Reorganisatie of overname: een vlucht naar voren ? Observaties in tijden van economische crisis
drs. M.P. (Martin) Schor Residence Fusies & Overnames BV Gateway to Germany B.V.
FHI – HRM Actualiteitenseminar / Leusden 4 november 2009
Crisisverschijnselen Signalen: • • • • • • •
Plotselinge vraaguitval Annuleren orders Opdrogen orderportefeuille Arbeidstijdverkorting bij klanten Uitstel of schrappen van projecten Surseance / faillissementen bij afnemers Aanscherpen kredietfaciliteiten bankiers
Remedie?
Aanpak Observaties – extern
Interne optiek (I) Kortstondig actieplan: • • • •
Vaststellen primaire aandachtspunten Bepalen prioriteiten Informatie: interne communicatie voorop Aankondigen en doorvoeren (nood)maatregelen > > > > >
Vacaturestop en investeringsstop Beëindigen tijdelijke arbeidscontracten Terughalen uitbesteed werk / outsourcing Inperking variabele personeelsuitgaven Arbeidstijdverkorting en/of deeltijd-WW
Interne optiek (II) Strategie diagnose: uitvoeren SWOT – analyse
Interne optiek (II) Beoordeling strategische dimensie crisisproblematiek • • • •
Vorming Task Forces voor uitwerking (SWOT) oplossingen Herijken kerncompetenties eigen organisatie resp. USP’s Beschermingsmaatregelen (kennis; kunde; technologie) Focus op kasstroom en financiële ruimte Randvoorwaarden:
• Voldoende oog voor urgentie (directie en commissarissen) • Betrek andere stakeholders (banken / regiobestuur / branche)
Overheersend nadeel: Defensieve benadering van het probleem !!
Externe optiek (I) Offensieve oplossing: opties vanuit de markt • • • • • • •
Ontsluiten nieuwe (geografische) markten Opschuiven in de supply chain Nieuwe verkoopkanalen inzetten (b.v. : webshop) Private label naast eigen merken Licentieverlening aan buitenlandse partner Partnership / JV: marketing / sales of manufacturing Bedrijfsovername / fusie Knelpunten: tijdsbeslag en financiële armslag !
Interne optiek (III) Opties voor structurele ingrepen intern: • • • • • •
Reductie indirecte / overhead functies Stillegging productielijnen Sluiting vestigingen Afstoten niet-kernactiviteiten Ontslag (deel) operationeel personeel Herziening (primaire) arbeidsvoorwaarden Instrumenten:
• Heldere informatie aan personeel over voornemens • Consequent hanteren transparante criteria Andere uitwegen? Oplossingen extern (markt) !
Omgevingsdiagnose
Externe optiek: bedrijfsovername
Bedrijfsovername: Kenmerk: geheel of gedeeltelijke financiële participatie in andere partij waarbij in elk geval zeggenschap wordt verworven Oogmerk: strategisch: toegang tot markt / klanten / technologie al of niet in combinatie met kostensynergie Initiatief ligt bij overnemende partij Overnemer beschikt over voldoende kapitaal Trigger: relatief goedkoop verwerven van sterke(re) positie Kan met name in crisistijd snel doorgevoerd worden
Insteek:
financiële kracht gebruiken voor versterking marktpositie (= offensief)
Externe optiek: bedrijfsoverdracht
Bedrijfsoverdracht: Kenmerk: geheel of gedeeltelijke transfer van eigendom van eigen onderneming, waarbij zeggenschap wordt overgedragen Oogmerk: persoonlijk (opvolging) of strategisch: continuïteit of cashen vermogen; eerder behoudend dan vooruitstrevend Initiatief ligt bij de eigenaren / aandeelhouders verkopende partij Vaak ingegeven door twijfel over behoud zelfstandigheid Bereiken grens qua financiële ruimte en stijl van leiding geven Zekerstellen continuïteit van (deel van) werkgelegenheid Veilig stellen (deel) van opgebouwd vermogen
Insteek:
eigen organisatie in veilige haven loodsen (= defensief)
Externe optiek: fusie
Fusie: Kenmerk: financieel en organisatorisch samengaan van 2 partijen op basis van wederzijds nieuwe eigendomsverhoudingen Oogmerk: behoud van een zekere gelijkwaardigheid en vermijden van dominantie(= krachtenbundeling) Initiatief veelal wederzijds (“men kent elkaar”) Vrijwel altijd concurrenten of collega-bedrijven Slechts in beperkte mate financiële middelen nodig Altijd dreiging van rivaliteit verschillende bloedgroepen
Insteek:
meer compenseren van ieders zwaktes dan sterktes
Bedrijfsovername Overname: kritische succesfactoren en valkuilen • • • • • • • •
Temper je verwachtingen over het uiteindelijk resultaat Kijk goed naar de aansluiting van (elkaars) systemen Vorm een helder beeld van de cultuurverschillen Laat de organisatie van de andere partij vooreerst in tact Respecteer zittend management van de overnamekandidaat Let op (mogelijke) reacties van diens klanten Weet wat je bindt en vergeet (even) waarin je verschilt Vermijd indruk van een “overval” of dominantie Zorgvuldigheid gaat voor snelheid
Bedrijfsoverdracht Overdracht: kritische succesfactoren en valkuilen • • • • • • • •
Ga niet voor de hoofdprijs maar kies voor waardebehoud Besef dat er een tijdperk wordt afgesloten Als je kwetsbaar bent moet je pijnlijke aanpassingen accepteren Houd het doel voor ogen: een (nieuw) groeiperspectief creëren Informeer het personeel tactisch en tijdig over de geplande overdracht Betrek je sleutelfunctionarissen bij het (andere) toekomstperspectief Bevorder het denken in kansen i.p.v. bedreigingen Accepteer liever een zwaktebod dan risico op mislukking Laat realiteitszin en bescheidenheid richtsnoer zijn
Synthese
Ook uit een grote puinhoop kan iets schoons ontstaan
Keep on smiling !
