Californië USA westkustroute
Reizen op het geluid van de golven
24
www.reizen.nl december 2007
herfst break schotland
Go South! Over heerlijke highways langs de Stille Oceaan, van de redwoods in het noorden van Californië, via San Francisco, Hearst Castle en oude missieposten naar de grens met Mexico in het zuiden. Startpunt: Crescent City. Tekst: Anne Wesseling b Fotografie: Paul Tolenaar
www.reizen.nl december 2007
25
Foto pagina 24-25: ruig en verlaten, de kustweg in het uiterste noorden van Californië. Boven: avond over San Francisco, links Oakland bridge. Daaronder: San Francisco, Chinatown Links: sequoia’s, hier langs de Avenue of the Giants, zijn de grote vriendelijke reuzen onder de bomen. Onder: de Roosevelt elk is vernoemd naar president Theodore Roosevelt, die zich inzette voor de nationale parken in de Verenigde Staten.
26
www.reizen.nl december 2007
Autoroute Californische kust
N
toepasselijk de Shoreline Highway heet. Het is een wagenziekweggetje langs berghellingen. Ongekend mooi en onherbergzaam is het hier en er rijdt verder niemand. Vanaf Fort Bragg slingert de weg heen en weer en op en neer als een uitgestrekte achtbaan. Vermoeiend rijden. Ik tuur af en toe naar beneden, maar ik kan geen otters vinden tussen al dat kelpzeewier en uiteindelijk willen we dóór, want we kunnen de Golden Gate Bridge al bijna ruiken. Vroeg in de avond rollen we San Francisco binnen. We rijden direct door naar Fisherman’s Wharf, waar het naar wafels en vissoep ruikt en waar straatartiesten met vuur jongleren tegen een achtergrond van pelikaGrote Vriendelijke Reuzen nen en het gevangeniseiland Alcatraz, met daarachter Humboldt County - kilometerstand: 0 tot 244 een rode zonsondergang. Humboldt County heeft iets anders waar ze nog veel Amerika is The Land of the Free, daar hebben we het over trotser op zijn en wat het juist dankzij die mist zo goed bij het ontbijt in Caffé Puccini op Columbus Avenue, doet: de sequoia’s, de hoogste en oudste bomen ter midden in de hippe buurt North Beach (die naar Vim wereld. Highway 101 heet achtereenvolgens de Redwood ruikt). Die vrijheid, dat is een kernwaarde. Ze raken Highway en Avenue of the Giants, als hij dwars door de er in Amerika niet over uitgepraat. Land of the Free. natuurparken loopt waar deze bomen een beschermde De jongleur gisteravond vertelde het publiek: ‘Mijn status genieten. moeder had drie baantjes om mijn opleiding te betalen Na een tijdje áh en óh roepen met je hoofd in je nek en kijk eens wat ik nu doe.’ Dat was als grap bedoeld, treedt een vervreemdend effect op: de bomen lijken maar je denkt toch: drie baantjes om je kind naar van normale grootte, maar wij krimpen. Hoewel ze school te sturen. Ben je dan vrij? je waarneming dus compleet ontregelen, hebben de In de parkeergarage in Chinatown is elke parkeerplaats sequoia’s iets uitgesproken zachtmoedigs over zich. De opgesierd met een spreuk uit een gelukskoekje. Onze sequoia is de grote vriendelijke reus onder de bomen. auto staat bij: ‘Before you can score, you must have a goal’ Als je ernaast staat, weet je gewoon zeker dat hij nooit ‘Your road will be made smooth for you by good friends’ op je zal vallen. Niet expres, in elk geval. ‘You have a thrilling time ahead of you’ Je kunt er ook van alles mee doen, ze gaan toch niet dood. Vroeger gingen ze hier op saaie dagen dan ook Under the board walk lekker sollen met sequoia’s. Een gat in de stam zagen Santa Cruz - kilometerstand: 692 zodat je er met de auto onderdoor kon, dat werk. Santa Cruz heeft een boardwalk, en wat voor een. Met We bezoeken de Historic Shrine Tree, ooit de eerste grote pretpaleizen en draaimolens en achtbanen en kleurig attractie langs de Avenue of the Giants, inmiddels snoep in vrolijke kraampjes, het is hier al honderd jaar meer een nostalgisch gebeuren. De opening in deze een grote, zonnige kermis – alleen is de boardwalk stam is ontstaan door een blikseminslag in twaalfhon- buiten het seizoen uitsluitend in het weekend open. derdzoveel, maar het idee is hetzelfde. Tegen een paar Dus al is het vandaag een prachtige dag, de boardwalk dollar toegang kun je eronderdoor lopen – en met een is uitgestorven. Een Indiase familie zit te picknicken op heel klein autootje mag je er zelfs onderdoor rijden, een van de banken, de kinderen spelen in het zand. Het al heeft Martha Allmon, die al twintig jaar naast het speelpaleis Neptunus Kingdom is wel open, maar bingat de wacht houdt, dat liever niet. ‘Deze boom trekt nen spelen we luchthockey in een verder lege speelzaal. mensen aan van over de hele wereld. Ik denk dat hij ‘Please don’t use sinks for washing feet or clothes’ staat er bij vierduizend jaar oud is, na drieduizend jaar vallen ze de toiletten, het is een bordje dat hunkert naar uitgelameestal om en groeien er nieuwe bomen uit. Alleen, ten badgasten die giechelend de regels overtreden. ik zeg je, ik maak me zorgen om de boom. Hij staat Op weg naar buiten spreekt een enge man in een glate verpieteren, de grond is hier aan het verzakken. En zen hokje mij aan, het is een pop, als ik muntjes in de toch houdt hij stand. I respect that tree!’ automaat doe, zal hij mijn toekomst voorspellen. Informatie redwoods: www.redwoods.info Buiten op het trappetje (uitzicht op zee, schooiende meeuwen, en ergens moeten ook zeeleeuwen zitten Spreuken uit gelukskoekjes want ik hoor ze blaffen) klinkt af en toe het holle San Francisco - kilometerstand: 575 schateren van Laffin’ Sal, de levensgrote pop met Verder naar het zuiden verlaten we Highway 101 om sproeten op haar neus en een half rot gebit die hier al verder te reizen over de State Highway 1, die hier even sinds de jaren dertig bezoekers begroet. Vertier uit e et buiten Crescent City, het startpunt van onze kustroute, stoppen we bij een uitkijkpunt langs Highway 101. Rechts ligt een dekentje van wolken op het water. Langzaam kruipt de koude lucht langs mijn blote armen omhoog. De nevel speelt verstoppertje met het land, de golven, de rotsen in zee, elke tien seconden een ander schouwspel. Ineens weet ik hoe dit heet: zeevlam – maar ik heb het nog nooit eerder gezien, waarom staat dit niet in de reisgids? ‘Oh, it happens all the time’, bromt een wegwerker laconiek. ‘Die mist komt omhoog, je ziet ’m binnenrollen als een gigantische golf.’
www.reizen.nl december 2007
27
Rechtsboven: Show your dog op Venice Beach, Los Angeles. Rechtsonder: het Romeinse zwembad in Hearst Castle. Marilyn Monroe kwam hier baantjes trekken.
een ander tijdperk. Ik zou nog langer willen blijven, maar op het kaartje met toekomstvoorspellingen van de automatische waarzegger lees ik: The time is right to get going…
ming, ‘prachtig desolaat’ kunt vinden of ‘oppervlakkig en saai’, het zal dat landschap verder worst wezen. Op een heuveltop in de Santa Lucia Mountains staat het kasteel van kranten- en filmmagnaat William Informatie: www.santacruzca.org, www.beachboardwalk. Randolph Hearst. com. De gidsen tijdens de (verplichte) rondleiding heten Nancy en Tom. Gids Nancy vertelt het hele verhaal Up in the mountains van Hearst en ze praat zo langzaam dat het lijkt alsof Carmel-by-the-Sea- kilometerstand: 766 ze haar woorden stuk voor stuk over de Santa Lucia Bij makelaar Gerald Johnsen hangen schilderijtjes aan Mountains wil laten rollen. Gids Tom is net Robert de de muur. Weet hij waar Ansel Adams woonde? Deze Niro in een gangsterfilm: witte sjaal, zwarte regenjas beroemde landschapsfotograaf had ooit een huisje in en een paraplu om op te leunen. Hij is vooral mee om Carmel en ik wil graag weten waar precies. Gerald weet te zorgen dat we niet verdwalen of per ongeluk in het het niet. ‘Somewhere up in the mountains.’ Neptunus-zwembad vallen. En nu heb ik toevallig een fotograaf bij me, stel nou Ondertussen ben ik gepast onder de indruk van het dat die hier in Carmel ook zo’n leuk huisje wil? hele gebeuren in Hearst Castle. Prachtige plafonds uit ‘Let me see… het goedkoopste huisje in de heuvels dat de 15de en 16de eeuw (allemaal écht, benadrukt Nancy, ik op het moment in de aanbieding heeft, kost, even want uit originele casas in Europa gehaald, verscheept kijken, 775 duizend dollar.’ en hier opnieuw gemonteerd, Hearst was echt dól op Carmel begon als kunstenaarsdorp, maar zoals dat ouwe balkenplafonds). gaat met kunstenaarsdorpen kunnen de kunstenaars Kijk, en in die stoel zat Marilyn Monroe. van nu het alleen betalen als ze hoofdrollen spelen in ‘Ik heb de indruk dat mijnheer Hearst niet zo van moHollywoodfilms. De eerste bedrijfstak in Carmel is het derne kunst hield’, zeg ik voorzichtig tegen Nancy, na de zoveelste ruimte vol lambriseringen en niet te tillen tafelzilver. ‘Nee’, zegt ze. ‘Hij hield niet van abstract. Als hij het niet meteen snapte, moest hij er niets van hebben. Hij hield ook niet van jazz.’ Het lijkt me eigenlijk helemaal geen aardige man. Evengoed, als ik Marilyn Monroe was geweest, had ik waarschijnlijk best een keer willen komen zwemmen in de Roman Pool om daarna een cocktail te drinken naast de middeleeuwse wandtapijten. toerisme, de tweede is de makelaardij. Al die pracht en praal temidden van zo’n grote leegte. Carmel nu: witte stranden, cottage-achtige huisjes, een ’t Is ook wel een beetje de eenzaamheid van de roem vierkant stratenplan vol kunstgaleries, gourmet restau- misschien. rants en gezellige winkeltjes. Bij de Photography West Informatie Hearst Castle: tours vanaf $20, reserveren aanbeGalery, op de kruising van Dolores en Ocean Avenue, volen, www.hearstcastle.com. hangt werk van Ansel Adams en andere landschapsfotografen die aan deze kust werkten. Ik koop een Queen of the missions ansichtkaart van Ansel Adams aan het werk: hij leunt Santa Barbara - kilometerstand: 1131 op een statief, naast hem een paard met fototassen op Tweehonderd jaar geleden was Californië een Spaanse het zadel gesjord. Zelfde landschap, andere tijd. kolonie, Franciscaner monniken stichtten in totaal 21 Hóeveel zei u dat een motelkamer hier kost? missieposten, waaronder San José, Santa Clara, Santa Hmm… in dat geval proberen we het eerst nog even Cruz, San Antonio, San Miguel, Santa Ines – maar iets verderop, in Monterey. Santa Barbara was de koningin van de missies, gesticht Informatie: www.carmelcalifornia.com, www.photographyin 1782 op de naamdag van de heilige Barbara: west.com. 4 december. In het museum dwaal ik tussen vitrines vol historische Niet te tillen tafelzilver bisschopskleden, een tuin waar het naar jasmijn ruikt, Hearst Castle - kilometerstand: 913 een keuken met Mexicaanse, indiaanse en Engelse kanLange stukken Californische kust bestaan uit heuvels nen en kruiken, de wasplaats bij de fontein die door waar niets groeit, verlaten stranden zonder toegangsindiaanse vrouwen werd gebruikt om kleding te waswegen, een landschap dat je, afhankelijk van je stemsen. e
‘Héél even sta ik op Skate Point, met mijn eigen Boston terriërpup. Die natuurlijk
meteen mijn hand begint te likken, dat soort honden zijn het wel.’
28
www.reizen.nl december 2007
www.reizen.nl december 2007
29
30
www.reizen.nl december 2007
Autoroute Californische kust
Men fish. Hppy dys. Naast de vangrail staat een geel waarschuwingsbord voor rennende gezinnen met kinderen op de snelweg. Ik heb in mijn koppige hoofd gezet dat we de grens over het strand gaan bereiken, maar dat moet je eigenlijk niet doen. Volg de snelwegborden en je komt vanzelf bij de grensovergang, Last USA exit, Camino de la Plaza, walkway, boven Tijuana wappert de enorme Mexicaanse vlag, makkelijk zat. Over het strand naar de grens wandelen is een ander verhaal. We zoeken een toegangsweg (eindeloos dwalen langs talloze paardenfarms) tot in een ruig soort niemandsland zonder boom of struik. Er ronkt voortdurend een helikopter in de buurt, alsof hij ons volgt. We spelen een dialoog uit een avonturenfilm: Green saturn Ion approaching! Intercept! Dead or alive! Informatie Santa Barbara Mission, www.sbmission.org. Vervolgens kilometers wandelen, richting kust. Onderweg komen we één man tegen, een Noorse toerist met Algemeen: www.californiamissions.com. een verloren blik. Op het strand rennen wat strandloWij zijn allemaal bijzonder! pertjes achter de golven aan. Een witte ballon met een Los Angeles, Venice Beach - kilometerstand: 1282 roze lintje ligt tussen dikke klonten zeewier waarin Venice Beach dan, het beroemdste strand van Los ook een dood ansjovisje verstrengeld ligt. Angeles. De badplaats Venice werd ooit bedacht door Uiteindelijk de erfafscheiding met Mexico: een lijntje een landontwikkelaar die Venetië na wilde bouwen. in de verte, een zwarte palenrij, zoals bij Domburg of Hij kwam nog best een eind, maar niemand bekijkt de Cadzand, die je hier alleen niet te dicht mag naderen, grachten, iedereen komt voor Venice Beach en voor de met op het duin een wachtpost. Tussen de spleten van Ocean Front Walk, de boulevard tussen strand en land, de palen door zie ik aan de andere kant nog net een een uitbundige bedoening van winkels en wierook, paar figuurtjes lopen. Het zijn de enige andere levende straatartiesten, handlezers, bedelaars en knutselaars. wezens in de verre omtrek en ik voel een immense beHet heeft nog het meest weg van een circus, waar hoefte om tussen de palen door een praatje te maken. mensen hun kunstjes doen en andere mensen kijken. Te vertellen: hé, wij zijn net de hele kust van Californië Het geheel heeft een cultureel tintje: bij het Sidewalk afgereisd, leuk hè! Café bestellen we een Kurt Vonnegut Burger met een Je realiseren hoe ongepast dat is. Gauguin Salad. In het Ocean Beach Hotel in San Diego krijg ik een kaEen paar jongens spuiten graffiti op een daarvoor mer met uitzicht op zee. Hier ben ik dan, na een lange, bestemde muur. ‘We hebben de oude politiecommislange reis, met steeds rechts die onmetelijke oceaan, saris van New York hier nu’, zegt Erik L. ‘Hij houdt niet links dat onmetelijke land, aan elkaar gesmeed door van graffiti. Als je een mooie piece zet langs de freeway, het geruis van de golven. verven ze er meteen overheen.’ Ik val in slaap met de ramen open. Ook even langs bij Muscle Beach, een gratis fitness Iemand schreef in het gastenboek: Nothing beats sleeping club in de openlucht voor iedereen – hoewel, in de to the sound of the ocean. b praktijk toch wel speciaal voor mannen met geoliede Informatie San Diego: www.sandiego.com. bovenlichamen die hun spierballen komen showen aan langslopende dagjesmensen. ‘Wij zijn allemaal bijzonder!’ www.reizen nl Het moderne Santa Barbara heeft een overwegend Spaanse architectuur en je mag er als vrouw alleen de straat op als je een Boston terriër bij je hebt. Ik heb geen Boston terriër en ik val dus meteen op. In een park brengen Martin en Vanessa de pups van hun Boston terriër Diesel aan de man/vrouw voor slechts 900 dollar per stuk. ‘Het zijn hele populaire honden in Santa Barbara’, zegt Vanessa, ‘want ze zijn vaak op TV in America’s funniest home video’s. Ze zijn grappig, lief voor kinderen en kunnen heel goed kunstjes.’ Martin: ‘Als ik aan het klussen ben, brengt Diesel mijn hamer en meetlint. Wil je er eentje? Hier, hou vast. Hij kan best in het vliegtuig, gewoon onder je stoel.’ Héél even sta ik op Skate Point met mijn eigen Boston terriërpup. Die natuurlijk meteen mijn hand begint te likken, dat soort honden zijn het wel. Als ik hier bleef, kocht ik hem zo.
Informatie: www.laparks.org/venice/; www.thesidewalkcafe.com www.musclebeachvenice.com. De grens met Mexico San Diego - kilometerstand: 1498
Linksboven: graffitimuren op Venice Beach. Linksonder: de grensovergang met Mexico mag je niet te dicht naderen.
De hier beschreven route sluit aan op de kustroute door de staten Washington en Oregon, waarvan een artikel verscheen in REIZEN Magazine 4/2007. Dit artikel kunt u downloaden via www.reizen.nl. Praktische informatie op pagina 32
e
De stad uit naar het zuiden over een zevenbaans snelweg. Ik tel de Toyota Priussen en de Volkswagen New Beetles en zoek gepersonaliseerde nummerborden. Bio babe. www.reizen.nl december 2007
31
Californië Praktisch ook wel Big Sur Coast Highway genoemd. U.S. Highway 101 loopt na Leggett landinwaarts verder en kun je soms nemen om een stuk af te snijden als de kustweg te langzaam gaat. Wie écht snel door wil/moet rijden, neemt de gewone snelweg, de Interstate 5, bijvoorbeeld tussen San Francisco en Los Angeles. Verwar de California State Route 1 niet met de U.S. Highway 1, deze laatste loopt langs de oostkust. Reisduur: wij hadden slechts 5 dagen voor het traject langs de kust van Californië en lieten (letterlijk) veel links liggen. Heb je de tijd, trek er een week of drie tot een maand voor uit en maak vanaf Los Angeles een tour noordwaarts door nationale parken en zuidwaarts langs de kust – of omgekeerd. Hoe kom je er? Wij vlogen met KLM die (met zustermaatschappij Northwest
Highway 101 en State Route 1 U.S. Highway 101 is de naam van het meest noordelijke stuk van de Californische kustweg, dit gedeelte is bijgenaamd Redwood Highway. Bij de plaats Leggett begint California State Route 1, bijgenaamd de Pacific Coast Highway. Het deel tussen Carmel en iets voor Hearst Castle wordt
32
www.reizen.nl december 2007
California surfin’ bij de kustplaats Carlsbad
Airlines) dagelijks tientallen vluchten aanbiedt tussen Amsterdam en Los Angeles of San Francisco, waarvan één rechtstreeks, de meest ideale verbinding, vanaf € 668 retour (inclusief alle belastingen, heffingen, toeslagen en reserveringskosten). De rechtstreekse vlucht duurt 10,5 tot 11 uur, het is aan de Amerikaanse westkust 9 uur vroeger dan hier. www.klm.com. Beste reistijd April tot en met oktober. In de winter kan het weer tegen zitten, maar heb je wel weer de kans om walvissen te zien (die zwemmen vanaf november langs de kust noordwaarts en vanaf april zuidwaarts). Vervoer ter plaatse Wij huurden via Holiday Auto’s (www.holidayautos.nl) vanaf € 25 per dag. REIZEN -abonnees krijgen bij Holiday Autos 10% korting. Kijk voor meer informatie op www. reizen.nl. onder ‘Extra voor lezers’. Geld De dollar staat laag, hij kost op het moment € 0,69 (1 euro = $ 1,44). Dat maakt reizen door de Verenigde Staten heel betaalbaar! Accommodaties Wij sliepen voornamelijk in motels, buiten het seizoen gaat dat prima op de bonnefooi voor $ 50-100 per kamer per nacht, al is het ene motel beter dan het andere. Aanbevolen: Hi-Seas Inn in Fort Bragg (alle kamers met uitzicht op zee, vanaf
$ 65 per kamer per nacht, www. hiseainn.com). Ocean Beach Hotel in Ocean Beach (San Diego, bijna direct aan het strand, www.obhotel.com, vanaf $ 99 per kamer per nacht). Kijk voor meer adressen op www. reizen.nl. Georganiseerde autorondreizen Kuoni Travel biedt een 14-daagse reis langs de Californische highlights, óók de hele kustlijn (www. kuoni.nl, tel 020 - 398 9398). Great Lakes Travel: 10-daagse autoreis langs Highway 1 van San Francisco naar Los Angeles, vanaf € 1000 per persoon incl. directe vluchten en huurauto (www.greatlakes-travel. nl, tel 040 26 187 81). Jan Doets: diverse Californië-rondreizen (www. jandoets.nl, tel 072 - 575 33 33). Informatie en sites b www.visitcalifornia.com Officiele site van de staat Californie, je kunt ook brochures aanvragen. b www.byways.org Over mooie autoroutes in de V.S., met uitgebreide informatie over California State Route 1. Oordeel van de auteur ‘Echt een reis in de categorie “reis van je leven”. Het avontuur van een roadtrip, de energie van de wereldsteden San Francisco en Los Angeles, maar óók overweldigende natuur.’