaar blijft wiskunde voor veel leerlingen het moeilijkste vak maar een belangrijk deel vindt het toch ook leuk en gemakkelijk. Bovendien is er op dit

punt weinig verschil tussen jongens en meisjes. Voor veel leerlingen is het produceren van iets tastbaars het aantrekkelijke van techniek. Het imago van techniek scoort hoger bij degenen die al voor een technische opleiding hebben gekozen maar scoort ook redelijk bij degenen die nog een keuze moeten maken. Op alle imagoaspecten scoren meisjes wat lager dan jongens maar de verschillen zijn relatief beperkt.

Invloed basisonderwijs Voor een toenemend deel van de leerlingen in het technische beroepsonderwijs (in 2005 iets minder dan eenderde) was de basisschool een belangrijk moment voor het maken van een keuze voor techniek. Tegelijkertijd neemt het deel VO leerlingen dat zegt in het basisonderwijs weinig of niets over techniek te hebben geleerd licht toe (in 2005 ongeveer driekwart).

Keuzeproces Uit de gegevens blijkt dat een persoonlijke benadering (leraren, familie, vrienden en decanen) een zeer belangrijke rol speelt. Ook open dagen vormen een belangrijke keuzefactor. In het algemeen is de emotionele beleving van

techniek in grote mate bepalend voor de weging van de feitelijke informatie en daarmee voor de uitkomsten van het keuzeproces.

Werk en regio De veronderstelling dat een technische opleiding min of meer automatisch tot een technisch beroep of tot een beroep in de techniek leidt, blijkt niet juist. Van alle leerlingen van technische opleidingen lijkt bijna een derde af te haken. Onder de VO leerlingen fluctueert de belangstelling voor een beroep in de techniek. Dit lijkt samen te hangen met de wisselende belangstelling voor de profielen Natuur en Gezondheid en Natuur en Techniek. Net zoals niet alle leerlingen die een technische opleiding volgen voor een technisch beroep kiezen, blijven niet alle leerlingen die nu techniek studeren behouden voor Tilburg en omgeving. Weliswaar is ruim 70% van de laatstejaars leerlingen VMBO en MBO van plan in de regio te blijven maar bij de HBO-studenten is dat structureel niet meer dan circa 30%.

Hoe verder? Toen deze monitor plaatsvond waren de activiteiten van het Platform nog zo kleinschalig

dat deze niet terugkomen in de uitkomsten. Dat ze positief bijdragen aan de belangstelling voor techniek en technisch onderwijs is al op diverse manieren vastgesteld. Het komt er dus op aan meer massa te maken. “Opschalen en uitstralen” is dan ook het motto van het 3e Meerjarenprogramma. Dat we daarmee volop bezig zijn (maar er nog niet zijn!) kunt u lezen in deze krant. Een tweede belangrijke uitkomst is dat techniek een hardnekkig imago heeft, dat het basisonderwijs en een deel van het voortgezet onderwijs hierin een bepalende fase is en dat het “tastbare” van techniek, het zelf iets kunnen bedenken en maken, cruciaal is. Op die punten verliezen we nu nog de slag. Techniek is niet op het netvlies als keuzes worden gemaakt voor vervolgopleidingen. Daarom geven we veel prioriteit aan het basisonderwijs en aan het zelf ervaren van techniek. Het groeiende aantal enthousiaste basisscholen is verheugend, maar het vervolgonderwijs blijft helaas nog achter. En daarnaast moeten we jongeren nog meer zelf de praktijk van techniek laten ervaren; dus niet alleen in de klas, uit een boek of een leskist maar ook in de praktijk!

Midden-Brabant timmert aan de weg

Meer aandacht voor techniek op basisscholen Je bent nooit te jong voor techniek! Natuurlijk is het niet de bedoeling dat de basisschool een beroepsopleiding tot technisch vakman of vakvrouw wordt, maar het is wel belangrijk dat kinderen al vroeg leren wat er in de techniek omgaat, zodat ze met een realistisch en hopelijk positief beeld een keuze kunnen maken voor een vervolgopleiding. De regio Midden-Brabant is een pionier op dit gebied. Er zijn al sinds jaar en dag actieve basisscholen, en ook de PABO en onderwijsbegeleidingsdienst SOM steunen de scholen. Eén van de eerste activiteiten van het Platform was in ’98 dan ook het uitbreiden van die kring van actieve basisscholen. Al die goede voorbeelden vormden de aanleiding voor een landelijk programma VTB (Verbreding Techniek Basisonderwijs), waarvan de regio op dit moment weer de vruchten plukt in de vorm van projectsubsidies.

In 2010 helft basisscholen actief Het gaat nu heel hard! De landelijke doelstelling van VTB is dat in 2010 eenderde van de basisscholen techniek volledig moet hebben ingevoerd. Maar voor Midden-Brabant hebben we de lat zelfs op 50% gelegd. Op dit moment

hebben we al een kring van 66 enthousiaste basisscholen, ruim 40%. Natuurlijk hebben die nog een weg te gaan voor ze techniek volledig hebben ingevoerd. Onder auspiciën van het Platform hebben de SOM en de PABO daarom een Steunpunt ingericht. Scholen kunnen daar terecht voor allerhande vragen en materialen.

Regionale netwerken Daarnaast organiseert het Steunpunt regionale bijeenkomsten voor groepen van ongeveer 15 tot 20 scholen. “De vonken vliegen eraf bij die bijeenkomsten’” aldus Eric Haest van de SOM. Als coördinator van het Steunpunt organiseert hij de bijeenkomsten. “Scholen willen heel graag informatie halen, maar ook brengen“. Binnenkort maakt hij een ronde langs alle scholen om hun plannen voor de komende periode door te nemen. Eric: “Binnen het Platform denken we er nu ook over na om bedrijven onderdeel te maken van zo’n regionaal netwerk. Die blijven nu bij de meeste scholen nog buiten beeld. En veel scholen moeten ook een drempel over, terwijl de koppeling met het bedrijf juist wezenlijk is. Voor de beeldvorming van het kind, maar ook voor de verankering van techniek binnen de school.

Het is belangrijk dat kinderen als vroeg leren wat er in de techniek omgaat.

Bedrijven moeten uit die anonimiteit. Op dat punt hebben we nog wel een weg te gaan. Hoe we dat concreet gaan oppakken, bespreken we binnenkort verder in het Platform.”

Meerjaren overeenkomst

Midden-Brabant tot 2010. Daarmee spreekt het landelijke bureau zijn commitment uit met onze activiteiten. Voor de regio is dit van groot belang, omdat we meerjarig verzekerd zijn van de financiële en beleidsmatige ondersteuning van het landelijke programma.

Jeroen Gommers, directeur van het landelijke programmabureau VTB, heeft in juli 2006 een meerjaren overeenkomst gesloten met het Platform voor de ondersteuning van VTB in

Wilt u meedoen met uw school of bedrijf of meer informatie? Neem contact op met Eric Haest, projectleider VTB Midden-Brabant: (0416) 67 44 00 of via e-mail: [email protected]

links pagina 4 - rechts pagina 5

Platform ontwikkelt succesvolle leskisten Technido Op 26 april 2006 werden tijdens een druk bezochte VTB bijeenkomst van basisscholen bij de PABO de leskisten Technido gepresenteerd. Trees Oudshoorn en Desiree van Diest hebben deze leskisten in de afgelopen twee jaar met steun van het Platform ontwikkeld. Trees en Desiree zijn leerkrachten van basisschool de Wegwijzer in Drunen en ’t Schrijverke in Goirle. Leerkrachten van andere basisscholen hebben de leskisten eerst getest op hun eigen school. Waarom leskisten ontwikkelen als er al zoveel zijn? Trees: “We zijn ermee begonnen omdat we vaststelden dat er voor de onderbouw weinig geschikt lesmateriaal is. Uniek aan de kisten is bovendien dat er geen verbruiksmaterialen in zitten. Dat is prettig voor een school, want dan hoeft er niet elke keer te worden bijbesteld. Er zijn nu vier leskisten gereed: over water, magneten, spiegels en geluid. Er komen er acht”

Gereduceerd tarief Het Platform Promotie Techniek heeft met uitgeverij Heutink een overeenkomst gesloten over de exploitatie van de leskisten. Er is al een behoorlijk aantal van verkocht en Heutink verwacht binnenkort de 200 te halen. Onderdeel

van de overeenkomst is dat alle basisscholen in Midden-Brabant de leskisten tegen een flink gereduceerd tarief kunnen bestellen. En Trees en Desiree? Hun werk is nog niet af. Desiree: ”Ik ben momenteel alweer druk bezig met de herdruk van ‘magneten’. Daarnaast zijn we volop bezig met de laatste vier kisten. Met sommige zijn we al ver. Nu nog uitproberen. Materialen zijn al besproken met Heutink. Daarnaast mogen we op verschillende plekken ons verhaal komen doen. Kortom, het gaat lekker.”

Voor meer informatie: Desiree van Diest en Trees Oudshoorn, Ontwikkelaars Technido via e-mail: desiree. [email protected] of [email protected]

Feiten en cijfers

Kiezen voor techniek nog niet erg hip? Ondanks alle inspanningen van verschillende partijen is het nog steeds zo dat het aantal leerlingen in de regio Midden en West Brabant, dat kiest voor een technische opleiding daalt. Een pijnlijke conclusie is dat in deze regio voor zowel HBO, MBO en VMBO Techniek de studentenaantallen zijn gedaald ten opzichte van 2001. Meest opvallend is de daling van het VMBO (4de leerjaar). De daling in onze regio is vele malen groter (22%) dan het landelijke percentage (6%). Samenhang en afstemming van de verschillende projecten in de regio is en blijft noodzakelijk om dit te doorbreken. Gebied ‘01/’02 ‘02/’03 ‘03/’04 ‘04/’05 ‘05/’06 Regio MWBr 1.341 1.310 1.349 1.196 1.050 Nederland 20.245 21.433 20.660 19.681 18.934

% verschil tov ‘01/’02 -22% -6%

Bron: kwantitatieve regioanalyse 2006 iNDEX Technocentrum

Schrikeffect of juist stimulans? Bovenstaande gegevens brengen natuurlijk wat teweeg. Om een volledig beeld te krijgen is het ook belangrijk te zien hoeveel leerlingen de technische opleidingen verlaten. MBO techniek scoort het beste ook landelijk gezien. VMBO en HBO Techniek blijven achter zowel regionaal als landelijk. Hier in de krant hebben we natuurlijk weinig ruimte om de cijfers uitgebreid toe te lichten. Er zijn ondanks dalende aantallen ook successen te noemen bijvoorbeeld op het gebied van samenwerking tussen onderwijs en ondernemingen. En juist die nieuwe initiatieven zorgen ervoor dat de daling van het aantal leerlingen MBO (8%) in Midden Brabant niet hoger is. Landelijk is dit 12%. Er zijn nieuwe

opleidingen gestart waarvan de leerling aantallen toenemen. Bijvoorbeeld Mechatronica. Om een volledig en genuanceerder beeld te krijgen van deze gegevens uitgespitst over de verschillende gemeenten verwijzen we naar de kwantitatieve regioanalyse 2006 van iNDEX Technocentrum. Zie www.index-tc.nl voor meer informatie.

Trends en cijfers in de bètatechniek TC Haaglanden heeft een samenvatting gemaakt van de trends en cijfers uit arbeidsmarktprognoses 2005-2010 van het Platform Bèta Techniek, dat gebaseerd is op onderzoek van het ROA (Researchcentrum Onderwijs en Arbeidsmarkt) Dit zijn de belangrijkste arbeidsprognoses: • • • •

Het arbeidsmarktperspectief voor starters met een bètatechnische achtergrond is de komende jaren rooskleurig, dit in tegenstelling tot dat van veel andere opleidingen; Zelfs de arbeidsmarktperspectieven voor de theoretische leerweg en het VMBO techniek zijn gunstig, terwijl ze onder het startkwalificatieniveau van de arbeidsmarkt liggen. Echter om zich te kunnen blijven handhaven op de arbeidsmarkt moeten schoolverlaters van deze opleidingen zich op den duur ‘opscholen’. De keerzijde van de goede perspectieven voor bètatechnici is dat werkgevers in dit segment van de arbeidsmarkt in 2010 met grote knelpunten in hun personeelsbestand zullen worden geconfronteerd; De goede arbeidsmarktontwikkelingen zijn niet het gevolg van gunstige arbeidsmarktontwikkelingen, maar van een vervangingsvraag van ruim 300.000 arbeidsplaatsen (door onder andere vergrijzing).

Heeft u de techniek in huis om jongeren te boeien? Nergens leren jongeren meer over techniek dan in de praktijk. Inspirerende voorbeelden doen volgen! Daarom zoekt het Platform Promotie Techniek nóg meer bedrijven die aan de weg timmeren met techniek en jongeren enthousiast

willen maken voor een toekomst in deze boeiende wereld. Door informatie te geven over techniek en hoe het is om in een technische omgeving te werken. Door te laten zien hoe boeiend techniek kan zijn. Het gaat om jongeren in allerlei

leeftijdsgroepen, van het basisonderwijs tot en met HBO. Toekomstig talent, maar alleen als we ze nu al enthousiast maken voor de techniek. Meer dan 50 bedrijven in de regio doen al mee.

Heeft u ook de juiste techniek in huis? Neem dan contact op met Fred de Bruijn, coördinator van het Platform Promotie Techniek voor meer informatie: [email protected]

ROC Midden-Brabant en Avans Hogeschool werken samen aan meer kennis voor de regio dit een sterke impuls kan geven aan de toerusting van docenten op dit belangrijke gebied en dat we daarmee ook de bedrijven een dienst kunnen bewijzen. We willen dus hoog insteken. Maar er liggen nog diverse vragen die we de komende maanden gaan onderzoeken. Als de uitkomsten daarop positief zijn, gaan we door!”

Kennisbehoefte bouw

Medio 2005 hebben Avans Hogeschool en ROC Midden-Brabant besloten om op het gebied van de mechatronica en de bouw hun krachten te bundelen. De inzet is om studenten en het bedrijfsleven in Midden-Brabant nog beter toe te rusten met technische kennis. “Het moet op termijn voor ieder bedrijf in de regio vanzelfsprekend zijn dat ze voor specifieke kennisvragen naar ons gaan”, is de mening van Peter Hollants. Hij is directeur van de Academie voor Bouw en Management van Avans Hogeschool en een van de drijvende krachten achter het initiatief. “We onderscheiden vier doelgroepen: de student die we met een waaier aan MBO en HBO opleidingen willen aanspreken en uitdagen, medewerkers van bedrijven en ondernemers met kennisvragen. De vierde doelgroep bestaat uit onze eigen

docenten, die we ook willen ondersteunen in hun competentieontwikkeling”.

Gefaseerd Er is gekozen voor een gefaseerde aanpak. In het Meerjarenprogramma van het Platform Promotie Techniek Midden-Brabant (2006 – 2008) worden de eerste stappen gezet. Daarbij wordt voortgebouwd op de uitkomsten van het vorige Meerjarenprogramma. Het meest concrete voorbeeld komt uit de Mechatronica. In de afgelopen jaren is hiervoor een doorlopende leerlijn VMBO-MBO-HBO ontwikkeld. De opleidingen draaien inmiddels met succes. Op BOL-4 niveau is zelfs al de derde instroomgroep gestart. 51 studenten zijn dit jaar ingestroomd.

De studenten kiezen bewust voor deze opleiding, omdat ze breed inzetbaar worden. De instroom gaat bovendien bijna niet ten koste van die naar Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek. Verkend zal worden of er een nascholingsbehoefte is bij medewerkers van bedrijven op het gebied van Mechatronica. De voorlopige inschatting is dat die behoefte vooral leeft bij medewerkers die enkele jaren geleden met een diploma Werktuigbouwkunde of Elektrotechniek op de markt zijn gekomen. Zij hebben in hun opleiding dus net “de boot” gemist op het gebied van Mechatronica, maar worden er in hun bedrijf nu mogelijk wel mee geconfronteerd. Het is de bedoeling dat samen met onder meer de ROBO’s de scholingsbehoefte wordt verkend: op welke specifieke gebieden en op welk niveau (MBO/ HBO).

Lector Mechatronica

Kennis is concurentiekracht

Daarnaast verkennen Avans en ROC MiddenBrabant de haalbaarheid van een lectoraat Mechatronica. Een lector in het beroepsonderwijs is te vergelijken met een buitengewoon of bijzonder hoogleraar in het wetenschappelijk onderwijs. Doel van de lector is om vanuit de praktijk de ontwikkeling van Mechatronica in MBO en HBO, én de wisselwerking met bedrijven te versterken. Denk maar aan het ondersteunen van de onderwijsontwikkeling, scholing van docenten, begeleiden van afstudeerprojecten en dergelijke. De opzet is dat de lector in een netwerk, een zogenaamde “kenniskring” opereert met medewerkers van scholen en bedrijven. Midden-Brabant is het ankerpunt voor dit lectoraat. Peter van Ierland, lid van de directie van ROC Midden-Brabant: “Diverse marktpartijen hebben al aangegeven dit initiatief graag te ondersteunen. Het is heel belangrijk voor ons dat

Mechatronica is in eerste instantie op de agenda van het Platform Promotie Techniek gekomen naar aanleiding van een onderzoek in 2002 naar de kennisbehoefte van bedrijven in de metalectro en installatiesector. Met die overweging is onlangs een vergelijkbaar onderzoek gestart naar de kennisbehoefte in de bouw. Peter Hollants: “Voor ons is het heel belangrijk dat we een totaalbeeld hebben van de behoefte in onze regio in de komende jaren. Daarbij gaat het om zowel de reguliere opleidingen als mogelijke andere activiteiten van onze school. Met de uitkomsten van dit onderzoek kunnen we eind dit jaar onze agenda voor de komende jaren goed bepalen”.

Voor meer informatie: Peter Hollants, directeur Academie voor Bouw en Management Avans Hogeschool: (013) - 595 82 87 of via e-mail: [email protected] Peter van Ierland, directielid ROC MiddenBrabant: (013) 539 70 90 of via e-mail: [email protected]

Feiten en cijfers Het Platform Promotie Techniek is een netwerkorganisatie van ruim honderd scholen, bedrijven en de regionale overheid. Het Platform is eind jaren ’90 opgericht met als doelstelling: het realiseren van meer en beter gekwalificeerde medewerkers in de techniek in de regio Midden-Brabant. Deze doelstelling wordt vooral via het onderwijs uitgevoerd. Scholen en bedrijven zijn daarbij de dragers van de activiteiten. Het Platform realiseert haar doelstelling door het ontwikkelen van duurzame formules waarin scholen en bedrijven samenwerken aan de promotie van techniek, door het projectmatig opbouwen van de samenwerking en door het verspreiden van resultaten. Het Platform opereert op basis van meerjarenprogramma’s. Het huidige programma loopt tot en met 2008. De activiteiten van het Platform worden inhoudelijk en financieel mogelijk gemaakt door de deelnemende scholen en bedrijven, de Provincie Brabant, de Gemeente Tilburg, de BZW (Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging), de ROBO’s (Regionaal Overleg Bedrijfsleven Onderwijs), het Platform Bèta/Techniek en iNDEX Technocentrum.

links pagina 6 - rechts pagina 7

‘Bekijk een Bedrijf’ over de vloer bij bedrijven Bekijk een Bedrijf is in 2000 gestart als formule om jongeren én hun ouders/ verzorgers over de drempel van bedrijven te krijgen. Dit is uitgegroeid naar een niet meer weg te denken regionale activiteit. Ruim 50 bedrijven en verschillende brancheorganisaties maken dit jaarlijks terugkerend project mogelijk. De doelgroep van Bekijk een Bedrijf zijn leerlingen uit groep 7 en 8 van de basisschool én de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Deze leerlingen staan voor de keuze van een profiel (HAVO/VWO) of sector (VMBO). Een interactief bezoek De formule van Bekijk een Bedrijf is simpel. Via school wordt de leerling geïnformeerd over het project, vervolgens is er de mogelijkheid je in te schrijven via de website. Samen met een ouder brengt de leerling dan een bezoek aan het gekozen bedrijf. Ouders hebben tenslotte een coachende rol bij de beroepskeuze van hun zoon of dochter. Het bedrijf verzorgt een rondleiding en een praatje. Als de leerlingen zelf iets mogen ervaren verhoogd dit de beleving van het bezoek. Bijvoorbeeld een stoel testen, een vloertje timmeren of een geluidsinstallatie bedienen. Bedrijven zijn zelf creatief en nemen initiatief als het gaat om het invullen van het bedrijfsbezoek. De installatiebedrijven kiezen ieder jaar een aansprekende locatie voor jongeren. In 2006 was dit bijvoorbeeld zwembad Stappengoor. Kampioen darter Jelle Klaasen inspireerde B&S Technology om de bezoekers een eigen dartpijl te laten maken.

Evalueren is leren De BZW hecht er waarde aan dat Bekijk een Bedrijf steeds meer aansluiting gaat vinden bij het onderwijsprogramma van basis en voortgezet onderwijs. Uit de evaluatie blijkt namelijk dat de mate van enthousiasme van de leerkrachten en mentoren invloed heeft op het aantal deelnemers per school. Het is dus van belang partijen gemotiveerd te houden.

Niet alleen rondkijken, maar ook zélf ervaren wat techniek inhoudt.

Elke editie wordt geëvalueerd om een volgende editie te verbeteren. In maart 2006 werd dit project voor de 7de keer georganiseerd. Het aantal bezoeken was iets gedaald ten opzichte van het jaar ervoor. Niettemin was het een succesvolle editie.

Voorbereidingen in volle gang Aan de editie voor 2007 wordt momenteel hard gewerkt. Verbeterpunten uit de evaluatie worden toegepast. Met een promotionele stunt lanceren we de volgende editie op scholen. In samenwerking met een communicatiebureau gespecialiseerd in communicatie met jongeren krijgt de website een “make-over”. Ook wordt onderzocht of het mogelijk is via een vriendensite bijvoorbeeld hyves een “buzz” onder jongeren te krijgen. Het enthousiasme bij de bedrijven voor Bekijk een Bedrijf is er nog steeds, sommige bedrijven doen al mee vanaf het begin. Bijvoorbeeld Hoppenbrouwers en Seebregts. Nieuwe bedrijven kunnen zich nog aanmelden. De 8e editie vindt plaats van 12 maart t/m 24 maart 2007. Bedrijven kunnen zich aanmelden via www.pptmb.nl

Voor meer informatie: Mieke van den Berg, projectleider iNDEX Technocentrum: (076) 5646955 of via e-mail: [email protected]

Kinderen en hun ouders op bezoek bij de meest uiteenlopende bedrijven in

Mogen we uw school iets leren over techniek?

Process Class toonbeeld van samenwerking

De techniek is een wereld vol mogelijkheden. Dingen bedenken, ontwerpen, maken, verkopen, uitvoeren, organiseren en ga zo maar door. Op allerlei niveaus en van hightech tot ‘ouderwets’ vakmanschap. Daar kun je niet vroeg genoeg iets over leren. Het Platform Promotie Techniek helpt basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs die hun leerlingen de beste ontwikkelingsmogelijkheden willen bieden. Met informatie, ervaringen en tips, netwerken van scholen en bedrijven, materialen en meer. U hoeft het wiel niet zelf uit te vinden. Er zijn al meer dan zestig scholen in de regio actief, maar nieuwe en enthousiaste deelnemers zijn welkom! 4 leerjaren samen op de foto: op weg naar een carrière in de procesindustrie.

Wilt u leerlingen alles bijbrengen over techniek? Neem dan contact op met Fred de Bruijn, coördinator van het Platform Promotie Techniek voor meer informatie: [email protected]

Een fantastisch voorbeeld van samenwerking tussen onderwijs en ondernemingen is de Process Class. Gestart in 2002 met één bedrijf: Fuji. Nu een groep van zeven grote bedrijven. Voor de procesindustrie is ProcessClass een unieke opleiding die door het ROC Midden Brabant in Tilburg samen met de grote bedrijven is ingericht. Gerard Sanberg van het ROC Midden-Brabant: “Je merkt dat de bedrijven erg trots zijn op de nauwe samenwerking met het technische beroepsonderwijs”. Na vier jaar halen studenten een officieel mbo-diploma dat in heel Nederland wordt erkend. De middenkaderopleiding die je met ProcessClass krijgt, is het hoogste niveau in het middelbaar beroepsonderwijs en combineert vanaf het begin leren op school met werken in de bedrijven. Voor meer informatie zie www.processclass.nl

Wedstrijd “bouw je eigen zweefvliegtuig”

Kinderen maken spelenderwijs kennis met techniek Technisch onderwijs en bèta vakken staan steeds minder in de belangstelling bij jongeren. Voor de toekomst moet dit veranderen. We weten allemaal dat door toenemende vergrijzing van het personeelsbestand en het dalende aantal schoolverlaters met een technische opleiding we anders een tekort krijgen aan goed technisch personeel. Vier partijen hebben de handen ineen geslagen voor een projectplan om jongeren duidelijk te maken dat techniek juist leuk, interessant en uitdagend is. Het Platform defensie bedrijfsleven, ROC Midden-Brabant, Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart en Technific willen het enthousiasme voor techniek aanwakkeren. Daarom organiseren zij samen een wedstrijd “bouw je eigen zweefvliegtuig”. Modelvliegtuig Fantra Het modelvliegtuig dat gebouwd gaat worden heet de Fantra en bestaat uit balsa en

triplexhout. De leerlingen krijgen slechts één onderdeel geleverd dat is de zogenaamde joiner, het kunststof middendeel van de vleugel. Verder worden alle onderdelen zelf vervaardigd met behulp van mallen en gereedschappen. De Fantra heeft een vleugelspanwijdte van 720mm en een gewicht van 100 gram (Foto)

Project en doelgroep Het project is in eerste instantie bedacht voor eerste- en tweedejaars VMBO leerlingen (13 en 14 jaar) met als optie om in de toekomst versies te ontwikkelen voor derde- en vierdejaars leerlingen (doorlopende leerlijn). In november 2006 gaat de pilot van start en worden de voorbereidingen afgesloten met een evenement: een spannende wedstrijd tussen de beste modelzweefvliegtuigen van de deelnemende VMBO’s. Voor een goede begeleiding van de leerlingen worden de leerkrachten aan de hand van een cursus van twee dagdelen en een syllabus voorbereid door leden van de KNVvL Aanmelden van scholen kan via de website van Technific. Er kan daar ook benodigd materiaal besteld worden.

Wedstrijdmodel “bouw je eigen zweefvliegtuig” van balsa en triplexhout.

Voor meer informatie: Cees van Gerwen, Projectleider van ROC Midden-Brabant: (013) 539 71 17 of via e-mail: [email protected] of kijk op www.technific.nl

Kansen creëren met techniek in Midden-Brabant

Conferentie Platform Promotie Techniek krijgt vervolg in concrete stappen Op 12 oktober 2005 organiseerde het Platform Promotie Techniek een goedbezochte conferentie over de stimulering van techniek in Midden-Brabant. Gezien de prima beoordeling van het programma, een 8- gemiddeld, was de conferentie een groot succes. Op basis van verschillende discussieforums werd een twaalftal conclusies en aanbevelingen op papier gezet. Hoe staat het met deze punten? We lopen ze graag met u door. 1. “De basis voor succes is dat het Platform alleen partijen telt die zich eigenaar voelen van de acties. Samen moeten zij leiderschap tonen om nieuwe kansen te pakken. De drie O’s: ondernemers, overheid en onderwijs hebben daarvoor samen de capaciteit. Een vierde O, onderzoek, verdient hierbij aandacht”. De drie O’s zijn op alle niveaus betrokken bij de activiteiten van het Platform. Het onderwijs en de ondernemers trekken daarbij de kar, zowel in de planvorming als met de concrete acties. De gemeente Tilburg en de provincie faciliteren vanuit hun beleidsprioriteiten. De vierde O – onderzoek – speelt in Midden-Brabant nauwelijks een rol.

2. “Hanteer als Platform een eigen stijl, een aanpak die past bij Midden-Brabant. Werk daarbij aan een nieuw begrip, een nieuwe definitie van techniek in het onderwijs en het werkveld. Een definitie die jongeren pakt én die arbeidsmarktrelevant is”.

doorstromen naar niveaus 1 en 2, of zelfs voortijdig uitvallen. Voorbeelden van succesvolle acties zijn beschikbaar. Het 2Slag-programma zou ook naar niveau 2 en 3 moeten worden uitgebreid. Doorstromen naar niveau 3 en 4 in het reguliere onderwijs is veelal geen optie, mogelijk pas later in het bedrijfsleven”. 2Slag is gestart met de doorstroming naar niveau 4. In de komende jaren bouwen we dit uit naar de andere niveaus. Daarvoor bestaan losse ideeën en goede voorbeelden uit andere regio’s. Maar we zijn nog niet toegekomen aan concrete stappen. Ook de doorstroming van niveau 1-2 naar 3-4 of andersom is van groot belang.

5. “De regio beschikt over goede bouwstenen voor de versterking van techniek in HAVO en VWO. Door inzet van scholen én bedrijven in Midden-Brabant kan ook dit onderwijs meer aansprekend worden gemaakt en kunnen de beroepsperspectieven in de techniek beter worden geëtaleerd”.

Twee zaken stellen we centraal. Eén: techniek is meer dan alleen hightech. Het gaat om alle kwalificatieniveaus en alle soorten en maten bedrijven in Midden-Brabant. Twee: techniek proberen we aansprekend te maken door jongeren zélf te laten ervaren hoe het is om in de techniek bezig te zijn, op school en in de praktijk. Eigen ervaring is verreweg de krachtigste promotie.

Er zijn nu een paar actieve scholen. Maar er is geen brede beweging onder scholen voor voortgezet onderwijs; noch in Midden-Brabant, noch in Nederland. We hebben daar helaas nog geen effectieve aanpak voor. Ook de doorstroom vanuit MAVO-MBO is overigens een punt van aandacht.

3. “Basisscholen in Midden-Brabant hebben

HBO te versterken moet niet alleen geïnvesteerd worden in de programma’s en de leerlingen/ studenten. Ook de docenten, het management en de organisaties moeten in deze verandering meegaan”.

in de afgelopen jaren samen met het Platform Promotie Techniek goede voorbeelden en materialen gerealiseerd. Andere basisscholen kunnen hiervan goed gebruik maken. Het komt er nu op aan om de goede voorbeelden te etaleren en het aantal actieve scholen flink uit te breiden.” Met techniek in het basisonderwijs timmeren we flink aan de weg. De doelstelling van het huidige Meerjarenprogramma is dat in 2008 ten minste de helft van alle basisscholen actief is met techniek. Daar zijn we hard naar op weg.

4. “Er is veel aandacht en actie nodig voor de ontwikkeling én benutting van talent op de arbeidsmarkt van VMBO leerlingen die

6. “Om de doorgaande leerweg VMBO-MBO-

Bij Mechatronica wordt dit al opgepakt. Het lectoraat Mechatronica kan een flinke impuls geven aan de toerusting van docenten en het samen optrekken van ROC en Hogeschool. Deze aanpak staat ook model voor de Bouw en de andere sectoren.

7. “In het werkveld is grote behoefte aan medewerkers op MBO-niveau 4+. Door samen op te trekken kunnen bedrijven, het ROC Midden-Brabant en Avans Hogeschool dit niveau succesvol realiseren in de praktijk”.

Peter van Ierland verzorgt aftrap van het congres.

Avans Hogeschool heeft op verzoek van de branche met het ROC Midden-Brabant een plan opgesteld voor een tweejarig HBO-traject in de Bouw (Associate Degree). De doelgroep bestaat uit kleinere bedrijven. Bij de ROBO’s wordt de behoefte verkend aan opleiding/scholing op niveau 4+ in mechatronica.

8. “Voor de verdere maatschappelijke en economische ontwikkeling van Midden-Brabant is een stevig technisch HBO-cluster in Tilburg onontbeerlijk. Ook het bedrijfsleven en de overheid onderstrepen het belang hiervan”. Via onder meer de activiteiten van het Platform Promotie Techniek beoogt Avans Hogeschool haar technisch opleidingsaanbod in Tilburg zo sterk mogelijk neer te zetten.

9. “Om over goed onderwijs en goede medewerkers te kunnen beschikken, moeten scholen en bedrijven ‘partners in business’ worden. De basis daarvoor is dat zij elkaars wensen en mogelijkheden goed verstaan en vervolgens op tijd en op maat acties ontplooien”. Goede communicatie met de ROBO’s en de BZW is daarvoor wezenlijk. Dit is een punt van voortdurende aandacht.

10. “Het ROC en Avans kunnen en willen samen meer betekenen voor bedrijven in Midden-Brabant dan het opleiden van goed

gekwalificeerde medewerkers. Het is belangrijk dat zij concretiseren welke expertise zij bedrijven te bieden hebben, vooral op het gebied van scholing en toegepast onderzoek”. Met als pilot Mechatronica en Bouw zetten het ROC en Avans nu de eerste stappen in die richting.

11. “Laat het Platform Promotie Techniek vooral een lerende organisatie zijn. De beste aanpak is immers niet vooraf in detail vast te stellen. Durf vooraf wél duidelijke prestaties te definiëren en volg de voortgang van de realisatie daarvan”. In het Meerjarenprogramma zijn duidelijke streefdoelen gedefinieerd. In het Platform wordt de realisatie daarvan gevolgd. Daarnaast herijken we regelmatig de strategie: zijn we nog goed bezig, is dit de beste aanpak?

12. “Het Platform moet resultaten méér kunnen en durven tonen. De vele goede resultaten moeten ruimschoots geëtaleerd worden als basis voor het verder opschalen en uitstralen van kwaliteit”. Dit punt is een belangrijk onderdeel van het Meerjarenprogramma. Deze krant is hier een goed voorbeeld van! De planning is dat deze krant 1 á 2 keer per jaar uitkomt. Met het laatste nieuws over activiteiten, techniek en kennis in de regio.