REGIONALE BESTUURSOVEREENKOMST STEDELIJK WATER FLEVOLAND
30-6-2015
1
Ondergetekenden: 1. De gemeente Almere zetelende te Almere, krachtens mandaat van de burgemeester vertegenwoordigd door de heer A.P. Visser, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van ……………….… 2009; 2. De gemeente Dronten zetelende te Dronten, krachtens mandaat van de burgemeester vertegenwoordigd door de heer H. Koning, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van ………………… 2009; 3. De gemeente Noordoostpolder zetelende te Emmeloord, krachtens mandaat van de burgemeester vertegenwoordigd door de heer A.H.T. van Meijel, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van ……………………. 2009; 4. De gemeente Lelystad zetelende te Lelystad, krachtens mandaat van de burgemeester vertegenwoordigd door mevrouw J. Nuijt-Verschoor, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van ……………………. 2009; 5. De gemeente Urk zetelende te Urk, krachtens mandaat van de burgemeester vertegenwoordigd door de heer K. Kramer, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van ………………. 2009; 6. De gemeente Zeewolde zetelende te Zeewolde, krachtens mandaat van de burgemeester vertegenwoordigd door de heer H. de Vries, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van …………….. 2009; 7. De gemeente Lemsterland zetelende te Lemmer, krachtens mandaat van de burgermeester vertegenwoordigd door de heer J. Wesselius, wethouder, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van burgermeester en wethouders van ……………….. 2009; 8. Het waterschap Zuiderzeeland zetelende te Lelystad, krachtens mandaat van dijkgraaf en heemraden vertegenwoordigd door…………………………, zulks ter uitvoering van het besluit van het college van dijkgraaf en heemraden van ……………………. 2009; Tezamen verder partijen genoemd;
30-6-2015
2
Nemen het volgende in aanmerking: 1.
Medio 2003 is het Nationaal Bestuursakkoord Water ondertekend. Dit bestuursakkoord geeft o.a. richting aan de stedelijke wateropgave en het stedelijk waterplan. Op basis hiervan hebben de koepels Vereniging Nederlandse Gemeenten en Unie van Waterschappen de Handreiking stedelijk waterplan opgesteld;
2.
Per 1 januari 2008 geldt de Wet Verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken. De gemeente heeft daarmee de zorgplicht voor inzameling en transport van afvalwater tot aan het overdrachtspunt en eveneens voor hemelwater en drainagewater en voor de aanpak van structurele grondwateroverlast in het openbaar gebied. Het betreft een wet tot wijziging van drie bestaande wetten te weten de Gemeentewet, de Wet op de waterhuishouding en de Wet milieubeheer, in verband met de introductie van zorgplichten van gemeenten;
3.
Op 22 december 2009 treedt de nieuwe Waterwet in werking. Onderdeel van deze wet is dat de waterbeheerder (waterschappen voor de regionale watersystemen) vanaf die datum verantwoordelijk is voor het regionale operationele waterbeheer en de gemeente belast is met de lokale ruimtelijke inpassing van de maatregelen;
4.
De nationale ontwikkelingen vragen een regionale en lokale concretisering. Deze regionale bestuursovereenkomst stedelijk water geeft daar nadere invulling aan. Daarnaast zal er bilateraal een maatwerkovereenkomst en een beheer en onderhoudsplan per gemeente nodig zijn;
5.
Anticiperend op deze ontwikkelingen zijn er in het beheersgebied van Waterschap Zuiderzeeland deels waterplannen gerealiseerd en pilots c.q. hotspot-projecten in het operationele beheer en onderhoud uitgevoerd;
30-6-2015
3
6.
Met deze overeenkomst wordt beoogd de verantwoordelijkheden tussen gemeenten en waterschap voor de uitvoering van het beheer en onderhoud vast te leggen. Het gaat daarbij om wateren die in het actieve waterbeheer worden overgedragen.
1.
Doelstellingen Partijen beogen met deze overeenkomst de volgende doelen na te streven: a) Het verkrijgen van een gezamenlijke visie op het stedelijk waterbeheer, inclusief de plaats van het stedelijk water binnen de inrichting van het stedelijk gebied (strategische functie); b) Het afstemmen van het stedelijk waterbeleid binnen de gemeente, tussen de gemeente en het waterschap en met andere partijen opdat effectiviteit, doelmatigheid en kostenbeheersing tijdens de uitvoering worden gewaarborgd (tactische functie); c) Het maken van concrete afspraken over ambities, maatregelen, organisatie en bekostiging daarvan en de doorwerking in de ruimtelijke ordening (operationele functie); d) Overdracht van stedelijke waterstaatswerken, dit geldt niet voor de ondergrond van watergangen; e) Intensivering van de gezamenlijke communicatie; f) Het maken van afspraken over de situatie bij de overdracht, waarbij het object niet aan zijn bedoelde functie voldoet.
30-6-2015
4
2.
Uitgangspunten Onderstaande uitgangspunten dienen als vertrekpunt voor de samenwerking: a) Deze overeenkomst behelst het deel van het stedelijk water, behorend tot het watersysteem; b) Het watersysteem is het samenhangend geheel van oppervlaktewater en grondwater inclusief: waterbodems, oevers, waterstaatswerken en de daarin voorkomende biologische componenten; c) In de legger wordt de norm van waterstaatswerken, waaronder soort en afmetingen alsmede de onderhoudsplichtige, vermeld; d) De vaststelling van de legger is voorgeschreven bij of krachtens wet, bij waterschapsreglement of provinciale verordening; e) De ambitie en doelstellingen voor het stedelijk waterbeheer zijn vastgelegd in het stedelijk waterplan; f) Het stedelijk waterplan is/wordt gezamenlijk door gemeente en waterschap opgesteld en bestuurlijk vastgesteld. De gemeente is daarbij, als verantwoordelijke voor de ruimtelijke ordening en de beeldkwaliteit van de totale openbare ruimte, de leidende partij; g) Bij de vertaling naar beheer- en onderhoudsplannen wordt uitgegaan van integraal waterbeheer; h) Bij het opstellen van beheer- en onderhoudplannen wordt rekening gehouden met andere werkzaamheden in het stedelijk gebied; i) Gemeenten kunnen het achterstallig onderhoud zelf uitvoeren dan wel financieel met het waterschap verrekenen. Bij de verrekening van achterstallig baggerwerk geldt als uitgangspunt de verdeling 50% gemeente - 50% waterschap;
30-6-2015
5
j) Deze overeenkomst heeft betrekking op het openbaar stedelijk water (niet zijnde in particulier eigendom). 3.
Kaders a) Waterwet b) Waterschapswet c) Wet milieubeheer d) Gemeentewet e) Rijksbeleid + Nationaal waterplan met onderdelen als NBW (Nationaal Bestuursakkoord Water) en KRW (Kader Richtlijn Water) f) Provinciaal omgevingsplan
4.
Realisatie van doelstellingen
Partijen spreken onderstaande acties af om aan de doelstellingen te kunnen voldoen: a) Het afronden en vaststellen c.q. actualiseren van de stedelijke waterplannen; b) Opstellen beheer- en onderhoudsplannen stedelijk water; c) Eigendomsoverdracht van stedelijke waterstaatswerken van de gemeente naar het waterschap (dit geldt niet voor de watergangen); d) Het opstellen en vaststellen van de legger stedelijk gebied door het waterschap in overleg met de gemeente; e) Inventarisatie naar de staat van onderhoud en afspraken over hoe hier mee om te gaan. 5.
Financiën a) Deze overeenkomst geldt niet voor investeringen in uitbreiding dan wel inbreiding van stedelijke gebieden. Daarvoor geldt het kostenveroorzakingsbeginsel. Na realisatie van genoemde uit- of inbreiding gelden de afspraken in deze overeenkomst ook voor die gebieden.
30-6-2015
6
b) Na overeenstemming over deze overeenkomst en nader te sluiten bilaterale maatwerkovereenkomst(en), inclusief de afspraken over de staat van onderhoud is het waterschap gehouden de uitgaven van het actieve stedelijk waterbeheer te bekostigen, conform de beheer- en onderhoudplannen.
c) Beheer en onderhoudsplannen zijn bij gemeente en waterschap in financiële zin input voor meerjaren programma’s c.q. begrotingen. Er wordt een raming gemaakt op basis van ervaringcijfers. d) De feitelijke bekostiging c.q. verrekening gebeurt op basis van werkelijk gemaakte kosten. Daar waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van subsidieregelingen. e) Doelmatigheid, effectiviteit, kostenbeheersing en transparantie zijn de basis voor de financiële verantwoording. Gemeente en waterschap spannen zich in om de kosten voor de burger zo laag mogelijk te houden. f) Overgangsbepaling; het waterschap neemt in overleg met gemeente en aannemer de lopende verplichtingen voor de uitvoering van het beheer en onderhoud over. Indien wenselijk vanuit het nog op te stellen beheer- en onderhoudsplan wordt in samenspraak met gemeente, waterschap en aannemer het lopende contract aangepast. Eventuele nieuwe contracten, tussen inwerkingtreding van deze overeenkomst en de dag van inwerkingtreding van de maatwerkovereenkomst, worden in samenspraak tussen gemeente en waterschap afgesloten. 6.
Taken en verantwoordelijkheden a) In een plan voor het beheer en onderhoud, gebaseerd op integraal beheer van het watersysteem, worden maatregelen opgenomen die voortkomen uit de ambitie van gemeente en waterschap conform het stedelijk waterplan.
30-6-2015
7
b) Maatwerk wordt niet in deze overeenkomst vastgelegd. Met betrekking tot het beheer en onderhoud wordt uitgegaan van de volgende taken en verantwoordelijkheden. (Het onderstaande geldt voor de situatie na het wegwerken van het eventuele achterstallig onderhoud): c) Taken waterschap Monitoring van de waterkwaliteit en het eventueel doorspoelen van
-
het stedelijk watersysteem; -
Peilbeheer, waarbij gebruik gemaakt wordt van waterstaatswerken;
-
Baggeren van watergangen, transporteren, bewerken en verwerken van de bagger; Het maaien van watergangen volgens de beeldkwaliteit van de
-
stedelijke watergangen. d) Taken gemeente -
Inrichting van de openbare ruimte;
-
Beheer en onderhoud van vis-, opstel- en aanlegplaatsen, botenhellingen;
-
Verpachting visrechten;
-
Constructie en technische staat van duikers en bruggen;
-
Het maaien van oevers t.b.v. ruimtelijke ordening en beeldkwaliteit;
-
Nautisch en vaarwegbeheer.
e) Gezamenlijke taken gemeente en waterschap -
Beschoeiingen;
-
Kades en grondkeringen;
-
Afval in de watergang (fietsen, winkelwagens, etc.) behoort tot de zorgplicht voor de gemeenten. Tijdens onderhoudswerkzaamheden van het waterschap wordt deze taak meegenomen. Tussentijds is het aan de gemeente;
-
30-6-2015
Verwijderen kadavers.
8
f) De gemeente voert de regie t.a.v de ruimtelijke ordening en beeldkwaliteit en het waterschap t.a.v. het waterbeheer. De planning en uitvoering van de werkzaamheden worden onderling afgestemd. In bijlage 2 is de verdeling van de verantwoordelijkheden nader uitgewerkt. 7.
Organisatie a) De regie m.b.t. het stedelijk waterbeheer is verankerd in het passieve beheer, met name het waterbeheerplan en het stedelijk waterplan alsmede wet- en regelgeving. b) Partijen spannen zich in om maximaal gebruik te maken van aanwezige kennis en kunde.
8.
Communicatie a) Waterschap en gemeente communiceren gezamenlijk over het stedelijk waterbeheer. b) De gemeente is eerste aanspreekpunt voor de burgers. c) Klachtenbehandeling wordt door gemeente en waterschap onderling afgestemd.
9.
Afstemming, binding, inwerkingtreding, naam a) De stuurgroep waterketen/watersystemen zal de voortgang en evaluatie van de uitvoering van deze overeenkomst bewaken. De evaluatie zal 4 jaar na ondertekening plaatsvinden. b) Deze overeenkomst treedt in op de dag na ondertekening. In die gevallen waarin nog geen beheer- en onderhoudsplan is vastgesteld, wordt zo mogelijk geanticipeerd op de voorziene ontwikkeling.
30-6-2015
9
c) Geschillen over de interpretatie en/of de uitvoering van deze overeenkomst zullen worden voorgelegd aan de provincie Flevoland voor mediation. d) Deze regionale bestuursovereenkomst stedelijk water kan worden aangehaald als ROSW-2008. Bijlage: 1. Verklarende woordenlijst 2. Lijst verdeling verantwoordelijkheden
Aldus overeengekomen en ondertekend te Lelystad op
.............................
.............................
(Gemeente Almere)
(Gemeente Dronten)
.............................
.............................
(Gemeente Lelystad)
(Gemeente Noordoostpolder)
.............................
.............................
(Gemeente Urk)
(Gemeente Zeewolde)
…………………………..
……………………………………………
(Gemeente Lemsterland)
(Waterschap Zuiderzeeland)
30-6-2015
10
Bijlage 1 Verklarende woordenlijst Aanverwante taken Achterstallig onderhoud
Actief beheer Beeldkwaliteit Beheerverantwoordelijkheid Bilaterale maatwerkovereenkomst Brede benadering
Integraal waterbeheer Koepelovereenkomst KRW Legger
Oeverbeschoeiing Passief beheer Stedelijk waterplan Stuurgroep Waterketen/ Watersystemen Uniforme bestuursovereenkomst UvW VNG Watergang Waterstaatswerk
Watersysteem Zorgplicht
30-6-2015
Taken die verwant zijn aan de wettelijk verplichte taken van de partij, waar de partij echter geen eigen zorgplicht voor heeft. Doet zich voor als een object niet meer aan de functionele eisen (o.a. technisch up to date tot de stand van de techniek van maximaal 1 reguliere onderhoudsperiode geleden, het object moet voldoen aan veiligheidseisen voor omgeving en voor onderhoudspersoneel en eventueel relevante normen) voldoet. Het achterstallig onderhoud beperkt zich tot het onderhoud dat noodzakelijk is om het object weer aan die eisen te laten voldoen. Ander onderhoud is regulier. Het zorgdragen voor de uitvoering van concrete werkzaamheden. Gewenst uiterlijk van de openbare ruimte Verplichting om zorg te dragen voor beheer- en onderhoud Maatwerkafspraken tussen betreffende gemeente en waterschap ter nadere uitwerking van de Regionale Bestuursovereenkomst Stedelijk Water Flevoland. De uitoefening door een waterschap van zijn primaire taken, waarbij het waterschap primair de behartiging van de waterstaatkundige belangen in de zin van zorg voor de waterhuishouding en waterkering uitoefent; maar door de brede benadering oefent het waterschap die zorg op een moderne, eigentijdse manier uit. Dit betekent bijvoorbeeld dat aanverwante taken op het gebied van natuur, landschap, cultuurhistorie en recreatie 'meegenomen' worden. Waterbeheer waarbij rekening wordt gehouden met de functies (bebouwing, landbouw, natuur en recreatie) in een gebied. Zowel het passieve als het actieve beheer zal op integrale wijze plaatsvinden. Overeenkomst opgesteld door koepelorganisaties; zoals de Unie van Waterschappen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Kaderrichtlijn Water De legger waterlopen is een openbaar register waarin onder andere staan: de onderhoudsplicht, de (onderhouds)toestand van wateren, de waterhuishoudkundige werken en voorzieningen, de keurbegrenzingen De harde overgang van water naar land, bedoeld om deze overgang in stand te houden en aangelegd als onderdeel van het watersysteem. Regelingen en bestuur. De belangrijkste elementen zijn onderzoek, planvorming, regelgeving, vergunningverlening, handhaving, heffing en invordering. Plan waarin gemeente en waterbeheerder(s) ambitie en doelstellingen van het stedelijk water verwoorden. Bestuurlijk overleg, waarin vertegenwoordigd de wethouders van de Flevolandse gemeenten en dijkgraaf en verantwoordelijke heemraad waterschap Zuiderzeeland Regionale Bestuursovereenkomst Stedelijk Water Flevoland Unie van Waterschappen Vereniging van Nederlandse Gemeenten Een langgerekte verlaging in het terrein van natuurlijke of kunstmatige oorsprong die permanent of periodiek stromend water bevat. Oppervlaktewaterlichaam, bergingsgebied, waterkering, ondersteunend kunstwerk of grond gelegen buiten een primaire waterkering of lijn van hoogwaterkerende gronden die blijkens de legger de grens vormt van een waterstaatswerk (art.1.1 Waterwet). Het watersysteem is het samenhangend geheel van oppervlaktewater en grondwater inclusief: waterbodems, oevers, waterstaatswerken en de daarin voorkomende biologische component; Verplichting om bepaalde door de nationale overheid opgelegde taken uit te voeren. 11
Bijlage 2 Lijst verdeling verantwoordelijkheden
30-6-2015
12
