Voeding en hypes Welke bronnen raadpleegt/vertrouwt de consument? Dragen hypes bij aan de (volks)gezondheid? Is betutteling/regulering acceptabel?
Diverse bronnen worden gebruikt bij het zoeken naar informatie over gezonde voeding. Internet, maar ook de verpakking, familie en de supermarkt worden vaak gebruikt. 1 op de 4 zoekt nooit naar informatie over • Vrouwen (82%) zoeken vaker naar informatie over gezonde voeding. gezonde voeding dan mannen (66%).
Internet Verpakking van het eten Familieleden/vrienden/bekenden Supermarkt(bladen)/winkel Tijdschriften/kranten Voorlichtingsinstanties 34% 18% TV/radio Boeken Ik zoek nooit naar informatie over Diëtist gezond eten Arts Brochures Gemiddeld gebruikt de Advertenties Nederlander die wel 3.2 naar informatie zoekt… Sportschool 3.2 bronnen School/werk Anders Ik zoek nooit informatie over gezond eten
45% 35% 28% 25% 20% 15% 12% 12% 9% 9% 7% 6% 4% 3% 4% 26% 0%
25%
50%
•
Zo gebruiken 4 op de 10 vrouwen de verpakking van het eten voor informatie tegenover 3 op de 10 mannen. Ook zoeken vrouwen vaker informatie via internet (48% vs. 42%), voorlichtingsinstanties (19% vs. 11%), supermarkt(bladen) (31% vs. 18%), boeken (16% vs. 8%) en tijdschriften of kranten (23% vs. 16%).
•
Waar bij de hoog opgeleiden 82% wel eens zoekt naar informatie over gezonde voeding, doet 63% van de laag opgeleiden dit.
A02. Welke kanalen gebruikt u bij het zoeken van informatie over gezond eten? Basis: Alle respondenten (n=1063)
75%
100%
Facebook Fora (www.foodlog.nl ) Nu.nl/ MSN Blogs Twitter
Specialisten en voedingsinstanties worden als zeer betrouwbare bronnen gezien voor gezonde voeding.
Arts
39%
Diëtist
56%
36%
Voorlichtingsinstanties
4%1%
58%
28%
5%1%
62%
8% 2%
Boeken
3%
72%
Familieleden/vrienden/bekenden
8%
64%
Internet
2%
Verpakking van het eten
4%
54%
36%
6%
Sportschool
4%
54%
39%
4%
Brochures
2%
53%
40%
4%
School/werk
2%
52%
42%
4%
Tijdschriften/kranten
1%
26%
63%
32%
49%
TV/radio Supermarkt(bladen)/winkel
24%
1%
Advertenties
0% Heel betrouwbaar
17%
5%
53%
38%
6%
53% 61%
20% 40% Betrouwbaar
60% 80% Onbetrouwbaar
2% 3%
45%
40%
2%
8% 22%
100% Heel onbetrouwbaar
Dokter en voeding • • • • • • • • • • • • •
Om af te vallen Om van mijn pukkels/psoriasis af te komen Om van mijn nierstenen af te komen Om mijn botten te beschermen Om van mijn buikpijn af te komen Om mijn cholesterol te verlagen (HVZ) Om mijn bloeddruk te verlagen Om mijn eczeem te verminderen Om van mijn winden af te komen Om weer te kunnen poepen Om niet te vaak te poepen Om niet dement te worden Om gezond oud te worden
• • • • • • • • • • • • •
Obesitas/T2DM/OSAS/Gewichtsklachten Acne: Chocolade? Low GI Diet, Melk, Afvallen Oxalaat, citraat, natrium, Eiwitrijk, vitamine D, voldoende calcium PDS: FODMAP diet? Gluten of volkoren Eieren? Onverzadigde vetten of KH? Zout/kant-en-klaar producten /DASH Vermeende voedselallergie Bacteriele overgroei? Veel vezels? Trage passage, vezels? Te snelle passage, vezels? Mediterraan diet (MIND diet) Longevity of anti-aging
Niet representatieve mini-enquete onder 20 artsen: • 75 procent kent het verschil niet tussen alfa-linoleenzuur (omega-3) en linolzuur (omega-6) • 80 procent vindt roomboter gezonder dan dieetmargarine • 100 procent vindt vers gezonder dan groenten in glas of blik • 35 procent vindt speltbrood gezonder dan volkorenbrood • 70 procent is niet op de hoogte van de vitamin D aanbeveling van de GR • 85 procent durft geen uitspraak te doen over het aantal eieren/dag • 90 procent kan niet uitleggen wat een energieprocent (En%) is. • 95 procent weet niet wat de verschillen zijn tussen de dieten van Dr. Ornish en Dr. Atkins • 100 procent was van mening dat artsen te weinig kennis hebben over voeding
Kennis van nutritie bij artsen • Circa 2-4 uur onderwijs in voeding • Artsen vinden zichzelf onvoldoende opgeleid om patienten met obesitas te behandelen (oa onderzoek van UvA) • Artsen erkennen hun kennisachterstand op gebied van voeding • Toenemende interesse bij (huis)artsen voor voeding en gezondheid • Kinderartsen, nefrologen en IC-artsen wel kennis van voeding
• Conclusie: (Huis)artsen niet opgewassen tegen dieetgoeroe’s
1984
“U bent 15 kg. afgevallen, uw cholesterol is verbeterd, uw bloeddruk is lager, uw suikerziekte is verdwenen, maar ik waarschuw u: het Atkins dieet is levensgevaarlijk!”
Dietist(e) 2.0 • Patient 130 kg: ‘Die zegt dat ik te weinig eet’ • • • • • •
HBO-opleiding Gespecialiseerd in voeding voor zowel gezonde als zieke mensen Geschoold in gesprekstechniek Geschoold in de psychologie van te veel eten Kennis van wetenschappelijk onderzoek Concurrentie van (beperkt opgeleide) gewichtsconsulentes
• Vaak solisten, parttimers, zelden belangenverstrengeling
Media • Dieetboeken • Internet (Fora, blogs) • Twitter • Tv-programma’s bv. RTL night met Robert Lustig • Persberichten (kranten, digitale kranten zoals nu.nl, foodlog.nl)
5 En% KH, 25-30 En% eiwit 65-70 En % Vet
Minder dan 10% En% VET
Geen gluten = tarweproducten, dus weinig KH, lijkt op Atkins
Vnl onverzadigde vetten en laag GI KH
Nonsens over bloedgroepen
Cherry picking uit publicaties van Harvard
ADH= alles de helft
Onzin over hormonen
Onderhoudend, leerzaam
betutteling door voedingsproducenten
complot tegen vet
The Meaning of Life (10/11) Movie CLIP - Mr. Creosote Blows (1983) HD
https://www.youtube.com/watch?v=aczPDGC3f8U Creosote
Universiteit, wetenschappelijke vereniging, patientenvereniging • Belang bij het onderzoek of boodschap? • Controleerbaar • Foutieve/gekleurde boodschap levert gevaar op (imago) schade • Coca Cola versus Katan (Wessel de Jong vs Martijn Katan, P & W 13/04/2013) • Superfoodaanhangers vs Patricia Schutte (VC), P & W • Prof. Robert Lustig in RTL Late Night geen oppositie.
Kenniscentrum, belangenbehartigers • Zuivel • Bier • Landbouw • Suiker • Noten • Olijfolie • Chocolade • Brood
22
23
Voedingscentrum (Gezondheidsraad) • Huidige adviezen VC, gebaseerd op richtlijn GR 2006 • “Met 5 boterhammen per dag, kan ik niet afvallen” • Degelijk (dus saai) en niet opgewassen tegen vlotte dieetgoeroe’s met perfecte oneliners • Correct, toetsbaar, onafhankelijk • Goede App (eetmeter) en website, zoekfunctie • Leukere adviezen, vlotter, transparanter (facts sheets) • Proactiever dan voorheen
Wantrouw: • De ‘one issue tactiek’ (een gesloten waansysteem): gluten, zuivel, vet, suikers, superfoods, RAW, hard core paleo • Goeroe’s of journalisten die terugrijpen op een persoonlijke ervaring, wonderbaarlijke genezing, …..het levende bewijs van….. • Wonderpillen, eeuwenoud, goed bewaard geheim • Internetreclames • Voedingshypes (met een verdienmodel) • Verkopers, waaronder sportscholen, gewichtsconsulenten met producten • BN-ers, fotomodellen en dr. Ozzen van deze wereld
Wie kan de consument vertrouwen? • • • • • •
Huisarts of medisch specialist Ja, want die weten dat ze het NIET weten De professor prof. Robert Lustig: Nee prof. Jaap Seidell: Ja Dieetbestseller one issue of bashing van nutrient NEE Dietiste Ja Wetenschapper/universiteit Meestal Een ‘kenniscentrum’ voor suiker, zuivel, bier, olijfolie, etc gekleurde informative, dus: gezonde achterdocht • Je moeder onvoorwaardelijk, maar ze weet het ook niet meer. • Voedingscentrum/Gezondheidsraad Ja, in termijnen van 10 jaar
Gezondheid: uw grootste kapitaal
27
