Redactioneel burgerinitiatief van PAX om een verbod op kernwapens Burgerinitiatief Ons Geld De Grote Transitie vrijhandelsverdrag TTIP

Redactioneel Een Nieuwsbrief weer vol met lief en leed, acties en wat artikelen waar je even goed bij moet nadenken omdat het soms over ingewikkelde materie gaat zoals economie en geld! Maar gelukkig ook over sterke moedige vrouwen die hun creativiteit en levenslust inzetten voor vrede. Als eerste is daar dus Janne Poort-van Eeden, die zich al jarenlang inzet voor vrede en veiligheid in de wereld. En dat is niet onopgemerkt gebleven. Vorig jaar werd zij op de landelijke dag van Vrouwen voor Vrede uitgeroepen tot Vredesvrouw van het jaar 2014 en nu kwam burgemeester Broertjes van Hilversum- de gemeente waar Janne woont- met de volgende boodschap: "Er kan worden gesteld dat jij je zeer geruime tijd voor de samenleving hebt ingespannen en werkzaamheden hebt verricht, die voor de samenleving een bijzondere waarde hebben. Het heeft Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander behaagd je te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau".

Nog twee successen zijn er te melden in de vredesstrijd. 70 jaar na de val van de eerste atoombom in Hiroshima is het burgerinitiatief van PAX om een verbod op kernwapens op de politieke agenda te krijgen, geslaagd. De benodigde 40.000 handtekeningen zijn binnen! In september worden de handtekeningen overhandigd en moet de politiek de kernwapens op de agenda zetten. Al 115 landen hebben kernwapens verboden. Nederland heeft nog een duwtje in de rug nodig om zich aan te sluiten bij die meerderheid van landen. Heel veel mensen waaronder ook veel Vrouwen voor Vrede zijn hiervoor de straat opgegaan!! Het andere succes is dat het Burgerinitiatief ‘Ons Geld’ op 2 juli 2015 door de Tweede Kamer ontvankelijk is verklaard. De vaste Commissie voor Financiën zal het initiatief in behandeling nemen. De initiatiefnemers krijgen daarbij gelegenheid nadere toelichting te geven. Daarna is het aan de Tweede Kamer om een standpunt in te nemen. Ook over geld en economie gaat de De Grote Transitie dat een ander soort economie wil realiseren, een grote uitdaging hetgeen ook geldt voor het tegenhouden van het vrijhandelsverdrag TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership). Het positieve aan deze onderwerpen is dat ook veel jongeren begrijpen dat dit hun toekomst aangaat en hiervoor in actie komen. En misschien helpt het ook wel dat de Paus zich duidelijk uitspreekt over geld als “Poep van de duivel” waarvoor de aarde wordt geplunderd en verwoest. Al met al toch positieve geluiden om ons warm te maken in deze soms natte en koude zomerdagen... Thea Vermeiren 1

Geloven in Vrede

Op de tandem voor vrouwenrechten p 8 maart 2015 stond ik niet op de barricaden voor vrouwenrechten maar lag ik heerlijk in de sauna te ontspannen met zeven vriendinnen. Een oude maart-traditie. Ik voelde me wel een beetje schuldig – had ik niet een actie op touw moeten zetten of tenminste moeten ondersteunen? Bij nader inzien bleek het weekend zeer nuttig besteed, want ik liet me bijpraten over Ride 4 Women’s Rights door de moeder van Sophie, één van de meiden die 400 dagen lang 14000 km fietsen voor vrouwenrechten. Wat beweegt vier jonge vrouwen om na het afronden van hun studie op twee tandems 14 maanden door zo’n 30 landen te willen fietsen? Sophie en Lidewij wilden me graag per e-mail te woord staan voor de Nieuwsbrief vanuit het “geweldig gastvrije en mooie Iran”. Hieronder hun verslag.

O

1. Hoe komen jullie erbij om 14000 km te willen fietsen voor vrouwenrechten en vrouwen-empowerment? Afgelopen september zijn wij alle vier afgestudeerd, wat ons het besef gaf om voor een langere tijd iets met elkaar te kunnen ondernemen. We kennen elkaar nu ongeveer 18 jaar en hebben al heel wat reizen met elkaar gemaakt. Tijdens ons laatste studiejaar hebben we er be-

wust voor gekozen om na ons afstuderen niet een wereldreis voor de lol te maken, maar om daadwerkelijk iets te realiseren. Wij zijn gedurende onze studententijd al genoeg met onszelf bezig geweest en hebben daarom de beslissing gemaakt om iets te gaan doen dat niet alleen onszelf beter maakt, maar het eigenbelang juist overstijgt. De rechten en positie van vrouwen was een thema dat ons alle vier bezighield en waarvoor wij ons wilden en nog steeds willen inzetten. Dankzij vrouwenrechten hebben wij kunnen studeren en ons kunnen ontwikkelen tot wie we nu zijn. De combinatie van een fysieke inspanning en het aandacht vragen voor vrouwenrechten is een mooie combinatie, omdat mensen op die manier (meer) respect krijgen voor onze missie en we op onze twee knalrode tandemfietsen ook meer aandacht hopen te krijgen.

2

2. Jullie zijn nu al een hele tijd onderweg. Gaat het allemaal volgens plan? De tijd vliegt; inmiddels bezoeken we alweer het zestiende land. Terugblikkend op onze tocht tot dusver, kunnen we wel degelijk stellen dat het heel soepel en natuurlijk is verlopen. Onze eerste maand in Indonesië was echt een testmaand. Met veel zaken hebben we letterlijk het wiel opnieuw moeten uitvinden. Denk bijvoorbeeld aan het fietsen an sich. Alle vier waren we fit, maar geen professionele fietsers. Hoeveel kilometer kunnen we fietsen, hoe regelen we een slaapplek iedere avond? Hoe gaan we onze berichtgeving kanaliseren?

vlakken. We hebben een duidelijke organisatiestructuur gecreëerd binnen de stichting. Ons volgeraantal groeit met de dag en de internationale media-aandacht ook. Hopelijk houden we deze koers de resterende zes maanden vol.

3. Op jullie site staan een aantal vrouwenportretten met het verhaal erbij (wat een mooi idee trouwens!) . Waarom hebben jullie juist deze vrouwen uitgekozen? Het maken van portretten van vrouwen is één van de drie manieren waarop wij aandacht proberen te vragen voor vrouwenrechten. De vrouwen die wij uitkiezen, zijn steeds op hun eigen manier bijzonder en interessant, omdat zij veelal voor iets staan, een eigen visie hebben of op eigen initiatief of wilskracht iets hebben weten te bereiken.

In de afgelopen acht maanden is onze stichting dan ook gegroeid op allerlei 3

4. Wat zijn de reacties van de vrouwen die jullie ontmoeten? De bevolking, dus zowel vrouwen als mannen, is tot nu toe in veel landen dé factor geweest dat het fietsplezier heeft bevorderd. De reacties, gebaren en gesprekken maken het echt. Ruwe knikjes als “Good, good”. “Strong women”, vliegen ons veelal om de oren. Negatieve reacties hebben we eigenlijk nog niet zo duidelijk op ons project gekregen. Ze zullen er ongetwijfeld zijn, maar die zijn tot nu toe niet openlijk met ons gedeeld.

Inmiddels hebben we portretten van meer dan 20 vrouwen gemaakt en het idee is dat we aan het einde van de tocht 40 portretten hebben verzameld. We proberen vrouwen van verschillende achtergronden, leeftijden, religie, culturen en ontwikkeling te spreken, zodat we een breed beeld krijgen van vrouwen wereldwijd.

De persoonlijke reacties van vrouwen die wij spreken zijn goed terug te lezen op onze portretpagina. Wij vragen altijd aan de vrouwen wat onze Ride 4 Women’s Rights nou bijdraagt aan de bewustwording over vrouwenrechten. Wat wij tot nu toe hebben gemerkt is dat veel vrouwen die wij hebben geïnterviewd op een bepaalde manier kracht halen uit het feit dat wij ons inzetten voor vrouwenrechten op onze eigen manier. Het feit dat ze niet alleen staan in hun strijd tegen gender-ongelijkeid heeft voor sommigen een empowerende uitwerking, wat voor ons natuurlijk heel gaaf is om te merken!

Indruk gemaakt heeft bijvoorbeeld een dapper leeftijdsgenootje: Mariya Polyakova, een twintigjarige rechtenstudente uit Turkmenistan. Omdat de overheid scherp toezicht houdt op het prijsgeven van ‘delicate’ informatie over het land, konden wij alleen door het gebruiken van een schuilnaam haar persoonlijke verhaal met onze achterban delen. Via uitwisselingsprogramma’s in het buitenland probeert zij de gesloten beleidsvoering van haar overheid te omzeilen en haar studie in buurland Kazachstan af te ronden, zodat zij zich niet in een geïsoleerde samenleving hoeft te ontwikkelen en ontplooien. Haar lef en doorzettingsvermogen, onder anderen om haar verhaal met ons te willen delen, vinden wij bewonderenswaardig.

5. Een van jullie doelen voor deze reis is om meer te weten te komen over vrouwenrechten in andere landen en culturen. Merken jullie dat dat lukt? Door het bezoeken van projecten die gericht zijn op women empowerment en door met allerlei vrouwen over de wereld in gesprek te gaan, hopen we dit te bereiken. Dit delen wij vervolgens weer met onze volgers. Op die manier 4

hopen wij mensen, en met name leeftijdsgenoten, in Nederland te informeren en inspireren over vrouwen en vrouwenrechten wereldwijd. Vervolgens is het aan hen zelf om hier een mening over te vormen. We kunnen natuurlijk geen resultaten meten. Wel merken we, met name uit de positieve reacties en de aandacht die we in de media krijgen, dat het de mensen in Nederland bezighoudt en dat we onze volgers nog steeds weten te enthousiasmeren voor onze missie en berichtgeving.

lijkse kou maar van korte duur is, aangezien de openbare plekken hier totaal niet op zijn ingericht en alles open is. Daar zaten we dan in onze fietspauzes klappertandend en zeurend aan de thee, terwijl de Vietnamezen de kou niet leken te voelen. Een mooie eigenschap die we niet snel vergeten.

6. Voorlopig zijn jullie nog niet thuis. Hebben jullie nu al het idee dat je veranderd bent door deze onderneming? En hoe? Er is al vaak aan ons gevraagd ‘denk je dat je nog wel kunt aarden in Nederland als je zo lang bent weggeweest?’ Daar twijfelen we eigenlijk geen moment aan. Juist als je aan de andere kant van de wereld zit, waardeer je de Nederlandse dingetjes extra. We hebben dan ook zelden zo’n zin gehad in een bruine boterham met kaas. Onze kijk tegen het leven is niet zo zeer veranderd, maar sommige dingen die we eerst voor lief namen, bijvoorbeeld een supermarkt waar alles te vinden is, wordt nu wel een grotere luxe. Verder zijn er verschillende dingen die we geleerd hebben van onze vijf maanden in zuidoost-Azië zoals de, volgens ons: ‘nietzeiken-mentaliteit’. Als hier iets moet gebeuren, bijvoorbeeld een lange wandeling maken tot het volgende dorp, gaat dit zonder steunen en zuchten. In Vietnam zaten we rond de wintertijd en hier is duidelijk te zien dat deze jaar-

Momenteel fietsen we door Iran. Een goede voorstelling van het land was ook voor ons op voorhand lastig te maken. Na slechts enkele dagen fietsen is deze al aardig ingekleurd door woorden als: gastvrij, behulpzaam en hartelijk. Men kent hier niet de mentaliteit van “voor wat, hoort wat”. Je biedt je hulp aan of stelt je huis ter beschikking gewoon omdat je het graag doet. Persoonlijk leren wij hier iedere dag van en houden deze mentaliteit graag vast wanneer we weer terug in Nederland zijn.

7. Hebben jullie zelf steeds alle lekke banden geplakt of kwamen er meteen behulpzame heren aangesneld? Ter voorbereiding op de reis hebben we in Nederland twee dagen meegelopen bij een fietsenmaker in Amsterdam die ons de kneepjes van het vak heeft geleerd. En maar goed ook, onze fietsen zijn derdehands en dit blijft niet onop5

fietsen in Remdang, Indonesië

gemerkt. Dagelijks eindigt iemand de dag met zwarte smeerhanden, maar wel weten we nu alles over het opleggen van een ketting; het verwisselen van een lekke band en het verhelpen van een ratelende kettingkast. Heel af en toe wordt er nog een fietsenmaker ingeschakeld, maar de meeste logistieke en technische problemen lossen we zelf op. Die behulpzame heren zijn we vaak

net iets te snel af, de klus is dan meestal al geklaard. Sigrid Hutter Carlijn, Monique, Lidewij en Sophie fietsen nog tot oktober, dan hopen zij weer thuis te komen. Voor wie meer wil weten, hen wil steunen en voor de inspirerende portretten van de vrouwen: www.r4wr.org. Facebook kan natuurlijk ook.

Verkiezing Vredesvrouw van het jaar 2015

Op 28 mei is op de ledenvergadering besloten dat dit jaar voor de laatste keer de 'vredesvrouw van het jaar' zal worden benoemd. Dit is dus de laatste kans om alsnog die vrouw aan te bevelen als vredesvrouw van het jaar, waarvan u al langer denkt dat zij dat verdient. Alle leden van Vrouwen voor Vrede kunnen een vrouw voordragen, waarvan zij vinden dat deze de titel verdient. U kunt uw voordracht met motivatie voor 1 oktober opsturen naar het bureau van Vrouwen voor Vrede. We zijn benieuwd. Lineke, Janne en Janny 6

Zeventigste verjaardag Hiroshima en Nagasaki n 2015 is het zeventig jaar geleden dat atoombommen werden geworpen op Hiroshima en Nagasaki. Over de hele wereld zullen de honderdduizenden slachtoffers worden herdacht. Deze herdenkingen op 6 en 9 augustus bieden echter ook een kans om de overlevenden te eren, door hun oproep te steunen tot afschaffing van alle kernwapens. Wij, burgemeesters van Hiroshima en Nagasaki, vertegenwoordigen maar twee van de 6600 steden en regio's die zich achter dit doel hebben geschaard. Onze organisatie, Burgemeesters voor Vrede, werd in 1982 opgericht om over nationale grenzen heen samen te werken voor de afschaffing van kernwapens en nog steeds komen er ieder jaar burgemeesters bij. Dat is niet vreemd, want juist zij heb- nog zulke grote bedragen worden geben de verantwoordelijkheid om de vei- stoken in het onderhouden en moderniligheid van hun burgers te garanderen. seren van deze wapens, in een tijd dat De afschuwelijke langetermijngevolgen er te weinig middelen zijn om drinvan kernwapens voor mensen en milieu, gende humanitaire noden aan te pakken. vooral in dichtbevolkte gebieden, kun- Het aantal bijna-rampen met kernwanen nooit te hoog worden ingeschat. pens is schokkend. Bovendien zijn deze Het gevaar dat deze wapens werkelijk wapens en hun installaties op zich al een zullen worden gebruikt, met of zonder aantrekkelijke doel voor terroristen. Het opzet, zal blijven bestaan zolang ze be- is geen bijzaak, dat internationale veischikbaar zijn. Het is schandalig dat er ligheid nog steeds afhankelijk is van

I

7

"nucleaire afschrikking", een doctrine gebaseerd op wederzijds wantrouwen, die vrede wil bewaren door middel van de dreiging met massamoord.

ambtenaren het kernwapendebat beperkt tot symbolische maatregelen, zonder deadlines of bindende afspraken. Ze beweren dat de veiligheid nog niet ontwikkeld genoeg is om grote stappen tot ontwapening te zetten. Wij zijn het daar niet mee eens.

Gevaarlijk schaakspel Erger nog, er zijn zelfs al pleidooien geweest om kernwapens effectief in te zetten. Militaire strategen denken uitgebreid na over welke steden er op hun doelwittenlijst moeten staan. Burgers van die steden worden zomaar gebruikt als pionnen op een mondiaal schaakbord, maar over de werkelijke gevolgen van dit spel wordt te weinig stilgestaan. Mensen in de hele wereld moeten ermee stoppen elkaar als onbetrouwbare vijanden te zien. Dat is waarom Burgemeesters voor Vrede, samen met een brede coalitie van maatschappelijke organisaties, niet alleen pleit voor de afschaffing van kernwapens, maar ook voor een cultuur waarin mensen beseffen dat ze horen bij één menselijke familie, ongeacht al onze verschillen. Tot op heden hebben regeringen en

Nieuwe stappen nodig Gezamenlijke pogingen van regeringen, universiteiten en allerlei maatschappelijke organisaties samen kunnen de wereld wel veranderen. Het zijn echter de wereldleiders, vooral dan die van de landen met kernwapens, die de eerste stap moeten zetten in het kweken van vertrouwen en het starten van betekenisvolle samenwerking. Al doende kunnen zij zo het fundament leggen van een nieuw veiligheidssysteem, dat niet gebaseerd is op wederzijdse afschrikking. Burgemeesters voor Vrede zal samen met zijn partners alles doen om hen hierin te steunen. Het tragische verhaal van onze beide steden mag nooit het verhaal van andere steden worden

We kunnen kernwapenstaten niet vertrouwen als het om onze vrijheid gaat usland wil nog dit jaar het kernwapenarsenaal vernieuwen. De VS antwoorden door nota bene de kruisraketten mogelijk weer uit de mottenballen te halen. Alle kernwapenmachten geven het komend decennium meer dan 1 biljoen (12 nullen!) dollar uit aan het verbeteren en in stand houden van kernwapens. Zo zullen ook de Amerikaanse kernwapens, waaronder die op onze luchtmachtbasis Volkel liggen, worden vernieuwd en verbeterd. Rusland en de NAVO doen beide grootschalige militaire oefeningen aan de gezamenlijke grens waarbij wordt geoefend met nucleaire scenario's. Het wederzijdse nucleaire wapengekletter is kortom niet van de lucht.

R

Na de Koude Oorlog waren we naïef genoeg om te geloven dat Rusland, de VS en andere kernmachten onze belangen in acht zouden nemen en de nucleaire overblijfselen uit die oorlog zouden verwijderen. Inmiddels is duidelijk dat we op de kernwapenstaten niet kunnen vertrouwen als het om onze veiligheid gaat. Dat vinden ook de 109 landen zonder kernwapens die het beu zijn te wachten op actie van de grote jongens. Zij willen daarom zelf het voortouw nemen en zo snel mogelijk beginnen met onderhandelen over totale nucleaire ontwapening. Het Nederlandse parlement droeg de regering in april op straks bij deze onderhandelingen aan te schuiven. Een verbod op kernwapens is immers de beste manier om te ontsnappen aan een nieuwe wapenwedloop; en deelnemen aan deze onderhandelingen is dus de enige logische en realistisch keuze voor Nederland en andere NAVO-landen. Het domste wat we immers kunnen doen is weer tevergeefs erop vertrouwen dat de kernwapenstaten het beste met ons voor hebben. Brief van Krista van Velzen in de Volkskrant op 23 Juni

Kazumi Matsui, burgemeester van Hiroshima

8

Tomihisa Taue, burgemeester van Nagasaki

9

Lanceerinstallatie voor Russische kernraket

Burgemeester Gerritsen van Zutphen tekent tegen kernwapens. e burgemeester van Vrede in Zutphen tekende met burgemeestersketting om ten overstaan van Krista van Velzen en een klein groepje Vredesmensen uit Zutphen tegen kernwapens. Hans van Iterson van de NVMP en groep Zutphen gemaakt. Ruim 25 jaar Mayors for Peace had mij, Joop, ge- (van ca. 1984 tot 2010). vraagd om in zijn plaats daarbij aanwe- De Burgemeester memoreerde dat Zutzig te zijn omdat hij naar de begrafenis phen al in 1978 tot ‘kernwapenvrije gevan Vredesman Leon Wecke moest. En meente’ was verklaard. Hij was eerst bij deze bijeenkomst kregen we te horen persoonlijk toegetreden als sympathidat een andere Vredesman juist op deze sant van Burgemeester voor Vrede. dag ook is overleden: Karel Koster, Daarna als lid en sinds 2 jaar ook als schrijver van onder anderen: ‘Nucleaire burgemeester. ontwapening nog steeds bittere nood- Hij zei ook dat als kernwapens echt gezaak’. bruikt zouden worden, niemand meer “Het Vredeswerk gaat door en zijn erfe- iets kan doen. Burgemeester niet, artsen nis ligt hier” zei Krista, wijzend op het niet, Rode Kruis niet… Daarom moeten boek dat Willemien van West had mee- die wapens weg! genomen voor deze bijeenkomst. Willemien herinnerde Gerritsen aan 10 jaar Krista gaf een goed overzicht over de geleden, toen ook hij een exemplaar van vredessituatie nu in Nederland. dit boek had gekregen. Die Amerikaanse kernbommen in VolDe burgemeester memoreerde nog de kel, Noord Brabant, liggen er nog steeds vele Vredesbulletins door de Vredes- en Amerika wil ze zelfs vernieuwen. De Vredesvlag van de Verenigde Naties, een witte duif op een hemels blauw vlak hing op de achtergrond, evenals de Vredes-regenboogvlag met PACE erop. Tot besluit werd nog een echte vredesbom aangeboden: die lijkt op een granaat; als je die in water weekt en je gooit ‘m op de grond, dan komen er bloemen uit. De burgemeester zei dat hij vaak allerlei dingen kreeg aangeboden, maar dat hij deze vredesbom graag wou aannemen. Joop de Vries

D

Hebben jullie het goede nieuws al gehoord? Samen hebben we ruim 44.500 handtekeningen opgehaald tegen kernwapens!! Hoera!

We willen met name jullie apart bedanken, want dankzij jullie inzet, energie en hulp hebben we dit mooie aantal gehaald! Hartelijk dank dat jullie met ons op straat stonden, naar kantoor zijn gekomen om handtekeningen te verwerken, thuis enorme stapels hebben geteld en/of op eigen initiatief handtekeningen in de buurt hebben opgehaald.

De 40.000 handtekeningen zijn binnen…. en nu? Begin september, na het zomerreces, dienen we de handtekeningen in bij de Tweede Kamer. Dan is het afwachten op de datum van het debat. We houden een spectaculaire actie tijdens het debat, we houden jullie op de hoogte van onze plannen!

https://actie.paxvoorvrede.nl/actie/teken-tegen-kernwapens/

10

11

'KERNWAPENS, ONS EEN ZORG' 70 jaar na Hiroshima

Ontmoetingsdag Vredesorganisaties Zaterdag 6 juni 2015 n het gastvrije EMMA, Centrum voor Wereld, Vrede en Milieu in Utrecht, kwamen op die zonnige zaterdag zo’n kleine veertig vredesactivisten bij elkaar. De dag was bedoeld als ontmoeting van de organisaties, om ervaringen uit te wisselen en elkaar opnieuw te inspireren. Ook wordt op deze jaarlijkse bijeenkomst gezocht naar vormen van samenwerking. Het thema van de dag was ‘Georganiseerde verandering…’ Als inspiratie hiervoor gaf Maarten van der Werf van Christian Peacemaker Teams (CPT) Nederland een inleiding, waarin hij de ideeën van professor Jan Rotmans uiteenzette. Jan Rotmans zegt in zijn boek ‘Verandering van Tijdperk’, dat Nederland de komende decennia zal transformeren naar een nieuwe samenleving, waarin de machtsverhoudingen zoals we die nu kennen radicaal zijn omgegooid. Dit is geen idealistisch vergezicht, maar de onontkoombare uitkomst van de kantelperiode waarin Nederland zich nu bevindt.

I

Wereldwijd zijn er nog steeds 16.500 kernwapens. Daarom heeft de VN 26 september uitgeroepen tot International Day for the Total Elimination of Nuclear Weapons. Op die dag organiseert de NVMP, Vereniging voor Gezondheidzorg en Vredesvraagstukken, een geaccrediteerd symposium voor artsen en andere geïnteresseerden over de medisch- humanitaire gevolgen van het gebruik van kernwapens en de stellingname vanuit de gezondheidszorg daartegenover. Centraal staat de boodschap dat de gevolgen zo desastreus zijn dat structurele medische hulp een illusie is. De enige optie is preventie, oftewel eliminatie van deze massa-vernietigingswapens. Sprekers o.a.: Rutger Jan van der Gaag, voorzitter KNMG Alexander Rinnooy Kan, hoogleraar UvA Jan Hoekema, burgemeester Wassenaar, voorzitter Burgemeesters voor Vrede Nederland Herman Spanjaard, duo-voorzitter NVMP Casper van der Zijde, ambassadeur voor vrede PAX Dagvoorzitter: Peter Buijs, duo-voorzitter NVMP Locatie: De Balie, Amsterdam Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam. Meer info: offi[email protected] of telefonisch 06-42009559 12

13

Wij van de Vredesbeweging kunnen hieraan bijdragen, in de richting die wij belangrijk vinden, door nieuwe initiatieven te ontplooien. En dan niet gericht op wat we NIET willen, maar juist op wat we WEL concreet willen maken. Protest tegen het oude creëert geen vrolijke, visionaire energie. Daarvoor is passie nodig, humor en doorzettingsvermogen. En reken daarbij op weerstand en conflict. Dat is juist goed, want daaruit blijkt dat je met iets belangrijks bezig bent.

De kanteling in de samenleving moet komen van onderop, zoals bijvoorbeeld de succesvolle actiegroep Wakker Dier. Zij weten mensen te bezielen, zij appelleren aan gevoelens van onrust in de samenleving en geven daar een focus aan. De Vredesbeweging moet ook op zoek gaan naar een focus dat de mensen aanspreekt. Waar maken mensen zich nu breed zorgen over? Uit de groep kwamen naar voren: de zorg, de banken, vluchtelingen (hun problematiek en ook angst voor een invasie), de islam, pensioenen. Er is veel gaande; er moet verbinding komen tussen vrees en hoop: als de hoop wint van de vrees, krijg je beweging.

eigen organisatie: koplopers (de mensen met de nieuwe ideeën, met passie), kantelaars (de mensen die praktisch een strategie uitwerken die nodig zijn voor het ontwikkelen van kracht) en de verbinders (mensen met netwerkvaardigheden)? - Krachtenveldanalyse van je eigen beweging: waar ligt op dit moment de nadruk van jullie activiteiten? - Bedenk een activiteit die verschillende organisaties kan verbinden.

Na een heerlijke lunch, genoten in de zon, ging een nieuwe ronde van ‘werkplekken’ van start. Tenslotte was er de uitwisseling van een aantal conclusies die mensen voor zich zien, zoals: Jongeren zijn anders actief dan ouderen en halen hen met een omweg in. Jongeren hebben ouderen nodig voor de ervaring, ouderen de jongeren voor ideeën en vernieuwing. Ook al zien we jongeren weinig in onze beweging, zij zien het belang van Vrede wel zeker. De Vredesbeweging BEWEEGT.

Na de inleiding kwamen de Raging Grannies van Vrouwen voor Vrede aan de beurt. Zij zongen vol passie en energie en wisten met een paar nummers ook de zaal aan het meezingen te krijgen

De groep ging uiteen in ‘werkplekken’, rond een aspect van het thema, waaronder - Welke rollen zijn er binnen jullie

Iedere organisatie liet daarna in enkele

Raging Grannies van Vrouwen voor Vrede 14

verkleinende achterban en gebrek aan geld en behoefte aan nieuw elan. Het zijn: het Humanistisch Vredesberaad, Haags Vredesplatform, Kerk & Vrede, Vrouwen voor Vrede en PAIS.

De dagvoorzitter Henk Blom (Doopsgezind Wereldwerk en Kerk & Vrede) sloot af met de vraag welke organisatie volgend jaar de Ontmoetingsdag wil organiseren. Pais zegde toe dat de samenwerkende bewegingen ook de volgende ontmoetingsdag zullen organiseren. Een logische stap in het komende proces van samenwerking. Janne Poort van Eeden

Tiny Hanning, voorzitster van Vrouwen voor Vrede over de toekomstplannnen

woorden horen waar ze voor staat. Daarbij benoemde PAIS dat er 5 vredesbewegingen samen willen gaan werken; zij hebben allen last van een

Amerikaanse moslims zamelen geld in voor herbouw afgebrande kerken

Een groep Amerikaanse moslims is een crowdfunding-campagne begonnen voor de herbouw van 'zwarte' kerken die na het drama in Charleston zijn afgebrand. Zeker in drie gevallen was er sprake van brandstichting. De initiatiefnemers van de geldinzamelingsactie denken ongeveer 67 duizend euro nodig te hebben om hun doel te bereiken. Zij hebben de heilige maand Ramadan – 'wanneer wij de pracht en heiligheid van onze eigen gebedshuizen rechtstreeks ervaren' – aangegrepen om de campagne te beginnen en roepen geloofsgemeenschappen in het hele land op een bijdrage te leveren

15

Lintje voor Janne Poort van Eeden redesvrouw van 2014, Janne Poort van Eeden (74) kreeg maandagmiddag 27 juli een onderscheiding als Ridder in orde van Oranje-Nassau. Maandag kwam de burgemeester Broertjes van Hilversum langs om haar de versierselen, die horen bij een Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, op te spelden. Het was de tweede verrassing sinds oktober van het vorige jaar. Toen was Broertjes op uitnodiging van de Vrouwen voor Vrede naar Amersfoort gekomen om Janne te benoemen tot Vredesvrouw van 2014. In zijn toespraak in haar woning refereerde de burgemeester daar ook aan. "Tijdens die bekendmaking werd er verteld wat Janne allemaal heeft gedaan en nog steeds doet. Een vrouw die zich met hart en ziel inzet voor vrede, geweldloosheid en vredeseducatie", zo speechte Broertjes onder meer. Internationaal Zo is zij al sinds 1995 onderdeel van Vrouwen voor Vrede. Zij is mede-oprichter van het Platform Vredescultuur. Ook internationaal gezien zet zij zich in voor geweldloze bewegingen, zoals bij European Netwerk for Civil Peace Services en Women's International League for Peace and Freedom. In Hilversum is zij onder andere betrokken bij intercultureel platform Bekend Maakt Bemind. "Er kan worden gesteld dat jij je zeer geruime tijd voor de samenleving hebt ingespannen en werkzaamheden hebt verricht, die voor de samenleving een bijzondere waarde hebben. Het heeft Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander behaagd je te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau", aldus Broertjes.

V

Burgemeester Broertjes feliciteert Janne nadat hij haar de onderscheiding heeft opgespeld

16

Echt een verrassing was het niet voor haar, vorig jaar is er per ongeluk een mailtje met het nieuws in haar mailbox terecht gekomen. ,,In eerste instantie zei ik toen dat ik het lintje niet wilde. Bijna al het werk dat ik gedaan heb, deed ik samen met Vrouwen voor Vrede. Het is dus niet alleen mijn verdienste. De andere vrouwen haalden me over toen ze zeiden dat het ook een goede gelegenheid is om Vrouwen voor Vrede in het zonnetje te zetten’’, vertelt ze. Het inzetten voor vrede is een rode draad in haar leven. ,,Het besef dat je zonder geweld iets kan oplossen wilde ik overbrengen. Dat heb ik deels via werk geprobeerd en deels vrijwillig. Ik heb negen jaar gewerkt voor het Women Peacemakers Program (Programma van vrouwelijke vredesactivisten). Via het

werk kwam ik weer op projecten die ik dan op vrijwillige basis deed.’’ Bij alle projecten waar ze zich voor inzette viel ze op. ,,Niet bewust hoor. Maar ik kan mijn mond nooit houden en bemoei me overal mee. Daardoor viel ik op’’, lacht ze. Burgemeester Pieter Broertjes vertelt hoe trots hij is dat een Hilversumse Vredesvrouw van 2014 werd en dat ze nu een lintje krijgt. Na alle complimenten voor mevrouw Poort grijpt zij haar kans de burgemeester ook nog even in het zonnetje te zetten. ,,U doet precies waar wij voor staan. In plaats van harde maatregelen, die soms ook nodig zijn begrijp me niet verkeerd, gaat u eerst in gesprek met mensen. Daardoor doet u waar wij voor staan; de zachte krachten in de samenleving proberen te versterken.’’

Omdat Janne Poort van Eeden ziek is en het te druk voor haar was om alle belangstellenden te ontvangen in haar huis tijdens de plechtigheid, kwamen vredesmensen van allerlei groeperingen met een groot raakvlak met Janne’s activiteiten samen in het café Tolhuis, dichtbij Jannes huis. Via een skypeverbinding werd getracht op scherm de onderscheiding te volgen maar helemaal vlekkeloos liep dat niet. Gelukkig was er een filmpje gemaakt tijdens het opspelden. En ook van de toespraak van Joke Oranje namens Vrouwen voor Vrede en van Ted Strop, Platform Vrouwen & Duurzame Vrede, zodat dit na afloop toch samen nog bekeken kon worden. Het filmpje van de plechtigheid staat ook op de website van Vrouwen voor Vrede. 17

Het motto voor de Vredesweek 2015 is 'Vrede verbindt'

Walk of Peace van Schilderswijk tot Vredespaleis

et dat motto roept PAX op tot ontmoeting en verbinding en zal zij moedige bruggenbouwers, zowel in Nederland als in conflictgebieden, in de schijnwerpers zetten. Om samen in vrede te geloven heb je de ander nodig. Mensen die naast je staan en mensen die niet tot je directe omgeving behoren. Dit is niet altijd gemakkelijk. Die ander maakt ons soms angstig, waardoor spanningen, ook in onze eigen samenleving, kunnen oplopen. Daar zijn de spanningen na de terroristische aanslagen in Parijs een duidelijk voorbeeld van.

andelen langs plekken van vrede van diverse religies om verbondenheid met elkaar te ervaren. Dat is het uitgangspunt van de vredeswandeling die het begin van de Vredesweek markeert. De televisie brengt aanslagen, geweld door IS of ander oorlogsgeweld zo dicht bij huis, dat vrede ook in Nederland niet vanzelfsprekend is. Vredesorganisatie PAX, Kerk en Vrede en de Raad van Kerken in Nederland organiseren in samenwerking met de Haagse Gemeenschap van Kerken een wandeling voor de vrede op 20 september, waar honderden deelnemers worden verwacht. De organisaties roepen mensen op om gezicht te geven aan het verlangen naar vrede.

M

De Vredesweek gaat over deze keuze: trekken we ons onverschillig terug en keren we de ander de rug toe of organiseren we een tegenkracht tegen angst en terreur? Wij roepen moedige bruggenbouwers op om de verbinders te versterken.

waardigheid redden. Door bruggen te slaan en mensen met elkaar te verbinden. Dat is ook dichtbij huis nodig en mogelijk. Dat willen we in de Vredesweek zichtbaar maken".

Vredesweek 2015 De Vredesweek is een jaarlijks terugkerende themaweek en begint in 2015 op zaterdag 19 en eindigt op zondag 27 september, met op 20 september de Vredeszondag. Tijdens deze week organiseren veel vrijwilligers in heel Nederland honderden evenementen die in het teken staan van vrede.

Moedige bruggenbouwers Mensen die zich inzetten voor vrede zijn er altijd geweest. Meer dan ooit, zijn juist nu bruggenbouwers nodig. In conflicten ver weg, maar ook dichtbij huis, in de eigen buurten en wijken. Directeur Jan Gruiters van PAX: "De oorlog in Syrië verdeelt mensen. In Syrië maar ook in ons eigen land. Maar uiteindelijk is het verlangen naar vrede sterker dan de angst voor geweld. Vrede verbindt mensen. Dat lijkt misschien naïef maar het vergt moed om daarin te blijven geloven."

PAX steunt vele vredesactivisten en partnerorganisaties in conflictgebieden die zich hier dagelijks mee bezig houden. Gruiters: "Zelfs in tijden van oorlog kunnen mensen de menselijke

W

Het motto is: Vrede verbindt. De organisatie kiest voor een wandeltocht, een pelgrimage. Tijdens een tocht van zes kilometer is er volop gelegenheid andere mensen te spreken, zich te laten inspireren bij interessante ontdekkingen op de route en zich onder te dompelen in een weekend dat zal bruisen van activiteiten voor recht en vrede. De Walk of Peace is onderdeel van de Vredesweek , het Just Peace Festival en de wereldwijde Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede van de Wereldraad van Kerken.

voren komt in de beelden uit het Midden-Oosten en Oekraïne. Steeds meer mensen ontlenen er argumenten aan om meer geld aan defensie uit te geven. De initiatiefnemers willen dat automatisme in het denken doorbreken. Ze realiseren zich dat het daarbij niet alleen over de landen ver weg moet gaan, maar ook over de afgenomen tolerantie in Nederland zelf. Onderzoek wijst uit dat antisemitisme, islamofobie en homodiscriminatie in Nederland toenemen.

Er zijn korte toespraken van Freek Landmeter (vredesbeweging PAX) en Hielke Wolters (Wereldraad van Kerken) en het Mamaverhalenkoor zal, samen met de rappers van het Stagehuis uit de Schilderswijk aan het einde van de wandeling optreden.

18

Met het initiatief richten de organisaties zich allereerst op de toegenomen onveiligheid in de wereld, zoals die naar

19

Ervaar hoe vrede verbindt. Zo krijgt iedere wandelaar een roos uit de handen

van de Aksa moskee om deze naar het Joodse kindermonument op het Rabbijn Maarsenplein te brengen. Ontmoet anderen die zich voor vrede inzetten, bezoek verwachte en onverwachte plekken in de stad. Laat je inspireren. Op de route zijn er meerdere momenten waar je letterlijk en figuurlijk stil staat bij vrede. Op betekenisvolle plekken kun je meedoen aan activiteiten om zelf bij te dragen aan vrede. Aan het einde van de middag is er een picknick en een muzikale afsluiting

De Walk of Peace is onderdeel van de Vredesweek en het Just Peace Festival en de wereldwijde Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede van de Wereldraad van Kerken. Lengte: 6 km. Starten op eigen gelegenheid tussen 13.00 – 15.00 uur Start: Station Hollands Spoor Einde: Vredespaleis Opgave: www.walkofpeace.net Kosten: 5 euro (kinderen tot 12 jaar gratis) incl. picknick en informatiemagazine

VREDESTUIN-bijeenkomsten van Enschede voor vrede p 11 mei kwam Geart Bosma naar Enschede. Voor een geïnteresseerd publiek vertelde hij over het ontstaan en gebruik van vredeseducatie en deed met de aanwezigen enkele oefeningen. In de tachtiger jaren kwam in Groningen het VredesInformatieCentrum (VIC) tot stand. Na de aanslagen van 11 september 2011 besloot men om gastlessen aan te bieden aan de hoogste klassen van het basisonderwijs. Deze keuze is vooral praktisch: voor een gastles wilde men 2 uur uit trekken en dat is op middelbare scholen lastiger. Bovendien moet je daar verschillende vakdocenten bellen die allemaal een eigen jaarprogramma hebben. Het basisonderwijs is wat dat betreft eenvoudiger. Bovendien zijn 11- en 12-jarigen erg

Enschede voor vrede organiseert in 2015 in de wintertuin van de Wonne maandelijks VREDESTUIN-bijeenkomsten. De Wonne is een leefgemeenschap in het centrum van Enschede waar ruimte is voor bijeenkomsten met vrede en milieu als onderwerp. Op maandag 13 april was het onderwerp:“Achtergrond van radicalisering komt niet van een andere planeet”. De onafhankelijke veiligheids- deskundige dr. Teun van Dongen sprak over de achtergronden van radicalisering en de vraag hoe hiermee om te gaan.

O

20

nieuwsgierig en in die zin een dankbare doelgroep. Voor de middelbare school zou het goed zijn, de docenten vredeslessen aan te bieden die zij dan aan hun leerlingen

kunnen doceren. In de loop van de afgelopen 14 jaar heeft het VIC gastlessen aangeboden in Groningen, Friesland en Drenthe en incidenteel ook in Zwolle en Amersfoort. Sinds enige tijd werkt men samen met het Vredesburo in Eindhoven, dat de zuidelijke provincies beslaat. Het zou mooi zijn als Enschede voor Vrede het Oosten voor haar rekening zou kunnen nemen.

ciaal gedrag van de leerlingen zelf. Daarbij wordt de aandacht voor achtergronden in conflicten elders op de wereld vertaald naar het hebben van aandacht voor de achtergronden in de eigen onderlinge conflicten. Samen met het Vredesburo Eindhoven geeft het VIC tussen de 100 en 150 gastlessen per jaar; verreweg de meeste overigens nog steeds in het Noorden. Vooral in de maand april is de respons van scholen hoog, in verband met de naderende herdenking van de Tweede Wereldoorlog. Na een korte pauze gingen de aanwezigen praktisch aan de gang waarbij het ontstaan van een conflict heel beeldend naar voren kwam. Met het gevoel dat het goed zou zijn alle kinderen te voeden met dit soort lessen, ging ik naar huis.

Het doel van de gastlessen is: “kinderen nieuwsgierig maken naar de achtergronden van conflicten”. In de gastlessen gaat het om de actualiteit, het bespreken van de achtergronden van conflicten die op dit moment in het nieuws zijn of die de klas op één of andere manier bezig houden. Ook wordt ingegaan op de geschiedenis en de achtergronden daarvan. Filosofische en ethische vragen komen aan bod en so-

Tiny Hannink

Een muur van vrede op reis door Enschede

Op 2 juli 2015 is de Vredesmuur haar tour door Enschede gestart in de Openbare Bibliotheek aan de Pijpenstraat 15. Deze muur is een initiatief van de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies, Enschede voor Vrede en de Wereldvredesvlam Twente. Zij is onderdeel van een serie activiteiten die mensen uitnodigen bij te dragen aan een wereld waarin meer mensen in vrede zijn. Alle activiteiten zijn mede gefinancierd vanuit de gemeentelijke budgetten Jijmaaktdebuurt.nl.

Een betere buurt begint met vrede. De Vredesmuur is een lege wand waar iedereen zijn of haar wens voor vrede deelt met de stad. Het resultaat wordt een muur vol geschreven of getekende inspiratie, uit alle lagen, culturen en leeftijden van de samenleving. Na een verblijf in de Bibliotheek, reist de muur verder langs servicecentra, buurthuizen en festiviteiten. ([email protected]). 21

Vluchtelingen kregen een gezicht in Enschede p 20 juni was het Wereldvluchtelingendag. In de media was de afgelopen dagen de nodige belangstelling hiervoor, maar daarbij ging het vooral en bijna uitsluitend over de grote aantallen burgers die huis en haard verlaten hebben om het vege lijf te redden. De grootste aantallen sinds de Tweede Wereldooorlog, zo wordt gesteld. In grote kampen wereldwijd en massaal pogend de Middellandse Zee of het Kanaal over te steken. Wat een beetje uit zicht dreigt te raken, is dat het bij al die vele miljoenen of duizenden vluchtelingen, miljoenen of duizenden keren gewoon om een persoon gaat met zijn of haar eigen verhaal. Een eigen leven dat abrupt werd afgebroken en dat hij of zij nu weer ergens anders probeert voort te zetten.

O

Onder de titel “Geef vluchteling een gezicht” organiseerde het Platform Vluchtelingen en Asielzoekers Enschede daarom een bijeenkomst om die menselijke verhalen weer te voorschijn te halen. Want onbekend maakt onbemind en dat laatste is een groot probleem nu ook in Enschede gesproken wordt over de vestiging van een asielzoekerscentrum in de stad. De Twentsch Courant Tubantia maakte zich op de ochtend van Wereldvluchtelingendag al zorgen over de communicatiestrategie in deze van het gemeentebestuur.

22

De waarnemend burgemeester van Enschede, Fred de Graaf, reageerde hier dan ook op tijdens het toespraakje waarmee hij de bijeenkomst opende. Hij benadrukte dat er wel steeds weer aandacht wordt gevestigd op mensen die vanuit een “nivea”-mentaliteit (niet in mijn voor- en achtertuin”) te hoop lopen tegen de mogelijke vestiging van een asielzoekerscentrum bij hen in de buurt, maar dat er altijd nog veel grotere groepen burgers zijn die zich het lot van vluchtelingen en asielzoekers aantrekken en als vrijwilliger in deze cen-

tra of met deze vluchtelingen en asielzoekers willen werken.

Het is ook maar de vraag in hoeverre er geen draagvlak bij de Nederlandse of Europese bevolking zou zijn om vluchtelingen op te vangen die de Middellandse Zee oversteken of dat het de politici zijn die elkaar de bal proberen toe te spelen. Terecht schreven drie GroenLinkse fractievoorzitters uit Amsterdam, Utrecht en Nijmegen in de Volkskrant dat zij er door hun VVDcollega’s ten onrechte van beschuldigd werden met hun pleidooi voor bed-baden-brood het draagvlak voor het Nederlandse asielbeleid te ondermijnen. “Wij kunnen met zekerheid zeggen dat er geen draagvlak is voor de ‘oplossingen’ van die kabinet. Er heerst in onze steden een groot moreel plichtsbesef dat wij geen mens op straat laten slapen. Of hij nu wel of niet in het bezit is van een verblijfsvergunning,” zo stelden zij. En laten we niet vergeten dat in Enschede vijftien jaar geleden geen protestdemonstraties waren bij de opening van het asielzoekerscentrum die het gemeentebestuur meer dan tien jaar heeft weten te vertragen, maar juist wèl bij de sluiting ervan!

George Towma met rechts Yasmin Haidar die zijn verhaal uit het Arabisch naar het Nederlands vertaalde woonde tot iets meer dan een jaar geleden in Syrië en besloot zijn land te ontvluchten. Via Libanon kwam hij in Turkije waar hij enige tijd heeft geprobeerd een baan te vinden en een nieuw bestaan op te bouwen. Het land is echter overspoeld door Syriërs en dus viel het vinden van werk niet mee. Hij besloot daarom met een aantal andere Syriërs verder te trekken. Er werd contact gelegd met een mensenhandelaar die hen voor een flink bedrag wel naar Griekenland wilde brengen. Op enig moment was het zo ver. Een groep van 17 mensen werd naar het strand gebracht waar een bootje lag. Dat was echter eerder geschikt voor 6 à 7 mensen en niet voor 17. Sommigen weigerden aan boord te gaan, maar werden daartoe door de bewapende mensenhandelaars gedwongen.

Na de pauze ging de aandacht uit naar uit Syrië afkomstige vluchtelingen. Nursel Akdeniz en Wilmie Koster vertelden over hun verschillende ervaringen met getraumatiseerde vluchtelingenkinderen en over hun gezamenlijke project.

Daarna kreeg George Towma de gelegenheid zijn verhaal te vertellen. Hij

23

Eenmaal op zee begon het bootje al snel te zinken. In een kleine kajuit op het bootje zat een gezin dat geen kant op kon en met boot en al in de diepte verdween. Slechts één dochter kon via een opening ontsnappen maar werd door de andere opvarenden die dankzij zwem-

vesten in de zee bleven drijven bewusteloos aangetroffen. In de veronderstelling dat ook deze dochter was overleden besloot de vader, die zijn hele gezin had zien verdrinken terwijl hij machteloos was, dat het leven voor hem verder geen zin meer had. Hij ontdeed zich van het zwemvest en koos de verdrinkingsdood. Veel anderen verdronken ook, vaak door de kou bevangen. De bewusteloze dochter overleed in de armen van Towma. Na twaalf uur in de zee gelegen en eigenlijk ook al afscheid van het leven genomen te hebben, werden Towma en één andere Syriër als enige twee van de groep van zeventien gered. Dat heeft hij zelf eigenlijk niet eens bewust meer meegemaakt. Hij

weet alleen nog dat hij in een Grieks ziekenhuis wakker werd en dat zijn in Enschede woonachtige broer Domad Towma hem daar kwam halen om hem naar Nederland te brengen. Nog regelmatig wordt hij middenin de nacht wakker omdat hij weer gedroomd heeft van dit bizarre avontuur en van het stervende kind in zijn armen. Hij vindt het fijn dat mensen op een dag als vandaag begaan zijn met het lot van vluchtelingen, maar hoopt ook dat de Nederlandse overheid, die nu ook zijn overheid is, wil aansturen op een oplossing voor de al veel te lang durende oorlog in Syrië waardoor mensen geen andere uitweg zien dan het land te ontvluchten met alle risico’s van dien.

Die keuze waartoe velen zich gedwongen voelen werd ook heel voelbaar gemaakt door de Syrische muziekclip “Gooi mij maar in zee” die door Yasmin Haidar van Nederlandse ondertitels is voorzien en die werd vertoond. [ Een Syrische burger zegt tegen een mensensmokkelaar: ]

Help me alsjeblieft om weg te gaan, help me op weg en laat me daarna los, vergeet me.

Gooi me maar in zee, aarzel niet. Maak je geen zorgen over mijn lot. Ik heb geen andere keuze.

Ik ga niet een dagje uit, ik ga niet voor mijn plezier. Mijn huis is verwoest. En de rook van de oorlog ontneemt me het zicht.

Waar ik ook in terecht kom, weg wil ik.Uiteindelijk ben ik ook maar een mens.

Noem mij maar zoals jij het wilt: vluchteling, ontheemde, asielzoeker. ’t Maakt mij niet uit.

Laat me toch weggaan. Ik kom sowieso terug, fysiek of in mijn dromen. Misschien is de tijd me gunstig gezind. En kan ik daadwerkelijk blij terugkeren.

Gooi me maar in zee, aarzel niet. Maak je geen zorgen over mijn lot. Ik heb geen andere keuze. 24

Altijd op weg

Een vrouw beefde toen zij het Jakobusbeeld in de Kathedraal van Santiago de Compostella aanraakte. Ze had nog net wat energie over om de Kathedraal in te gaan en de laatste treden op te gaan om hem aan te raken; Jakobus de apostel waar het in Santiago allemaal om gaat. Waar mensen uit de hele wereld vooral te voet naar toekomen. Buiten op het plein vallen de pelgrims elkaar lachend en huilend in de armen. De stokken omhoog, de stenen op het plein kussend. De verhalen over de weg, de Camina, barssten los. Wat een energie op deze bijzondere plek. Iedereen heeft zijn eigen weg gelopen, alleen, samen en uiteindelijk toch alleen. Want je ontmoet niet alleen elkaar, de mensen in de gites waar je overnacht op de route, maar vooral jezelf. Je laat je drukke leven los en langzaamaan ontmoet je jezelf op een ander niveau en doe je prachtige inzichten op. Mijn bijzondere vriend William heeft in 2010 in 52 dagen 1350 km naar deze

bijzondere historische plek gelopen, vooral alleen en toen hij op het plein stond viel hij stil. De vele ervaringen laten bezinken en de inzichten laten groeien. Innerlijke en uiterlijke rust; zo schrijft hij in zijn prachtig boek dat in de herfst dit jaar uitkomt. En ik sta 5 jaar later op het plein waar William beseft dat de weg naar jezelf en inzichten nooit ophoudt. Het voelt dubbel om op deze magische plek te zijn. Want eigenlijk mag ik van mijzelf hier helemaal niet zijn zonder al die (innerlijke) stappen, die deze pelgrims om mijn heen gemaakt hebben. *Wil je meer weten over de weg die William maakte naar Compostella laat mij het weten en ik houd je op de hoogte. De fotografe Caro Bonink verrijkt ons tijdschrift regelmatig met een foto en een bijbehorend commentaar.

25

Landelijke dag Vrouwen Voor Vrede 24 oktober We nodigen iedereen van harte uit voor de landelijke dag, die weer zal worden gehouden in de Johanneskerk, Westsingel tegenover het gemeentehuis. Voorlopig programma 10.30 koffie 11.00 welkom 11.15 Sandra Verkuijlen vertelt over haar werk met meisjes in Nicaragua, die geweld ervaren hebben. Ze vangt ze op, begeleidt ze en traint ze om geweldloze kracht in de eigen gemeenschap te worden: girl power. Sandra won met een artikel over haar werk, de prijs die de WILPF International gaf tijdens het 100 jarig bestaan. 11.35 gelegenheid om vragen te stellen 11.50 Lineke Schakenbos brengt onze 100 jarige zusterorganisatie, de Wilpf, in beeld: acties en activiteiten van deze 100 jarige dame. 12.10 gelegenheid om vragen te stellen 12.20 Vredesvrouw van het jaar 12.45 De Raging Grannies zingen met ons. 13.00 lunch: neem zelf je boterham mee, voor koffie/thee/melk wordt gezorgd

Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken

De bevolking van Djakotomey is voornamelijk agrarisch en het is er voor vrouwen moeilijk om de kost te verdienen. Het idee is om ze met 30.000 CFA Frank (± 50 euro) aan middelen te helpen om zich in te kopen in een kleine activiteit van AGR (Income Generating Activity), waarmee ze een eigen rol kunnen krijgen in cassave- of pindaverwerking, verkoop van specerijen of verkoop van bereide rijst.

Met een gift van 1250 euro maken de Ridderkerkse Vrouwen voor Vrede microkredieten mogelijk voor twintig vrouwen in Benin. Het met de verkopen in het Snuffelpand verdiende geld komt ten goede aan een project voor arme plattelandsvrouwen en weduwen in het buitengebied van Djakotomey. De cheque is in het Snuffelpand overhandigd aan Gerard Prinse, die vanuit de Ridderkerkse werkgroep Duurzaam Zonder Grenzen al vele jaren actief betrokken is bij dit Afrikaanse land “De activiteiten van de werkgroep zijn allemaal gericht op Dogbo. Dit keer betreft het een heel ander gebied, waar ze met een relatief klein bedrag de leefomstandigheden van vrouwen en kinderen kunnen verbeteren. Het stelt vrouwen in staat om geld te verdienen en daarmee komt er ook schoolgeld voor hun kinderen. De basisscholen in Benin zijn gratis, maar middelbare scholen kosten geld” stelt Gerard Prinse.

14 uur In de middag spreekt Inez de Boer van Peace Brigades International over het project Strong Women. Hiermee wordt in de 3e wereld de veiligheid van vredeswerksters bevorderd. Succesvolle aanpakken komen in het Arabisch op de website van Vrouwen voor Vrede. 15 uur thee en afscheid 26

27

Terug met rente Het investeringsbedrag moeten de vrouwen binnen een jaar terugbetalen met een rente van twee procent. Dit geld komt weer ten goede aan microkredieten voor andere vrouwen. “Er wordt begonnen in de armste dorpen en op de middellange of lange termijn zal dit ten goede komen aan een aanzienlijk aantal vrouwen” weet Prinse, die veel van dit project verwacht. “De vrouw die deze organisatie heeft opgezet komt uit Lokassa en de mensen die ik over haar spreek zijn er positief over alles wat ze doet. Daarom heb ik hier ook wel een goed gevoel bij.” Djakotomey ligt ongeveer veertig kilometer van Lokassa. De gemeente omvat 72 dorpjes. Met de microkredieten zal begonnen worden in het dorpje Houn-

homey. Er wordt gestart met twintig arme vrouwen die de zorg hebben over meerdere kinderen.

jaren geleden op haar eiland Santo Antậo bij zee een wandeling maakte sprak ze een jongen aan met de vraag waarom hij niet op school zat. Hij antwoordde dat daar geen geld voor was. Grootmoedig sprak Maria met hem af dat zij het schoolgeld zou betalen als hij zijn best zou doen. Dat deed ze jaren en uiteindelijk heeft deze jongen de universiteit afgemaakt. Nu zet zij zich in voor een project voor kinderen met Rotterdam als voorbeeld: “Als je dertig kinderen in een wijk opvangt, begeleidt en verder helpt, dan voorkom je dat een wijk gaat verloederen.” In Kaap Verdië is kleuteronderwijs niet verplicht en wordt niet door de staat betaald. Veel arme gezinnen (vooral alleenstaande moeders) kunnen hun kinderen nu moeilijk een goede opvang bieden. Het vormingscentrum wil hierin voorzien met een crèche en een kleuterschool. Als dit is gerealiseerd hoopt het centrum ook van betekenis te kunnen zijn voor tieners, die door het leven op straat snel in criminaliteit vervallen. Ook tienerzwangerschappen komen er nog te veel voor. Weekblad de Combinatie 04 juni 2015

Gift voor crèche in Kaap Verdië

De gemeenschap van de “Pequenas Irmậs Missionariás da Caridade” in Ribeira Grande op Santo Antậo (Kaap Verdië) krijgt € 1250,-- van de Ridderkerkse Vrouwen voor Vrede. Met deze gift wordt bijgedragen aan de inrichting van een opvang voor kleine kinderen in een twee jaar geleden gebouwd vormingscentrum. De hiervoor uitgeschreven cheque werd in het Snuffelpand in ontvangst genomen door Janneke de Moei en Maria Miranda. Janneke bracht het project onder de aandacht van haar plaatsgenoten in het Snuffelpand. Zij kent Maria al veertig jaar, vanaf het moment dat zij als cursist begon aan een opleiding voor bejaardenverzorgende waar zij als docente aan verbonden was. Jarenlang deed Maria veel voor Kaapverdische vrouwen die pas in Rotterdam waren gekomen. Daarnaast heeft ze altijd hart gehad voor haar moederland. Toen ze

28

Wees alert, het Trojaanse paard, Vrijhandelsverdrag TTIP p 2 juni ging ik naar Amersfoort naar de Expeditie van Abel en Magda. Roeline Knottnerus hield een lezing over TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership). Vaag voelde ik al iets van dreiging, dit is volledig bevestigd. Het betoog van Roeline is goed onderbouwd. Zij werkt bij SOMO, een onafhankelijke onderzoeksorganisatie, gericht op duurzame ontwikkeling, sociaal, economisch en ecologisch.

O

Kort gezegd, er wordt enorm gelobbied vanuit diverse, vooral grote bedrijven, in de luwte, wel liefst zoveel mogelijk achter gesloten deuren, om de handelsbarrières op te heffen. Wat zijn die barrières: milieumaatregelen, democratisch tot stand gekomen, wetten ter bescherming van gezondheid en eerlijke arbeidsvoorwaarden. We willen graag eerlijke handel, eerlijk voedsel eerlijke kleding eerlijke energie, (toespraak Milieudefensie van Geert Ritsema).

29

Het gaat me duizelen, wil men m.b.v. dit verdrag regelgeving opruimen? Zelfs onze eigen minister Ploumen merkt op: ”Er kan geen banenplan op tegen TTIP”. Dit heeft wel een prijskaartje, merkt Roeline op, alles moet worden vrijgegeven, ook de toekomstige (carte blanche) voor de toekomst. Dit alles houdt in: beperking van onze democratische beleidsruimte, een weg terug is er nauwelijks te gaan zonder enorme schadeclaims. Geen beperkin-

vanuit de VS (vanwege arbeidsvoorwaarden, werkomstandigheden). De democratische beleidsruimte gaat sterk achteruit.

gen opleggen aan aanbieders, niets zeggen over de rechtsvorm. Bedrijven vinden te strakke regelgeving lastig. Langzamerhand zijn er al vele juristen gespitst: op dit gebied is er veel werk aan de winkel. Het verdrag zit zo listig in elkaar, dat het moeilijk is te voorzien wat de consequenties zullen zijn. Er zullen meer banen komen, maar dan niet bij de kleine boeren, Monsanto speelt een grote, gevaarlijke rol. De gang naar de rechter zal sneller en gemakkelijker gaan.:(Er bestaan private ISDS-rechtbanken -die achter gesloten deuren “rechtspreken”) De ongelijkheid zal toenemen, er is niets gezegd over de verdeling. Bedrijven gaan er op vooruit, de werkgelegenheid gaat niet vooruit, de werknemer gaat erop achteruit. Er zal een grote verschuiving plaatsvinden

NGO-organisaties zijn druk bezig slapende honden wakker te maken. (o.a. ook milieudefensie), landbouworganisaties, Platform: aarde, boer, consument, gemeentes, vakbonden. SERadvies: denk helder. Ook in de VS gaat men zich roeren. Gemeenteraadspolitiek is gericht op invloeden op lokaal beleid. Roeline werkt bij een Platform Authentieke journalistiek, Email: [email protected] Ida Wassenaar

Geert Ritsema, campagneleider van Milieudefensie, hield de volgende toespraak tijdens het TTIP-protest van March Against Monsanto in Amsterdam. Ik sta hier vandaag, omdat ik niet wil dat er bedrijven zijn die machtiger zijn dan het land waarin ik woon, die machtiger zijn dan de stad waarin ik werk en leef. Ik sta hier omdat ik niet wil dat Monsanto, ExxonMobil en Philip Morris bepalen wat gezonde lucht is, welk voedsel veilig is en naar welke wet ik moet gehoorzamen. Ik sta hier vandaag omdat ik vecht vóór het milieu, vóór onze democratie en dus tégen een draak van een verdrag.

Tegen TTIP en het bijbehorende ISDS, de schimmige private rechtbank, waarmee handelsverdragen als TTIP worden afgedwongen.

30

Geen multinational zou ooit de baas

over onze democratie mogen worden en dat is nu precies wat een megalomaan monsterverdrag als TTIP in de hand werkt.

Democratisch tot stand gekomen wetten en regels zijn maar lastig in de ogen van grote multinationals. Wij zijn lastig. Ons onafhankelijke transparante rechtssysteem is lastig.

je milieunormen afzwakken en –tegen de democratische wens van de bewoners in– de bouw van een kolencentrale toestaan. Raad eens wat er is gebeurd, die kolencentrale staat er!

En dus bestaan er private ISDS-rechtbanken die -achter gesloten deurenmiljardenboetes opleggen voor democratisch genomen beslissingen, die ons beschermen, maar bedrijven in de weg zitten.

In Canada claimt oliebedrijf Lone Pine Resources honderden miljoenen van de deelstaat Quebec, alleen maar omdat ze daar geen schaliegas willen. Zoals ook wij hier massaal hebben gezegd, wij willen geen schaliegas. Zoals wij hier ook minder Gronings gas willen: voor de Groningers, voor ons milieu, voor onze veiligheid.

Overdreven hersenspinsels? Nee, weten we dankzij soortgelijke handelsverdragen als TTIP. Het zal namelijk gaan zoals het in tweederde van de gevallen is gegaan: overheden moeten via uitspraken van het ISDS astronomische bedragen aan buitenlandse investeerders betalen, op basis van een handelsverdrag dat boven de nationale wet gaat. Of ze schrikken bij voorbaat terug voor maatregelen die mens en milieu beschermen, omdat ze bang zijn voor zulke claims.

Miljardenclaims aan je broek omdat je de volksgezondheid en het milieu beschermt, omdat je probeert te voldoen aan de Europese milieuwetgeving.

Ik weet dat het absurd klinkt. Maar het kan. En het gebeurt. Aan de lopende band zelfs, blijkt uit cijfers die twee weken geleden door de Verenigde Naties werden gepubliceerd.

Met TTIP en ISDS is het niet de vraag óf maar wanneer we een megaclaim aan onze broek krijgen. Voor dat inzicht hoef je alleen maar te gaan kijken bij onze oosterburen.

De groene Duitse stad Hamburg, op de knieën gedwongen door de fossiele energiereus Vattenfall. De stad kreeg de keuze: 1,7 miljard euro boete betalen óf

31

Geen wonder dat overheden terughoudend worden met beleid op het gebied van milieu, gezondheid, arbeidsrechten. En toch wordt er – achter gesloten deuren natuurlijk - vrolijk dooronderhan-

deld over TTIP en wordt er alles aan gedaan om de claimtribunalen in het verdrag te houden.

maal niet wanneer we daarmee onze eigen gezondheid, veiligheid of het milieu op het spel zetten.

Maar waarom? In wiens belang? Waarom werken onze politieke leiders aan een akkoord dat schadelijk is voor ons allemaal en dat ons - elk onafhankelijk onderzoek bevestigt het weer – niets oplevert? Geen banen in ieder geval, geen betere regels, geen beter milieu.

Sterker nog: een beter milieu eindigt bij TTIP.

Dus zeg nee tegen TTIP: want TTIP is een rokend, olieverslindend genetisch gemanipuleerd monster dat we de nek om moeten draaien nog voor het een klauw binnen onze grenzen zet. Want als het er is, is het te laat!

Wat is er toch gebeurd met de wake up call van de economische crisis? Die had iedereen – ook politici - toch moeten doen inzien dat we niet op de oude voet kunnen doorgaan? Dat we niet meer gepakt wilden worden, zoals we door de banken zijn genomen? Dat we eerlijke handel willen: eerlijk voedsel, eerlijke kleding, eerlijke energie?

Gelukkig is het nu nog niet te laat. Ik denk dat we hier vandaag laten zien dat het verzet tegen TTIP ook in Nederland groeit.

Ook in Europa groeit het verzet met de dag. Onder de Europese petitie tegen TTIP staan inmiddels 1,9 miljoen Europese handtekeningen waarvan ruim 60.000 uit Nederland.

En toch werken onze politieke leiders aan een akkoord dat gebaseerd is op precies die principes die we juist moeten afbreken. De principes hoe goedkoper hoe beter, hoe meer hoe beter en alles wat dat in de weg zit is een handelsbelemmering.

En last but not least: ook steeds meer Amerikanen keren zich tegen TTIP. Het Amerikaanse Congres heeft grote bedenkingen bij de vrijhandelsagenda van Obama, omdat ze vrezen dat TTIP de werkgelegenheid in de VS zal schaden.

Daar zeg ik nee tegen, Milieudefensie zegt daar nee tegen. Want we worden niet gelukkiger van nóg meer spullen, van nóg verder weg, die nóg goedkoper geproduceerd zijn.

Zeker niet wanneer de prijs daarvoor betaald wordt door mensen aan de andere kant van de wereld. Door mensen die van huis en haard verdreven zijn, of door volgende generaties. En al hele-

Ik ben er van overtuigd, dat als wij schouder aan schouder blijven staan, als we samen staan en vastberaden zijn, dat we deze strijd kunnen winnen!

En daarom zeg ik: stop Monsanto, stop ISDS en stop TTIP!

32

Geert Ritsema Campagneleider TTIP

Amsterdam eerste TTIP vrije gemeente van Nederland msterdam, 3 juli 2015 – De gemeenteraad van Amsterdam heeft gisteravond een motie aangenomen waarin de raad zich keert tegen het controversiële Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), het vrijhandelsverdrag waarover de EU en de VS sinds 2013 met elkaar onderhandelen. De motie behaalde 24 van de 45 stemmen en werd gesteund door GroenLinks, PvdA, SP, PvdD en de Partij voor de Ouderen. Het is voor het eerst dat een Nederlandse gemeente zich tegen TTIP uitspreekt. In andere Europese landen –waaronder België, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Oostenrijk en Spanje- zijn er al honderden gemeenten die dat gedaan hebben. Milieudefensie reageert opgetogen en feliciteert Amsterdam met de aangenomen motie. Geert Ritsema, campagneleider Energie en Grondstoffen: “TTIP is een monsterlijk verdrag dat, als het wordt aangenomen, haar klauwen ook naar gemeentes zal uitstrekken. Wij roepen alle gemeenten in Nederland op het goede voorbeeld van Amsterdam te volgen.“ In de motie wijst de Amsterdamse raad er op dat “TTIP in het algemeen en de steunen.” ISDS clausule in het bijzonder een be- Ritsema vindt dat de Amsterdamse dreiging kan vormen voor de lokale de- PvdA met de aangenomen motie ook mocratie in Amsterdam en schadelijk een signaal afgeeft aan de Europese kan zijn voor lokale regels omtrent so- fractie van de PvdA. Die fractie stemt ciale normen, milieu, economie, ge- volgende week woensdag in Straatszondheid, landbouw, intellectueel burg over een resolutie van het Euroeigendom, cultuur” en keert zij zich pees parlement, die zich uitspreekt over ronduit “tegen TTIP.” TTIP en ISDS, het omstreden arbitrage Geert Ritsema: “Met deze motie gaat de mechanisme in het TTIP verdrag waarAmsterdamse PvdA lijnrecht in tegen mee buitenlandse bedrijven buiten de minister Ploumen en de PvdA Tweede rechter om schadeclaims tegen overheKamerfractie, die TTIP ondanks alle den in kunnen dienen. Eerder sprak de geuite bezwaren nog steeds blijven PvdA Eurofractie zich bij monde van

A

33

Agnes Jongerius uiterst scherp uit tegen ISDS. Milieudefensie verwacht dat de PvdA volgende week voet bij stuk zal houden en niet akkoord zal gaan met een nieuw voorstel van parlementsvoorzitter Martin Schultz om ISDS in iets gewijzigde vorm toch weer te omarmen. Geert Ritsema : “Wij roepen de PvdA fractie in het Europees Parlement op om haar rug te rechten en de

deur voor de Amerikaanse claimcultuur gesloten te houden.” Het verzet van de Europese bevolking tegen TTIP neemt ondertussen met de dag toe. Inmiddels hebben bijna 2,3 miljoen inwoners van de EU, waaronder 72.000 Nederlanders, een petitie tegen het TTIP verdrag getekend.

‘Cotton’s Forgotten Children’ Bijna een half miljoen Indiase kinderen – waaronder 200.000 jonger dan 14 jaar – werken in de katoenzaadteelt. Dit is een van de schokkende resultaten van het nieuwe rapport Cotton’s Forgotten Children van Dr. Davuluri Venkateswarlu, dé Indiase expert op dit gebied. Het aantal kinderen dat in de katoenzaadvelden werkt is sinds het vorige onderzoek uit 2010 met bijna 100.000 gestegen. Kinderen onder de 18 vormen ongeveer 60% van de arbeiders op de velden van de boeren die hun zaden aan zowel Indiase als multinationale ondernemingen leveren. Multinationals als Bayer, Monsanto en DuPont hebben - in tegenstelling tot Indiase bedrijven - kinderarbeid onder de 14 jaar grotendeels uitgebannen. Nu nu wordt het werk echter steeds meer door tieners gedaan. Zij doen gevaarlijk werk doen omdat ze blootstaan aan pesticiden. Boeren huren het liefst kinderen in, mede omdat Indiase én multinationale bedrijven hen te weinig voor hun zaden betalen. Dat maakt het voor boeren weer moeilijk om volwassen arbeiders minstens het officiële minimumloon te betalen. Daarvan zijn vooral onderbetaalde vrouwen en meisjes de dupe. Het rapport Cotton’s Forgotten Children – Child Labour and Below Minimum Wages in Hybrid Cotton Seed Production in India is een publicatie van de Landelijke India Werkgroep, welke deel uitmaakt van de coalitie Stop Kinderarbeid. Het rapport is te lezen op: http://www.indianet.nl/pb150727.html 34

Underwaerrun in Amsterdam

Voor de productie in de reguliere katoenteelt worden enorme hoeveelheden water gebruikt. Voor een gemiddeld boxershort heb je al gauw 700 liter nodig, een t-shirt kost 2.500 liter en voor een spijkerbroek kom je uit op 7.000 liter water. Biologisch katoen kan zorgen voor een waterreductie van 30 % en zelfs tot 70% als er gebruik wordt gemaakt van zogenoemde 'rainfed' locaties. Op 9 juli renden 70 mensen in biologisch ondergoed door Amsterdam om mensen bewust te maken van de waterverspilling die er plaatsvindt in de katoenteelt.

Great Minds Meeting: ‘Be A Nelson’ Op 7 september 2015 organiseert MasterPeace haar evenement Great Minds Meeting in het NBC Congrescentrum in Nieuwegein. De MasterPeace campagne is ‘Be A Nelson’. We hoeven allemaal geen Nelson Mandela te worden, maar we hebben wel (alle 7 miljard) talenten en keuzemogelijkheden gekregen. MasterPeace mobiliseert talenten die actief hun bijdrage leveren in hun eigen straat, wijk en stad. Wat is de MasterPeace Great Minds Meeting? “De GMM is een uniek evenement waarbij zo’n 20 inspirerende ‘Nelsons’ hun Triple Win delen. Zij vertellen hun persoonlijke keuzes en ervaringen aan de hand van drie belangrijke pijlers: ‘private’, ‘professional’ en ‘planet’. Ruim 300 aanwezigen inspireren en worden geinspireerd op één evenementenlocatie.” Wie zijn deze inspirerende Nelsons zoal? “Onder deze Nelsons zitten o.a. Eerste Kamer lid en schrijfster Petra Stienen, Generaal Buiten Dienst Peter van Uhm, Voormalig hockey international Floris Evers en Trendwatcher Farid Tabarki. Maar ook mensen vanuit de MasterPeace beweging zoals de Clubleiders van Sierra Leone, Guinea en Mexico en MasterPeace founder Ilco van der Linde.” 35

Hoe de Rabo-bank directeur bleek werd oit had ik een vriendje, die economie studeerde en eigenlijk keek ik een beetje tegen hem op. Maar toen ik het uitmaakte vroeg hij of ik wat geld voor hem had om de komende dagen door te komen. Dat was de eerste keer dat ik me over economie verbaasde. Sinds de economische crisis uitbrak, is er veel geschreven over een andere manier om met geld om te gaan. Sinds 2006 neemt het Platform Duurzame en Solidaire Economie in Nederland het voortouw in de mondiale beweging voor de Grote Transitie. Lobby bij de politiek, rapporten en het organiseren van publieksbijeenkomsten om zo het draagvlak voor de noodzakelijke transitie te vergroten. Recent werd hun Manifest voor een duurzame en solidaire economie ten doop gehouden.

O

Op een bloedhete vrijdag in juni zaten we in een bijna zinderende Koepelzaal van Theater aan de Werf bij elkaar. Omdat ik tussen de organisatoren bleek te zitten, werd ik opgenomen in een blije sfeer: “Ons Manifest is klaar”.Het Manifest van 10 punten, dat bij dit artikel staat, zal worden begeleid door 10 bijeenkomsten. Ga er zeker heen want dit Platform heeft een aanstekende manier van presenteren. Geen lange verhalen maar interviews door coördinator Socrates Schouten, met mensen die iets te melden hebben, stimulerende film-

pjes en een act van acteur George van Houts van “De Verleiders, deel 3”. (Andere delen gingen over andere geldwolven zoals de vastgoedhandelaren.) Dit derde theaterstuk gaat over de manier waarop geld gecreëerd wordt en hoe daarmee in financiële en economische kringen wordt omgegaan. Toen George van Houts onderzoek deed, ontdekte hij allereerst dat ons huidige bankstelsel 300 jaar geleden door een paar slimme bankiers in elkaar is gezet. En dat ondanks de grote veranderingen in de wereld, nog steeds hetzelfde werkt. Met

36

als gevolg dat enorme bedragen bij verkeerde mensen terecht komen. Het enthousiasme tijdens de toneeluitvoeringen was zo groot, dat de toneelspelers activisten werden en een burgerinitiatief “Ons geld” uit de grond stampten. Binnen no time waren ruim 100.000 handtekening verzameld en nu moet de 2e Kamer zich gaan uitspreken: er moet een geld- en banksysteem komen dat voor de maatschappij werkt in plaats van ertegen. Een mooi voorbeeld hoe het stuk werkte was toen we hoorden hoe in 46 theaters, waarvan de Rabo-bank sponsor is, na afloop van het stuk de bankdirecteur in een hoekje stond met een bleek gezicht. En alle klanten die hij had meegenomen rondom de auteurs stonden en zeiden “:Werkt het geldsysteem echt zo?” Intussen heeft de Rabo-bank een stuk van 45 bladzijden geschreven tegen het stuk. En ze duiden de toneelspelers wel zoals de Tegenpartij van Koot en Bie. George van Houts is niet te stuiten: “Ik ga door, er komt misschien wel opstand, bv een hypotheekstaking”en “Op naar de Zuid-As”.

- Jan Terlouw, die zei dat alle economieën groei-gericht zijn en dat dat anders kan. - Frans vd Steen van het Platform die aangaf dat er alleen verandering kan komen als er verbinding is tussen economische, sociale en politieke kwesties. - Bas Eichout van de Groene Fractie uit het Europarlement stelt dat allereerst de inkomensverschillen aan de orde moeten komen en als tweede thema de circulaire economie. - Esther Somers, voorzitter van het Platform, vertelde over de aandacht die in het onderwijs, op alle niveaus, moet komen voor een nieuwe economie. Zij leidt de Goudzwaard School of Fair and Green Economics, die zich inzet voor duurzaam en sociaaleconomie onderwijs. Samen met 20 hoogleraren heeft deze school het initiatief genomen tot “Rethinking Economics NL”. Een oproep tot vernieuwing van het economie-onderwijs.

Jij kunt ook meewerken door het manifest van een gevouwen A-4 blad te bestellen, geld te doneren of je te verdiepen via de volgende websites/ emailadressen: - www. platformdse.org - www.platformdse.org/nieuwsbrief - www.rethinkingeconomics.nl - [email protected] - twitter: @platformdse - giro NL 27 TRIO 0197 6010 65 tnv Stichting DSE of contact op te nemen met een van de leden van dit platform waarmee ik al

De andere mensen die ons nog warmer maakten dan we al waren zijn: - Hoogleraar Irene van Staveren, hoogleraar pluralistische economie en al als jonge studente mensgericht naar economie kijkend. Haar leerstoel is bedoeld om een bredere gereedschapskist te hebben om in de economie uit te kunnen kiezen. Ze noemde ook dat Christine Lagarde van het IMF ook breed denkt. 37

vele jaren actie heb gevoerd: Gerrit Stegehuis, Sibeliusstraat 14, 3816 ML 033-4750663 (’s Avonds en ook vaak overdag bereikbaar.)

zen in de vorige Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede: op bladzijde 46 t/m 47 beschrijf Sophie Hiddema de boeken van Luyendijk en Broers over de huidige en nieuwe economie). Lineke schakenbos

(Ps Je kunt ook de boekrecensies nale-

Burgerinitiatief Ons Geld ontvankelijk verklaard! et is gelukt! Mede dank zij uw steun komt geldschepping op de agenda in ‘Den Haag’. Burgerinitiatief Ons Geld is op 2 juli 2015 door de Tweede Kamer ontvankelijk verklaard. De vaste Commissie voor Financiën zal het initiatief in behandeling nemen. De initiatiefnemers krijgen daarbij gelegenheid nadere toelichting te geven. Daarna is het aan de Tweede Kamer om een standpunt in te nemen.

H DE GROTE TRANSITIE : 10 PUNTEN VOOR EEN DUURZAME EN SOLIDARIE ECONOMIE

1. Beperk grote verschillen in koopkracht en vermogen. Ongelijkheid is slecht voor onze democratie, economie en milieu. 2. Zet in op een 24-urige werkweek en onderzoek de mogelijkheid van een basisinkomen. 3. Investeer als overheid de komende 15 jaar op grote schaal in een circulaire, regionale economie. 4. Verschuif de belasting op arbeid naar belasting op schaarse hulpbronnen en schadelijke emissies. 5. Gebruik een dashboard met indicatoren die onze welvaart goed meten en stop met de eenzijdige focus op groei van het BBP. 6. Investeer in de noodzakelijke energietransitie en schakel binnen 20 jaar over naar 100% hernieuwbare energie. 7. Stop de “omgekeerde ontwikkelingshulp” en sluit het belastingparadijs Nederland. 8. Plaats geldcreatie onder publiek bestuur en breng het schuld- en rentevrij in omloop. 9. Formuleer eisen voor een duurzaam, solidair en democratisch Europa. Schep zo draagvlak voor verdergaande samenwerking. 10. Vernieuw het economieonderwijs: breng de echte wereld terug in de modellen, theorieën en klaslokalen. 38

Het door banken gedomineerde geldstelsel schiet te kort in dienstbaarheid aan de maatschappij. Het verstoort de markt. Het blijkt onbestuurbaar en leidt tot instabiliteit en ongelijkheid. Dit ondermijnt de samenleving en de democratie.

Burgerinitiatief Ons Geld stelt gebreken van het geldstelsel aan de orde. De maatschappij ‘draait’ op giraal geld. Commerciële banken creëren dat geld door het eenvoudigweg in hun boeken te schrijven. Ze belasten het vervolgens met rente. Banken bepalen wie dit geld waarvoor en onder welke voorwaarden initieel in handen krijgt.

Verlening van een bankvergunning is feitelijk verlening van een privilege om geld te scheppen en uit te delen. Merkwaardig is echter dat de wet en de bankvergunning dit niet vermelden en reguleren. Dit privilege wordt zonder tegenprestatie vergeven. Het wordt evenmin omgeven door regels die borgen dat er op een maatschappelijk verantwoorde, transparante en afrekenbare wijze mee wordt omgegaan.

Verbetering van het geldstelsel In hun toelichting (pdf) zetten de initiatiefnemers uiteen wat er fout is aan het huidige geldstelsel. In dat stelsel is sprake van verstrengeling van belangen en machten. Ze doen bovendien aanbevelingen tot structurele verbetering. De geldpers hoort niet in handen van commerciële partijen. Ze hoort dienstbaar te zijn aan het algemeen belang.

39

Rabobank ‘reageert’ op Burgerinitiatief Ons Geld Onlangs publiceerde Rabobank een re-

actie op Burgerinitiatief Ons Geld. Nou ja, reactie valt het eigenlijk niet te noemen. Rabobank verwijst naar het initiatief en probeert het belachelijk te maken. Ze gaat echter niet in op de gesignaleerde gebreken van het geldstelsel, de aangedragen argumenten en de voorgestelde oplossingen. Daartegen heeft ze kennelijk geen verweer.

Hoe nu verder? Dat ‘Ons Geld’ nu op de Haagsche agenda staat wil niet zeggen dat het geldstelsel morgen is gerepareerd. Dat zal nog veel ‘bloed, zweet en tranen’ kosten. Die hebben wij er graag voor over (alleen die van onszelf natuurlijk). U kunt ons daarbij helpen. Bijvoorbeeld door een donatie aan Stichting Ons Geld. Wilt u op de hoogte worden gehouden van de verdere activiteiten van deze stichting? Schrijft u dan in voor hun nieuwsbrief (dit gaat via de website van het Burgerinitiatief).

Onze response op de reactie van Rabobank kunt u hier nalezen: http://onsgeld.nu/rabobank-response.pdf

het milieu. Daar roept hij gelovigen en "alle mensen van goede wil" op om zich te keren tegen de uitputting van de aarde, en noemt hij onze huidige economische koers een zonde.

'De poep van de duivel' Het mondiale financiële systeem is "onacceptabel", aldus Franciscus. "Boeren vinden het onacceptabel, arbeiders vinden het onacceptabel, gemeenschappen vinden het onacceptabel, volken vinden het onacceptabel. De aarde zelf - onze zuster, moeder Aarde, zoals Sint Franciscus zou zeggen - vindt het ook onacceptabel. "

e aarde wordt verwoest en geplunderd, de economie wordt voortgedreven door geldzucht, en regeringen zijn te laf om iets te doen. Dat is een zware zonde, zei paus Franciscus in Juli tegen 1500 activisten in Bolivia.

"De tijd lijkt op te raken", zei hij. "We verscheuren elkaar nog niet, maar we verscheuren wel ons gemeenschappelijk thuis. Dat wordt geplunderd, verwoest en straffeloos beschadigd." En de wereldleiders? Die komen niet verder, uit "lafheid". "Lafheid is een zware zonde." De oorzaak van dit alles ligt bij geldzucht, zei de paus. "Achter al deze pijn, dood en vernietiging ligt wat Basilius van Caesarea al noemde 'de poep van de duivel' - een ongebreidelde jacht naar geld." Als geld een god wordt, wordt hebzucht de belangrijkste drijfveer van mensen. Uiteindelijk "verwoest dat de maatschappij en maakt het mannen en vrouwen tot slaven."

cept", maar volgens hem biedt het evangelie ons principes die wel kunnen helpen om de huidige crisis om te keren. Met zijn woorden sloot hij aan bij wat hij schreef in zijn nieuwe encycliek over

Spijt voor zonden van de Kerk Voor de inheemse bevolking had paus Franciscus aparte woorden. Miljoenen inheemse Amerikanen zijn in de loop der eeuwen omgekomen bij de verovering van de Amerika's. De kerk bleef grotendeels aan de kant staan van de

'Poep van de duivel': paus geeft wereldleiders veeg uit de pan

D

De ontmoeting was onderdeel van een reis die de paus door Latijns-Amerika maakt. De bijeenkomst was een samenwerking van de kerk met de regering van Bolivia. Die had meer dan 1500 grassrootsactivisten uitgenodigd uit heel Latijns-Amerika, van landrechtactivisten uit Peru tot afvalrapers uit Argentinië. Prominent aanwezig waren de vertegenwoordigers van de Boliviaanse inheemse bevolking in Bolivia. "Het economisch systeem sluit uit, vernedert en doodt", zei de paus. Voor een perfecte economie bestaat geen "re-

40

Europese veroveraars, omdat ze daarin een kans zag het christendom te verspreiden. "Ik zeg dit met spijt: veel zware zonden zijn begaan tegen de inheemse volkeren van Amerika in de naam van God. Ik vraag nederig om vergeving, niet alleen voor de misdaden van de kerk zelf, maar ook voor de misdaden die zijn begaan tegen de inheemse volkeren tijdens de zogeheten verovering van Amerika." Met zijn woorden ging hij verder dan zijn voorgangers. Desondanks vroeg Franciscus de aanwezigen om te erkennen dat veel katholieken, van priesters en nonnen tot leken, bereid waren hun leven te geven voor de autochtone bewoners.

41

De paus moedigde de aanwezigen aan om door te gaan met hun werk tegen uitsluiting en uitputting. Maar, benadrukte hij, de inspiratie kan niet ideologisch zijn, het moet om mensen gaan. We worden niet geraakt door statistieken, maar door "de pijn van de mensheid, van ons eigen vlees." Het doel moet een economie zijn waar de menselijke waardigheid centraal staat, waar het recht op land, huisvesting en werk gegarandeerd is, maar ook toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, cultuur, communicatie en vrije tijd." Dit is een christelijk geïnspireerde economie, aldus de paus, waar de noden van ieder individu worden beantwoord in het sociale leven. Om daar aan te werken hoef je niet rijk of machtig te zijn. De toekomst is "fundamenteel in de handen van het volk en hun capaciteit om te organiseren." (IPS/TE)

Oorlogsverhalen vertellen – een nieuwe vorm van vredeswerk ijf en twintig kinderen - van 10-11 jaar oud – kijken vol verwachting naar de mevrouw die oorlogsverhalen gaat vertellen die zij zelf meegemaakt heeft. Wat een prachtige ervaring was dat. Na een voorbereiding van twee dagen, georganiseerd door het herinneringskamp Westerbork, was dit de eerste klas waar ik mijn verhaal ging vertellen. Het was een leuke, belangstellende klas. Vooraf had ik gezegd dat de kinderen tussendoor vragen mochten stellen, nou dat deden zij volop. Naast mijn voorbereide verhaal kwamen door hun vragen ook allerlei andere gebeurtenissen naar boven over mijn ervaringen van toen en van nu, van feesten en van verdriet, van moed en van verraad. Een oorlog heeft grote invloed op het latere leven. De voorbeelden maakten indruk op hen, de negatieve kanten o.a. PTTS (dat moest natuurlijk uitgelegd worden) maar ook de positieve kanten: de oorlog was toch het beginpunt voor al mijn vredesactiviteiten, brieven schrijven voor Amnesty International, de vele wakes op plaatsen waar niet-criminele vluchtelingen opgesloten zitten, mijn schrijven op Facebook, acties tegen kernwapens. Het fotoblad van de ook Nederlanders – gaan in een ander actie in april dit jaar ‘wuif de kernwa- land werken en leven. Dat wij leven in een land waar we mogen denken wat we pens de wereld uit’ ging de klas rond. Bij de voorbereiding stuitte ik op het willen, geloven wat we willen en mogen feit dat na de oorlog, toen er hier ar- zijn wie we zijn, dat begrepen de kinmoede, werkeloosheid en woningnood deren best. Ik hoop dat ook over kwam was, veel Nederlanders naar andere lan- dat als we die vrijheid ook aan anderen den emigreerden om een beter leven gunnen, elkaar respecteren - ook als we voor zichzelf en hun kinderen te zoe- anders denken en doen dan anderen, ken. Economische vluchtelingen noe- met elkaar in gesprek gaan en proberen elkaar te begrijpen, dat we dan een bemen wij dat nu…. Of wij willen of niet, door vliegverkeer, tere wereld tegemoet gaan, waarin oortv, kranten, internet, email, twitter logen voorkomen kunnen worden. groeien we naar een multiculturele Was ik maar een paar jaar eerder op het maatschappij, we kunnen de klok niet idee gekomen oorlogsverhalen te vermeer terugdraaien. Heel veel mensen – tellen. Ik hoop dat nog veel scholen en

V

42

groepen gastsprekers van Westerbork uitnodigen. Chris de Leeuw

geïnteresseerd, ik had gezegd dat zij tussendoor vragen mochten stellen en dat deden zij volop. Naast het verhaal dat ik natuurlijk goed voorbereid had, kwamen er vanzelf door hun vragen ook andere verhalen naar boven. Een oorlog heeft grote invloed op je latere leven, mijn vredesactiviteiten en mijn opkomen tegen onrecht hebben hun wortels in de oorlog. Ik vond het fijn mijn verhaal te kunnen vertellen en hoop dat nog veel scholen gastsprekers van Westerbork uitnodigen.

Gezet op Facebook de volgende morgen – leuke reacties er op gehad! Wat een prachtige ervaring was dat! Na een tweedaagse training georganiseerd door het herinneringscentrum kamp Westerbork, heb ik vandaag voor de eerste keer mijn oorlogsverhaal aan kinderen van een lagere school verteld. Het was een fijne klas, de kinderen waren

Hajer Sharief uit Libië: betrek vrouwen bij het vredesproces esolutie 1325 van de VN Veiligheidsraad stelt dat vrouwen onderdeel moeten zijn van het vredesproces en de opbouw na een conflict. Hajer Sharief uit Libië gebruikt deze resolutie om zich in haar land in te zetten voor het betrekken van vrouwen in het vredesproces. Vice Versa sprak met haar over de rol van vrouwen in vredesopbouw, de internationale gemeenschap en activisme. De media laat nooit het hele plaatje laten zien als het gaat over de conflicten in de MENA regio. Dat maakt Hajer Sharief duidelijk wanneer ze de workshop ‘Strong Arab Women’ opent op het Gelijk=Anders festival in Pakhuis de Zwijger op 27 juni. Op het scherm is een foto van extremistische strijders op het strand van Libië te zien, met daaronder een foto van een groep activisten op datzelfde strand. ‘Iedereen kent de eerste groep, maar niemand kent de tweede’, aldus de tweeëntwintigjarige student uit Libië. Naast het geweld en conflict in haar ten. Vice Versa sprak met de jonge actiland wordt er nauwelijks aandacht be- viste. steed aan de groepen die zich inzetten Hoe zet jij je in voor vrouwenrechvoor vredesopbouw en vrouwenrech- ten?

R

43

‘Ik ben mede-oprichter van ‘Together we build it’, een organisatie die zich inzet voor de inclusie van vrouwen in het democratiseringsproces in Libië en werk bij het 1325 Network in Libië. Deze organisatie zet zich in voor de implementatie van resolutie 1325 van de VN Veiligheidsraad, over vrouwen, vrede en veiligheid. Deze resolutie is een inspiratie, omdat het niet gaat over het sociale leven van vrouwen. In ons land worden sommige internationale verdragen door conservatieven weggezet als een instrument van het westen dat onze cultuur aantast. Maar deze resolutie gaat niet over de politieke participatie van vrouwen in vredesopbouw en dat zij volledig onderdeel moeten zijn bij het opbouwen van het land, bijvoorbeeld in het hervormen van de veiligheidssector envredesonderhandelingen. Daarom vraagt het 1325 Netwerk in Libië aandacht voor deze resolutie bij bijvoorbeeld de regering, het parlement en de commissie die de nieuwe grondwet moet samenstellen. Het gaat niet om het promoten van vrouwenrechten, maar het gaat om het bewerkstelligen van vrede, iets wat iedereen wil. Daar moeten vrouwen vanaf het begin af aan bij betrokken zijn.’

Is de positie van vrouwen in Libië veranderd sinds de val van Khadafi in 2011? ‘De periode tussen 2011 en halverwege 2013 was eigenlijk een gouden periode voor vrouwen in Libië. Vrouwen waren actief in de samenleving en we hadden vrouwelijke ministers en parlementariërs. Ik moet er wel bij zeggen dat een deel van de rechten die vrouwen had-

den, al tijdens het Khadafi-regime waren verkregen. Maar in de tweede helft van 2013 verslechterde de positie van vrouwen enorm. Dit was geen politieke beslissing, maar kwam door de veiligheidssituatie die hard achteruit ging door militiegroepen. Daardoor wilden families ook vrouwen beschermen, of voelden vrouwen zich zelf niet veilig meer.

‘De internationale gemeenschap is vaak voorzichtig om zaken als vrouwenrechten of de inclusie van vrouwen in de hervorming van de veiligheidssector te benadrukken, omdat we een conservatieve samenleving zijn. Maar in Libië gingen vrouwen al in de jaren zestig de straat op om op te komen voor vrouwenrechten. Dit is niet iets wat van buitenaf komt. Het is er al, maar we hebben hulp nodig om het op te graven en naar de oppervlakte te brengen.’

44

Word je gesteund door internationale gemeenschap? ‘We krijgen veel steun van internationale ngo’s, maar niet van de internationale gemeenschap op diplomatiek niveau. Zo waren er vredesonderhandelingen door de VN georganiseerd, waar nauwelijks vrouwen aan tafel zaten. Er is vooral een misconceptie over civil society en activisten. Het idee heerst dat je als activist gericht bent op ‘making a change’. Maar om een verandering te bewerkstelligen, moet daar een kans of gelegenheid voor zijn. Na de val van het Khadafi-regime was die kans er. Maar toen de veiligheidssituatie verslechterde, trok de internationale gemeenschap zich terug. Dat snap ik wel, ze

nationale gemeenschap heeft meer expertise, maar weet niet wat er in Libië gebeurt. De VN kan bijvoorbeeld niet de programma’s die zij in landen als Afghanistan of Pakistan hebben zomaar in Libië toepassen. De internationale gemeenschap zou in constant overleg moeten zijn met lokale ngo’s en ook begrijpen dat onze plannen en bevindingen flexibel zijn, omdat de situatie steeds verandert. Maar op deze manier ben je wel klaar op het moment dat er zich weer een kans voordoet om verandering te bewerkstelligen.’

hoeven hun leven niet voor ons te riskeren. Maar in plaats van je steeds te richten op ‘making a change’, moet het veel meer gaan over ontwikkeling. Dat is een lange termijn proces.’ Hoe zou het beter kunnen? ‘Voor 2011 was er nauwelijks een maatschappelijk middenveld in Libië. Onder Khadafi waren er alleen goede doelen toegestaan, maar na zijn val werden er wel 1000 civil society organisaties opgericht. Deze organisaties zijn heel jong en hebben weinig ervaring, maar weten wel wat er in het land speelt. De inter-

Zicht op Vrede De geschiedenis van de internationale vredesbeweging verteld aan de hand van veel foto's en kleurrijke afbeeldingen van kunstuitingen en affiches. Met ook aandacht voor de symbolen binnen het vredesdenken en het streven naar vrede in de huidige tijd. Deze tentoonstelling 'Zicht op Vrede' is een Nederlandse versie van de tentoonstelling 'A Vision Shared' van The Peace Museum in Bradford. Te zien van 11 juli t/m 31 december 2015 in het Museum voor Vrede en Geweldloosheid te Gouda. Dit museum vindt u aan de Turfmarkt 30 in Gouda. Daar zijn nu twee musea in één: Het Verzetsmuseum Zuid-Holland en nu ook het Museum voor Vrede en Geweldloosheid. Dit laatste heeft een mooie plek in de serre. Hier is niet alleen de wisseltentoonstelling 'Zicht op Vrede' te zien; er is ook een compacte, maar boeiende vaste opstelling over Vrede. http://www.vredesmuseum.nl/t_vision/vooraf.html 45

Boekenrubriek In het vorige nummer van de Nieuwsbrief stond een interview met Naomi Klein en werd er gesproken over haar boek No Time. Sophie Hiddema las voor ons dit hele dikke boek en hieronder haar mening. Dit boek wil een waarschuwing zijn voor wat ons te wachten staat als we niet ophouden met de aarde op te warmen door de uitstoot van gassen, waaronder koolstofdioxide (CO2) . De verschillende internationale klimaatsconferenties blijken een machteloos redeneren hierover te zijn en geen halt te kunnen toeroepen aan energie uit fossiele brandstoffen: steenkool, aardolie, gas, teerzand, schaliegas. Bij het delven hiervan, door de grote maatschappijen, treedt vervuiling op, vooral bij het winnen van teerzand en schaliegas. Door de verbranding van deze uit de aarde gehaalde brandstoffen voor energiegebruik, treedt een steeds verder toenemende luchtvervuiling op met residugassen die alle bijdragen aan de opwarming van de aarde doordat ze het broeikaseffect verhogen.

van fossiel naar duurzaam en ….het kan. Helaas zullen de machtige energiebedrijven, zoals de Shell, BP, Exxon, enz. niet vrijwillig op andere energie overgaan, want er wordt nog gigantisch aan fossiele energie verdiend! Ook regeringen zijn te zwak om een andere koers af te dwingen. Daarom moet het van onderop komen, van de burgers, die dit niet meer willen. Overal komt steeds meer verzet tegen deze niet meer houdbare toestand en komen gemeenschappen met nieuwe ideeën om energie op te wekken en dit ook daadwerkelijk te realiseren : zonnepanelen, windmolens, aardwarmte, enz. Ook desinvestering van fossiele naar duurzame energiewinning, is een groot wapen. Het is een tijd van transitie, d.w.z. een overgangstijd naar een manier van leven waarbij ook de aarde heel blijft, door te zorgen voor schone lucht, schoon water, schone grond. Als de mensheid niet zorgt voor deze levensvoorwaarden, dan komt er op een moment een kantelpunt, waardoor het leven op aarde niet meer te redden valt. Dit vereist ook een ommekeer in ons denken van “een ideologie die ons te vaak heeft geleerd dat we weinig meer dan individualistische, bevrediging zoekende, egoïstische eenlingen zijn”, waardoor de ecologische crisis is ontstaan, naar “een gedeelde menselijkheid, een leven gebaseerd op weder-

Dit alles weten we wel zo ongeveer, maar waar de schrijfster ons zo dringend op wil wijzen is dat er maar met fossiele delfstoffen wordt doorgegaan terwijl dat beslist niet meer kan, willen de klimaten op aarde niet ernstig verstoord worden. De energievoorziening moet in hoog tempo veranderd worden

46

kerigheid“, wat gezien kan worden als een “beschavingssprong”. Het kapitalisme zet aan tot vervuiling door het egoïstische winststreven en moet vervangen worden door een ideo-

logie waarbij alle mensen levenskansen krijgen en daardoor willen en kunnen meewerken aan een schone wereld om op te leven. Sophie Hiddema

heid een lam voor de Amerikanen te offeren. Vanuit een wisselend vertelperspectief (een luitenant, een dokter, een tolk) vormt zich een beeld van de oorlog in Afghanistan: iedereen lijdt verlies. Een ogenschijnlijke misdaad wordt heilige plicht. Een wetteloze staat is een ramp, wist Sophocles al. Grieks drama in Afghanistan. Oorlogsroman die helder inzicht geeft in het ingewikkelde Afghaanse conflict. Een zeer indringend boek. ISBN 9789044513974

Joydeep RoyBhattacharya De zoon van mijn moeder. Nizam, een zwaargewonde vrouw, rijdt in een karretje naar een Amerikaanse legerbasis ergens in Afghanistan met een doel: ze wil haar doodgeschoten broer begraven. Het kamp raakt in paniek door haar vasthoudendheid, die lijkt op die van Antigone, de Griekse heldin van tragedieschrijver Sophocles. Als ze het wantrouwen enigszins heeft weggenomen en eten krijgt, besluit ze uit dankbaar-

1e Prijs voor Sandra Verkuijlen met essay over de kracht van vrouwen

VluchtelingenWerk medewerkster Sandra Verkuijlen heeft de eerste prijs gewonnen met haar essay bij The Women's Power to stop war Essay Competitio, de door WILPF International uitgeschreven wedstrijd. "Ik heb het essay geschreven omdat ik het ontzettend belangrijk vind om andere mensen te informeren over wat deze jonge meiden doen. Huiselijk geweld is vaak onzichtbaar, maar voor vele mensen laat het littekens achter voor het leven. Daarom wilde ik met dit essay de 'oorlog' in huis aan de kaak stellen.¨ Het essay gaat over de rol van jonge vrouwen (las monitoras van Fundación Marijn in Bilwi) in het doorbreken van de geweldspiraal. De meiden maken kinderen en volwassenen in hun omgeving bewust van vrouwenrechten, kinderrechten en de noodzaak om geweld binnenshuis en op straat te stoppen. Daarnaast werkt Fundación Marijn samen met diverse ministeries om dit doel na te streven. Sandra Verkuijlen zal 24 oktober op onze landelijke dag zijn als spreekster over haar project “Girl power” in Nicaragua. Lineke Schakenbos 47

Stiltekringen in het hele land Amsterdam Elke woensdag: Wake tegen de wapenhandel Beursplein 13.00-14.00 uur: Saskia Molin, tel. 020-6764625. Iedere eerste Vrijdag van de maand: 12.45-13.45 uur bij het Lieverdje op het Spui. Vrouwen in het zwart. Wake voor vrede in Israël/Palestina. Info: Lily v.d. Bergh, tel. 020-6223661 www.vrouwen inhetzwart.nl. Drachten Stille Wake op elke laatste donderdag van de maand van 19.15- 20.00 uur voor de Doopsgezinde Vermaning in het centrum. Breda Stiltewandeling elke eerste zondag van de maand in Breda. Voor informatie:Maartje Visbeen 076 5815030 of 06 22112843 Groningen Stille Wake door Vrouwen en Mannen in het Zwart om de week op zaterdag. Tijd: 13.00-14.00 uur op de Grote Markt. Leuze: Israël stop de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. email: [email protected] Leeuwarden Iedere laatste donderdag van de maand 19.30-20.00 uur vredeswake bij de Waag. Utrecht Wake van Vrouwen in het Zwart Utrecht. Laatste zaterdag van de maand op de stadhuisbrug in Utrecht van 13.00-14.00 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 030-2413646 of e-mail: [email protected] Zeeland Iedere woensdag in Koudekerke. 18.30-20.00 uur, Kerk op het Dorpsplein. Regelmatig ook stiltekringen in Middelburg.Voor meer informatie: Lidy Weststrate tel. 0118-552170. Maastricht Laatste donderdag van de maand op de markt in Maastricht van 18.15-19.15 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0611307410 of e-mail: [email protected]

48