Reisverslag 20 Februari – 5 Maart 2012
Maandag 20 februari 2012 Vandaag vertrek naar Gambia voor een werkbezoek. Dit keer voor 2 weken om alles te kunnen doen wat we willen doen; eindoplevering van de infrastructuur van de Tanji Lower Basic School, implementatie van de MOU met deze school en het ministerie van Onderwijs, inspectiebezoek ziekenhuis Bwiam en diverse besprekingen inzake projecten in voorbereiding.
Op de agenda staat de implementatie van de MOU • het opzetten en organiseren van het School Maintenance Fund, • de dagelijkse organisatie van het waterbeheer, elektriciteitsbeheer, toiletten, keuken & eetzaal, ziekenboeg, docentengebouw, schooltuin en boomgaard, • opzetten en organiseren van de Mothers Club Garden • bespreking met het Ministry of Education en Gambian College inzake de voortgang van het project E- learning voor 4- 18 jarigen de Rotary Club Banjul inzake afstemming met betrekking tot de voortgangscontrole van de eerder vorig jaar aan het ziekenhuis in Bwiam geschonken ambulance, de voortgang van hun eigen project het Science Lab • bespreking met de Alkali van Bwiam om de levering van hulpgoederen af te stemmen • diverse relevante partijen om de mogelijkheden en haalbaarheid voor het opzetten van een landelijk netwerk voor water winkeltjes in kaart te brengen • ontmoeten van Amidou, waarvoor we een nieuwe voet- prothese in onze bagage hebben • diverse besprekingen met relevante partijen inzake projectvoorbereiding van de Tanji Football Academy Kortom, genoeg te doen en we hebben er reuze veel zin in. Inchecken 5.00 uur, vertrek 7.00 en 12.30 uur plaatselijke tijd aankomst Banjul. Om 15.00 uur is onze vaste lokale vertegenwoordigster Marloes Kok present, op een van de terrassen van het hotel spreken we alles door en enkele uren later zijn vrijwel alle afspraken gemaakt en staat de agenda vol.
Dinsdag 21 februari 2012 Allereerst een bespreking met Yankuba, ofwel Jan Vermeulen, van de Stichting Sport Sponsoring. Hij vertelt over de bespreking met 2 leden van de Rotary Club Banjul en GIEPA, The Gambian Investment & Export Promotion Agency. Deze bespreking heeft weliswaar geleid tot een schriftelijke uitnodiging aan het Nederlandse bedrijf om langs te komen, doch de formulering roept vragen op. e Omdat Jan over 2 dagen terug gaat naar Nederland spreken we af dat wij om een 2 ontmoeting zullen vragen om helderheid te verkrijgen.
1
Direct aansluitend gaan we met Marloes naar Brikama. Op het programma staan • afspraak met RED II, een bespreking met Mr. Suwareh, Director RED II en verantwoordelijk voor alle onderwijsinstellingen in de regio waartoe Tanji behoort inzake de implementatie van de MOU met de Tanji Lower Basic School • afspraak op Gambian College met Mrs. Isato Ndow, Director of Gambian College en het project team E- learning
Allereerst RED II. Mr. Suwareh ontvangt ons aller hartelijkst en samen met zijn deputy Mr. Sankahon en PEO (Principle Education Officer) Mr. Gibril Y.M. Bah bespreken we de stand van zaken op onze Tanji Lower Basic School. Het is iedereen duidelijk dat de implementatie van de MOU veel aandacht dient te verkrijgen. Mr. Suwareh is zeer betrokken en besluit het School Management Team (headmisstress, deputy headmaster & 2 senior teachers) + de School Management Committee + de Clustor Monitor Mr. Sang B. Corea uit te nodigen voor een bijeenkomst overmorgen met hem en ons. Hij benadrukt dat GFF op basis van de getekende MOU een overeenkomst heeft met het ministerie en dat het zijn taak is er voor te zorgen dat de school haar verantwoordelijkheid neemt en zijn bureau de voortgang zal bewaken.
Dan door naar Gambian College.
Mrs. Isato Ndow en de project team leden Metsje (Yamoundau) Krol en Gerrit Marskamp brengen ons op de hoogte van de stand van zaken omtrent het E- learning programma. Gambian College is met de opdracht van het ministerie van onderwijs voortvarend aan de slag gegaan: • het zgn. Content Team, een team van docenten die het lesniveau per leeftijd moet gaan bepalen, is samengesteld • het zgn. Technical Team, een team van IT- kenners die verantwoordelijk wordt voor de technische ondersteuning • een ruimte is bepaald waar de computers komen te staan en waar de docenten een opleiding krijgen om vervolgens het lesniveau per leeftijd te kunnen bepalen
2
• een begroting is gemaakt van de eerste kosten, het beveiligen van de computer- tevens trainingsruimte; benodigd is DSI 14.300 (ca. € 375) • aan schriftelijke aanvraag van Gambian College aan Gambian Future Fund voor donatie van deze eerste kosten ligt klaar Alvorens de aanvraag te kunnen toezeggen, willen we eerst bespreken wat de volgende stappen zijn. We komen tot het volgende stappenplan: • het Project Team stelt een plan van aanpak op als ook een begroting van haar kosten • het Content Team maakt o.l.v. het project team een stappenplan en bijbehorende begroting • het Technical Team maakt o.l.v. het project team een stappenplan en bijbehorende begroting • het Project Team beoordeelt de plannen en begrotingen, past zo nodig aan en komt de deelbegrotingen met de desbetreffende teams overeen • het Project Team stuurt alle informatie naar Gambian Future Fund Dit alles zal ca. 1 maand in beslag nemen. Vervolgens start GFF promotie van het project met als doel de benodigde fondsen te verwerven. Gezien het grote draagvlak van dit project en de voortvarendheid waarmee Gambian College dit project oppakt, zegt GFF donatie van de eerste kosten toe. Iedereen blij! Men kan aan de gang. Tegen het begin van de avond keren we terug in het hotel.
Woensdag 22 februari 2012 Vandaag naar Tanji voor een, dit keer onaangekondigd, bezoek aan de Tanji Lower Basic School en een bespreking met collega Future for Young People. Onze komst is goed geheim gehouden, iedereen is zeer verrast en tegelijkertijd zeer verheugd dat we er zijn. Eerst een gesprek met de headmisstress en deputy headmaster; we geven aan wat het doel is van ons bezoek, nl. de implementatie van de MOU, we brengen de uitnodiging van Mr. Suwareh over en spreken direct af dat we 3-4 dagen dagelijks op de school komen om afspraken te maken m.b.t. de implementatie. Vervolgens een inspectieronde.
Tot ons genoegen constateren we dat 25 klaslokalen in gebruik zijn, de kinderen van grade 3 boekjes kunnen lezen in de bibliotheek, de eetzaal redelijk schoon is, de moeders druk aan het koken zijn in de keuken, de boomgaard voorlopig als groentetuin in gebruik genomen is, collega FROGS 87
3
bomen van 9 soorten in de boomgaard heeft geplant en een vrouw is aangesteld om dagelijks de toiletten schoon te maken.
Tot ons ongenoegen constateren dat het terrein nog steeds niet ontdaan is van allerlei rotzooi en afval, ergo er lopen zelfs enkele geiten rond (zeer onhygiënisch want de geiten doen hun behoeften!) m.a.w. men sluit de poort(en) niet, 3 klaslokalen nog niet in gebruik zijn omdat ze nog volstaan met oude schoolmeubels die allang hadden kunnen zijn afgevoerd, in de keuken op de tegelvoer een vuurtje gestookt is (absoluut ontoelaatbaar en we spreken dan ook direct de headmisstress hierop aan) en de schooltuin niet beplant is. We besluiten onze bevindingen mee te nemen in de vervolgbesprekingen omdat die besprekingen de momenten zijn waarbij iedereen die een rol in het proces van de implementatie speelt aanwezig zal zijn en we dan concrete afspraken kunnen maken. Door naar Future for Young People voor een weer zien met Petra en Alhagie. FfYP is ook actief in Tanji en we houden elkaar altijd op de hoogte van elkaars activiteiten en stemmen waar nodig af. Daarnaast zijn Petra en in het bijzonder Alhagie vaak een grote hulp, als klankbord maar ook bij het vinden van de juiste mensen voor het een of andere project. En, last but not least, Alhagie is de contactpersoon voor het technisch onderhoud van de ambulance die we vorig jaar aan het ziekenhuis in Bwiam konden schenken. Het is altijd heel fijn en inspirerend hen beiden te ontmoeten, we zitten altijd op één lijn en vullen elkaar goed aan. Van alles en nog wat passeert de revue. We spreken af ergens volgende week samen naar het garagebedrijf waar de ambulance voor een reparatie staat te gaan. Verder krijgen we de gegevens van een kandidaat voor ons beoogde waterwinkel project en we beloven hem te bellen voor een interview. We zullen elkaar de komende dagen meerdere malen spreken. Tegen het einde van de middag zijn we terug in het hotel. Snel opfrissen en dan door naar onze afspraak met Sally van FROGS. Onlangs heeft Sally 87 bomen in de boomgaard geplant en we willen haar daarvoor persoonlijk bedanken en natuurlijk van haar horen hoe haar bevindingen zijn. Ook nu weer een heel warm weerzien. Sally vindt het boomgaard- project geweldig, maar helaas moeten we vernemen dat het planten van de bomen niet zonder woordenwisseling is verlopen. Omdat de boomgaard onderdeel is van de MOU nodigen we Sally uit mee te gaan naar de bespreking met Mr. Suwareh en die uitnodiging neemt Sally graag aan. Vervolgens gaan we naar onze afspraak met Rotarian Mr. Safiyoung Manneh, lid van Rotary Club Banjul, onze partner in het uitrollen van dit project. Safi heeft goed nieuws. Onlangs heeft de District Governor het project in Tanji bezocht en aangegeven dat dit project verreweg het belangrijkste project op het gebied van onderwijs is en dat Rotary Club Banjul dit project ook in de toekomst zal blijven steunen. Dat zijn nog eens opstekers! In een sneltreinvaart nemen we alle aandachtspunten door; het aankomende bezoek van een inspecteur van The Rotary Foundation die komt controleren of we de subsidie goed hebben besteed, de geplande bespreking met Mr. Suwareh, de geplande besprekingen met de school inzake de implementatie van de MOU, het openen van een bankrekening voor het School Maintenance Fund,
4
het verkrijgen van een afspraak op het hoogste regeringsniveau inzake een aanvraag van een Nederlands bedrijf haar producten te exporteren naar The Gambia. Safi geeft aan deze afspraak morgen direct te regelen, als het even kan voor overmorgen, het onderwerp is belangrijk genoeg. Verder zullen we een vervolgbespreking inplannen inzake de bijdrage van RC Banjul met betrekking tot de implementatie van de MOU. Tijd voor de wekelijkse bijeenkomst van de RC Banjul. Iedereen is zichtbaar blij ons weer te zien.
Zo langzamerhand voelt de club als familie. Het is duidelijk dat iedereen erg verguld is met het bereikte resultaat van ons eerste grote project samen en de voorzitter herhaalt hetgeen Safi al eerder vertelde; de club is zeer blij met de steun van Rotary Club ‘s- Gravenhage- Kijkduin en Gambian Future Fund en zal dit project blijven steunen. Vervolgens komen allerlei agendapunten aan de orde, zo ook het Science Lab dat RC Banjul momenteel bouwt en met genoegen delen wij hen mede dat we er in geslaagd zijn een groot deel van de meubels te verwerven als ook het geld voor het zeetransport en dat de meubels momenteel onderweg zijn. Men is zichtbaar blij en een applaus valt ons ten deel. We vragen wat er nog meer nodig is, computers voor het computer leslokaal, 40 stuks. En laat Marloes, de vaste vertegenwoordigster van GFF en tegelijkertijd project coördinator van RC Banjul voor het Tanji project onlangs van een Nederlander 40 computers aangeboden hebben gekregen! Marloes biedt deze computers aan. Helemaal geweldig en maar eens te meer blijkt dat we met elkaar een sterk team zijn. Wij op onze beurt bieden aan de fondsen te werven voor het zeetransport. Note: helaas blijkt later dat de Nederlander geen 40 maar 8 computers kan leveren. Na nog enkele agendapunten wil de voorzitter de vergadering sluiten, maar wij vragen nog even aandacht. We melden dat RC ‘s- Gravenhage- Kijkduin zeer blij is met de samenwerking en betrokkenheid van RC Banjul dit project tot een goed einde te brengen, in het bijzonder met toewijding van Rotarian Safiyoung Manneh en dat RC ‘s- Gravenhage- Kijkduin hem, en daarmee club, wil eren door Safiyoung Manneh te onderscheiden met de Paul Harris Fellow met 1 saffier.
de de de de
5
Een plechtig en bijzonder moment, zichtbaar aangedaan neemt Safi zijn onderscheiding in ontvangst. Een mooie afsluiting van een zeer zinvolle dag.
Donderdag 23 februari 2012 Om 11.00 uur worden we verwacht in bij de Regional Education Directorate (RED2) in Brikama. Zoals eerder afgesproken, pikken we Sally van FROGS op. Wij zijn keurig op tijd bij RED2, de headmisstress is er ook al, doch alle anderen nog niet. Het blijkt dat iedereen die uit Tanji moet komen, verlaat is omdat men ’s ochtends naar Gambiaans gebruik eerst nog eer bewijst aan de familie van een onlangs overledene. Onze bespreking begint een uur later. Mr. Suwareh opent de bespreking naar goed Gambiaans gebruik met een gebed. Na een introductie waarom we hier met elkaar zitten, maakt hij duidelijk wie welke rol bij de implementatie van de MOU speelt en wijst met name het School Management Team (headmisstress, deputy headmaster, 2 senior teachers) + het School Management Committee (chairman, vice chairman , committee members) op hun verantwoordelijkheid, nl. er voor te zorgen dat alles wat in de MOU is opgenomen op een transparante en goede manier wordt georganiseerd en uitgevoerd. Omdat SMC al begonnen is met de implementatie doch daarbij zonder overleg met de andere partijen al afgeweken is van enkele afspraken, ontstaat op enig moment een heftige discussie. Zodanig heftig, dat men overschakelt in Mandinka, de taal die wij niet kunnen volgen. Mr. Suwareh laat iedereen lekker te keer gaan, hij heeft er duidelijk plezier in dat dit gebeurt. Op enig moment keert de rust weer. Mr. Suwareh pakt de draad weer op en geeft aan dat SMT en SMC goed dienen samen te werken en dat dit alleen kan als men ook goed met elkaar communiceert. Mocht één en ander niet naar wens van de sponsor gaan, dan kan de sponsor bij de Clustor Monitor aan de bel trekken en mocht blijken dat het school management faalt, dan zal hij niet schromen hen beiden over te plaatsen. Welnu, dat is duidelijke taal! En Mr. Suwareh beëindigt na 2 uur de bijeenkomst met een gebed. Op de terugweg bezoeken we de Lower Basic School in Tujering, een project van een sponsor waar onze locale vertegenwoordigster Marloes Kok ook voor werkt. Marloes controleert efficiënt en deskundig de voortgang van de bouwwerkzaamheden en maakt nog wat foto’s. Vervolgens bezoeken we Amidou, de jonge kerel die vorig jaar van één van onze sponsors een nieuwe voet prothese kreeg, doch waarvan nu gebleken is dat de Gambiaanse kwaliteit te wensen overlaat. In onze bagage hebben we van een revalidatie arts een voet prothese uit Nederland meegekregen.
Amidou is ontzettend blij en we spreken af dat hij een afspraak maakt bij het centrum waar protheses worden aangemeten, vervolgens Marloes informeert en dan samen daar naar toe gaan. Tegen het einde van de middag zijn we terug in het hotel. Mooi op tijd voor de bijeenkomst van DGBL, Dutch Gambian Business Link. Een vereniging van Nederlanders met een bedrijf in Gambia met als doel hen meer zichtbaar bij (potentiële) opdrachtgevers te maken omdat deze bedrijven betere kwaliteit leveren terwijl men wel het werk laat doen door Gambianen.
6
Zo ontmoeten we enkele collega- NGO’s en wisselen we ervaringen en nieuwe plannen uit. Al met al een zinvolle bijeenkomst. Samen met Metsje Krol, onze project manager E- learning, Marloes, onze locale vertegenwoordigster en Petra van Future for Young People eten we een hapje. Ook nu blijken er over en weer leuke raakvlakken te zijn en worden contacten uitgewisseld. Al met al een indrukwekkende dag.
Vrijdag 24 februari 2012 De ochtend besteden we aan het verwerken van alle aantekeningen en plegen van diverse telefoontjes. Van Rotary Club Banjul vernemen we dat we a.s. maandag om 12.00 uur een afspraak hebben bij G.I.E.P.A, Gambian Investment Export & Promotion Agency, het loket waar Nederlandse bedrijven terecht kunnen voor het verkrijgen van een export- overeenkomst. We nodigen Sally voor de lunch morgen uit om de bespreking van gisteren bij RED2 te evalueren en de implementatie van de MOU met betrekking tot de ziekenboeg en boomgaard te bespreken. We bellen Kelly Smeets om te horen wanneer zij naar Tanji kan komen voor een advies met betrekking tot de Mothers club Garden. Dat wordt maandag of dinsdag. Zondag laat in de middag kan ze concreter zijn. We bellen Mr. Gibba om te horen hoe iedereen de bijeenkomst bij RED2 heeft ervaren. Welnu, de boodschap was duidelijk en iedereen staat in de startblokken. We spreken af dat we maandag laat in de middag langskomen voor een evaluatie gesprek en dat we vervolgens dinsdag, woensdag en donderdag op school zijn om alles te bespreken wat er te bespreken valt; de implementatie van de MOU betreffende fase 1 = de school, fase 2= Mothers Club Garden en tot slot het School Maintenance Fund. We geven aan dat het belangrijk is dat iedereen aanwezig is, m.a.w. School Management Team (headmisstress, headmaster, 2 senior teachers), School Management Committee, Parent Teacher Association , Alkolo, VDC en de Clustor Monitor. Mr. Gibba belooft dat iedereen er zal zijn. Na een paar uurtjes genieten van de zon vertrekken we naar Marloes voor het avondeten.
7
We rijden via Flevotrading voor het ophalen van een stempel en handtekening voor ontvangst van de betaling van de factuur. De avond bij Marloes is als vanouds gezellig. Gerrit Marskamp, lid van het project team E- learning en Erik, zijn assistent zijn er ook. We maken ook kennis met de Gambiaanse vriendin van Gerrit.
Zaterdag 25 februari 2012 Vandaag een rustdag. Even alles laten bezinken en genieten van de zon en de zee. Het is set- sathal, wat betekent dat van 9- 12 uur geen auto’s mogen rijden en van de bevolking wordt verwacht dat men het vuilnis in de eigen omgeving opruimt. Sally komt naar ons hotel. Van alles passeert de revue. Sally is al sinds 1987 in The Gambia en heeft een schat aan ervaring, die ze graag met ons deelt. We spreken af dat we haar dinsdagochtend op weg naar Tanji ophalen en dan aldaar als eerste de implementatie van de ziekenboeg en boomgaard bespreken. Aan het einde van de middag gaan halen we Marloes op en gaan we naar Black & White, een café, voor een ontmoeting met Mario, die samen met Cees de container, die nu onderweg is, zal lossen. Een goedlachse Mario wacht ons al op. Het wordt een leuke kennismaking. Over en weer vertellen we hoe we in The Gambia verzeild zijn geraakt en wisselen we onze ervaringen uit. Dan stappen we over op onze samenwerking. Hij vertelt ons dat de container waarschijnlijk eind februari/begin maart zal arriveren, begin volgende week weet hij meer. We spreken af dat de container op hun eigen terrein wordt gelost en dat wij iedereen die spullen uit de container krijgt bellen en meedelen op welke dag zij de spullen dienen komen op te halen. Hetzelfde zullen we doen met de container die volgende week e e wordt verstuurd en waarschijnlijk 3 of 4 week maart zal aankomen. Met Marloes sluiten we de dag af met heerlijke tapa’s bij El Sol.
Zondag 26 februari 2012 De ochtend besteden we aan voorbereidingen voor de aankomende week, zodat we het maximale uit de besprekingen met G.I.E.P.A. en de school kunnen halen. De rest van de dag is rustdag. We gaan met Marloes loungen bij Maddis, een strandtent bij hotel SunSwing.
Maandag 27 februari 2012 Rond 11.00 uur zijn we bij Rotarian Max Jallow op kantoor, Rotarian Safi is er ook. We spreken de bijeenkomst met G.I.E.P.A. voor. Doelstelling is helderheid te verkrijgen over de eerder verzonden brief. Met elkaar rijden we naar G.I.E.P.A. Aldaar voegt ook de voorzitter van Rotary Club Banjul, Seedy Saho, zich bij ons.
8
Mooi op tijd begint de bespreking. De directeur Mr. Musa Bah heet ons welkom en introduceert zijn Senior Manager Mr. Abdoulie Hydara en zijn Manager Export Development Mr. Momodou Zachariah Sowe. We stellen onze vragen en al gauw wordt duidelijk hoe één en ander in de brief te interpreteren valt. Het is duidelijk dat G.I.E.P.A. de instantie is die door de regering is aangewezen om buitenlandse bedrijven die export plannen hebben naar The Gambia te ontvangen, met hen de mogelijkheden te bespreken en zo mogelijk te komen tot een overeenkomst. Verder blijkt, dat dankzij het bezoek van Yankuba aan de ambassadeur van Gambia in Brussel en dankzij onze vraag aan Rotary club Banjul voor Yankuba een gesprek bij de juiste instantie te krijgen G.I.E.P.A. van zowel de ambassadeur als ook van de Rotary Club Banjul vrijwel tegelijkertijd een aanbeveling kreeg de deur open te zetten voor een gesprek met Yankuba, momenteel de vertegenwoordiging van het Nederlandse bedrijf om hem de gelegenheid te geven van introductie. G.I.E.P.A. legt ons uit dat normaal gesproken bepaalde protocollen gevolgd dienen te worden, zo had Yankuba een officiële verklaring hadden moeten hebben dat hij het Nederlandse bedrijf vertegenwoordigd en had het Nederlandse bedrijf de ambassadeur een ‘’letter of intent’’ moeten geven, maar dat men gezien de 2 aanbevelingen is afgeweken van het protocol. Inmiddels heeft het Nederlandse bedrijf een schriftelijke uitnodiging ontvangen om de intentie verder uit te werken. G.I.E.P.A. geeft aan dat men zelf begin maart in Nederland is voor andere besprekingen en men indien gewenst ook tijd kan inruimen voor een bezoek aan het Nederlandse bedrijf. Het wordt ons nu duidelijk dat een enorme stap is gemaakt en we spreken af dat wij Yankuba informeren en hem vragen het Nederlandse bedrijf te vragen de brief te beantwoorden. We bedanken G.I.E.P.A. voor deze bijeenkomst en nemen afscheid. Safi zet ons af. We spreken nog even na en maken van die gelegenheid gebruik hem de folder te laten zien van de water- unit van Clean Water Now en vertellen hem in grove lijnen ons idee over een projectplan. Hij is erg enthousiast en stelt direct voor later deze week of de volgende keer een bezoek in te plannen naar up- country om het plan met een community te bespreken. Prima, daar komen we dan deze week nog op terug. We bellen onze chauffeur om ons op te komen halen voor onze verdere bezoeken. We gaan op weg om Marloes op te halen. Onderweg bellen we Kelly om te horen wanneer ze een kijkje kan komen nemen bij de Mothers Club Garden in Tanji. We geven aan dat wij er dinsdag en donderdag de hele dag en woensdag de ochtend in Tanji zijn. Ze belooft ons te laten weten wanneer ze komt. We bellen Yankuba in Nederland, helaas, hij neemt niet op. Later nog eens proberen. Dan Alhagie om te vragen of we op woensdag in plaats van donderdag naar de garage in Willingara kunnen gaan waar de ambulance voor reparatie staat. Dat is oké. Vervolgens bellen we Mr. Kebba Badgie om hem dit door te geven en spreken een voicemail bericht in. In de loop van de middag zijn we op de school in Tanji. Het hoofd van de school Mrs. Jarju is er niet, dus blijft ons niets anders over alleen met de deputy headmaster Mr. Gibba de bespreking van afgelopen donderdag bij Mr. Suwareh te evalueren. Bovendien willen we horen wat alle betrokkenen inmiddels met elkaar hebben afgesproken. Mr. Gibba vertelt ons dat iedereen onder de indruk was van de bespreking, dat men nadien nog veel met elkaar gesproken heeft en dat iedereen die een rol bij de implementatie van de MOU moet gaan vervullen vanaf morgen aanwezig zal zijn om de geplande besprekingen bij te wonen. Wij vertellen hem dat wij de indruk hadden dat sommigen de bespreking met gemixte gevoelens verlieten en dat wij van mening zijn dat men er eerst voor moet zorgen dat die gemixte gevoelens uitgesproken worden om ze vervolgens op te lossen, zodat sprake is van een goede basis voor onderlinge samenwerking. Mr. Gibba verzekert ons dat men al uitgebreid met elkaar heeft gesproken en al sprake is van een goede basis voor de onderlinge samenwerking. Wij vertellen mr. Gibba ook dat een aantal van onze observaties nog besproken dienen te worden en wij deze tijdens de komende besprekingen aan de orde zullen stellen.
9
We doen nog een ronde langs de opslagplaatsen en maken een mentale notitie dat ook dit onderwerp op de agenda komt, het is ronduit gezegd één grote puinhoop. Mr. Gibba vraagt of hij met ons kan meerijden naar zijn stukje grond, we komen er langs. Natuurlijk. Voordat we Tanji verlaten bestellen wij bij een huisje voldoende vispasteitjes voor morgen tijdens de besprekingen.
Mr. Gibba laat trots het door hem jaren geleden gekochte stukje grond zien. Stapje voor stapje bouwt hij daar een huisje met de bedoeling dat hij en zijn gezin daar gaan wonen. Momenteel huurt hij in Tanji, maar hij wil graag een plekje van zichzelf. Het is een mooie plek, rustig en toch centraal gelegen, het lijkt een goede buurt want inmiddels staan er al mooie huizen om heen. Voor zover wij het kunnen inschatten, heeft hij toen der tijd een goede aankoop gedaan. Vrienden van Marloes, Rinie en Carla, zijn net wippen even bij hen thuis aan. Ze komen al gebouwd. Het resultaat mag er zijn; een mooie maar voorzien van alle comfort, een huisje voor weerzien.
voor een verblijf van 3 weken aangekomen en we jaren hier en hebben inmiddels een eigen huisje ruime compound waarin een leuk huis, eenvoudig de bewaker en 2 schuurtjes. Het wordt een gezellig
Na bijkletsen met een glaasje wijn vervolgen wij onze weg terug. Onderweg stoppen we bij 777 voor een hapje. In de loop van de avond zijn we terug in ons hotel. Opnieuw een geslaagde dag.
Dinsdag 28 februari 2012 Vroeg uit de veren. Reisverslag schrijven en laatste voorbereidingen voor vandaag doen. Direct na het ontbijt halen we Marloes op, vervolgens Sally van FROGS. Onderweg naar Tanji plegen we diverse telefoontjes; Kelly Smeets om te vragen wanneer ze naar Tanji kan komen voor een bezoek aan de Mothers club Garden, Lamin Jatta om een afspraak te maken voor een gesprek met betrekking tot het Clean Water Now project en Rtn. Safiyoung met betrekking tot de afspraak morgen met de inspecteur van The Rotary Foundation. Keurig op tijd zijn we 10.00 uur in Tanji.
10
Naar slecht Gambiaans gebruik druppelt iedereen binnen en kunnen we pas om 11.30 uur met de vergadering beginnen; het wordt dus een lange dag.
Aanwezig zijn • School Management Team; headmisstress Mrs. Jarju, deputy headmaster Mr. Gibba, Senior Teachers Mrs. Mariama Touray + Mrs. Awa Bittaye + Mrs. Bintou Trawally + Mr. Lamin Jatta • School Management Committee; chairman Mr. Bakary Saidy, vice chairman Mr. Alasin Sonko, member Mrs. Jomma + Mr. Moro Keita, Treasurer Mrs. Arabiatou Jadama • Alkalo son Mr. Demmah Bojang (tot de middag) • Village Development Committee: chairman Mr. Alimameh Jammeh (vanaf de middag) • Clustor Monitor Mr. Sang B. Correa (vanaf de middag) • FROGS: Sally Reader • GFF: Marloes Kok + Antonyke Humme De zoon van de Alkalo opent de bijeenkomst met het gebed, vervolgens legt Mr. Gibba uit wat de doelstelling is van deze bijeenkomst, nl. met elkaar afspraken maken inzake de implementatie van de MOU. Ook wij geven een inleiding en stellen voor stap voor stap de MOU door te nemen, doch eerst te beginnen met de Sickbay en Orchard, beiden geadopteerd door FROGS, zodat Sally daarna naar andere afspraken kan. Al met al komen de volgende onderwerpen aan de orde: a. de personele bezetting, met name de caretaker, watchman, cleaning staff, kitchen staff en sickbay staff b. de interne organisatie, met name het dagelijks verstrekken van schoon drinkwater en schoolmaaltijd, het elektriciteitsverbruik, het gebruik van de toiletten, het inregelen van handen wassen, het onderwijsprogramma van de schooltuin, de staffroom, de bibliotheek en toekomstig computer klaslokaal Het gaat te ver in dit verslag in detail in te gaan op alles wat besproken en afgesproken is, maar volstaan met te vermelden dat met betrekking tot alle onderwerpen afspraken zijn gemaakt en een lijst met alle actiepunten is gemaakt. Om 18.30 uur vertrekken we richting hotel. Onderweg eten we bij 2Love. Moe maar voldaan sluiten we deze dag af.
Woensdag 29 februari 2012 De ochtend is voor de inspectieronde met de inspecteur van The Rotary Foundation, de middag voor een bezoek aan de garage in Willingara, waar de ambulance staat, in combinatie met een bezoek aan Sanjang Lower Basic School voor een ontmoeting met Bintu Jarju, een lerares van onze school die nu op deze school lesgeeft.
11
Rtn. Safiyoung haalt ons op en vervolgens halen we de inspecteur van The Rotary Foundation op. Om 10.00 uur zijn we op de school. Een zeer uitgebreide inspectieronde begint.
Turgüt is zeer onder de indruk van het project en is zelfs van mening dat dit project een absoluut goed voorbeeld is voor Rotary International. In de staffroom van de school wordt ons door de school een heerlijke salade die de kokkinnen voor ons hebben gemaakt voorgeschoteld. We doen we verslag van de financiële verantwoording van de TRF subsidie en voortgang inzake de implementatie van de MOU. Voordat het Rotarygezelschap vertrekt, bellen wij Alhagie Saho, deputy director van Go for Africa en verantwoordelijk voor het regelen van een goed onderhoudadres voor de vorig jaar aan Bwiam General Hospital geschonken ambulance, voor het afspreken van tijdstip om naar Willingara te gaan. Tot onze schrik horen we dat Alhagie naar het ziekenhuis is vertrokken omdat zijn broer Franco een auto ongeluk heeft gehad. Weliswaar niet ernstig, maar toch. En hoewel Alhagie meent dat hij later in de middag wel met ons naar Willingara kan, spreken we toch maar af dat we dit bezoek verplaatsen naar een andere dag. We bellen direct Marloes om ook het voorgenomen bezoek aan Sanjang Lower Basic school te verplaatsen. Rtn. Safiyoung nodigt ons uit hen die middag te vergezellen naar de voor Gambia belangrijke voetbalwedstrijd in het stadion. Ontzettend aardig en we grijpen die kans.
Onderweg naar het stadion bezoeken we de Ambassadeur van Turkije, het geboorteland van Turgüt, de Rotary Foundation inspecteur. Een gemoedelijk ontvangst in de tuin van de residentie.
12
Het is een drukte van jewelste bij en in het voetbalstadion en opnieuw is het duidelijk dat de Gambianen veel met voetbal hebben. De sfeer is gemoedelijk. Helaas verliest Gambia en teleurgesteld verlaten de bezoekers het stadion. Snel een klein hapje bij Bini’s en dan direct door naar de wekelijkse bijeenkomst van Rotary Club Banjul.
We doen verslag van de afgelopen week. We vragen of de club suggesties heeft voor een goedkoop transport van de meubels die onderweg zijn voor Bwiam Hospital. Men belooft via hun eigen netwerk het transport te regelen. We geven ook aan dat we op zoek zijn naar een deskundige tuinder die de vrouwen van de Mothers Club Garden zou kunnen opleiden. Men belooft mee te denken.
Donderdag 1 maart 2012 We besluiten voordat we naar Tanji gaan eerst de ambulance in Wilingara te gaan bekijken. We bellen de directeur van het ziekenhuis, mr. Kebba, voor het adres maar hij vertelt ons dat de ambulance nu weer bij GTTI in Kanyfing staat. Prima, is een stuk dichterbij.
Bij GTTI blijkt de ambulance niet te staan, een beetje rond vragen en dan ontmoeten we Saydikahn van GTTI, die loopt met ons mee naar Ali’s Garage aan de overkant waar de ambulance staat.
13
We horen dat de reparatie 32.000 dalasi moet gaan kosten, bijna € 1.000 en zijn stomverbaasd. We vragen Saidykahn om een 2nd opinion en spreken we af dat GTTI j onderzoekt wat er aan de ambulance gedaan moet worden en een offerte maakt. Al met al met een half uur vertraging komen wij in Tanji. Vandaag staan 2 besprekingen op de agenda a. Mothers Club Garden b. School Maintenance Fund Tot ons genoegen loopt de staffroom al snel vol met de leden van de Mothers Club Garden Committee. De commissie bestaat uit een afvaardiging van de School Management Committee + afvaardiging Gambian Future Fund + afvaardiging van Rotary Club Banjul + afvaardiging van de 50 vrouwen die zich hebben aangemeld voor deze vrouwentuin.
Mr. Gibba opent de bijeenkomst met een gebed. Wij introduceren Safiyoung, afvaardiging van Rotary Club Banjul, als ook onszelf aan de vrouwen en Safi spreekt de vrouwen ook nog toe in Madinka. Alasan Sonko neemt namens de School Management Committee en de vrouwen het woord. Alasan vertelt dat de afvaardiging van de vrouwen door de vrouwen zelf zijn gekozen, dat de leden voor 2 jaar zijn benoemd en dat de vrouwen wekelijks iedere donderdag van 17.00- 18.30 uur bij elkaar komen. Nu de commissie bekend is, kan gesproken worden over de inrichting van de tuin en de financiën. In het projectplan is afgesproken dat vrouwen een pacht van 10 dalasi per plot van 5m2 (1m x 5m) per maand zouden gaan betalen. De plots die nu zijn ingericht, zijn 40m2 (2m x 20m), hetgeen betekent dat per plot 80 dalasi per maand betaald moet gaan worden. Echter, de School Management Committee heeft met de vrouwen een pacht van 15 dalasi per maand afgesproken. Wij geven aan in het projectplan een andere prijs is afgesproken en dat die prijs niet zo maar uit de lucht is komen vallen, maar dat aan die prijs een berekening van de haalbare opbrengst voor de vrouwen ten grondslag ligt.
14
Met behulp van bladen papier die we op de muur plakken, leggen we de rekensom uit en trekken we de conclusie dat 15 dalasi voor 40m2 niet in verhouding staat tot de opbrengst. Bakary, voorzitter van School Maintenance Team, legt de vrouwen uit dat ze nu ieder 40m2 hebben, dus 8 eenheden. Alimameh, vertegenwoordiger van de Village Development Committiee voegt aan deze berekening nog toe dat de pacht die de school vraagt niet voor de school zelf is, maar eigenlijk voor de Community omdat met deze bijdrage de school in staat is onderhoud te plegen aan de school en de Commujnity dan ook een goed onderhouden school blijft behouden. De vrouwen geven aan dat de rekensom niet zou kloppen, want men heeft al veel meer betaald voor elektriciteit van de waterpomp. We vragen Bakary direct de meterstand van de watermeter op te nemen en al gauw blijkt dat de vrouwen veel meer voor elektriciteit hebben betaald dan ze op basis van het waterverbruik zouden hebben hoeven te betalen. We hebben het vermoeden dat de vrouwen ook het elektriciteitsverbruik van de school betalen en beloven de vrouwen deze kwestie nader te onderzoeken. Kortom, er moet nog veel gepraat worden om tot overeenstemming met betrekking tot de te betalen pacht en elektriciteit te komen. Alasan sluit de bijeenkomst af met het gebed en we nemen afscheid van de vrouwen en Safi.
Na de lunch komen we bij elkaar om over het School Maintenance Fund te spreken. Iedereen is er, alleen de headmisstress nog niet. Men stelt voor alvast te beginnen, maar wij willen niet beginnen zonder dat Mrs. Jarju er is, het onderwerp is te belangrijk en het hoofd van de school moet er bij zijn. Bakary gaat naar haar toe om te zeggen dat we al een tijdje op haar zitten te wachten. Het duur nog even, maar dan komt ze. Ze verontschuldigt zich en neem plaats. Mr. Gibba opent met het gebed.
15
Wij stellen eerst de inrichting van een aparte bankrekening aan de orde. We delen Mrs. Jarju mede dat Rotary Club Banjul een aparte bankrekening opent voor het School Maintenance Fund en de school dat dan niet meer hoeft te doen, zoals aanvankelijk in de MOU staat. Zij is er blij mee. Vervolgens stellen we de samenstelling van de commissie aan de orde. We geven aan dat in de MOU is afgesproken dat de commissie bestaat uit afvaardiging van de hoofdsponsors t.w. Rotary Club Banjul + Rotary Club ‘s- Gravenhage- Kijkduin +, Gambian Future Fund, vervolgens RED2 en School Management Team. Inmiddels is de afvaardiging van de hoofdsponsors bekend. Mrs. Jarju geeft aan dat de leden van het School Management Team bekend zijn met hun deelneming in de SMF commissie. Voorts meldt Mrs. Jarju dat RED2 niet in de commissie hoeft te zitten, doch door het SMT op de hoogte gehouden wordt. Dan komt het onderwerp interne organisatie ofwel ‘’bylaws’’ aan de orde. We geven aan dat het wenselijk is een gedragslijnen met betrekking tot de financiën af te spreken. Allereerst dienen afspraken gemaakt te worden met betrekking tot het innen en registreren van de pacht van de Mothers Club Garden. We geven aan dat de MCG Committee een treasurer heeft en dat zij de pacht int en registreert, maar dat zij vervolgens het geld moet afdragen aan SMF en dat iemand van SMF haar registratie dient te controleren. Omdat RC Banjul en GFF de treasurer in de SMF Committee zijn, stellen wij voor dat de pacht wordt afgedragen aan Marloes vertegenwoordigster van GFF, dat Marloes de registratie controleert, vervolgens het geld stort op de SMF bankrekening en tot slot RC Banjul maandelijks een bankstatement aan de SMF Committee levert. Iedereen gaat akkoord. Het volgende onderwerp is het onderhoudsplan en onderhoud. Het is aan de SMF Committee een meerjaren onderhoudsplan op te stellen. GFF zal in overleg met School Management Team een aanzet maken. Wordt vervolgd. Het is iedereen duidelijk dat voor het willen plegen van onderhoud de school een aanvraag moet indienen bij het SMF en dat de SMF Committee vervolgens beslist. Tot slot stellen we het onderwerp van betalingen aan de orde. We vestigen de aandacht op hetgeen in de MOU is afgesproken, nl. dat betalingen van de SMF bankrekening alleen kan geschieden als de hoofdsponsor t.w. RC Banjul + RC ‘s- GravenhageKijkduin + GFF schriftelijk akkoord zijn. RC Banjul, die de bankrekening opent, beheert tevens het chequeboek van deze bankrekening. Mr. Gibba sluit de bijeenkomst met het gebed. Eenmaal terug in ons hotel verfrissen we ons snel om vervolgens naar onze afspraak met Gamrupa, Ellen Meulenveld, te gaan. Gamrupa heeft in het verleden onze school gesteund door het bouwen van een muur rondom de schooltuin en reparaties te betalen aan de handmatige waterpomp. Sinds zomer 2011 hebben we contact met elkaar en stemmen we ieders bijdrage aan de school met elkaar af om zodoende ieders geld efficiënt te kunnen besteden. Buiten op het terras eten we een pizza en praten we elkaar bij.
16
We vertellen van de kapotte waterpomp en dat Marloes inmiddels een goede loodgieter heeft laten komen en de pomp nu weer werkt. Gamrupa zal de kosten aan Marloes betalen. We vertellen ook dat de school allerlei wensen voor de schooltuin heeft, zoals gereedschap en het salaris van de garden teacher. Ellen geeft direct al aan dat Gamrupa nooit salarissen betaalt. We spreken af dat Ellen dit zelf met de school zal spreken.
Vrijdag 2 maart 2012 We zijn er weer vroeg uit de veren, voorbereidingen voor deze dag, diverse telefoontjes. Om 10.00 uur halen we Sally van FROGS af en gezamenlijk rijden we naar Bwiam voor een bezoek aan het ziekenhuis. Onderweg diverse telefoontjes, ook met Saydikahn van GTTI. Het blijkt dat Go For Africa het onderhoud niet bij GTTI heeft geregeld en dat de chauffeur van de ambulance toen zelf een andere garage heeft gezocht, terecht is gekomen bij een beunhaas, ene mr. Otta, die niet eens een ‘’mechanic’’ blijkt te zijn maar een ‘’in between’’ , aldus geen verstand had van een computergestuurde motor, vervolgens allerlei ‘’’mechanical’’ werkzaamheden door allerlei andere lieden heeft laten verrichten die niet eens nodig waren om het ‘’electric’’ probleem te verhelpen, dat tijdens dit proces diverse onderdelen verwijderd doch niet teruggeplaatst waren met als uiteindelijke resultaat dat de ambulance allerlei onderdelen mist en het elektrische probleem aan een computerelement nog steeds niet gemaakt is. Al met al staat de ambulance al 8 maanden stil! We hebben dus een appeltje te schillen met Go For Africa, maar ook met de directeur van het ziekenhuis die ons al die tijd niets heeft verteld. In Bwiam halen we de Alkalo op en bezoeken we eerst 2 schooltjes die Sally graag wilde bezoeken omdat zij daar schoolboeken voor had. Vervolgens gaan we naar het ziekenhuis.
Sally geeft kinderspeelgoed en we bespreken de kwestie rondom de ambulance. We laten duidelijk merken dat we zeer ontstemd zijn over de gang van zaken en dat wij van mening zijn dat het ziekenhuis de beunhaas, mr. Otta aansprakelijk voor de schade dient te stellen. We spreken af dat op
17
korte termijn mr. Kebba een afspraak heeft met Go For Africa om gezamenlijk mr. Otta te bezoeken; GFA kan mr. Otta technische uitleg geven over zijn wanprestatie en het ziekenhuis kan op basis daarvan mr. Otta aansprakelijk stellen. Ofwel mr. Otta betaalt het ziekenhuis de reeds betaalde 26.000 dalasi voor verrichte werkzaamheden terug ofwel mr. Otta betaalt 32.000 dalasi voor de reparatie die nog gedaan moet worden.
Amul reist met ons mee naar Banjul, hij moet geld ophalen bij de bank om vervolgens rijst te kunnen kopen. Onderweg bezoeken we nog een school waar FROGS steun aangeeft. Het vrijdagmiddag gebed is net begonnen en we moeten dan ook wachten met als gevolg dat Amul steeds nerveuzer wordt in verband met de sluitingstijd van de banken. We besluiten hem het geld voor de zak rijst te geven. Hij is zichtbaar zeer geraakt door dit gebaar en bedankt ons dat hij zijn gezin te eten kan geven. Vanavond eten we een hapje bij Marloes thuis. Daar is een e-mail binnengekomen van Rotarian Facuru, die een deskundige tuinder weet en die ons aanbied morgen met hem naar Tanji te komen. We grijpen deze kans direct aan, bellen hem en maken een afspraak met hem voor morgen.
Zaterdag 3 maart 2012 Vandaag nog een keer naar de school voor een gesprek met de mogelijke docent voor de vrouwen van de Mothers Club Garden. Op weg naar Tanji stoppen we bij Timeless waar Marloes heeft afgesproken met een sollicitant voor een van de schooltjes die zij ondersteunt. Dan door naar Tujering, waar Marloes wil zien hoe de werkzaamheden aan de langere school vordert. Onderweg stoppen we in Tanji om voor de arbeiders een aantal vispasteitjes te kopen.
De werklui zijn blij haar te zien en helemaal blij met de vispasteitjes. Een snelle inspectie en dan rijden we terug naar Tanji voor de ontmoeting met Facuru en zijn deskundige tuinder.
18
Bakary en Alasan zijn er al. Facuru stelt mr. John Camara voor. Mr. Camara blijkt de garden teacher van Facuru geweest te zijn en mr. Camara heeft al jaren een eigen bedrijfje.
We laten eerst het terrein zien.
Dan nemen we onder de mega mango boom plaats. Het wordt een lange maar zeer waardevolle bespreking. Besloten wordt dat Facuru en Mr. Camara wekelijks op zaterdagmiddag naar Tanji zullen komen om de vrouwen op te leiden, dat Facuru en Mr. Camara de kosten van opleiding, begeleiding, te kopen gereedschap, mest, gewasbeschermende middelen en zaden op een rijtje zetten, dat GFF het budget bij elkaar zal trachten te krijgen. Het lijkt er op dat we voor wat betreft de ontwikkeling van de vrouwentuin een grote stap voorwaarts hebben gemaakt. Tot slot de afscheidsronde. Petra en Alhagie brengen we verslag uit van de belangrijkste afspraken en ontwikkelingen, zodat zij op de hoogte zijn wat er in Tanji en specifiek met betrekking tot onze school speelt. Dan naar de Alkalo. Gelukkig is zijn oudste zoon er, die kan vertalen. De Alkalo bedanken we voor zijn beschikbaarheid, betrokkenheid en inbreng. We geven aan dat de school kennelijk te weinig e e inkomsten krijgt uit de schoolfee om een 2 caretaker, een 2 watchman, schoonmaakpersoneel en een garden teacher te kunnen betalen doch dat tegelijkertijd het in het belang van de Community is dat dergelijk personeel er zo snel mogelijk komt omdat dan de infrastructuur op orde blijft. We vragen hem dan ook hier naar te kijken en zo nodig uit de Community vrijwilligers te leveren. De Alkalo bedankt ons met een gebed. Tot slot ontmoeten we onze aannemer Etienne nog. We spreken nog eens door wat hij allemaal nog moet doen. Hij belooft Marloes te laten weten wanneer hij aan de slag gaat. Terug in het hotel eten we een klein hapje.
Zondag 4 maart 2012 Vandaag een vrije dag. Samen met Marloes genieten we van zon, zee en strand.
19
Op de terugweg belt Lamin Jatta ons, de kandidaat die Alhagie ons had voorgesteld voor het beoogde waterproject. We maken een afspraak voor maandagochtend, als we onderweg zijn naar het vliegveld.
Maandag 5 maart 2012 Vertrek naar Nederland. Onderweg naar het vliegveld bellen we iedereen nog even om te bedanken voor al hun tijd en inzet; Safi, Gibba, Bakary, Alasan, Alhagie en Amul.
We ontmoeten Lamin Jatta bij Timeless. Omdat we al laat zijn, vragen we hem mee te rijden naar het vliegveld en beloven we dat onze taxichauffeur hem zal afzetten op het punt waar hij het busje naar huis pakt. Het wordt een interessant gesprek. Lamin stelt zichzelf voor, hij heeft zijn schoolopleiding afgemaakt, heeft het Primary Teacher Certificate, heeft 2 jaar ‘’government service’’ gedaan, studeert nu ‘’engeneering’’ en sluit zijn studie in September 2012 af. We leggen ons plan in grote lijnen uit. Hij stelt de juiste vragen en geeft ook aan dat hij het gebied waar wij denken te willen beginnen heel goed kent omdat hij daar vandaan komt. Al met al lijkt Lamin een geschikte kandidaat. We beloven hem dat we contact met hem zullen houden en tijdens ons volgende werkbezoek elkaar opnieuw zullen ontmoeten. De 2 weken zitten er op. Ontzettend veel gedaan, besproken en afgesproken. Er is nog veel te doen, maar de neuzen staan in één richting. In de wachtruimte op het vliegveld raken we aan de praat met John en Lydia.Zij waren voor het eerst e in Gambia en zijn geraakt door de bevolking, precies zoals het ons bij ons 1 bezoek is vergaan. Ze willen graag wat gaan doen en we spreken af dat we elkaar in Nederland nog eens gaan ontmoeten om van gedachten te wisselen.
20
