REDACTIONEEL INHOUDSOPGAVE ONZE ONVERKLAARDE BONDGENOOT OP NAAR DE HILVERSUM-METHODE! TUSSEN WETENSCHAP EN WET. HOOFDREDACTIE Niek Kok Gijs Swennen

REDACTIONEEL Beste lezer, Het jaar 2015 is begonnen en dat betekent voor velen een frisse start. Na een jaar met veel ontwikkelingen in de wereld en in Nederland is het de vraag wat het nieuwe jaar ons gaat brengen. De aankomende Provinciale Statenverkiezingen lijken in Nederland de doodsteek van het kabinet Rutte-II te gaan worden. Een voorproef werd al gegeven met de kerstcrisis, waar een definitieve breuk in het vertrouwen tussen de PvdA en de VVD lijkt geslagen. De huidige peilingen achten de tijd nog niet rijp voor nieuwe verkiezingen, waardoor de komende maanden in het teken staan van het winnen van het vertrouwen van de kiezer. Voor de PvdA wordt dit echter een lastig verhaal en staan de tekenen op groen voor een nieuwe regering met de VVD, CDA en D66. Daardoor wordt wat mij betreft 2015 het jaar van een nieuw kabinet.

INHOUDSOPGAVE

ONZE ONVERKLAARDE BONDGENOOT

OP NAAR DE HILVERSUM-METHODE!

een veelzijdige editie met interessante artikelen. Er is onder andere geschreven over een mogelijk einde van de Europese Unie, de betekenis van de vrijheid van meningsuiting en deze editie heeft De Heraut de eer gehad om Pieter Broertjes – voormalig hoofdredacteur van de Volkskrant – te mogen interviewen. Kortom, genoeg stof voor een mooie start van het nieuwe jaar van De Heraut.

Na vijftien jaar hoofdredacteur van De Volkskrant te zijn geweest,

6

stapte Pieter Broertjes over naar het openbaar bestuur. Hij werd burgemeester van Hilversum, waar hij zijn passie voor media kon uitdrukken in de politiek. Het burgemeesterschap

9

Pauwlezing vorig jaar, waar Broertjes pleit voor een vernieuwing van het

10

Gijs Swennen Hoofdredacteur

openbaar bestuur.

EUXIT? We hebben daadkracht en standvastigheid nodig in de EU, anders is het voorbij.

TUSSEN WETENSCHAP EN WET

was de aanleiding voor zijn Ben

Veel leesplezier!

De oorlog in Oekraïne lijkt een oorlog te zijn waar niemand hier iets om geeft.

13

De Heraut interviewde hoogleraar Esther-Mirjam Sent, tevens Eerste Kamerlid.

2 Redactioneel

7 Visie als minister-president

12 Henk & Ingrid

18 Woord van de voorzitter

4 Ik heb vrijheid van

8 Meten met maurice

12 Je Suis Charlie

19 Sponsors

9 EUXIT?

13 Tussen wetenschap en

meningsuiting

5 Hillary for President 6 Onze onverklaarde

10 Op naar de

Hilversum-methode!

bondgenoot

wet

16 Koenders takes over

Niet alleen de regering wordt dit jaar vernieuwd, ook De Heraut kent met de start van het jaar een mooi, nieuw design. De vormgever Tobias van Kempen heeft een fris uiterlijk gegeven aan het blad, wat complimenten van de gehele redactie verdient. Daardoor is de redactie ook dit jaar weer met een grote motivatie aan de gang gegaan voor

Op zoek naar een uitdaging? Het lijfblad voor- en door politicologie studenten staat altijd open voor nieuwe redactieleden. Kruip in de pen en ventileer een mening over al het politieke nieuws dat jou interesseert. Mail naar [email protected] of neem contact op met Niek Kok of Gijs Swennen, hoofdredactie van De Heraut.

Of kijk op: www.facebook.com/deheraut Heeft u interesse om hier te adverteren? Neem contact op met studievereniging ismus: Thomas van Aquinostraat 5.0.03 Faculteit der Managementwetenschappen

Radboud Universiteit Postbus 9108 6525 GD Nijmegen Telefoonnummer 024-361 16 59 E-mailadres [email protected] [email protected]

HOOFDREDACTIE Niek Kok Gijs Swennen

Emma Rosendal Loes Tijssen Felix Verhagen Koen Beekhuis

REDACTIE Sara Bijlard Paul Dekkers Joseph Dommeck Laura Lenting Nicole Nibbering

Hannah Ploeger Lotte Stok Casper Veenhuysen Robert Klaassen

EINDREDACTIE Niek Kok Nicole Nibbering Gijs Swennen Emma Rosendal Felix Verhagen

VORMGEVING Tobias van Kempen

IK HEB VRIJHEID VAN MENINGSUITING Afgelopen maand is er veel geschreven over de terroristische aanslagen op het satirische weekblad Charlie Hebdo in Parijs. Een aanslag die de grondbeginselen van de Franse republiek onder druk heeft gezet: la liberté d‘expression. De vrijheid van meningsuiting. Een mensenrecht in de Franse democratie dat door extremisme werd ingeperkt. De tegenreactie was groots. Niet alleen binnen Frankrijk, maar vanuit de hele internationale gemeenschap kwamen politieke leiders steun betuigen voor de slachtoffers van de ramp. Op de achtergrond zie je Parijzenaren met borden: ‘Je suis Charlie’ en werd de Marseillaise luidkeels gezongen. Hollande vraagt zijn volk om de eenheid van de natie te bewaren. Ik geloof dat we juist het tegenovergestelde kunnen verwachten. Hoe geloofwaardig is president Hollande als hij vraagt om eenheid en respect, terwijl je niet alle democratisch verkozen partijen in het parlement uitnodigt voor de ‘mars van de republiek’? Zo zou het Front National onder leiding van Marine le Pen niet welkom zijn bij de demonstratie. De reden: het Front National zou moslims stigmatiseren, inspelen op de angsten van burgers en het land verder verdelen. Het is op zijn minst opmerkelijk dat Hollande voorwaarden verbindt aan het creëren van nationale eenheid. De president schept door deze hypocriete beslissing juist zelf verdeeldheid. Ik ben benieuwd hoe Rutte zou reageren na een terroristische aanslag op bijvoorbeeld De Speld. Zou hij de PVV ook uitsluiten voor deelname aan een protestmars? Ongeacht zijn beslissing zou het koren op de molen van de PVV zijn. Bij deelname kan hij het gevaar van de islam opnieuw verkondigen en bij uitsluiting van deelname zou de Partij voor de Vrijheid niet vrij zijn. Ongetwijfeld zou Maurice de Hond een aanmerkelijk stijging van PVV-zetels kunnen peilen. Kan Frankrijk nationale eenheid bewaren als Charlie Hebdo besluit om de week na de aanslag opnieuw een blad uit te geven met profeet Mohammed op de voorkant? Het was te

verwachten, de Fransen zijn gekrenkt en laten hun vrijheid van meningsuiting gelden. Niet alleen in een demonstratie maar ook door de oplage van het blad aanzienlijk te vergroten. Van zeventigduizend naar zeven miljoen exemplaren. Het satirische blad was nauwelijks aan de man te brengen, maar nu koopt iedereen het in binnen- en buitenland om een statement te maken naar de aanslagplegers. Wellicht vinden we de cartoons kwetsend, maar dat maakt niet uit want we moeten de vrijheid kostte wat het kost verdedigen. Terwijl de gelovige islamitische minderheid in het land waarschijnlijk niet achter deze vorm van vrijheidsverdediging zal staan. Evenals de vele gelovige moslims in het buitenland. We zien protesten in Egypte, Pakistan, Algerije, Sudan en Somalië ontstaan tegen de protesten in Frankrijk vóór vrijheid van meningsuiting. Het sneeuwbaleffect van spanning en woede tussen bevolkingsgroepen wordt hierdoor alleen maar groter. Het is niet eenvoudig. Indien je de Mohammedcartoons na de aanslagen niet zou tonen, was het doel van de aanslagplegers bereikt en zouden ze ‘gewonnen’ hebben. Het opnieuw afbeelden van de cartoons was onvermijdelijk, want het recht op de vrijheid van meningsuiting zou zegevieren. Begrijpelijk, maar waarom moet dat in een oplage van zeven miljoen? Wellicht omdat het blad in financieel zwaar weer zat, misschien omdat de mens een natuurlijke drang heeft naar sensatie, maar bovenal is het een symbolisch gebaar uit mededogen met de slachtoffers van deze aanslag en ter verdediging van de vrijheid van meningsuiting. Inderdaad, het blad wordt gekocht als symbool en niet vanwege de inhoud, terwijl de inhoud door heel veel mensen als kwetsend wordt ervaren. Het is een suboptimale uitkomst voor iedereen. Hollande vroeg zijn natie om eenheid en respect. Het resultaat: minder respect voor minderheden en grote internationale angst voor meer aanslagen. Ik vind het verschrikkelijk. Maar tegelijkertijd ben ik blij dat ik deze mening nog in alle vrijheid kan uiten.

Tekst: Felix Verhagen

Tekst: Sara Bijlard

HILLARY FOR PRESIDENT Hillary Clinton gaat voor het presidentschap in 2016. Althans, dat heeft ze nog steeds niet officieel aangekondigd. Maar daar gaan we, net als verschillende campagneteams, voor het gemak maar vanuit. Haar memoires ‘Hard Choices’, was vorig jaar alvast de aftrap van haar campagne. Een titel waar iedere Amerikaan zich mee kan identificeren. Het is zeker gelukt om met haar boek de speculaties rondom haar eventuele kandidaatstelling op te voeren, een voorbeeld is hoe ze haar boek eindigt: ‘The time for another hard choice will come soon enough’. Een hoog celebrity gehalte steekt de kop op. Een belangrijkere vraag is wat ze voor Amerika kan betekenen als president. Als eerste zou ze natuurlijk de eerste vrouwelijke Amerikaanse president zijn. Toch mogen we hopen dat ze meer te bieden heeft dan dat. Een vrouwelijke president kan een voorbeeld zijn voor vrouwen wereldwijd, maar belangrijker is wat haar visie is op de Amerikaanse toekomst. Over deze visie is nog niet veel bekend. Thema’s waar ze zich wel over uitlaat, zijn: het groeiende verschil tussen rijk en arm en discriminatie van vrouwen op de werkvloer. Maar ze houdt zich afzijdig van debat over grote actuele politieke kwesties. De vraag is of ze zich dit uitstellen kan veroorloven. Feit is dat Clinton op dit moment al heel hoog staat in de peilingen, zonder zich kandidaat te stellen. Ze hoeft zich nog niet uit te spreken, alle democraten lijken haar al te steunen. Bovendien heeft ze ervaring met verkiezingsstrijd en weet ze heel goed waar ze mee bezig is. Hoogstwaarschijnlijk getuigd deze afwachtende houding dan ook van een slim uitgedachte campagnestrategie. We kunnen wel wat over haar mogelijke plannen leren door te kijken naar haar positionering in de verschillende functies die ze in het verleden bekleedde. Als First Lady

Heraut, jaargang 2015, editie 58

4

was ze iemand die zich sterk uitsprak en een actieve rol innam, wat kon zorgen voor controverse. Ze streed vooral voor onderwerpen gelieerd aan zorg, vrouwenrechten en kinderen. Ondanks verschillende schandalen bleef ze altijd achter haar man staan en dit leidde uiteindelijk tot meer waardering van het volk. Als senator van New York was ze niet erg zichtbaar, uitgesproken of te betrappen op het binnenhalen van veel hervormingen. Ze was kritisch tegenover het beleid van Bush, maar dat is geen verrassing van een democratische senator. Tijdens haar tijd als minister van Buitenlandse Zaken heeft ze ook geen noemenswaardige hoogtepunten bereikt. Ze was minister in een zeer bewogen periode waarin ze deed wat haar plicht was, maar het geeft ons geen indruk van hoe ze haar presidentschap zou invullen. We weten wel hoe ze zichzelf het liefst afschildert. Ze beschrijft zichzelf in haar boek als een hardwerkende vrouw, iemand die altijd voorbereid was op haar werkbezoeken en gericht op oplossingen. Ze is niet zozeer sterk ideologisch georiënteerd, maar berust zich op feiten en ervaring. Voor een presidentskandidaat klinkt dit vrij saai, maar iemand die staat voor knopen doorhakken en vooruitgang, dat kan na een moeizaam verlopen acht jaar van Obama een verademing zijn. Daarnaast zou ze met haar meer neutrale houding wellicht niet alleen het democratische kamp aanspreken. Voor de verkiezingen van november 2008 stelde Hillary Clinton zich kandidaat begin 2007. Met de bevoorrechte positie die ze nu heeft, kan ze het zich permitteren om nog langer te wachten met een officiële bekendmaking dan toen. Maar op een bepaald moment zullen de vragen rijzen. Binnen de partij, maar ook daarbuiten. Een gevolg van te lang wacht kan zijn dat er twijfel ontstaat aan haar motivatie om president te worden. Iedereen is ervan overtuigd dat ze zich vroeg of laat kandidaat gaat stellen. Maar of ze dat inmiddels ook zelf beseft?

5


VISIE ALS MINISTER-PRESIDENT IMAGINE

Tekst: Casper Veenhuysen

ONZE ONVERKLAARDE BONDGENOOT Overal op de wereld reageert men geschokt op de aanslag op Charlie Hebdo. Spontane demonstraties voor de persvrijheid. Een miljoenenmars. Politici van elk land die overal elkaar heen vallen om hun verdriet te uiten. In elk land komt men samen. Van de VS tot Koerdistan. Er is oorlog in Europa. Zonder enige twijfel. En deze wordt niet gevochten tegen de Islam. Deze wordt niet gevochten in onze straten. Deze wordt niet gevochten tussen ons in. Er is een oorlog op 2.600 kilometer van Parijs. De genegeerde oorlog. De ‘niet-onze-zaken’-oorlog. De oorlog van neo-nazi’s en communisten. De oorlog in Oekraïne. De oorlog waarvan Nederlanders klaar staan de NOS van ‘partijdigheid’ te beschuldigen terwijl Russische media zonder enige probleem Oekraïne overal de schuld van geven. Twee jaar geleden een broedervolk, vandaag elke dag fascisten, moordenaars en rechts-radicalen. In Oekraïne heerst onbegrip na de aanslagen van Charlie Hebdo. Natuurlijk, of misschien zelfs, juist daar, demonstreren ook velen met #JeSuisCharlie bordjes, niet in het minst omdat de persvrijheid in hun eigen land ook aan verbetering toe is. Maar tegelijkertijd wordt met verbazing gereageerd op de overvloed aan steun vanuit alle landen en alle hoeken van de wereldbevolking aan een aanslag met 17 slachtoffers. In hun ogen zijn zij zelf al bijna een jaar het slachtoffer van een langdurige aanslag waarvan het aantal doden de 5.000 waarschijnlijk al heeft gehaald. De Oekraïniërs snappen niet waarom zij niet gesteund worden in hun strijd tegen ‘het terrorisme’ en de aan, in hun ogen, overduidelijke Russische steun aan de separatisten. Gezien de hoeveelheid Russen in commandofuncties, ‘verdwaalde’ Russische soldaten, Russische ‘vrijwilligers’ (vaak militairen, ‘op vakantie’ volgens Rusland), Russische politici die mannen oproepen er te gaan vechten, Russische media


6

die nooit stoppen met haar propaganda, enorme Russische legerkampen die toevallig nét over de grens ontstaan, en het feit dat de separatisten tanks, pantservoertuigen en wapens gebruiken die het Oekraïense leger al 10 jaar in de mottenballen heeft staan of überhaupt nooit heeft gehad, is dat onbegrip voor ‘westerse nalatigheid’ misschien begrijpbaar; Je zou immers denken dat men, politici maar ook juist de bevolking, hier op enige manier zou reageren als Russische verhalen wederom leugens lijken te zijn.

Onlangs kwam ik een cartoon van John Lennon´s ´Imagine´ tegen. Dit nummer geeft een impressie van wat voor mij de utopische wereld zou zijn. Vrede, respect, onzelfzuchtigheid en pacifisme. ´You may say I´m a dreamer, but I´m not the only one´. Misschien ben ik wel een dromer, maar de werkelijkheid is hard en het liefst zou ik alle onrecht uit de wereld laten verdwijnen. Dit is als minister-president van Nederland waarschijnlijk een beetje te hoog gegrepen. Dus, back to reality en de onrechtvaardigheid in Nederland. De afgelopen tijd zijn er schrijnende berichten in het nieuws geweest over jonge asielzoekers. Kinderen die al jaren in Nederland wonen en er geheel ingeburgerd zijn, werden ineens uitgezet naar hun land van herkomst. En dit terwijl velen niet eens de taal van hun moederland spraken. Het zou niet moeten kunnen dat een kind dat al jaren in Nederland woont, hier zijn opleiding en vrienden heeft, de Nederlandse taal spreekt en cultuur kent wordt teruggestuurd. Teruggestuurd naar een land waar hij niets van weet, behalve dat hij er vroeger uit ellende vandaan is gevlucht. Mijn inziens is het psychische marteling om dit te doen. Om deze reden zou ik alle illegale kinderen die zijn ingeburgerd in Nederland een permanente verblijfsvergunning geven. Aansluitend op ‘Imagine there’s no countries’, is het in de huidige tijd onmogelijk om de Nederlandse grenzen open te gooien. Dan zou de hele wereld mee moeten doen. De vraag is alleen of de gevolgen hiervan zo utopisch uitpakken als dat men droomt, maar er zullen in ieder geval geen dramatische uitzettingen meer plaatsvinden. Ook respect is een kernwaarde die ik als minister-

president zou willen uitdragen. Respect voor iedereen en iedereen respect voor elkaar. Soms ontbreekt het respect nog een beetje in de Nederlandse samenleving en trekken mensen te snel een oordeel.

Een oplossing die ik hiervoor zou aandragen is een (inter) nationale ruilweek. Als iedereen nou eens een week ruilt met het leven van iemand die totaal anders is. Een beetje zoals bij ‘Puberruil’. Alleen al in dat programma is te zien dat deze ruilweek vaak een eyeopener is voor velen, met als gevolg: meer respect. Wanneer men wat meer respect voor elkaar heeft is de utopische wereld al een stapje dichter bij. Misschien wordt Lennon’s droom ooit nog werkelijkheid. ‘Living life in peace, no need for greed or hunger, sharing all the world, And the world will live as one’. Helaas is zo’n wereld niet van de een op andere dag bereikt. Begin dus bij jezelf, want samen sta je sterker dan alleen.

Tekst: Lotte Stok Met haar effectieve propagandacampagne speelt Rusland overtuigend de neutrale factor, en verteld zij de wereld dat we geen conclusies moeten trekken, dat Oekraïne ook slecht bezig is, dat er meerdere kanten aan het verhaal zijn. En het werkt. Tegelijkertijd overtuigd zij haar eigen bevolking ervan de er maar één correcte zijde aan het verhaal is – De Russische. De bewijzen van Russische aanwezigheid stapelen zich op, maar nog steeds verschuilt men zich hier ‘Er zijn toch meerdere kanten aan het verhaal’, iets wat in Rusland hardnekkig wordt ontkend. Het maakt niet uit hoe weinig zetels rechtse partijen hebben in het parlement, het maakt niet uit hoe weinig soldaten echt extreemrechtse sympathieën aanhangen - De uitzondering wordt tot regel gemaakt en kritiek hierop wordt gelijkgesteld aan ontkenning van hun feitelijke (procentueel minieme) aanwezigheid. Mijn excuses voor deze saaie, serieuze column in dit verder leuke (ja, echt) studieblad. Ik heb net als elk normaal mens een hekel aan oorlog. Het probleem is er al oorlog is, en deze wordt uitgevochten, voor ons, door een volk waar niemand hier iets van lijkt over te weten, of om te geven. Oekraïne glijdt langzaam af in sociale onrust en politieke instabiliteit – Een prachtige Russische overwinning.

7


METEN MET MAURICE December is altijd een maand van meningen, zelfs als we het zwartepietendebat buiten beschouwing laten. De NOS publiceerde op kerstavond zelfs een artikel waarin gesuggereerd werd dat je bij het kerstdiner gevoelige onderwerpen als politiek, religie en seks beter kon vermijden om het gezellig te houden. Meten met Maurice houdt echter wel van gevoelige onderwerpen en pittige discussies. Wie is daar beter voor geschikt dan de Nijmeegse politicoloog? Daarom besloot ik voor deze aflevering van Meten met Maurice uw mening te vragen naar een aantal typische decemberkwesties: vuurwerk, Kerstmis versus Sinterklaas en goede voornemens. Ook vrijheid van meningsuiting en het mooiste Europese evenement komen aan bod. Maar liefst 75 reacties kwamen er binnen, dus dat is een N van zulk formaat dat er verregaande conclusies getrokken kunnen worden over deze zeer belangrijke kwesties. De eerste kwestie had betrekking op vuurwerk. Mag dat alleen nog maar afgestoken worden door gemeenten of moeten particulieren gewoon hun gang kunnen blijven staan? De stelling was daarom ‘het afsteken van vuurwerk mag voortaan alleen nog door gemeenten worden gedaan’. Bijna een derde van de respondenten was het oneens met deze stelling en vindt dus dat iedereen vuurwerk af moet kunnen steken. Daar tegenover staan 45 mensen die het wel eens zijn met de stelling, dit is zo’n 45%. Zes politicologen hebben geen idee, en eentje heeft niets ingevuld. De volgende stelling ging over het Eurovisie Songfestival: ‘Nederland zal het Eurovisie Songfestival nooit winnen’. Hierover zijn de meningen extreem verdeeld en er bestaan dus nogal wat twijfels. 31 respondenten (41%) zijn het oneens met de stelling en hebben wellicht dus veel vertrouwen in Traincha. Degenen zonder vertrouwen zijn duidelijk in de minderheid, met 31% van de stemmen. Er zijn bij deze vraag extreem veel twijfelaars, wel 20! Misschien dat zij wat minder vertrouwen hebben in Trijntje Oosterhuis en hopen op een betere deelnemer voor 2016? Ook de vrijheid van meningsuiting kwam aan bod, met de

vraag of politici ook buiten de Tweede Kamer onbeperkte vrijheid van meningsuiting moeten hebben. De overgrote meerderheid was het hiermee oneens, zo’n 61 %. Een derde was het wel eens en er waren drie twijfelaars. Een andere prangende kwestie is de vraag welk feest beter is, Kerstmis of Sinterklaas? Bijna de helft van de respondenten vindt Kerstmis écht een beter feest. Ruim een derde is #teamsinterklaas, en 10 van u heeft geen idee. Dan de belangrijkste vraag, die elke jaarwisseling weer belangrijk is: de goede voornemens. En wat heeft de Nijmeegse politicoloog, dus de Nederlander, wisselende voornemens. Het is prachtig om te zien dat 47% zichzelf goed genoeg vindt zoals hij/zij is en dus niets wil veranderen dit jaar. Natuurlijk zijn zij die wel willen veranderen, minstens net zo mooi: vooral gezonder leven staat hoog op de agenda. Ook meer aan je studie doen wordt vaak genoemd. Maar het interessantste van alles was toch de ‘anders’-optie, daar stonden de gekste en dapperste dingen. Van een week zonder alcohol (de persoon in kwestie was al op de helft, goed bezig) tot juist meer bier drinken, van meer muziek maken tot meer GHB maken, van Ajax kampioen zien worden tot je moeder verslinden, het ging alle kanten op. Zelfs De Heraut werd bedreigd: één respondent wilde dit blad laten verdwijnen in 2015. Gelukkig kwam daar al snel goed nieuws uit de onderzoekswereld: maar liefst 92% van de goede voornemens mislukt, dus wij hoeven ons zeker geen zorgen te maken. Door deze korte maar krachtige enquête hebben we weer een hoop geleerd over de mening van de Nederlander. Vuurwerk mag naar de gemeenten, ooit winnen we dat Eurovisie Songfestival, de vrijheid van meningsuiting is niet overal volledig, het Kerstfeest heeft het Sinterklaasfeest toch echt verslagen en bijna de helft van de mensen heeft geen goede voornemens. Ik ben benieuwd wat er de volgende keer te concluderen valt.

Tekst: Emma Rosendal & Hannah Ploeger

Tekst: Robert Klaassen

EUXIT? Fijn, die Europese Unie. Daar hebben we zo veel aan. Dat wordt ook keer op keer weer aan ons duidelijk gemaakt. Zonder de EU zouden we in Europa nog steeds op het pad van conflict, vervolging en haat lopen. Bevolkingsgroepen die elkaar het licht in de ogen niet gunnen, corrupte ondernemers en bureaucratische politici. Nee, daar heeft de EU ons mooi van af geholpen! In de huidige samenleving wint de haat het echt niet meer van het wederzijds respect, toch? Ik geef het toe: ik ben een beetje cynisch over de EU geworden. De Unie heeft ons natuurlijk ook veel voorspoed, welvaart en vrede gebracht. Maar als je ziet dat het geweld en de haat aan de randen van Europa alleen maar toenemen, vergaat je de moed om vertrouwen te hebben op een goede afloop. Zeker wanneer de brengers van geweld en haat Europa in haar hart aanvallen en Brussel wegkijkt.


8

‘Waar is de EU nou?’ hoor ik mensen vragen. ‘Waar zijn de Achmed Aboutalebs van Frankrijk, Engeland en Duitsland, die de haat direct durven te confronteren met hun verschrikkelijke waanideeën en wel ‘’rot dan op!’’ durven te zeggen? Waarom heb ik nog geen geruststellende speech van EU-president Donald Tusk gezien? Waarom is

er nog geen Europees verbod op fundamentalisme?’ Nee, de Europese droom van tolerantie en respect is een nachtmerrie geworden. De machthebbers van nu lijken laf en nietszeggend. Merkel, Hollande, Cameron en Rutte. Zij inspireren het volk niet. Zij denken dat het allemaal vanzelf weer over gaat, als een griepje. De problematiek in Europa is echter geen griepje, die met een paar kopjes vruchtenthee en een beschuit weer verdwijnt. Extremisme is de pest, en de pest kun je alleen bestrijden met harde maatregelen. Misschien zijn ze bang, daar in de achterkamers van Berlijn, Parijs, Londen en Den Haag. Bang voor een nieuwe crisis. Bang voor de macht van rechts-extremisme. Bang voor een Grexit, een Spexit, een Brexit of zelfs een Nexit. De benaming doet er niet toe, maar de angst is zeker aanwezig. Angst is een slechte raadgever, maar dat schijnt men zowel in de politiek als onder het volk niet door te hebben. Wat wij, Europeanen, nodig hebben, is daadkracht en standvastigheid. Zolang dat niet wordt geboden, is het einde zoek. Dan is de Europese droom voorbij.

9


dat is best veel – maar we houden elkaar te veel bezig met processen en procedures. Mensen willen resultaten zien.’ Daarom wil Broertjes af van de huidige manier van werken en heeft daarvoor zijn eigen ‘methode’ bedacht. ‘De Hilversum-methode is voor mij van buiten naar binnen denken. Je legt je oor te luisteren bij de bewoners. Wat willen zij, wat zijn de klachten? Je handelt snel en accuraat, maar wel zorgvuldig. Maar vooral oplossingsgericht, zodat je daadwerkelijk iets voor mensen kan betekenen. Dat geeft meer voldoening voor de mensen die het betreft. Dus niet alleen op regels sturen, maar juist op resultaat sturen. Dat is een heel belangrijk uitgangspunt. Wij zijn te veel een regelfabriek, maar de samenleving van nu vraagt dat je resultaat boekt en dat je laat zien wat je toegevoegde waarde is. Daarin kan je als burgemeester een rol in spelen, door daar voortdurend op te wijzen.’ Tekst: Gijs Swennen

OP NAAR DE HILVERSUM-METHODE! INTERVIEW MET PIETER BROERTJES

Pieter Broertjes (62) kreeg - in zijn tot nu toe glansrijke carrière - te maken met verschillende delen van de politieke wereld van Nederland. Hij begon begin 1980 als redacteur bij de Volkskrant, waar hij vijftien jaar lang de rol vervulde als hoofdredacteur. Een invloedrijke positie, die hij bijna vijf jaar geleden heeft moeten inruilen voor een totaal ander vakgebied: het openbaar bestuur. Broertjes solliciteerde naar het burgmeesterschap in Hilversum en mag deze rol nu bijna vier jaar vervullen. Dankzij de ervaring die hij meekrijgt als burgemeester én zijn journalistieke achtergrond, heeft Broertjes een visie op het openbaar bestuur ontwikkeld die revolutionair genoemd mag worden. In zijn Ben Pauwlezing – die landelijk veel aandacht kreeg – pleitte hij voor het volledig op de schop gaan van het openbaar bestuur. Gemeenten met minstens 100.000 inwoners, de mogelijkheid van tussentijdse gemeenteraadsverkiezingen en een benoemde burgemeester, zijn slechts drie van de zeven ideeën waar Broertjes voor pleit. Genoeg interessante stof voor een interview met De Heraut.

DE OVERGANG VAN HOOFDREDACTEUR NAAR BURGMEESTER

Na vijftien jaar de positie van hoofdredacteur te hebben vervuld bij de Volkskrant, was het burgemeesterschap een totaal nieuwe stap in de carrière van Broertjes. Het hoofdredacteurschap was zijn droombaan, maar eeuwig hoofdredacteur bij één van de meest invloedrijke kranten van Nederland blijven was onmogelijk. ‘Ik was bij de Volkskrant vijftien jaar hoofdredacteur, dat is in deze tijd best lang. In het rijtje van hoofdredacteuren ben ik ’t het kortste geweest. De meeste hoofdredacteuren hebben het langer volgehouden. Maar tegenwoordig is vijftien jaar ergens de baas zijn echt lang. De houdbaarheidsdatum van dit soort functies is nu eenmaal korter. Dus ik wilde ook niet veel langer blijven, hoewel ik het graag had gedaan want het was de baan van mijn leven.’ Broertjes was op het moment van stoppen 58 jaar, maar dacht absoluut nog niet aan met pensioen gaan. Een nieuw carrièreperspectief werd geboden door Ernst Bakker – de voorganger van Broertjes – die hem wees op de vrijgekomen Heraut, jaargang 2015, editie 58

10

functie in Hilversum. ‘Wat ik miste was een teamverband, waarin je ‘s morgens arriveert begint met: “Jongens, wat gaan we doen vandaag?” Ik had dat in de journalistiek heel erg en het is grappig dat je dat als burgemeester ook wel hebt. Er zijn ambtenaren, agenda’s, raden en commissies. Er zitten veel meer raakvlakken in dan ik had gedacht. Dus ik zocht weer iets dergelijks, maar in de journalistiek is dat niet zo makkelijk. Iets in de voorlichting had ik geen zin in en toen kwam deze post vrij. Daar ben ik over na gaan denken. Uiteindelijk heb ik toen een brief geschreven aan de Commissaris van de Koning. Daarna heb ik verschillende gesprekken gevoerd en van de dertig kandidaten – waar natuurlijk veel oud-burgemeesters bij zaten – koos de gemeenteraad mij. Dat was heel bijzonder.’ Het hoofdredacteurschap bij de Volkskrant heeft Broertjes zeker geholpen in het goed vervullen van zijn taken als burgemeester. ‘Ik heb daardoor een sterk gevoel voor de bal, daarmee bedoel ik dat ik bovenop de dossiers zit die belangrijk zijn. Dat is voor een burgemeester niet onbelangrijk, want er zijn nog wel eens burgemeesters die net even te laat reageren. Ik heb de neiging er eerder te vroeg bij te zijn dan te laat. Dat is iets dat in je genen zit en wat je heel goed kan gebruiken in dit vak. Verder ben ik natuurlijk een generalist. Als journalist weet je van alles wat en je gaat nooit zo gauw de diepte in.’

Om zijn plannen uitvoerbaar te maken heeft Broertjes twee belangrijke hervormingen voor ogen. Het fuseren van gemeenten naar minstens 100.000 inwoners en het mogelijk maken om tussentijdse verkiezingen te houden in gemeenten. De laatste hervorming zorgt ervoor dat het landelijke karakter ervan verdwijnt. Broertjes denkt dat de verkiezingen daardoor ook een stuk aantrekkelijker worden. ‘Het heeft allemaal te maken met transparantie, organiseer wat dichtbij kan dichtbij. Dus houd bijvoorbeeld lokale verkiezingen ook echt lokaal, zodat niet de nationale helden er zich mee gaan bemoeien. Zij weten namelijk helemaal niet waarover het gaat. Daar prikken mensen ook doorheen. Als wij hier een conflict hebben over een hogesnelheidsbus en er valt een college, houd daar dan verkiezingen over. Dan heb je misschien wel opkomstpercentages van 70-80%.’ Wat betreft de schaalvergroting is de burgemeester duidelijk. ‘Als je nu kijkt naar het Gooi, waar zo’n negen gemeenten vooral met elkaar bezig zijn. Ik heb na een half jaar gezegd, we moeten een sprong vooruit maken door die gemeenten te bundelen. Hilversum is onderdeel van een groter Gooi-gebied. Dat zou een gebied zijn van 240250 duizend inwoners, daarmee ben je de vijfde gemeente van Nederland. Een voorbeeld is de trein door Hilversum en Bussum waar spoorovergangen de helft van de tijd dicht zijn. Dat kan natuurlijk niet en daar moet een oplossing voor

komen. Maar de oplossingen zijn enorm duur. Daar moet je voor samenwerken en dan naar Den Haag of Brussel. Dat doen we nu niet. Gemeentes kunnen hun eigen belang behouden en toch de schaalgrootte zoeken om je grote vaak infrastructurele - problemen op te lossen. In het sociale domein wordt wel samengewerkt. Het kan dus wel!’

OP NAAR REGIO’S EN STEDEN, WEG MET DE PROVINCIES

Maar eigenlijk ligt het probleem volgens Broertjes op een hoger niveau. De provincies die we tegenwoordig kennen zijn niet meer van deze tijd. Er moet worden toegewerkt naar een systeem met vijf regio’s, die daadwerkelijk iets te zeggen hebben in Brussel en Den Haag. ‘Als ik nu in Brussel aandacht vraag voor nieuwe plannen met het Mediapark, dan zeggen ze kom maar terug als je namens de regio komt. Dan niet alleen namens Hilversum, maar de hele Noordvleugel, met Amsterdam, Utrecht en eigenlijk het hele gebied. Ik vind het wel sneu voor Plasterk, dat hij zo bekritiseerd wordt. Hij heeft het misschien niet al te handig aangepakt, maar het idee van de superprovincie, de Noordvleugel, dat is een goed idee. Je moet vijf regio’s maken in Nederland. Dat is op zich prima. Dat zijn economische blokken die ook richting Brussel kunnen acteren. Dan heb je de regio’s met daaronder de steden en dan ben je met de provincies eigenlijk klaar.’ Met de opvatting hoopt Broertjes een dialoog te beginnen, waarin grondig wordt nagedacht over de indeling van het openbaar bestuur. Premier Rutte wil een staatscommissie instellen die ons systeem van de Eerste en Tweede Kamer onderzoekt, maar Broertjes ziet liever dat de commissie een niveau verder kijkt. Ook hoopt hij dat meer mensen in Nederland gaan nadenken over de problemen in ons openbaar bestuur, waaronder politicologen. Hij wil daarom het volgende meegeven aan politicologen in Nijmegen: ‘Gebruik je studie om de verdieping op te zoeken. Daarmee ga je op zoek naar het feitenmateriaal, wat essentieel is om een mening te kunnen vormen.’ De bovengenoemde Ben Pauwlezing sprak Pieter Broertjes op 9 september 2014 uit in Hotel Corona. De volledige tekst is te vinden op dr2.nl/item/662.

“

De Hilversum-methode is voor mij van buiten naar binnen denken. Je legt je oor te luisteren bij de bewoners.”

HERVORMING VAN HET OPENBAAR BESTUUR

Zijn ervaringen met het openbaar bestuur zijn de aanleiding voor Broertjes een kritische blik op het bestel in Nederland te werpen. Wat hem betreft is Nederland een moeras van bestuurlijke regels geworden, waar nauwelijks nog een touw aan vast is te knopen. ‘Waarom mensen zo’n probleem met de lokale en de nationale overheid hebben, is dat ze het gevoel hebben dat die overheden er niet voor hen zijn. Ze houden vooral zichzelf in stand. Er werken in Hilversum circa 600 ambtenaren –

11


HENK & INGRID Henk: Wat ik nou toch laatst bij SBS Shownieuws zag… Die ene Onno Hoes heb het hem weer geflikt. Heeft ie weer met zo’n jong jochie lopen flikflooien. Ingrid: Dat meen je niet! Ik dacht ook dat ik het laatst in de Privé zag staan. Die man is burgemeester, dan moet je toch een beetje denken aan je imago. Henk: Hij is ten slotte volksvertegenwoordiger. Wat haalde hij zich in zijn hoofd? Ingrid: Nou hij werd wel uitgelokt door Pownews. Maar uiteindelijk ging hij er zelf wel op in. Henk: Niet iedereen kan alles doen in zijn privéleven. Als oude man met zo’n groen blaadje, kom op zeg. Ingrid: Even eerlijk, ik zou het ook wel weten. Maar toch, ik hoef ook niet te weten wat Fred Teeven in zijn vrije tijd uitspookt. Henk: Ben ik niet aantrekkelijk genoeg dan? Ingrid: Ach Henk, jij zou ook wel weten

wat te doen met een jonge vrouw. Henk: Ja natuurlijk, maar dat doet er nu even niet toe. Hij is politicus, dan denk je toch wel twee keer na voor je zoiets doet? Ingrid: Een man blijft een man. Jullie lopen toch alleen maar je jandoedel achterna. Henk: Grapje toch. Jij bent toch de enige vrouw in mijn leven. Ingrid: Ach lievie toch. Wat mag ik toch blij zijn met een man als jij. Jij en Geert zijn de twee belangrijkste mannen in mijn leven. Henk: Ja, daar kunnen we tenminste een voorbeeld aan nemen. Dat is een hele andere Nederlander dan die Hoes. Geert heeft tenminste nog normen en waarden. Ingrid: Dat zeg ik nou ook altijd. De PVV heeft niet van dit soort rare fratsen. Waar moet het heen met ons land. Er blijft zo echt niks meer van Nederland over.

“

het is niet zo vreemd dat politiek een rol speelt in de politiek

“

Tekst: Hannah Ploeger Sara Bijlard

Tekst: Paul Dekkers

JE SUIS CHARLIE In de eerste dagen van 2015 ging het al gelijk mis met de aanslagen in Parijs. Sindsdien zien we echter iets wat al vaker gebeurt, namelijk dat er gelijk totaalhysterie komt. Nog voordat de daders waren gedood moesten alle wereldleiders tig keer verkondigen dat de veiligheidsmaatregelen aangescherpt zouden worden. De media zorgen voor zo’n grote hype dat de politiek wel moet reageren, hoewel het gewoonlijk niet zoveel aandacht hoort te krijgen. Natuurlijk is het verschrikkelijk dat er een aanslag is gepleegd op deze cartoonisten die hun vrijheid van meningsuiting verdedigen, maar om dan wekenlang alles te analyseren gaat dan weer een brug te ver. Deze hysterie was ook gaande ten tijde van de HM17 crash, waar het bijna ongemakkelijk werd om naar nóg een nieuwsuitzending te kijken en nóg een herdenking te moeten meemaken. Uit fatsoen wil menig mens er geen kritiek op leveren, maar van binnen is een groot deel er wel mee eens dat het nationale rouwproces toch wel eens afgelopen mocht zijn. Nu is een dergelijke hysterie weer een nieuwe vorm gaan aannemen na de aanslagen van Parijs, waarbij de


12

commercie gebruik gaat maken van de -door de media gehypte- slogan ‘Je suis Charlie’. Kort na de aanslagen zijn er zelfs T-shirts op de markt gekomen met deze slogan. De één z’n dood is de ander z’n brood zullen we maar zeggen. Hoewel van dit soort merchandise ook na 9/11 op de markt kwam, begint het steeds schaamtelozer te worden. Maar aan de andere kant is er nog steeds de hysterie waarbij mensen eisen dat hun politici de straten vol gaan gooien met militairen, bewapend met automatische geweren. Het is te begrijpen dat veiligheid ver te zoeken is wanneer een dergelijke aanslag gepleegd kan worden, maar toch is het onmogelijk om alles en iedereen te gaan lopen beveiligen. Alleen met een totale politiestaat kun je nog enigszins de veiligheid garanderen, maar zelfs dan zullen kwaadwillende je pakken als ze je willen hebben. Je kunt maar tot een zekere hoogte verwachten van de politiek dat ze je veiligheid kunnen garanderen. Gelukkig heeft onze regering duidelijk stelling genomen tegen dergelijk geweld, maar wel met in het achterhoofd dat je totale veiligheid nooit kunt garanderen. Dus burgers van Nederland; gaat u rustig slapen.

Tekst: Loes Tijssen, Niek Kok

TUSSEN WETENSCHAP EN WET INTERVIEW MET ESTHER MIRJAM SENT

Voor interessant advies aan ons als Nijmeegse Politicoloog, hoef je niet ver van huis te gaan. Zo blijkt maar weer na het interview met Esther Mirjam Sent, hoogleraar economische theorie en economisch beleid aan de Radboud Universiteit. Of zoals iedereen die kwam opdagen bij de colleges in het eerste jaar haar kent: onze docent Economie van de Managementwetenschappen. Sinds 2011 tevens lid van de Eerste Kamer, wat overigens niet haar enige functie is. Ook is ze lid van de Raad van Toezicht, van Plan Nederland, de Utrechtse Spelen en Attria. We mogen dus wel spreken van een geslaagde carrière in Nederland, maar ook in de Verenigde Staten.

TUSSEN WERELDEN SCHIPPEREN

Sent haalde haar phd aan Stanford University. De Heraut vroeg hoe haar tijd in Stanford haar carrière beïnvloed heeft: ‘als je een phd van Stanford hebt, dan kun je op heel veel plaatsen uiteindelijk een aanstelling krijgen. Het is gewoon een hele fijne start van je carrière. het heeft mij beïnvloed in die zin dat ik bekend ben met het schipperen tussen verschillende werelden, of het bewegen tussen verschillende werelden. Eerst was het tussen Nederland en Amerika. Nu is het bewegen tussen politiek en wetenschap.’ Sent woonde en werkte vijftien jaar lang in de Verenigde Staten. ‘Mijn grootste wetenschappelijke carrière is dus nog in de VS.

13


Ik heb geleerd om me in een andere cultuur prettig te voelen, een nieuwe omgeving me eigen te maken. In die zin is het een hele belangrijke belangrijke leerschool geweest,’ vertelt Sent ons. Inmiddels is ze al zo’n elf jaar weer terug in Nederland. De werksfeer in Nederland heeft z’n voordelen en nadelen: ‘Ik vind het erg grappig om met z’n allen te gaan lunchen. In de Verenigde Staten zit je als een gek te werken. Daar ging je gauw even beneden wat eten halen, snel lunchen en dan werkte je weer verder. Daar is echt alles op de carrière gericht, dus ik vind het heel fijn dat het hier allemaal wat gemoedelijker, wat aangenamer is. Maar er zijn ook dingen die ik minder fijn vind. Het geklaag en het wantrouwen soms, dat het lijkt alsof de organisatie denkt dat ik niet deug. Allemaal rapportages, jaarverslagen, reacties op studentenevaluaties.’ Samenvattend? ‘Te veel bureaucratie. Ik hoop dat ik daar nooit aan zal wennen.’

EEN ECONOOM DIE POLITIEK BEDRIJFT

Sent had niet altijd een positie als hoogleraar voor ogen. ‘Ik heb zelf ook overwogen politicologie te studeren. Ik was heel erg geïnteresseerd in de politiek, ik wilde er ook graag een positie in. Die droom had ik sinds een jaar of zestien. Uiteindelijk ben ik er ook gekomen, maar dan via een lange omweg. Via Amerika, via wetenschapsfilosofie, wetenschapsgeschiedenis, en weer terug naar economie en politiek in Nederland’. Waarom Sent uiteindelijk voor de economie heeft gekozen? ‘Ik wilde politiek niet analyseren, ik wilde het bedrijven. Ik dacht: als je politiek wil bedrijven, moet je ook iets in te brengen hebben. En dat kan juridische kennis zijn, maar ik vond de economie heel erg interessant. Ik dacht als ik een gereedschapkist van de economische wetenschappen mee krijg, dan kan ik daar in de politiek mijn voordeel mee doen. Dan kan ik op die manier bijdragen leveren aan de politiek. Het leuke van economie is dat die gereedschapskist ook op heel veel terreinen van toepassing is: je krijgt een meer analytische manier van denken. Hoe het nou kan dat

economen zo’n grote invloed hebben terwijl ze modellen hebben die zo ver van de realiteit af staat? Waar is het aanzien van economen op gebaseerd? Eigenlijk op niets, op modelletjes geleend van de natuurkunde waar je niet zo veel mee kunt als je politiek wil bedrijven. Langzamerhand is de economische wetenschap veranderd, zijn er meer gedragswetenschappelijke inzichten in terecht gekomen: meer sociologie, meer psychologie. Nu heb ik het gevoel dat ik inzichten heb waarmee ik de politiek verder kan brengen’. Sinds 2011 is Sent lid van de Eerste Kamer. Daarvoor heeft ze geen politieke functies bekleed. Hoe is het om zonder politieke ervaring terecht te komen in het Haagse? ‘Geweldig wennen. Die eerste dag was ik al blij als ik gewoon de commissievergadering kon vinden,’ vertelt Sent ons. ‘Het is ook best een doolhof in de Eerste Kamer. Nu zie ik dat helemaal niet meer, maar in het begin liep ik echt te zoeken naar alles. En hoe dat dan werkt met memorie van antwoord, nadere vraag, plenair debat, toezeggingen, moties… Nu is het allemaal tweede natuur.’ Hoe ervaart ze de het senatorschap? ‘Je wordt soms wel heel erg opgeslokt door het Haagse. Ik merk ook dat ik door de Tweede Kamer loop, dat het heel erg “D66 dit en CDA dat” is. Elkaar dit gunnen en dat regelen. Dat is in de Eerste Kamer veel minder. Daar ben ik toch in de eerste plaats een buitenstaander, als een hoogleraar die nog eens een keer een extra blik er op werpt. Dan kijk je er toch net iets anders tegenaan dan wanneer je helemaal opgeslokt wordt.’ Er wordt vaak geopperd dat de Eerste Kamer zou moeten worden afgeschaft. De huidige zetelverdeling in de Tweede en Eerste Kamers maken dat standpunt ontzettend actueel. Sent legt uit waarom de Eerste Kamer niet zomaar vervangen zou moeten worden door een orgaan als de Raad van State: ‘in principe moeten wij wetgeving bekijken en met name aandacht schenken aan kwaliteit van wetgeving, uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid, rechtmatigheid. Maar daarnaast heb je natuurlijk ook gewoon een politieke functie. Je hebt een politieke achtergrond.

Je kunt zaken niet objectief of zonder waarden beoordelen. in de Raad van State zitten ook mensen met een politieke achtergrond en wij merken in de adviezen van de Raad van State welke achtergrond domineert. Als er een stevige CDA invloed is, dan zie je dat in de adviezen die worden gegeven. Het is dus een illusie dat politiek geen rol speelt in de politiek.’ Toch begrijpt Sent de kritiek op de Eerste Kamer. ‘Je kan wel je wel afvragen: is het helemaal handig dat als de Eerste Kamer tegenstemt, dat dan een wetsvoorstel helemaal van de tafel is. Zou de Eerste Kamer eigenlijk niet een advies moeten geven aan de Tweede Kamer zodat het laatste woord aan de Tweede Kamer is. Bezwaar daarvan is weer dat Tweede Kamer het dan makkelijk naast zich neer kan leggen. Die denkt: we hebben zelf al een keer voorgestemd. Dat die sukkels in de Eerste Kamer tegenstemmen, dat moeten ze zelf maar weten, wij zijn gewoon voor.’

DE DRIE MUSKETIERS

Dat brengt ons op de rel rond de zorgwet. Vlak voor de jaarwisseling stemde de Eerste Kamer over een nieuwe zorgwet van minister Schippers. Drie PvdA senatoren, Linthorst, Duivestein en Ter Horst, stemden tegen, waardoor de wet van tafel was. Had Sent dit aan zien komen? ‘Er waren al inhoudelijke bezwaren geuit, en in het algemeen hebben wij de gewoonte om pas onze mening te bepalen na afloop van een plenair debat. Want waarom zou je een plenair debat voeren als je van tevoren al weet wat je gaat stemmen? Dus dan is het gewoon afwachten.’ Hoe gaat het in zo’n fractievergadering? ‘Je kijkt natuurlijk geïnspireerd door je persoonlijke overwegingen naar de technische aspecten van een wet. Dat is iets anders dan dat je je alleen door je emotie laat leiden, dat is het juist niet. Maar die ervaringen die informeren je wel en we proberen gebruikelijk ook een fractiestandpunt in te nemen. Daarin worden ook die verschillende persoonlijke ervaringen gebracht. Een burgermeester zegt: nou mijn ervaring is dat, en een hoogleraar zegt nou de theorie zegt dit; iemand die ervaring heeft in de zorgsector zegt weer wat anders.’


14

Hoe keek Sent zelf naar het issue? ‘Ikzelf deel hun zorgen niet. Ik vind het belangrijk om de zorgverzekeraarpositie te versterken juist ten behoeve van de zwakkeren in de samenleving. In Zeeland heb je twee ziekenhuizen die met elkaar concurreren en dan zet de ene bij de andere in de buurt een poli om klanten weg te snoepen. Dat is gewoon niet efficiënt. Daar kunnen mensen zich niet tegen verzetten. Verzekeraars kunnen zich daar wel tegen verzetten.’ Sent kan echter wel begrip opbrengen voor het stemgedrag van haar collega-senatoren. In plaats van op te komen voor de belangen van zorgvragers, kunnen verzekeraars ook eigen belangen belangrijker vinden: ‘Ik kan van allebei de kanten de argumenten wel begrijpen, en wat me soms stoort is dat vervolgens in de analyse van een ontwikkeling het heel erg plat gemaakt wordt. Er wordt gesproken over ‘de dissidenten’, ‘de drie musketiers’; allemaal dat soort termen komen rondvliegen zonder dat er echt naar de inhoud wordt gekeken en de onzekerheden die daar omtrent over bestaan.’

TIPS EN TRUCS

Traditiegetrouw vragen we naar de tips en trucs voor een voorspoedig leven: ‘ik vind het belangrijkste dat je doet wat je leuk vind, je moet niet doen omdat je denkt dat je daarmee carrière kunt gaan maken. Ik heb uiteindelijk wel voor economie gekozen omdat ik dacht dat ik dacht dat ik daarmee de politiek in kon, maar ook omdat ik economie een hele leuke wetenschap vond, het lag me, ik vond het leuk. Grafiekjes maken en wiskundige sommetjes uitrekenen dat lag mij heel erg. Hoe zit het met de aankomende statenverkiezingen en Sents senatorschap? ‘De peilingen schommelen enorm. Voor de Tweede Kamer-verkiezingen stonden we heel slecht in de peilingen en die zijn uiteindelijk heel erg goed uitgevallen. Ik doe daar als goed econoom geen voorspellingen. Ik zet me met veel energie voor de verkiezingen in en wacht dan af wat het resultaat zal zijn.’ Vindt Sent het spannend? Ze glimlacht laconiek: ‘Over dingen die je niet kan beïnvloeden, moet je ook geen spanning voelen’.

15


open of juist gesloten is voor informatie. Gemiddelde scores betekenen dat Timmermans, afhankelijk van de situatie, de wereld in allerlei tinten grijs zal zien of een zwart-wit visie zal hanteren. Timmermans scoort laag op task orientation. Dat houdt in dat hij een netwerker is: iemand die meer bezig is met het onderhouden van goede relaties, dan met het oplossen van beleidsproblemen. Een lage score op dit kenmerk betekent dat Timmermans een teamspeler is. Collegialiteit, loyaliteit en toewijding zijn van essentieel belang voor leiders met een lage task orientation. Tekst: Joseph Dommeck, Niek Kok

KOENDERS TAKES OVER Hoe belangrijk zijn persoonlijkheden in de internationale politiek? Maakt het uit wat voor soort persoon aan de top staat? Vaak wordt aangenomen dat het uitmaakt wie de president of premier van een land is: wie waar zit. Het lijkt bijvoorbeeld een open deur om te beweren dat het agressieve beleid van Rusland valt te wijten aan Poetin als persoon. Maar is het ook zo? En hoe komen we daar achter? Dit zijn het soort vragen die wordt gesteld in de cursus Vergelijkende Analyse van Buitenlands Beleid, of VABB – in de mond van de politicoloog – gegeven door Bertjan Verbeek. Voordat je kan zeggen of persoonlijkheid invloed heeft, moet je vaststellen wat voor persoonlijkheid iemand heeft. De Heraut gaat deze uitdaging aan! Omdat Bert Koenders sinds kort Frans Timmermans heeft vervangen als minister van Buitenlandse Zaken, stelt De Heraut de volgende vraag: wat betekent deze wisseling van de wacht? Met behulp van Leadership Trait Analysis (LTA), ontwikkeld door politiek psychologe Margaret Hermann, kan de leiderschapsstijl van Timmermans en Koenders worden bepaald. LTA veronderstelt dat wat iemand zegt, ons iets kan vertellen over hoe iemand is. Daarom kunnen speeches en interviews van de beide bewindspersonen worden gebruikt om een profielschets te maken van hun leiderschapsstijl. Volgens Hermann bestaat die stijl uit zeven kenmerken: belief in ability to control events, need for power, conceptual complexity, self-confidence, task orientation, distrust of others en in group bias. De Heraut heeft zowel Timmermans als Koenders op deze kenmerken gescoord met behulp van hun gesproken woorden. Daarna hebben we de scores vergeleken met de scores van 107 andere Europese ministers van buitenlandse zaken. Als standaarddeviaties (tussen haakjes, onder de gemiddelden) veel afwijken,

scoren Timmermans of Koenders hoog of juist laag. Met behulp van Hermann’s inzichten kunnen we zo vaststellen wat voor leiders beide heren zijn. Zou Koenders anders omgesprongen zijn met de MH17-ramp? Zou Timmermans de doodstraf van de Indonesiërs strenger hebben aangepakt?

TIMMERMANS: CHARISMATISCHE NETWERKER

Timmermans was de Nederlandse minister van buitenlandse zaken van november 2012 tot oktober 2014. Timmermans wordt over het algemeen beschouwd als een sterke minister van Buitenlandse Zaken. In de vorige editie van De Heraut beargumenteerde één van onze redacteurs zelfs dat Timmermans vanwege zijn sterke optredens naar de Commissie is afgevaardigd; Timmermans zou Rutte overschaduwen in het buitenlands beleid. Blijkt dat ook uit zijn leiderschapsstijl? Volgens het model van Hermann is Timmermans een charismatic leader. Timmermans scoort hoog op belief in ability to control events. Dat houdt in dat hij actief binnen en geïnteresseerd is in het beleidsproces. De verwachting bij zo’n score is dat Timmermans er per se voor wil zorgen dat er gebeurt wat hij wil dat er gebeurt. Ook neemt Timmermans volgens deze score zelf het initiatief in plaats van dat hij wacht op advies van anderen. Leiders met hoge scores op dit kenmerk staan er om bekend verrassingsbezoekjes af te leggen bij ambtenaren om te controleren of beleid wel daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Ook betekent deze score dat Timmermans er sterk de voorkeur aan geeft om face-to-face met andere wereldleiders te spreken, in plaats van een indirecte vorm van communicatie. Timmermans scoort gemiddeld op conceptual complexity en self-confidence. Deze twee scores bepalen of een leider

LEADERSHIP TRAIT

107 MINISTERS

F.C.G.M. TIMMERMANS

A.G. KOENDERS

Belief in Ability to control events

.31 (.06)

.36

.21

Need for Power

.24 (.05)

.21

.08

Conceptual Complexity

.61 (.06)

.61

.60

Self-confidence

.36 (.11)

.35

.20

Task Orientation

.64 (.08)

.57

.59

Distrust of others

.09 (.05)

.14

.04

In-group bias

.14 (.05)

.13

.17


16

Tot slot scoort Timmermans hoog op distrust of others. Dit houdt in dat hij over het algemeen z’n twijfels zal hebben over de andermans bedoelingen. Timmermans zal voornamelijk wantrouwen hebben ten opzichte van concurrenten met een andere ideologie. Een hoge score op dit kenmerk houdt ook in dat zulke leiders vaak het heft in eigen handen nemen om sabotage te voorkomen. Tot slot zijn zulke leiders erg gevoelig voor kritiek. Prestige is belangrijk: de verwachting bij deze score is dat Timmermans veel waarde hecht aan complimenten.

KOENDERS: ONZEKERE CONSENSUS-ZOEKER?

Vanaf 14 oktober 2014 is Bert Koenders de nieuwe PvdAminister van Buitenlandse Zaken. Dat lijkt enkele veranderingen met zich mee te brengen. Het komt over alsof het Ministerie van Buitenlandse Zaken meer op de achtergrond is getreden. Past dit beleid bij de leiderschapsstijl van Koenders? Uit de analyse is gebleken dat het inderdaad te verwachten is dat het ministerie meer op de achtergrond zou treden. Koenders heeft, in tegenstelling tot Timmermans, geen hoge score op de belief in ability to control events. De verwachting die past bij deze score is dat hij minder snel initiatief neemt en angstig zal zijn om te falen. Koenders zal meer delegeren. Volgens deze score zal Koenders pas initiatief willen nemen als er meer dan 50% kans is dat een bepaald beleid kan slagen. Ook zal Koenders sneller een slachtofferrol aannemen: hij zal sneller stellen dat anderen het hem moeilijk maken. Koenders scoort daarnaast niet hoog op need for power. Een hoge score op dit kenmerk betekent dat een leider manipulatief te werk zal gaan, terwijl een lage score betekent dat iemand minder snel zaken zal proberen op te lossen in achterkamertjes. Koenders zal sneller in een groepsverband besluiten maken en iedereen gelijk en eerlijk behandelen. Hij zal eerder fungeren als een vertegenwoordiger van het ministerie van Buitenlandse Zaken, dan als de leider daarvan. Koenders staat open voor nieuwe informatie. Dit leiden we af uit zijn scores op conceptual complexity en self-confidence: de eerste score is hoger dan de laatste. Dat maakt Koenders meer pragmatisch. Hij staat open voor de verschillende situaties, luistert naar anderen en draagt zorg en interesse

uit. Dat we verwachten dat Koenders openstaat voor nieuwe, soms conflicterende informatie komt gedeeltelijk omdat hij geen hoge score op self-confidence heeft. Hij vertrouwt daarom meer op input van anderen en onderzoekt elke situatie om te kijken hoe hij aan iedereen tegemoet kan komen. Koenders heeft een hoge in-group bias. Deze psychologische term houdt in dat een persoon meer geneigd is om de eigen groep (in dit geval Nederlanders) als positiever te beschouwen dan andere groepen (het buitenland). Een hoge score houdt in dat Koenders een voorkeur geeft aan Nederlanders als in-group. Hierdoor kan je verwachten dat Koenders sneller negatief staat tegenover internationale samenwerking. Net als Timmermans scoort Koenders laag op task orientation. Dat heeft als implicaties dat Koenders sneller probeert om het moraal van de groep hoog te houden en een echte teambuilder is. Ook scoort Koenders niet heel hoog op distrust of others, wat inhoudt dat hij niet wantrouwend over mensen denkt. Al deze karaktereigenschappen leiden ertoe dat Koenders (volgens de term van Hermann) een accomodative persoon is. Dat houdt in dat hij verschillen wil overstijgen, consensus wil zoeken, de macht deelt met anderen en verantwoordelijkheid spreidt over verschillende personen en instituties. Daarbij kan je meteen denken aan het Nederlandse poldermodel en dat laat ook zien hoe anders de consensus zoekende Koenders is vergeleken met de charismatische Timmermans.

FIJN VOOR RUTTE?

Wat kan de Leadership Trait Analysis ons vertellen over de wisseling van de wacht op het ministerie van Buitenlandse Zaken? Sommige voorspellingen die de LTA doet over Timmermans, lijken zeker valide: een actieve minister, een echte netwerker, iemand die anderen graag face-to-face spreekt. Koenders scoort heel anders: we verwachten dat hij veel delegeert, onzekerder omgaat met informatie en beleid en minder zal stoelen op internationale samenwerking dan Timmermans dat deed. Volgens onze analyse zal Rutte minder snel overschaduwd worden door de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken. Betekent dat de columnschrijver in de vorige Heraut inderdaad gelijk had toen hij schreef dat Rutte Timmermans opzettelijk naar Europa stuurde? Of de scores van de LTA juist zijn, is natuurlijk maar de vraag. Zo kunnen leiders met een hoge need for power hun gesproken woorden juist zo manipuleren dat ze hun ware leiderschapsstijl verhullen. De enige manier om er achter te komen of de LTA klopt, is via interviews met de bewindspersonen. Misschien dat dat iets is voor in de volgende Heraut!

17


SPONSORS GRATIS ZAAL VOOR FEESTEN, BORRELS EN VERGADERINGEN Daalseweg 19 6521.GE.Nijmegen telefoon 024-3230257 [email protected] www.haantje-nijmegen.nl

WOORD VAN DE VOORZITTER Beste politicologen, Het collegejaar is alweer halverwege en dat lijkt mij een uitgelezen kans om even stil te staan bij een aantal zaken die ons studenten aan het hart gaan. Niet alleen is er meer dan genoeg om te schrijven over onze mooie vereniging, ik ben op het moment ook te veel papers aan het schrijven om er nog een politicologisch probleem naast te kunnen verdragen. Deze editie dus geen politieke oppositie en opinie maar een ouderwets woordje van de voorzitter. Allereerst zit de volgende editie van het PiP-congres er weer aan te komen. Dit congres, dat wordt georganiseerd met de andere studieverenigingen politicologie, wordt jaarlijks gehouden in één van de drie steden. Dit jaar zal het in Amsterdam worden gehouden met als thema ‘moderne oorlogsvoering en terrorisme’. Verder zal niemand minder dan onze eigen professor internationale betrekkingen en senior docent van het jaar Bertjan Verbeek hier zijn visie op dit onderwerp met ons delen. Komen dus! Daarnaast zijn we achter de schermen al geruime tijd bezig met de plannen voor de verhuizing van onze faculteit naar het Gymnasion. Om voldoende ruimte te hebben krijgt het Gymnasion een aanbouw en wordt het vanbinnen flink verbouwd. Dit zal pas in 2017 klaar zijn, maar de onderhandelingen over de nieuwe indeling zijn al in volle gang. Hoe meer politicologen hier in betrokken worden, hoe beter. Wil je dus meer weten? Spreek ons hier dan gerust over aan! Het nieuwe gebouw zal ook ongetwijfeld aan bod komen tijdens onze halfjaarlijkse ALV. Deze vindt plaats op 12 februari om 20:00 uur in café ’t Haantje. Verder zal ismus ook dit jaar elke mogelijkheid aangrijpen om naar het buitenland te gaan. Als eerste zullen wij de hoofdstad van onze oosterburen onveilig maken. Mede door het feit dat het pas 25 jaar geleden is dat de Berlijnse muur is gevallen zal dit veel politicologisch interessante activiteiten met zich mee brengen. Ook de ismusreis heeft dit jaar weer een mooie bestemming gekregen. ismus zal in de meivakantie naar Georgië en Armenië vliegen om


18

daar meer over de roerige geschiedenis van het gebied te leren en van de prachtige omgeving te genieten. Behalve de mooie vooruitzichten die wij nog in het verschiet hebben is dit ook een mooi moment om even stil te staan bij een aantal van de zaken die het afgelopen halfjaar allemaal al hebben plaatsgevonden. Als eerste lukt het steeds vaker om in samenwerking met de vakgroep politicologie professoren van andere universiteiten te strikken om hier een gastlezing te geven. Zo hebben we dit jaar al een lezing gehad over het referendum rondom de onafhankelijkheid van Schotland, de Hongaarse politiek en de toegankelijkheid van de Amerikaanse politiek voor vrouwen. Daarnaast hebben we een groot aantal gezellige activiteiten. Zo was de eerste kroegentocht van ismus in lange tijd weer een groot succes maar ook de meer ingeburgerde activiteiten binnen onze vereniging zoals het diner rouler waren weer ouderwets gezellig! Ook mogen we natuurlijk het IAPSS-congres niet vergeten, een fantastische week vol interessante en gezellige activiteiten in Nijmegen en omstreken. Tot slot wil ismus via deze weg vertrekkend docenten Karen Anderson en Marco Verschoor nogmaals bedanken voor hun inzet de afgelopen jaren. Ze waren beide bekende gezichten voor studenten en zullen dan ook enorm gemist worden binnen onze opleiding. Wij willen hen graag heel veel succes wensen aan de universiteit van Southampton en de universiteit Leiden. ismus kijkt alvast erg uit naar hun opvolgers. Daarnaast wensen wij alle studenten alvast veel succes in het nieuwe blok en we hopen jullie weer snel op onze kamer te mogen verwelkomen.

Met hartelijke groet, Tom Dymanus Voorzitter van het XIVe bestuur der studievereniging ismus

19


DE HERAUT

Lijfblad van de Nijmeegse politicoloog, Editie 58, Heraut februari 2015. www.ismus.nl/deheraut

REDACTIONEEL INHOUDSOPGAVE ONZE ONVERKLAARDE BONDGENOOT OP NAAR DE HILVERSUM-METHODE! TUSSEN WETENSCHAP EN WET. HOOFDREDACTIE Niek Kok Gijs Swennen

Recommend Documents