Recht op de doelen af! Millennium Gemeente Campagne brochure 2009

Recht op de doelen af! Millennium Gemeente Campagne brochure 2009

Inhoudsopgave Voorwoord

5

1 Inleiding

7

2 Millennium Gemeente worden

9

3 De invulling van het predikaat Millennium Gemeente

15

4 De Millennium Gemeente maakt verschil

19

5 De Millennium Gemeente in beeld

27

6 Millennium Gemeente Beek uitgelicht

35

7 Hulpbronnen

39

8 Millennium Gemeente Campagne Agenda 2009

41

De VN Millenniumdoelen In 2015:

Voorwoord In 2000, op de drempel van het nieuwe millennium, beloofden de 189 lidstaten van de Verenigde Naties binnen vijftien jaar de armoede in de wereld flink terug te dringen. Die belofte is verwoord in de zogenaamde VN Millenniumdoelen. Dat landen de armoede in de wereld willen aanpakken is niet nieuw. Toch zijn de Millenniumdoelen bijzonder, want voor het eerst beloofden alle landen – arm en rijk – zich daarvoor in te zetten. Voor het eerst zijn er ook concrete, meetbare en tijdgebonden afspraken gemaakt. Zo moeten de doelen voor 2015 zijn behaald. Er zijn inmiddels belangrijke vorderingen gemaakt, maar er is nog een lange weg te gaan. En de klok tikt door! Als de doelen niet gehaald worden heeft dat gevolgen voor iedereen. In ontwikkelingslanden, maar ook in ons eigen land kunnen juist gemeenten een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de doelen. Steeds meer Nederlandse gemeenten, inmiddels al meer dan 100, zijn zich daarvan bewust en komen in actie. Onder één gezamenlijke vlag spannen ze zich in om binnen de eigen gemeentegrenzen, maar juist ook over de landsgrenzen heen, bij te dragen aan het behalen van de Millenniumdoelen. In deelnemende gemeenten worden allerlei activiteiten georganiseerd die bijdragen aan het behalen van de doelen. Zo zijn veel gemeenten overgestapt op een duurzaam inkoopbeleid. Ook de internationale inspanningen van gemeenten staan steeds vaker in het teken van de Millenniumdoelen. Dat is vooral zichtbaar in de projectmatige samenwerking tussen Nederlandse en Afrikaanse gemeenten op terreinen als afval- en waterbeheer en HIV/AIDS. Gemeenten willen en kunnen dit niet zonder de actieve deelname van burgers. Daarom stimuleren veel gemeenten particuliere initiatieven, onder meer door het verdubbelen van de opbrengsten van acties. De COSsen, met wie VNG International vorig jaar een samenwerkingsovereenkomst is

5

aangegaan, kunnen hierbij een belangrijke rol spelen. In het afgelopen jaar is wederom gebleken dat veel gemeenten een positieve houding hebben ten aanzien van het worden van Millennium Gemeente. Toch bestaan er nog de nodige vragen over het ‘hoe’ en het ‘wat’. Juist die praktische vragen hebben aan de basis gelegen van deze derde brochure van de Millennium Gemeente campagne. Deze brochure dient daarom als bron van inspiratie, maar vooral als concrete hulpbron. Ik raad u overigens van harte aan om de brochure in combinatie met de actuele campagne website te gebruiken (www.millenniumgemeente.nl). Bent u benieuwd naar bewegend beeld over de invulling van de Millennium Gemeente campagne? Surf dan naar www.millenniumgemeente.tv, het televisiekanaal van de campagne. Mede namens de leden van de Adviescommissie Internationale Samenwerking van de VNG en de NCDO, de financier van en samenwerkingspartner binnen de campagne, wens ik u veel inspiratie en daadkracht toe. Het Millennium Gemeente campagneteam van VNG International staat klaar om u van dienst te zijn!

A. Jorritsma-Lebbink Voorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten

6

1 Inleiding Millennium Gemeenten werken actief mee aan het behalen van de VN Millenniumdoelen. De gemeenten kiezen voor een eigen invulling, onder een gezamenlijke, herkenbare vlag. Voor sommige gemeenten betekent dit nieuwe impulsen voor het mondiale beleid. Voor andere betekent het dat bestaande activiteiten in de schijnwerpers worden gezet, en in breder verband worden gebracht. Maar wat houdt het nu concreet in om Millennium Gemeente te worden? Welke ‘eisen’ worden er eigenlijk gesteld? Hoe kom je tot een invulling? Hoe kan er worden samengewerkt en welke mogelijkheden zijn er voor (mede)financiering van activiteiten? Om deze en andere vragen zo helder mogelijk te beantwoorden is er voor gekozen om het Millennium Gemeente ‘proces’ op te delen in drie fasen: FASE 1 Millennium Gemeente worden (de argumentatie) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vraag waarom uw gemeente überhaupt Millennium Gemeente zou moeten worden. Welke motieven kunnen hiervoor worden aangevoerd? Een belangrijk aspect van het worden van Millennium Gemeente is het opstellen van een raadsbesluit. FASE 2 De invulling van het predikaat Millennium Gemeente (het proces) In dit hoofdstuk wordt gekeken naar samenstelling waarin, en de mogelijke manieren waarop de betrokken actoren binnen gemeenten kunnen komen tot gerichte beleidskeuzes. FASE 3 De Millennium Gemeente maakt verschil (de activiteiten) Met welke activiteiten kan uw gemeente een steentje bijdragen aan het behalen van de VN Millenniumdoelen? Dit kunnen activiteiten binnen de gemeentegrenzen zijn, maar zeker ook daarbuiten. Alle fasen: De Millennium Gemeente in Beeld (de communicatie) Bewustwording is een belangrijk aspect binnen de campagne. Pas als mensen zich realiseren waarom de VN Millenniumdoelen zo belangrijk zijn kan er draagvlak ontstaan (of blijven) voor (gemeentelijke) activiteiten op dit terrein. Continue gerichte communicatie is daarom van groot belang.

7

Millennium Gemeente Kader

Millennium Gemeente worden

Invulling geven aan predikaat Millennium Gemeente

De Millennium Gemeente in beeld

De Millennium Gemeente maakt verschil

In de praktijk zult u merken dat de verschillende fasen niet zo duidelijk van elkaar te scheiden zijn en dat deze elkaar zelfs deels zullen overlappen. Soms wordt aan beleid gewerkt terwijl tegelijkertijd activiteiten worden uitgevoerd. Het is raadzaam om op gezette tijden het beleid te evalueren. Ieder hoofdstuk in deze brochure behandelt een afzonderlijke fase in het proces. Ter verduidelijking zal iedere fase geïllustreerd worden met testimonials en voorbeelden uit de praktijk. In het slothoofdstuk wordt de Millennium Gemeente Beek uitgelicht. Beek heeft alle fasen van het proces inmiddels doorlopen en is daarmee een interessant voorbeeld voor andere gemeenten. De brochure eindigt met een overzicht van hulpbronnen en met de Millennium Gemeente campagne agenda 2009. Wanneer er zaken onduidelijk zijn of wanneer er onderwerpen zijn waar u nader over geïnformeerd wilt worden kunt u een bezoek brengen aan de campagne website www.millenniumgemeente.nl Op de site vindt u het laatste nieuws uit gemeenten, actuele informatie en voorbeelden uit de gemeentelijke praktijk. Via de site kunt u ook uw nieuws, feedback en ideeën met elkaar delen.

8

2 Millennium Gemeente worden

‘Een betere wereld begint in Geertruidenberg’ is het motto waarmee de gemeente Geertruidenberg in maart 2009 met haar Millennium Gemeente campagne van start ging. “Een interessante variant op het bekende gezegde ‘een betere wereld begint bij jezelf’. Een motto ook dat aangeeft dat een betere wereld vooral ontstaat daar waar mensen samenwerken en elkaar opzoeken. In het hoofd van een persoon groeit een idee maar al snel raken er meer mensen betrokken. En dan wordt duidelijk dat twee meer kunnen dan één, en dat juist een wijk, een gemeenschap, een kern in staat is om in het kleine, het praktische, heel veel voor elkaar te krijgen.” In samenwerking met de raadswerkgroep Millennium Gemeente lanceerde fotojournalist en schrijver, Paul de Schipper, de acht millenniumdoelen door het oog van zijn camera. Een fascinerende fototentoonstelling die tegelijk met exposities over de Millenniumdoelen in de bibliotheken en het gemeentehuis van start gingen. Op deze wijze konden inwoners van onze gemeente vertrouwd raken met de term Millennium Gemeente en de daaraan verbonden Millenniumdoelen. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat er al veel kleinschalige ontwikkelingsprojecten in onze gemeente bestaan en over duurzame ontwikkelingen wordt al op verschillende plekken gesproken en gehandeld. Momenteel krijgen de lokale kleinschalige projecten onze volledige aandacht en zal er met scholen, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en gemeente gezocht worden naar een juiste vorm van samenwerken. “De gemeente wil voor al die inwoners die zich op een of andere manier bezig houden met de Millenniumdoelen een podium zijn. Een podium waar inwoners met elkaar in contact kunnen komen, elkaar kunnen informeren en ontmoeten en ook elkaar inspireren tot weer nieuwe initiatieven en projecten.”

9

Ik hoop dat u als lezer van deze brochure ook geïnspireerd raakt om als Millennium Gemeente bij te dragen aan de verwezenlijking van de Millenniumdoelen. Immers werken aan een betere wereld werkt ook door naar uw eigen gemeente! (citaten uit: Millenniumkrant Geertruidenberg, burgemeester Matthieu Meijer) Nelly Frölich, raadslid PvdA gemeente Geertruidenberg

Waarom zou uw gemeente een Millennium Gemeente worden? Wat voegt het toe? Gaat het simpelweg om het bevestigen van een bord aan de gemeentegrens, en moet uw gemeente zich daar wel voor lenen? Stuk voor stuk legitieme vragen in een tijd waarin veel organisaties om uw deelname vragen. Een ‘Millennium Gemeente’ is een gemeente die op één of meerdere van de in deze brochure beschreven manieren actief is of wil worden, en die bewust wil uitdragen ‘Millennium Gemeente’ te zijn. Iedere gemeente kan een Millennium Gemeente worden! In ontwikkelingslanden, maar ook in ons eigen land kunnen juist gemeenten een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de doelen. Kofi Anan, voormalig Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, benadrukte dat feit in zijn gesprek met een internationale delegatie van vertegenwoordigers van lokale overheden op 10 september 2005. Hij zei bij die gelegenheid: “Cities and local authorities have a critical role to play. (…) Ultimately it is in the streets of your cities and towns that the value of what’s decided here will be tested. While our Goals are global, they can most effectively be achieved through action at local level. … A state which treats local authorities as partners, and allows public tasks to be carried out by those closest to the citizens, will be stronger, not weaker.(…) Strong local democracy can be a key factor enabling a country to thrive.” Hieronder wordt een aantal argumenten op een rij gezet, dat u in overweging kunt nemen wanneer u discussies voert over het al dan niet worden van Millennium Gemeente. Waarom de Millenniumdoelen? • Het belang van (het halen van) de VN Millenniumdoelen is evident: Het behoort tot de universele mensenrechten dat ieder recht heeft op een leven zonder armoede en met vrijheid van keuzen. Vandaag de dag leven echter nog steeds veel te veel mensen onder de armoedegrens. De VN Millenniumdoelen zijn opgesteld om ieder te voorzien in zijn of haar basisbehoeften voor een menswaardig leven. • Jeffrey Sachs, Special Advisor van de UN en directeur van het Millennium Project, verklaart dat het halveren van armoede in 2015 haalbaar is. Als het momentum wordt vastgehouden kan armoede de wereld uit zijn in 2025. Ontwikkelingslanden kunnen dit niet alleen voor elkaar krijgen, omdat zij niet over de middelen beschikken. Daarom is er wereldwijd een wil nodig en een vooruitziende blik. Samen beschikken we over voldoende capaciteit om de doelen te bereiken. Nu is het moment: de oplossing ligt binnen ons bereik! Waarom het lokaal bestuur? • Juist het lokaal bestuur staat dicht bij de burger. Lokale bestuurders kennen de behoeften van burgers en zitten in een positie om hier, samen met andere partijen, in te voorzien. • De praktijk heeft uitgewezen dat Nederlandse gemeenten met hun ervaring, kennis en expertise een belangrijke rol kunnen spelen in het versterken van de lokale democratie in ontwikkelingslanden. • Nederlandse gemeenten kunnen ondersteuning bieden op diverse terreinen, individueel, maar ook met een aantal gemeenten tezamen. • Stedenbanden vormen een goede basis om invulling te geven aan mondiaal beleid, zij zijn puzzelstukjes in het geheel.

10

• Veel gemeenten zijn al actief op het gebied van internationale samenwerking. Zij kunnen het predikaat Millennium Gemeente gebruiken om hun burgers te laten weten welke activiteiten reeds worden ontplooid op dat gebied, en in welke samenhang dat gebeurt. De Millennium Gemeente en uw burgers • Veel burgers zijn betrokken bij maatschappelijke vraagstukken over de grens. Mondiale problematiek laat mensen niet onberoerd, maar men wil de betrokkenheid graag omzetten in concrete acties. Burgers kunnen een concrete bijdrage leveren, enerzijds door projectsteun, maar anderzijds ook door betrokkenheid. Veel lokale groepen vinden het stimulerend en nuttig als de gemeente dit ondersteunt. • Op tal van manieren kunnen Nederlandse burgers inspiratie opdoen uit ervaringen in ontwikkelingslanden, waardoor een mondiale verbondenheid, een wereldburgerschap, ontstaat. • Het mondiaal beleid kan mensen enthousiasmeren en binden.

U heeft besloten dat u Millennium Gemeente wilt worden, en nu? Om Millennium Gemeente te worden moet uw gemeente een besluit nemen, bij voorkeur een raadsbesluit. Dat helpt om de betrokkenheid en het draagvlak binnen de gemeente zo groot mogelijk te maken. Vanzelfsprekend kan een raadsbesluit naar eigen inzicht worden geformuleerd. De campagnesite (www.millenniumgemeente.nl) bevat een model raadsbesluit (downloadable) en diverse voorbeelden van vastgestelde raadsbesluiten. Wanneer het besluit is genomen, kunt u zich op de volgende manieren aanmelden: • via de daartoe bestemde knop op de homepage van www.millenniumgemeente.nl, • per email: [email protected] (o.v.v. Millennium Gemeente) • telefonisch, op nummer 070-373 80 20 (dit nummer kunt u ook bellen als u meer informatie wilt over de Millennium Gemeente campagne) Ongeveer 2 weken na onze bevestiging van uw aanmelding ontvangt u het door de NCDO gefinancierde Millennium Gemeente Actiepakket. Van deelnemende gemeenten wordt verwacht dat deze gebruik maken van de producten uit dit pakket. Uw raadsbesluiten kunnen andere gemeenten inspireren. U wordt daarom vriendelijk verzocht om aangenomen raadsbesluiten op te sturen aan de VNG ([email protected] en /of ter attentie van VNG Informatiecentrum, Postbus 30435, 2500 GK Den Haag).

Onderlinge samenwerking drijft Dronten Sinds het najaar van 2008 is de gemeente Dronten een Millennium Gemeente, met een bijzonder accent op twee van de acht Millenniumdoelen: duurzaamheid en fair trade. Duurzaamheid en fair trade zijn belangrijke maatschappelijke thema’s, die speciale aandacht verdienen. Dronten begint niet bij nul. In het verleden is immers al het nodige gebeurd. Niet voor niets mag Dronten zich sinds 2007 een CO2-neutrale gemeente noemen, grotendeels als gevolg van de vele windmolens op het grondgebied. Ook wordt in de gemeente al jaren gewerkt volgens de regels van duurzaam bouwen. Ook voor het thema fair trade zijn heldere aanknopingspunten. Samen met COS Flevoland is de gemeente Dronten een werkgroep gestart, waarin enthousiaste partners (diverse organisaties en bedrijfsleven) samenwerken om Dronten als Fair Trade gemeente op de kaart te zetten. Het is duidelijk dat de gemeenschap in (uiteraard alle drie de kernen van) Dronten vele partners kent, met een hart voor beide thema’s. Oost Flevoland Woondiensten (voorloper in de corporatiewereld), de Christelijke Agrarische Hogeschool (met sinds kort een lectoraat voor duurzame ontwikkeling), diverse bedrijven enzovoort. Dit biedt goede mogelijkheden voor een bruikbaar netwerk. Zodoende kan van elkaar worden geleerd en vindt er onderlinge stimulering plaats.

11

Gemeente Zaanstad neemt het voortouw De gemeenteraad nam in augustus 2008 een motie aan om Zaanstad te ontwikkelen tot Millennium Gemeente. Alleen aanmelden bij de VNG, een bordje ophangen en een persmoment vindt de gemeente Zaanstad niet voldoende. De gemeente is van mening dat áls je Millennium Gemeente wilt zijn je ook echt ermee aan de slag moet gaan. Eerst wordt gekeken hoe er echts iets gedaan kan worden met het concept, rekening houdend met het beschikbare budget en tijd. Er is nu een beperkt budget en weinig ambtelijke capaciteit. De doelstellingen geven een helder beeld over welke kant de gemeente op moet, maar de resultaten moeten wel realistisch blijven. Momenteel wordt geïnventariseerd wat de gemeente Zaanstad nu al bijdraagt aan de Millenniumdoelen. Zaanstad doet ontzettend veel; het is alleen versnipperd. Er zijn samenwerkingsvormen in allerlei verbanden, nationaal en internationaal, van voedingsmiddelenindustrie, creatieve bedrijvigheid, toerisme en recreatie tot ontwikkelingshulp. Zo houdt de Zaanse bevolking traditioneel veel acties om fondsen te werven voor projecten in herkomstlanden. En dat zijn er nogal wat: Zaanstad is met 191 nationaliteiten de meest multiculturele stad van het land. De gemeente Zaanstad kan besluiten om dergelijke acties te stimuleren als ze een connectie hebben met de Millenniumdoelen. Zaanstad onderschrijft van harte de Millenniumdoelen. Wel vindt de gemeente dat vooral de maatschappij zich moet inzetten voor deze doelstellingen. En daar wil de gemeente, waar mogelijk, het voortouw in nemen.

UITNODIGING: Conferentie ‘Grensverleggend Actief’ op 19 november in Amersfoort Op donderdag 19 november vindt in de Rijtuigenloods in Amersfoort de conferentie ‘Grensverleggend Actief; Gemeenten in Internationale Samenwerking’ plaats. De conferentie, die primair bedoeld is voor lokale bestuurders en betrokken ambtenaren, wordt georganiseerd door VNG International, in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en met steun van de NCDO. Doel van de dag is om te komen tot een accuraat en actueel beeld van het beleidsterrein gemeentelijke internationale samenwerking. In de middag staan er verschillende workshops op het programma, waarvan er één is gewijd is aan de Millennium Gemeente campagne. 19 november wordt een geweldige gelegenheid om collega’s uit andere Millennium Gemeenten te spreken, elkaar te inspireren en om ervaringen uit te wisselen. Noteer de datum alvast in uw agenda! Aanmelden kan al. Voor actuele informatie over de conferentie en voor aanmelding kunt u terecht op: www.vngi-events.nl Conferentie Secretariaat: VNG International, Postbus 30435, 2500 GK Den Haag E-mail: [email protected] Tel.: 070-373 8709 / 373 8413 Fax: 070-373 86 60

12

Sluit je aan bij het ‘Platform Jonge Millennium Gemeente Raadsleden’! Gemeenteraden spelen een doorslaggevende rol bij het succes van de Millennium Gemeente campagne. In een grote meerderheid van de Millennium Gemeenten vormde een raadsbesluit de grondslag voor de inspanningen in het kader van de Millenniumdoelen van de VN. Ook in mijn gemeente, Roosendaal, ligt een raadsbesluit aan de basis van onze activiteiten. Niet lang na de start van de campagne initieerde de VNG het ‘Platform Jonge Millennium Gemeente Raadsleden’. Enerzijds om enthousiaste raadsleden van verschillende gemeenten met elkaar in contact te brengen om ideeën en ervaringen uit te wisselen over activiteiten binnen de Millennium Gemeente campagne. Anderzijds om de krachtige stemmen van jonge raadsleden te bundelen om daarmee de campagne een extra impuls te geven en de grote rol van gemeenteraden en individuele raadsleden blijvend te stimuleren. Met veel plezier heb ik deelgenomen aan het eerste bestuur van het platform en ik ben blij ook weer te zijn gekozen in het nieuwe bestuur dat begin maart j.l. is aangetreden. Samen met mijn mede-bestuursleden Roxanne van Wunnik en Marnix Janssen (beide raadslid in Maastricht) hoop ik ook dit jaar een bijdrage te leveren aan de steun voor de Millennium Gemeente campagne. Dit zullen we doen door uit te leggen waarom de campagne belangrijk is, andere raadsleden te enthousiasmeren en binnen onze eigen gemeenten ons in te zetten voor campagneactiviteiten. Zeer belangrijk hiervoor is echter dat meer raadsleden zich aansluiten bij ons platform. Dit houdt in dat je op de hoogte wordt gehouden van de activiteiten van het platform en uitgenodigd zal worden voor onze bijeenkomsten (minimaal 2x per jaar). Zo kan je deel uit gaan maken van het hart van de gemeentelijke Millenniumdoelen beweging! We maken graag gebruik van jouw enthousiasme en ervaringen. Je kunt je aansluiten als je raadslid bent, jonger dan 36 jaar, en als je gemeente een Millennium Gemeente is. Ik zie je aanmelding (via een e-mail naar [email protected]) graag tegemoet! Michael Yap, raadslid gemeente Roosendaal en voorzitter van het ‘Platform Jonge Millennium Gemeente Raadsleden’

Oprichting International Network of Young Councillors supporting the MDG’s in Nanjing, China, november 2008. Linksboven: Michael Yap.

13

14

3 De invulling van het predikaat Millennium Gemeente Een Millennium Gemeente mag geen papieren tijger zijn, vinden we in Terneuzen. We willen concreet bezig zijn, zowel hier als ‘daar’. Daarom ondersteunen we jaarlijks verschillende initiatieven van onze burgers. Initiatieven die én een steuntje in de rug nodig hebben én meer mensen enthousiast kunnen maken voor de Millenniumdoelen. Zo hielpen we in 2008 bijvoorbeeld de stichting Thiru Valagum Farm uit onze gemeente die geen geld had om een stuk grond te kopen voor hun landbouwontwikkelingsproject in de deelstaat Tamil Nadu in India. Mede door onze bijdrage kunnen zij verder en bloeit het werk op, in India én hier in Terneuzen. Vrouwen uit de Dalit-gemeenschap (de kastelozen) kunnen op de leerboerderij leren hoe ze hun gezinnen gezonde voeding kunnen geven en leren zelfs hoe ze kunnen handelen met hun eigen producten. Daarbij krijgen hun kinderen avondonderwijs op de leerboerderij. Deze stichting kan nu als voorbeeld fungeren voor andere groepen en burgers in onze gemeente. Naast dat we nu dus een groepje vrouwen helpen in India hopen we ook dat burgers die er nu nog niet bij betrokken zijn gaan zien dat het nodig is, én dat het kan. Best concreet zo! Jaap Scheele, CDA fractie gemeenteraad Terneuzen Lid van het Platform Jonge Millennium Gemeente Raadsleden

15

Uw gemeente is nu een Millennium Gemeente. Daarmee is de eerste stap gezet. Nu komt het er op aan om stappen te zetten die leiden tot bijdragen aan het behalen van de Millenniumdoelen. Welke stappen kunt u doorlopen om tot tastbare resultaten te komen? Het is nu belangrijk om een helder beleidskader te formuleren. In sommige gevallen is het raadsbesluit zo ingericht dat er, zonder nader beleid, direct kan worden begonnen met de praktische invulling. In bijna alle gevallen kiezen de betrokkenen die belast zijn met de invulling (vaak een ambtenaar, soms een wethouder) ervoor om zich te omringen met een werkgroep samengesteld uit betrokkenen uit de gemeente. In veel gevallen gebeurt dat met de hulp van COS medewerkers uit de betrokken provincie. In andere gevallen is er behoefte aan de uitwerking van een beleidskader in een nota. Dat kan zijn omdat daar toe opgeroepen wordt in het raadsbesluit, maar zelfs als dat niet het geval is, is zo’n kader vaak nuttig voor alle betrokken partijen. Het schrijven van een beleidskader leidt tot het maken van heldere keuzes ten aanzien van doelstellingen, verwachte resultaten, indicatoren van succes, en, niet onbelangrijk, het budget. Een lokale klankbordgroep kan het traject begeleiden met advies en coördinatie. Deze groep (bij voorkeur breed samengesteld: denk aan raadsleden, vertegenwoordigers van lokale groepen / bedrijfsleven etc.) kan onder regie van de portefeuillehouder vorm (helpen) geven aan het beleid. De kracht van de Millennium Gemeente campagne is dat het u in staat stelt om samenhang en duiding aan te brengen in reeds bestaande (internationale) activiteiten. Bovendien biedt de campagne de mogelijkheid om profilering aan te brengen in uw beleid. U doet dan weliswaar mee aan een landelijk initiatief, maar u kunt weldegelijk uw eigen “smoel” kiezen. Een smoel dat past bij het karakter van uw gemeente en van uw bevolking.

16

Als het gaat om de inrichting van het beleid, dan delen we graag een aantal van de ervaringen van de eerste ruim 100 Millennium Gemeenten met u: • Ga na welke personen werkzaam bij de gemeente ervaringen hebben met internationale samenwerking en betrek deze bij de invulling en activiteiten • Verken het veld binnen uw gemeente (een klankbordgroep kan daarbij helpen!) • Zoek naar uitgangspunten die leiden tot (ver)bindend beleid • Kies voor een duidelijk, herkenbaar profiel (hamvraag: is het duidelijk uit te leggen op straat? • U kunt kiezen voor een ‘diepte’ focus (Hardenberg heeft gekozen voor het onderwerp drinkwater binnen Millenniumdoel 7), maar ook voor een ‘breedte’ focus (Horst aan de Maas stelt acht jaar lang jaarlijks een ander Millenniumdoel centraal) • Tegelijkertijd activiteiten uitvoeren binnen de eigen gemeente en in (en samen met!) een zustergemeente in een ontwikkelingsland kan aan beide kanten versterkend werken, vooral als er systematisch gecommuniceerd wordt • Betrek burgers actief bij de uitvoering • Stel een gedeelte van de gemeentebegroting beschikbaar voor activiteiten ter ondersteuning van (internationale) samenwerking, gericht op het behalen van de Millenniumdoelen/internationale samenwerking • Stimuleer de bewustwording van mondiale problematiek binnen uw gemeente • Kies haalbare doelen binnen een haalbaar tijdspad • Leg heldere communicatiedoelstellingen vast • Maak iemand binnen de gemeentelijke organisatie verantwoordelijk en het eerste aanspreekpunt voor beleid en activiteiten in het kader van de Millennium Gemeente

Gemeente Koggenland zet forse stap vooruit Het doel van gemeente Koggenland is om als gemeente en gemeenschap te komen tot een dialoog, de vorming van een platform en daarna vooral de praktische uitwerking van het beleid m.b.t. de 8 VN Millenniumdoelen De Gemeente Koggenland gaat samen met het platform ‘Stichting Club 2015’ de bewustwording en betrokkenheid van de inwoners bij de mondiale vraagstukken versterken. ‘Stichting Club 2015 Koggenland’ is in 2008 ontstaan uit een initiatief van André Blank, voormalig lid van De Derde Kamer. De stichting wil een grote ‘club’ vormen van mensen met een gemeenschappelijk doel: het bestrijden van wereldwijde armoede aan de hand van de 8 Millenniumdoelen. Dit wordt o.a. door de Gemeente gedaan door het kiezen voor duurzaam geproduceerd hout, het gebruik van papier met FSC keurmerk, het afnemen van Fair Trade producten , het ondersteunen van de plaatselijke Wereldwinkel, het uitvoering geven aan het BANS klimaatbeleid en de ondersteuning van plaatselijke ontwikkelingsorganisaties in haar beleid. Stichting Club 2015 betrekt diverse groeperingen bij de uitvoering van het beleid, o.a. door het inzetten van de Wereldexpressbus bij de scholen, het organiseren van een excursie met jongeren naar het Europees Parlement. Bovendien wordt onderzoek gedaan naar de inzet van duurzame energie in de gemeente en naar de opzet van een band met een Afrikaanse gemeente. Al met al is in 1 jaar tijd een forse stap vooruit gezet.

17

Roosendaal wil Millennium Gemeente status verdienen De kracht van Roosendaal Millennium Gemeente is gelegen in de samenwerking tussen gemeente, onderwijs, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Stappen worden gezet om te komen tot een echt Millennium Netwerk. Hierin zetten organisaties zich in voor de acht Millenniumdoelen. Samen sta je immers sterker dan alleen. Die samenwerking biedt ook veel kansen, bijvoorbeeld op het terrein van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Gemeente en bedrijfsleven organiseren de gemeente binnenkort een symposium over dit onderwerp. Bedrijven kunnen zo van elkaars ervaringen leren. Maatschappelijke organisaties krijgen extra aandacht. Zij konden zich presenteren op een Millenniumplein en konden meedingen naar de duurzaamheidprijs. Deze initiatieven maken snel duidelijk dat er veel meer in de gemeente gebeurt dan bij de meesten bekend is. Ook scholen gaan aan de slag met de Millenniumdoelen. Dat doet de gemeente samen met het Milieu Educatief Centrum. Wethouder Steven Adriaansen vertelt: “Voor Roosendaal is de Millennium Gemeente niet denken en erover praten, maar doen. Vandaar dat we met betrokken bedrijven en instellingen hebben afgesproken dat we eerst aan de slag gaan met het behalen van concrete resultaten voor de Millenniumdoelen voordat we borden gaan ophangen aan de grenzen van onze gemeente. Op die manier wordt het meer dan een symbool binnen onze gemeente. Roosendaal Millennium Gemeente is een status die we met z’n allen gaan verdienen!”

18

4 De Millennium Gemeente maakt verschil Al ruim vijf jaar onderhouden wij, vanuit de gemeente Heusden, een nauwe vriendschapsband met de Namibische gemeente Otjiwarongo. Centraal in onze samenwerking staat op dit moment de verbetering van de thuiszorg in Orwetoveni, de arme wijk van Otjiwarongo. Binnen dit thuiszorgproject trekt een groep van vijftien vrijwilligers er dagelijks op uit om zorgbehoeftige inwoners van Otjiwarongo te bezoeken en te helpen. Die hulp is vaak AIDS-gerelateerd, maar zeker niet in alle gevallen. Wij werken intensief samen met Melissa, die een belangrijke rol vervult als professionele counselor. Melissa werkt vanuit het hulpcentrum in Otjiwarongo. Iedere dag houdt ze er spreekuur en ze zoekt mensen thuis op in blikjesdorp, dat zijn naam dankt aan de onderkomens van de bevolking: golfplaten van blik. Ook is Melissa het klankbord voor de vrijwilligsters en houdt ze wekelijks werkoverleg waarbij alle patiënten de revue passeren. Daarbij wordt onder meer bekeken of een doktersbezoek nodig is of dat Melissa langs moet komen voor een counseling. Op dit moment telt het klantenbestand van het thuiszorgproject zo’n 120 mensen. De gemeente Heusden betaalt het grootste gedeelte van de zaken die nodig zijn om hen te helpen – van hulpmiddelen zoals verband en zalfjes tot het salaris van Melissa en onkostenvergoedingen van de vrijwilligsters. Hiermee hopen wij vanuit de gemeente Heusden een steentje bij te kunnen dragen aan het behalen van Millenniumdoel 6. Hans van de Ven, gemeentesecretaris Heusden.

19

U bent een Millennium Gemeente, en u heeft een helder beleidskader geformuleerd. Nu komt het aan op de uitvoering. Sommige van uw gemeenten hebben een actief verleden op het terrein van de gemeentelijke internationale samenwerking. Uw ervaring maakt het mogelijk om ambitieuze(re) activiteiten ten uitvoer te brengen. Voor de minder ervaren gemeenten onder u kunnen kleinschalige activiteiten al zeer uitdagend en inspirerend zijn. In verreweg de meeste Nederlandse gemeenten die actief zijn op het terrein van de gemeentelijke internationale samenwerking wordt er in de uitvoering nauw samengewerkt tussen vertegenwoordigers van de gemeente en diverse andere betrokkenen. De kracht van gemeentelijke internationale samenwerking schuilt juist in die samenwerking. Het is daarom van groot belang dat er, ook in het kader van de Millennium Gemeente, samenwerking wordt gezocht waar dat mogelijk is. In veel gevallen zal het er op neer komen dat er een groep (stichting, comité, forum of netwerk) wordt opgericht, die (deels) wordt belast met de uitvoering, en contacten onderhoudt met een nog omvangrijker lokaal netwerk! Kleinschalige of grootschalige activiteiten, activiteiten binnen of buiten de gemeentegrenzen, activiteiten gericht op concreet resultaat of op verhoogde bewustwording onder de bevolking; er is veel mogelijk, en er valt dus nogal wat te kiezen. Om u te laten zien welk type activiteiten wordt uitgevoerd en kan worden uitgevoerd, en hoe deze zich verhouden tot de verschillende Millenniumdoelen, volgt hieronder een verscheidenheid concrete actiemogelijkheden. Voor een uitgebreider overzicht verwijzen we naar de campagne website.

Het Oeganda MDG programma: een inspirerend programma! Speciaal voor Millennium Gemeenten die ook buiten Nederland concreet willen bijdragen aan het behalen van de Millenniumdoelen heeft VNG International in 2008 het Oeganda Millennium Development Goals (MDG) programma ontwikkeld. Dit programma biedt deelnemende gemeenten de kans om op projectbasis (voor bepaalde tijd) samen te werken met een Oegandese gemeente. Drie Nederlandse gemeenten, Goes, De Ronde Venen en Gemert-Bakel nemen in 2009 en 2010 deel aan dit programma. Sinds Januari 2009 werken zij intensief samen met de Oegandese lokale overheden van respectievelijk, Kamuli, Kalangala en Bushenyi. De insteek is MDG 7: het duurzaam verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving. De komende twee jaar werken de gemeenten samen aan een efficiënt en effectief afvalbeleid en een beheerssysteem waarbinnen met name gekeken zal worden naar gescheiden afval inzameling, verwerking en compostering van groenafval. De gemeentelijke taken, de financiën en de handhaving zijn gebieden waar de gemeenten intensief ervaringen delen op collega-tot-collega basis. Het doel van deze samenwerking is versterking van het lokaal bestuur. Binnen het samenwerkingsverband van de gemeenten is ruimte voor samenwerking tussen maatschappelijke organisaties, bedrijven en individuen. De kosten die worden gemaakt in het kader van het programma worden nagenoeg volledig gedragen door het door LOGO South programma. Het doel van dit door het Ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierde en door VNG International uitgevoerde programma is het faciliteren van capaciteitsontwikkeling van lokale overheden. Het programma is gestoeld op de overtuiging dat goed lokaal bestuur een belangrijke voorwaarde is voor het terugbrengen van armoede. De vorderingen kunt u volgen op Millennium Gemeente Televisie: www.millenniumgemeente.tv waarop VNG International en de gemeenten een blog bijhouden met films en foto’s. Voor meer informatie, zie www.millenniumgemeente.nl, of neem contact op met Anne-Marie Tosserams, Junior Projectleider VNG International, [email protected]

20

Duurzaam inkopen en Millennium Gemeenten Gemeenten kunnen door hun enorme inkoopkracht daadwerkelijk een verschil maken als het gaat om het behoud van een goed klimaat op onze planeet. Duurzaam inkopen staat dan ook hoog op de beleidsagenda. De VNG heeft in november 2007 een akkoord gesloten met het rijk waarin is afgesproken dat in 2010 gemeenten hun producten en diensten voor 75% duurzaam inkopen. In 2015 moet dat 100% zijn. Deze ambitieuze doelstelling vergt een flinke inspanning van raadsleden, collegeleden en ambtenaren, maar natuurlijk ook van het bedrijfsleven. Het mes snijdt aan twee kanten; zodra er vaker duurzaam wordt ingekocht wordt ook het duurzaam produceren bevorderd. Om de doelstellingen voor 2010 en 2015 te halen moet er nog flink wat werk verzet worden. De VNG biedt middels een handreiking, bijeenkomsten en een website een groot aantal impulsen om gemeenten hierbij te ondersteunen. Meer informatie hierover vindt u op www.vng.nl > Beleidsvelden > Ruimte, wonen, milieu en mobiliteit > Milieu > Duurzaam inkopen. Aan de slag met duurzaam inkopen! De handreiking “Aan de slag met duurzaam inkopen!” is bedoeld voor iedereen die binnen een gemeente betrokken is bij duurzaam inkopen, zowel beleidsmatig als bij de uitvoering. De handreiking is dus niet alleen bedoeld voor inkopers en andere uitvoerende ambtenaren, maar ook voor raadsleden, collegeleden en het management. Door een goede inbedding van duurzaam inkopen in het gemeentelijk beleid en de organisatie, wordt het voor de inkopers gemakkelijker om daadwerkelijk duurzaam in te kopen. In de handreiking wordt aandacht geschonken aan zowel de rol van raadsleden en collegeleden als die van ambtenaren. Zij hebben immers allemaal hun eigen verantwoordelijkheid, rol en taken bij het realiseren van de gemeentelijke ambities op het terrein van duurzaamheidsbeleid en duurzaam inkopen. In de publicatie worden voorbeelden beschreven van gemeenten die al goed op weg zijn met duurzaam inkopen. De handreiking is voor gemeenten gratis verkrijgbaar bij de VNG en te downloaden via de website van de VNG. Enschede: duurzaam inkopen bedrijfskleding Bij de gemeente Enschede wordt de bedrijfskleding duurzaam ingekocht. De toeleverancier moet onder meer kunnen aantonen dat de kleding op een milieuvriendelijke manier voor een verantwoord loon in Zuidoost Azië wordt gemaakt. Dit maakt deel uit van het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente Enschede. Bron: www.enschede.nl Doe mee! Wat het allerbelangrijkste is als je als gemeente met duurzaam inkopen aan de slag wil gaan is je ambitie vast te leggen in een collegeprogramma, de programmabegroting en / of een beleidsnota van de gemeente. Vervolgens zou je dit als gemeente openbaar kunnen maken door een zogenaamde deelnameverklaring te ondertekenen. De verklaring is een goede stimulans om duurzaamheidscriteria mee te laten wegen bij de aanschaf van producten en diensten. Onder verantwoordelijkheid van het ministerie van VROM zijn er overheidsbreed duurzaamheidcriteria vastgesteld. Er is inmiddels een dynamische basisset van duurzaamheidcriteria voor alle productgroepen die de overheid inkoopt: van kantoormeubelen en energie tot wegen en kantoorgebouwen. Per productgroep wordt zowel naar milieuaspecten als sociale aspecten gekeken. Sinds 31 maart 2009 zijn voor alle productgroepen de milieucriteria vastgesteld. Met deze criteria kan elke gemeenten aan de slag! Zowel de deelnameverklaring als de duurzaamheidscriteria zijn te vinden op de website van SenterNovem: www.senternovem.nl/duurzaaminkopen.

21

De Fair Trade Gemeente campagne De Fair Trade Gemeente Campagne (www.fairtradegemeente.nl) staat in het teken van eerlijke handel. In een Fair Trade Gemeente gebruiken en/ of verkopen gemeentelijke diensten, supermarkten, horecabedrijven, ondernemingen, instellingen en organisaties Fair Trade producten. In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes. Inmiddels is de Fair Trade Gemeente Campagne overgewaaid naar Nederland. Nederlandse gemeenten die Fair Trade Gemeente willen worden, werken heel concreet aan Millenniumdoel 8: “door wereldwijde partnerships bijdragen aan ontwikkeling en armoedebestrijding”. Burgers, het gemeentebestuur, winkels en bedrijven worden indirect partner van kleine boeren en producenten uit ontwikkelingslanden: partnerschappen die bijdragen aan een rechtvaardige en duurzame wereld! De Fairtrade campagne geeft Millennium Gemeenten een uitstekende mogelijkheid om burgers bij de Millenniumdoelen te betrekken en hen te informeren over de gemeentelijke inspanningen bij te dragen aan de Millenniumdoelen. De campagne wordt op landelijk niveau gecoördineerd door een stuurgroep waarin Max Havelaar, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels, ICCO en COS Nederland zitting hebben. De regionale COSsen bieden ondersteuning aan lokale campagnewerkgroepen. Wereldwinkels spelen een actieve rol op plaatselijk vlak. Groningen en Goes zijn begin dit jaar de eerste Fairtrade Gemeenten van Nederland geworden. Campagnecoördinator Fair Trade Gemeente campagne: Mélinda Choo tel. 0345-479250, [email protected]

Hoe duurzaam is uw gemeente? Draagt uw gemeente duurzaamheid hoog in het vaandel? Wordt het principe van duurzame ontwikkeling duidelijk vertaald van beleid naar uitvoering? Millenniumdoel 7 luidt: in 2015 leven meer mensen in een duurzaam milieu. Een belangrijk onderdeel van deze doelstelling is het integreren van duurzame ontwikkeling in nationaal beleid en ontwikkelingsprogramma’s. De Lokale Duurzaamheidsmeter biedt gemeenten een bron van inspiratie om te kijken in hoeverre dit concreet gebeurt op lokaal niveau. De Lokale Duurzaamheidsmeter bestaat al sinds 1999 en is ontwikkeld door COS Nederland, de vereniging van centra voor internationale samenwerking. COS voert eens in de vier jaar actief campagne om zoveel mogelijk gemeenten deel te laten nemen aan de Lokale Duurzaamheidsmeter. Dit jaar, in aanloop naar de gemeenteverkiezingen in maart 2010, worden alle gemeenten wederom benaderd om mee te doen met een landelijke meting. De kern van de Lokale Duurzaamheidsmeter bestaat uit drie vragenlijsten, geënt op de drie dimensies van duurzame ontwikkeling, te weten People, Planet en Profit. U kunt de vragenlijsten eenvoudig via de website www.duurzaamheidsmeter.nl invullen. Via dezelfde website kunnen gemeenten eveneens te allen tijde hun score actualiseren en raadplegen. Duurzame ontwikkeling houdt ook in dat er rekening wordt gehouden met belangen elders. Vraag 21, lijst People, luidt: “Uw gemeente is een Millennium Gemeente en / of heeft een actuele beleidsnota op het gebied van internationale samenwerking.” Beantwoording met ja wordt met 3 punten gewaardeerd! Voor vragen of meer informatie: • www.duurzaamheidsmeter.nl • Helpdesk Lokale Duurzaamheidsmeter, COS Noord-Holland Oudegracht 86, 1811 CM Alkmaar, (072) 520 25 17 • Of neem contact op met het COS in uw eigen regio.

22

Bewust beleggen Oikocredit is een internationale expert in ontwikkelingsfinanciering die al meer dan dertig jaar werkt aan armoedebestrijding door geld van particulieren, (kerkelijke) organisaties, bedrijven en gemeenten in de vorm van leningen ter beschikking te stellen aan economisch kansarme ondernemers in ontwikkelingslanden. Via Oikocredit ontvangen ondernemers de investering voor de start of uitbreiding van hun bedrijf. Zo krijgen zij greep op hun leven, kunnen hun kinderen naar school en komt gezondheidszorg voor hen binnen handbereik. Oikocredit versterkt leningen aan microfinancieringsinstellingen, coöperaties en kleine en middelgrote ondernemingen in ontwikkelingslanden. Het kapitaal daarvoor trekt Oikocredit aan door de uitgifte van aandelen. Oikocredit beheert een aandelenkapitaal van bijna 320 miljoen euro afkomstig van meer dan 27.000 deelnemers. Gemeenten kunnen middelen uitzetten in het Oikocredit Nederland Fonds. Dit is een sociaal / ethisch beleggingsfonds, waarvan 90% van de inleg naar Oikocredit gaat. Het resterende deel van het ingelegde geld wordt belegd in een actief beheerde ethische beleggingsportefeuille. Deelname in het Oikocredit Nederland Fonds is mogelijk via een hoofdsomgarantiestructuur, zodat de gemeente er altijd van verzekerd is dat terugbetaling van de inleg is gegarandeerd. Afhankelijk van de marktomstandigheden op het moment van afsluiten en de door u gekozen looptijd, zal het rendement uitkomen op circa 2% tot 4%. Voor meer informatie over Oikocredit Nederland kunt u contact opnemen met Otto Albrecht (telefoon: 030 - 234 1069). Voor informatie over de werking en het samenstellen van een garantiestructuur kunt u contact opnemen met René Berenschot van BNG Capital Management (0703750 257).

Meer mensen in een duurzaam leefmilieu: zonnesystemen in Afrika Wereldwijd hebben 1,6 miljard mensen geen toegang tot elektriciteit. De meeste van hen wonen op het platteland waar doorgaans geen openbaar elektriciteitsnet is. Alternatieven zoals kaarsen, lampolie en generators zijn duur en vervuilend. Dit is ook het geval in een aantal gemeenten in de regio’s Sikasso en Ségou in Mali. Op het platteland in deze regio’s heeft slechts 2% van de bevolking toegang tot elektriciteit. FRES (Foundation Rural Energy Services) is een onafhankelijke stichting met een zakelijke aanpak. FRES richt kleinschalige, lokale elektriciteitsbedrijven op die zonne-energiesystemen installeren bij huishoudens en (kleine) bedrijven. Deze FRES-elektriciteitsbedrijven geven een impuls aan de regionale economie en zorgen voor een CO2 reductie. Vier elektriciteitsbedrijven in drie landen hebben inmiddels ruim 13.000 huishoudens en kleine bedrijven als klant. De doelstelling van FRES is om in 2015 100.000 huishoudens en kleine bedrijven te bedienen, waarvan 5.000 in de regio’s Sikasso en Ségou. FRES werkt samen met Nederlandse gemeenten om deze doelstelling te behalen, waarbij gemeenten de zonnesystemen in Mali financieren. Met bijvoorbeeld een verdubbelingsregeling kunnen hierin ook het bedrijfsleven en burgers betrokken worden. Wanneer een bedrijf of burger € 60 doneert kan de gemeente dit verdubbelen tot € 120. FRES vervijfvoudigd dit bedrag naar € 600 waarmee één zonnesysteem aangeschaft kan worden. Wilt u meer weten over de mogelijkheden bij FRES? Neemt u dan contact op met Inge Vesters. Telefoonnummer: 020-5286324. E-mailen kan natuurlijk ook, naar [email protected]

23

Humana in uw Millennium Gemeente Humana is een ontwikkelingsorganisatie en één van de grootste kledinginzamelaars van Nederland. Met de opbrengst van de ingezamelde kleding ondersteunt Humana projecten op het gebied van onderwijs, gezondheid en economische ontwikkeling. Het overdragen van kennis en vaardigheden staat daarbij centraal. Hierbij werkt Humana samen met lokale partnerorganisaties in zuidelijk Afrika. Humana zamelt kleding in via ongeveer 1000 kledingcontainers in circa 80 gemeenten. Eén van die gemeenten is Millennium Gemeente Het Bildt, waar Humana al sinds 1994 actief is. Door de textielinzameling in haar gemeente te laten verzorgen door Humana, draagt Het Bildt automatisch bij aan Millenniumdoel nummer 1: basisonderwijs, nummer 2: inkomensgenerende activiteiten en nummer 7: water en sanitatie. Dit zijn belangrijke thema’s in de ontwikkelingsprojecten die door Humana ondersteund worden. In samenwerking met Humana draagt Het Bildt op concrete wijze bij aan het vergroten van draagvlak onder burgers voor het gekozen beleid en voor het werken aan de Millenniumdoelen in de landen waar dit het meeste nodig is. Zo organiseerde de gemeente een veiling van oud meubilair tijdens de renovatie van het gemeentehuis en zette ook de plaatselijke middelbare school zich in met een sponsorloop. Humana zorgde hierbij voor presentaties en was op verschillende evenementen aanwezig met een informatiestand. Ook úw gemeente kan samen met Humana direct bijdragen aan het bereiken van de Millenniumdoelen. Dit kan simpelweg door het plaatsen van Humana kledingcontainers of, net zoals Het Bildt, door het organiseren van extra activiteiten om zo verschillende ontwikkelingsprogramma’s te ondersteunen. Voor meer informatie of vragen kunt u terecht bij Richard Wink, Relatiebeheer Humana, via [email protected], 030-6568714 of www.humana.nl.

24

Estafette voor wereldmoeders Drie oude Volkswagenbusjes touren in september drie weken door Nederland. Achter het stuur zitten Nederlandse moeders die zich inzetten voor gezonde zwangerschappen in ontwikkelingslanden. Dat trekt aandacht. En dat is nou net de bedoeling. Aanleiding De vooruitgang op Millenniumdoel 5 – het terugdringen van moedersterfte – is ronduit slecht. Jaarlijks sterven een half miljoen moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. De cijfers: in Afrika is de kans dat een vrouw tijdens de zwangerschap of bevalling overlijdt 1 op 20. In Azie 1 op 94. In Nederland is dat risco 1 op 3500.

Eén uur lopen naar dichtstbijzijnde medische post Eigenlijk horen we zelden verhalen over vlekkeloze bevallingen. Bevallingen waarbij alles als het ware vanzelf gaat. Ook in Nederland zijn bij bevallingen vaak complicaties; er moet een keizersnee uitgevoerd worden, bloed worden aangevuld, de moeder met verhoogde bloeddruk moet ver vóór de bevalling in het ziekenhuis opgenomen worden. In Nederland zijn de gezondheidsvoorzieningen goed en daarmee de risico’s voor zwangere vrouwen relatief laag. Maar wat nou als je het zonder adequate begeleiding moet doen of de middelen voor transport naar het ziekenhuis er simpelweg niet zijn. Voor zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden is dat aan de orde van alle dag. Officieel moet een gespecialiseerde kliniek voor iedereen ‘op een uur loopafstand zijn’. Een uur lopen naar een medische post zal voor de meeste zwangere vrouwen bijna ondraaglijk zijn. Maar erger nog, meestal is in ontwikkelingslanden de medische post veel verder verwijderd dan een uur. Moeder-estafette Simavi organiseert in samenwerking met VNG International in september 2009 de Moeder-estafette om aandacht te vragen voor moedersterfte in ontwikkelingslanden. Nederlandse moeders toeren van zaterdag 5 t/m zaterdag 26 september langs Millennium Gemeenten in Nederland en maken in die gemeente met de burgemeester en/of wethouder, bekende Nederlanders en inwoners een rondwandeling van een uur. Precies de afstand die een zwangere vrouw in een ontwikkelingsland zou moeten afleggen naar een gespecialiseerde kliniek; wettelijk is namelijk bepaald dat een kliniek binnen één uur lopen beschikbaar moet zijn. De estafette kan ook in uw Millennium Gemeente langskomen. Wilt u, als Millennium Gemeente meedoen aan dit evenement, geef u dan op! Voor meer informatie neem contact op met Saskia van Beveren: [email protected] of telefoon +31 (0) 23 531 80 55 www.simavi.nl

25

Wilt u een klimaatneutrale Millennium Gemeente worden? Dat kan via het Hivos Klimaatfonds! Het Hivos Klimaatfonds wil klimaatverandering tegengaan en tegelijkertijd ontwikkeling bevorderen. Toegang tot energie is een belangrijke voorwaarde voor meer welvaart. Via het Hivos Klimaatfonds krijgen arme bevolkingsgroepen in ontwikkelingslanden toegang tot schone en duurzame energie. Hivos biedt u de mogelijkheid om uw CO2 uitstoot te reduceren en te compenseren, terwijl uw bedrijfsvoering groener wordt én u actief bijdraagt aan het bereiken van de millenniumdoelen. Energie en ontwikkeling Het Hivos Klimaatfonds investeert in schone energieprojecten, zoals kleinschalige waterkrachtcentrales, zonnepanelen, biogasinstallaties en zuinige houtfornuizen in ontwikkelingslanden. Meer mensen krijgen hierdoor toegang tot energie zonder het milieu verder te belasten. Eén van de projecten van het Hivos Klimaatfonds vindt plaats in Guatemala, waar inwoners van kleine dorpjes nauwelijks toegang hebben tot gas en elektriciteit. Het landschap biedt echter wel mogelijkheden om duurzame energie op te wekken via kleinschalige waterkrachtcentrales. Die leveren genoeg elektriciteit om een school, een gezondheidscentrum en een aantal woningen van stroom te voorzien. Zo hebben kinderen ‘s avonds voldoende licht om hun huiswerk te maken. Meer informatie kunt u vinden op: www.hivosklimaatfonds.nl Hoe werkt het Hivos Klimaatfonds? Het Hivos Klimaatfonds adviseert gemeenten bij het verminderen van het energieverbruik. In de meeste gevallen blijft er een bepaalde hoeveelheid CO2 over die niet te reduceren is. Deze onvermijdelijke CO2 uitstoot kan worden gecompenseerd door te investeren in duurzame energieprojecten. Via www.hivosklimaatfonds.nl is snel en gemakkelijk te berekenen hoe groot deze CO2 uitstoot van uw gemeente is en wat het kost om deze te compenseren. Deze organisaties gingen u voor Verschillende organisaties compenseren al via het Hivos Klimaatfonds. Zo hebben onder andere Oxfam Novib, Perry Sport, Natuurmonumenten en verschillende gemeenten gekozen voor Hivos om hun gas- en elektriciteitsgebruik, evenementen, vliegreizen en / of het wagenpark te compenseren. Draag ook bij aan de strijd tegen armoede én klimaatverandering: neem deel aan het Hivos Klimaatfonds! Wilt u advies op maat of aanvullende informatie, neemt u dan gerust contact met ons op (Hivos, Bureau Externe Relaties, Fleur de Bruijn, [email protected], 070 376 55 00).

26

5 De Millennium Gemeente in beeld

In de gemeente Wassenaar hebben we in 2009 een aantal activiteiten geïnitieerd om de drie Millenniumdoelen waarop de gemeente zich in het bijzonder richt, samen met veel inwoners te belichten. De gemeente werkt intensief aan haar eigen voorbeeldfunctie. Ze koopt bijvoorbeeld duurzaam in, heeft bij de groenvoorziening een elektrische auto in gebruik en heeft een openbare verlichting die geheel CO2-neutraal is. Samen met onze stuurgroep en zeer actieve en breed gedragen publiekgroepen, als het Platform Wassenaar Wereldwijd, organiseerde ik als Millennium ambassadeur op 9 mei een zeer druk bezocht Millennium Festival. Onder andere de Wassenaarse Wereldwinkel, alle scholen voor voortgezet onderwijs, inclusief The American School, tal van actieve ontwikkelingsorganisaties en de gemeente zelf presenteerden zich te midden van zang, dans en muziek in het centrum van het dorp. Op 6 september staat de sportieve aftrap gepland voor extra aandacht voor een reeks ontwikkelingsprojecten in het Lunga Lunga district in Kenia. Samen met het Adelbert College (dat al vele jaren actief is in deze regio), de Lions Club die op die dag de Wassenaarse Familie Sportronde organiseert, brengt de gemeente op deze wijze het in de stuurgroep vastgestelde beleid in de praktijk: concentreer je voor alle duidelijkheid en herkenbaarheid op één regio. De betrokken raadscommissie kreeg ruim de gelegenheid om in gesprek met wethouder Pim van der Locht en ondergetekende een schriftelijke rapportage van de stuurgroep te bespreken. Met haar creatieve inbreng onderstreepte de raadscommissie het brede politieke draagvlak in de lokale politiek voor de inzet op de VN Millenniumdoelen in Wassenaar. Jac Stienen, Millennium Ambassadeur van de gemeente Wassenaar

27

Millennium festival in Wassenaar De kernboodschap van de Millennium Gemeente campagne is dat ontwikkelingssamenwerking niet uitsluitend iets is tussen centrale overheden, maar dat juist andere actoren, waaronder lokale overheden een zeer nuttige complementaire taak kunnen vervullen. Gemeenten en gemeenschappen in Nederland beschikken over kennis en ervaring die van grote waarde is voor gemeenten en gemeenschappen in ontwikkelingslanden. Het succes van een Millennium Gemeente rust op twee peilers. Enerzijds gaat het om het uitvoeren van concrete activiteiten en het behalen van resultaat. Anderzijds, en tegelijkertijd, is het van groot belang om op systematische wijze te communiceren over de Millennium Gemeente. Laat zien welke inzet wordt gepleegd en tot welke resultaten die leiden. Goede communicatie over de VN Millenniumdoelen en over de concrete inzet van uw gemeente kan leiden tot verhoogde bewustwording onder uw burgers. Die verhoogde bewustwording kan zich vertalen in een groter (politiek) draagvlak voor inspanningen van uw gemeente op dit terrein, en in een toename van particulier initiatief. Een systematische aanpak van uw communicatie betekent in ieder geval dat u duidelijke keuzes maakt met betrekking tot de boodschap, doelgroep(en) en timing. Wat de doelgroepen betreft is het raadzaam om in ieder geval alle bestuurders en medewerkers binnen de gemeente op de hoogte te brengen en te houden. Zoals al eerder werd vermeld ontvangen gemeenten die zich aanmelden als Millennium Gemeente het gratis Actiepakket met een scala aan communicatiemateriaal. Dit materiaal kan worden ingezet om uw burgers te laten weten waarom uw gemeente Millennium Gemeente is, en wat dat betekent. U kunt er voor kiezen om dit materiaal (of eigen materiaal) gericht in te zetten om bepaalde groepen burgers nauwer bij het internationale werk te betrekken. Dat kan de jeugd zijn, maar dat kan ook het lokale bedrijfsleven zijn. Met het plaatsen van Millennium Gemeente borden aan de gemeentegrens worden niet direct levens gered. Toch zijn die borden relevant. In uw gemeenten kan de plaatsing publiciteit, en dus aandacht opleveren. Die aandacht kan worden gebruikt om te communiceren over reeds bestaande en/of

28

nieuwe activiteiten in het kader van de Millennium Gemeente. Daarbij komt dat elk nieuw bord (elke nieuwe Millennium Gemeente!) landelijk en internationaal extra gewicht in de schaal legt. Andere overheden, binnen Nederland, maar ook daarbuiten raken geïnspireerd door uw voorbeeld.

Het Actiepakket Het actiepakket bestaat onder meer uit: • 4 aluminium Millennium Gemeente borden die bij de gemeentegrens kunnen worden geplaatst • 10 “makelaarsborden” die op ramen van het gemeentehuis of op ramen van andere gemeentelijke locaties kunnen worden bevestigd • 2 Millennium Gemeente vlaggen • 2000 ‘Gemeentelijke Identiteitskaartjes’ (naar het model van de nationale identiteitskaart) waarop de Millenniumdoelen staan vermeld, en waarop te lezen is waarom de gemeente Millennium Gemeente is. Deze kaartjes zijn bedoeld voor verspreiding onder het gemeentelijk personeel, en onder burgers (balies burgerzaken, bibliotheken etc.) • Diverse digitale producten: website button, afteller tot 2015 (downloadable van campagne website) • Model persbericht en model tekst t.b.v. huis-aan-huis bladen (downloadable van campagne website) • In het pakket zitten tevens diverse producten van de NCDO Extra aantallen van de campagne producten kunnen worden besteld via: www.millenniumgemeente.nl

Onze vraag ‘hoe breng je de Millennium Gemeente goed in beeld’ leidde tot de volgende tips van gemeenten: • Betrek de afdeling voorlichting of communicatie bij het opstellen en uitvoeren van een communicatiestrategie Millennium Gemeente • Betrek het COS uit uw provincie • Breng periodiek een informatiekrant uit waarmee u het beleid en de activiteiten op internationaal gebied van de gemeente onder de aandacht brengt (Utrecht) • Gebruik uw gemeentelijke website (diverse digitale items kunnen worden gedownload van de campagne website) • Verwijs naar de Millennium Gemeente in de disclaimer onderaan alle uitgaande gemeentelijke emailberichten (dat kan ook in een actieweek) • Plaats een tekst over (uw gemeentelijke betrokkenheid bij) de Millenniumdoelen in huis-aan-huis bladen (zie www.millenniumgemeente.nl voor een basistekst) • Gebruik publieksevenementen voor communicatie over uw Millennium Gemeente activiteiten • Benoem ‘populaire’ Millennium Gemeente ambassadeurs. Radio 538 DJ Edwin Evers is Millennium Gemeente ambassadeur in Hardenberg • Maak gebruik van Wereld Armoede Dag op 17 oktober. Dit is een uitstekende gelegenheid om initiatieven aan te kondigen en om personen of groepen in het zonnetje te zetten

29

Millenniumdoelen Middag Markt in de gemeente Langedijk Op initiatief van de gemeenteraad werd de gemeente Langedijk in de zomer van 2008 Millennium Gemeente. In Februari 2009 is het comité van aanbeveling door de gemeenteraad geïnstalleerd; hierin functioneren raadsleden, vertegenwoordigers van lokale bedrijven en van de plaatselijke wereldwinkel. Als eerste grote actie is een grote Millenniumdoelen Middag Markt gepland op 13 juni a.s.. Er wordt geinventariseerd wat er in Langedijk nu reeds gebeurt wat de Millenniumdoelen ondersteunt, dat kunnen initiatieven zijn op het gebied van duurzaamheid en eerlijke handel, en acties in derde wereld landen. Het wordt een middag van kennisoverdracht: veel bewoners gaan daadwerkelijk kennis maken met de Millenniumdoelen. Het wordt ook een heel gezellige middag voor jong en oud door een gevarieerd programma, met als uiteindelijk doel de bewustwording te vergroten. Het gaat om een leefbare wereld voor al haar bewoners. De gemeente kan daar een concrete bijdrage aan leveren.

(H)eerlijke ijsjes in de gemeente Groningen Gewapend met paraplu’s gingen op woensdag 25 maart ruim 1000 kinderen op pad om met 6 liter water in een rugzakje 6 km te wandelen. Ruim 1000 leerlingen uit groep 7 en 8 van 13 basisscholen uit de stad en de provincie Groningen lieten zich sponsoren door familie, vrienden en bekenden. Aqua for All verdubbelde het bedrag dat bijeengelopen werd. Een flinke rij belangstellenden stond zaterdag 9 mei te wachten op een gratis fairtrade ijsje uit handen van burgemeester Jacq. Wallage. Tijdens World Fairtrade Day, die dit jaar in het teken van het klimaat staat, deelde de burgemeester het ijs uit aan voorbijgangers op de Grote Markt. Het ijs was gemaakt van biologische melk uit Noord-Nederland, fairtrade suiker uit de Filippijnen, banaan en cacao uit Latijns Amerika. De gemeente Groningen kreeg op 9 maart de titel Fairtrade Gemeente uitgereikt. Met Goes is Groningen daarmee de eerste Fairtrade Gemeente van Nederland geworden. In 2009 zal Fairtrade dan ook de nodige aandacht krijgen in de publiciteit en in de vorm van diverse activiteiten. Ondernemers worden actief benaderd, en tijdens evenementen krijgt Fairtrade een plaats. Er komen borden Fairtrade Gemeente rondom de bouwkom te hangen en in de binnenstad. Meer informatie: www.duurzaamstestad.groningen.nl

30

Informeer uw inwoners met een Millennium Gemeente krant! ETT Media, VNG International en de COSsen werken samen om zoveel mogelijk Nederlanders enthousiast te maken voor de VN Millenniumdoelen. Dat doen we met de Millennium Gemeente krant. Gemeenten kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de Millenniumdoelen. Dat kan niet zonder de betrokkenheid van de bevolking. Helaas weten veel burgers nog niet hoe zij zélf kunnen helpen de Millenniumdoelen een stapje dichterbij te brengen. Daarom heeft ETT Media de Millenniumkrant ontwikkeld. VNG International en de COSsen, partners in de VNG Millennium Gemeente campagne, zijn enthousiast over dit initiatief en leveren dan ook graag inhoudelijke bijdragen aan de krant. In de huis-aan-huis krant kunnen gemeenten de activiteiten die zij uitvoeren om de Millenniumdoelen te halen, beschrijven, uitleggen en toelichten. Bovendien is een Millennium Gemeente krant zeer

Pagina uit de Millennium Gemeente krant

geschikt om inwoners te wijzen op de verschillende van Drimmelen manieren waarop zij zélf hun steentje kunnen bijdragen. ETT Media kan de Millennium Gemeente krant in de meeste gevallen kosteloos voor uw gemeente verzorgen. En net als alle andere kranten van ETT Media, worden ook Millennium Gemeente kranten gedrukt op 90% gerecycled papier, is de gebruikte inkt hybride en wordt het bij het drukproces gebruikte water zodanig gezuiverd dat het via het riool kan worden afgevoerd. Wilt u meer weten over de Millennium Gemeente krant? Neemt u dan contact op met Andrea Wijbenga van ETT Media. Telefoonnummer: 050 - 313 76 00. E-mailen kan natuurlijk ook, naar [email protected]

31

Globalicious Love a Fair: brengt Millenniumdoelen tot leven... ook in uw gemeente! Uw gemeente heeft vast een prachtig initiatief dat bijdraagt aan het behalen van de Millenniumdoelen. Weten uw inwoners daarvan? Kunt u uw ondernemers en organisaties het belang in laten zien van duurzaamheid, fairtrade en verantwoord ondernemen? Lukt het u deze partijen te informeren en activeren? Globalicious kan u dit werk uit handen nemen met de Globalicious Love a Fair: een cultureel festival waar informatie door middel van beleving wordt overgebracht. De Love a Fair is een innovatieve manier om het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking en duurzaamheid te vergroten. Een festival waar we samen met u en organisaties, scholen en particuliere initiatieven uit uw gemeente invulling aan geven. De inhoud van de Millenniumdoelen wordt vertaald in kunst, theatervoorstellingen, spelshows, workshops en andere activiteiten. Hierdoor ervaart de bezoeker dat iedereen, op zijn manier, ook op lokaal niveau, een bijdrage kan leveren aan het behalen van de Millenniumdoelen. Bovendien is het mogelijk Love a Fair deelactiviteiten in te zetten. Workshops en lezingen afgewisseld met entertainment en (h)eerlijke hapjes en drankjes. Ook voor scholen zijn er tal van mogelijkheden, zoals een digitale Millenniumdoelen schoolkrant. Samen de wereld nog mooier maken, dat moet een feest zijn, dan doen er altijd meer mensen mee. Op basis van uw wensen en middelen maken we graag een passend voorstel. Globalicious, telefoon: 033 - 24 52 412, e-mail: [email protected] Website: www.globalicious.org

Voor Millennium Gemeenten en door Millennium Gemeenten: de Millennium Gemeente campagne websites Ter ondersteuning van de Millennium Gemeente Campagne bestaan er twee websites. Lees hieronder hoe u de websites kunt gebruiken om met uw burgers, met andere gemeenten en met overige geïnteresseerden te delen wat uw gemeente doet om een bijdrage te leveren aan de Millenniumdoelstellingen. www.millenniumgemeente.nl De reguliere website is er om u te ondersteunen bij allerlei zaken die te maken hebben met het worden van Millennium Gemeente en met de daadwerkelijke invulling van het predikaat. Zo vindt u op de site: • welke gemeenten bij u in de buurt al Millennium Gemeente zijn • een modelraadsbesluit en voorbeelden van raadsbesluiten uit diverse gemeenten. • voorbeelden van gemeentelijk beleidsdocumenten op het gebied van gemeentelijke internationale samenwerking • een overzicht van alle ons bekende gemeentelijke activiteiten in het kader van de Millennium Gemeente campagne • een overzicht van interessant actie ‘aanbod’ en van aanbieders. Bovendien biedt de campagne website iedere gemeente ruimte om u raadsbesluiten, nieuwsberichten over activiteiten, foto’s en andere informatie die te maken heeft met de campagne te delen met anderen. Daartoe heeft VNG International een nieuwe applicatie ontwikkeld: uw eigen (gemeentelijke) persoonlijke pagina op de landelijke Millennium Gemeente website!

32

Door deze website aan uw eigen gemeentelijke website te linken kunnen uw burgers en geïnteresseerden uit andere Millennium Gemeenten op ieder gewenst moment zien wat uw gemeente doet om een bijdrage te leveren aan het behalen van de Millenniumdoelen. De persoonlijke pagina is er voor alle Millennium Gemeenten. Om een pagina aan te vragen kunt u een mail sturen naar [email protected] onder vermelding van ‘persoonlijke pagina’. U ontvangt dan zo snel mogelijk uw inloggegevens met een korte handleiding om uw eigen pagina op de website in te vullen.

www.millenniumgemeente.tv (uw gemeente op de buis!) De Millennium Gemeente campagne heeft nu ook haar eigen televisie kanaal genaamd Millennium Gemeente TV (MGTV). Het is een webtelevisie-platform, te zien op www.millenniumgemeente.tv (www.mgtv.nl) Millennium Gemeente TV brengt in beeld wat Millennium Gemeenten doen, in Nederland, maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld in een partnerstad in een ontwikkelingsland. Verder wil het projecten en activiteiten laten zien in het kader van het bereiken van de Millenniumdoelen en als inspiratie en voorbeeld kunnen dienen voor andere Millennium Gemeenten. Millennium Gemeente TV biedt interessante mogelijkheden om de resultaten van uw activiteiten te laten zien aan de burgers in uw gemeente. Voor het onderdeel ‘Millenniumdoelen op de kaart’ maakt MGTV bijvoorbeeld gebruik van de digitale Google Maps kaart. Dit onderdeel brengt in beeld welke activiteiten ondernomen worden in uw gemeente en in uw partnersteden. Op de kaart van de gemeenten worden korte filmpjes gekoppeld aan de locatie waar ze zijn opgenomen. Dat kan een clip zijn over een probleem maar ook over een oplossing, het liefst met mensen erin die direct betrokken zijn bij het Millenniumdoel dat wordt getoond. Een gedeelte van de content van Millennium Gemeente TV wordt gemaakt door professionals. Vanzelfsprekend staat MGTV ook open voor bijdragen uit / over uw gemeenten! MGTV heeft onderwijsprogramma’s ontwikkeld waarmee leerlingen aan de slag kunnen met het in beeld brengen van de Millenniumdoelen in hun omgeving. Zo kunnen de activiteiten van uw gemeente een onderwerp worden in de klas. Laat u weten of er interesse bestaat bij het onderwijs in uw gemeente om in de klas met de Millenniumdoelen aan de slag te gaan? Millennium Gemeente TV nodigt u van harte uit om ons te laten weten welke films en foto’s er al bij u in bezit zijn, over de Millenniumdoelen in uw stad of partnerstad. Stuur uw reacties, uw suggesties of vragen naar [email protected]

33

Stand Up and Take Action Op 17 oktober, Wereld Armoede Dag, zijn we wereldwijd EEN tegen armoede: EEN dag, EEN statement. Op deze dag coördineert de Global Call to Action Against Poverty in samenwerking met de Verenigde Naties de internationale actie ‘Stand Up and Take Action’. Deze dag is een initiatief van mensen in arme en rijke landen en is sinds 1987 dé dag voor internationale actie tegen armoede. In 2008 deden ruim 116 miljoen mensen mee met de actie om wereldleiders te herinneren aan hun belofte van de Millenniumdoelen, waarvan duizenden in Nederland. Hiermee werd een Guinness Wereldrecord gehaald voor ‘Biggest mass mobilization for a single issue’. EEN coördineert de Stand Up and Take Action in Nederland en biedt Nederlanders op www.EEN. nl tal van mogelijkheden om bij te dragen aan het halen van de Millenniumdoelen. Uw gemeente is Millennium Gemeente, u vindt het halen van de Millenniumdoelen belangrijk. Wereld Armoede Dag is een uitstekende gelegenheid voor gemeenten om activiteiten te organiseren. Stand Up and Take Action! • Organiseer op 16, 17 of 18 oktober een Stand Up and Take Action in uw gemeente. Dit kan op een plein, op scholen, tijdens een evenement of sportwedstrijd. Een concreet stappenplan hoe dit te organiseren vindt u op www.EEN.nl/Millenniumgemeente. • De inwoners van uw gemeente kunnen online meedoen aan Stand Up and Take Action. Op www.EEN.nl/Millenniumgemeente vindt u een digitale banner, die u op uw gemeentelijke website kunt plaatsen. Deze banner linkt direct naar de online Stand Up and Take Action. Zo kan iedereen in uw gemeente meedoen en laten zien dat de Millenniumdoelen gehaald moeten worden. • Verspreid de witte polsband, het internationale symbool tegen armoede, onder uw medewerkers of inwoners van de Gemeente. U kunt de polsband bestellen op www.EEN.nl/shop. Voor meer informatie: Amanda van Nieuwenhoven, Coördinator Wereldarmoededag, 0348421670 of [email protected].

34

6 Millennium Gemeente Beek uitgelicht In voorgaande hoofdstukken is telkens stilgestaan bij een afzonderlijke fase binnen het Millennium Gemeente ‘proces’. Aangezien de campagne in april 2007 van start ging zijn er inmiddels diverse gemeenten die de verschillende fasen van het proces hebben doorlopen. Beek is zo’n gemeente. De gemeente Beek kondigde in de programmabegroting 2008 de ambitie aan Millennium Gemeente te worden. Op 25 september 2008 besloot de Beekse gemeenteraad om met directe ingang Millennium Gemeente te worden en stelde het meteen de kadernota over het Millenniumbeleid vast. Wethouder Wierikx: “Het predikaat Millennium Gemeente sloot uitstekend aan bij de speerpunten ‘solidariteit met ontwikkelingslanden’ en ‘duurzaam ontwikkelen en bouwen’ uit ons collegeprogramma. Op basis van de pijlers internationale samenwerking, klimaatbeleid en inkoop wil Beek bijdragen aan het (voor 2015) realiseren van de acht mondiale Millenniumdoelen. Met de communicatie en activiteiten aangaande het Millenniumbeleid willen wij, samen met anderen die actief (willen) meewerken aan de realisatie van de Millenniumdoelen, om de Beekse inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen te enthousiasmeren voor het (Beekse) Millenniumbeleid.“ Pijler internationale samenwerking De raad van de gemeente Beek heeft op 25 september 2008 tevens de nota Internationale Samenwerking vastgesteld. In deze nota voor internationale samenwerking staat de volgende vraag centraal: “Op welke wijze kan de gemeente Beek, met inachtneming van de Millenniumdoelen, komen tot het voeren van een doelgericht en onderbouwd internationaal beleid?”. Hierbij is gekozen voor een werkwijze waarbij inwoners en bedrijven van de gemeente Beek enthousiast gemaakt worden om met (financiële) steun van de gemeente een project te realiseren in een ontwikkelingsland. De gemeente Beek stelt hiervoor jaarlijks € 1,00 per inwoner beschikbaar (afgerond ca. € 17.000 per jaar).

35

De inwoners van de gemeente Beek zijn door middel van een campagne uitgenodigd om te komen met initiatieven op het gebied van internationale samenwerking. Uit de ingediende initiatieven zijn er 3 gekozen die de gemeente financieel ondersteunt. Pijler klimaatbeleid In maart 2009 heeft de gemeenteraad van Beek ingestemd met het Klimaatbeleidsplan. In dit plan is aangegeven hoe de gemeente een ‘actieve, deels vooroplopende’ gemeente wil zijn wat betreft klimaatbeleid. Het gaat hier vooral om zaken die een bijdrage kunnen leveren aan Millenniumdoel 7: “Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu.” Energiebesparing en het stimuleren van het gebruik van duurzame energiebronnen staan daarbij centraal. Wethouder Jan Bijen, portefeuillehouder Milieu en Duurzame ontwikkeling: “In het klimaatbeleidsplan staat een breed scala aan lokale klimaatactiviteiten dat we de komende jaren uit willen (laten) voeren. Daarbij is niet alleen de gemeente zelf aan zet, maar in feite de gehele Beekse gemeenschap (burgers, bedrijven, woningbouwcorporaties, scholen enz.). Een belangrijke rol van de gemeente hierbij is de Beekse gemeenschap te stimuleren energiebesparende maatregelen te nemen, door bijvoorbeeld een goede informatieverstrekking, subsidies en voorfinanciering. Dat de Beekse gemeenschap inmiddels enthousiast is om energiebesparende maatregelen te nemen, zien we in de uitslag van de landelijke campagne Klimaatstraatfeest van de Milieufederatie. De Beeksestraat Hoogland eindigde als beste straat van Limburg op de 33ste plek in de top-500 en won daarmee een Klimaatstraatfeest. “Als we de gemeenschap willen stimuleren om energiebesparende maatregelen te nemen, dan moeten we als gemeente natuurlijk wel het goede voorbeeld geven. We streven bijvoorbeeld naar 100% duurzame inkoop van gas en elektriciteit voor de eigen gebouwen van de gemeente Beek én het duurzaam onderhouden van de gemeentelijke gebouwen. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheid om energie te besparen in de openbare verlichting. Zo is onlangs, voor het eerst in Limburg, LED-verlichting aangebracht in een nieuwbouwwijk in Beek. Ook hebben wij onlangs een intentieovereenkomst getekend met de Provincie Limburg voor een eerste duurzame woningbouwlocatie in Limburg. We zijn van plan om hier energieneutrale woningen te bouwen met een EPC-norm tussen de 0,2 en 0,4 (woningen met een EPC-norm van 0,4 of lager worden energieneutraal genoemd)”

Op 30 maart 2009 heeft wethouder Jan Bijen (links) de openbare LED-verlichting in een nieuwbouwplan in Beek officieel in gebruik genomen.

36

Pijler inkoop Bij de formulering van het nieuwe inkoopbeleid is rekening gehouden met het feit dat Beek Millennium Gemeente is, dat Beek deel uitmaakt van het platform Inkoop van de Westelijke Mijnstreek en dat Beek het Klimaatakkoord tussen gemeenten en Rijk mee heeft ondertekend. De gemeenten hebben via het klimaatakkoord aangegeven dat zij ernaar streven om in 2010 75% duurzaam in te kopen en in 2015 100%. Onder duurzaam inkopen wordt niet alleen klimaat- en milieuvriendelijk inkopen begrepen, maar ook ‘fair trade’. In de praktijk betekent dit dat bij elke aanbesteding duurzaamheidaspecten worden opgenomen, zowel bij selectie- als bij gunningcriteria. Tevens wordt duurzaamheid meegenomen in de besluitvorming als een toetsend criterium voor de betreffende aanbesteding. Profilering en communicatie ‘Millenniumcampagne Beek: denk mondiaal, handel lokaal!’, is het motto voor het Beekse Millenniumbeleid. Dit motto wordt steeds naar voren gebracht bij de Beekse Millenniumactiviteiten, en is ook zichtbaar op het symbool van de Beekse Millenniumcampagne, een opblaasbare wereldbol.

Onder de paraplu van “Millennium Gemeente Beek” laten verschillende Beekse instellingen en organisaties in het “Millenniumstraatje” op de St.-Lecie jaarmarkt zien wat zij doen om bij te dragen aan het behalen van één of meer Millenniumdoelen. Met de Millenniumcampagne wil de gemeente de Beekse inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen enthousiasmeren voor het (Beekse) Millenniumbeleid. Daarbij is het nadrukkelijk de bedoeling dat het Millenniumbeleid niet alleen van de gemeente is, maar juist gedragen wordt door de gemeenschap in Beek. We willen daarom aansluiten bij al bestaande locale initiatieven. Een andere methode is het benoemen van “Millenniumambassadeurs”: mensen binnen de gemeente die een bijzondere bijdrage leveren aan (een van de) millenniumdoelen en dit ook uitdragen binnen de gemeenschap, en anderen ook enthousiast maken.

37

De Beekse “Millenniumambassadeurs”

38

7 Hulpbronnen • VNG International biedt diverse diensten aan gemeenten die zich internationaal (willen gaan) inspannen. Zo kunt u bijvoorbeeld een beroep doen op sprekers, waaronder leden uit het Platform Jonge Millennium Gemeente Raadsleden: Voor meer informatie: [email protected] en / of 070-3738401 • VNG International biedt ook gratis ondersteuning bij opstellen van gemeentelijke beleidsnota’s internationale samenwerking, en organiseert gerichte cursussen. Voor meer informatie: [email protected] en / of 070-3738401 • Bezoek de Millennium Gemeente campagne website www.millenniumgemeente.nl • Bezoek de Millennium Gemeente Televisie website www.millenniumgemeente.tv • Op www.vng.nl zijn voorbeelden van gemeentelijke beleidsdocumenten op het gebied van gemeentelijke internationale samenwerking te vinden op (kijk onder ‘praktijkvoorbeelden: van en voor gemeenten’) • U kunt gebruik maken van de ervaringen van Millennium Gemeenten, zoals Gertruidenberg, Groningen, Langedijk, Wassenaar en Beek. Zij hebben het proces al een keer doorgemaakt en kunnen ervaringen met u delen. • In het kader van de Millennium Gemeente campagne kan een COS advies en ondersteuning aan gemeenten bieden. COSsen zijn onafhankelijke advies- en projectbureaus voor internationale samenwerking. De COSsen hebben een divers regionaal netwerk van lokale / provinciale overheden, scholen, organisaties van jongeren, vrouwen, migranten en particulieren. Ook wereldwinkels, stedenbanden, bedrijven, kerkelijke ontwikkelingsorganisatie maken deel uit van dit netwerk. De provincie / regio is het speelveld van de COSsen, waar zij werken aan een rechtvaardige en duurzame wereld. COSsen hebben een brede expertise in huis. COSsen adviseren gemeenten bij de opzet en uitvoering van gemeentelijk beleid inzake internationale samenwerking. Dat kan zijn het adviseren over hoe het predikaat Millennium Gemeente concreet ingevuld kan worden ingevuld binnen uw gemeente. COSsen bieden ondersteuning bij stedenbanden en kunnen veel input leveren bij het opstellen van een gemeentelijke nota. Ze kunnen het particulier initiatief dat zich bezig houdt met internationale samenwerking begeleiden. Ook organiseren COSsen debatten en advi-

39

seren ze bijvoorbeeld bij duurzaam inkopen door gemeenten. Neemt u gerust contact op voor de mogelijkheden binnen uw gemeente. Er zijn 11 COSsen verspreid over het land. Deze 11 centra voor internationale samenwerking vormen een vereniging en hebben een facilitair landelijk bureau dat verantwoordelijk is voor de coördinatie en afstemming tussen de COSsen. VNG International werkt nauw samen met de COSsen. Voor meer informatie: www.cosnederland.nl • De Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) betrekt burgers in Nederland bij internationale samenwerking en ondersteunt hen met informatie, subsidies en adviezen. U kunt uw burgers die bij willen dragen aan armoedebestrijding, doorverwijzen naar het NCDO, zodat zij advies en subsidie kunnen krijgen. Voor meer informatie: www.ncdo.nl • Linkis is een informatieloket voor iedereen die zelf iets wil doen voor mensen in ontwikkelingslanden. De website www.linkis.nl biedt een compleet overzicht van kleinschalige projecten binnen internationale samenwerking. Particuliere initiatieven of individuen kunnen aanvragen indienen bij één van de financierende organisaties: Cordaid, Hivos, Impulsis, Oxfam Novib en NCDO. U kunt ook bij de COS’sen terecht.

NCDO ondersteunt VNG International met subsidie voor de ‘Millennium Gemeente’ campagne, die onderdeel uitmaakt van het project ‘Lokale Overheden & Internationale Samenwerking’. NCDO, de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling, betrekt mensen in Nederland bij internationale samenwerking en ondersteunt hen met informatie, subsidie en adviezen. De Millenniumdoelen zijn de leidraad voor alle activiteiten. Om het draagvlak voor internationale samenwerking te vergroten en om meer bekendheid te geven aan de Millenniumdoelen, organiseert NCDO campagnes, debatten, onderwijsactiviteiten, exposities, mediaproducties en culturele projecten. Ook brengt NCDO de inspanningen van overheid en burgers om de Millenniumdoelen te bereiken onder de aandacht. Daarnaast helpt NCDO mensen en organisaties in Nederland die zich inzetten voor de verbetering van de positie van mensen in ontwikkelingslanden. Deze lokale ontwikkelingsprojecten worden ondersteund met advies en subsidie. NCDO kan gemeenten bijstaan in Millenniumdoelen gerelateerde trajecten. Daartoe beschikt NCDO over een scala aan mogelijkheden, waaronder subsidies gericht op (voorlichting over) internationale samenwerking waarvoor uw gemeente in aanmerking kan komen of (gratis) abonnementen op interessante tijdschriften, zoals het tijdschrift IS over ontwikkelingssamenwerking. In het ‘Millennium Gemeente’ actiepakket vindt u meer informatie over de projecten en subsidies van NCDO. Lees meer over NCDO op www.ncdo.nl of neem contact op met één van onze medewerkers via [email protected].

40

8 Millennium Gemeente Campagne Agenda 2009 9 & 10 juni: VNG Congres in Almere Op de beursvloer vindt u een stand van VNG International met informatie en producten uit de Millennium Gemeente campagne. Lancering van de (derde) Millennium Gemeente campagne brochure: “Recht op de doelen af!” 5 – 26 september Simavi Moederestafette Nederlandse moeders toeren van zaterdag 5 t/m zaterdag 26 september langs Millennium Gemeenten om aandacht te vragen voor het terugdringen van moedersterfte rondom bevallingen 17 oktober: Wereld Armoede Dag Uitstekende gelegenheid voor gemeenten om activiteiten te organiseren en / of in beeld te brengen. Op 17 oktober kunt u de Millennium Gemeente vlag laten wapperen aan de mast van het gemeentehuis. 17 t/m 19 oktober: Stand Up Take Action! Stand Up and Take Action against Poverty and for the Millennium Development Goals. Internationale actie waarbij miljoenen mensen binnen een periode van 72 uur zullen ‘opstaan’ tegen de armoede. Nadere informatie volgt via de campagne website 19 november: Conferentie “Grensverleggend actief” in Amersfoort Deze conferentie over gemeentelijke internationale samenwerking wordt georganiseerd door VNG International, in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en met steun van de NCDO. Voor actuele informatie en voor aanmelding, surf naar www.vngi-events.nl

41

januari 2009: Uitreiking van de bokaal voor de meest inspirerende Millennium Gemeente van 2008 tijdens de nieuwjaarsreceptie van VNG International Een actuele agenda is te vinden op de campagne website. Het campagneteam houdt zich aanbevolen voor informatie over interessante activiteiten.

42

Colofon Deze publicatie is uitgegeven door de VNG, juni 2009.

Samenstelling VNG International: Jaap Breugem Georgina Kay Dagmar Verbeek Marieke Verhoeven Bijzondere dank aan een groot aantal bestuurders, ambtenaren, en vertegenwoordigers van het particulier initiatief. Zonder hun bijdragen was een brochure in deze vorm niet mogelijk geweest

Vormgeving en opmaak: VNG, Chris Koning Druk: Drukkerij Excelsior BV, Den Haag Oplage: 16.000 exemplaren Voor meer informatie: VNG Informatiecentrum [email protected] en / of (070) 373 8020 VNG International Nassaulaan 12 Postbus 30435 2500 GK Den Haag Telefoon: (070) 373 84 01 E-mail: [email protected] www.vng-international.nl www.millenniumgemeente.nl Vereniging van Nederlandse Gemeenten Postbus 30435 2500 GK Den Haag Telefoon: (070) 373 82 26 www.vng.nl