REGEN. Duits-Nederlands raamverdrag maakt hechtere samenwerking mogelijk JOLINK VEROVERT AFGHANISTAN

Nummer 41 | 16 november 2006 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 4 Pagina Vertrouwen krijgen 4 in elkaars denken en handelen

Pagina 5 Praten met plaatjes

Pagina 6-7 Grenzen verleggen in Suriname

Pagina 12 Landmacht bij ontruiming van Fort Pannerden

Duits-Nederlands raamverdrag maakt hechtere samenwerking mogelijk MÜNSTER - Minister Kamp en de Duitse staatssecretaris van Defensie, Christian Schmidt, hebben vorige week woensdag, 8 november, in het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse Legerkorps in het Duitse Münster een raamovereenkomst ondertekend voor nog nauwere samenwerking tussen de krijgsmachten van de beide landen. Het nieuwe verdrag vervangt de zogenoemde Budel-Seedorfovereenkomst, die begin jaren zestig werd gesloten en waardoor het mogelijk werd Duitse troepen in het Nederlandse Budel en Nederlandse in het Duitse Seedorf te legeren. Minister Kamp stelde na de ondertekening dat Duitsland voor Nederland het belangrijkste Europese land is en zei blij te zijn met de nauwere samenwerking. “Duitsland heeft weliswaar geen kazerne meer in Budel en wij niet in Seedorf, maar we staan wel samen in de wereld.” De Duitse staatssecretaris noemde de ondertekening plus het feit dat Duitsland, Nederland en Finland volgend jaar een EU Battle Group gaan

vormen, een duidelijk politiek signaal voor nauwere samenwerking. Door de ondertekening van het verdrag wordt het mogelijk in de naaste toekomst sneller dan voorheen afspraken te maken over zaken als bijvoorbeeld oefeningen en opleidingen, samenwerking bij operaties, de uitwisseling van personeel en de rechtspositie van militairen. Het raamverdrag is krijgsmachtdeeloverschrijdend, stellen de Hoofddirecteur van de Directie Algemene Beleidszaken, drs. L Castelijn en hoofd van de Militair Juridische Krijgsmacht, brigadegeneraal mr. R. in het Veld.

JOLINK ‘VEROVERT’ AFGHANISTAN TARIN KOWT - Normaal-zanger Bennie Jolink heeft voor de Nederlandse militairen in Afghanistan opgetreden. De Achterhoekse zanger ver-

trok vorige week dinsdag, 7 november van de vliegbasis Eindhoven om zoals hij het zelf zei “de militairen een hart onder de riem te steken.” Aanleiding voor

Lees verder op pagina 3

Nederland ondertekent overeenkomst volgende fase ‘Joint Strike Fighter’ WASHINGTON - Staatssecretaris van Defensie, Cees van der Knaap, heeft eergisteren, dinsdag 14 november, in Washington samen met zijn Amerikaanse collega, deputy secretary of Defense, Gordon England, het Production Sustainment & Follow-on Development (PSFD) Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend. Hierdoor wordt de JSF-samenwerking voortgezet in de volgende fase, die van de productie, instandhouding en doorontwikkeling van het toestel. Aan het JSF-project nemen in totaal negen landen deel, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Italië, Nederland, Turkije, Australië, Canada, Noorwegen en Denemarken. Nederland investeert 800 miljoen dollar in de ontwikkelfase van de JSF en heeft het plan de zogenoemde conventional take off and landing-variant aan te schaffen. Nederland neemt sinds 2002 deel als niveau 2 partner in de ontwikkeling van de F-35. Naast de ontwikkelingsfase, voluit de System, Development and Demon-

stration Phase (SDD-fase), begint in 2007 de PSFD-fase. Het PSFD MoU heeft een geldigheid van 45 jaar en regelt zoals gezegd de inrichting van de productie, de instandhouding en de doorontwikkeling van de JSF. De overeenkomst heeft tot doel de operationele in-

zetbaarheid van het toestel tijdens de hele levensduur op doeltreffende en doelmatige wijze te garanderen en bevat daarnaast afspraken over het management van het PSFD-programma en over de financiële, contractuele en industriële verplichtingen.●

REGEN

TARIN KOWT - Na maanden van zonneschijn slaat het weer om in het warme Uruzgan. Na een dag bewolking, waarbij de temperatuur behoorlijk daalde, vielen afgelopen zaterdag, 11 november, de eerste regendruppels.Snel werden de poncho’s en regenbroeken uit de plunjebaal gehaald en ging mannen en vrouwen gewoon door met hun werk. Hadden de Nederlandse militairen in de zomer soms het gevoel (vanwege het stof) zich door een berg meel te verplaatsen, nu gaan ze baggerend en glijdend door de Afghaanse modder voorwaarts. Foto: Richard Frigge●

zijn vertrek naar het Aziatische land was het verzoek van een aantal F-16-vliegers van 313 Squadron om langs te komen. Op woensdag 8 oktober trad Jolink, die zichzelf begeleidde op zijn gitaar op in de Dutch Corner op Kandahar Airfield. De tent zat tot de nok vol, de sfeer was geweldig en iedereen zong en klapte mee. Zowel personeel van de NL Air Task Force als Nederlands personeel van het Regional Command South waren aanwezig. “Hij heeft de Nederlanders op Kandahar een mooie avond bezorgd”, aldus een bezoekster. De volgende dag was Jolink op beide kampen in Uruzgan te gast. Hij werd met een helikopter naar Deh Rawod gevlogen voor eveneens een spetterend optreden. Vervolgens ging hij door naar Tarin Kowt. Ook hier was de gepantserde eetzaal voor de gelegenheid verbouwd tot muziekhal. De zanger uit de Achterhoek vermaakte de militairen met een optreden van ruim vijf kwartier. De stemming zat er goed in bij de ruim 350 toegestroomde fans. Afgelopen vrijdag vloog de zanger door naar Kaboel voor zijn vierde en laatste optreden. “Als een manager tegen mij zou zeggen: ‘Je moet vier keer optreden in drie dagen’, zou ik antwoorden: ‘Ga jij lekker fietsen’. Ik vond het geweldig dat het zo werd gewaardeerd. Ik ben er verbaasd over hoe ze mijn gestuntel op mijn gitaar zo goed kunnen vinden”, relativeerde Jolink zijn artistieke prestaties. Uit solidariteit met de militairen liet de muzikant in Afghanistan zijn grijze krullen afscheren en meette hij zich een gemillimeterd militair kapsel aan. Foto’s: Richard Frigge-AVDD●

AANPAK VAN DE BUREAUCRATIE

16 november | Pagina 2

IN HET KORT INDRUKWEKKENDE REQUIEMVIERING AMSTERDAM - Tijdens een indrukwekkende plechtigheid in de Sint Nicolaaskerk in Amsterdam zijn zaterdag 4 november de overleden militairen en het burgerpersoneel van Defensie herdacht. De eucharistieviering werd opgedragen door legerbisschop Mgr. Punt. De Nationale Requiemviering wordt ieder jaar gehouden door het Nationaal Katholiek Thuisfront en de RK Dienst Geestelijke Verzorging van het Ministerie van Defensie. Sinds de Tweede Wereldoorlog worden nabestaanden van overleden militairen en burgers voor deze herdenkingsdienst uitgenodigd. Het Nationaal Katholiek Thuisfront vindt de viering van groot belang omdat op die manier troost geboden wordt aan hen, die een dierbare in hun leven moeten missen. Aan het einde van de requiemviering legde luitenant-generaal André Blomjous, Chef Militair Huis, namens alle aanwezigen een krans ter nagedachtenis aan de overledenen.●

het aantal plaatsen beperkt is. Opgave bij de Volksuniversiteit Arnhem, tel. 026 - 442 23 63 of www.volksuniversiteit.nl/arnhem. Museum Bronbeek is gevestigd aan de Velperweg in Arnhem.●

SEMINAR OP NIJENRODE

Luitenant-generaal Blomjous legde een krans.

BREUKELEN - ‘Making and Leading an International (Peace) operation’ is het thema van het seminar dat op 13 december in het kasteel van Nyenrode in Breukelen wordt gehouden. Het seminar met de subtitel ‘Management lessons from the military’ gaat over de procedures die gebruikt worden om mensen te motiveren en te leiden in onder moeilijke en diplomatieke omstandigheden. Aan het seminar wordt meegewerkt door generaal-majoor Patrick C. Cammaert, commandant van de VN troepenmacht in Oost-Kongo, colonel Royal Artillery Ian Sinclair van het VN departement van operaties in New York en Thom de Graaf, de voormalige minister voor Bestuurlijke vernieuwing en Koninkrijkrelaties en voormalig fractievoorzitter D66. De praktische ervaringen en resultaten, geven een duidelijk beeld van de rol van Nederland op het internationale vlak van vredesmissies. Een paneldiscussie biedt ruimte aan de aanwezigen om te debatteren over de prestaties van Nederland. Het programma start met een netwerk lunch met aansluitend het seminar. Ruimte voor het delen van meningen omtrent het thema wordt geboden tijdens koffiepauzes en een afsluitende borrel. Meer informatie ondermeer over de kosten, verstrekt Paul Wiertz, tel. 0346 - 29 57 20, e-mail: [email protected].●

INTERIM-DIRECTEUR VOOR ICTU

INTRANETSITE VOOR RMC NOORD

DEN HAAG - Cor van Tilborg is vanaf 15 november aangesteld als interim-directeur bij het ICTU. Hij neemt daarmee vooralsnog tijdelijk Siep Eilander waar. Hij vertrekt na vijf jaar naar het ministerie van Economische Zaken waar Eilander leiding geeft aan het nieuwe Regiebureau Rijksinkoop.●

HAVELTE - Met een druk op een knop heeft commandant kolonel Ben Hendriksen onlangs de intranetsite van het Regionaal Militair Commando Noord in gebruik gesteld. De site werd in twee maanden tijd gebouwd door ongeveer dertig intranetbeheerders van die eenheid. Het project startte afgelopen maart en kreeg vlak voor afgelopen zomer zijn beslag. Begin september startten de Tridion-opleidingen voor het beheer van het intranet van het RMC Noord. Hoewel nog maar net live, wordt alweer nagedacht over de ‘doorontwikkeling’ van de site. Centraal staan onder meer een standaardisatie van formulieren, het ‘waarom’ van orders, aanwijzingen en de uniformiteit van de pagina’s.●

NIEUWE COMMANDANT AOCS NIEUW MILLIGEN - Kolonel A.T. van ´t Hof is sinds afgelopen vrijdag de nieuwe commandant Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM). Hij nam tijdens een feestelijke bijeenkomst de taken over van kolonel E.J. Burmeister. Vijf jaar lang heeft Burmeister het AOCS NM vertegenwoordigd. Hij heeft zich altijd sterk gemaakt voor de belangrijke taken die het centrum vervult voor de veiligheid van het Nederlandse luchtruim. Dat hij ook goede betrekkingen onderhield met het gemeentebestuur van Apeldoorn kwam tot uitdrukking middels een erepenning, die hij uit handen van burgemeester Fred de Graaf mocht ontvangen. ●

DE TOEKOMST VAN DE PAPOEA’S ARNHEM - Museum Bronbeek houdt op zondag 21 januari 2007 om 14.00 uur met de Volksuniversiteit Arnhem de lezing ‘De toekomst van de Papoea’s’ door de historicus dr. P.J. Drooglever. Omstreeks 1900 werd het westelijk deel van Nieuw-Guinea administratief bij de Indische staat gevoegd. Nog geen vijftig jaar vormden het gebied en zijn bewoners het middelpunt van een geschil tussen Nederland en de Indonesische republiek, die zich opwierp als opvolger van de Nederlands-Indische staat. De voordracht van dr. Drooglever geeft meer inzicht in de inwendige dynamiek en de tegenstellingen in het dekolonisatieproces van Indonesië. In de eerste helft van de lezing bespreekt hij de doelstellingen van het Nederlandse beleid en de opstelling van de grote mogendheden in het naoorlogse dekolonisatieproces. In de tweede helft komen de reactie van de Papoea’s en de manier waarop Indonesië hen bezag en behandelde aan de orde. De toegangsprijs bedraagt acht en een halve euro, inclusief de entree voor het museum. Inschrijving is noodzakelijk, omdat

WAARDERING VOOR OUD-LUCHTMACHTOFFICIEREN BREDA - Twee afgezwaaide luchtmachtmilitairen zijn vorige week in Breda beloond voor hun werk in het buitenland. Het betrof kolonel-vlieger Anne Tjepkema en luitenant-kolonel Albert Mollema. Uit handen van de commandant Nederlandse Defensie Academie, generaal-majoor drs. Ton van Osch, kregen beiden de herinneringsmedaille van de African Union Mission in Sudan opgespeld. Tjepkema en Mollema fungeerden tussen januari 2005 en mei 2006 op verzoek van het Ministerie van Buitenlandse Zaken als expert militaire operaties voor de Afrikaanse Unie. Hun standplaats was Addis Abeba in Ethiopië. De bezigheden van Tjepkema en Mollema hielden verband met de gebeurtenissen in de roerige Soedanese regio Dafur.●

BASKETBALSTERS GEZOCHT DEN HAAG - Het basketbalteam van de luchtmacht is bezig met de voorbereiding op het nationaal militair kampioenschap in maart 2007. Met het oog daarop kan de selectie aanvulling gebruiken. Het begeleidingsteam zoekt spelers die competitie spelen of gespeeld hebben. Liefhebbers kunnen zich aanmelden bij chef d’équipe kapitein Caroline Burger, tel. *06 - 494 88 60 (of 0493 - 59 88 60). Email: cw.burger.01@mindef. nl●

KERSTBIJEENKOMST DEFENSIEMEDEWERKERS DEN HAAG - In de Duinzichtkerk te Den Haag wordt donderdag 14 december wederom een kerstviering gehouden voor defensiemedewerkers. Iedereen is welkom. Het is bij de marine traditie ieder jaar een kerstbijeenkomst te organiseren op de derde donderdag in december. Vorig jaar was er voor het eerst een ‘paarse’ bijeenkomst, waarbij de CDS, generaal Dick Berlijn aanwezig was. Dit jaar zet de marine deze ‘paarse’ traditie voort en is er voor gekozen de datum een week te vervroegen. Dit vanwege de vele activiteiten in de laatste week voor de kerstvakantie. Aan de kerstviering werken mee het Haags Koperkwintet en het vocaal ensemble “Haags Ad Hoc”. De Duinzichtkerk is gevestigd aan de Van Hogenhoucklaan, naast het Bronovoziekenhuis. Een routebeschrijving staat op www.cdcintra net. mindef. nl/dgv. Aanmelding gewenst via telefoon: 070 - 316 67 83 of per mail ms.lokerse. [email protected]●

GRIEPERIGE SONJA TOL SCHERMT ZICH NAAR WINST DEN HAAG - Met griep in het lijf aan topsport doen, is medisch gezien af te raden. Maar het hoeft een goede prestatie niet per se in de weg te staan. Dat bewees degenschermster Sonja Tol afgelopen weekeinde door het internationale toernooi in het Belgische Sint Niklaas te winnen. De marineofficier was in de finale met 15-5 een maat(je) te groot voor haar Nederlandse tegenstandster Cheryl Jahn. In de halve eindstrijd ging het Tol eveneens voor de wind met een 15-11 zege op de Canadese Leigh Voigt. Het toernooi in Sint Niklaas kende met 41 schermsters een sterke bezetting.●

P-formulieren digitaal beschikbaar DEN HAAG - De hoofddirecteur Personeel, luitenant-generaal Hans Leijh heeft besloten drastisch te snijden in het aantal personeels-formulieren dat bij Defensie in gebruik is. Dat zijn er nu ruim zeshonderd. Dit aantal wordt teruggebracht naar ongeveer tweehonderd. Daarnaast worden alle resterende P-formulieren zo mogelijk ‘verpaarst’ en digitaal aangeboden. Een belangrijke reden is dat deze formulieren in de toekomst worden beheerd door het dienstencentrum Human Resources (DC HR) van het Commando DienstenCentra (CDC). Met het standaardiseren en actualiseren ervan bereidt de hoofddirectie Personeel (HDP) de overdracht voor aan het DC HR. Het schonen van de persoonsgebonden P-formulieren geschiedt in drie fasen.

HANDBALOPROEP DEN HAAG - De militaire vrouwenhandbalploeg zoekt speelsters. Op 22 november en 13 december is er vanaf 09.30 uur een training in de Bernhardkazerne te Amersfoort. Meer informatie bij de chef d’ equipe, luitenant-ter-zee 2 Birgit Koster. Email: [email protected]. Tel. 0223 - 65 43 93 / 06 102 003 49.●

Luitenant-generaal b.d. Heinz Manderfeld overleden UTRECHT - Vandaag, 16 november, is met een herdenkingsdienst afscheid genomen van voormalig Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal Heinz J.W. Manderveld. Vrijdag 10 november overleed hij in Utrecht op 66-jarige leeftijd. Generaal Manderveld, die zijn militaire loopbaan in 1959 aan de Koninklijke Militaire Academie begon, was van 28 augustus 1993 tot 1 september 1995 bevelhebber. De generaal begon in 1966 aan zijn vliegopleiding en ontving in 1968 zijn Groot Militair Brevet. Daarna vloog hij F-84 F Thunderstreak en F-104 G Starfighter. Na zijn bevelhebberschap vervulde Manderfeld ondermeer het voorzitterschap van de Raad van Toezicht van de Luchtverkeersleiding Nederland. De generaal b.d. was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau met de zwaarden en Commander of the Legion of Merit van de Verenigde Staten van Amerika. Luitenant-generaal b.d. Manderfeld laat een vrouw en twee zoons achter.●

De eerste fase is het inventariseren van alle formulieren en de varianten daarvan. Vervolgens worden de formulieren die niet meer in gebruik zijn uit alle systemen verwijderd. De derde en laatste fase bestaat uit het standaardiseren. Deze zogenaamde paarse formulieren worden vervolgens alleen nog digitaal aangeboden. De eerste fase wordt voor het einde van dit jaar volledig afgerond. Het grootste deel van deze formulieren, evenals (verwijzingen naar) brochures op P-gebied, is al terug te vinden in de digitale formulierenkast (digikast) van PeoplePoint achter de knop defensieformulieren/brochures” (rechtsboven). Sommige formulieren zijn nog slechts beschikbaar als Word-document of als PDF-file. De komende maanden zullen worden gebruikt om de inhoud verder aan te vullen, identieke formulieren samen te voegen, de gebruiksvriendelijkheid te verhogen en de LAY-OUT te verbeteren. De invoering van een digikast is slechts een tussenstap. Het eindHiermee willen wij u hartelijk danken voor uw medeleven na het plotselinge overlijden op 26 juli van mijn lieve, zorgzame, altijd belangstellende man en onze lieve, vrolijke papa

JAN VAN TWIST

KANSRIJK Voorlichtingsbijeenkomst zelfstandig ondernemerschap Kansrijk organiseert weer een voorlichtingsbijeenkomst op 14 december 2006 om 14:00 uur op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Deze bijeenkomst is voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in het zelfstandige ondernemerschap. De bijeenkomst staat open voor medewerkers die behoren tot een knelpuntcategorie of herplaatsingskandidaat zijn of dat gaan worden. U kunt zich inschrijven tot 8 december 2006 via het aanmeldformulier op www.kansrijk. info. De voorlichting gaat door mits er voldoende aanmeldingen zijn! Tijdens de bijeenkomst komt o.m. het ondernemerschap aan de orde, de begeleiding vanuit Kansrijk en de consequenties voor de wachtgeldregeling.

Actuele vacatures Kansrijk - Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? - De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2006 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie! Meer Kansrijkinfo op intranet Startpagina Personeel en internet www.kansrijk.info

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND BEREIKBAAR) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

Liever hadden wij u persoonlijk bedankt. Door de vele reacties, ook uit Kaboel, Tarin Kowt, Deh Rawood en Pol-eKhomri is dit ons helaas niet mogelijk. Uw belangstelling en medeleven zijn voor ons zeer waardevol geweest. Mede namens onze wederzijdse families Marja van Twist- de Graaf Roland, Jantine Zwijndrecht, oktober 2006.

HDP Luitenant-genernaal Hans Leijh. Foto: Peter Wiezoreck

doel is om zoveel mogelijk aanvragen via selfservice in PeopleSoft af te doen. De aanvrager hoeft dan niet iedere keer weer dezelfde persoonsgegevens, zoals naam/adres/woonplaats, etc. in te vullen. Dat doet het systeem voor hem. Daarmee wordt in 2007 een begin gemaakt. TOEVOEGINGEN

In de digikast zijn ook (verwijzingen naar) P-brochures opgenomen. Defensie is echter als werkgever niet inhoudelijk verantwoordelijk voor brochures van derden. Om te zorgen voor de meest recente versie/informatie is per onderwerp een verwijzing naar bijvoorbeeld de sites van het ABP, UWV of Belastingdienst opgenomen. De mogelijkheid om de formulieren ook via Internet te kunnen benaderen, wordt nog nader onderzocht. Wijzigingsvoorstellen op de inhoud van de formulieren, nadere uitleg erop of verzoeken om formulieren toe te voegen, kunnen worden gemaild naar het Dienstencentrum Human Resources (DC HR) aan [email protected] onder vermelding van ‘digikast’.● Niet alle formulieren digitaal Niet alle P-gerelateerde formulieren zijn geschikt voor opname in de digikast. Waardepapieren (b.v. diploma’s) en beschikkingen zullen via PeoplePoint dan wel in gedrukte vorm beschikbaar blijven. Daarnaast biedt de digikast ook nog geen volledige oplossing voor werkzaamheden in uitzendgebieden of m.b.t. het zogenaamde mobiele domein.●

16 november | Pagina 3

13 GEMECHANISEERDE BRIGADE AL JAREN BEZIG MET ‘STAAL’

‘Gewenst gedrag net zo belangrijk als onderhouden F-16’s opereren vanaf Kandahar schietvaardigheid’

KANDAHAR - De acht Nederlandse F-16’s in Afghanistan zijn afgelopen zaterdag en zondag overgevlogen van Kaboel naar Kandahar Airfield (KAF). Daarmee is de verhuizing van het F-16 detachement, dat sinds april 2005 vanaf de Afghaanse hoofdstad opereerde, een feit. Voorafgaande aan het verhuisweekeinde droeg de commandant van het detachement, luitenant-kolonel Bertil van Geel, het bevel over aan commandant 1 (NL) Air Task Force ISAF, kolonel Erik van Heumen. Gelijktijdig met de verplaatsing naar Kandahar nam personeel van vliegbasis Leeuwarden de taken over van de Volkelse collega’s. De gevechtsvliegtuigen zijn verhuisd omdat het zwaartepunt van ISAF nu in Zuid-Afghanistan ligt. Vanaf KAF is de reactietijd aanzienlijk korter. De

F-16’s zijn echter nog steeds inzetbaar in heel Afgha-

nistan. Voor het stationeren van de F-16’s op KAF is veel infrastructuur aangepast, zoals de aanleg van een nieuw platform met daarop zogenaamde Sunshade tenten om de toestellen in te parkeren. Al het materieel is inmiddels door de lucht overgebracht naar het zuidelijke vliegveld. De laatste periode is zeer intensief geweest. Sinds 1 augustus hebben de F-16’s bijna 1500 uur gevlogen. waarbij herhaaldelijk wapens zijn ingezet. De vliegtuigen steunden ook vele malen de grondtroepen door slechts aanwezig te zijn. Een dieptepunt in de afgelopen maanden was het overlijden van kapitein-vlieger Donkervoort.●

VAN GENNIP: DEELNAME AAN JSF-PROJECT VOORTZETTEN DEN HAAG - De Nederlandse deelname aan de ontwikkeling van het Amerikaanse gevechtsvliegtuig JSF moet worden voortgezet volgens staatssecretaris Karien van Gennip van Economische Zaken (EZ). Zij zei dat onlangs bij de ondertekening van de letter of intent (LOI) tussen EZ, De-

fensie en de hoofdaannemers. Met de LOI blijft het Nederlandse bedrijfsleven kans houden op orders in het JSF-project. Namens Defensie tekende de projectdirecteur-generaal Dirk van Dord. Volgens Van Gennip brengen de JSFopdrachten de Nederlandse bedrijven op een technologisch ho-

Hr.Ms. Tromp in Pearl Harbour

PEARL HARBOUR - Het luchtverdedigings- en commandofregat Hr.Ms. Tromp is onlangs in Pearl Harbour aangekomen. Het is voor het eerst in meer dan vijftig jaar dat een Nederlands marineschip Hawaii bezoekt. De bemanning zal onder meer deelnemen aan een kranslegging bij het monument van de USS Arizona, een slagschip dat tijdens de Japanse aanval van 7 december 1941 met groot verlies aan mensenlevens tot zinken werd gebracht. Foto: David Rush, US Navy●

ger niveau, zowel in de luchtvaartindustrie als bij andere bedrijfstakken. Het project betekent voor haar een versterking van de Nederlandse kenniseconomie. “Dit is geen plan, hier gebeurt het echt”, aldus Van Gennip. In 2002 besloot het tweede paarse kabinet om samen met de Verenigde Staten en nog acht landen de Joint Fight Striker te ontwikkelen. De in het project deelnemende landen kunnen meedingen naar contracten. Maar het programma is wel concurrerend, alleen degene met de beste prijskwaliteitverhouding krijgt de opdracht. Niet elke door de overheid geïnvesteerde dollar leidt tot opdrachten. Volgens Van Gennip slaagt het Nederlandse bedrijfsleven goed in die opdracht. Het programma heeft de Nederlandse bedrijven samen tot dusver 720 miljoen dollar (ruim 570 miljoen euro) aan opdrachten opgeleverd. Zij noemde het project daarom “een succesverhaal” en voorspelde dat “de miljarden nu gaan komen”. Ook ziet Van Gennip de ontwikkeling van de JSF als banenmotor. “Gedurende veertig jaar zorgt die alleen al in de luchtvaartindustrie voor vierhonderdvijftig tot zeshonderd banen per jaar. En daar komen bij andere bedrijven nog banen bij.●

DUITS-NEDERLANDS RAAMVERDRAG Vervolg van pagina 1

MÜNSTER - Waar de samenwerking binnen het legerkorps alleen betrekking had op samenwerking tussen de Duitse en Nederlandse landmacht, biedt dit verdrag de mogelijkheid tot samenwerking met zowel landmacht, luchtmacht als marine, zeggen zij. De coöperatie met Duitsland wordt verder versterkt op het gebied van de doctrine-ontwikkeling (onder meer het troepenconcept van het Duits-Nederlandse Legerkorps), de training en opleiding (vooral op marinegebied volgen er nieuwe initiatieven), de uitwisseling van personeel (onder meer de uitwisseling van een stafofficier tussen de Duitse en Nederlandse defensiestaf) en de operationele samenwerking (onder meer voor de EU Battle Group, de NRF-10, en de luchtmobiele brigades). Alle activiteiten in het kader van het verdrag worden gecoördineerd door een stuurgroep. Die adviseert beide ministers van Defensie. De stuur-

groep wordt geleid door de hoofddirecteur Algemene Beleidszaken en zijn Duitse evenknie. Naar behoefte kan de bezetting van de stuurgroep met deskundigen worden uitgebreid. De taken en bevoegdheden van de stuurgroep leggen de ministers van Defensie nog vast in zogenoemde Terms of Reference. Minister Kamp bood na de ondertekening staatssecretaris Schmidt een prent aan van Jonas Suyderhoff naar Gerard ter Borchs ‘De bezwering van de Vrede tussen de Nederlanden en Spanje 15 mei 1648’. Deze gravure illustreert de ondertekening van de Vrede van Münster. Voor Duitsland vormde dit de afsluiting van één van de bloedigste periode uit zijn geschiedenis, maar voor Nederland de feitelijke stichting van ons land. De prent was betrokken van het Rijksprentenkabinet in Amsterdam. Tijdens de lunch op de Prins Clauskazerne in Münster sprak minister Kamp met een delegatie van het Nederlandse personeel.●

OIRSCHOT - Verbaasd was hij geenszins. Het was eerder een bevestiging van wat hij al tien jaar weet. Henk Bos, stafmedewerker bijzondere personeelszorg op de De Ruyter van Steveninckkazerne in Oirschot, waarschuwt al jaren voor de gevaren van ongewenst gedrag binnen de krijgsmacht en de Koninklijke Landmacht in het bijzonder. Het rapport van de commissie Staal is hem dan ook uit het hart gegrepen. Net als het hoofd Sectie 1 (personeel) bij 13 Herstelcompagnie Gemechaniseerde Brigade, kapitein Jos Gijzen, ziet hij goede mogelijkheden om tot een gedragscode te komen die hout snijdt en stand houdt. Personeels risicomanagement, dat is waar het bij Bos om draait. Hij geldt als een autoriteit op dat gebied en heeft zijn ervaringen al ruim gedeeld met de commissie Staal. Bos diende tot 1994 als beroepsonderofficier bij de cavalerie en kon na vele opleidingen terugkeren bij Defensie als burger. Ook de werkgroep onder leiding van generaalmajoor Rob Bertholee zal bij hem nog wel eens te rade gaan. “Al zo’n tien jaar geven wij bij het 13e workshops onder de noemer ‘Dit gaat te ver’. Daarin komen alle zaken, zoals die door Staal zijn geconstateerd, naar boven. De soldaten worden via deze methode op onderdeelsniveau heel laagdrempelig en herkenbaar geconfronteerd met alle vormen van ongewenst gedrag: pesten, seksuele intimidatie en machtsmisbruik.” Kapitein Gijzen, die ook ruim vijf jaar in de burgermaatschappij werkte bij de Kamer van Koophandel in Eindhoven, is optimistisch. “Er is bij sommige collega’s sprake van enige scepsis over het rapport-Staal. Immers, we zijn al vanaf 1995 bezig met allerhande acties. Ze zien een nieuwe gedragscode als een zoveelste aanwijzing van hogerhand en kijken daar na eerdere, minder goede ervaringen kritisch tegenaan. Defensie heeft bewezen heel goed te zijn in zaken oppakken, maar maakt ze zelden af.” SYNCHROON

De kapitein vindt het een uitdaging om via gesprekken met de werkgroep Staal, mee te mogen werken aan de toekomst van de organisatie. “Ook is het goed om met delegaties van alle krijgsmachtdelen aan tafel te zitten.” Bos zou graag zien dat de uitstroom van personeel beter wordt geregistreerd. Hij houdt “aan de achterpoort” al jaren de gegevens bij van vertrekkende militairen, van hoog tot laag. “En volgens mijn cijfers vertrekt een deel van de mensen voortijdig om psycho-sociale aspecten.” Bos vindt dat er een plan van aanpak moet komen dat synchroon loopt met de bedrijfsvoering. “Maak een röntgenfoto van de bedrijfsvoering, breng de risico’s in kaart en confronteer de commandanten ermee. Bovendien werken we volgens mij aan de verkeerde kant van de slagboom. Innerlijke discipline en een goede houding moeten worden bijgebracht voordat ze hier de poort inkomen. Beide zijn net zo belangrijk als bijvoorbeeld het onderhouden van de schietvaardigheid.” Zowel Bos als Gijzen ziet dat er verbetering in zit. “Ik heb begin jaren tachtig de eerste drie vrouwen op stage gestuurd naar de cavalerie in Amersfoort. Ik heb ze naar twee dagen moeten terughalen. De dienstplichtigen hingen constant uit de ramen naar ze te fluiten. Dat is toch wel veranderd”, zegt Bos. Gijzen heeft ervaren dat de militair aantrekkelijk is voor een werkgever. Als mijn civiele ervaring zou mogen spreken, is het unique-selling-

Boven: Henk Bos... plan van aanpak in bedrijfsvoering...

Links: Kapitein Jos Gijzen: “De harde kant van het personeelsbeleid wordt te zwaar belicht.” Foto’s: Hennie Keeris

point (ofwel de doorslaggevende sterke eigenschap) absoluut flexibiliteit. Militairen zijn gewend om te gaan met veranderende omstandigheden en laten zich bovendien bij tegenslag of een koersafwijking niet meteen uit het veld slaan. Doorzettingsvermogen en doelgerichtheid komen daar dus ook bij kijken.” Cultuurverandering kan volgens de heren niet alleen worden bereikt met het afstraffen van ongewenst gedrag. “De basis ligt juist meer bij het stimuleren van gewenst gedrag.” Jos Gijzen vindt dat het doel, zoals hij dat onlangs ook voor de werkgroep Staal formuleerde, in het oog moet worden gehouden. “In onze ‘uniforme’ organisatie zijn we niet gewend dat het mogelijk is anders te zijn. Daarbij heb ik geroepen dat we geen afspiegeling van de maatschappij zijn, maar dienen te beseffen dat we als defensieorganisatie midden in de maatschappij staan. Acceptatie van een bepaalde vorm van ‘anders’ is een must om als bedrijf overeind te blijven.” Henk Bos is ook een van de medewerkers die regelmatig meepraat op het forum over de aanbevelingen van de Commissie Staal, via het intranet. Iedereen is uitgenodigd via dit podium mee te discussieren.●

16 november | Pagina 4

DEELEN - Samengebracht in één tactische inlichtingen-eenheid deden Finse, Duitse en Nederlandse troepen onlangs mee aan de oefening European Torch. Die vond plaats op het militair luchtvaartterrein Deelen. Doel van de exercitie was de deelnemers samen te smeden, zodat zij tot op het hoogste niveau EU Battle Group 1 kunnen ondersteunen.

URUZGAN - Veel Nederlandse militairen zijn nog onbekend met het fenomeen PSYOPS (Psychological Operations). Tijdens uitzendingen naar Bosnië, Irak en recentelijker naar Pol-e Khomri in NoordAfghanistan speelde het wel eerder een rol. Maar

INTERNATIONALE ISTAR-EENHEID WORDT KLAARGESTOOMD VOOR EU BATTLE GROUP 1

met de uitzending naar Uruzgan is voor het eerst De Finse EOV-eenheden maakten ook deel uit van de ISTAR-compagnie voor EU Battle Group 1.

VERTROUWEN KRIJGEN IN ELKAARS DENKEN EN HANDELEN Rechts: Duitse luitenant-generaal Oerding kwam tijdens de oefening bekijken of zijn ISTAR compagniescommandant majoor Groenendijk (links) klaar was voor deelname aan de battle group.

Links: In de opsroom van de ISTAR compagnie werken Duitsers, Finnen en Nederlanders zij aan zij samen om uit informatie waardevolle inlichtingen te winnen.

“Ik ben erg onder de indruk van de professionaliteit van zowel de Finnen als de Duitsers,” zei bataljonscommandant overste Rein Schravendeel. “Nu net hebben we een gebeurtenis gespeeld waarin we de troepen tot op niveau 1 integreerden. Dat wil ik ook bereiken. Ik merk dat de hechte sa-

Nederlandse krijgsmacht een PSYOPS Support Element (PSE) uitgerukt.

TEKST EN FOTO’S: FONS HENNINGER

1 (NLD/DEU/FIN) ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance) compagnie was onlangs aan de beurt voor European Torch. De bewoners van enkele Veluwse dorpen waren getuige van het spel tussen buitenlandse militairen van de Field Humint Teams (FHT’s) die contact zochten met rolspelers. Dieper in het bos stonden typische ISTARmiddelen, zoals de wapenlocatieradar en elektronische sensoren heimelijk opgesteld. De combined ISTAR compagnie verzamelt informatie om inlichtingen te produceren die bijdragen aan een succesvolle uitvoering van een missie. De producten van de FHT’s, de verkenningseenheden, elektronische sensoren, geo-informatie en andere disciplines worden samengevoegd tot één kant en klaar product. Het is de laatste oefening die moedereenheid 103 ISTAR bataljon voor haar combined company, houdt, voordat EU Battle Group1 van 1 januari tot 30 juni 2007 op stand by staat.

in de geschiedenis van de

Links: Integratie op alle niveaus: Finse en Nederlandse ISTAR troepen nemen deel aan MZV in het kader van training van de mentale component. Onder: Finse Field Humint Teams maken contact met locals in Harskamp.

menwerking ertoe leidt dat men vertrouwen krijgt in elkaars denken en handelen.” NIET-NAVO-LID

In de lente van 2006 stemden de Finse ISTAR troepen toe met deelname aan de gecombineerde compagnie. Over zee en door de lucht kwamen de Finnen naar Nederland en namen alle materieel mee dat ze ook tijdens een missie zouden inzetten. Bij de Finnen maken zowel beroepspersoneel als reservisten deel uit van de compagnie. De ISTAR-compag-

nie vormt een totaal nieuwe wereld voor de Finnen. Het komt derhalve niet vaak voor dat het Noord-Europese land als nietNAVO lid met NAVO-landen samenwerkt. De Duitsers dragen met een aantal FHT’s, afkomstig uit een gemechaniseerde verkenningseenheid, bij aan de compagnie en bundelen hun krachten met de Finse collega’s. European Torch was één van de vele voorbereidende oefeningen in een serie waarin troepen uit meerdere EU-landen betrokken waren. De serie eindigde met de oefening European Endeavour waarin de staf van de battle group tot het uiterste getest werd door het Canadese Pearson Peacekeeping Centre. Op 31 oktober bracht de Duitse luitenant-generaal Oerding een bezoek aan de ISTAR-oefening, tezamen met inlichtingen-functionarissen uit Scandinavië en andere genodigden. Generaal Oerding is commandant van het hoofdkwartier in het Duitse Ulm dat de EU Battle Groups aanstuurt. Deze grote European Endeavour finale vindt in november plaats in Duitsland. Vanaf 1 januari 2007 staan de battle group met haar ISTAR compagnie gereed om de internationale gemeenschap te dienen als Europa daartoe de opdracht geeft.●

TEKST: JUUL PLATENBURG FOTO’S: RICHARD FRIGGE-AVDD

Met behulp van plaatjes wordt het verhaal overgebracht.

16 november | Pagina 5

PRATEN MET PLAATJES Alexander de Grote bediende zich al van PSYOPS avant la lettre door zeer grote kurassen te smeden en deze op het gevechtsveld neer te leggen. De vijand die dit borstpantser tegenkwam was dusdanig onder de indruk van de ‘grootte’ van de tegenstander dat hij bij voorbaat al de strijd opgaf. Hiermee voldeed zijn tactiek aan een van de drie mogelijke basisdoelen van PSYOPS, namelijk het verzwakken van de wil van de tegenstander om te vechten. Dit is niet het doel van het dertien koppen tellende PSE in Uruzgan. Dat richt zich op de andere twee basisdoelen: het versterken van gevoelens bij en het stimuleren van de samenwerking met vriendelijk gezinde groeperingen en het realiseren van steun en medewerking van doelgroepen die (nog) neutraal zijn. WERKWIJZE

Om dit voor elkaar te krijgen, gaan Tactical PSYOPS Teams (TPT) met patrouilles mee. Ze delen pamfletten uit en praten met mensen om zo de boodschap mondeling uit te dragen. Ook eenheden van de Battle Group en

het Provinciaal Reconstructie Team doen dit. De campagnes kunnen sterk variëren. Waar de ene is gericht op ondersteuning van de overheid, concentreert de andere zich op de dreiging met geïmproviseerde explosieven. Met de doelgroep kan ook de boodschap veranderen. Bij de ontwikkeling van producten wordt telkens bepaald welke categorie bereikt moet worden: mannen, vrouwen, kinderen, geestelijken, enzovoorts. Bij voorkeur mensen met enige scholing. Uit ervaring blijkt dat die de boodschappen sneller begrijpen. Aangezien in Uruzgan 80 tot 85% ongeletterd is, gebruikt het PSE voornamelijk plaatjes op de pamfletten. In tegenstelling tot het PSE heeft de Taliban de vrijheid om willekeurig groepen te beïnvloeden. Een voorbeeld hiervan zijn de zogenoemde night letters, brieven die de extremisten ‘s nachts bij mensen aan de deur ophangen om hen daarmee te intimideren. De tegenzet van het PSE bestaat uit day letters. In plaats van te dreigen, leggen deze de nadruk op de bescherming die ISAF de bevolking wil bieden. MATERIEEL

In Bosnië en Pol-e Khomri is al gebruik gemaakt van terreinwa-

Boven: Praten met de inheemse bevolking om de boodschap over te brengen en informatie te vergaren.

Links: Jong en oud verdiepen zich in de uitgedeelde lectuur.

Rechts: Via de sound commander kan in een keer een grotere groep worden bereikt. Foto: PSE

gens met luidsprekers. Door de dreiging van raketgranaten en geïmproviseerde explosieven komen die in Uruzgan niet aan de bak. Daarom wordt er hard aan gewerkt om een Patria pantserwielvoertuig, afkomstig uit de noordelijke provincie Baghlan, uit te rusten met speakers en andere apparatuur. Naast het gebruik van voertuigen en het uitdelen van circulaires heeft het TPT nog een mogelijkheid om de

boodschap over te brengen: de sound commander. Een luidsprekersysteem in een ‘rugzak’ dat tevens op een statief gezet kan worden om ervoor te zorgen dat het geluid verder draagt. Bij een actie noord van Tarin Kowt waar

mogelijk geweld zou worden toegepast tegen de Taliban, is de bevolking bijvoorbeeld via de sound commander opgeroepen naar de moskee te gaan omdat die door de ISAF-troepen als safe house was aangemerkt.

TOEKOMSTMUZIEK

Er is na aankomst in het missiegebied al enorm veel verricht, maar er valt nog een lange weg te gaan. Het PSE zou bijvoorbeeld graag met een eigen radiozender werken, omdat daarmee berichten nog breder kunnen wordenverspreid. Als interim-oplossing is het in samenwerking met sectie 6 bezig om een radio om te vormen tot zender. Bepaalde boodschappen zijn al uitgewerkt en bij lokale winkeltjes zijn verschillende CD’s gekocht met muziek die populair is bij de bevolking. Ook de inzet van het Afghaanse leger vormt een van de opties voor het PSE om zijn verhaal over te brengen. Vandaar dat meerdere Afghaanse militairen zullen worden uitgekozen voor de Afghan Information Dissemination Organisation. De woorden van de mullah die bij een Afghaans bataljon is ingebed, wegen nu eenmaal zwaarder dan die van een ISAF-militair.●

De Taliban probeert de bevolking te beïnvloeden. Een voorbeeld hiervan zijn de night letters, brieven die de extremisten ‘s nachts aan de deur ophangen om hen daarmee te intimideren. De tegenzet van het PSE bestaat uit day letters. Deze leggen de nadruk op de bescherming die ISAF de bevolking wil bieden. Op de foto herstelt de bevolking met behulp van ingezameld geld een door de Taliban verwoeste school. Foto: Ruud Mol-AVDD

16 november | Pagina 6

Boven: Mariniers die even later de vijand uitschakelen.

Links: De bootgroep van Aruba en Curaçao o.l.v. korporaal Harm van Dijk levert met vijf bootjes het noodzakelijke transport door de jungle. Links: Instructie over hoe de operatie op de rivier moet worden uitgevoerd.

Rechts: Soldaat 1 Stenlly van den Oord van luchtmobiel weet het na zijn ervaring in de Franse kreek zeker: “Ik ben geen watermens.” Rechts: Een achtpersoonsbed voor een volledige geweergroep, deel uitmakend van een onderkomen, wordt gebouwd op palen. Tegen ongedierte, maar ook ter bescherming tegen de twee keer per dag stijgende Saramacca. Volgens marinier 1 Manuel Smit (op bed) is het een kwestie van draaien tot je goed ligt en dan niet meer bewegen. De camelbag doet dienst als hoofdkussen.

VECHTEN PARAMARIBO (Suriname) - Hij verstijft van schrik. Het hart van soldaat 1 Stenlly van den Oord bonkt als een bezetene. Halverwege de Franse Kreek, een modderige uitloper van de Surinaamse Saramacca-rivier, houdt de luchtmobiele infanterist zich met zijn Minimi en bepakking vast aan een touw waarlangs hij het smerige water overzwemt. Tot zijn ontzetting voelt hij ineens iets tussen zijn benen. Meervallen, bloedzuigers, torren en ander klein spul zijn nog daar aan toe, maar de wetenschap dat er tevens piranha’s, anaconda’s en kaaimannen onder de oppervlakte kunnen huizen, bezorgt menige militair de rillingen tijdens de jungletraining. Zo ook Van den Oord. TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS - FOTO’S: HENRI WESTENDORP - AVDD

Rechts: Aan land vanaf de Saramacca.

16 november | Pagina 7

Links: Het oversteken van de Franse kreek

LUCHTMOBIELE INFANTERISTEN EN MARINIERS VERLEGGEN GRENZEN IN SURINAME

IN DE JUNGLE Uiteindelijk blijken het geen enge beesten te zijn die de mitrailleurschutter belagen, maar een uit balans geraakte voet van de achter hem zwemmende collega. Van den Oord haalt opgelucht adem en zet zijn tocht naar de wal voort. Enige angst voor alles dat zich onder de waterlijn van de Franse Kreek voortbeweegt, is ook de mariniers niet vreemd. Zij leren eveneens pelotonsgewijs op tactische wijze de uitloper van de Saramacca te overwinnen. Terwijl één achtkoppige geweergroep de beveiliging in het dichte bos langs de kreek voor zijn rekening neemt, gaat een tweede het water in. “Kleding los, zakken naar buiten. Dan kan het water weglopen”, geeft eerste luitenant Raymon Witteveen, een van de tien instructeurs, de mannen als tip mee. Eerder al leerden zij in een touw de Harry Ju-knoop te leggen, genoemd naar de adjudant der mariniers die deze steek van de Duitsers ‘leende’ vanwege het positieve effect op het rap oversteken van een rivier. De

‘Harry Ju’ is de opponent van de ‘dixnot’. Die wordt vooral gebruikt in Noorwegen waarbij het accent niet ligt op snel, maar op droog overkomen. Marinier 1 Martin Gilles laat zich, met één arm door de rugzak, aan de kant van stroming via het touw meevoeren. “Als ik maar niks tegenkom. Dat is waar je vooral aan denkt”, bekent hij eenmaal op de kant. Daar beveiligt hij vervolgens, liggend in de blubber, met zijn wapen de sector, terwijl de rest van zijn eenheid nog bezig is de Franse kreek over te steken. Marinier 1 Boy Pastoors was tijdens het zwemmen eveneens op alles bedacht. “Verder is de river crossing op zich ook nog eens best zwaar”, zegt hij. “Het vreet energie.” Beide mariniers zijn vastbesloten de eindstreep te halen. “We hebben het ergste wel gehad. Dat was tijdens de eerste negen dagen”, laat Gilles zich optimistisch ontvallen. Maar de mannen wacht

nog een forse eindoefening van acht dagen en nachten. Daarbij draait alles om het veroveren van de Pikon Saron-brug en staat, naast alle andere aangeleerde vaardigheden, het overzwemmen van de Saramacca op het programma. Een actie die met de circa 25 kilo bepakking, plus wapen, makkelijk twintig minuten in beslag neemt en waarbij de mannen opnieuw een drempel over moeten. NIET CADEAU

Het predikaat ‘junglegetraind’ is overigens niet voor iedereen weggelegd. Tijdens de eerste negen dagen vielen er om sociale of medische redenen vier mariniers en een dito aantal rode baretten uit. Volgens de militaire jungleregels geldt dat er bij twee dagen afwezigheid geen weg meer terug is. De kandidaat kan dan het certificaat, plus bijbehorende aantekening in het personeelsdossier onder opleidingscodenummer

Rechts: Mariniers trainen in geweergroepen om uiteindelijk als peloton te opereren.

Onder: Luchtmobiele infanteristen naderen de vijand.

017550, op zijn buik schrijven. Van de tachtig militairen, op 23 oktober begonnen aan de tot 21 november durende Jungle Warfare Course, zijn er halverwege nog 72 over: achttien van 11 Infanteriebataljon Luchtmobiel en 54, verdeeld over twee pelotons van 13 Infanteriecompagnie, van 1 Mariniersbataljon. Misschien dat het Korps Commandotroepen zich hier in de toekomst nog bij voegt, want inmiddels tonen de groene baretten eveneens belangstelling voor de opleiding in Suriname. “Daar draait het om het aanleren van competenties om te overleven, te verplaatsen en het voeren van gevechten in de rimboe”, legt de hoofdinstructeur Jungle Warfare, sergeant-majoor der mariniers Bart Cobussen, uit. “Dit doen we door middel van een gevechtsopleiding in het oerwoud, met daarbij een klein beetje survival. Dat laatste krijgt slechts beperkt aandacht. Als je eenmaal in een situatie zit dat je moet zien te

overleven, is er al veel te veel mis gegaan. Dus concentreren we ons voornamelijk op zaken als booby traps maken, hinderlagen leggen, oprukken langs de rivier en vechten. Life firing, gericht op het uitschakelen van de vijand op korte afstand, trainen we zowel op het land als vanaf een bootje. Vooraf oefenen de mannen met losse flodders, met als extraatje dat de vijand - gevormd door een demoteam - terugschiet. Met scherp doen we zoiets toch maar niet.” Naast de koudweertraining in Noorwegen vormt de jungletraining een uitbreiding van de expertise voor operaties in extreme weersomstandigheden. Menige instructeur vindt dat als je in de jungle weet te overleven, plus koude en natte omstandigheden zoals in Noorwegen en Schotland, je alles kunt. En dat is nou precies de bedoeling van zowel de mariniers als de luchtmobiele infanteristen. Ze krijgen het echter niet cadeau. Vóór vertrek naar Su-

Ook tijdens een operatie op het land wordt af en toe ondiep water overgestoken.

riname legt iedere cursist eerst de jungle-fitheidstest af om de fysieke gesteldheid te peilen, en wordt vervolgens gekleed, gevaccineerd en eventueel gesaneerd. Eenmaal aangekomen in het Zuid-Amerikaanse land, op zo’n 7500 kilometer van Nederland, nemen de militairen hun intrek op de Concordiakazerne. Hier, op iets meer dan een kwartiertje rijden van Paramaribo, krijgen ze eerst een introductie. Hygiëne, flora en fauna, navigatie, verbindingslessen, de gevaren die het leven in de rimboe met zich meebrengt en handige tips maken deel uit van dat pakket. Verder is er wat tijd te acclimatiseren. Geen overbodige luxe met temperaturen waarbij het kwik dagelijks met gemak de 35 graden passeert. Lees verder op pagina 8

16 november | Pagina 8

Vervolg van pagina 7

Links: Het Scania Wissellaadsysteem tilt met gemak de Finse tanktainer op. De verschillende systemen passen op elkaar.

Dan breekt de periode aan van de negendaagse basistraining, de zogenoemde Initial Skill Phase. De mannen moeten behoorlijk aan de bak, iets waar ze zich over het algemeen niet erg van bewust zijn. GEMENE STEKEN EN BETEN

“Op de een of andere manier hebben ze van tevoren een verkeerd beeld van de jungletraining”, merkt instructeur sergeant Rob Poesiat op. “Ze denken met een kapmes, onderweg een kip slachtend, voorwaarts te moeten gaan en vanaf een bootje wat te zullen vissen. Tja, als je met dat idee komt, valt het tegen. Het is namelijk totaal anders. Dat kapmes gebruik je alleen voor je veiligheid of als hulpmiddel bij het bouwen van een onderkomen of een vlot. Je moet zelf voor je drinkwater zorgen. Bij deze hitte is zeven tot acht liter per dag absoluut noodzakelijk. Je leert bijvoorbeeld welke bomen en lianen geschikt zijn om vocht uit te halen en dat je water zuivert door één druppel Hadex te vermengen per liter.” Handige weetjes zijn nooit weg. Bijvoorbeeld dat stilstaand water zuiveren niet handig is omdat er teveel ziektekiemen inzitten, of dat je je niet moet scheren in de jungle omdat dit funest is voor de huid. Dat bij baardgroei bovendien de camouflage beter blijft zitten. Slapen gebeurt in een hangmat, maar talk wel even de lijnen in. Het houdt in elk geval mieren tegen. Loop hoe dan ook niet alleen het bos in. Alle bomen lijken op elkaar en je vindt gegarandeerd de weg niet meer terug. Ga dus altijd minimaal met zijn tweeën op pad, voorzien van kompas en kapmes. Plassen in de rivier val af te raden, op zo’n moment kunnen beestjes de pisbuis binnenzwemmen met allerlei vervelende gevolgen. De blaas legen bij een slaapplaats is ook al niet handig, want daar komt van alles op af en dat geldt tevens voor de grote boodschap. Die moet in een zak. Van tien dagen in doorweekte kleding, als gevolg van zwemmen, zweten of een flinke regenbui, rot je zo ongeveer weg. Zorg daarom voor een droog

Sergeant-majoor Bart Cobussen: “Het draait hier om het aanleren van competenties om te overleven, te verplaatsen en het voeren van gevechten in de jungle.

7.62 mm munitie uit de MAG en 5.56 mm uit de Diemaco of de Minimi. “En dan maar hopen dat de mannen niet richten op één uur, lacht korporaal ziekenverpleger Brigitte Eijs. “Daar liggen wij in ons bootje.” Hoewel volgens Cobussen aan schieten vanaf een bootje, bij een goede houding, ademhaling en trekkertechniek, niets bijzonders is, zijn ongelukken in de hitte van de strijd niet uit te sluiten. Naast een arts staat daarom gedurende de twee schietdagen altijd een civiele helikopter stand-by op vliegveld ‘Zorg en hoop’ in hartje Paramaribo. Het toestel pikt desgewenst binnen één uur een gewonde op voor transport naar een ziekenhuis. “Die medische afvoerketen moet goed zijn en is dat ook”, zegt Cobussen, die sinds 2002 regelmatig in Suriname vertoeft, eerst als cursist, toen als instruc-

Logistiek bereidt zich voor op inzet European Union Battle Group BERGEN HOHNE - Vanaf januari 2008 staat de European Union Battle Group (EUBG) een half jaar paraat om binnen korte tijd ingezet te worden in een straal van zesduizend kilometer rondom Brussel. Om kennis te maken met elkaar en elkaars materieel hielden de Nederlandse, Duitse en Finse deelnemers aan deze eenheid onlangs in de omgeving van Bergen-Hohne de oefening European Integration. De Nederlandse bijdrage aan de EUBG komt vooral van 1 Logistieke Brigade, die met 200 Bevoorradings- en Transportbataljon de leiding heeft over de logistieke component van de battle group. TEKST: ELLEN BEERNINK FOTO’S: HASAN YILMAZ

Links en onder: Tijdens het bereiden van de maaltijd nemen de koks letterlijk een kijkje bij elkaar in de keuken.

pak, waterdicht verpakt, en gebruik dat bijvoorbeeld als pyjama. De jungle vormt het woongebied van slangen, tarantula’s, schorpioenen en andere griezels, maar ook van legio insecten en muggen. Vooral tegen gemene steken en beten van die laatste groep is het raadzaam regelmatig de huid met deet in te smeren. Maar al nemen de mannen zich nog zo in acht, luitenant-ter-zee arts Henk Dinkelberg heeft meer dan genoeg kwalen te behandelen: huidklachten, oorontstekingen door het vocht, af en toe een gevalletje hittestuwing, geïnfecteerde blaren en loopgraafvoeten. Daarnaast staat de junglearts paraat tijdens het schieten met scherp, waarbij vanaf vaartuigen, geleverd door de bootgroep van Aruba en Curaçao, wordt geschoten. De opdracht luidt: “alleen vuren op doelen als je ze ziet.” Op kreten als “vuur op elf uur”, volgt over het algemeen een kogelregen van

teur en tegenwoordig als baasje. “Je kunt je niet permitteren dat er in vredestijd slachtoffers vallen doordat gewonden geen tijdige hulp ontvangen. Hier is het geregeld, een voordeel van Suriname. Net als de taal. Je kunt er gewoon met het Nederlands uit de voeten.” Cobussen is voor menigeen in het Zuid-Amerikaanse land inmiddels een vertrouwd gezicht. Hij houdt de dorpshoofden in de buurt van de rimboe op de hoogte van de stand van zaken. Samen met hen en kapitein Mien Heijmann, die belast is met de leiding, houdt de sergeant-majoor de inzegeningen van rivier en land. Een kwestie van veel roken, drinken, spugen, eieren in de Saramacca gooien en hardop wensen dat alles goed verloopt. Cobussen: “In dit land is zo’n ritueel heel belangrijk en wordt enorm op prijs gesteld.” Vooralsnog verloopt de jungletraining volgens plan, dus voorlopig werkt het.●

Een rondje langs de koks van 240 Dienstencompagnie en de monteurs van het Herstelpeloton Bevo- & Transport van 310 Herstelcompagnie laat zien dat het met de internationale samenwerking wel goed zit. ‘s Middags beginnen de culinaire tovenaars op kamp Hörsten met de voorbereiding van de avondmaaltijd. In de eerste mobiele veldkeuken braden Duitsers vlees, in de tweede koken Finnen soep en in de derde maken Nederlanders andijviestamppot. Vanavond moeten zij in totaal 475 monden voeden. Tussen de bedrijven door nemen de koks letterlijk een kijkje in elkaars keuken. De Duitse en Nederlandse veldkeuken lijken wel aardig op elkaar. Nu nog wel tenminste, aangezien de mobiele satellietkeuken zijn intrede al heeft moeten doen. Maar dat project is voorlopig uitgesteld. Niet dat de koks dat erg vinden. “Koken op de mobiele veldkeuken is veel mooier en trouwens, het eten is ook lekkerder!”, stelt sergeant 1 kok Dave Kloosterman. De Finse veldkeuken wijkt wel af van de andere. “Deze heeft een mooie oven, een eigen stroomvoorziening, losse kookketels met een soort ski’s eronder en een uitklapbaar dak waardoor de keuken meteen los van de elementen staat. Dit laatste heeft de Duitse veldkeuken trouwens ook. Wij moeten altijd een boogtent opzetten.” Ook de monteurs van het Herstelpeloton Bevo- & Tbat van 310 Herstelcompagnie Logbrig kijken met een schuin oog naar de Finnen. Hun blik is met name geval-

16 november | Pagina 9

Links en rechts: De Duitsers hebben voldoende hijscapaciteit om de motor van deze Nederlandse takeldoos uit het voertuig te halen.

len op de Finse containers. Pelotonscommandant kapitein DirkJan Neerbos: “De Finnen hebben hun werkplaats helemaal in een container ingebouwd. Deze zetten ze aan de grond en ze kunnen beginnen. Ideaal! De Noren hebben dat ook, zag ik vorig jaar bij de NATO Response Force. Ik hoop dat wij dat materieel in de toekomst ook krijgen.” Terwijl ploegcommandant Wielvoertuigen, sergeant Peter Botterhuis, kijkt hoe een Duitse kraan een motorblok uit een Nederlandse takeldoos tilt, benadrukt hij nog maar eens de goede internationale samenwerking. De Nederlanders passen zich prima aan op taalgebied. De voertaal is Engels, maar de gemiddelde Nederlandse militair heeft er ook geen enkele moeite mee een Duitser in zijn eigen taal aan te spreken. En ook al zijn de technische termen af en toe lastig te vertalen voor alle drie nationaliteiten, met handen en voeten komt men ook waar men wezen moet.”

en auto-ongevallen. Ook bij deze events staat de integratie tussen de Nederlanders, Duitsers en Finnen centraal. Zo gebeurt het dat een Nederlandse (LOTUS)-gewonde wordt behandeld door een Finse dokter en wordt afgevoerd door een Duitse medevac-helikopter. Verder is er het Voorraadcentrum met de goederen klasses I tot en met Y. Op het gebied van klasse I levert de klant elke dag voor vijven zijn dagelijkse logistieke wens in. Vervolgens wordt er een reken- en verdeelslag ge-

maakt. Rond 18.00 uur beginnen de bevoorraders dan met het klaarzetten van alle ladingen. Dit duurt tot laat in de avond of vroeg in de nacht. Als alles klaarstaat komen de chauffeurs van de transportcompagnieën de lading halen om naar de keukens toe te brengen. Ook bij de klasse V kent de dag qua drukte zijn hoogtepunt als de zo’n plaats heeft gemaakt voor de maan. Op het gebied van klasse III is tijdens European Integration een zogeheten Interoperabiliteitstest gehouden. Met andere woorden, er is geke-

ken of de verschillende middelen op elkaar passen en zo niet hoe deze passend gemaakt kunnen worden. Nederland heeft nu nog een Brandstof Distributie Middel, Duitsland een Duitse versie hiervan en Finland een grote container met vulpistolen. Uit de tests bleek dat de verschillende systemen op elkaar passen en dat de Scania Wissellaadsystemen met gemak de Finse tanktainer optilt. ‘WAS SAGEN SIE?’

Op stafniveau wordt er naar het logistieke concept gekeken en waar nodig worden de Standard Operations Procedures op elkaar afgestemd. De Finnen vallen terug op de Nederlandse logistieke keten, geen bijzonderheden hier. Een ander verhaal zijn de Duitse en Nederlandse procedures. In tegenstelling tot Nederland is Duitsland (nog) niet overgestapt op het Fysieke Distibutie-concept. Kapitein Henk van Gelder is hoofd Excon, hij vertelt: “We proberen de keten sluitend te maken met de middelen die we hebben, dit gebeurt op stafniveau.”

DRUKTE

De koks, de monteurs, vormen maar een klein deel van wat 1 Logistieke Brigade bijdraagt aan de European Union Battle Group. Zo levert ‘200’ naast de commandant van het Logistic Support Battalion ook de staf en het merendeel van het personeel. Ook geeft het bataljon invulling aan de Combat Service Support Company. Het Logistic Support Battalion wordt verder aangevuld met een geniecompagnie, een Duitse verzorgingscompagnie, een stafcompagnie en een Duitse Point of Debarkation-eenheid. Uiteraard is er de altijd aanwezige geneeskundige verzorging. En de chauffeurs die de konvooien rijden. Elke dag rijden er twee Nederlandse en twee Duitse, beide vergezeld door Finse Force Protection. De chauffeurs krijgen te maken met een oplopend geweldscenario, van IED’s, roadblocks

Terugkijkend op European Integration kan al worden gezegd dat een oefening als deze veel proble-

‘s Avonds en ‘s nachts is het het druktste bij de klasse I op het Voorraadcentrum.

‘Skills’ en ‘drills’ voorkomen misverstanden BERGEN HOHNE - De tweede lichting van het Logistic Support Detachement (LSD) is nog niet weg naar Afghanistan of de derde is al begonnen aan de voorbereiding op de missie.

Foto: Hasan Yilmaz

103 Constructiecompagnie gereed voor EUBG OLDEBROEK - Twee weken lang, van 30 oktober tot 10 november, zijn de genisten van 103 Constructiecompagnie bezig geweest met de oefening Solid Start. Het vormde als het ware het examen aan de hand waarvan werd beoordeeld of zij (operationeel) gecertificeerd konden worden voor inzet met de EU Battle Group. Op een drietal locaties werden

men voorkomt. Als de European Union Battle Group tussen januari en eind juni wordt opgeroepen voor een missie, dan weten de logistiekelingen in ieder geval dat zij met elkaar en met elkaars materieel uit de voeten kunnen. Beter nu achter hiaten komen, dan straks in een eventueel missiegebied noodoplossingen moeten bedenken. Voor de bataljonsstaf is European Integration geen eindstation. Volgende week al vertrekt de staf wederom naar Duitsland, deze keer voor de oefening European Endavour. Tijdens de certificering van het Force Head Quarters volgt de staf van ‘200’ een staftraining.●

de mannen en vrouwen van de compagnie uitgebreid aan het werk gezet. Op de Leusderheide verrees een heuse compound, evenals op het Artillerie Schietkamp. In Ede werd een gebouw versterkt en geschikt gemaakt voor gebruik als hoofdkwartier. Tijdens de oefening is de compagnie verder gecertificeerd op de onderwerpen strategische en tac-

tische verplaatsingen, het garanderen van vrijheid van beweging, het inrichten van een verzamelgebied en bevelvoering en verbindingen. Tijdens de werkzaamheden vonden verschillende voorvallen plaats. De werkzaamheden werden soms hinderlijk onderbroken door de zeer actieve ‘acteurs’ van

de NATRES, die zeer levensechte en lastige plaatselijke bewoners speelden. Daar kwam dan de gespeelde media-aandacht bij. Het waren allemaal aspecten waarop de lokale commandant met zijn mensen moesten reageren. De oefening werd geleid door Staf 101 Gevechtssteunbrigade, samen met de commandant van 101 Geniebataljon.●

Op de Panzerringstrasse in de omgeving van het Duitse Bergen rijden de chauffeurs van 140 Zware Transportcompagnie (onderdeel van 100 Bevo- & Tbat van 1 Logbrig) op dinsdag 7 november af en aan, voorafgegaan door de Force Protection, die de eerste week wordt bemand door de luchtmobiele brigade en de tweede en derde week door militairen van 42 Pantserinfanteriebataljon Limburge Jagers. Het is voor het eerst dat de chauffeurs van 140 Zware Transportcompagnie samen met de militairen van de Force Protection oefenen. Met deze collega’s zullen zij straks in Afghanistan ook samenwerken. Plaatsvervangend compagniescommandant, kapi-

tein Dick de Heus, en drie van zijn korporaals die meedoen aan deze oefening, maakten deel uit van de Deployment Task Force. Hun eerder opgedane ervaringen zijn uiterst belangrijk voor hun collega’s. De Heus: “Tijdens de Deployment Task Force moesten we ter plekke een plan bedenken hoe we het beste een gewonde collega uit zijn Trekker Opleggercombinatie konden halen. Om misverstanden te voorkomen willen we nu al heel duidelijke regels opstellen op het gebied van konvooirijden. Na deze drie weken moeten alle skills en drills duidelijk zijn. Straks moet iedereen weten wat hij of zij moet doen, ongeacht welke Force Protection ons konvooi begeleidt. Deze oefening is het begin om ervoor te zorgen dat we goed voorbereid en opgeleid naar Afghanistan gaan.” Tekstbijdrage Ellen Beernink●

16 november | Pagina 10

Tijdens zijn presentatie neemt kolonel Jan Broeks, afdeling Bestuursondersteuning staf CLAS, de nieuwe projecten en ontwikkelingen onder de loep. Foto: Bart Nijs Fotografie/Rob Gieling

De vice-president Targeting & Surveillance Programs van de firma Northrop Grumman, Michael Lennon (op de foto links), overhandigt de laserdoelaanstralingsystemen voor de F-16 symbolisch aan Ad van de Geijn van de Defensie Materieel Organisatie. Foto Peter Wiezoreck

Nieuwe Eerste CLAS-infodagen brengt laserdoelaanstralingssystemen voor F-16 samenhang binnen KL UTRECHT - Om het belang en de samenhang van ontwikkelingen binnen de Koninklijke Landmacht zichtbaar te maken, heeft Commandant Landstrijdkrachten op 18 en 19 oktober de eerste CLAS-Infodagen gehouden. Tijdens dit evenement werd uitgelegd waarmee het CLAS bezig is en hoe de verschillende ontwikkelingen zich tot elkaar verhouden. De Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Peter van Uhm, sprak in twee dagen meer dan duizend landmachtcollega’s toe. Naast Van Uhm waren er nog vier sprekers. Kolonel Frits van Dooren (Personeelscommando) hield een betoog over het thema ‘personeel’, kolonel Jan Broeks (Staf CLAS, afdeling Bestuursondersteuning) sprak over het thema ‘actuele ontwikkelingen en projecten’ en kolonel Mart de Kruif (Staf CLAS, directie Operaties) vertelde over het thema ‘gereedstelling en operationele inzet’. Eerste luitenant Petra de

Jonge (100 Bevo&Tbat) tenslotte verhaalde kort over haar ervaringen bij de Deployment Task Force in Uruzgan. De CLAS-infodagen waren de aftrap van een nieuwe traditie, want als het aan luitenant-generaal Van Uhm ligt, blijft het niet bij deze ene keer. “Ik wil dat iedereen beseft dat ogenschijnlijk afzonderlijke zaken en ontwikkelingen eigenlijk in één pakket zijn samen te vatten en dat er één grote gedachtegang achter zit: het blijven aanpassen aan de eisen die de toekomst stelt. Vanuit die optiek is het belangrijk om regelmatig dit soort dagen te organiseren”, aldus commandant CLAS. De informatie die op 18 en 19 oktober gepresenteerd werd, is voor iedere medewerker bij de Landmacht van belang. Deze informatie is ook op intranet beschikbaar. Bovendien verschijnt er een special in het novembernummer van het blad Landmacht.●

Tevredenheidsbetuiging voor Van geel

DEN HAAG - De souschef Verwerving van de Defensie Materieel Organisatie, Ad van de Geijn, heeft met Northrop Grumman Corporation (NGC) een contract ondertekend voor de levering van twintig nieuwe laser doelaanstralingssystemen voor de F-16. Deze targeting pods van het type Litening AT dienen voor het nauwkeurig lokaliseren en identificeren van doelen voor lasergeleide wapens. De eerste exemplaren worden medio 2007 verwacht. De Litening AT vormt voor het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) een aanvulling en een verbetering op de in de jaren negentig aangeschafte LANTIRNsystemen. De nieuweling kan

MEDAILLEUITREIKING ROOT SCHAARSBERGEN - Het Rotatie Ondersteuningsteam dat de wisseling van de wacht van de Deployment Task Force en de Task Force Uruzgan op vliegveld Kandahar begeleidde, heeft de Nederlandse herinneringsmedaille voor Vredesmissies ontvangen. De uitreiking vond plaats op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Het rotatie ondersteuningsteam (ROOT) bestond uit leden van 11 Bevoorradingscompagnie, 11 Geneeskundige compagnie, 11 Staf- Stafcompagnie en 400 Geneeskundig bataljon en het centrum voor technologie en missie ondersteuning van de DMO. Op twee na waren alle 24 teamleden bij de uitreiking aanwezig. Het ROOT kreeg de pittige taak

KABOEL - De commandant van het Contingents Commando (C-Contco) ISAF, brigadegeneraal Mr. J.P. Spijk, heeft vorig weekeinde een tevredenheidsbetuiging overhandigd aan de detachementscommandant 1 (NLD) F16 Detachement ISAF, luitenantkolonel-vlieger L.W.E.M. Van Geel. Dit vanwege “het op uitstekende wijze vervullen van de aan het detachement opgedragen taken.” Volgens de generaal heeft het detachement vanaf 1 augustus “gedegen en doortastend” opgetreden. “Daarbij zijn een zeer professionele taakuitvoering door de vliegers, een voorbeeldige inzet van de staf en al het ondersteunend personeel, een zeer hoge inzetbaarheid van het materieel en een hoog moreel, ook in tijden van tegenslagen, bepalend

geweest.” Daarnaast vermeldde hij dat zonder de bijdrage van het F-16 detachement de operaties van de coalitie troepen in het zuiden van Afghanistan onmogelijk waren geweest. Deze woorden werden nog een keer herhaald door de minister van buitenlandse zaken, Ben Bot die zondag 5 november een bliksembezoek aan het F-16 detachement op Kabul International Airport bracht. Het F-16 Detachement ISAF vliegt waarschijnlijk eind deze week het 1500ste uur sinds 1 augustus. Het komende weekend verhuizen de F-16’s van Kaboel naar Kandahar en neemt een nieuw detachement, onder leiding van kolonel E. van Heumen als Commandant ATF, de F-16 taak voor ISAF over. Foto: Ruud MolAVDD●

vijandelijke doelen sneller en vanaf veiligere afstand nauwkeuriger aanstralen met behulp van een laser, in combinatie met een infrarood aanwijzer. Daarnaast beschikt het over een zoeker die een aangestraald doel automatisch detecteert en volgt. Door de aanwijzer en zoeker is langdurige communicatie met grondtroepen, of met andere jachtvliegtuigen, niet meer nodig. De nieuwe aanstralingssystemen maken tevens een flexibele inzet van de weersonafhankelijke GPS-geleide wapens mogelijk. De laatste kunnen zo

worden ingezet tegen doelen die pas tijdens de vlucht worden toegewezen, bijvoorbeeld als de lasergeleide wapens al zijn verbruikt of als er teveel bewolking voor lasergeleide wapens is. De aanschaf van de nieuwe laserdoelaanstralingssystemen houdt verband met de Prinsjesdagbrief van 2003. Daarin staat te lezen dat het gebruik van precisiewapens sterk is toegenomen, om zo onnodige slachtoffers en nevenschade te voorkomen. Het belang van precisie wordt doorslaggevend, naarmate de kans toeneemt dat deze wapens in verstedelijkt gebied worden ingezet. Het CLSK zal dit systeem met name in Afghanistan gebruiken. Bijdrage Robert den Hartog●

om alle goederen die Afghanistan ingevlogen werden te controleren en op het juiste stuk transport te zetten naar Tarin Kowt of Deh Rawood. Een uitdaging op zich, het materiaal van de DTF was doorgaans niet in originele containers de lucht ingegaan, maar opnieuw gestuwd. Hierdoor klopte de bijgevoegde documentatie pas na

het leeghalen van alle containers. Voor deze heksenklus kreeg het ROOT in Afghanistan al een tevredenheidsbetuiging uit handen van kolonel Theo Vleugels, commandant van Taskforce Uruzgan. Brigadegeneraal Marc van Uhm, commandant 11 Luchtmobiele Brigade, speldde de herinneringsmedaille op bij het team.● Kapitein Hernandez ontvangt de medaille uit handen van brigadegeneraal Marc van Uhm.

16 november | Pagina 11

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@ mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer.

DOORNENBURG - De tijd dat het Nederlandse leger actief opereerde bij verdedigingsforten in Nederland, ligt al enige tijd achter ons. Toch werden eenheden van 11 pantsergeniebataljon vorige week dinsdag, 7 november, ingezet bij de ontruiming van het gekraakte Fort Pannerden bij het Gelderse dorp Doornenburg. In het kader van Nationale Operaties leverden de tweeëndertig genisten van 11 Pantsergeniebataljon constructie- en verbindingscapaciteit waardoor de Mobiele Eenheid het historische vestingwerk kon betreden.

WONINGEN

Omdat de krakers de ophaalbrug over de gracht rondom het fort hadden opgehaald, was directe toegang niet mogelijk. Dankzij de inzet van twee brugleggende tanks verschafte 11 Pantsergeniebataljon uit Wezep en Havelte de Mobiele Eenheid toegang tot het negentiende eeuwse fort, bij de splitsing van het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Een wiellaadschop van de Koninklijke Land-

macht had daarvoor al de door krakers opgeworpen en in brand gestoken barricades weggeruimd.

TEKST: CORNÉ DALEBOUT FOTO’S: HENNIE KEERIS

De KL ondersteunde ook bij het herstel van de ophaalbrug die door de krakers was beschadigd. Daarmee kwam de inzet van de genisten ten einde. Verdere ondersteuning van de landmacht bestond, onder meer, uit het leggen van matten om het terrein rondom het fort begaanbaar te maken voor civiele hulpdiensten en het verzorgen van verbindingen binnen de dikke muren van het fort. Enkele voertuigen werden tijdens het leggen van de bruggen bekogeld en besmeurd door verfbommen. De militairen werden nadrukkelijk niet ingezet voor de aanhouding van het de krakers, maar enkel ter materiële ondersteuning. De bijdrage van KL-personeel en materieel bij de ontruiming van het fort is on-

derdeel van de civiel-militaire samenwerking. Bij een dergelijke nationale operatie stelt Defensie specifieke kennis en middelen beschikbaar voor het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Nationale operaties zijn één van de drie hoofdtaken van Defensie. De genisten van 11 Pagnbat zijn niet over één nacht ijs gegaan bij de ontruiming van het fort. “Met behulp van verkenningsvluchten en -bezoeken is vooraf goed in kaart gebracht hoe ons materieel het best kon worden ingezet”, vertelt commandant 11 Pagnbat, luitenant-kolonel Martin Wijnen. “De kans was groot dat de krakers de ophaalbrug omhoog zouden halen. Dan komen onze brugleggende tanks goed van pas.”●

LANDMACHT ASSISTEERT BIJ ONTRUIMING FORT PANNERDEN BILJARTTOERNOOI VAN START DEURNE - Het dertiende Defensiebiljarttoernooi is in aantocht. Inmiddels is op de internetsite www.defensiebiljart.org het inschrijfformulier verschenen. Hierop vallen ook de definitieve speeldata te vinden. De voorronden beginnen op 9 januari in Deurne en doen in de eerste maand van het jaar nog zes plaatsen aan. Deelname staat open voor alle defensiemedewerkers van alle krijgsmachtdelen. Tevens mag personeel dat met

functioneel leeftijdsontslag de dienst verlaten heeft, zich inschrijven. Er wordt gespeeld in de spelsoorten libre, kader, driebanden-groot en driebanden-klein. Nieuw dit jaar is dat het formulier online ingevuld en verzonden kan worden. Voor niet-internetters is het inschrijfformulier ook nog steeds verkrijgbaar via de wedstrijdleider Will Janssen (040 - 289 73 62 of privé 077 - 462 22 03). Aanmelden dient wel voor 6 december te geschieden.●

Te koop: Oosterhout, NB, Vondelinghof 16, ruime 2/1 kapwoning (inh. 475 m3 - opp. 140 m2) op riant hoekperceel (283 m2) in wijk Dommelbergen. Uitgebouwde woonkmr, 4 slpkmrs. Zonnige tuin met veel pricacy. Directe opl. mog. Uitgebreide info beschikbaar. Vr.pr. N 324.500,- k.k. Inl.: 0162 - 51 24 15. Te koop: Breda, Wilgenbroek 47, eengezinswoning met voor/achtertuin, 4 slpkmrs, moderne badkmr. Centraal gelegen op 5 min van NS-station Breda-Prinsenbeek, A16 en CLSK-toren. Vlb WDT, GZSY, EHV, Vught en Oirschot per auto goed te bereiken. Vr.pr. N 179.500,- k.k. Inf.: 076 - 522 06 99, zie www.vanopstalgroep.nl Te koop: Den Haag, grens Rijswijk, ruim en rustig 4-kamerappartement op 2e etage. Incl. garage en berging. Bjr 2004. Vloerverwarming, keramisch fornuis en oven 90 cm, groot overdekt balkon. Vr.pr. 195.000,- k.k. Zie www.iBlue.nl of www.funda.nl postcode 2524PJ. Inf.: 06 - 445 680 23. Te huur gevraagd: 2-kamerappartement of studio in Den Haag voor jonge werkende vrouw. Voorkeur voor wijken: Centrum, Zeeheldenkwartier, Regentessekwartier of Duinoord. Huurprijs maximaal N 550,- incl. G/W/L. Contact: Vanessa Vroomans, 06 - 294 356 00.

RECREATIE Te huur: Chateaumeillant (Frankrijk), chambres et table d´hôtes op landgoed Le Paradis. Halverwege Nederland en Zuid-Frankrijk. Genieten van prachtige natuur en rijke cultuur in de omgeving, culinaire topprestaties, voortreffelijke wijnen in een intieme en gastvrije sfeer van een kasteeltje. Gîtes voor 2 tot 5 personen. Kijk verder op www.koesveldauparadis.com of bel direct: 00332 486 165 86.

REÜNIE De C-SVV (School Voor Vredesmissies) zal op 7 december aandacht besteden aan het feit dat zij al 10 jaar een bijdrage levert aan de voorbereiding van uit te zenden defensiepersoneel. Vanaf 14.30 uur is eenieder die gedurende de periode okt ’96 t/m heden werkzaam was bij de SVV van harte uitgenodigd op de Bernhardkazerne Amersfoort. Aanmelden via schooladjudant tel.: 033 - 466 14 39.●

VROUWENHOCKEYTEAM SPRINGLEVEND APELDOORN - De kop is er af. Het militair vrouwenhockeyelftal ‘in oprichting’, heeft zijn eerste testwedstrijd achter de rug tegen het hoogste damesteam van de Apeldoornse Mixed Hockeyclub AMHC, dat in de landelijke overgangsklasse speelt. In de eerste helft moest iedereen speltechnisch vanzelfsprekend aan elkaar wennen, maar naar mate de tijd wegtikte, kwam er meer lijn in het spel. Jennifer de Poorter van de marechaussee en gelegenheidspits Hanke Bruins van de landmacht kregen zelfs scoringskansen, maar legden

het af tegen de uitstekende keepster van AMHC. De Apeldoornsen wonnen de wedstrijd in de laatste vijf minuten met 2-0, maar eigenlijk deed de nederlaag nauwelijks ter zake. Belangrijker was dat er muziek zit in de militaire vrouwenhockeyploeg, die getraind wordt door Boy van Loon. Op 29 november staat de volgende oefenwedstrijd gepland in Breda. Wie voor de selectie in aanmerking denkt te komen, neemt contact op met chef d’equipe kapitein De Wit, email [email protected]●

16 november | Pagina 12

DE CLINGENDAELERS SPELEN VOOR BUURTBEWONERS DEN HAAG - Toneelgroep “De Clingendaelers” voert al meer dan veertig jaar jaarlijks een toneelstuk op in de Julianakazerne in Den Haag. Het gezelschap bestaat uit veertien (ex)defensiemedewerkers waarvan er acht op de bühne staan. Twee voorstellingen - op 28 en 30 november - zijn speciaal de buurtbewoners. Door de grote verande-

ringen bij de “Haagse defensie” zag het er even naar uit dat voor “De Clingendaelers” het doek was gevallen. Echter het belang van ‘goed nabuurschap’ woog zwaar genoeg om door te gaan. De plaatsvervangend SecretarisGeneraal, Marion Gout, is gastvrouw bij de optredens voor

Conferentie ‘Warfare in the Central Sector, 1948-1968’ DEN HAAG - Gedurende de Koude Oorlog was de Centrale Sector het belangrijkste potentiële strijdtoneel in Europa. Een groot aantal staten in het Westen en Oosten bereidde zich erop voor om daar de militaire confrontatie met elkaar aan te gaan. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie organiseert een conferentie rond dit thema, waar internationaal vooraanstaande militair-historici aandacht besteden aan zaken als vijandbeelden, intelligence, operatieplannen, logistieke planning, oefeningen en training en mobilisatie. De conferentie vindt plaats op 22 en 23 maart 2007. Locatie is de Freiherr vom Stein-Saal in Münster (Duitsland). De kosten voor deelname bedragen 75 euro voor twee dagen (inclusief koffie en thee, lunch op dag 1 en 2, borrel en diner op dag 1 en borrel op dag 2). Een inschrijfformulier is verkrijgbaar bij drs. Jeoffrey van Woensel (NIMH), Postbus 90701, 2509 LS Den Haag, (jtwh.v.woensel@ mindef.nl). Het inschrijfformulier staat ook op (www.nimh.nl). Daar is eveneens het programma en meer informatie te vinden.●

de bewoners van de wijk Clingendael. Dit jaar brengt het gezelschap de klucht ‘Tel uit je winst’ van Ray Cooney (bewerkt door Jon van Eerd) op de planken. Het stuk gaat over Harry Vermeulen die een verkeerde koffer heeft meegenomen naar huis. Daardoor is hij op slag miljonair geworden. Harry wil meteen vertrekken en zijn ouwe leventje van hard werken verruilen voor de zon en niets doen. Dit tot groot ongenoegen van zijn vrouw Carla. Ze vraagt zich niet alleen vertwijfeld af waar het geld vandaan komt, maar die avond komen er ook nog gasten. Niet alleen De gasten komen, maar ook twee politiefunctionarissen en de eigenaar van de koffer. Het is een geweldige klucht, met veel humor, veel vaart en veel verwikkelingen. De toneeluitvoering voor collega’s, vrienden en familie vindt plaats op dinsdag 21 november en donderdag 23 november in de Prins Bernhardzaal van de Prinses Julianakazerne. De zaal is open vanaf 19.15 uur en de voorstelling begint om 20.00 uur. Er zijn nog enkele kaarten (vijf euro per stuk) verkrijgbaar bij: luitenant-kolonel R. Been, tel. 883 60 (Plein-Kalvermarktcomplex), K. Hartman, tel 648 63 en mevrouw C. Assies, tel 191 17 (Frederikkazerne) en luitenant-kolonel B. Baars, tel. 671 28 (Julianakazerne).●

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofdredactie: drs. Bert van Elk Redactie: Evert Brouwer, Jack Oosthoek, Monique van Rijen-Bos en André Twigt Foto’s: Hennie Keeris (staffotograaf), AVDD e.a

Pieten op Leeuwarden LEEUWARDEN - De Sint komt is in aantocht en dat betekent dat de Pieten zich al inzetten om de intocht zo soepel mogelijk te laten verlopen. Dat ze hiervoor de vliegbasis Leeuwarden bezochten, is wel een verrassing. 322 RF Squadron verleende steun bij het tot stand komen van de film ‘Sinterklaas en het uur van de waarheid’. Hierin worden drie Pieten en een inspecteur per F-16 naar Cyprus gevlogen. Foto: korporaal 1 Cristian Schrik●

Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag

Evenementenkalender De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

17 november: Relatieconcert Koninklijke Militaire Kapel, ‘Johan Willem Friso’, Steenwijk 18 en 19 november: Inloopdagen ‘Mijn opa was een… en mijn oma ook’, Legermuseum, Delft 19 november: Lezing ‘En het zou maar tijdelijk zijn’ in Museum Bronbeek, Arnhem 28 november: Speculaasconcert Koninklijke Militaire Kapel, ‘Johan Willem Friso’, Assen 29 en 30 november: Korpsconcert Marinierskapel in De Doelen, Rotterdam 29 november: Relatieconcert Koninklijke Militaire Kapel, ‘Johan Willem Friso’, Appingedam Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.

NIEUWSBEELD

Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde laten van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 45.000 Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: HoonteTijl, Zwolle ISSN: 0167-0808

De sloop van de Kromhoutkazerne is begonnen en de aanbesteding voor de bouw en exploitatie volgens het principe van privaat publieke samenwerking, is in volle gang. Foto: Arno Reijnen