Reiskoffers van Nederlands-Indië
Shelly Lapré ©
In 2009 heb ik samen met mijn zus Hedy het huis aan de Jalang Barusari Satu nr. 9 bezocht in Semarang, Java (Indonesië). Daar heeft onze vader gewoond met zijn ouders, broers en zussen na de oorlog. In 1950 moesten zij naar Nederland emigreren. Nu is het pand een bijkantoor geworden van de politieke partij van Megawati Sukarnoputri, de dochter van de eerste president Sukarno. Veel is in haar partijkleur rood opgeschilderd. Het huis is in mijn beleving omgeven met veel mystiek. Het huis ligt in een wijk waar nog steeds veel koloniale panden staan. Velen zijn niet meer in opperbeste staat, maar hier en daar is er nog wat te merken van de sfeer van toen. De bewaker/beheerder van het pand zei dat twee krissen die vroeger op zolder waren gevonden, nu onder in de put in het binnenplein van het huis liggen. Het water in de put is altijd helder en koel gebleven. Ook het waterniveau blijft even hoog. Hij vertelde ook dat hij een aantal keer een geest van een vrouw had gezien in het huis. Toen ik hem een oude foto van mijn grootouders en hun kinderen bij de toenmalige veranda van het huis liet zien, wees hij mijn oma aan als de geest die daar ronddwaalde! Elke vrijdag legt hij voor haar offers neer bij een kamer en de put: koffie, bloemen en sigaretten. Deze kamer waar hij de offers brengt was vroeger de slaapkamer van mijn grootouders… Naast de put lag een oude stenen vijzel: Cobek (tjobek). Hiervan heb ik foto’s gemaakt en daarna mocht ik de Cobek meenemen naar Nederland. Het huis inspireerde mij door heel veel detailfoto’s te maken van o.a. de vloertegels in het huis die nog steeds origineel zijn. Eenmaal thuis in mijn atelier ging ik te werk met collages, vouwen, snijden, plakken, schilderen, hout zagen en schuren. Uiteindelijk is het een installatie geworden alsof het een reis maakt op de bodem van een oud schip uit 1950. Het bestaat uit verschillende kunstobjecten, met liefde verbeeldt in de koffers, tekeningen, schilderijen fotocollages en totems. De twee houten koffers zijn van mijn vader uit Semarang, de koffer met oude familiefoto’s is van mijn moeder meegebracht vanuit Malang, Denpasar, Palembang en later naar Nederland. De Totems Barusari 9 zijn op hout en fotopapier gebouwde fotocollages.
Reiskoffer familie in Indië Gemengde technieken: fotocollage, sepia, batik, oud batikstof
Reiskoffer koloniale vloer Barusari Gemengde technieken: fotocollage, pigment en acryl. Uitsparing van originele lijst die mijn vader heeft getypt.
Reiskoffer Cobek
Totems Jalang Barusari satu nr. 9
Gemengde technieken: fotocollage, pigment en acryl
Techniek: gebouwde fotocollage op hout en Oost-Indische inkt
“Ibu Nyai Loro Kidul”
Gemengde techniek op batikstof op katoen/linnen, pastelkrijt, pigment, sepia en aquarel.
Shelly Lapré
©
De mythische Zeegodin Nyai Loro Kidul, vaak in de zeekleuren groen en blauw afgebeeld, wordt in Indonesië nog steeds traditioneel vereerd. Zoals op de kroondag van de Sultan uit Yogyakarta door kostbare kleding en stoffen aan de zee te offeren na een heilige ceremonie. Het portret van mijn Indische oma (moederskant), is getekend en geschilderd met gemengde technieken op een oud Indonesisch lichtblauw batikkleed. Het werk heeft de titel IBU NYAI LORO KIDUL gekregen als symbolisch eerbewijs aan mijn oma met haar krachtige uitstraling en schoonheid zoals de Godin van de Zuidzee. Mijn oma heeft de oorlogstijd overleefd na verraad van zo genaamd een ”spionne”. Zij werd op afschuwelijke wijze van wekenlange ondervraging en marteling in Malang door de Japanse Kempetai in 1945 gevangen gehouden, terwijl haar 4 kinderen alleen waren. Dit schilderij is een aandenken aan haar zachtheid en heldhaftigheid .
“IBU” het kleuren schimmenspel met dans en wajangpoppen gaat over mijn oma's overleving tijdens de oorlog, een van haar jaloerse kennissen verraadde haar als zgn. spionne tegen de Japanse Kempen Tai. Zij werd wekenlang ondervraagd , gemarteld en gevangen gehouden door de “Jappen”, terwijl haar 4 jonge kinderen (mijn moeder oudste kind) alleen waren in het kamp in Malang. Oma was op het nippertje aan de dood ontsnapt , terwijl ze op de elektrische stoel zat zei ze tegen de Jap recht in zijn ogen "zorg jij voor mijn kinderen en mijn oude moeder?!", daarna kwam ze in een soort meditatie. De Jap begon zenuwachtig op en neer te lopen en zei “Je bent een goede vrouw en moeder, ga naar huis!”. Mijn oma wilde weten wie haar had verraden….. een jap mag je nooit iets vragen waarop ze weer werd geslagen… Plotseling mocht ze gaan. Mijn oma heeft nooit echt meer geweten wie haar verraden had maar had wel een vermoeden, doch heeft zij nooit wraakgevoelens gehad. Al zullen veranderingen haar leven overhoop halen, zij is onkwetsbaar: Want de liefde geeft haar innerlijke kracht en overstijgt zo al het negatieve wat zij op haar levensweg tegenkomt… Tijdens de voorstelling wordt ik muzikaal begeleid door Ted Lekatompessy met gamelan en percussie, Jopie Jonkers zingt en speelt harp!
