2012 Regie in de Vrijetijdsregio West-Brabant
Regionale Advies Commissie Recreatie & Toerisme West-Brabant 2-11-2012 Mathanja Walinga
Inhoud 1
2
3
Inleiding ........................................................................................................................................... 2 1.1
Aanleiding Regie in de Regio ................................................................................................... 2
1.2
Organisatie: wie is het RAC?.................................................................................................... 2
De bijeenkomst op 30 oktober........................................................................................................ 3 2.1
Introductie............................................................................................................................... 3
2.2
Interactieve sessies ................................................................................................................. 3
2.2.1
Promotie.......................................................................................................................... 3
2.2.2
Productontwikkeling ....................................................................................................... 4
2.2.3
Netwerken....................................................................................................................... 6
2.2.4
Organisatie ...................................................................................................................... 6
Het vervolg ...................................................................................................................................... 7 3.1
Conclusie tijdens bijeenkomst................................................................................................. 7
3.2
Vervolgstappen........................................................................................................................ 7
Bijlage 1:
Overzicht Resultaat van Interactieve Sessies ...................................................................... 8
Bijlage 2:
Lijst van aanmeldingen........................................................................................................ 9
1 Inleiding 1.1 Aanleiding Regie in de Regio Versnippering in de vrijetijdssector in West-Brabant is al jarenlang een feit. West-Brabant voelt de noodzaak om meer regie in de regio te realiseren. De Vrijetijdsagenda 2011-2015 onderstreept dit. Regie in de regio zorgt voor meer efficiëntie en effectiviteit. Dit geldt voor ondernemers, overheden en kennisinstellingen. Betere afstemming lijkt door iedereen gewenst. Maar hoe? De Regionale Adviescommissie Recreatie en Toerisme West-Brabant wilde een eerste stap zetten door op 30 oktober een bijeenkomst te organiseren voor iedereen die zich betrokken voelt bij de WestBrabantse vrijetijdssector.
1.2 Organisatie: wie is het RAC? De Regionale Adviescommissie Recreatie en Toerisme (RAC) adviseert over de inhoud en uitvoering van een regionaal toeristisch meerjarenprogramma, gericht op realisering van concrete projecten, zoals promotie en productontwikkeling. De Regionale Adviescommissie Recreatie en Toerisme adviseert aan het bestuur van de bestuurscommissie over de realisering van projecten. De Regionale adviescommissie Recreatie en Toerisme bestaat uit vertegenwoordigers van het recreatieve bedrijfsleven, de VVV’s, onderwijs (NHTV) en de overheid. De Regionale Adviescommissie Recreatie en Toerisme kent drie vertegenwoordigers namens achtereenvolgens de subregio’s De Brabantse Delta, De Wijde Biesbosch en De Baronie, één van hen is de portefeuillehouder R&T in het Dagelijks Bestuur van de bestuurscommissie SEZ. De leden van de Regionale Adviescommissie recreatie en toerisme West-Brabant zijn: De heer G.L.C.M. de Kok Voorzitter, lid dagelijks bestuur Regio West-Brabant De heer H.W.S.M. Nuijten, Portefeuillehouder recreatie en toerisme Regio West-Brabant De heer M.P. Groffen, Portefeuillehouder recreatie en toerisme gemeente Woensdrecht Mevrouw M. Dreessen-Smits, Regio VVV West- en Midden Brabant/ VVV Breda De heer P.A.M. van Ostaden, Dagrecreatie De heer A. van Schendel, NHTV internationaal hoger onderwijs Breda De heer K. Quicken, Verblijfsrecreatie De heer M.J. Boertjes, Verblijfsrecreatie De heer M. Tonnissen, Dagrecreatie/ Verblijfsrecreatie/Horeca De heer P. Werther, Horeca Nederland De heer G.J.M. Wetzels, Ver. Varen in Brabant / Stichting Cultuurhistorie West-Brabant Mevrouw M. Walinga, Kamer van Koophandel Zuidwest Nederland
2 De bijeenkomst op 30 oktober 2.1 Introductie Op 30 oktober startte de dag met een plenaire discussie. Deze discussie werd geleid door Wilco de Jong die allereerst 6 mensen interviewde, te weten: Gert de Kok, Harrie Nuijten, Koen Quicken, JanKarel Fikke, Frank van den Eijnden en Wicher Meijer. Deze personen kijken allemaal vanuit een heel andere hoek naar de vrijetijdssector in West-Brabant. Antwoorden die zij gaven waren vervolgens aanleiding voor deelnemers in de zaal om te reageren. Uit deze interviews en discussie kwamen 4 onderwerpen waar in kleinere groepen verder over werd doorgepraat.
2.2 Interactieve sessies De 4 onderwerpen uit de interviews werden opgedeeld in 4 interactieve sessies. De onderwerpen waren: promotie, productontwikkeling, netwerken en organisatie. De volgende teksten bevatten samenvattingen van de input uit deze sessies. De volledige input staat in bijlage 2, ook online te vinden via: http://www.spiderscribe.net/app/?fed2518899df35adb3c0cb6414931d04 2.2.1 Promotie In de groep promotie is gesproken over hoe promotie in West-Brabant gezamenlijk opgepakt kan worden. Hieruit kwam duidelijk naar voren dat dit begint met een goede positionering, een gezamenlijk uitstraling die door verhalen en beleving moet worden uitgedragen. Dit zal ondersteund moeten worden door een aantal communicatiekanalen en –middelen. Producten moeten deze verwachtingen uiteindelijk waarmaken. Een aantal opmerkingen besteedden aandacht aan de doelgroepen waar op gelet moet worden. Positionering Volgens de deelnemers van de interactieve sessie over promotie is het van belang om beleving te creëren in West-Brabant. Dit gebeurt door een verhaal te vertellen en parels daar in zichtbaar te maken. Deze parels kunnen dan als eenheid gepromoot worden. Hiermee wordt het “wij-gevoel” gestimuleerd. Dit overkoepelende verhaal moet, volgens de deelnemers, wel herkenbaar zijn, originaliteit uitstralen en pakkend weergeven waar West-Brabant voor staat. Er worden een aantal suggesties gedaan voor zo’n verhaal, om aan te geven waar aan gedacht kan worden: De Europese Big 5 terug in West-Brabant; 100% mooi weer garantie in West-Brabant; Mammoetoverblijfselen gevonden bij graafwerkzaamheden; “In West-Brabant is zo Geboortehuis Van Gogh (of zelfs het oor van Van Gogh) ontdekt. lang over een Het spreekt voor zich dat West-Brabant talloze voorbeelden van verhalen webportal gesproken in zich heeft. Het is van belang hier een duidelijke keuze in te maken en dit dat het idee inmiddels uit te dragen, in alles. al verouderd is. Mensen Communicatiekanalen Een verhaal, ofwel een goede positionering, kiezen is niet voldoende. Deze moet immers ook uitgedragen worden. Er zijn verschillende suggesties gedaan voor kanalen voor deze gezamenlijke promotie, zoals: sociale media, bebording, logo, brochures, internet en veel verwijzingen langs de diverse snelwegen. Vooral veel visualiseren, in beeld brengen.
gaan nu meer dan ooit af op tips en meningen van anderen, via sociale media zoals Facebook en Twitter. Dáár moeten we nu aanwezig zijn.”
Communicatiemiddelen Ook worden er direct communicatiemiddelen genoemd die zouden kunnen bijdragen aan de gezamenlijke promotie, namelijk: een toeristische gids met alle iconen, veel folders uit de omgeving, fietsroutekaarten met mogelijkheden en een web portal en –sites. Ook wordt het idee geopperd om een Project X, maar dan op een positieve manier te organiseren. Producten Uiteindelijk zijn het de producten die de promotie moeten rechtvaardigen. Zodoende is ook in deze groep aandacht besteed aan de producten die gezamenlijk in de regio opgepakt zouden kunnen worden. Hierin komt duidelijk naar voren dat ook in de producten gezocht wordt naar samenwerking en het ondersteunen van de West-Brabantse beleving. Voorbeelden hiervan zijn: Arrangementen en samenwerkingen tussen diverse ondernemers; Themaroutes; Happen & Trappen concept; Natuurbeleving: kamperen als vleermuis of tussen de schapen en koeien; Een “Sea World” in de Brabantse zeearmen. Doelgroep Een enkele suggestie is gedaan op het gebied van doelgroepen, met name gericht op een keuze tussen verschillende groepen mensen: kinderen, senioren, dertigers, etc. Dit zal uiteraard in samenhang met de overige punten (positionering, communicatie en producten) moeten zijn.
“Bezoekers zijn je beste ambassadeurs!”
2.2.2 Productontwikkeling In de groep productontwikkeling is gesproken over wat er gemist wordt in de regio om tot ontwikkeling van (regionale) producten te komen, hoe dit kan worden opgelost en wie hierin het initiatief zou kunnen, of moeten, nemen. Wat ontbreekt er in de regio? Allereerst is in de groep ter sprake gekomen wat er wordt gemist om tot een goede regionale productontwikkeling te komen. Uit alle input blijkt dat er een onderscheid te maken is tussen organisatorische elementen en puur praktische zaken. Organisatorische elementen die worden genoemd zijn met name de faciliterende rol van gemeenten (en overige overheden) op het gebied van betrokkenheid, financiën, regelgeving en samenwerking. Daarnaast wordt ook genoemd dat samenwerking en enthousiasme van (collega-) ondernemers wordt gemist. Hierbij komen elementen als tijd en elkaar iets gunnen ter sprake. Vervolgens wordt opgemerkt dat dit samen zou kunnen komen in een actief platform, een overkoepelend orgaan dat coördineert en wellicht ook als sparringspartner kan fungeren. Breder contact en een intensievere samenwerking zullen hier tot stand moeten komen.
Ook worden er puur praktische zaken genoemd die ontbreken, dit als aanvulling op de organisatorische elementen die ontbreken. Kennis, of de toegang hiertoe, wordt ervaren als een gemis. Hierbij gaat het om marktkennis én om productkennis. Enerzijds dus over de waarde die consumenten aan het product toekennen, anderzijds over “het overkoepelende product”. Dit laatste wordt verduidelijkt door het ontbreken van een verzameling van alle toeristische informatie en de ontsluiting hiervan. Hoe kan dit worden opgelost? Vervolgens is de groep ingegaan op mogelijke oplossingen voor dat wat er in de regio gemist wordt. De suggesties die hiervoor gedaan worden zijn enerzijds om meer gezamenlijkheid op te zoeken, maar ook worden er veel suggesties gedaan die ieder individueel op zou kunnen pakken. De oplossing voor meer eenheid wordt met name gezien in een centraal punt waar coördinatie, samenwerking en regie samenkomt. Hier moeten wel “doeners” aanwezig zijn, geen “praters”. Overigens wordt ook besproken dat samenwerking flexibel moet zijn; de ene keer zal je met de één willen samenwerken, de andere keer met een ander. Dit is afhankelijk van je doel, verdienmodel of product. Ook wordt genoemd dat het verdelen van de inkomsten kan helpen in een dergelijke samenwerking.
“Met wie je wilt samenwerken is steeds anders. Dat is afhankelijk van je doel, verdienmodel of product. Je moet dus flexibel zijn in de keuze van partners.”
Er wordt niet enkel gesproken over het grotere geheel, maar ook wat ieder voor zich kan doen. Hierbij worden veel suggesties gedaan voor een actieve houding: zelf op zoek gaan naar je netwerk, kansen zien, ideeën delen en contacten zoeken.
Wat moet er nú worden gedaan? Om de genoemde oplossingen te realiseren zal er, volgens de input, gezocht moeten worden naar een verdienmodel: een win-win situatie waarin diverse partijen kansen zien. Hiervoor moet uiteraard de haalbaarheid worden berekend en dan kan er gepleit worden voor budget en capaciteit, onder andere bij de overheid. Wat duidelijk is, is dat de gehele groep inziet dat dit niet zomaar tot stand komt. Wat er volgens de groep vooral veel nodig is, is tijd, energie, doorzettingsvermogen en geloof. Samenwerking is blijkbaar niet altijd gemakkelijk, maar wordt wel gewaardeerd. De samenwerkingsverbanden die nu goed werken moeten dan ook zeker blijven bestaan.
“Er zijn duidelijk verschillende lagen te onderscheiden in samenwerking, met elk hun abstractieniveau. Niet iedereen moet overal iets mee te maken hebben. Verzamel partijen op basis van deze lagen, ofwel abstractie niveaus.”
2.2.3 Netwerken In de groep over netwerken is gesproken over hoe een netwerk in West-Brabant tot stand kan komen. Hierbij is het van belang dat het netwerk geen doel op zich is. Netwerken zijn denkbaar op verschillende niveaus, in verschillende lagen. Rondom deze verschillende lagen zal een netwerk opgebouwd moeten worden, vanuit het doel. Een dergelijk netwerk zal ook zeker digitaal moeten zijn, met gebruik van sociale media en dergelijken. Ga ook bij een dergelijk netwerk uit van de sterke punten van de regio en organiseer daar om heen.
2.2.4 Organisatie In de groep organisatie is gesproken over hoe een ‘regie in de regio’ georganiseerd zou moeten worden en wat hier onder zou kunnen vallen. Regie in de regio Het centrale (informatie) punt in de regio wordt vaak omschreven als een soort regio VVV. Volgens de deelnemers moet het vooral een verzameling van verschillende partijen zijn, waar kennis, ervaring, informatie en thema’s samenkomen. Een aantal keer wordt een structuur beschreven van project-, thema- of programmaleiders. De figuur hiernaast is de tekening van één van de deelnemers om zijn/haar ideeën te verduidelijken. Invulling Vervolgens is de groep ook ingegaan op de vraag wat een dergelijk regiepunt nu zou moeten doen, welke onderwerpen horen in een dergelijke organisatie thuis? Hierbij zijn een aantal heel praktische punten genoemd, zoals onder andere: Basisinformatie op orde; Landelijke profilering van West-Brabant; Kennis; Wet- en regelgeving; Faciliteren van samenwerking; Regiofonds. Daarnaast wordt door een aantal deelnemers ook gewezen op een meer strategische samenhang, door verbindingen te leggen tussen sub-regionale initiatieven, strategische agenda’s (van bijv. provincie) te vertalen naar de regio en zorgdragen voor financiële middelen voor de regio.
3 Het vervolg 3.1 Conclusie tijdens bijeenkomst Tijdens de plenaire afsluiting kon geconcludeerd worden dat er een ruim draagvlak binnen de regio West-Brabant is om regie in de regio te brengen. Vanuit de provincie werd hier ook positief op gereageerd en zelfs aansluiting gevonden bij de plannen op provinciaal niveau. Om die reden is er direct een vervolgbijeenkomst gepland op 5 februari 2013. Aan het RAC is gevraagd om die dag met een concreet vervolg te komen. Gedacht wordt om op deze dag samenwerkingsvormen en –mogelijkheden te presenteren. Van deze verschillende vormen kunnen tijdens deze bijeenkomst de voor- en nadelen besproken worden.
“Op 5 februari 2013 vindt de volgende bijeenkomst plaats. Die dag zullen samenwerkingsvormen gepresenteerd worden en discussie over de voor- en nadelen is dán nodig.”
3.2 Vervolgstappen De Regionale Advies Commissie Toerisme & Recreatie, oftewel het RAC, is gevraagd om het vervolg op te pakken van deze bijeenkomst. Gezien de discussies en resultaten zal een aantal RAC-leden als werkgroep aan de slag gaan. Dit doen zij echter niet alleen, maar zullen aanvulling zoeken met expertise die zij niet zelf hebben. Gezamenlijk gaan zij op zoek naar voorbeelden van samenwerking in de vrijetijdssector, in Nederland of daarbuiten. Hiervan wordt er één, of meerdere, nader onderzocht op haalbaarheid voor WestBrabant. De bevindingen hiervan zullen op 5 februari gepresenteerd worden en op dat moment kunnen alle geïnteresseerden vragen stellen, meningen en ervaringen delen.
Bijlage 1: Overzicht Resultaat van Interactieve Sessies Directe link: http://www.spiderscribe.net/app/?fed2518899df35adb3c0cb6414931d04
Bijlage 2: Lijst van aanmeldingen Naam
Organisatie
Functie
A.A.M. Verschuren-van Strien
Gemeente Geertruidenberg
Wethouder
Ada Krowinkel
Kamer van Koophandel Zuidwest Nederland
Projectleider
Anneke Boezeman
Provincie Noord-Brabant
Procesmanager Vrijetijdseconomie
Bas vaenn Kester
Stayokay
Manager
Bert Steketee
Steketee Outdoor Centrum
Eigenaar / Directeur
Bianca te Selle
gemeente Moerdijk
Adviseur Economie
Bulent Acer
gemeente Zundert
Catharina Wouters
Gemeente Drimmelen
beleidsmedewerker Economische Zaken Beleidsmedewerker T/R & EZ
Cees Budding
Regio West-Brabant
Programmamanager SEZ
Chris Visser-Koghee
Park De Nieuwe Riet
eigenaar
Corné Machielsen
Waterschap Brabantse Delta
Adviseur Water- en emissiebeheer
Danielle Ernest
Gemeente Werkendam
Diana Korteweg Maris
NHTV internationaal hoger onderwijs Breda
Beleidsmedewerker economie en toerisme projectmanager
Dick Verheijen
Parkschap nationaal Park De Biesbosch
directeur
Dolly van Dijk
Gemeente Oosterhout
E. Nederend
RCN de Flaasbloem
Beleidsmedewerker Economische Zaken directeur
Edith Kalmeijer
Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland
secretaresse
Edwin Mathijssen
Stichtig Vogelrevalidatiecentrum Zundert
PR/Educatie/Recreatie
Eefje Nuijten
Gemeente Woensdrecht
Erik van Nuland
TOP Brabant
Beleidsmedewerker recreatie en toerisme secretaris
Erik Willemsen
Gemeente Breda
beleidsadviseur
Esther Reijnen
Gemeente Baarle-Nassau
Eva Geene
VVV Zundert/ Vincent van GoghHuis
Beleidsmedewerker RO en EZ, bedrijfscontactfunctionaris Coördinator
F Termorshuizen
Ottermeerhoeve
directeur
F. Wendersteyt
de Picknickboot
eigenaar
fam van Gestel
chalet&stacaravanpark de Meysberg
eigenaar
Francis Witmer
Provincie Noord-Brabant
Alliantiemakelaar
Frank van den Eijnden
Vrijetijdshuis Brabant / Van Gogh Brabant
adjunct-directeur / directeur
G.L.C.M. de Kok
RAC R&T
voorzitter
Ger Wetzels
Vereniging Varen in Brabant
Secretaris
Guus van der Wolde
Vrijetijdshuis Brabant
Directeur
H C Boot
Imkerij Den Hill
Directie lid
H.A.J. (Erik) van Nuland
TOP Brabant
Ambtelijk secretaris
H.W.S.M. Nuijten
Gemeente Alphen-Chaam
burgemeester
Harm Jan Volkers
Vlasserij-Suikermuseum, Klundert
Voorzitter Bestuur
Henk Kusters
ZLTO
Specialist MFL
Hugo Roelands
Mini camping Boshoven
Eigenaar
Inge van Aalst
VVV Roosendaal
directeur
J. Vlasblom
Camping Zoomland
camping medewerker
J.C. Besters-Schraven
Gemeente Halderberge
beleidsmedewerker economische ontwikkeling Directeur
J.H. Vlasblom
Camping Zoomland
J.J.M. van Tilburg
Gemeente Baarle-Nassau
wethouder
Jacco Smit
Hotel Campanile Breda
General Manager
Jack de Crom
Regio West-Brabant
Senior Beleidsadviseur Economie
Jan Karel Fikke
Voorzitter / Directeur
Jan van Hal
Stichting Delta Leven / Trivium Hotel & Spa Etten-Leur Gemeente Etten-Leur
Jan van Strijp
VVV Baarle-Nassau-Hertog
Jeroen van Maurik
Hotel Old Dutch Bergen op Zoom
penningmeester VVV BaarleNassau-Hertog Eigenaar
Jeroen vd Boom
d'Apotheek
eigenaar
Joeri Verheijen
Regio West-Brabant
Johan Brosens
Stichting Van Gogh & Zundert
Beleidsmedewerker Recreatie en Toerisme voorzitter
Johan Halters
o.a. Natuurlijk Biesbosch, Streekkoken.nl
resp. voorzitter, eigenaar
Joris Rops
camping De Beekhoek
eigenaar
Jos Hereijgers
Wijndomein van der Herstraten
toeristisch ondernemer
Kees de Neve Koen Quicken
Ondernemersvereniging recreatie en toerisme Brabantse Wal en jachthaven de Schapenput Camping Liesbos
secretaris ondernemersvereniging en eigenaar jachthaven. Eigenaar
Lenie Simons
VVV Oosterhout
directeur
Marc Tonissen
Koninklijk horeca Nederland
marco boertjes
camping bovensluis
Voorzitter regio midden en west Brabant directeur
Mariette Rombouts Marijke Vos-Kroeze
VVV Baarle-Nassau-Hertog en VVV AlphenChaam gemeente Drimmelen
Marleen de Waal
Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte
secretaris
Marlice Dreessen
VVV Breda
directeur
Mart Dircks
Regio West-Brabant
Directeur-secretaris
Martin Eijkelhof
provincie Noord-Brabant
Martine Kreuger
provincie noord-brabant
procesmanager gebiedsontwikkeling Waterpoort projectleider vrije tijd in LVA ( lid provinciaal kernteam vrijetijdseconomie) Beleidsadviseur
Wethouder
VVV medewerkster wethouder
Mathanja Walinga
Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland
Natasja van der Sluis-Rosier
Gemeente Etten-Leur
Nico Sommen
Regio West-Brabant
Nicole van Doorn
Mini camping Boshoven
Patricia Barendrecht
Jachthaven Oudenbosch
Patrick Kuijken
Landstad de baronie
Havenmeester jachthaven Oudenbosch Adviseur
Peter Bevelander
WV De Amer
Voorzitter
Peter Princen
NV REWIN West Brabant
projectmanager
Peter Reiters
Rijsbergse Ondernemers Vereniging (ROV)
Voorzitter
Pierre van Damme
Nieuwe Nobelaer
Beleidsmedewerkster cultuur, toerisme en recreatie sr beleidsadviseur recreatie en toerisme Eigenaar
Pieter-jan en Marieke van Dijck
De Menmoerhoeve BV
Citymarketing-UITpunt-VVVSponsorbeheer eigenaar
Rien van Dongen
Nationaal Vlasserij-Suikermuseum
Bestuurslid Marketing en Media
Riet Maas
B&B D'Ouwe Grutter
eigenaar
Rini Boertjes
RAC R&T
lid RAC R&T
Rob Vrolijks
Brabant aan Zee
Programmamanagement
Ron Dirven
Vincent van GoghHuis
directeur-conservator
Ronald de Boer
Sail-Trek
eigenaar
Ronald Kramps
Provincie Noord-Brabant
gebiedsmanager Waterpoort
Sandra Versteegen
Brabant aan de Biesbosch
projectcoördinator
Sandra Visser-Koghee
Park De Nieuwe Riet
eigenaar
Stefan Kipping
Camping Uit en Thuis
eigenaar
Sylvia Musch
Zeilschip Hollandsch Diep
Eigenaar
Ton Stoop
De Turfvaart; Jachthaven, Recreatieplas en Rondvaarten Deltaleven
Directeur
Vincent Schuit
Projectleider
Vrijenhoek Sonja
Staatsbosbeheer
boswachter
Ward Luitjes
Groepsconcepten BV / BeleefBreda
Ondernemer
Ward Vansteelandt
Gemeente Bergen op Zoom
Strategisch Beleidsadviseur
Wendy Janssen
Port4Growth
Projectmanager
Wicher Meijer
NHTV internationaal hoger onderwijs Breda
directeur Academie voor Toerisme
Wilco de Jong
Marketing Moments
Willem Kraanen
RECRON
dagvoorzitter bijeenkomst 30 oktober 2012 Regiomanager Noord Brabant
Willem van Gool
VVV Baarle-Nassau-Hertog
Wim Rops
camping De Beekhoek
voorzitter VVV Baarle-NassauHertog eigenaar
